HET DRAMA DER 37 VERSTEKELINGEN

Zaterdag 25 oktober 1958 • No. 511

en DEMOCIATIE

Activiteiten van onze Middenstandscommissies

(Zie pag. 5)

HET DRAMA DER ³⁷ VERSTEKELINGEN

Me.;. mr. ten Broecke Hoekstra sprak naar het hart van het Nede1elandse volk

"De

onmenselijk is, heeft mij sinds 10 ok- tobet' - de datum waarop het antwoord op de schriftelijke vragen is binnengekomen niet meer losgelaten.

Dit is dan ook de enige reden, die mij heeft doen besluiten, tot het houden van deze inter- pellatie.

Het heeft dus in het geheel niet in mijn be- doeling gelegen, hiervan een politieke zaak te maken; mijn geweten noopte mij om eerlijk, in het openbaar, voor mijn overtuiging uit te komen en datgene te doen wat ik als mijn plicht voel, namelijk alles te proberen wat nu nog mogelijk is om de minister te bewegen zijn besluit tot terugzending alsnog ongedaan te maken".

Deze woorden, door mejuffrouw mr. Ten Broeckc Hoekstra tijdens haar interpellatie in de Tweede Kamer over de terugzending van 37 verstekelingen naar Indonesië met een be- heerste geladenheid uitgesproken, deden een diepe stilte vallen in de Kamer en velen op de publieke tribune, onder wie waarschijnlijk me- nige bekende van deze ongelukkige jongeman- nen, zagen wij hun ontroering met moeite be- dwingen.

Jongemannen, die, naar dr. Bruins Slot la- ter opmerkte, bescherming hadden gezocht en Yerwacht bij de vlag, waaronder zij geboren waren.

* * *

N

Hier werd, in 's lands vergaderzaal, door een kordate liberale vrouw nog eens stuk ge- reten die dwaze fabel van het "koele liberalis- me", dat zijn sentiment door een "hooghartig intellectualisme" zou laten overheersen.

Deze interpellatie over de teruggezonden verstekelingen, meest nazaten van hen - de Ambonezen - die, naar prof. Oud later nog

AnENTIE!!! ATTENTIE!!!

Luistert vriidag, 31 oktober a.s., van 19.25-19.35 uur over de zender Hil·

versum I ( 402 m l naar drs. H. A. Kort- hals, onderwerp:

"HET J.O.V.D:CONGRES".

eens in herinnering bracht, altijd zo trouw zijn geweest aan de Nederlandse zaak, was een appèl a[>.n onze hoogste Nederlandse tradities.

Dat de meerderheid van de Kamer het zo niet heeft willen zien, moet een diepe teleur- stelling zijn geweest voor een groot deel van het Nederlandse volk, dat in zaken als deze - gelukkig - zeer gevoelig is.

Ons volk, zo riep prof. Oud terecht uit, ver- wacht van dit Kamerdebat iets anders dan dat alles blijft zoals het was.

Het adres van teleurstelling van de christe- lijk-historische raadsfracties van Haarlem en Bloemendaal, gezonden aan de christelijk- historische Kamerfractie (welke met uitzon- dering van de heer Calmeijer aan het afwij- zende votum heeft meegewerkt) mag als een symptoom gelden van deze gekrenkte gevoe- lens.

* * *

In de uitvoerige persverslagen heeft men de gehele gang van zaken bij het Kamer- debat reeds kunnen volgen en in de "Flitsen van het Binnenhof" kan men dit alles in ons blad nog eens samengevat en belicht vinden.

Voor wie ons mocht willen verwijten, dat wij deze zaak uitsluitend uit de hoek van het sentiment hebben bezien, willen wij echter nog een enkele nuchtere opmerking maken.

In feite het hoofdargument van minister Samkalden was, dat deze verstekelingen geen (politieke) vluchtelingen waren en dus ook de hele vraag van het asielrecht niet aan de orde was.

Simple comme bonjour; maar wie kan dat in geweten aanvar.x·den '!

Wie kan in ernst veronderstellen, dat deze jongemannen, die hun geboortegrond verlie- ten, alleen maar op een "avontuurtje" waren uitgeweest? Dat zij zo graag eens een gratis bootreisje wilden maken of een kort bezoek aan Nederland brengen?

* * *

Een ander belangrijk "argument", dat de terugzending moest rechtvaardigen, was, dat volgens een algemeen aanvaard rechtsbeginsel iedere Staat teruggezonden verstekelingen van de eigen nationalieit al- tijd terugneemt; dat de minister geen aanlei- ding had te veronderstellen, dat Indonesië an- ders zou handelen en dat niet mocht worden verondersteld, dat hun daar leed zou geschie- den, omdat zij immers geen politieke activiteit hadden ontwikkeld.

Kan, zo zouden wij willen vragen, 's minis- ters ambtgenoot van Buitenlandse Zaken mr.

Luns, die juist zo zijn best heeft gedaan voor het forum der Verenigde Naties nog eens aan te tonen, dat algemene rechtsbeginselen door Indonesië dag aan dag worden geschonden en g-oede trouw bij de Indonesische machthebbers een onbekend begrip is, deze stellingen onder- schrijven?

Ook anderen, die waren teruggekeerd, zou- den geen moeilijkheden in de weg zijn gelegd.

Maar baron Van Pallandt van Eerde schreef aan "De Telegraaf", dat Zuidmolukkers, die een jaar geleden van uit het kamp op zijn landgoed vrijwillig waren teruggekeerd, al- len bericht van aankomst hadden gezonden, maar dat nadien geen teken van leven meer van hen was ontvangen.

Zelfs als men zou onderschrijven, dat de Re- gering hier formeel het "recht" aan haar zij- de had, geldt toch de veelzeggende opmerking, door het "Handelsblad" aan het slot van een nabeschouwing over deze treurige zaak ge- maakt, n.l. ·dat volgens een oude waarheid soms het hoogste recht het hoogste onrecht kan zijn.

A. \V.A.

ALGEMEEN SECRETARIAAT V.V.D.

KoninginneCJracht 61 • 's-Gravenhage Telefoon 01700 • 111768 en 114375

Giro 67880

fti.JIIEID EN DEMOCBAT:O:

Flitsen van Het Binnenhof (I) recht is geen beroep gedaan. De versteke- lingen werden in Indonesil! niet bedreigd.

Vergeefs pleidooi voor de 37 verstekelingen • Geen zekerheid dat hun niets zal overkomen· Terugzending daarom onmenseliik • Beschuldigingen tegen mei. mr. J. J. Th. ten Broecke Hoekstra • Geheimen verklapt? • Kamervoorzitter neemt het voor haar op

• Buitenparlementaire actie binnen parlementaire grenzen terug-

Indonesië heeft zich steeds gehouden aan het internationale gebruik. versteke- lingen van haar eigen nationaliteit terug te nemen. Teruggezonden verstekelingen is DOoit iets overkomen.

De minister verzocht de Kamer de mo- ties met grote meerderheid te verwerpen omdat het regeringsbeleid ten aanzien van·

de verstekelingen, juist vanwege de men- selijke kanten, een ruime marge van ver- trouwen behoeft. De VVD-motie zou de regering als een veroordeling van haar beleid moeten beschouwen.

gebracht - Zuivere ondertoon. ·

Met haar warm pleidooi voor de 37 naar Indonesil! teruggezonden ver- stekelingen heeft onze geestverwante, rnej. rnr. J. J. Th. ten Broecke Hoekstra, vorige week in de Tweede Kamer geen succes kunnen bereiken.

Bewogen door gevoelens van menselijk- heid en door goed-Nederlandse tradities, diende zij aan het slot van haar interpel- latie een motie in, waarin de regering werd uitgenodigd het nodige te verrichten om de verstekelingen in de gelegenheid te

&tellen naar Nederland terug te k".,."n vóór de aankomst van de Johan van 01- denbarnevelt in een Indonesische haven.

In het debat bleek, dat deze motie, al- leen al omdat zij van de zijde van de oppositie kwam, geen schijn van kans had. Maar ook de anti-rev. fractievoorzit- ter, dr. Bruins Slot, had later op de mid- dag een eigen motie van gelijke strekking ingediend, alleen anders geformuleerd.

Daarom trok mej. Ten Broecke Hoek- stra, in overleg met prof. Oud, haar mo- tie in omdat zij begreep, dat er in de Kamer voorkeur zou zijn voor een motie van een der regeringspartijen. Het gaat mij niet om een "politieke" zaak, zei zij, maar om iets te bereiken voor de ver- stekelingen.

In weerwil van het gebaar van onze geestverwante werd de motie-Bruins Slot verworpen met 29 tegen 91 stemmen. Vóór stemden AR, VVD en SGP, alsmede de heren Van Rijckevorsel (KVP), Fens {KVP) en Calmeijer (CH). Tegen stemden KVP en CH (met uitzondering van de ge- noemden), alsmede de PvdA en de com- munisten.

* _* *

Onze geestverwante had betoogd, dat met het besluit tot terugzending van de 37 verstekelingen naar Indonesil!

het rechtsgevoel van velen onbevredigd en zelfs gekrenkt is. Zij had zich niet kunnen losmaken van de gedachte, dat de terugzending onmenselijk is en alleen om die reden had zij besloten een interpella- tie aan te vragen.

Het heeft dus, aldus mej. Ten Broecke 1-Ioekstra, in het geheel niet in mijn be- doeling gelegen hiervan een politieke zaak te maken. Mijn geweten noopte mij om eerlijk in het openbaar voor mijn over- tuiging uit te komen en datgene te doen wat ik als mijn plicht voel: alles te pro- beren wat nu nog mogelijk is om de mi- nister te bewegen zijn besluit tot terug- zending alsnog ongedaan te maken.

Wat is het gevolg van terugzending? De verstekelingen komen terug in een land waar alle recht met voeten wordt getre- den, zodat geen enkel risico genomen had mogen worden ten aanzien van de zeker- heid, dat deze verstekelingen geen gevaar voor leven of vrijheid te duchten hebben.

Deze absolute zekerheid heeft de mi- nister niet gegeven. Dat is onverantwoor- delijk en onaanvaardbaar.

* * _*

Het is onaanvaardbaar, zo betoogde onze geestverwante, omdat het een besluit is, dat volkomen in strijd is met ons menselijk gevoel en niet in overeen- stemming met de geest van art. 13 van de universele verklaring van de rechten van de mens.

Al zouden er emstlge bezwaren tegen een of meer van de 37 verstekelingen be- staan, dan nog is terugzending onverant- woordelijk. Deze terugzending zal er ze- ker niet toe bijdragen, dat Nederland zijn goede naam op het gebied van menselijke houding tegenover vluchtelingen behoudt.

Het is, kort gezegd, een on-Nederland- se daad. Hetzelfde land, dat nog kortge- leden een groot aantal Hongaren asiel heeft verleend, zonder aanzien des per- soons, gaat nu over tot terugzending van 37 ex-landgenoten.

Dringend en met de sterkste klem ver- zocht mej. Ten Broecke Hoekstra de mi- nister van Justitie zijn besluit te her- roepen. Laat de beslissing vallen volgens uw geweten. Daar gaat het om. Niet het formalisme van wetten mag hier over- wegen.

* * *

Minister Samkalden zette uiteen, dat ons dichtbevolkte land een beperk- te mogelijkheid heeft vreemdelingen op te nemen. Het aantal Indonesiërs (niet-Ne- derlanders) in ons land bedraagt reeds 25.000, terwijl het aantal aanvragen in Djakarta om een visum voor Nederland

MINISTER SAMKALDEN

• . . • geen beroep op asiel ...•

Tegenover deze aanvragers zou het on- billijk zijn de verstekelingen te bevoor- rechten en toe te laten. Dat zou het clan- destiene reizen naar ons land aanmoe- digen.

Bij de beslissing over de terugzending zijn ook de menselijke kanten zorgvuldig overwogen. Tot een beroep op asiel kon niet worden geconcludeerd. Op het asiel-

* _* '*

In weerwil van het uitvoerige betoog van minister Samkalden concludeerde mej. Ten Broecke Hoekstra toch, dat er geen zekerheid bestaat, dat de 37 verste- kelingen niets hebben te vrezen. Die ze- kerheid kon minister Samkalden uiter- aard niet geven en hij vermeed zorgvuldig dat te doen.

Evenals de heer Calmeijer maakte on- ze geestverwante er op attent, dat het voor een verstekeling, na zijn risico's en avonturen, veel pijnlijker is tenslotte niet in Nederland te worden toegelaten, dan voor iemand, die in Djakarta geen visum voor Nederland krijgt.

Prof. Oud, die allerminst wilde zeggen, dat minister Samkalden een harteloos mens is, had toch de indruk, dat de be- windsman verstandelijke overwegingen te zwaar had laten gelden en te weinig had gelet op de gevoelens, die in ons volk leven.

Dat oordeel geldt tenslotte ook voor de overgrote meerderheid van de Kamer, die de motie ten gunste van de versteke- lingen verwierp.

... *

*

Merkwaardig was de houding van de heer v. d. Wetering (C.H.), die het eigenlijk onbehoorlijk vond, dat mej.

Ten Broecke Hoekstra de interpellatie had aangevraagd terwijl de zaak nog in de vaste Kamercommissie voor de repa- triëring aanhangig was. De interpellatie

·· CellG~pkane

UITSLUITEND:

s

u .. u; .

n

FILMS- ROlLEN- ZAKKEN- PLASTICS· HESSEN

Deze Burger

zou twee-weken-geleden-nog-maar een hele ton goud$ tegen een kwartje hebben durven zetten, dat de heer Van Veen géén staatssecre- taris van defensie zou worden.

Niet dat ik de heer Van Veen ken en niet dat ik ooit zou durven ont- kennen dat hij een beste burgemeester van Enschede is geweest, maar ik zou het even onwaarschijnlijk hebben gevonden dat hij een staf voo1·

Stafs 1·echterhand zou kunnen zijn, even onwaarschijnlijk als - om nu maar eens een voor die hand liggend voorbeeld-van-onwaarschijnlijk- heid te noemen - ik zelf. Want het moge dan al zijn dat ik geen p.v.d.a.-er ben, daar staat tegenover, dat ik een fraai beetje jonger ben;

en wat deskundigheid op het gebied van defensie aangaat, spelen de nieuwerd en ik op de kop af, precies, nauwkeurig en frappant gelijk.

Ik heb ergens de veronderstelling horen opperen, dat geen ;jongere bereid zou zijn om slechts tot 1960 dit hoge ambt te bekleden. Ik ge- loof dit niet. In mijn eigen kring ken ik stoere mannen van onverdacht lichtrose zede en rede, die evenmin iets ·van defensie weten en even graag staatssecretaris zouden zijn geworden, al was het maar voor een paar m a a n d e n.

Hebben de heer Staf en zijn excellente speelkameraden nu we1·kel\ik s e r i e u s gezocht naar een nieuwe-voor-twee-jaar?

Ove1·igens wil ik de heer Van Veen geenszins ontmoedigen door hem te desavoueren. Zo ben ik niet. Ik gun hem alle goed$ en veel succes in de nieuwe baan.

Maar wat ik niet begrijp is dood-eenvoudig dit: dat iemand als bur- gerneester moet aftreden, omdat het bereiken van de pensioengerech- tigde leeftijd impliceert, dat hij te oud wordt geacht om dat ambt te bekleden en dat hij dan n i e t te oud wordt geacht om staatssecretaris te zijn.

En wat ik voor de p.v.d.a. bepaald pijnlijk vind, is, de door deze benoeming duidelijk gebleken onmogelijkheid voor die partij om in hare gelederen een jongere man van voldoende capaciteiten en geest- drift voor de openbare zaak en van laaiende bezieling te vinden met de capaciteiten voor dit ambt.

Naar de heer Van Veen gaan de gelukwensen, naar de p.v.d.a. het diepe medelijden van

-

12.000 bedraagt en toeneemt. ï•i=~~:::;;:::;:::;:::;=::::;:::;:::;:;;::::;;::::::;:::;:::;:;;::::::;:::;:::;=::;;:::=::;;::::;;:::=::::;:::;:;;::::::;:::;:;;::::::;:IM

U OKTOBER ltlSS - :rAG. Z

was volgens de heer De Kadt een hin- derpaal op de weg van de commis~<le.

Van prof. Oud kregen zij de wind van voren. Overleg binnenskamers In een commissie mag er niet toe leidt•n, dat zaken uit de openbaarheid worden tel'Ug- gedrongen! Bovendien heeft de Kamer de interpellatie toegestaan en dllH rijp geoordeeld.

Als de interpellatie was uitgesteld, zou- den de verstekelingen al i'n een Indone- sische haven zijn aangekomen en zou een uitspraak van de Kamer geen zin meer hebben gehad.

Op verbolgen toon verweet de heer v.

d. Wetering onze geestverwante ook, dat zij geheimen zou hebben verklapt uit de commissie voor de repatriëring. Dat was een beschuldiging, die ook de leiding van de voorzitter raakte.

Dr Kortenhorst verklaarde hel niet eens te zijn met de heer v. d. Wetering en de Kamervoorzitter zag daarom ook geen reden mej. Ten Broecke Hoekstra een reprimande te geven.

Daarmee kreeg dus eigenlijk de heer v. d. Wetering een reprimande voor zijn vreemd optreden. De heer v. d. Wetering was van mening, dat het aantal terug- gezonden verstekelingen in het niPt zinkt bij de tienduizenden Indonesiërs die reeds in ons land vertoeven, maar toch ~temde hij tegen de motie.

* ^... *

Het vet·wijt van de heer v. d. W .. t cring sloeg op de volgende zinnen uit de rede van mej. Ten Broecke HoPkstra:

"Het zal de minister vermoedelijk niet verbaasd hebben, dat mr Van Hijcke- vorsel en ik hem vragen hebben ~~esteld, daar wij van meet af aan een nndere zienswijze t.a.v. het verstekelingenbe- leid hebben blijk gegeven. Een goed lezer van het tussentijds verslag van de Com- missie voor de Repatriëring uit Indone- sië zal dan ook thans wel bel{repen hebben wie o.m. in de zinsnede in dat verslag bedoeld worden onder het hoofd

"Verstekelingen", waar staat: Vanuit de Commissie is bij meer dan een ~~:eJegen­

heid aan de minister van Justitie te ken- nen gegeven, dat men de terugzending na onderzoek van hier te lande aangeltomen niet-Nederlandse verstekelingen - laat staan terugzending zonder ondenwek - niet juist achtte."

Het is belangrijk, dat in deze zinnen duidelijk is gezegd dat onze geest verwan- te "van meet af aan" van een andere zienswijze heeft blijk gegeven.

Hiermee is vastgelegd, dat de bedoe- lingen van haar interpellatie zuiver wa- ren en niets te maken hadden met poli- tiek gewin vanwege làter gevoerde bui- tenparlementaire actie.

Onze woordvoerster heeft zuiver de stem van haar geweten laten sprch'n.

v. d. WETERING boos •.••

* * _*

Ook nu weer hebben de heren De Kadt (PvdA) en De Graaf <KVP) hun misnoegen uitgesproken over de bui- ten-parlementaire agitatie en alle verant- woordelijkheid voor de eventuele gevol- gen daarvan voor de 37 versteltelingen afgewezen. Buitenparlementaire actie, zei-

den zij ook, mag het beleid niet doen ombuigen.

Is buitenparlementaire actie een reden, vroeg prof. Oud, om de zaak dan maar niet in de Kamer aanhangig te maken?

Wij leven gelukkig in een vrij land, waar- in buitenparlementaire actie geoorloofd is.

,Ik neem niet alles voor mijn verant- woording wat buiten de Kamer wordt gezegd, aldus onze fractievoorzitter, maar juist daarom is het nuttig dat we de zaak hier bespreken. Dan kan de actie binnen de parlementaire grenzen worden teruggebracht.

Wil de heer De Graaf buitenpademen- taire actie gaan vevbieden? Zijn de so- cialisten vroeger zo bang gewec;;t voor buitenparlementaire actie?

Evenals dr. Bruins Slot maakte prof.

Oud er op attent, dat de ondertoon van de agitatie zuiver is, omdat het lot van de 37 verstekelingen sentimenten in ons volk heeft opgeroepen. Aan die gevoelens heb- ben onze woordvoerders op waardige wijze uiting gegeven. Het heeft tegen- over de overmacht van de regeringspar- tijen niet geholpen.

V. ^V, D.

YBUIIEID ICN DEMOCBATIB

*

^{WEEK to.t WEEK} *

Communistisch verval (I)

H

Dit is uiteraard een even belangrijke als gunstige ontwikkeling. In ons eigen land heeft de splitsing in de C.P.N. het communistische ideaal weinig goed gedaan. Vooral het uiteen- vallen van de communistische Tweede Kamer- fractie geeft nogal politiek vermakelijke tone- len te zien. Dit te meer, omdat de "officiële" en

"niet officiële" groep elkaar op de meest vin- nige manier in de haren zitten, zodanig zelfs, dat de Kamer meer een klankbord vormt voor de onderlinge ruzies dan van een ware commu- nistische visie op de staatszaken.

Wat de ontwikkeling van het communisme in ons land betreft, kunnen we wel enige interes- sante ontwikkelingen verwachten.

Naar De Telegraaf weet te melden, zal om- streeks de Kerstdagen een C.P.N.-congres wor- den gehouden, waarop een nieuw partUbestuur moet worden gekozen.

"De Brug", het maandblad van de "afvallige"

communisten Henk Gortzak en Gerben Wage- naar, vraagt nu aan de C.P.N.-leden met klem

"diegenen, die verantwoordelijk zijn voor alle misverstanden in de C.P.N. voor goed uit de leiding te laten verdwijnen".

Voorts wordt in dit blad van de dissidente communisten op alle communisten in en bui- ten de C.P.N. een beroep gedaan om al hun krachten in te• spannen, opdat het komende C.P.N.-congres zal beantwoorden aan zijn doel:

de weg te vinden, die allen weer te samen brengt in een Nederlandse communistische Partij.

Communistisch verval (ll)

T

"de ernstige crisis in de partij" tevens wordt vermeld, dat het aantal abonnees op de Waar- heid in nog geen jaar tijd tot de helft is terug- gelopen en dat de partij een catastrofaal ver- lies heeft geleden aan kader, terwijl in vele plaatsen en districten de C.P.N. geen afde- lingsbesturen meer bezit.

Een interessante ontwiklreling, die tot ver- heugenis aanleiding geeft al zal men blijvend moeten oppas.csen niet te vroeg juichtonen aan te heffen.

Belangrijk in deze ontwikkeling is in elk ge- val, dat de kansen van de door Moskou ge- wenste bloedloze revolutie in West Europa kleiner worden.

Men zie in dit verband voorts de ontwikke- ling in Frankrijk, waar de communistische ge- dachte toch altijd nog een behoorlijke aanhang had. Een aanhang, die echter bij de jongste stemming over de grondwetsherziening op een aanzienlijke wijze is geslonken. Zodanig zelîs, dat zij in communistische kringen aJs catastrofaal wordt bestempeld.

Hij verklaarde zich tegen de berechting van Imre Nagyen toonde duidelijk zijn sympathie- en voor Tito door als eerste een delegatie naar het Zuidslavische partijcongres te zenden.

Het is bekend, dat het optreden van Larsen in Moskou reeds lang met stijgend ongenoe- gen wordt gevolgd.

De kans is groot, aldus "Het Vrije Volk", dat Larsen uit de thans zeer zeker op order van Moskou genomen maatregel zijn conse- quenties zal trekken en op het congres zijn voorzitterszetel ter beschikking zal stellen en zelfs uit de partij zal treden.

Inderdaad, een ontwikkeling, die we met be- langstelling zullen volgen.

Socialistische propaganda (I)

I

Het deed ons in verband hiermee buitenge- woon veel genoegen vorige week vrijdagavond te luisteren naar de voortreffelijke radiovoor- dracht van de ondervoorzitter van onze Par- tij, mr. H. van Riel, die hetzelfde onderwerp ter sprake bracht en o.m. het navolgende zei:

"En bijzonder erg vind ik het daarom dat -en dit is het laatste staaltje van socialisti- sche propaganda-techniek dat ik vandaag met U wil behandelen - de heer K. Voskuil, in een beschouwing van 4 oktober 1958, die hij aan onze Partij-Voorzitter de heer Oud wijdt, we- derom aankomt met allerlei verhalen over he- le en halve fascisten die achter de V.V.D. zou- den staan.

Dat is toch wel een griezelige onrechtvaar- digheid, luisteraars! Eerst brengen de socia- listen in Nederland honderdduizenden kleine mensen, die niet in hun vakbonden zitten, tot machteloos.heid en wanhoop, en wanneer de-.

ze mensen dan bij de socialisten weglopen, worden zij voor hele en halve fascisten uitge- scholden.

Ook dat zal wel weer een soort propaganda- techniek zijn. Naar ik verwacht een tactiek, die terugslaat op degenen, die haar gebruiken.

Voor mijn persoonlijk gevoel vecht het socia- lisme in Nederland voor een verloren zaak.

Wij mogen verwachten, dat over enige tijd de welvaart weer zal gaan stijgen. Wanneer dan na 1960 de socialisten uit de regering zijn gestoten, zullen de geschoolde arbeiders, de vakmensen, van de vrije loonvorming gaan profiteren. Meer loon voor harde werkers is een typisch liberale eis. Zulke flinke Neder- landse arbeiders gaan over naar de midden- groepen; zij gaan immers zien, dat de basis voor iemands welstand in zijn prestaties ligt in een rechtvaardige maatschappij. Dat zijn de typische liberalen van de toekomst, en hun aantal is groot.

25 OKTOBER 1958 - PAG. S

V.V.D.·DAG 1939

In zijn vergadering van zaterdag 18 oktober j.l., heeft het Dagelijks Bestuur der Partij de datum voor de V.V.D.-Dag 1959 definitief vastgesteld op zaterdag 12 september.

Dit is de dag, waarop de minister van Bui- tenlandse Zaken namens H.M. de Koningin het parlementaire jaar in een verenigde zit- ting der Staten-Generaal zal sluiten.

De V.V.D.-Dag 1959 zal zijn de inzet van onze grote verkiezingscampagne voor het jaar 1960.

Zodra de Voorbereidingscommissie voor de V.V.D.-Dag 1959 opnieuw in verg~ering bij- een is geweest, zullen nadere bijzonderheden worden bekend gemaakt.

Thans tekene men in zijn agenda reeds aan,

<lat zaterdag 12 september 1959 wordt gere- serveerd voor de groteV.V.D.-Dag 1959.

Liberaal

gesprekeentr11m

op 22 en 23 november a.s. te Lochem Gezien het grote succes van de bijeenkoms ..

ten, in de afgelopen jaren door ons gehouden te Lunteren, zal ook dit jaar weer door het Hoofdbestuur der Partij, · in samenwerking met het bestuur van de Kamer-Centrale Arn- hem, een Gesprekcentrum worden georgani- seerd.

Dit jaar zal bij wijze van proef de herope- ning van het Gesprekcentrum te Lochem plaats vinden.

Vanuit alle delen van het land is Lochem per trein, zo nodig ook per bus, .uitstekend be- reikbaar.

In de schitterende, bosreike omgeving van de Gelderse Achterhoek hebben wij beslag we- ten te leggen op een uitstekend hotel, centraal verwarmd, en wel Hotel Bak, Prins Bernhard- weg 2 te Lochem. ·

De voorbereidingen voor dit eerste week- end van het Liberaal Gesprek-Centrum zijn nog in volle gang.

Vast staat reeds, dat de onder-voorzitter _der Partij, mr. H. van Riel, lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, lid van het Col- lege van Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol·

land, zaterdag 22 november a.s., des middags om 4.30 uur het nieuwe seizoen van ons Li·

beraal Gesprekcentrum zal openen.

Ds. Joh. P. van Mullem, in onze kringen ze•

ker geen onbekende, zal zondag 23 november spreken over "De ethische zin van het spa•

ren".

Het volledige programma hopen wij U vol•

gende week bekend te kwmen maken.

De kosten voor een volledig weekend, d.w.z.

van vóór de avondmaaltijd op zaterdag tot ná de avondmaaltijd op zondag bedragen f 15.·

per persoon.

Thans kunt U zich reeds aanmelden bij het Algemeen Secretariaat der Partij, Koningin•

negracht 61 te 's-Gravenhage, of door over·

making van het bedrag van f 15.- op giroreke·

ning no. 67880 ten name van de secretaris der V.V.D. te 's-Gravenhage, onder vermelding:

Gesprekcentrum Lochem.

Ook in Denemarken

H

Wat wij nog kunnen hopen is, dat het so-

cialisme in schoonheid ziet het daar helaas niet naar uit. De aftocht , ________ zal sterven. Tot nu toe , , _ , _ _ _ ,...._...._ _____ ...

Naar Het Vrije Volk weet te melden, is Ak- sel Larsen, de voorzitter van de Deense com- munistische partij, die ook door politieke te- genstanders als een van de bekwaamste par- lementaire redenaars wordt beschouwd, van zijn post als leider van de zes man sterke Ka- merfractie ontheven.

Deze maatregel is een duidelijk bewijs voor de verdeeldheid en verwarring, die in de ge- lederen der Deense communisten heersen, al- dus het blad.

Op het Partijcongres, dat aan het einde van deze maand plaats vindt zal zeker een open- lijke strijd ontbranden.

De interne moeilijkheden zijn na de Hon- gaarse opstand ontstaan toen het ledental ernstig terugliep en het partijorgaan "Land og Folk" zich nauwelijks meer boven water kon houden.

Sindsdien heeft Larsen er zijn medebestuur- ders tevergeefs van trachten te overtuigen, dat de partij, om een catastrofe te voorkomen, los van Moskou een onafhankelijke "Deense"

richting moet inslaan.

wordt met gifpijlen gedekt. De beschouwingen van de heer Voskuil over de hele en halve fascistische aanhang van de V.V.D. zullen de liberale kiezers niet zo snel vergeten. Kwa- lijknemend zijn zij niet, maar ook niet dom".

Socialistische propaganda (ll)

I

"De Partij van de Arbeid geeft een veer- tiendaags orgaan uit, dat "Paraat" heet. In het nummer van 30 augusuts 1958 staat een artikel van drs. J. M. den Uyl, dat heet:

"Doorgaan en opnieuw beginnen".

Op pag. 213 citeert de schrijver met instem- ming het betoog van een overleden partijge- noot van hem, die in 1943 de stelling heeft ont- wikkeld, dat, om de middengroepen te win- nen, anti-kapitalistische verlangens in een al- gemeen constructief socialistisch program moeten worden ingevoegd.

Dat is nu toch wel een heel goedkope ma- nier om de middengroepen te willen winnen.

Zich tegen iets richten levert nimmer iets op, zeker niet in de middengroepen. Ook hier weer

de uit machteloosheid geboren negatieve pro- paganda.

Men voelt in socialistische kring maar al te goed aan, dat men zijn vat op een deel van de mensen heeft verloren.

De kleine ambtenaar, de kantoorbediende, de kleine zelfstandige, de ongehuwde, die door de belastingen tot op het bot uitgemergeld wordt, al die Nederlanders begrijpen vandaag de dag, dat zij van het socialisme volstrekt niets hebben te verwachten. Zij zien scherp in, dat het niet de kapitalisten zijn die hen be- dreigen, of het kapitalisme, maar de rode lei- ders.

Het Nederlandse volk wil vrijheid om voor- uit te komen. Vrijheid om bezit te vormen.

Vrijheid om zelf een woning te kiezen in e~~

huurklasse die iemand past. Vooral ook vnJ- beid om verlost te worden van allerlei gedwon- gen bijdragen aan de gemeenschappelijke ve;·

zekeringen, die zij zelf voor zich en hun gezm overbodig achten.

Het zijn volwassenen, die met rust wensen te worden gelaten, en er voor bedanken, dat anderen zich voortdurend met hun leven be·

moeien en het hun onmogelijk maken om hun eigen inkomen in vrijheid te besteden".

VBUBEW EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (IJ) rronder hoofdelijke stemming heeft LJde Tweede Kamer vorige week be- sloten met ingang van 1 april 1959 de totale kosten van een gewone jachtakte met inbegrip dus van zegelrecht en le- ges, te verhogen van 50 gulden tot 65 gulden, De bijdrage aan het jachtfonds wordt verhoogd van vijf gulden tot tien gulden.

Verkoop landbouwgronden • Voorkeursrecht pachter belang- riiker dan bezwaar tegen handhaving maximumpriis • Echter geen sterkere druk op verkoper dan reeds het geval is • De iacht wordt duurder • Voorlopige biidrage in investering van Gemeenteliike Universiteit te Amsterdam.

Voor minderjarige gezinsleden zal een gewone jachtakte in totaal 50 gulden kosten plus vijf gulden voor het jacht- fonds.

Vorige week heeft de Tweede Kamer het wetsontwerp behandeld tot handhaving van de in 1953 tot stand ge- komen tijdelijke wet tot beheersing van de prijzen bij de verkoop van landbouw- gronden, nu aangevuld met een nadere precisering van het voorkeursrecht van de pachter en met de landbouwkundige toetsing, zoals deze ook in de pachtwet is opgenomen.

De tijdelijke wet zou aflopen 1 januari 1959. Een amendement van de heer Bie- wenga (A.R.) wilde de wet weer een tij- delijk karakter geven tot 1 januari 1963, waarmee ook de heren Engeibertink (K.V.P.) en De Ruiter (C.H.) zich kon- den verenigen.

Onze landbouwspecialist, de heer F.

den Hartog, kon er echter niet mee ak- koord gaan. Het mag waar zijn, zei hij, dat een der belangrijkste elementen van de wet, de prijsbeheersing, in de toe- komst mogelijk nog meer aan betekenis zal inboeten dan nu reeds het geval is, in het belang van het voorkeursrecht van de pachter (boerenland in boeren- hand) zal een zekere regeling van de maximumprijs noodzakelijk blijven, ook al zou de behoefte daaraan overigens niet meer worden gevoeld.

Onze woordvoerder zag niet in welk voordeel er in gelegen kan zijn de rege- ling van het voorkeursrecht van de pach- ter over te brengen naar de pachtwet, zoals de K.V.P. wil, en daarnaast een be- paling in het leven te roepen volgens welke de prijs, waarvoor de pachter zal kunnen kopen, wordt vastgesteld door drie onpartijdige deskundigen.

Er mankeert nu al het een en ander aan de schattings-inethodiek en die zou

· er zeker niet beter op worden. .

Over het al of niet tijdelijk karakter van de wet is nog geen beslissing geval- len, omdat de Kamer is blijven steken in de regeling van het voorkeursrecht van de PI(!.Chter.

* _* *

4. anvankelijk had de regering voor-

i"~ gesteld, dat bij verkoop van grond de pachter voorkeur heeft indien een of meer personen de hoogst toelaatbare prijs bieden.

Op aandrang van een deel van de Ka- mer heeft de regering haar voorstel als- nog zo gewijzigd, dat bij "onderhandse"

verkoop de pachter ook voorkeur heeft indien de geboden prijs lager is dan de hoogst toelaatbare prijs.

Die voorkeur, ook in dat geval, wil de P.v.d.A. blijkens een amendement even- eens geven bij "openbare" verkoop.

De K.V.P. kwam met het volgende amendement:

"Indien de van een derde bedongen te- genprestatie lager is dan de hoogst toe- laatbare tegenprestatie en de pachter eveneens bereid is eigenaar of zakelijk gerechtigde te worden tegen die bedon- gen tegenprestatie, onderzoekt de Grond- kamer wie van deze gegadigden het land voor de hoogste, gelegen beneden de hoogst toelaatbare, tegenprestatie wil verkrijgen."

"Voor het geval dit de derde is, komt de pachter niet in aanmerking om eige- naar of zakelijk gerechtigde te worden.

Voor het geval de gegadigden het land willen verkrijgen tegen dezelfde al of niet verhoogde, tegenprestatie, h~eft de pachter de voorkeur."

De overweging hierbij was: indien de gegadigde derde ten overstaan van de Grondkamer verklaart het land te willen verkrijgen tegen een, beneden de hoogst toelaatbare tegenprestatie gelegen, ho- gere tegenprestatie dan de pachter wil vergoeden, zou het tegenover de eigenaar onredelijk zijn om ook dan een voor- keursrecht aan de pachter toe te kennen.

* * *

Als bezwaar tegen het amendement voerde minister Samkalden aan dat een derde niet genoodzaakt wordt direct zijn hoogste prijs te bieden, want later krijgt hij de gelegenheid eventueel en zo nodig hoger te gaan.

Het is dus niet juist te veronderstel- len, dat de eigenaar met het systeem volgens het KVP-amendement de hoogst mogelijke prUs kan maken.

Dat bezwaar geldt· ook bij openbare verkoop (volgens het amendement van de PvdA) wanneer bovendien ook de be-

l~?gen van schuldeisers in het geding ZIJn als er sprake is van gedwóngen ver- koop,

Wanneer de hoogst t.oelaatbare prijs niet gehaald kan worden. kan dit aller- lel oorzaken hebben. had de heer Den Hartog opgemerkt. Het kan zijn, dat de

DEN HARTOG succes met technische

amendementen . .••

normen niet deugen of verkeerd wor- den toegepast. Het is mogelijk, dat de garantieprijzen te laag zijn of dat de animo om eigenaar van een verpachte boerderij te worden onder invloed van andere oorzaken te zeer is getaand.

Hoe dit zLi. aldus onze woordvoerder, het mag geen aanleiding zijn om de ver- koper onder nog sterkere druk te plaat- sen dan waaronder hij nu reeds staat.

Dit geldt zowel in het geval van on- dershandse verkoop als in geval van verkoop in het openbaar.

* * *

Daarom gaf de heer Den Hartog de voorkeur aan het oorspronkelijke regeringsvoorstel, maar zijn amende- ment met die strekking werd btj zitten en opstaan verworpen.

Onder deze omstandigheden steunde onze fractie het KVP-amendement dat met 60 tegen 52 stemmen werd aange- nomen. Vóór stemden KVP, VVD, AR en SGP. Tegen stemden PvdA, CH en communisten.

Omdat de technische con~equenties

van de aanneming van het amendement niet direct waren te overzien, werd de verdere behandeling van het wetsont- werp geschorst, nadat de regering reeds enige technische amendementen van on- ze landbouwdeskundige had overgeno- men.

r-HBu

I I I 'I

Buitenlanders zulHen een logeerakte kunnen krijgen, die recht geeft zes dagen te jagen met iemand met een vol- ledige jachtakte. Deze logeerakte zal

twintig gulden kosten plus vijf gulden voor het jachtfonds.

De prijs voor een kleine jachtakte (uit- sluitend voor jacht op ganzen en goud- plevieren) wordt verhoogd van 17 tot 22 gulden.

Een motie van de KVP om de verho- ging minder te doen zijn, werd bij zitten en opstaan verworpen. Alleen de KVP en enkele leden van de CH steunden de motie.

* * *

Met · algemene stemmen heeft de Eerste Kamer vorige week het wetsontwerp aangenomen tot het voor- lopig verlenen van een tegemo8tkoming aan de gemeente Amsterdam van 90 pro- cent in de kosten van huisvesting van de Gemeentelijke Universiteit voor de jaren 1959 en 1960. Daarna komt een nieuwe, algemene regeling voor de kos- ten van het hoger' onderwijs.

Onze geestverwant mr J, de Wilde, merkte op, dat men op zijn hoede moet zijn met het woord ,.voorlopig". De le- venskenner weet uit ervaring, dat niets blijvender is dan dat wat als voorlopig of tijdelijk wordt aangediend.

Recentelijk viel mij dit weer op, aldus onze woordvoerder, toen ik uit de Troon- rede vernam, dat de tijdelijke belasting- maatregelen voorlopig gehandhaafd zul- len worden. Zo zal het ook zijn met deze voorlopige subsidieregeling in de investe- ringskosten van de Amsterdamse univer- siteit.

Deze verzuchting betekent niet, dat ik het in dit geval onjuist acht, dat de sub- sidieregeling een voorlopig karakter heeft gekregen. Wij staan aan de voor- avond van een nieuwe organisatie van het hoger onderwijs, waarin onder meer de subsidiëring van de gemeentelijke universiteit definitief zal worden gere- geld.

Toch is het duidelijk, dat dan ook deze voorlopige regeling alleen nader aange- vuld, doch nimmer uitgehold kan worden.

Ook hier wordt het tijdelijke weer blij- vend.

• * •

D

e tijdelijke regeling is simpel van op- zet. Misschien iets te simpel.

Daarop kan bij de definitieve regeling worden teruggekomen. Reeds bij de wet van 3 juni 1948 was een zeer gunstige subsidieregeling voor de bijzondere uni- versiteiten en economische hogescholen ingevoerd.

H;-U,

il I I I

Uw wegwijzer: de HBU

I I I I I I I I

Dank zij onze vele eigen kantoren in het buitenland zijn wij in staat steeds een "up to date" voorlichting op het gebied van de aldaar geldende voorschrif- ten te verstrekken.

I

I

L

AMSTERDAM • DEN HAAG • ROTTERDAM .• -. I

_____ ...

25 OKTOBER 1958 PAG. I

SIMPLUS

BRANDBLUSSERS

Officil!el JOedJekeurd TalriJke aUetten.

Veel meer w••rcl cl•n cle lcoatprl)sl

SIMPLUS N.V.

DORDRECHT Indien deze regeling ook toen voor de gemeentelijke universiteit had gegolden, zou reeds tien jaar lang 85 procent van de kosten van huisvesting van do exploi- tatielasten en van de verpleginJ,:Hkosten van de patiënten ten behoeve van het on- derwijs en het wetenschappelijk onder- zoek, voor rekening van het Rijk zijn ge- weest.

Iedereen is het er thans over <>ens, dat de wetenschappelijke standing van de ge- meentelijke universiteit hoog is en dat zij binnen het kader van de universitaire voorzieningen een deel van de nationale taak verricht. Bijna twee-derden van het aantal studenten is van buiten Amster- dam afkomstig.

Waarom was het dan nodig zo lang te wachten en eerst thans een reg<'ling te ontwerpen? En waarom deze regl'ling al- leen te beperken tot de kosten van in- vestering?

* _* *

Het is onjuist de schuld voor de ver- traging op de verantwoordelijke bewindsman af te schuiven. Men kan zelfs zeggen, dat hij na ontvangst van de brief van het gemeentebestuur van Am- sterdam van 1 juni 1955, snel heeft ge- reageerd.

De oorzaak zit dieper. Het is een men- taliteitskwestie. Het lijkt mij van belang, aldus de heer De Wilde, juist voor de toekomst van ons land, onze hoofdstad en de organisatie van het hoger onderwijs, dit nu gewoon eens uit te spreken. ,

Het probleem ligt, in grote lijnen ge- zien , uiterst eenvoudig. De verhouding Amsterdam-Nederland is een andere dan vroeger. Wij, Amsterdammers, hebben moeite dit te verwerken. Wij zijn traag om dit reële feit te erkennen.

Mr. De WILDE wie betaalt, commandeert Daartegenover staat, dat anderen wel- eens te snel en onjuist zijn in hun oor- deel, daardoor als het ware ove1· de wer- kelijkheid heen schieten. De situatie is thans zo, dat Amsterdam al een aantal

j1u~n een aantal taken verzorgt, die men nattonaal kan noemen. Amsterdam wordt er echter niet voor betaald.

Om betaling vragen doet men niet graag. Ook in Amsterdam kent men het spreekwoord: "wie betaalt, commandeert", Dit klimaat moet veranderen. Het is trou- wens de laatste jaren reeds aan het ver- anderen.

* * *

Wanneer men aan beide zijden niet effectief stelling neemt en de reali- teit onder ogen wil zien, is veel gewon- nen. Goede oplossingen zijn alleen moge- lijk wanneer de rijksoverheid bereid is voor nationale taken te betalen zonder bedillerig op kleinigheden te willen wor- den. Beheersbevoegdheden moeten daar-- om gelaten worden waar de praktijk be- wezen heeft, dat zij goed functioneren, zonder dat dit zich uit in een lokaal pa- triotisme.

De heer De Wilde had deze opmerkin- gen willen maken als volksvertegenwoor- diger en als Amsterdammer, die terecht trots op zijn stad en universiteiten is. Ho·

pelijk, zo besloot hij, mogen we ter zijner tijd iets van deze geest terugvinden in de definitieve maatregelen. V. v. D.