aandachtaan de uHspraken van KVP-senator Middelhuis over de nieuwe loonwet

\Yl [FD ^{1J [hJ ®} 0 ©J ^{® ITJJ}

èlernocrat1e

Loon ka rten weer geschud?

Onze redacteur G. Stempher besteedt in dit artikel o.m.

aandachtaan de uHspraken van KVP-senator Middelhuis over de nieuwe loonwet

Op pagina 3 neemt A.W. Ab·

spoel o.a. de ARP-perikelen onder de loep.

Op pagina 7 enige punten uit het advies van de prof. mr.

B. M. Teldersstichting aan de bewindslieden van financiën over het voorontwerp voor een jaarlijkse belastingcor- rectie.

Op pagina 13 besteedt mr.

J.

Radio-uitzending van de VVD:

vrijdag 14 november, 18.20- 18.30 uur, over de zender Hilversum I (402 m).

Na het nogal :sensationeel verlopen debat over de nieuwe loonwet in de Tweede Kamer, zijn er door een tweetal prominente landgenoten in dit verband enige uitspraken gedaan, die bepaald van belang zijn. Niet alleen om de

uitspra~en als zodanig, doch mogelijk ook omdat deze uitlatingen de behande- ling van de nieuwe wet in de EerstE' Kamer zouden lnmnen beïnvloeden.

Wij doelen hier allereerst op de door onze collega A. W. Abspoel in zijn ru- briek "Onder de loep" van 17 oktober in dit b1ad geciteerde mening van prof. dr.

J. Pen, die. in Het Parool als (zoals Abspoel het noemt) "zeer onafhan- kelijl>: denkende geestverwant" van NVV-voorzitter Kloos, nu niet bepaald liet blijken het eens te zijn met de overtrokken reacties v::1n de zo populai··

re vakbondsleider. Wij willen hier op áe uitiatingen van prof. Pen niet nader in- gaan. Niettemin blijft het van belang dat een gezaghebbend soc,ialistisch eco- noom als prof. Pen tot conclusies komt die op zijn zachtst gezegd de houding van de Kamerfractie van de Partij van de Arbeid niet bepaald onderschrijven.

De tweede. belangrijke uitspraak inza- ke de loonwet kwam dezer dagen van de. zijde vm1 het lid van de Eerste Ka- mer voor de KVP en oud-voorzitter van het Nederlands Katholiek Valtverbond {NKV), de heer Jo A. Middelhuis, die hij deed tijdens een vraagge- sprek met "Ruim Zicht", het officiële orgaan van de lmtholieke vakbeweging.

Een uitspraak die er op neer komt dat met de verwerping van de loonwet door de Senaat, niemand gebaat is. Het klinl>:t als een wijs, v,aderlijk vermaan tot politici en vakbondsleden als hij stelt, dat de overheid in de loonvorming regulerend moet kunnen optreden en dat daarvoor bevoegdheden nodig zijn.

Hij laat hier evenwel onmiddellijk op volgen dat een ingrijpen in de indivi- duele contracten in de vorm zoals CNV en NKV die aanvanlwlijk voorstonden, dus de mogelijkheid om een deel van de overeengekomen loonsverhoging van de besteedbare naar de niet-besteedbare sfeer over te brengen, voor minister

Roolv,inll: voldoende moet zijn.

Prestige-kwestie

Het .Eerste Kamerlid, Middelhuis, vindt dat moeilijk is te zien hoe er in ons land loonpolitiek kan worden bedre- ven alleen met de wet op de loonvor- ming en zonder medewerking van de sociale organisaties in de Stichting van de Arbeid en in de Sociaal Economische Raad. Niet ten onrechte betreurt hij het dat bij de behandeling van de wet op de loonvorming naast zakelijk verschil van mening tussen minister en vakbeweging kennelijk ook een prestigekwestie heett meegespeeld.

"Wat kun je doen om de nare breul' in het sociaal-economisch leven te herstellen?·', zo vraagt hij zich af. En hij laat daarop onmiddellijk het ant- woord volgen als hij constateert dat de Eerste Kamer alles wat mogelijk is moet doen om de vakcentrales onder één noemer te brengen en een werkbare situatie te scheppen in de SER, de Stichting van de Arbeid en in het over- leg van de sociale organisaties met de minister.

De heer Middelhuis verwacht niet al- leen van minister Roolvink, dat de~e

tijdens de behandeling van de loonwet in de Eerste Kamer een bijdrage zal leveren tot een "beter ldimaat", maar verwacht ook van de vakbeweging een- jergelijke bereidheid als de Eerste Ka- _mN' daartoe de weg opent.

uitgave van de voletspartij voor vrij~eid en democratie

J. A. MIDDELHUIS

Hij laat zich zeker in positieve zin uit als hij opmerkt, dat, afgezien van arti- kel acht, de loonwet veel goeds brengt.

Hij zoekt een oplossing voor de thans ontstane situatie dan ook niet direct in het afwijzen van de loonwet. En het klinkt zeker verzoenend als hij zegt dat hij zich beraadt over de vraag hoe de Eerste Kamer !ma.;: invloed. kan aan- wenden om alle betrokkenen iets voor te leggen dat acceptabel is. "De betrok- kenen moeten dan niet prestigekwesties laten prevaleren. Daar is deze zaak te belangrijk voor," aldus de heer Middel- huis.

Zoals reeds opgemerkt, is hij van mening dat bij een verwerping van de loonwet door de Eerste Kamer, niemand is ge- baat. De minister niet, omdat hij dan geen loonwet heeft en de vakbeweging niet,omdat zij dan met maatregelen krijgt te maken die ontleend zijn aan het Buitengewoon Besluit Arbeidsver- houdingen, dat, zoals hij het noemt, veel minder "leuk" is dan de loonwet.

Nog mistig

Het is begrijpelijk dat de heer Middel- huis die door zijn fractie is aangewezen je loonwet in de Eerste Kamer te be- handelen, zich in eerder genoemd vraaggesprek, overigens op de vlakte houdt. Zo wenste hij geen antwoord te geven op de vraag of hij soms aan de minister de uitspraak wil ontlol>:ken dat de bewindsman artikel acht alleen maar zal toepassen in de vorm die _ NKV en CNV acceptabel vinden.

Niettemin ziet de heer Middelhuis voor zich een bemiddelende taak wegge- legd en streeft hij kennelijk naar een compr01nis.

In elk geval benadert hij het Vl'aagstuk op een niet-emotionele wijze, hetgeen wij een belangrijk winstpunt achten, dit te nl.eer omdat hier een vroegere vakbondsleider aan het woord is. In hoeverre zijn uitlatingen van in- vloed zullen zijn op zijn mede-fractiege- noten, en vooral ook op de leden van het NKV tot wie hij zich in "Ruim Zicht" rechtstreeks wendt, moet inmid- dels worden afgewacht.

De mogelijkheid is evenwel niet uit- gesloten dat, mede door de uitspraken van de heer Middelhuis, de kaarten bij het debat over de loonwet in de Eerste Kamer opnieuw zullen worden geschud.

Hoe deze precies lwmen te liggen moge dan vooralsnog onduidelijk zijn, de mo- gelijkheid zit er in dat het minder als een pokerspelletje moet worden bestem- peld dan bij de behandeling in de Twee- de Kamer het geval wa~.

Extra vergadering van partijraad

Op 22 november zal, zoals I'Ce<ls eerder \Verd aang·elwmligd, in de tuinzaal van hotel Gooiland te Hilversum een extra verga<lering worden belegd van de partijraad van de VVD, die dit keer toegan- kelijk zal zijn voor alle leden.De·

~e vergadering, die om 10.30 uur begint, is uitgeschreven ter gele·

g·enheid van het optreden van mr.

W. J. Geertsema als nieuwe poli- tieke leider van <le VVD. in de Twee<le Iiamer.

0Iil 10.30 uur zal de voorzitster van de partij, Inevrouw G. V. van Souiei·en-Downer, de vergadering met een korte toespraak openen.

Om 10.45 uur zal aan de or<le worden gesteld de behandeling van de ontwerp-aanbevelingen van de VVD·eommissie IHezer en Gekozene. Deze aanbevelingen

Mr. W. J. GEERTSEMA treft men arm op pagina 9 van dit bla<l. Zij hamleien voornamelijk over <le rap}Jorten van de cmn·

missie "Duidelijkheid" (ingesteld door de Groep van Achttien) en van de staatseonnnissie Cals-Don- ner. Omdat {}e hele materie van het kiesstelsel met een en ander ten nauwste verband houdt, vindt men OJl pag·ina 9 tevens afgedrukt de ree<ls vastgestelde resoluties betreffende het ldesstclsel.

Om 13.00 uur volgt een lunch·

pauze.

On1 14.00 uur komen achtereen- volgens a.c<tn het woord de voorzit·

ter val} de VVD-fractie in de Eerste Iiainer, 1nr. H. van Riel en de voorzitter van de VVD·frae·

tie in de T\vemlc 1\:mner. Inr. W.

J. Geertsema. De heer Van Riel zal een rede homlen onder de titel

"1\'lorgen". De heer Geertsema zal spreken onJr a.e1u.,Je politieke vraagstul{l\en.

Alle leden van de V\'D worden hierbij uitgenodig·d <lezè helang·- rijke vm·gatlering van de partij- ram! bij te wonen. Op 22 novem- ber dus, in Gooiland te Hil·

versnm.

Gemeenteprogram - 1970

Het VVD gcmecnteprogram- 1970 is thans verlu\jgbaar. Het kan besteld worden door f 0,50 over te maken op girorelwning 1687886 tnv de penningmeester van de vereniging van staten- en raadsleden van de VVD te Den Haag.

nlllmmer 1007 vrijdag 14 november 1969

I! _I il' '

11 !

'I'

' '

'i' I,

11: 1:

'I ,,

•

2 - vrijdag 14 novembër 1968

Kamerleden spreken

In deze rubriek \Vordén openbare of teuminste voor alle VVD-lede~ toeg~nke·

lijl1.::e bijeenlwmsten aangeliondig·d, tiJdens weJke het \Voord 2'evoer(l zal worden door kamerleden van de VVD. Alleen volledige aankondigingen worden gepubliceerd (mi- nimaal moeten wo1·den opgegeven de ge·

meente "raar de bUeenkomst plaats heeft en het 2 ebou\V, de naam van de spreker en het tijdstip van aanvang).

Kopij voor deze rubriek dient gezonden te worden aan het algemeen secretariaat van· de VVD. Koninginnegracht 61 te Den Haag. De rubriek wordt afgesloten op maandagochtend 12.00 ·uur voorafgaande aan de verschijningsdatum van Vrijheid en Democratie.

Buitenland

• Op zaterdag 22 november houdt mr.

dr. C. Berkhouwer in Londen de zoge- naamde Threlford Memorial Lecture voor The lnstitute of Linguists. De titel van zijn voordracht luidt: Toleranee in our time. De lezing wordt gehouden in de· Vork Hall of the Caxton Hall om 15.00 uur.

• Het lid van de Eerste Kamer ir. J.

Baas.spreekt op 22 november in Wenen op het congres van de liberale partijen van Oostenrijk.

Aankondigingen

In deze rubriek worden korte aankondl- g-ingen opgenomen van vergaderingen van afdelingen. statencentrales, kamercentra- les .en .eventuele andere VVD-bijeenkom- sten. Uitzonderin~r hierop vornten bijeen- komsten. tijdens welke het woord gevoerd zal worden door VVD-kamerleden (deze worden aangekondigd in de daarvoor be- s~eJnde aparte rubrieh:) en bijeenkomsten d•e plaats hebben in Amsterdam, Rotter- d~m, Den Haag en in de agglomeratie Eindhoven (deze "'orden aangel.:ondigd in de aan deze steden gewijde aparte rubrie- ken).

De rubriek wordt afgesloten op de za- Jer,]ag, ·voorafgaande aan de verschijningso;- datum. van het blad.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Datum

I

I

I

14 nov. Vreeswijk School voor Schipperskinderen, mr. H.E. Koning onderwE')rp: problematiek rond sa-

Pr. Hendriklaan Sa menvoeging van gemeenten (georga.

niseerd door de afdeling Jutphaas) 14 nov. Gorredijk De Skäns; 20.00 uur ir. J. Baas georganiseerd door de statencentrale

Heerenveen

14 n<JIV. Warffum De Breedenburg; 20.00 uur ir. J. H. Louwes onderwerp: de herstructurering in de landbouw (liberale sociëteit Noord-

Groningen)

17 nov. Assen Overcingel; 20.00 uur drs. Th. H. J oekes onderwerp: Miljoenennota 17 nov. Ruinerwold zaal Zwart (Centraal) ir. D. S, Tuinman liberale kring. Meppel

17 nov . Heinkeuszand hot·el-café De Taveerne, mevr. mr. E. Veder- georganiseerd door de afdeling West-

Dorpsstraat 82; 20.00 uur Smit Zuid-Beveland

17 nov. Deventer hotel Keyzer; 20.00 uur H. Wiegel onderwerp: een liberale kijk op de toekomst

17 nov. Hengelo 20.00 uur mr. J. G. Rietkerk

17 nov. Oestgeest Gemeentelijk centrum H. J. L. Vonhoff onderwerp: storm op komst?

- ^{Lijtweg; 20.00 uur}

17 nov. Woerden Concordia; 20.00 uur mr. H. E. Koning onderwerp: belasting ontwerpen (ge- organiseerd door Regio Rijnstreek) 20 nov. H.I. Ambacht Dorpshuis De Schoof; mr. H. van Riel onderwerp: de situatie in het Midden

i ^{20.00 uur Oosten}

21 nov. Deri Oever hotel Wiron; 20.00 uur ir. D. S. Tuijnman , g_eorganiseerd door de afdeling Wie- rmgen

21 nov. Zeist H. Wiegel debat met J. W·itting (D'66)

21 nov. Ierseke hotel Oesterbeurs; 20.00 uur mr. J. F. G. Schlinge- mann

24 nov. Rijswijk restaurant Rein voorde; 20.00 drs. Th. H. Joekes onderwerp: algemene politiek

24 nO'V. Oostburg H. J. L. Vonhoff

24 nov. Goes Prins van Oranje; 20.00 uur H. Wiegel verkiezingsa vond

-

25 nov. Kapelle/ De Caisson; 19.30 uur ir. D. S. Tuijnman Wemeldinge

28 nov. Rotterdam - - - - mr. H. E. Koning jaarvergadering vrouwengroep;

onderwerp: vrouwen in de belasting- politiek

28 nov. Bilthoven hotel Heidepark; 20.00 uur mr. H. van Riel onderwerp: aJgemene politieke si- tuatie in Nederland

28 nov. Noordwijkerhout mr. J. F. G. Schlinge-

mann

28 nov. Moordrecht De Genestethuis; 20.00 uur H. J. L. Vonhoff onderwerp: een druk jaar voor de boeg

29 nov. Bilthoven hotel Heidepark; 14.00 uur. mr. H. van Riel. besloten verg. (LDC) 1 dec. Capelle a.d. IJssel café restaurant De Koperwiek; H. J. L. Vonhoff politiek café

20.15 uur

1 dec. Groningen Het Tehuis, Lutkenieuwstraat H. Wiegel JOVD; debat met H. Wievenga

13, 20.00 uur (PvdA) over belastingcorrectie af

v·erlaging?

1 dec. Rotterdam Regina; 20.00 uur mr. H. E. Koning e.a. politiek spreekuur

1 dec. Dosterbeek mr. dr. C. Berkhouwer onderwerp: nieuwe liberale lijnen

Renkum e.o.

8 dec. Son mr. J. G. Rietkerk georganiseerd in het verband van de

agglomeratie Eindhoven

8 dec. Sneek ir. J. Baas politiek trefpunt

12 dec. 's-Hertogenbosch hotel Centraal; 20.00 uur mr. F. Portheïne onderwerp: de middenstand ('georga- niseerd door Midden en Oost-Bra- bant)

12 dec. Arnhem mr. J. G. Rietkerk vrouwengroep

12 dec. Steenbergen hotel v. Tilburg; 20.00 uur H. Wiegel West-Brabant

13 dec. Dwingelo hotel Wesseling; 20.00 uur mr. W. J. Geertsema propaganda-feestavond

15 dec. Hengelo 18.00 uur H. J. L. Vonhoff

15 dec. Maastricht hotel Dominicain; 20.00 uur

I

• De heer R. Zegering Hadders, lid van de Tweeële Kamer, houdt op 24 november van half vijf tot half zes spreekuur in zijn woning, Hoofdstraat 26 te Emmen. Ieder die gebruik wil maken van het spreekuur, dient tevoren (vanaf vrijdag 21 november) de heer Zegering Hadders op te bellen: 05910 - 11014.

• De afdeling Velp-Rozendaal houdt op 1 december in Theothorne te Dieren een bijeenkomst, samen met de afdeling Dieren. Fractievoorzitter, G. van Vliet zal dan spreken over de begroting van de gemeente Rheden. Aanvang 20.00 uur.

• De afdeling Schagen zal op donder- dagavond 20 november in de beneden- foyer van het theater Royal aldaar voor de eerste maal een z.g. politiek café houden, toegankelijk voor leden van de afdelingen in de statencentrale Den Helder.

• De kamercentrale Dordrecht organi- seert op 15 november des morgens om 10 uur een centrale-vergadering in re- staurant Engels te Rotterdam. De heer G. van der Zande, statenlid van Zuid- Holland zal een voordracht houden.

e De studiekring Zuid-l{ennemerland organiseert op 18 november een bijeen- komst in Lion d'Or te Haarlem. Inlei- der: Mr. J. G. Bettink, lid van de prov.

staten v. Noord-Holland. Onderwerp:

Macchiavelli en Montesquieu; in hoever- re oefent de geestesgesteldheid van beide nog invloed uit op de tegenwoordige maatschappij?

• De afdeling Winschoten belegt op maandag 24 november een bijeenkomst in hotel Vrijheid om 20.00 uur. Inleider:

mr. A.P. J. van Bruggen, burgemeester van Delfzijl. Onderwerp: Het college van ben w.

• De afdeling M\jnsheerenland belegt op 27 november een vergadering. Inleider:

de heer drs. L. van Leeuwen, gemeente- raadslid te Rotterdam. Onderwerp: Ha- vennota, plan 2000.

• De afdeling Dordrecht organiseert op 30 november een vergadering. Inleider:

de heer mr. H. P. Talsma, ondervoorzit- ter der partij.

vrijheid en . _ democratie . · .

De redactie van het partijblad Vrijheid en Democratie is geves- tigd te Amsterdam, Nieuwe He- rengracht 89-B. Hoofdredacteur en voorzitter van de redactie- commissie is de heer Ph. C. Ia Chapelle ·jr.

De administratie (zowel voor abonnementen als voor adverten- ties) van het partijblad Vrijheid en Democratie is gevestigd te Rotterdam, Witte de Withstraat 73 (postbus 824). Telefoon (010)- 111000, abonnementen toestel 219, advertenties toestel 224. Postre- kening: 245103 ten name van ad- ministratie Vrijheid en Democra-

tie te Rotterdam. ·

liberale boterham

onderwerp: kijk op politieke en maatschappe'lijke vernieuwing

• De op 1 november jl. geh()uden Na- jaarsvergadering van de kamercentrale Gelderland keurde de volgende bestuurs- mutaties goed: in plaats van mr. J. J.

Hamminga: M. J. van Raay uit Arn- hem; in plaats van J. W. Huiskamp:

drs. H. A. Kortes uit Winterswijk. Tot secretaris werd benoemd H. W. F. C.

Donkersloot uit Wageningen.

Ten ,behoeve van de· statenverkiezin- gen werd een propagandacommissie in- gesteld. Voorzitter van deze commissie werd mr. A. F. Cocheret de la Moriniere uit Apeldoorn.

· á.Igémeén .: . secretariaat ·"

Het algemeen secretariaat van de VVD is gevestigd te Den Haag, Koninginnegracht 61, tele- foon (070)-604803. Postrekening:

67880 ten name van de algemeen secretaris van de VVD te Den Haag.

Het secretariaat van de VVD- fractie in de Tweede Kamer is gevestigd in het gebouw van de Tweede Kamer, Binnenhof lA te Den Haag. Telefoon: (070)-614911.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

nder de loep

door A. W. Abspoel

In het vorige nummer van onli bla.!l wijdden wij onder het kopje

"Dwaas" een korte beschouwing' aan het feit,- dat (volgenli een be·

richt van het ANP, dat Wali ont- leend aan het officiële orgaan van de bond van regiliter·

ingenieurs en andere hogere technici in overheidsdienst) er ttiscriminatie zou plaatsvinden

m~ betrekking tot het aanbren- gen va.n kantines in het nieuwe gebouw voor rijkswaterstaat aan de Koningskade in Den Haag.

Volgens dit bericht zou bij de bouw van de kantines onderscheid Worden gemaakt tussen drie cate- gorieën onder het personeel.

Naar ons men thans van de zij·

de van rijkswaterstaat meedeelt, is hiervan allerminst sprake en is er slechts één kantine aange- braent.

Hiermee komt uiteraard onze geuite kritiek te vervallen. Het blijkt dus dat zowel het officiële orgaan van bovengenoemd.e bond, als het ANP, het bij het verkeerde ein<l nauaen.

Blijft de vraag boe een "offi- cieel orgaan" aan dergelijke nonsens komt, waarbij wij overi ..

geus allerminst een, verwijt aan het ANP willen maken, d-at toch mocht aannemen dat een ,.offi.

cieel" bondsorgaan ook met offi·

ciële, dus met betrouwbare be- richtgeving vo«>r het voetlicht der openbaarheid treedt. Wij zullen ons hierin maar niet verder ver-

<liepen, doch kunnen ons slechts verheugen over het feit dat rUkswaterstaat in dezen geen btaatn betreft.

• ARP-perikelen

De ARP heeft er wel weet van dat zij - anders dan de KVP - de ultra-radi- cale elementen in haar midden maar niet wil loslaten. Men zou geneigd zijn de politieke eierdansen, die de heren Bies- heuvel en Veerman daardoor genoopt zijn telkenmale in het openbaar uit te voeren, als een publieke vermakelijkheid te beschouwen, ware het niet dat het in feite toch om ernstige zaken gaat. Bij- voorbeeld om de regeerbaarheid van het land in de naaste toekomst, zoals mr. Geertsema na het AR-partijconvent terecht opmerkte.

Wat wel te verwachten was is geschied. Na een stormloop van de radi- cale minderheid is een caoutchouc-reso- lutie tot stand gekomen, die, zoals on- middellijk bleek, voor vele interpreta- ties vatbaar is. Houden we ons echter aan de interpretatie van partijvoorzitter Veerman op .de persconferentie na af- loop, dan zijn de voor het ogenblik ge- vallen besluiten als volgt samen te vat- ten. 1. De lopende gesprekken tussen KVP, ARP en CHU worden niet afgebro- ken, doch de discussie over het ge- meenschappelijke urgentie-program van de drie moet wachten op de afloop van overleg in anti-revolutionaire kring over een eigen beleidsprogram en over de voorwaarden, waaraan het bovenge- -noemde urgentieprogram zal moeten

voldoen. 2. In principe is besloten ver·

der te gaan met de drie. Als men daar- van terug wil komen, dan dient dat principe-besluit door het partijconvent in het komende voorjaar te worden her- roepen. In dat voorjaars-partijconvent zullen de resultaten van het beraad om•

trent het eigen beleidsprogram en het urgentieprogram aan de orde worden gesteld. 3. De resultaten van het onder•

linge beraad der partijbesturen der drie zullen aan de orde worden gesteld qp net najaarsconvent van 1970. 4. Aan de hand van deze resultaten en door pro•

gramma-vergelijking zal dan dienen te worden onderzocht met welke partners de uitvoering van het beleid .het beste kan geschieden. 5. De ARP is bereid te bemiddelen tussen de KVP en de PvdA.

Vooral de laatste twee punten 'vormen dan de kluif voor de radicalen, veront·

ruste negenzestigers en Arjosleden; voor wie de huidige regeringscoalitie een gruwel, een samengaan met de PvdA de hemel op aarde is.

Zo zijn we dan weer even ver. En Inmiddels hebben de heren Den Uyl en Vondeling prompt verwezen naar de so-

cialistische congres-uitspraak, die zich nadrukkelijk tegen samenwerking met de KVP uitsprak. ..

• Minister -president

Mr. Geertsema toonde zich ondertus- sen ondanks alles optimistisch over de kansen van de bestaande regeringscoa- litie óók voor de periode na 1971. Dat bleek op het jubileumcongres van de JOVD te Emmen. Er zal naar zijn ·ver- wachting dan wel een in de persoonlijke sfeer anders samengesteld kabinet, met een nieuw program, optreden, maar volgens dezelfde politieke samenstelling.

Dus: met ministers uit de KVP, VVD.

ARP enCHU.

In zijn discussie met dr. Vondeling bleek de heer Geertsema bovendien voorstander van de gedachte, de positie van de minister-president te versterken.

Tot nu toe was deze hier niet meer dan de primus interpares. Met name zou de minister-president evenals in Engeland tussentijdse wijzigingen in zijn kabinet moeten kunnen aanbrengen. Een inte- ressante gedachte, die echter wel een paar vragen van staatsrechtelijke en van meer politieke aard zou kunnen op- roepen. Wat dit laatste betreft houde men bijvoorbeeld in het oog, dat de premier in Engeland een kabinet ':'an enkel politieke geestverwanten leidt.

Hier zijn het onvermijdelijk altijd coali- tiekabinetten. Het heenzenden van een minister zonder een concreet conflict met de Kamer, zou hier dus wel wat meer "politieke voeten" in de aa~de

kunnen hebben en onderlinge spanom- gen kunnen oproepen.

De minister-president heeft trouwens ook bij ons in de loop van de jaren formeel -zowel als materieel een belang- rijker positie gekregen dan de "tijde- -lijke voorzitter van de ministerraad"

uit de tijd van Cort van der Linden en daarvóór. Het zou al een vooruitgang zijn wanneer men iets gemakkelijker een minister liet heengaan, die in ernstig conflict met de Kamer is geko- men in plaats van bij zo'n conflict na-

mens het gehele kabinet de "kabinets- kwestie" te stellen. Wij denken aan het geval-Cals tijdens diens minist~rschap

van Onderwijs onder het kabmet-De Quay. Deze zou zijn afgetreden als zijn mammoetwét was verworpen, maar het kabinet .. in zijn geheel zou hem dan niet zijn gevolgd.

• Oorzaak en gevolg

Het is eindelijk zover. Het kon niet uitblijven. We hebben er voortdurend tegen gewaarschuwd. Op het onvoldoen- de verweer van de zijde der daartoe aangewezen organen van overheid en publieke opinie m o e s t een reactie

onvermijdelijk volgen.

Het is een levensgroot èn levensge- vaarlijk misverstand te menen, dat in een op de parlementaire democratie ge- baseerde rechtsstaat de "straat", d.w.z.

de agitators en de ordeverstoorders, het voor het zeggen zouden hebben. Of al- thans dat zij zouden moeten worden ont·

zien en dat er gepraat zou kunnen wor- den met hen, die zelf weigeren de re- gels van de rechtsstaat en van de dem«?"

eratie in acht te nemen. Aan dit misverstánd, aan deze innerlijke zwakte van het wettig gezag is de. republiek van Weimar eens te gronde gegaan en is het verzwakte en zo .,pacifistische"

Westen (men leze o.a. -de boeken van dr. L. de Jong) aan de Hitierbenden ten prooi gevallen.

Groot is de schuld van een belangrijk deel van onze persorganen en van hen, die radio en televisie in handen hebben, dat ook zij zich niet van het begin af op de scherpste wijze hebben gekeerd te- gen de georganiseerde en ongeorga- niseerde ordeverstoringen en wandaden.

Het begon met het eerste optreden van de provo's, gevolgd door het stelsel- matig provoceren jegens de politie, de rookbommengooierij en andere ongere- geldheden te Amsterdam, de lafhartige verstoring van de viering van de konin- ginnedag, de bekladding en ontsiering van het Nationale Monument op -de Dam de blijkens hun eigen richtlijnen op 'neo-anarchistische principes ge- baseerde en op omverwerping van ons maatschappelijk bestel gerichte links-radicale studentenacties met be-

C 0 PIJN

GROENEI(AN

*

REEDS MEER DAN TWEE EEUWEN EEN

BEGRIP VOOR

boomkwekerij- prodakten

EN

tuinarchitectuur

*

TELEFOON 03401-1207

Bedrijfsa dviesburea u

Hommes

Member

British Institute of Management

Govert Flinckstraat 19 Apeldoorn

tel. 05760- 5 20 25

Fusies - Personeelselectie - Be- drijfsadviezen.

Ervaringen opgedaan en contac- ten gelegd in vele landen in Europa en Zuid-Amerika.

vrijdag 14 november 1968 - 3

zetting van gebouwen, gevechten met de politie, de herhaalde aantasting van de vergadervrijheid van anderen, en zo verder.

Menig overheidsorgaan beging de fout, eindeloos te gaan praten en "on- derhandelen" met deze lieden zonder de eis te stellen dat men voor het vervolg van alle daden van geweld, terreur of intimidaties zou afzien en zich aan de spelregels der democratie zou houden.

Menig publiciteitsorgaan beging fouten van dezelfde orde. En zo werd de basis gelegd voor op haar beurt de democratie eveneens bedreigende reacties, waar- voor wij herhaaldelijk hebben ge- waarschuwd. -

Het is thans inderdaad zover. Op uit- nodiging van de Griekse regering zijn drie Nederlandse oud-reserve-officieren in Griekenland op "officieel" bezoek ge- weest. Een dezer, de kolonel b.d. en oud militair attaché A. C. H. Kanters, is teruggekomen met de conclusie dat de democratie slechts tot de politieke cha- os leidt en dat de "orde- en rust", zoals/

deze nu in Griekeland bestaat, belang·

rijker is dan eeri parlement met politie- ke partijen. In de Griekse gevangenis- sen zitten "alleen misdadigers en com- - munisten" en van martelingen geloofde hij niets, zoals hij in een gesprek met een verslaggever van Het Vrije Volk zou hebben medegedeeld.

Het lijkt nog maar een incidenteel geval dat nu in de openbaarheid is ge- komen, en wij zullen de laatsten zijn om welke groep ook in haar algemeen- heid te identificeren met dit levensge- vaarlijke zich verkijken op de werke- lijke situatie in dictatoriaal geregeerde landen. In het laatste vooroorlogse de- cennium is echter wel gebleken, hoezeer en hoe snel stelselmatige ondermijning door uiterst links van de rechtsstaat, van de democratische rechtsorde en van gezonde nationale waarden (men denke aan de muiterij op De Zeven Provinciën en het "verduivelde plezier"

dat sommige vooraanstaande SDAP-ers daar toen nog over hadden) in haar tegendeel kan omslaan.

Het is nu wellicht nog niet te laat, maar men neme dit symptoom wel ernstig. Het is heus niet uitsluitend in de kringen van oud-strijders dat men zo denkt. Zelfs niet, naar onze persoonlijke overtuiging in de eerste plaats. Men luistere maar eens naar het oordeel van de "gewone man" op straat, wanneer troepen losbandige fanatiekelingen rel- lenschoppend voor de zoveelste· maal lo- pen te "demonstreren". Hetzelfde geldt wanneer men voor radio of televisie die herrieschoppers en vergade- ring-verstoorders nog staat op te vrijen en dé anders zo lustig gehanteerde me- thode van de "harde journalistiek" is - vergeten.

De mensen worden dit moe en beu en in deze gemoedstoestand raken zij vat- baar voor gedachten als die van de heer Kanters en anderen, dat de demo- cratie altijd tot de chaos leidt. We zullen moeten tonen hoe onjuist dat is en dat democratie iets anders is dan lafheid en karakterloosheid en het meehuilen met de wolven in het bos.

• Nogmaals Dronten

De conclusies, waartoe het instituut voor politicologie vim de Katholiéke Universiteit te Nijmegen aan de hand van een nader onderzoek naar de uitslag van de in Dronten op 22 oktober jl. gehouden plaatselijke verkiezing is gekomen, wijken weinig af van die wel- ke op het eerste gezicht reeds leken te kunnen worden getrokken. Wij hebben daar in ons vorige 'nummer al over geschreven.

Ook de Nijmeegse politicologen kun- nen niet anders vaststellen dan dat de twee concentraties: Progressief AkkoGrd (PvdA, D'66, PPR en PSP) en Concen- tratie Christelijke Partijen (KVP, ARP en CHU) "niet de door de desbetreffende partijen gewenste stemmenwinst hebben opgeleverd." Dat is nog netjes gezegd;

ze hebben namelijk in totaal in beide gevallen verlies opgeleverd.

Van hen, die in 1967 bij de Kamerver- kiezingen op de KVP stemden, over- weegt volgens het onderzoek niet min- der dan 35 pct. de volgende keer op een andere partij te stemmen. Ook bij de aanhangers van een aantal andere par- tijen is twijfel gerezen. Wanneer de tendens van Dronten landelijk zou mo- gen worden doorgetrokken, zouden D'66 en de VVD winst boeken.

Opmerkenswaard is echter dat van hen die in 1967 op D'66 stemden, slechts de helft zijn stem aan het progressieve PAK gaf. In dit verband is· van belang als een der conclusies van dat onder- zoek tegen te !<omen, dat "de kiezers van KVP en D·66 de grootste neiging tonen van keus te veranderen."

Het is duidelijk, dat bij die 35 pct.

twijfelaars onder de KVP-stemmers en bij de weinig standvastige aanhang van D'66 voor een doelbewuste VVD behoor- lijke wmst valt te behalen •.

I

'· '.'I' 'I

· 4 - vrijdag 14 · november 1968

x

AMSTERDAM

De aandacht van betrokkenen zij ge- vestigd op de voigende bijeenkomsten van commissies, die allemaal gehouden worden ten kantore van het secretariaat van de Amsterdamse VVD-afdeling, Vondelstraat 60:

e ·Maandag 17 november: kadercu·rsus (20.00 uur)

• Dinsdag 18 november: contactgroep vrouwelijke leden (20.00 uur)

• Woensdag 19 november: hoofdstad- belangen· (20.00 uur)

• Donderdag 20 november: verkiezings- commissie ( 19.30 uur)

• Woensdag 26 november: discussle- groep JOVD, LSVA en VVD (20.00 uur)

• Het Amsterdamse VVD-gemeente- raadslid drs .. A. Pais heeft een brief gezonden aan zijn collega-raadsleden waarin hij verzet aantekent tegen het voornemen om het synagogecomplex aan .de Weesperstraat 'in combinatie met de toneelschool' een sociaal-cultu- rele bestemming te geven. Dat zou een gekunstelde oplossing zijn, aldus de heer Pais, waartegen bovendien begrijpelijke en te respectet·en bezwaren bestaan bij velen In Amsterda!Tl, die niet kunnen vergeten op welke wijze deze synagogen leeg zijn komen te staan.

Het bestemmingsplan is woensdag jl.

In. de gemeenteraad behandeld, toen ons blad reeds op de pers lag.

DEN HAAG

• Op 3 november Is In Den Haag mr.

c. Greve overleden. Hij Is 75 jaar ge- worden.

Mr. Gt·eve behoorde tot de kleine groep pioniers, die op 8 februari 1946 de stoot gaf tot de oprichting van de Partij va·n de Vrijheid, waaruit later- na fusie met de groep-Oud ..,-.de VVD Is voort- gekomen.

De overledene Is verscheldene jaren voorzitter gew~t van de Haagse VVD- afdeling. Als dank voor zijn vete werk- zaamheden, In het belang van de VVD verricht, werd hij tot lid van verdienste benoemd.

Met hem Is een humaan man en op- recht liberaal heengegaan.

• Het secretariaat van de Haagse afde·

llng van de VVD Is jlevestlgd: Leuvense- straat· 20, Scheveningen. Tel. 554440.

Doorlichting . van een stad

E .

De belangstelling voor het congres in het Vondelparkpaviljoen was groot,- te- recht.

De vier raadsleden hadden elk hun e]gen terrein. Mevrouw L. Vonhoff-Luy- endijk sprak over Amsterdam als cen- trum van kunst en cultuur, de heer G.

W. Keja sprak over de levendigheid van Amsterdam, drs. A. Pais bezag Amster- dam als centrum van bedrijvigheid, en de heer H. H. Jacobse belichtte de bestuurlijke aspecten van de hoofdstad.

Indien Amsterdam als een internatio- nale stad wordt gezien, en dat is een van de uitgangspunten geweesf, past de vraag van mevrouw Vonhoff: Dient een instelling als het Stedelijk Museum in zijn aankoopbeleid primair·. gericht te zijn op het afnemen van produkten van Amsterdamse kunstenaars of moet wor- den gestreefd naar een positie aas inter- nationaal representatief gerichte verza- meling voor moderne ·kunst? Een van haar andere vragen was of de invloed die reclame op het consumptiepatroon heeft ook kan worden aangewend voor de bevordering van cultuurvormen. Nog een belangrijke vraag was of het onder- wijs thans wel voldoet aan de eis dat het bevorder•lijk wei'kt voor de culturele ontwikkeling van de jongeren.

De ruimte veroorlooft ons niet uitvoe- rig in te gaan op haar ptmtige betoog dat de culturele functie van Amsterdar-n als Eurocity centraal stelde. Datzelfde

geldt voor het preadvies van de heer Keja die Amsterdam bijv. vergeleek met Londen waar het leven na werktijd . uit de city verdwenen is. Juist de ver- menging van Amsterdam als city en als levendige stad, ook in het hart vormt een van de grote aantrekkelijkheden van Amsterdam; zijn pleidooi voor za- ken als het vrijer laten van winkeltijden betekent dan ook veel meer dan het belang van de middenstand. De attrac- tiviteit van Amsterdam als toeristenstad is er rechtstreeks mee gemoeid.

In de sectoren van industrie en dienst- verlening zag de heer Pais vooral nut in de instelling van een raad voor de eco- nomische ontwikkeling, een orgaan waarin bedrijfsleven en overheid geza- menlijk de vraagstukken kum1en bestu~

deren die met de welvaartsontwH~keling

van de stad samenhangen (waarbij dan het be.g-rip stad ruim moet worden geno-

men). De vele problemen van sanering, milieuhygiëne, keuze van zinvol vesti- gingsbeleid, vervangende rui:mte bij re- constructie niet alleen voor wonen maar ook voor werken, bevordering van con- centraties in de geest van het confectie- centrum, praktische beoordeling van in- dustrialisatiekansen in het havengebied, de bouw van een wereldhandelscen- trum, de ontwi·kkeling van de informa·

tieverwerlüng, kortom het hele moei- lijke scala van ingewrkkelde vraagstuk- ken van een staü waar veelal tegen- gestelde belangen moeten worden ge- combineel'd, kwam Jn zijn preadvies aan de orde. Voor de uitermate moei·

lijke combinatie van vraagstukken en oplossingen zou een "geheugenbank"

ten dienste van het bedrijfsleven dienstig kunnen zijn, zo'n geheugenbank kan Immers een grote hoeveelheid rele- vante informatie bewaren en op het ge- wenste ogen:bli'k produceren. Daareribo·

ven zou Amsterdam een "think tank"

moeten hebben, een denkorgaan dat ten

Staatsburgerlijke vorming

. DE Haagse VVD-afdeling heeft een be- langwel{kend initiatief ontplooid.

Van mening zijnde, dat er reden is om een steeds groter wordende lacune in de staatsburgerlijke vorming van de jeugd door de politieke partijen te doen opvul- len, heeft de afdeling zich met een brief tot de andere politieke . partijen g'ewend met het voorstel een werkcommissie in te stellen.

Deze werkcommissie zou de VVD wil- len belasten met het uitvoeren van een plan in het tekort aan staatsburgerlijke vorming vooral bij het algemeen voort- gezet onderwijs, maar ook bij het be- roepsonderwijs, alsmede bij enkele gro- te opleidingsscholen en -insUtuten te voorzien, zo mogelijk met medewerking van de wethouder van onderwijs. De werkgroep zou kunnen overwegen het Haags jongerenparlement en/of de Ned.

Politieke Jongeren Contactraad aan het werk te laten deelnemen. Gedacht wordt aan het houden van forumavon- den in verschillende delen van de stad.

Aan die forumavonden zouden niet biJ voorkeur politici moeten deelnemen, maar ambtenaren, hoogleraren in het staatsrecht of de politieke wetenschap- pen, gedeputeerden of wethouders, ovei:- heidsvoorlichters e.d. Er wordt ook niet in de eerste plaats aan politieke onder- werpen voor deze samenkomstt'!"l ~e­

dacht, maar vooral aan onderwerpen, waarvoor de jeugd belangstelling heeft, , zoals sportaccommodatie, recreatie, lucht- en waterverontreiniging, wegen- bouw en ruimtelijke ordening. In over- weging wordt gegeven ·een brochure uit te geven en in de staatsburgerlijke vor- ming ook de werkende jeugd te betre],.

ken. ·

We zijn nieuwsgierig hoe de andere politieke partijen op dit initiatief van de VVD zullen reageren. Vermeldenswaard is, dat in de commissie, die het plan heeft voorbereid, ook een lyceumleer- ling zitting had. Van stonde af heeft de afdeling van de VVD dus ook de direct belanghebbende ·groep, 111. de jeugd er

bij betrokl,en. Inspraak dus in optima fol'ma.

O

Een van de belangrijkste aanbevelin- gen van het rapport is het havencom- plex uit te breiden ten behoeve ·van de passagiersvaart en plezierjachten. Ge- constateerd wordt, dat de huidige ac- commodatie voor de Norfolk lijn onvol- doende is. De uitbreiding wordt gezien in de aanleg van een derde haven. Ge- heel nieuw is dit denkbeeld niet. Er was ook al sprake van de aanleg van een (jacht- )haven in een rapport van b. en

w: dat nu al weer een jaar of zo gele·

den is verschenen.

Met het oog op de ontwikkeling van de baüplaats is de aanwezigheid van een jachthaven inderdaad aantrekkelijk. De welvaart heeft ·een toeneming van het aantal (zeewaardige) jachten verocr·

zaalcl: en niets wijst er op, dat deze ontwikkeling zich niet zal voortzetten.

Integendeel.

De Norfolklijn, die het voor zover we weten goed doet, zou best tot de bouw van een tweede schip (met grotere pas- sagiersaccommodatie dan de Duke of Holland heeft) willen overgaan, mits er ruimte voor wordt gemaakit in Scheve- ningen. Dat betekent mits er een derde haven komt. En dan zou er ook uitvoe·

ring gegeven Imnnen worden aan nog

w~er een ander plan: de bouw van een ferry-hotel of botel.

Het zijn, dat Willen we graag toegel ven, allemaal mooie plannen en we zou- den het toejuichen indien ze tot stand zouden komen. Maar is er geld voor te vinden? Zo op 't eerste gezicht moet daaraan vooralsnog worden getwijfeld.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

behoeve van overheid en bedr.ijfsleven - en in samenwerking met een g-e- meenschappelijk computercentrum van de universiteiten - fundamenteel onder- zoek kan verrichten.

Om uit het he·le complex van moge- lijkheden . en tegenstrijdighegen de gul- den (midden?)weg te zoeken zal een dy- namrsch bestuur noodzakelij•k zijn. De heer Jacobse noemde het een grote han- dicap voor de stad dat Amsterdam vrij- wel geheel is aangewezen op wat Den Haag al dan niet goedmoedig besluit.

Dat ltlemt temeer doordat de specifieke vraa,gstukken van Amsterdam bij de rijksoverheid weinig begrip vinden, zulks als gevolg van. het feit dat parle- ment en regering nu eenmaal voor een groot deel uit niet-stedelingen bestaan en de invloed van de "boumansociolo- gie" (die de stad een verwor- dingsverschijnsel acht waarbinnen de oude gemeenschapsnormen hun kracht hebben verloren) nog duideliJk voelbaar is. Een mogelijkheid om Uit de situatie te ontsnappen is het ontstaan van nieu- we bestuursstructuren, zoals een Amsterdams agglomeratiebestuur. Im- mers vele problemen kunnen eenvoudig niet meer binnen de grenzen van een gemeente worden overzien en opge·lost.

Hiermee hangt tevens de vraag samen of en in hoeverre wijltraden met bestuurlijke bevoegdheden zoUden kun- nen worden bekleed; de heer Jacobse wHde daar uitermate voorzichtig mee zijn.

Intussen blijft er natuurlijk nog- wel een stuk zelfstandigheid in Amsterdam en met betrekking hiermee vroeg hij zich af of de zestigjarige invloed van het socialisme op het stadsbestuur, hoe nuttilg dat in het verleden ook geweest mag zijn, nog wel op zinvolle wijze kan W<lrden voortgezet. Van het socialisme kan in de komende jaren geen nieuwe visie of frisse aanpak worden ver·

wacht. Het doorbreken van de socia- listische meerderheid is wenselijk, terzelfder tijd zal de Amsterdamse VVD-fractie zich blijven opsteilen als een middengroepering met gelijke be- reidheid tot samenwerking met alle an- dere groeperingen. Met dit laatste heeft de heer Jacobse een scherp inzicht ge- toond in de bestuursconstructie, en in het fundamentele onderscheid tussen gemeenteraad en parlement. Een verschil dat vooral in de socialistische hoek van de gemeenteraad de laatste jaren nogal eens uit het oog is verloren.

Statenverkiezing

e Op 21 november om 20.15 uur in Pulchri Studio, Lange Voorhout 15 te Den Haag, zal een gecombineerde lm- mercentrale-vergadering worden gehou- den ter bespreking van de door de sta- tencentrales in Zuid-Hollaml ingediende voorlopige kandidatenl-ijsten voor de Statenverkiezingen in 1970. Het is de bedoeling dat de vergadering een advies va:ststelt, zowel over de wenselijlill.eid van combinatie van alle of enige ·provin·

ciale kieskringen, als over de volgorde der kandidaten.

De leden van de afde1ingen, die · beho- ren tot de kamercentrales die de ge·

combirieerde kamercentrale vormen (Dordrecht, Dèn Haag, Leiden en Rot- terdam) hebben het recht deze vergade- ring bij te wonen en aan de beraadsla- gingen deel te nemen. Het stemrecht wordt echter uitgeoefend door de in ar- bikel 4, lid 3 van het desbetreffende kandidaatste.Jlingsreglement g·enoemrte personen; ·

Zij die voorlopig kandidaat zijn gesteld en niet verklaard hebben niet bereid te· zijn een kandidatuur te aan- vaarden, alsmede hun echtgenoten en hun bloed- en aanverwanten tot en met de tweede graad, zijn uitgesloten van elke deelneming aan de ~voorbereiding

van de kandidaatstelling en mogen der·

halve de vergadering niet bijwonen.

Hiervan zijn uitgezonderd de .voorzittel' van de partij en zij die schr,iftelijk heb·

ben verklaard alleen bereid te zijn een plaats op de tweede helft der kflndida·

tenlijst te aanvaarden.

--