Examens HAVO Informatie voor kandidaten

(1)

2018

Rembrandt College Veenendaal

April 2018

Examens HAVO – Informatie voor kandidaten

(2)

Examens HAVO 2018 – Informatie voor kandidaten 1

Inhoudsopgave

1. Inleiding.

2. Wat moet af zijn voordat je met het eindexamen begint.

3. Waar kan ik de examenstof vinden?

4. Wat mag wel, wat kun je beter niet doen bij een examenzitting.

5. Hulpmiddelen.

6. Het examenrooster HAVO.

7. Wat gebeurt er met jouw examenwerk.

8. Berekening eindcijfer.

9. De rekentoets.

10. Het combinatiecijfer.

11. De slaag-zak-regeling.

12. De uitslag van het Eerste-Tijdvak-Examen.

13. Herexamen.

14. De uitslag van het Tweede-Tijdvak-Examen.

15. Informatiebronnen 16. Je diploma online 17. Belangrijke data.

18. Regels voor examenzittingen.

19. Voeding in de examenperiode (tips van de sectie biologie)

(3)

(4)

1. Inleiding.

Nog even en dan is het zover: over enkele weken begin je aan het centraal eindexamen. Een spannende en toch ook bijzondere periode. Met het centraal eindexamen rond je je HAVO-opleiding af.

Het bijzondere van het centraal eindexamen zit hem ook in de sfeer. Die is anders dan tijdens de schoolexamens: met elkaar in de sportzaal, verzegelde opgaven, strenge regels en de laatste keer dat je een toets krijgt voor een vak. Meer dan ooit tevoren heb je een band met elkaar en alle andere examenleerlingen in Nederland.

De meeste voorbereiding heb je uiteraard al gedaan. Samen met je docenten heb je de examenstof geoefend en herhaald, zodat je niet voor verrassingen komt te staan.

De meivakantie geeft je de ruimte om de laatste “puntjes op de i” te zetten, maar vooral ook de ruimte om uitgerust en “top-fit” aan het examen te beginnen. Op 7, 8 en 9 mei kun je deelnemen aan de examentrainingen.

In dit boekje vind je informatie over allerlei zaken die met het examen te maken hebben:

 welke regels zijn er

 welke hulpmiddelen zijn toegestaan

 het rooster, de uitslag etc.

Ook in het PTA kun je veel informatie vinden. Lees het PTA en dit boekje zorgvuldig door en stel vragen als je iets niet duidelijk is. De informatie is ook te vinden op www.rembrandt-college.nl.

Verder worden de eindexamenkandidaten op de hoogte gehouden via mijneindexamen.nl. Deze mobiele website/web-app biedt op maat informatie aan over het centraal examen. Voorbeelden hiervan zijn het gepersonaliseerde examenrooster, te gebruiken hulpmiddelen en correctiemodellen na afname. Ook algemene info, regels en tips zijn in de app te vinden.

Samen met dit informatieboekje ontvang je de eindrapportage van het schoolexamen.

Het is belangrijk dat je deze gegevens zorgvuldig controleert.

Na controle en ondertekening staan de gegevens van het schoolexamen vast. Deze gegevens gaan naar de onderwijsinspectie en kunnen niet meer worden gewijzigd.

In het laatste hoofdstuk vind je tips van de sectie biologie omtrent voeding en rust. Ik hoop dat dit boekje je helpt de examenstress te verminderen. Natuurlijk wens ik je heel veel succes met je eindexamen.

Dhr. P. Ham

Examensecretaris Havo

(5)

2. Wat moet af zijn voordat je met het eindexamen begint.

Je mag meedoen aan het centraal eindexamen als je het schoolexamen volledig hebt afgerond. Dat wil zeggen dat je alle toetsen, praktische opdrachten en handelingsdelen die in het PTA staan moet hebben gemaakt.

Alle handelingsdelen moeten de beoordeling "voldoende" of "goed" hebben.

Daarnaast moet je CKV en LO met de beoordeling “voldoende” of "goed" hebben afgerond.

3. Waar kan ik de examenstof vinden?

Weet je even niet meer wat je moet leren voor het examen? Op www.examenblad.nl staat voor elk vak een syllabus. Daarin staat het examenprogramma beschreven.

4. Wat mag wel, wat kun je beter niet doen bij een examenzitting.

Bij een examenzitting gelden strenge regels. De belangrijkste staan hieronder.

Op de laatste bladzijde van dit boekje staat een volledig overzicht.

 Je mag de examenzaal alleen met de toegestane hulpmiddelen betreden.

De rest moet buiten blijven. Dus jassen, tassen, etuis, boeken, agenda’s enz.

houd je buiten de examenruimte.

 Geen elektronische apparatuur in de examenzaal. Ook niet als ze zijn

uitgeschakeld. Uitzondering is de rekenmachine (zie toegestane hulpmiddelen).

Pas op! Als je een elektronisch apparaat bij je hebt, kun je worden uitgesloten van verdere deelname aan het examen.

 Het gebruik van oorpluggen/earplugs is toegestaan.

 Zorg dat je ruim op tijd aanwezig bent. Wacht in de centrale hal tot je toestemming krijgt de examenzaal te betreden.

 Controleer altijd of je het juiste werk hebt ontvangen.

 Als je klaar bent met het werk, maak je dat kenbaar aan een van de surveillanten.

Na toestemming mag je de examenzaal verlaten. Het eerste uur en het laatste kwartier van een examenzitting mag je niet weg.

 Leg het na te kijken werk in de omslag. Denk aan eventuele bijlagen.

Op de omslag vermeld je het aantal ingeleverde uitwerkbladen, de bladen nummer je als volgt: 1 van 5, 2 van 5, 3 van 5, ...

De examenopgaven mag je niet direct meenemen. Leg ze op de tafel bij de deur.

Als je je eigen opgave terug wilt hebben, zet dan je naam op de buitenkant.

 Tijdens een examenzitting krijg je frisdrank of water. Als je zelf drinken of een broodje mee wilt nemen, doe je dat in doorzichtige fles, zonder etiket.

Dus geen blikjes.

 Denk eraan dat het in de sportzaal vaak koeler is dan in de rest van het gebouw.

 Je mag geen vragen stellen over het te maken werk.

(6)

5. Hulpmiddelen.

De volgende hulpmiddelen zijn bij ieder centraal examen HAVO toegestaan:

 Schrijfmaterialen

 Tekenpotlood (en puntenslijper)

 Blauw en rood kleurpotlood

 Liniaal met millimeterverdeling

 Passer (met potloodstiftje!)

 Geodriehoek

 Vlakgum

 Elektronisch (niet grafisch) rekenapparaat

 Eendelig verklarend Nederlands woordenboek (wordt door school verstrekt) Toegestaan wil zeggen dat er bij de vaststelling van de examens van uit kan worden gegaan dat de kandidaat over genoemde hulpmiddelen beschikt.

De school zorgt voor alle papier, woordenboeken voor Nederlands, Frans, Duits en Engels, de Binas bij Natuurkunde / Scheikunde / Biologie.

Grafische rekenmachine:

De grafische rekenmachine is uitsluitend toegestaan bij het vak wiskunde Alleen de volgende types zijn toegestaan:

- TI-84 Plus T vanaf versie OS 5.1, de basisversie met LED lampje;

- TI-84 Plus CE-T vanaf versie OS 5.1.5 - TI-Nspire CX (alleen de versie zonder CAS)

Het is niet toegestaan om naast de grafische rekenmachine ook de gewone rekenmachine te gebruiken.

Het geheugen van de grafische rekenmachine dient te zijn geblokkeerd door een examenstand of te zijn gewist door een ‘reset’ van de gehele machine. Hiertoe levert de kandidaat op de dag van het examen wiskunde om uiterlijk 12.45 uur zijn / haar rekenmachine in bij de examensecretaris. De machine wordt dan of gereset of in de examenstand gebracht. Voor aanvang van het examen ontvangt de kandidaat de eigen rekenmachine terug.

Denk aan reservebatterijen! Aansluiten op het lichtnet is niet toegestaan. Verder mag de kandidaat niet tegelijkertijd over meer dan één grafische rekenmachine beschikken. Ook mogen kandidaten niet samen doen met één grafische rekenmachine.

Bosatlas:

Alleen de 54^e druk is toegestaan.

De kandidaat zorgt zelf voor een atlas van de juiste druk (overleg indien nodig met de vakdocent)

(7)

6. Het examenrooster HAVO.

Let goed op de aanvangstijden. Het is vervelend als we je moeten bellen met de vraag waar je blijft. Als je meer dan een half uur te laat bent, mag je niet meer meedoen aan het betreffende examen.

Eerste tijdvak

DAG TIJD VAK EXTRA HULPMIDDELEN

Maandag 14 mei 2018 09.00 – 12.00

13.30 – 16.30 Natuurkunde Binas 6^e druk Dinsdag 15 mei 2018 09.00 – 12.00 Geschiedenis

13.30 – 16.00 Engels Woordenboek

Woensdag 16 mei 2018 09.00 – 12.00 13.30 – 16.30 Donderdag 17 mei 2018 09.00 – 12.00

13.30 – 16.30 Nederlands

Vrijdag 18 mei 2018 09.00 – 11.30 Duits Woordenboek 13.30 – 16.30 Economie

Maandag 21 mei 2018 09.00 – 12.00 13.30 – 16.30

Dinsdag 22 mei 2018 09.00 – 12.00 Aardrijkskunde Bosatlas 54^e druk

13.30 – 16.00 Frans Woordenboek

Woensdag 23 mei 2018 09.00 – 12.00 Kunstvak Computer 13.30 – 16.30 Management en Organisatie

Donderdag 24 mei 2018 09.00 – 12.00

13.30 – 16.30 Wiskunde A - B Grafische rekenmachine (geen gewone rek.m.) Vrijdag 25 mei 2018 09.00 – 12.00

13.30 – 16.30 Scheikunde Binas 6^e druk Maandag 28 mei 2018 09.00 – 12.00

13.30 – 16.30 Biologie Binas 6^e druk 30 mei - 11 juni 2018 Planning volgt Laatste afnameperiode

rekentoetsen

Computer

(8)

Tweede tijdvak

DAG TIJD VAK Hulpmiddelen

Maandag 18 juni 2018

13.30 – 16.00 Engels Zie 1^e tijdvak

13.30 – 16.30 Nederlands

Economie Zie 1^e tijdvak

Dinsdag 19 juni 2018

13.30 – 16.00 Frans

Duits Zie 1^e tijdvak

13.30 – 16.30

Wiskunde A Natuurkunde Scheikunde Geschiedenis

Zie 1^e tijdvak

Woensdag

20 juni 2018 13.30 – 16.30

Wiskunde B Biologie Aardrijkskunde M&O

Kunstvak

Zie 1^e tijdvak

Derde tijdvak

Het derde tijdvak is bedoeld voor leerlingen die:

 het examen eerst hebben kunnen voltooien in het tweede tijdvak (bijvoorbeeld door ziekte) en het eventuele herexamen afleggen in het derde tijdvak.

 het examen niet hebben kunnen voltooien in het eerste en tweede tijdvak en daarvoor zijn aangewezen op het derde tijdvak.

De afname vindt plaats vanaf 8 t/m 17 augustus 2018

Deze examens worden afgenomen door het College van Toetsen en Examens en vinden niet op school plaats.

Beschikbaarheid tijdens de examenperiode

De examenperiode loopt vanaf de start van het Centraal Schriftelijk Eindexamen op 14 mei 2018 tot de aanvang van de vroegste zomervakantie. Dat is 7 juli 2018.

Formeel moet elke examenkandidaat in die periode beschikbaar zijn voor de afname van examens.

We gaan er uiteraard vanuit dat de afname plaats vindt volgens het vooraf vastgestelde rooster met tijdstippen van afname. Deze roosters vind je in dit informatieboekje. Calamiteiten kunnen echter leiden tot uitstel of hernieuwde afname van een examen. In zo'n uitzonderlijk geval dient elke kandidaat beschikbaar te zijn.

(9)

7. Wat gebeurt er met jouw examenwerk.

Jouw werk wordt door twee examinatoren nagekeken: je eigen docent en een tweede corrector van een andere school. Zij kijken het werk na volgens een correctiemodel.

Het correctiemodel kunt je na afloop van het examen o.a. vinden op mijneindexamen.nl Het aantal punten dat je hebt gehaald, wordt door de administratie verwerkt. Op de dag van de uitslag krijgt de school van het CITO de normering. De computer berekent vervolgens per vak je eindcijfer. Pas dan kan worden bepaald of je geslaagd bent.

8. Berekening eindcijfer.

Het eindcijfer voor een vak, waarin je centraal eindexamen doet, wordt bepaald door het gemiddelde te nemen van het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal eindexamen. Het gemiddelde wordt afgerond op de eerste decimaal.

Is dat een 4 of lager, dan wordt naar beneden afgerond. Als het eerste cijfer achter de komma een 5 of hoger is, wordt naar boven afgerond.

Voorbeeld:

 schoolexamen: 6,4 en centraal eindexamen: 4,5.

gemiddeld is dat 5,45, afgerond eindcijfer 5.

 schoolexamen: 6,4 en centraal eindexamen: 4,6.

gemiddeld is dat 5,50, afgerond eindcijfer 6.

9. De rekentoets

Om te kunnen slagen voor het eindexamen moet elke HAVO-kandidaat de rekentoets hebben afgelegd. Het behaalde resultaat is niet van invloed op de uitslag van het examen.

Er is nog de mogelijkheid deel te nemen aan een herkansingsronde. Deze herkansing vindt plaats in de periode van 30 mei t/m 11 juni 2018. Deelname aan deze herkansing is niet verplicht; uiteraard wel als je de toets nog niet hebt gemaakt.

De inschrijving vindt plaats via It's Learning.

Uitslagdatum laatste afname rekentoets: 29 juni 2018

(10)

10. Combinatiecijfer.

Bij de bepaling van de uitslag van het examen worden de cijfers (dat zijn de afgeronde hele cijfers) van maatschappijleer en het profielwerkstuk rekenkundig gemiddeld in het zogenaamde combinatiecijfer. Alleen het combinatiecijfer weegt mee bij de uitslagbepaling.

De cijfers voor maatschappijleer en het profielwerkstuk worden, samen met het combinatiecijfer, wel op de cijferlijst vermeld. Om te kunnen slagen mogen de afzonderlijke cijfers voor maatschappijleer en het profielwerkstuk niet lager zijn dan 4.

(zie verder 11. De Slaag-zak-regeling) Een voorbeeld:

Cijfer Maatschappijleer: 6 Cijfer Profielwerkstuk: 7 Combinatiecijfer = 6,5

2 7 6 

 Dit wordt dan afgerond naar het cijfer 7

(11)

11. De slaag-zak-regeling.

Bij de bepaling van de uitslag wordt het gemiddelde van de gehele eindcijfers van maatschappijleer en het profielwerkstuk aangemerkt als het eindcijfer van één vak, het zogenaamde combinatiecijfer. (zie 10. Combinatiecijfer)

Alleen het combinatiecijfer weegt mee bij de uitslagbepaling.

De cijfers voor maatschappijleer en het profielwerkstuk worden, samen met het combinatiecijfer, wel op de cijferlijst vermeld.

In onderstaand schema zie je aan welke voorwaarden je moet voldoen om te slagen voor je eindexamen.

Conclusie

Als je voldoet aan zowel voorwaarde 1, 2, 3 en 4 en je hebt

de rekentoets afgelegd ben je geslaagd.

1

• De gemiddelde score voor het centraal examen is minimaal 5,5. Dit bereken je door al je centraal examencijfers bij elkaar op te tellen en vervolgens te delen door het aantal vakken waarin je centraal examen hebt gedaan. Met een gemiddelde van 5,49 ben je gezakt.

2

• Voor de vakken Nederlands, Engels en Wiskunde heb je maximaal één keer het eindcijfer 5 en de rest is 6 of hoger. Heb je geen Wiskunde in je pakket dan geldt deze regel voor de vakken Nederlands en Engels

3

• Voor Lichamelijke Opvoeding en CKV heb je een "voldoende" of "goed"

gescoord^.

4

• Je eindcijfers (het gemiddelde van schoolexamen en centraal- examen) voldoen aan de volgende eisen:

• Alle eindcijfers zijn 6 of hoger.

• OF één eindcijfer is een 5 en alle andere eindcijfers zijn 6 of hoger.

• OF één eindcijfer is een 4 en de andere eindcijfers zijn 6 of hoger en het gemiddelde van de gehele eindcijfers is minimaal 6,0

• OF twee eindcijfers zijn 5 en de andere eindcijfers zijn 6 of hoger en het gemiddelde van de gehele eindcijfers is minimaal 6,0

• OF één eindcijfer is 4 en één eindcijfer is 5 en de andere eindcijfers zijn 6 of hoger en het gemiddelde van de gehele eindcijfers is minimaal 6,0

• Een eindcijfer 3 of lager mag niet, ook niet bij de samenstellende onderdelen van het combinatiecijfer!

(12)

12. De uitslag van het Eerste-Tijdvak-Examen.

De uitslag zal op woensdag 13 juni bekend zijn. Het heeft geen zin voor die datum te informeren. De uitslag is voorlopig. De bekendmaking van de uitslag gebeurt als volgt:

Alle kandidaten worden tussen 14.00 en 15.30 uur telefonisch op de hoogte gebracht van de uitslag. Zorg ervoor dat je in die tijd telefonisch bereikbaar bent en dat je telefoonnummer bij de administratie bekend is.

Alle geslaagde kandidaten worden op woensdag 13 juni om 16.30 uur op school verwacht om hun voorlopige cijferlijst en informatie over de herexamens op te halen.

De voorlopige cijferlijst heb je nodig voor je vervolgopleiding. Ook wordt bekend gemaakt hoe je je moet opgeven als je wilt herkansen.

Kandidaten die voorlopig afgewezen zijn, hebben op donderdagochtend 14 juni een gesprek met de examensecretaris om hun voorlopige cijferlijst op te halen en de verdere gang van zaken met betrekking tot het herexamen te bespreken.

13. Herexamen.

Iedere kandidaat heeft het recht deel te nemen aan de herkansing voor één vak.

Ben je al geslaagd, dan kan je via de herkansing niet alsnog zakken. Het hoogste cijfer komt op je cijferlijst. Ben je voorlopig afgewezen, dan kan je via de herkansing alsnog slagen.

Op de dag na de uitslag moet je doorgeven of je aan de herkansing wilt deelnemen.

De herkansingen vinden plaats van 18 t/m 20 juni 2018 (zie 6. Examenrooster HAVO)

14. De uitslag van het Tweede-Tijdvak-Examen.

Deze zal op vrijdag 29 juni bekend zijn.

Alle kandidaten worden na 9.00 uur gebeld over de uitslag.

(13)

15. Meer informatie

Sinds examenjaar 2015 worden eindexamenkandidaten door het College voor Toetsen en Examens geïnformeerd via www.mijneindexamen.nl

Deze mobiele website/app biedt op maat informatie aan over het centraal examen.

Voorbeelden hiervan zijn het gepersonaliseerde examenrooster, te gebruiken hulpmiddelen en correctiemodellen na afname. Ook algemene info, regels en tips zijn in de app te vinden.

Mijneindexamen.nl is optimaal voor de smartphone, maar ook geschikt voor de laptop of een digitaal schoolbord.

Op onder andere www.examen.nl, www.cito.nl, www.examenblad.nl kun je informatie en oefenexamens vinden.

16. Je diploma online

De gegevens van je diploma worden automatisch opgenomen in het online diplomaregister. In het diplomaregister kun je snel en gemakkelijk je diplomagegevens inzien en een uittreksel downloaden. Heb je een bewijs nodig dat je je diploma hebt behaald?

Met het digitale uittreksel van je diplomagegevens toon je dit aan. Je kunt dit uittreksel als beveiligd pdf-document opsturen naar bijvoorbeeld een nieuwe werkgever of school. Een digitaal uittreksel heeft dezelfde waarde als een gewaarmerkte kopie van je diploma en cijferlijst.

Je kunt je diplomagegevens bekijken en je uittreksel downloaden door in te loggen op www.duo.nl/inloggen.

Wil je meer weten over het diplomaregister? Ga naar www.mijndiplomas.nl

(14)

17. Belangrijke data.

7-9 mei Examentrainingen

9 mei Een kijkje in de examenzaal (13.30 uur)

14 mei Aanvang examens HAVO, VWO

29 mei Examengala

30 mei - 11 juni Herkansing Rekentoets (datum en tijd volgen)

13 juni Uitslag examens HAVO VWO 18 - 20 juni Herexamens HAVO, VWO

29 juni Uitslag herexamens HAVO, VWO

29 juni Uitslag herkansing rekentoets mei / juni afname 4 juli Diploma-uitreiking HAVO (19.00 uur)

12 juli Boeken en kluissleutel inleveren

(15)

18. Regels voor examenzittingen.

a. De kandidaten dienen 15 minuten voor de aanvang van het examen aanwezig te zijn en betreden na toestemming de examenruimte.

b. Kandidaten, die te laat zijn, melden zich bij de secretaris van de examencommissie of, bij diens afwezigheid, bij de voorzitter.

c. Kandidaten, die een half uur of meer te laat komen, kunnen niet meer aan de desbetreffende examenzitting deelnemen.

d. Tassen, boeken, agenda's enz. mogen niet meegenomen worden in de examenruimte. Ook het meenemen van elektronische apparatuur (telefoons e.d.) is niet toegestaan met uitzondering van (grafische) rekenmachines.

e. Het gebruik van oorpluggen/earplugs is toegestaan.

f. Papier (ook kladpapier) wordt door de school verstrekt.

g. Kandidaten moeten pennen, potlood, passer, gum, geodriehoek en rekenmachine zelf meebrengen. Het gebruik van de grafische rekenmachine is uitsluitend bij het vak wiskunde toegestaan. Een lijst van toegestane hulpmiddelen wordt de kandidaten vroegtijdig ter hand gesteld.

h. Al het werk moet met blauwe of zwarte pen gemaakt worden, dus niet met potlood.

Uitzondering: het tekenen van grafieken en/of (wiskundige) figuren.

i. Het gebruik van correctielak o.i.d. is niet toegestaan. Als er een fout gemaakt is, dan wordt deze netjes doorgestreept.

j. De beantwoording van gesloten vragen vindt plaats door achter het nummer van de vraag een hoofdletter te plaatsen. De antwoorden van zowel de open vragen als gesloten vragen worden op hetzelfde examenpapier gegeven.

Werk gemaakt op kladpapier wordt niet aanvaard.

k. De kandidaat controleert voor aanvang of het juiste werk is ontvangen, vult vervolgens alle gegevens in en gaat na gegeven toestemming aan het werk.

l. Tijdens de zitting verlaat niemand de examenruimte, anders dan met toestemming van de surveillanten

m. Fraude, of een poging daartoe, leidt onherroepelijk tot uitsluiting van het examen (zie art. A4 van dit reglement).

n. De kandidaat mag geen vragen stellen over het werk.

o. Een zitting mag na het eerste uur en voor het laatste kwartier verlaten worden.

Is het werk af en nagekeken dan laat de kandidaat via het opsteken van de vinger weten dat hij/zij de examenruimte wil verlaten. Na toestemming van de surveillant mag de examenruimte worden verlaten.

p. De opgaven mogen niet direct worden meegenomen. De kandidaat, die het werk na sluiting van de examenzitting wil ophalen, vermeldt de naam op de opgaven.

q. Kandidaten, die vóór de sluiting van de zitting de examenruimte mogen verlaten, zorgen ervoor dat de overige kandidaten ongestoord door kunnen werken.

(16)

19. Tips m.b.t voeding in de examenperiode.

Hoofdmaaltijden:

Sla geen hoofdmaaltijd (ontbijt, lunch, diner) over: zo houd je genoeg energie.

Een volle maag studeert niet graag:

 Zorg dat je uiterst een half uur vóór het examen klaar bent met de maaltijd. Je zenuwstelsel regelt na een maaltijd dat er meer bloed gaat naar de spijsverteringsorganen en juist minder naar je hersenen. ’s Avonds heet dat de

‘after dinner dip’, maar na ontbijt en lunch heb je hetzelfde effect.

 Het is dus ook maar de vraag of je tijdens je examen boterhammen moet gaan eten. Deze moeten verteerd worden. Er moet dan weer extra bloed naar het spijsverteringskanaal en er blijft dan dus minder bloed over voor de hersenen.

 Het helpt om de maaltijd voor een examen te laten bestaan uit volkoren producten zoals volkoren brood of havermout. Gebruik eiwitrijke ontbijtproducten zoals kaas, ei en vleeswaren. De glucose komt dan langzamer in je bloed en dan hou je langer een verzadigd gevoel.

Vitaminepillen:

het is niet bewezen dat je er beter door gaat presteren Eet genoeg groente en fruit:

dan krijg je veel vitamines en mineralen binnen Te veel eten:

slecht voor je concentratie (en je gewicht). Vooral als je ’s avonds veel eet, kan dat slecht zijn voor je nachtrust.

Lijnen tijdens de examenperiode:

Je kunt je dan minder goed concentreren. Er zijn onderzoeken gedaan waaruit blijkt dat mensen die stevig lijnen tijdens de examenperiode, een achteruitgang vertonen in hun concentratie die overeenkomt met het drinken van 2 alcoholische drankjes vlak voor een examen.

Drinken:

Drink 1,5 liter vocht (vooral water, thee) per dag: goed voor je concentratie.

Een flesje water meenemen als het warm is tijdens je examen kan geen kwaad.

Maar drink niet teveel. Een volle blaas is een afleider van jewelste.

Energiedrankjes:

Teveel ervan kan zelfs negatief werken (bijv. slapeloosheid)

Het hele examen door energiedrank drinken helpt zeker niet. Je krijgt dan zoveel suiker en meestal cafeïne binnen dat je je niet meer kunt concentreren. Om de laatste drie kwartier door te komen kan het nog wel eens helpen. Zorg dat je weet wat deze drankjes met je doen, voordat je ze gaat gebruiken.

’s Avonds laat alcohol of cafeïnerijke dranken drinken, zoals koffie, cola of energiedrankjes kan slecht zijn voor je nachtrust.

(17)

En verder:

Neem voldoende pauze: zo kun je jezelf opladen en meteen de tijd nemen om goed te eten. Wie niet pauzeert, kan tijdens het studeren vaak zonder het te merken te veel eten. Anderen die niet pauzeren vergeten te eten en die komen dan energie te kort.