Bemeente
Haarlemmermeer
Nota van B&W
Onderwerp Implementatie en onderhoud Gemeentelijke Prestatie Richtlijn (GPR) Gebouw 2014
Portefeuillehouder J o h n N e d e r s t i g t Collegevergadering 2 1 O k t o b e r 2 0 1 4
inlichtingen Martijn Kipperman (023 657 6103)
Registratienummer 2 0 1 4 . 0 0 4 5 4 5 8
Samenvatting
Wij hebben op 21 mei 2013 voor de invoering van de Maatlat Duurzaam Bouwen ambities vastgesteld voor duurzaam bouwen. De ambities zijn geformuleerd in termen van GPR Gebouw (instrument voor het meten van duurzaamheid).
Het gebruik van GPR als maatlat voor duurzaam bouwen begint, een jaar na ons besluit, vaste vorm aan te nemen.
GPR
GPR Gebouw is een meetinstrument om duurzaamheids-prestaties van gebouwen meetbaar en inzichtelijk te maken. GPR staat voor Gemeentelijke Prestatie Richtlijn en is inzetbaar voor nieuwbouw, bestaande bouw en grootschalige renovatie in iedere fase van het
bouwproces: programma, ontwerp en realisatie. Na het invoeren van de gegevens is aan de score te zien hoe het gebouw presteert. De score is overzichtelijk ingedeeld in de vijf thema's:
1. Energie 2. Milieu 3. Gezondheid 4. Gebruikskwaliteit 5. Toekomstwaarde
Gemeente Haarlemmermeer werkt met het meetinstrument GPR Gebouw en heeft in haar beleid voor de verschillende categorieën gebouwen een minimumscore opgenomen.
Probleem- en doelstelling
In de zomer van 2014 verscheen een update van GPR Gebouw (versie 4.2). Met deze update sluit GPR Gebouw aan op aanpassingen in de wet- en regelgeving (Bouwbesluit) die in 2014 werden ingevoerd. Tevens zijn nieuwe inzichten verwerkt.
Het is gewenst om naar aanleiding van de update en de gewijzigde wet- en regelgeving onze ambities die wij vaststelde op basis van de vorige versie aan te passen.
Oorspronkelijke ambities
De oorspronkelijke ambities in termen van GPR 4.1:
• woningbouw een gemiddelde score van 7,5 of hoger met een minimum van 8,5 voor energie;
• utilitaire bouw een gemiddelde van score 8 of hoger met een minimum van 8,5 voor energie;
• maatschappelijk vastgoed een gemiddelde van score 8,5 of hoger met een minimum van 9 voor energie;
Streefwaarden • Milieu 1 1 Gezondheid 1 1 Gebruikskwaliteit 1 1 Toekomstwaarde 1
per categorie
O O O O ©
Woningbouw 8,5 7 8 7,5 7
Utiliteitsbouw
(kantoor-, en bijeenkomstfuncties, bedrijfsgebouwen)
8,5 7,5 8 8 8
Maatschappelijk vastgoed
(Onderwijs-, kantoor- en bijeenkomstfuncties)
9 8 8,5 8,5 8,5
Deze ambities zijn gebruikt als leidraad in het maken van samenwerkingsafspraken met derden waaronder prestatieafspraken met woningbouwcorporaties.
Update
GPR Gebouw versie 4.2 kent op alle thema's én op alle gebouwfuncties wijzigingen ten opzichte van versie 4.1. De wijzigingen komen voor uit:
• aanpassingen Bouwbesluit
Een van de uitgangspunten bij de ontwikkeling van GPR Gebouw is om steeds aan te sluiten op het Bouwbesluit. Aanpassingen van het Bouwbesluit vergt daarmee aanpassing van GPR Gebouw. In 2013 werden belangrijke aanpassingen van het Bouwbesluit van kracht:
de wijziging van de methodiek voor bepaling van de energieprestatie van gebouwen1. Dit maakte aanpassing van de energiemodule noodzakelijk;
de invoering van de bepalingsmethodiek voor Milieuprestatie van Gebouwen 2. Dit maakte aanpassing van de module milieu (subthema materialen) noodzakelijk.
• nieuwe inzichten en innovaties
W/E adviseurs én het gebruikersplatform 3 volgen nauwkeurig ontwikkelingen en innovaties in de bouw en de vragen en behoeften van gebruikers van GPR Gebouw.
Inzichten zijn voortdurend in beweging. Ontwikkelingen en innovaties vinden plaats op alle thema's. Het actueel houden van GPR Gebouw vraagt regelmatig onderhoud en
1 Het Bouwbesluit verwijst nu naar Energieprestatie van Gebouwen (ERG), die is beschreven in de norm NEN 7184.
2 De bepalingsmethode geeft een verwijzing naar de Nationale Milieudatabase voor de aan te houden kengetallen voor milieubelasting van materialen
3 W/E adviseurs organiseert een gebruikersplatform voor gestructureerde feedback van gebruikers en voor bespreking van de inhoudelijke ontwikkeling en uitbouw van GPR Gebouw, in het platform participeren architecten, projectontwikkelaars, corporaties en gemeenten.
Onderwerp Implementatie en onderhoud GPR Gebouw 2014
Volgvel 3
aanpassingen. In de update van versie 4.1 naar 4.2 zijn nieuwe inzichten verwerkt.
Gevolg is dat op alle thema's aanpassingen hebben plaatsgevonden.
Eén van de inhoudelijke aanpassingen is het scheiden van procesmaatregelen. In vorige versies telde bijvoorbeeld de maatregel 'een goede gebruikershandleiding', gericht voor duurzaam en energiezuinig gebruik van het gebouw mee in de score op het thema energie. In versie 4.2 is dat niet meer zo. Dit soort maatregelen zijn geclusterd in de groep 'procesmaatregelen'. GPR sluit met deze keuze beter aan bij de behoefte van gebruikers.
Oplossingen
De gemeente Haarlemmermeer is een pionier in de verduurzaming van de woon-, werk-, leer- en beleefomgeving. Ook in ons nieuwe duurzaamheidsprogramma "Haarlemmermeer Duurzaamheid, naar een circulaire samenleving", borduren wij voort op onze hoge kwaliteit van leven door in te zetten op een veerkrachtige en circulaire samenleving. Circulair om de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waarde vernietiging te minimaliseren. Veerkrachtig om robuust te zijn tegen veranderingen in het klimaat of de economie.
Om onze koplopersrol te continueren hebben wij nieuwe ambities voor GPR opgesteld volgens de categorieën die GPR zelf ook hanteert. Verschillende functies worden anders gebruikt en vragen daarom om een andere benadering. Zo worden scholen vooral overdag gebruikt en logiesgebouwen vooral 's nachts. Bedrijfsgebouwen bestaan vaak uit grote ruimtes en zijn vaak niet verwarmd. De ambities zijn gebaseerd op de het advies van W/E adviseurs en referentiegebouwen via www.GPRproiecten.nl.
Het Bouwbesluit komt overeen met een gemiddelde score van 7 per thema. De eisen van het bouwbesluit worden steeds strenger. De komende jaren zullen onze ambities en het bouwbesluit nader tot elkaar komen.
nieuwbouw versie 4.2
Het onderstaande overzicht geeft de aanbevolen streefwaarden per thema voor nieuwbouw op basis van GPR gebouw 4.2.
Streefwaarden
per categorie 1 Energie I
• Milieu •
1 Gezondheid 1 1 Gebruikskwaliteit! 1 Toekomstwaarde 1 Streefwaardenper categorie
O O O O O
Woningbouw 8,5 7,0 8,0 7,5 7,0
Kantoorgebouwen 9,0 8,0 8,5 8,0 8,0
Onderwijsgebouwen 8,5 7,0 8,0 7,5 7,5
Bedrijfsgebouwen 8,0 7,0 8,0 7,5 7,5
Logiesgebouwen 8,5 7,0 8,0 7,5 7.5
Bijeenkomstgebouwen 9,0 8,0 8,5 8,0 8,0
Gemeentelijk vastgoed 9,0 8,0 8,5 8,0 8,0
Geadviseerd wordt om naast de specifieke energieambitie een ambitie te hanteren over het gemiddelde van de vier overige thema's milieu, gezondheid, gebruikskwaliteit en
toekomstwaarde. Bij het hanteren van GPR zullen derhalve de scores uit onderstaande overzicht worden gehanteerd in onze duurzaamheidsambitie.
ambitie energie op basis van GPR Gebouw 4.2
ambitie over gemiddelde score van de 4 thema's milieu, gezondheid, gebruikskwalitei en toekomstwaarde
[minimumwaarde] [gemiddelde minimumwaarde]
woningbouw 8,5 7,4
kantoorgebouwen 8,5 8,1
onderwijsgebouwen 8,5 7,5
bedrijfsgebouwen 8,0 7,5
logiesgebouwen 8,5 7,5
bijeenkomstgebouwen 9,0 8,1
gemeentelijk vastgoed 9,0 8,1
bestaande bouw versie 4.2
Herstructurering en renovaties zijn onderwerpen die de komende jaren steeds actueler worden. Als we bestaande bouw gaan herstructureren kom we voor andere keuzes te staan.
Als we de fundering en bijvoorbeeld verdiepingsvloeren en dragende wanden hergebruiken gebruiken we minder materiaal. We kunnen het materiaal echter niet meer kiezen. Ook kunnen we sommige ontwerpbeslissingen zoals oriëntatie en bezonning niet meer maken.
Op dit moment is het nog lastig om hier ambities aan te koppelen, maar dit gaan we in het komende jaar onderzoeken.
gebiedsontwikkeling
Naast het energiezuiniger maken van gebouwen zullen we de praktijk van
gebiedsontwikkeling stimuleren om een brede benadering van gebiedsontwikkeling te volgen waarin duurzaamheid een vanzelfsprekend én belangrijk aspect is. Zo is er een goede verbinding te leggen met BREEAM 4 om niet-gebouw gebonden zaken als bouw- en parkmanagement en ligging mee te nemen. Een GPR score biedt namelijk een prima basis voor een bredere BREEAM certificering. Recentelijk heeft Schiphol Trade Park een dergelijk duurzaamheidscertificaat voor gebiedsontwikkeling ontvangen.
Implementatie bij personeel en organisatie
Inmiddels begint het gebruik van GPR als duurzaamheidsmaatlat voor de gebouwde omgeving vaste vorm aan te nemen en zijn werkprocessen verder uitgelijnd. Afspraken over duurzaamheidsambities in de gebouwde omgeving dienen op basis van GPR uitkomsten te worden gemaakt. Ambitie afspraken die zijn vastgelegd in bijvoorbeeld anterieure
overeenkomsten worden via de omgevingsdienst gecontroleerd op aanwezigheid van GPR berekeningen.
4 BREEAM staat voor British Research Establishment Environmental Assessment Method. Breeam is voor de Nederlandse praktijk geschikt gemaakt door Dutch Green Building Council (DGBC) en wordt gebruikt onder de naam Breeam-NL. Niet alleen voor een nieuw gebouw is de duurzaamheid te meten maar voor een gebiedsontwikkeling en infra.
Onderwerp Implementatie en onderhoud GPR Gebouw 2014
Volgvel 5
Naast het "smart" communiceren van ambities en ontwerpen op duurzaamheid wordt GPR steeds vaker gebruikt om concurrerende aanbiedingen vergelijkbaar te maken. Voorbeelden zijn de offertes voor dorpshuizen in het Badhoevedorp en Zwanenburg. Gebruik van GPR wordt ook steeds meer voor de hand liggend omdat het instrument steeds beter aansluit bij de reeds verplichte berekeningen voor het Bouwbesluit.
Het gebruik van GPR bij ontwikkelaars en partners zoals schoolbesturen en woningbouwcorporatie blijven we stimuleren.
Verder zal het gebruik van GPR bij ontwikkelaars en partners zoals schoolbesturen en woningbouwcoöperaties gestimuleerd blijven worden om het maken van prestatieafspraken te vereenvoudigen.
Afweging
Met de conversie ten behoeve van de toepassing GPR wordt voldaan aan het programma van "Ruimte voor Duurzaamheid 1.0" alsmede aan de daarin gestelde C02 reductie doelen.
Middelen
De implementatie en onderhoud van GPR Gebouw zijn gedekt uit het budget voor de maatlat in het Programma Ruimte voor Duurzaamheid 2014.
Juridische aspecten
GPR Gebouw heeft als instrument zelf geen wettelijke status. De wettelijke basis voor het verlenen van vergunningen blijft het Bouwbesluit. GPR Gebouw sluit aan op de taal, normen en ontwikkelingen van het bouwbesluit en ligt daarmee in het gebied én in verlengde van de reguliere handhaving.
Milieueffecten
Het instrument GPR gebouw is ontworpen om, mede afhankelijk van de gestelde ambities, een zo'n hoog mogelijk duurzaamheid te bereiken van ontwerp tot aanbesteding. De module waarin de milieubelasting van materialen wordt berekend is in de nieuwe versie van GPR Gebouw afgestemd op de nieuwe milieuparagraaf van het Bouwbesluit.
Evaluatie
Zodra het bouwbesluit of andere kaders daartoe aanleiding geeft zal tegelijk opnieuw worden geëvalueerd of een bijstelling van onze GPR ambities noodzakelijk is om de wettelijke eisen, conform onze ambities als koploper, voor te blijven.
In- en externe communicatie
Ten aanzien van de conversie zal een bericht uitgaan aan alle interne betrokkenen (beleidsadviseurs, projectleiders en managers). Verder zal het gebruik van GPR bij ontwikkelaars en partners zoals schoolbesturen en woningbouwcoöperaties gestimuleerd blijven worden om het maken van prestatieafspraken te vereenvoudigen.
Besluit
Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om:
1. de Gemeentelijke Prestatie Richtlijn duurzaam bouwen (GPR-Gebouw) te blijven hanteren als basis voor communicatie, ontwerp, beoordeling en toetsing van private afspraken inzake duurzaam bouwen;
2. de navolgende aangepaste scores te hanteren in onze duurzaamheidsambitie;
woningbouw een gemiddelde score van 7,4 met een minimum van 8,5 voor energie;
kantoorgebouwen een gemiddelde score van 8,1 met een minimum van 8,5 voor energie;
onderwijsgebouwen een gemiddelde score van 7,5 met een minimum van 8,5 voor energie;
bedrijfsgebouwen een gemiddelde score van 7,5 met een minimum van 8,0 voor energie;
logiesgebouwen een gemiddelde score van 7,5 met een minimum van 8,5 voor energie;
bijeenkomstgebouwen een gemiddelde score van 8,1 met een minimum van 9,0 voor energie;
gemeentelijk vastgoed een gemiddelde score van 8,1 met een minimum van 9,0 voor energie;
3. deze nota ter informatie te zenden aan de raad.
Burgemeester en wethouders van de gemeente Haarlemmermeer, namens dezen,
de p^rtgfouill^lnoud^f.
John Nederstigt
