Onderwijsboulevard 225 5223 DE ‘s-Hertogenbosch Postbus 100
5201 AC ‘s-Hertogenbosch KvK 18054307
Geachte mevrouw Huijbregts,
De provinciale verkiezingen zijn geweest. U gaat aan de slag om een nieuw College van Gedeputeerde Staten te vormen. We hopen dat er een collegeakkoord komt dat weer perspectief biedt aan de Brabantse boeren en tuinders.
Boeren willen werken aan de maatschappelijke doelstellingen in onze provincie en
daarbuiten. Maar…dat kunnen zij niet alleen en niet in de huidige situatie. Graag delen wij met u wat boeren en tuinders te bieden hebben en wat er nodig is om hen dat te kunnen laten doen.
Maar eerst drie overwegingen vooraf…
Erken de diversiteit
De akkerbouwer, de koeienboer, de fruitteler, de varkensboer, de tuinder, de boerderij met terras of zorgfaciliteiten, groot of klein, gespecialiseerd in alleen voedselproductie of met vele activiteiten, producerend voor de Europese markt of voor een lokale markt. Al deze boeren en tuinders vormen sinds eeuwen het Brabantse platteland. Deze diversiteit aan ontwikkelingen zien we terug in de vier scenario’s die Brabant Advies heeft geformuleerd over de toekomst van agrosector;
• Brabant foodfactory
• de wereld mijn moestuin
• in mijn eigen kring lopen
• boeren rond de kern
De vier scenario’s zijn handvatten om met een frisse blik naar de toekomst te kijken. De toekomst is moeilijk te voorspellen maar naar alle waarschijnlijkheid zal het een mix zijn van de in beeld gebrachte scenario’s. Het is aan de agrariër zelf om te kiezen welk scenario het beste bij hem, zijn bedrijf en zijn locatie past. Wij geloven er daarom in dat je als provincie deze diversiteit moet behouden. En dat betekent dat je, binnen de kaders van de wet, de mogelijkheid moet bieden om passend beleid te hebben voor elk type agrariër.ZLTO is er voor elke boer en tuinder en wil samen met de provincie eraan werken dat de diversiteit
volhoudbaar blijft voor land- en tuinbouw én voor de maatschappij.
Retour: 5201AC100
Mevrouw Huijbregts
Informateur van de Provincie Noord Brabant Postbus 90151
5200 MC ‘s Hertogenbosch
Datum
27 maart 2019 Onderwerp
Brief ZLTO aan informateur.
Contact
Herman.litjens@zlto.nl
Kenmerk 19hlitje81jyh
Datum
27 maart 2019 Onderwerp
Brief aan informateur
Blad 2 / 6
Duurzaamheid als ambitie
Duurzamer omgaan met onze planeet is een opdracht van iedereen in onze samenleving.
Ook ook voor onze boeren en tuinders en dat voelen zij ook zo. Boeren willen
verduurzamen, rekening houdend met hun diversiteit. Duurzaamheid is de enige toekomst.
De weg en het tempo vormen het actuele vraagstuk. Boeren en tuinders hebben een langetermijnperspectief, niet gericht op korte termijn winst maar op het kunnen overdragen van het bedrijf op de volgende generatie. Zij nemen besluiten voor vele jaren. Zij vragen dan ook om bij de stappen richting een duurzamer agrarisch bedrijf, rekening te houden met hun investeringsritme en lange termijnperspectief.
Zoek de verbinding: formuleer gezamenlijke doelafspraken
Kom uit de kramp. Dat is kort geformuleerd wat er nodig is om daadwerkelijk stappen te zetten. Het is tijd om op constructieve wijze te werken aan concrete, haalbare en
betaalbare doelen. Bewaak de doelen en geef vrijheid in de route erheen. Haal de
hindernissen die échte verandering belemmeren weg. ZLTO doet dit niet alleen voor boeren en tuinders maar omdat we ervan overtuigd zijn dat boeren en tuinders een oplossing hebben voor onze relevantie voor maatschappelijk thema’s; gezond en goed
voedsel/voedselzekerheid, vitaal platteland, energietransitie en klimaat. Dit hebben we ook in een meerjarenprogramma uitgewerkt.
Boeren hebben oplossingen…
1. Vermindering onnodige wet- en regelgeving
ZLTO signaleert dat systemen vastlopen. De regeldruk is groot. De
vergunningensystematiek bereikt niet wat gewenst wordt. Er moet een nieuw systeem komen, dat gebaseerd is op ‘doelafspraken’ en ‘(individuele) monitoring’ van die
doelafspraken. Boeren moeten afgerekend worden op daadwerkelijke milieuprestaties en niet op standaard vastgelegde emissienormen van de verschillende technieken die bij andere stallen gemeten zijn. De ontwikkeling van sensoren die daarbij helpen verkeert in een stroomversnelling. Ondersteun die ontwikkeling. Dit levert handelingsperspectief op voor agrariërs en het leidt tot betere resultaten. Dit zal niet één, twee, drie geregeld zijn voor alle bedrijven maar een pilot met een aantal bedrijven die er klaar voor zijn, is een waardevolle eerste stap.
2. Voor Brabant: Fundamentele herziening het Brabantse veehouderijbeleid Stikstofbeleid
In 2010 zijn er afspraken gemaakt over het stikstofbeleid. In 2028 zouden bestaande stallen aangepast moeten worden. De provincie heeft deze afspraken eenzijdig naar voren gehaald. Breng het terug naar 2028. We hebben de afgelopen maanden honderden veehouders gesproken. Ze worstelen enorm wat dit betekent voor hun bedrijf. Naast het feit dat het voor veel bedrijven financieel onhaalbaar is om deze stap in 2022 te zetten, is het praktisch ook niet uitvoerbaar. Veel innovatieve bronmaatregelen zijn niet op tijd beschikbaar. Dat betekent dat varkenshouders, kalverhouders, geitenhouders en
Datum
27 maart 2019 Onderwerp
Brief aan informateur
Blad 3 / 6
stierenhouders gedwongen zijn om een luchtwasser aan te vragen en dat is onwenselijk.
Ook voor jongvee zijn er nog geen officiële systemen erkend. Er komt straks een stuwmeer aan vergunningaanvragen die niet op tijd afgehandeld zullen worden. Er dreigt
rechtsongelijkheid.
Ook voor het reserveren van ontwikkelruimte voor verkeer en industrie zijn de maatregelen niet nodig. Daarvoor zijn binnen de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) andere
oplossingen mogelijk.
De Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij (BZV)
De Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij (BZV) is toe aan een fundamentele herziening. Het idee dat de extra inspanning van de boer op het gebied van
volksgezondheid, dierenwelzijn en –gezondheid en leefomgeving beloond wordt met extra ontwikkelruimte, is positief. Helaas is de BZV nu verworden tot een horde die voor veel bedrijven niet meer te nemen is. Andere provincies hebben inmiddels eenvoudigere uitvoerbare aanpakken ontwikkeld. Denk daarbij aan het plussenbeleid in Gelderland.
Stalderen
In sommige gebieden in Noord Brabant zitten veel dieren en we begrijpen dat het niet wenselijk is dat het aantal dieren daar toeneemt. De huidige stalderingsystematiek is vrij algemeen en generiek en stuurt niet echt op het terugdringen van overlast. Bovendien zijn de kosten voor staldering éénzijdig bij de ontwikkelende veehouder gelegd. We pleiten voor een herziening van het systeem dat veel meer gericht is op terugdringen van overlast. De saneringsregeling in het kader van de vitale varkenshouderij is daar een belangrijke eerste stap voor.
Mestverwerking
Met veel of weinig dieren, mestverwerking past in een circulaire landebouw. Om deze mestverwerkingslocaties te realiseren is echter een drama. Procedures nemen zomaar vijf tot 10 jaar in beslag. Provincie, neem de regie en zorg dat deze locaties er komen. Kijk niet alleen naar industrieterreinen maar sluit ook aan bij de bestaande infrastructuur. Draagvlak is daar gemakkelijker te realiseren.
3. Boeren en natuur
Veel boeren werken nu al mee aan het versterken van de biodiversiteit. Er zijn tal van activiteiten en projecten die de biodiversiteit bevorderen, denk bijvoorbeeld aan de talrijke agrarische natuurverenigingen (ANV’s) die een mooie bijdrage leveren om de biodiversiteit te versterken.
Natuurinclusieve landbouw is een veelgebruikte term die vaak verwarring oproept. Wij zien het eenvoudig: boeren kunnen natuur beheren. Als je in de provincie meer natuurbeheer wil dan nu, beperk je dan niet tot het toewijzen van terreinen aan terreinbeheerders maar kijk breder. Geef boeren concrete doelen op het gebied van natuur zoals waterbeheer of
Datum
27 maart 2019 Onderwerp
Brief aan informateur
Blad 4 / 6
biodiversiteit. En zorg dat ze de mogelijkheden hebben om deze natuurdoelen te realiseren én een volhoudbaar bedrijf te runnen. Richt je bij natuurinclusieve landbouw niet alleen op biologische bedrijven maar zorg ervoor dat gangbare bedrijven mee kunnen doen en voor hun inspanningen beloond kunnen worden. Door de landelijke en provinciale regels verdwijnen er veel grondgebonden melkveehouderijbedrijven, ook op de plekken waar je dat niet wilt zoals in de buurt van natuurgebieden. Geef ze nieuw toekomstperspectief met behulp van een gebiedsaanpak. Er zijn meer wegen die naar Rome leiden. Op deze manier wordt natuurbeheer onderdeel van een brede maatschappelijke verantwoordelijkheid én
‘maak je meters’.
4. Klimaat
De land- en tuinbouw ondervindt direct de gevolgen van klimaatverandering. Dat hebben we de afgelopen jaren gemerkt. Stortbuien, lange periode van droogte hebben direct gevolgen voor onze productie. Landbouw is de enige sector in Nederland die zijn
klimaatdoelen voor 2020 gehaald heeft. Onze inspanningen gaan onverminderd door. We zetten de komende jaren in op vermindering van de broeikasgassen (vooral methaan) en we zetten ook in het op vastleggen van CO2 in de bodem. Maar het is ook nodig dat agrarische bedrijven hun teelten kunnen beschermen tegen weersinvloeden. Dat kan met teeltondersteunende voorzieningen en glas. Daar is ruimte voor nodig. De voorzieningen helpen overigens niet alleen tegen extremere weersomstandigheden, maar dragen ook bij aan het verlagen van de emissies, het zuinig omgaan met water, het beter kunnen inspelen op vragen uit de markt en betere werkomstandigheden.
5. Water
Water is van levensbelang. De boer heeft water nodig én kan een flinke bijdrage leveren aan het waterbeheer door water op te slaan in de bodem, onder het maaiveld en in de watergang. Wanneer daar een adequate vergoeding tegenover staat, is er met boeren ook te praten over water opslaan op het perceel zelf. Kortom: boeren kunnen ook hier een oplossing bieden, zeker in het licht van klimaatverandering.
De beschikbaarheid van voldoende zoet grond- en oppervlaktewater speelt de komende tijd een grote rol. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden welke toepassingen hoogwaardig zijn en welke laagwaardig. Wij pleiten ervoor om land- en tuinbouw als hoogwaardig te zijn en ervoor te zorgen dat de voedselproductie niet in gevaar komt. Het feit dat boeren een forse bijdrage (kunnen) leveren aan waterbeheer, mag beloond worden met ruimte om water te onttrekken. In West Brabant speelt de beperkte beschikbaarheid van zoet water een grote rol. Innovatieve projecten verdienen steun en ruimte. Denk hierbij aan de projecten binnen de proeftuin zoetwater, zoetwater aanvoer mogelijkheden, meer en beter bergen van zoetwater enz. Om de (Europese) waterkwaliteitsdoelen te halen moet
eveneens fors ingezet worden op stimuleringsprojecten. Ook hier pleiten we voor een bedrijfsspecifieke benadering, zoals bijvoorbeeld Bodem-UP en het Bedrijfsbodem- en Waterplan. Doel is om daarmee individueel handelingsperspectief tot stand te brengen.
Datum
27 maart 2019 Onderwerp
Brief aan informateur
Blad 5 / 6
6. Energie
Noord Brabant heeft grote ambities op het gebied van de energietransitie. De land- en tuinbouw kan hier een bijdrage aan leveren want zij kunnen niet alleen duurzame energie opwekken voor het eigen bedrijf maar ook voor de omgeving, denk aan biomassa,
geothermie, wind- en zonne-energie. Vooral de glastuinbouw staat voor een enorme uitdaging om zonder fossiele brandstoffen te kunnen produceren. Het is de vraag: kunnen we kas naar de warmte brengen of de warmte naar de kas? Dit is geen eenvoudige vraag, dus er moet ruimte komen voor innovatie en hoogwaardige technologie in het kader van de energietransitie. Met de juiste prikkels kunnen we de eerste sector worden die niet alleen energieneutraal wordt maar ook energieleverend. Zorg dat agrariërs ook gebruik kunnen maken van de energiefondsen en werk met ze samen.
6. Glastuinbouw en teeltondersteunende voorzieningen
Het glastuinbouwbeleid is de afgelopen 15 jaar nauwelijks veranderd. Ontwikkelingen in de sector en de discussie over klimaat en energie zijn aanleiding om dit beleid te herzien. Ook zijn niet alle onderdelen van het beleid een succes geworden zoals de doorgroeigebieden.
De ZLTO is in samenwerking met Glastuinbouw Nederland een nieuwe visie aan het maken voor de glastuinbouw en de teeltondersteunende voorzieningen. Die visie is al aan GS van Brabant aangekondigd en is eind april gereed. Wij vinden dat dit beleid van de provincie herijkt moet worden. Onze visie kan daarin meegenomen worden.
7. Zuinig met agrarische grond
We zien de aanleg van zonneweides in het buitengebied als sluitstuk op grootschalige energieopwekking. Andere energiebronnen zoals windenergie hebben onze voorkeur vanwege het geringe areaalverlies, betere efficiency, minder SDE-subsidie per kilowattuur en behoud CO2 verlies (bodemleven). Zonne-energie hoort in de eerste plaats thuis op daken van stallen, loodsen, industrie- of overheidsgebouwen en woningen. Daarom vinden we dat de provincie in de Verordening Ruimte met een zonneladder moeten komen en/of dit als ontwerpstrategie mee genomen moet worden in de Regionale Energie Strategie (RES).
Eerst daken en de bebouwde omgeving volleggen voordat er zonneparken op agrarische grond aangelegd worden.
8. Faunaschade
Er moet fundamenteler nagedacht worden hoe we omgaan met wildschade.
We willen dat het beleid gewijzigd wordt en duurzaam populatiebeheer het uitgangspunt wordt voor het beleid. Wildbeheer is nu gebaseerd op schadebestrijding. Alleen bij voldoende schademeldingen mogen populaties beheerd worden. We vinden dat vooraf bepaald moet worden wat een verantwoorde duurzame populatie is voor een bepaalde diersoort en vervolgens moet het beheer daarop ingericht worden.
Daarnaast wordt er een discussie gevoerd om het eigen risico voor de grondgebruiker verder
op te rekken. Het gevolg zal zijn dat grondgebruikers nog meer schade moeten accepten
Datum
27 maart 2019 Onderwerp
Brief aan informateur
Blad 6 / 6
maar ook dat meldingen van agrariërs minder zin hebben. Minder schademeldingen betekent dat duurzaam populatiebeheer juridisch steeds lastiger wordt. We zijn tegen het oprekken van het begrip maatschappelijk risico. Om het aantal schademeldingen te vergroten pleiten we er voor om het behandelbedrag voor faunaschade af te schaffen.
Tot slot
De boer en tuinder hebben de provincie veel te bieden. Zij zijn een laagdrempelige en effectieve partner bij het realiseren van de maatschappelijke uitdagingen waarvoor de provincie zich gesteld ziet en zijn bovendien onmisbaar voor de sociale cohesie op het platteland. Om ervoor te zorgen dat boeren en tuinders daadwerkelijk de bijdragen leveren, is het wél nodig om hem hierbij te helpen. Stimuleer kennis en innovaties in de agrarische de sector. Geef de boer maatschappelijke taken als natuurbeheer, waterbeheer, etc. en zorg dat ze dat kunnen opnemen in hun ondernemingsmodel zodat ze een
volhoudbaar bedrijf kunnen hebben. Laten we denken in mogelijkheden en handelen uit overtuiging in plaats van vanuit regels en controle. Alleen dan bereiken we gezamenlijk de ambities die we hebben.
Hopende u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd, Met vriendelijke groet,
Hans Huijbers Wim Bens
Voorzitter ZLTO tot 1 april 2019 Voorzitter ZLTO vanaf 1 april 2019
