MASALAH TENAGA KERJA PAD A PROYEK LNG DI LHOK SEUMAWE
•
All BUNGASAW "
"PUdat !t:,atilca" "Pe " eliti""
'::)1 ... :' - '::)1 ... S06ial. 04cel.
':Dar"66ala ... -':B" .. áa 04cel.
1976
". •
-
.'
.
•
0,
t
PENGANTAR
Puji dan syukur kruni panjatkan kehadirat Tuhan Yang Haha Esa yang telah memberikan Rakhmo.t dan Hidayahnya sehi.nc';a kaoi dapat melaksanakan tugas B~bagai peserta Pusnt
LatilUln
Penelitian Ilmu- Ilmu Sosial, Aceh selarna kuranS lebih satu tahun. Sepnruh dari wak- tu ini digunakan untuk penelitian lapangan yang berjalan selama ti- ga tahap, dan separuh lagi untuk scminar-scminar/diskusi-diskusi, konsultaei dan kCGintan-keGiatan lainnya ynDG berhubungRn dengnn peneli tian.Selarna berada dalam PuSilt Latihan ini kami mendapat bimbingan yang kontinu haik dari Bapnk Drs. T.Ibrnhim Aliian M.A., selaku Di- rektur Pusat L:l.tiluul IlklUpun dari Bapak Dr. Lance Castles selaku Te- naga Ahli Utama. Kedua beliau inilcl1 yang banyak mempuny:li nndil ter-
hadap pcnccmbango.n ilmu penr;cta.ltuan karü khususnya d..u.w. bidang ilmu- ilmu sosial. Beliau memberikan bi.r.lbincan kepnd.a kami baik di Pusat La- tihan mnupun pada waktu ber~dn di la~~ean. Oleh karena itu padn ke- sempat:m. ini k.:uni mengucapknn terirna ko.sih y'1ng t'lk terhinv.;:a kepnda beliau, se~o~~ f~ah mernbalas uudi bnikny~.
Ucapan terin::l kasih kami tujuk:m pula kepada
1. Bapak K.:>;yor Cut lbrahim (Sckwi lda kabupaten Acch Ut<lr.:l). 2. Bapak Hamid ilasan (Ketua DPRD hceh Utara).
3. Husain Saidi (iCasubdit Ketertibarr/Kctua Komisi lkonomi do..n Pemba-
ne;unan DPRD Aceh UtarajSckretaris FBSI Aceh Utara). 4. Drs. M.. Djekfar lhtta (Kasubdit Pemcrintahan Aceh Utara).
5. T.Tolw., SH. (Kep.-ua Bagian Umum Pcrtar.tÎlm Unit 1 Lhok SeUl:!awe).
6. Arifuddin YS (Hurnns Pertarnina unit I Lhok Se~awc).
7. lsmail ES, BA ( Camat kecamatan Tannh
L=s ) .
8. Ar.ti..rudcü.n T, BA ( Camat kccrunatan Muara !>ua ).9.
Latif ( Dekas Keuch:ik di Arun ). 10. Bicü.n (Keuch:ik di Arun).ll. Idris Abdul.lah (Kepala Ba.gi.an Trojn;ng Bechtel. Indonesin Inc).
12. Semua. Inst.:msi, pimpinEln-pimpinan peru60hoan serta semua pihak yang pernah kami hubungi.
• •
' .•
mi). berad~ di 1~,Xl.J1S"Wl, atas jo.sa-jü&:l belinu sekali L"1.gi kOJ'i!i mcngucap- k-';'.1l terim .. '1 Y..J.si.lt semogo All"lh mcmbal."\s jnsn-jnsa. bcliau ...
Akhirnyi' t~ lup!\ pula kruni ucapkon tcrima k::\sih kf:pn.lll rekan pe- s.;;rt:t Y['.11[; berns..".l tb.ri berb.'.16a1 Fèrsuruan Tin~":'i ~i sel:.rruh Indoncsia yang tclah berkenan r.:cmberik'ln s:tran-s-:1.T:lll dan kritik-kritik ~':mg b6r- hnrö'c selruno. du-un ?usat Latihm demi perbnikan l~poro.n ini ..
llarussal.ali ,
BDJldqI\cch 1- 12- 1976.
Penl41is,
DAFrAR ISI
1'cngantar i
Ilo J~u'1lah pencari kerja dan yal1t. te:""s-0 _0'
4
III. Penerim&an Tenaga Kerja 5
•
IV .. J,'.rn kerja dan traininG 12
V. Sistim Upah dan Ja."IIimm Sosi;" 1 2l
VI. Ferselisihan Pe!"buruilaY1 dan
?emutusan Hu')tm~""n Kerja 2~
K e s i m p u l a n
. '
PEND..J!U"LUAN
?royek rcncairan eins lu:un ( Liquified Natural G,,:.s - IJ~G ) di laksa- nakan at~s kcrjn sarna antnrn Pertamir~~ d,n Mobil Dil !ndoncsin, de~-D
harapc"".D p.-l!Jril-.: S:->.s sudnh dnp~t herproduksi padn t<lhun 1978 sed'ln_~,kan pa- brik !s..2!!.dens~~te pada t.:iliun 1977. Ur..tuk pert~"I:-!. kali gns ini ditemukan pa- da tahun 197] . Pertacilk. me~~wasi lancsung proyck L~G Gi Bl~ Lanc~
sedangkan Mobi l 011 Indonesi'J. mengo.wasi LNG krun.
:31:lnc
Lë.ncan,; merupakan pusat ke~i..-.t~.n pcrn:'uo.t'Ul t~p:ki-tnnckicas ,
pengol~:::m kor.Je:1sate I pelo.- bu.h.:m, S1.icro \;av~ d..'U1 hOllSinr: 3ite, sedonf '\1''..1n r.:eruprtk:::L?1 pus:!t kegiatan injeksi gas YL.nc .:.Umn dis3.1w.'km mel.:::.lui piptl kc !:I:::"ar..'"' L:.:.nc""'.I!.f.:'. Disamping itu juga di'!Jangun base cru:tp masing-masins di Datu Phnt d:m Rancong.Tan~h yun,; dibebask:1.1l untuk kcpe'f'luo.n ini lunsnyu 19?1,71 hektar ma- sing-m.:lsing
1460
hcktnr di 131::l.ng Lmcang, 440,71 hckt~ di ;\~ dan 71 hckt;;iI' di Nu(U'c. Batu. Penduduk y.:.'.nf~ h:u-us c1.ipinàllh'.ê'.n inri tujuh ka.'!lpung kurung 1ebih 3200 orQng atau 700 kcpalR keluarga. .. Pcmind'l.han a".{an ài1<lku- kan SCC:lr:l !Jcrtahap kc !,!"cyck pc-cukiman Nbang kccr!.r.::l t\'L'1 Samtalirn Bayu.Untuk t:'\hap pcrtam.."'l t..~hun ini direnco.n.:v::1.n ak."'ln di:ünd."lhk~r. sejumlab 50 kepo.la kclu:lrf/', sctiap kcpaln kclun..l'Gl ~·"\n diheri sntu ~cktnr t::mah per-
sawahan ~~ sctcngah hektar untuk pcru~1.han.
Untuk pelnlts.."1.ll.Ulll prcyIJk LNG di Bl ":!n:.::; L .... nc-:-~.ng, Pert-unin.'l mcnp:!dru<.an kontrnk deuGnn 3echtcl Inc untuk ~embnngun p~Lrik gns, kondcn~~te dan pe- labuhan, sed-.nt-;knn pembfUlgt.lnf,n housiIlP: ,site d"ll h"'lse CLll!Ip di 3~tu Ph"lt di- kontrakkan ki;PU(ll'. berb:lgai kontraktor hfln[UJ'l ... "11l. 1-!obil Dil Irclonesia. mcngo.- dakan kontrnk den~ Bechtel Indonesin Inc untuk mclaks~~aY~n pemb~
proyck LNG di Arun. Ilubungan antnrn. pcrusc>lL·1an-perusnn..."'..:"Jl ynnc akti.!' da.- lam proyek ini dapat dilihat poda skema~
Bechtel sck in mCllGndflkan kontr~ik dengan pc!'us:t.bn.."'.I1. y"Ulg a;cnggunakan alat-olflt ber ... ü jug:-:. menggunnk31l perusah;:,nn ynng khusus :nenyedi9kan tena- gil kerjn, ten,~ kcrja in;' di:tW8Si la.n.r;sune olè!h Lech:tel. d."'ln perusahaan- nya masinr;-m.."\5inG (labour contr"!.ctor ). Pcncarian m .. ~ta :-.i.r untuk pembuatan sumur artcsis oleh Will Greene denr;nn menggunak..:l..i "ilat-:lL"lt sendiri dan alat-llo.t dari Hobil DiL TcnaVl kcrjll Y'J.llG dieu..nai<".rul h."l.nya empat orang dan merupo.kan perusah.:"lBl1 yo.ni:; P!lling sediki t menggun..ïkan tenagc kerja da- lam proyek ini. Untuk rnelanjutkan usaha ini aka.n didiri.k:nn PT kun oleh Pertamina, Hebil Dil dan Jilco dengan perbrutdi~..n r.lodal. m .... lsing-mnsing
55% , 30%
dan15%.
'. -
2
L N G ,\ R 0 II
•
"
PRODUCTIOil Si'.ARH'G - - - - ----'>
I
WILL sumur • GREENE artosis~ --- - - -
M03IL Ol!. nmOi::';SL. :
~~ l~-J
1ECHTEL IUDONESIH
INCOilPORi\TED
I
+--- --- ,
gas injcction
+----~-~~~---i
pipc l inc
I
t---~c~Qn~s~r~
___
.u~c~'r,Q~n~---.= ____
'---J# _ _ Ifi---
FER?/H~Ii!,\
--
~\
~~,-- -"
~-:---
;:0 - . - "'. - - - _ _ _, ---" ----~e";;·;;;l'R;;OACS'"l..C-, - - - --'-- ---::-,,"'---,
I
DlTEPJiil'fIC':rtL " I " H~.L.L.,
survey. a . ; J e!:'Dr'. -.m _ •
r:lCnycwMom 'Û -i.t-~~ '1t '}(:r c.t ER:i3i\
,
I -I··-~- •1
,;
~,
-I 'i... l'-!·~' •. L • !~ ulYh
U<KSAGUlL OSAKA INDACO
! ~~ J
~r~·J!G rlCEH
L Á B 0
UR
C ON TRA C T 0 R ;caterine
.'
,
PER T A X I N A
•
i---:::::...:::
~-
-- - -. - -._----
----.~
" - - -
OODSAL
BECHTEL INCCRPO RATED
pipe line
H~~ , I
FR.I\NKIPlLE Y.;".': TCY0 .'i' st1I
L~llCI'ESrr. CITRAi
pelabuhan ta!1gki pelab'.lhan I
AQl-tAR
I
catering 1
!
~
,
,
1
--cc-::--_'-..1-"':':::::'::"'_-'--~.,,--_. - - - I
BAKTI
R.".PI d I lF E R U M ;\ B A N
----~~~~~~~~~~---~.
• I
-
3
Untuk mempcrcleh ten'\6:1. kerj'l trampil tel ëh 1ia:ioknn seleksi calon- cnlon untu.lt diktih di J.lcd:m d,n P.:.ler.lb~ :selao""' 18 bul.:m mulai Juli 1976. Selt:ksi ini M~sing-r.lasinc di~è"".l~:Ul di B::m:i::-. Aceh, L.~.:>k SeUOiJ .. e dan L·mgsû. betelcll
tru:\l1at ,
",krtn dipt!kcrjakcJl p'vh rcru.3'1lk .. • .. '1.n ter'icbut. Sela- in itu s~j~1.;: hul,::m April 1976 y<lns Lilt! i-lObi '. OU scdûllf! rnel:ltih sebanyak 70 ora..'15 di i{;d_"'.fl sel'ma 2 t"lhun 3 bulo!"!...-
....
I I
JlJMLAll PENC..RI lCE!lJA DAli UHG TERSi.LUR
1<:J.'bup":l.ten Aceh Ut3.Ta tcrdiri d..lri 23 kccor. .... t"Jl rien;~n j lL"lWl pendu- duk S06UD.i h:::.si1 sensus t1.hun 1971 sc-junld1 470.789. Men:.trut P:utitin. Pe- milihan D..:lerah (PPD) Itceh Ut"lr'l jUJ:ll-ili r~r.c:'u1uk p.. .... d·" t'iliU!l 1976 adnJ.ah 538. 935. J ... di r~rtumbu..lL-u. penduduk r:"'.t."'\.-r·~t:l.
2 , a%
pcrt.""lhun. Jumlah pen-C,'"'.I'i k~rjr:. ~cn".kin bertrunb.:lh b~rh:trcnE;CU1 dcngo.n sen'lkin bertrunb'!.bnya jum-
1""Lh pcnJuduk é',i ,he:r"'.h ini. Merek'l. ner<l&"'.l d:rri berbûGC'.i in.~r"".h haik dn-
ri d.:lk:" wi1:1.yo11 /"eeh m .... UlJun d:'lri lu~ nceh. ?encvi kC'rja PIl[! terdaftar p<="\d~ Task. Force I'elt.'le;:l hcrj.:l di Lhok SCUlT'lWe t-Jlun 1974 bc:rjumlah 2957 pria dan 195 '·w.nita. T:thun
1975
sejumlo.h 5€-61 pria d"\n lSo wanita, sed;mg- knn pencari kerja yang talah disalurk.'U"J sclnma tahun 1974 d'1.n t<1hun 1975 scbany71k 5922 or:l1l(., masing-lW\sinC -09 orar..:-- Y'1.llf diS'llurk:m ke instansi Pcrterintr...lt d:m 5713 kc perus<>.h.-"l~n swnst· ....KeQ.d~ jumlnh pekcrjo pad~ Bcehte:1 d ... "m perus.:::ünan-pcruscllann l"lin-
Bcc!1tcl Inc
167}
pckerj."l.I3eehtel Indone::si.:t Inc
1217 "
Pcrtwin.::
277 "
-:lcrustlha'.1n 1:ünnyn
}97?
a7144
pckarja~1)
Tenaga Asinfl yang digunak~ oleh Beeht~l sebnnyAk ~25 orang, Itt3sing-ma- sing untuk: Bcchtc1 Ine sejur.ü·:ili 112 ,l.'m Deehtel Indonèsi'1. Inc 113 or.:,m.g
(nngka bulrul ~~'U'et
197:3).
--- ---
1) . Sumber : Pertomina dan Depnaker Acch Utara (Ap r i l 1976.
•
IIl
5
Untuk pencriitk\:"'Jl ten,!;'"!. kerj.:l p.."'!.cil'l Pochtc:l Int; :lIlrUS dipenu.:ri bebe- r'1pa persy"-l"'\t:"-'l :-u'br1. ::!.:lin
1. Sur'1t kct~r~~~,n tid~~ t0r-
libat G30S(?:a ~~~_n berkcln- - kU.qn b ... i.k.
2 .. Rekcnend:\si
pen.
·:-.l:m:m k· rj-••3.. F __ îI'tu Pcnili.1~.uk.
4 .. K-.rtu t '1'1.h t..:'r~-.~~ .~ p::ld~
Q·)~rtcrncn Ten"lgc- ;~erj"1 (Dep-
5. S-~lin·m Ijaza.h.
6.
?"1.S foto.L.."'Uà<'l.r:m dimnsukkn..'l Iilclnlui D.,;pn:.ûtcr he eh Ut~:~ di Lhok Seur.:3. .. /e. P ... d'1. mu- l<ll1ya pt:;r~';'Iint,,"Ul teMZ:l ~ërj'J; d:tt.:m.(my'\ d:u-i &cht,,:'l Inc mel ... 1ui Pertn- min"l. kcmuuian di teruskJn kc Depnakcr t :\U'l k ... l.:my:1. l'1ngsunr. kc Dcpl"u<:er ..
Depn.:ti<cr l"lenclit i lD.m·~'lll y'lnr masuk st.:su-'!i denf~ tcrt.nÇ'.'1 y'"\ng dibutuh- k'lll, pcl::un..."U" ynng Ji~gr:ap meClenuhi -;yar'1t :liinterviu olch
n.. ...
7!"l:-..k"'r.Yan::; lulus intcrviu tx-ndo.hulu.<Ul 3k'1n diLmjutk:m kc Pç~·t"Ul:in ... d'1:1 '1.khir- nya kc Bechtcl Inc. Disini ptlr"!. cuen "lk.':l!1 diinterviu 1 "bi (!an y:::"'lf; lulus diuji dil~l~~. SeteL"lh lulus tpst l~~ln~an merck~ nkar. dikcmb~ikan la-
Gi kcp:1.da. Pertamin..."l. untuk m..:n~ikuti ~olitjc.:U screeninv d.1.1"'JrL r:urk;: meD.f:e- eek kemb-:tli illx:lk..'1.h ticbk terlib:"1.t 1J30S/pI(I, h:mudi ... n '\TL: dillkuk"U'l peme- riksaan kC::6ch,tm mc-rek'1 sC'C'1rn ll.!n;-j{".p .. nil:'>E~:ln"" 5elcksi :lni herh"'sil di- lalui, · .... k::m dipc.ng[;il untuk "i.;:n:mdn tE'_"w:mi kO:ltr:l...k.: koC'r~n, hnüil test ini ak..-m disa.mpaiknn kC}k"ldc. Depn"lkcr ~
Ber l "linan h:!lny.'l. denr;nn LNG di .>run y,'UlS nrosc,.lur JiÇ'leri;naan tenaga kerja po.dn Sechtcl Indonesb, Inc sebar; ... i berikut : k"Ull'?ü'''ln pc.rr:;ohonan s;;una dengan di BlrulB lenenng, kctludinn 1 "'llil:1r'1Ii }i:'l".:l,s.li&..:'L'1 pada bo.:-ian per- seno.lia di Lhok Sukon. Disnn~ l'un:U-<lIl ditcliti scsu.:ri dcr .... ;:m tc-n::.g::t yang cli!1utuhkc..n .. Mercka. YrulG diArtgé!:<tP memenuhi synro.t .:tk"'tn c1i.,"'nu;i.l ur.tuk di- interviu di Lhok Sukon 1 yang lulus .:U<D.l1. dil-crikan k.:ll'tu y~"nb didcl.amnya tercantum nemor test para enlon, selanjutnyc. menunccu f"Ul,gf:ilan d~.ri Arun untuk menr.il~uti interviu yan~ kcdua. Sete~h lulus in~~rviu nknn üenunggu p...'\D.f!=giL.'U1 lo.C'i untuk mcngikuti test lapancran scsuai ci.cnCUl hidanc kerja yang dilamarnya, Test ini terbagi atns dua tahap masin&-rnasing teat lOk~
(teori) dan test lapanfp~ yang sesungguhnya (proktak). Test lok3l dilak- sanakan ~~ ru~ training depnrtmen, 3ed~"ln test prakt ek dilaksa- nakan dengan bekerja pada unit-unit kcrja sclama bebera~~ hari.
Dalam
r~kn trajning ini kadang-kadanc
Lcngsung
diad~ tr~ininc kerja sel~beberapa bulnn yang terdiri dari beberapa fase.
Calon-cuon Y::..rlö lulus test l:q)&nt;:on D.k:ill di tcrim.'l seb:'l.g~ ~k""rj:1 de~
rnas:'l percob~~ sel~. ti~a bulan.
Jel.::s c1isini h~wa tenûca kerjn y~ ter se di. bclun: SéSU~Ü rtcnçan ke- butuhan Decht01, k~tidak seseuei~ ini terutnQn d~am hnl :
1. Bccht:.:l m.:-mbutuhko.n tc::n."r:1 kcrj:-:. y:':.n~ r.i..::rr:punyni k..:'1hli ::.n!k.=tra.cl- pi l::m dal '11. bid..:u1G tehnoloGi " st.:dnngk:m teJL"'lg~ y"n;:! '\:1:1. diseki tar
lo~"\;5i Dr(\y~k I1l.'lsih kur:'!.n:· Mcoiliki f:".i\.tor ini ~:-.iK ètri s"::-F.'i pen- didikm I!l."'upun j-u-i sc~i PC:;I1[;:,~.:ur.:m ..
2. Tcn'iG ... yn.n~ dib!.ltuhk'1n i:'Ü"l1:: ten<1r;'"! y"-1l:; s.::J. ... t untw. melrürukan pe- kcrj':w.n ber:lt selnm"\ scpuluh j.'\."l s~h""'J'i, se,j~..n!J:.'ll tcn""'l.!:':::' yxn~
tcrsedi:-c w"'.sih b~:·l'llT' t-b,l"<,- denr:;:"m ;)..;-k.::rja'1n :,crnt:, ebn lebih su- lt."l. j:un kc.!rj.::. yanG leüih pc:n'lek.
3. Dibutuhtc:\n ten. ... ~ kcrj::l y:1.nr lJUnj",""t d.isiplin tinc7i J'1L"lr.i mcnjalan- k:-.n tu~s schïri-h:lri I sed"'.ngknn tcn. ... cn Y,'1.t1C tcr sedia rn.::.sih terbi- :1.sc. tidnk t(::ri!~ .... t padi: j.~ K"ë"""rjn .h_y!' ti~"'~-: 1;t:rl:uu mttU ·-;iperintah olt:h semb~xnnr. or~g.
Ketid:lk scsuai.:m ini mcnimbulkal'l bebcr1.p1. c;ejnl .... nnt'U'a 1:lin :
1. 'l1jjn'!Julnyn rnsn jerl['")<:cl tcrh:\d'"\p or 'lrlf'-ora.."lt'; lU:lr y-mG dianG&ap le-
biJl muc1nh mcnd·'p'1t pckerjr)..:lll chri p-~,·l1. r1crek::l ..
2. Pcra~ jcncke1 ini kad::ul":'. knl:t p.t:!lunp f'lo::nj r1,cji ket.:gnn~ yam:
mCnini~Julk~ kericuh~n.
Berlo.in..'Ul h...J.ny ... dcn,~·\n t,-,Ilaf,.,. k'\s:.~l mCTvkn h.::::.n"ya. ""~nr;ikuti scleksi S'lm- p .... ü p.:l.cL.'\ tingkc.t interviu, sed'lTl[;kan pcl.:lmaI' pud.:-t 6u:~-sub kontr:lk:'tor ti- da.Î( mcl.c.lui test YUilg bCTliku-li..ku sept!rti y::.n;:: te1:lh Jiuro.iko..n di:üas.
Dul.ruu so::û pel!~rim'"l.o.n pcko;:r jo., m...'lsym"1kat mf·r tl.;S.'1 !-:ur:-.... "lf, .'1.dil k'.l!'ena 10.0ar:m tidak: dil.o.deni SCSU,1.1 d(~ngan urut:v.u l':t.l:"'.l1y;,\ 1'1 r:.:tr:m itu. Dirasa- kan puIn bah'wJ<1 y:1Il& banyak diberi pekerjo...--.n a;:lo..l.uh or.-...nr-OT'lnt; 1uor ..
Pengerti~ or~ luar ~agi rnercka yanr, bcrdi~ disekitQr lok~si pro- yek, buk~ snj:\ ya~: bCT1.Snl dilri luaI' ,1\ci.oh tct~ri jUti:\. y:mC 't>crascl. d"tri luar kccamntnmyc.. l·:crek.l mcrasa. belum èiikut sert,"".k.orI i.."'...D r.lCnf'"o.t.:tk1.D bah-
Wet trumh- t:-mah ynn,:- diaun'lk:tn ol eh proyek ini senur-. t'lD'lh k~i. So.wah
orang k.:unpunC- hnbis diambil te t.'\pi tidok dil.:cri pckerju1l1. Mcrck:l. cenga ta- kan kami mencrim:l orCUlG Iunr kalnu pckcrjar.n itu merl"n:.tuhkan kcnhljan di- bid.ang tchnik karena kruni belum bis·::t .. Tctapi k.:llnu h:mya untuk jaga. mn1am, untuk mcne;gali porit dan pckcrjaan kasar l.."1.innyn knmi jugn. bisn. Kalau ka-
oi
:rone
j.3.[r.l mnlam lalu adD. ynng hilo.ng, garnpanf: k:u:'li cari di kampung-kam- pung, tetapi Y..al..::l.u or-ut(; lu.:ll' yang jaço., mereb tidak .bcrani memeriksa kampung kruni. PeL...ï.mar yan~ datang, bukan banyo. yang tidak. punyn pckerjaan,7
tetapi bOllY.:t.k y:ult: sudah bekcrj.~ .. t:lik sebaC"li pet:mi, pegaw:'li peruscll..."\an, guru dan 1..."\in-l-.... i."1 .. Mcrek:\ m.?ninGG::ük~ pekerj~ya den..-·"m hRr,"J.pqn ak.'!n rl~~~t mco~roluh pc~~h"J.5illn ynnr lcbih ti~gri. B?nv~ di~tnr~ mereka ti-
dak: diteru;:1 !(,-:,rC:l..""I. kCI!I.:l:J'ipu"\n y:mc dimilikiny . tij,rlk scsu·"ti denl7,:l.l1 y::tng rtihut .. Lhk.:'.Il oh;h prcyek ..
D:.ü~ huhun:~,-u! ,1I;;or,'l.n t8n'l.(~ lOk-D. 'lnn tc:n.-,~."" lu,~.r t:..rd:'1n~t perbedn-
an pen,-lfsir~.ll. :::l.llculny:l ;x;n"1.fsir""Jl ini k..'U'en"\ diro.s ... I{~·n c.~ "h öT."\syarakat b:'!hw::! lebih O;~Jly:-'.k cr:rr.g lu"U' y"Ul~ b..::kerj~ p"l:!.':l. ?royck LUC s--1k':"-lipun ka- lau tiilihnt ?cr'~,:r.~(inr'Ul Rn!:x'1 jt:.mlc...'l tO!k~~ lolcu j":'.un lchih be&!r d'1ri p:1.d..."l tCIlt1.:;,'l, lu"'.!', r!lis-;lny, p.,,\(b Bcchtcl Ine di I)~-; t..~.lIC"\I1G jumlah ten:\.- r .... lokolny~. ll~[I or~.,.~ st::dm4f"k-m I::Cll.."'.f7J. lu1I' il..'l.ny"- 205 or"1.nt".
Per.:û'sir-m t..:ntanr, ten"'I;:). loknl ad.'l èu:::. m'lC~~, 6~L"'1h:":.:-i'l.n r..asy.:u--"tkat men....tsirk<Ul b:Ul' .... ~ y~ -!i::rlk_sud n<.:n:·":.n tcn'l~ loko.l n'i.."l'1h or:mg yanc 1a- hir di '-\coh, sc-(~'m-' Fcrt:l.'l1i!'1'l r.l"n"\f:.=;~rlnn ten~:" lokcl i ".l.1.h or"U111' yM,.
berdofilisi1i di aC0h ym,' dü,uktLi<'\l1 d..:n;''''n kl.!'tu. rendu~.uk.
Tem:tG."l kL:rj.'l. d:11'i lu~, Jitcst ditem·-,,:,,t ~G;J. :TJcrûk .... , L-uu didat:m~
kan kc il.cch \10!\:'-:'.I1 '.lio.yet Bcchtcl. r;,WllIl dcmiki"1n serinr, jur:~ tirr,!ml kete-
G::mg,-m-k0te.··-.nr·~ ,
sc:b:\b mo.syn.r'lk,·t t<,;t'lPm~r~E:-'.
er"tn,r lU."1r lehih 'h.:ulYak.1 ) J,di tell4l:;;:1. lo;~-u ~'n- h.=kcr.i':\ d-ü:'u~ proyck ini ~hl:U-. r:.:""'m~ur"'lD .:mt-'ll'~or,::...7l,'; Aceh lL .... n 1uo.r Ilcch. Dcnt;::ul r1~r.liki -:n tcnl{;a lU,lr ~r bckerja. paQa proyck
LNG
mclï.lui dU3 C'l!"1. :1. Did'\t'l.nrk~ olch kontr~tor.
2. Iht:UlG sendiri kcmudi..î.n Mel·.I.~,"lI'.
K..-u-tu peruluduk tidnk mcrup.'1k~n h~l.ru1r:M, merek:"'. scè-,p·~t mun?,kin berue:1ha untuk !lJcmpcrolçhn:f~ sUP<""!Y'"'- 1·'"U:.TI''ll! Mcre:k" S~:-:dr~ 4."tJX't ~lir.l~lt.:m. i3ebe- rap... ... di:'.Ii.t~1. mcrck:\ dap:lt r.1emperolch knrtu llt'.:n<.h:duk set(.·L..1.h tinG'gnl di Aceh Ut.".ll"ë:!. sel··\!'oc~ satu scten[.:nh bul:u1, bnhkan brl.ru s.:ltu bub.npan sudah d.'l.pat k:trtu pcnduduk seknlipun tcl'lh ditetapkan jn.ngk.:.1 ....-aktu minimal enac Lulant sesLOai dCng:1!1 kctentu"Ul Pt:mcrintnh D.:tercll K..~bup'1.tl:n .~ceh
utara
mc- 1alui sur~tt=,:oU
5 Juni 1975 no.6725/-/1-/1975 y,n~ nitujuk= kepuda semua Cnr.la.t • .D.:û.o.o surat itu ditcntukan "'!.P..tarn. l:-un 11o.bw,",- pcmbcrülll kartu penduduk tcrhndap scscoranG h::u-us ,titeliti o.p..."'tk.."".h pcnduJuk --:sli :ltau pen- cbtomg.1).
Dari
1795 oranr, yang diintcrviu di Lhck Seu~'1.wc dn~ 8ekitarny~, 217 oraJl6 diontarnnyn y."lDG pern:th me:lnmcr untuk bckcrj ~ padr\ proyek, se- daDg èari 217 pe1runar itu Y=r' ditcri= hanya 45 orr"", "tau 20,74%.(Data dnri proyek penelitinn sosiol dan kcse~"ttcn neet Ut~n-kerja
sn.t:lQ. antara USU d:l1l Unsyiahj d."li a. sedD.ll.@.' diok.h) ..
•
•
Terh.:ldup pcndilt-:!l!:) htlIlY'l .-lo.p"lt dico.t~t Pcî.c1::1 buku tcrsendiri, bnru d.'lpat diberikrul knrtu penduduk set",lat, berdornisili selBJll:l. enê~ bulan d:m mema- tuhi semua ketentu.:!ll yanr, berlaku èi k:!J!lpung y"'Ul~ bersane;kutan.
Kebocor.:m inil-:ili Y"IDJ: m.;.:nyc:t;;."l.bk:w rtl<:"lsy:".r::1kat merus'Û"...an b:my~ oraflG
luar y.:mg b,;-kcrjn di ckerah ir.i sc.k..li:'t;.n ters<?lubuD[; f~..l~. ktltegori tc- nngo. 101<.:11 .. S.::unJ. h:u.nys denr:m sy:U-!lt h.:u"us .'1d:t rcko:f1er.1 . . si lxn.cal::unan kerjll, d~}r:tt J:lul.".! di tcrobos dcnG<lJl ml):nint:1 re:komenè,,"'.si d -.xi s<;r.looxa.1l,f> pe-
rusah"J.~ ";jcs:ip.m tid;,\k pernoh bekE:rjn P?'~él perus'J..L1.a:'l.11 ten:l:hat. Dengnn demiki:m syur~t ini tidnk rocrup"!k:m rint::mt:->..n lJagi f .. '..:l'\..·{~ Y~rlf': padn sa:lt ini 5udcll :,~kerja p;::!:b proyek r.;'\upun yî.nJ m'1sih l!Ienu~,"'1l ;:'-"\!"Fil:m .. Herc- ka dllp,."l.t mCr:lpcrolelmy:t dene:m m",nr,elu"1.rk~ .... '1 bio.yn. ::l.dClin:i..str'".lsi ,~tau mcmin- ta tolo1lf' dengon ':ua&:m untuk per1;"1ikm a .... sib.
Riggs r.1cnyebut hnl scperti in'! rlengan nttninment Y:::t..'ll l".,;:rarti 3..p,'},
ytlIlC dimilikinyo. h'my'7~ forr.l'üi t."lS bc~ "l.k." untu1~ "(.'fI1enuhi pcrsy::tr.:l tan se- d:mgk:m kC:ClCJllllU.o...'1 r.;creka t i hk scsu-d dJ;:,n "'\n :"til:;' :'""l1l!-; tcrç':ntU-:l dia.tas kertas itu.1)
'd.'1ktu y~'"1~ rliGunakm untuk f."I('ll .. "'7UrUS 3ur"t-sur"lt ini
•
Cw.up l:rn:";, <1i-sarnpin[" meml...utuhkC'J'l bi'ly ... yune
ti,~~J{ s~likit.
2)SeL.'1in rekoï;'\c:nr~si untuk r.H~mcnuhi }X:rsy'1r .... t---x.
:n.nc
tclC'.h (.:JitentulC':tn, :::l.da ju:::-n rckomcndr-.. si Y:1.D.C ciÎ'1tnyo. r.'"1Cll..".F. ,~}: pcrsyCU'~tr~n y',nr :v:::. d0mi mem- peroleh prioritns.Bcchtel Indoncsi:\ luc pürn~h juf,.:t m;:ncril':'l:-:' tcntlp.n kf'rj, r.,~lalui Co.- mat terutrunc"1 unskilled ln.~our untuk dipekerjakaD seh :.r.'1i h ___ lp..:,r. C'1ffi.:lt me-
n~mpuh cC'.ra sedcrnikian rup'1 su}Y\y .... , pcnnudu!:
y:uu::
:J(l.-;:. C!.:\l'l' I ~:il:l.y"1hny'1 mc-r~S:l tid:tk dibccL"knn. Cnlon-cnlcn :.:1i'1r!bi l d.:-.ri ti~p krun1='un~:.. l·l'Ul,.Y<t co.r~
ini, ka..'ltor C.:tIilr~t Mc.njnd i tt:)!f]P"l t untuk I1'n.;n":":1j'.1ltnn 1 ""!ffi.'U'PJI ~.,Ci p.."'.r:l. pcmuda teta.pi scjnk Bechtel tid:\k 13o(;'i r.1cllcrim:l tcr ... "l[p kE:r j"l law':1t C'l.'lla.t 1 para pe- l.:una.r yonG tel~'..h mendaft'U' rnern.s.."l keccwCl. ... :'1crckc. ncnj"ldik"Jl C-..m:lt seb.:lr,<\i tumpuan h:lrnpan untuk memperju-"lnrkan lL'1.sibny ....
Salla halny.:t (;,me:m Li'1G di Bl'3.Ob L:mcang, C~..at ;x:rn...r berinisi:ttif mcngatlakon s"..l.:ttu pcrtemu~m d:tlam suntu ro.pc.t Husy.:!.war"1.b D-.~.r1.h ( Musda ) dengan pimpinan peruswnan y"1.nr bersta.tus sub l<ontrnktc.r: "1.[""'....r supaya da- lAm pencrim~..n lJekcrja dapil.t diutamok."1..D tCI:::lVl kerj~ yi1.Il[7 :.d!l di keca- matan itu.
1). Fred W. Riggs : l\èlministrqtion in De'relop~ Countrics, hal 168.
2).
Biaya untuk mCllGurus kartu penduduk borv.-..riasi .:mtnrc:! Rp •• 1OOO.-, ;Rp.l500. -, Rp. 2000. - - Rp.5000 .- tergnntunc
darijaroknya ke Lhok
Seuma\'/c, sebilb semua k:rrtu penduduk h:u"us disyahkan olch kRbuplten.Sur~t
tidak terlibat G30SjPKI Rp.1500.-
dankartu dori Copnaker Aceh
Utara
Rp . 400._
•
9
Ib.lN!l perternuon itu piopintUl perUS::U'>..: ... -lll tersebut mcnj.:mjika.n untuk mem- beri priori tr:.s kCp.:l.d:l. tenp.r;-::::. scter.lIJ::\t bil_'1 :\-:1 ... 10\'/o!l7n. n."I.Sil pertemu- an ini dis::'JJpe.ik:--.n kep."ld"1. Depn"lker ,leeh Utru'"! urrtu..lt I.hkct "1.hui den dite- ruskan p..~d_"'. pcru::;:-Jl.. ... m y:m--: :"'crsl11rh.'1.1t-.l1. lJ:-J.;~ ;"u!'~t penyv:lpaian itu ter-
la:'npir ddt:-;x j1·:1T:! ... -n:1!!l..'1 c:tlon Y"UlC tel 'ih tercto.ftar p:ldn Cr ~ ... t.
,'\tas das'!!' pcrtcmu..."Ul t~di, rokc. p,:ldn bul~...n J-mu:u-i 1976 C":".m~t :nengirim 5U-
rat kcp.:1è.~ e~r,nm kcuchik untuk meIClDQ."\t d'1ft:u- n ... .rn ... -IL:lJ"'rl c'11on pekerja se- b'Ulyctk sepuluh or:\11(; ti.:lp k:unpunr ... ~-It":'..a r • .:l.So.r sur'1.'t i!1i, seFU ... kenf\hik menr,irin tw.r.l:1.- nïlil<:' cnlon rl·'l.ri k.:lr.:PllIlt1ny3. r.I"1.5in;:-r:l~_:ün.· :v:m:- k"seluruhan-
!1y"1. berj~l;".h 442 o.::.'-.n,·:> 3\'aer"'!p.n di'l.nt~.r:1 ~-:uc~,ik (1'1l ... .f'l sur:lt pCfl.(';anto.r- nya. rnen,iesok ke::J:l±l C:l;::'~.t su;n,y'1. c .... ~onny<l scr:crl tiperjo ... nrk:.n k::.renn. ad1.
yanr, 5UJ .. ' ... '1 l~"'. sck~i mel:"U.nr. Di:>.nt:u-'\ scki~ b:my~ c,;lon, Y"111S dite- rir.n h~..y.::.
35
or"'lIl -;, itupun ditcrimo. mcLuui è.u; t~-'\p.Kekesü.:m ?Cl:-J:~"l.T sc1-ün y-:-:.nr- tel'lll diSf;butk"l..."l .U'1t'15 jua3 dirasa.- kan ad.:mYil rint.'Ul[;:".Il dCU'i "Or-mr B~r-:'.t ber!mlit hit~" (Indo:1esi"'t) yane bertUGa5 dib:~in.n pcrso:-. .=t.1iu. Kt:kcsu.::-.!l ini ::'Crn'"'h rÎL'nyeb."bk"'.ll kerusuh:m pnd.:!. barri:U1 person."'.lia d"nr:m terj."'tdiny'1 pc~ukul~-[){;mukuln:n terh..'1dap pe- tugas person~ia.
Set~l."\h L(:her~p"l. k:lli terj"\di kcricuh::n y-.n di "nr ''''p d3.p"\t ueng-
fÇ(ll'lh[;ll j:\lnnnyo. proyck. dibcntukL"1h se~)tl:ul L:"J~'U1 "(;:n~ ~n na.-m ti.."ld1l1l Koor- dinasi Peng<:!Jn .. 'm,:'lll Proy':'·k (B.J<ORPJ:J·1) .. a-vl.:lJ1 ini ~i1len4 uk olph KofIk'Uldan Re- sort Nilitcr (nc..n Ikm) r.lclo.l.ui 5urnt }X'rintnh nc.si. ... ··'n1·/6/I/76 Y"lllb ::1inya- t.:lkm berL'1ku sej.'1k t'l..r.j;.,;nl 11 ~'·Ulu:!.ri 1976 .. Dd"-l.-:! kC·!lsidcrnonyo. antc.ra 1"1in disC'butk.:m bcl!wn pcmbcntuk"Ul b.:ld:m ini unLuk mun""inb·.'nsifko.n }X!n~
m.'ltlan proyck vit_ l n:...sion:ü/d"er~h d'"U1 or!.l1e-or"'lIlb' .-.::-:inf! y-:mr bcroperasi di Aceh po.d:\ l.Ui1Ulillly.:'. d'11l C'l€1l[';suksesk.."lIl rrcyek LN3 -:1 .,cch Ut.::u-a p::lda. khu-
~
susny~ .. Ih.&-'"'..r sur .. t perint"\h ini i~lnh ?rot,,>.p 1jr<hf·tDtl/Ilt/1975 Laksus Pnngkopkomtibda l\ceh t:mccal 13 F.ebru.::u-i 1975. B~d.:l.Il ini bertujuan untuk mengsukseskc.n peL"lks.."Uloon pembnnr:un:ut proyck Pert.:u:lin.:1. di !~cch Ut<lriJ. dc- nr,an tuens pokok untuk mCr.lecahk"'tn mll.salnh SCCaT'1 fun:-sioni1 :tpproach da- lam bentuk KISS (Koordinasi, Intensif~"l.si, Simp1ifik3si ~ Sinkronisasi) YD.ne harmonis nnt.::u-.:l i~'5tansi y'lng bers.'Ul[:kutc.n d::tl.':!.rn pc1('.ksan::t.~ pe~
an proyck. Funcsi badnn ini antara l:rin :
1.
Menampuna
scgaln prob1cmn yang berhub~an dc~nn pen~~ proyek. 2. t-tembu."t ;:mc.lisa, evnluasi lL."l..D estimo.si gt.llUl dis:tmp.:l.fr.:m kepada Ko-•
m~~dan Opcrasi untuk penyelesnian sc1~jutnya.
B:\dan ini berhnsil oC!lC."UI''lIl:;i kcricuh.'Ul, s..::k:.üipun bclum rlnp;lt meniadn.- kannyû
~~ seY~~i .l )
Hu ini diikuti oleh peroh.'l.hî.!l silcp ,br i p:!I'."':. _).-:~f"Us0..i:I.3. y<l11r.; mulai merw,aInoil tcn.:1g~ lo1ml sek.."l.lipun h'l1'lY,;, 3,::~!'.""'·,:,.i ten':'c:-:' k"lS"'l.r .. Diantara pe-
ngus~.h~-pcn,"Us:UL' y:mF è:lt:m[! dari H .... :i,:m, "lJn y: ... .r~- r.lcn.-.... t.,.k=m bDhwa orarlJ"
ncch tcrpnkso. ditcritn:l. ockûrjn, k:u-en0. k-u.~u tict-.:k ncrck.'l akan b':?rontak.
Ktünu kt\J:li rn~fllbutuh.'<an 15 ora'1.E: tcn~~ !'.:erj"':., mcrek-'1 :i::tr.'-il po..ling sedi-
kit liMn or'V'l.~- untuk dipekerjC'k"Ul .. Sch'.i.'!. itu d""ll~'" s(:ti \!~' :::.;!~·'mmurnê:?Il pe- nerün.<.""\D p..;kt;;::rj::. 3echto;l, scl~lu tcr1-.p"'\t k~lir.:-::t ::"'111.- bc:r",>unyi "Diutama_
kan putr:t-putri ;lcehll nt-lU "Lebih disu}c .. ·ü putr.:!-putri Acch".
y~_ ti~cl{ ';\.:'cU bekerj'\ JXlda proyek ini ,"lo:: .. · .. l..'lh r-C'rcl~n y-m .... tüb.k ~nc
eup
k?.-ren:l u.:nur suJ:1h l"llljut, merck'l y"lnr- sud'lh pWlya pctl['h3.silO1l lumayan. [ui..-\ jug"l y~ r.1eil:;an:-.gilp p~kerjt'\an terlrtlu ber~t d:m riisiplin ketnt.Dcrl:lin::m den~::OJl pcnf:';:;un.:F1.n t..:r_tr,-:. Asin,'" y=:.n:- dil.:'>,kuy'~ rr,1'1.1ui pro- s0dur terscnc1iri. Y.erek~ h:u-uz r./.;:r.;pwW"i izin kt!rj'~ :i..-:ri Hènt(:ri Tenaga Kerja.. Sctiap perus'lhc'1."'U1 yan,'" mcn·.ht:m~:.m tcn"1.f;::t kCl'J:\ •. sin., '~ül'ljibkan
mcngnjukm permohonnn kcp"l'::'1. Dircktur Jonel.er ... l ?'-rt.-u:1t-,..~r. -:m u.~U1!l Dcp.:u-te:- men Pcrt:unbnn,'""'..O untuk ClC~p,Jrole-h sur"'!.t rcko!l'lc:nd::!si pen.,,;r-un~-.r. tenagu ker- jo. W'n'r:<J. nef·"U' ... AsinU penr1.::!.t:tnc:, dM s<.:1 .... _i·1jntny.:1. ke;~'1 ~-. Direktur Jenderal Pembimun d.::n pc:lr;f,U11.:!~ ten'G' k_rj\:!. untu!{ r. . ..;[~pcrol~h T"'koli!cncl:tsi permo-
hOZVlll vi &!. untuk tcn.o.ga kerjr~ yan:- L(.;rsn.nl;kut·m .. K~c!U'H ".J1 )1.:ruSrUk'1.C.n itu mcn.;ajuk.:'J1 pernohon~ vic;a kep"ld.:\ Dircktoro.t l:tlu lir.t.:1.R Imi!U"~i (Dcpar-
temen Kch .... "lkir.L.-lnJ ... S~tcL."\h t..:n~C! kerj'1 ;,si!L; d'1.t-"\n.--; kl.: ~'1'lom~si'J., d.:tlam woktu t iC.:t k.:;li (1u..'1 puluh amp::tt j"lt." h.:truc :
1. Mef:lperoleh J-:.u-tu izin r.:nsuk (KII'!S) d.-u-i I:"'\i"'r '.ei
2. Mon:;huLunr;i k:'.lltor tenati<l. kcrj'1. set..;mrn.t hil-~,:mL ~~ntor perusa,-
h~"'!l1 bcrad:: dilu'lr J.'1k:rrt"\ untuk UJe!:'lp.aroldl izin k(;rj" tena["a
Asinr (!KTA).
3. MeI '1.por kapn:r::. kc.pol isi:m scter.lpo.t untuk me' •. rJl·ü1 Gur:lt t.wda l1e1:tpor diri (STHD).
1). Susunan ancf,otn Bakor~~ : 1. Dnn OPS-D
Rem-Oll 2.
DnnTOR OPB A . Utor- 3. 4.
5. 6.
7. 8.
9.
10.
PAM PER Pertruni..rlc BKDH .i.ceh Utnrn.
Drol Ree :"'ceb Ut~=t
Knj.:u-i Lhok Seur"lY:e Ketut". Dl'RD A. Ut::.rn
Site Coord~tor LNG: Da..'l PE'.s Kamln. !.hok S:
Kcp3l-'1. Jnwutan/Dinas
:~oor1in."!tor.
rel '1.kso.rw. FL.'U"ian.
3~kretaris.
HIl["-.GOto. tetllp.
11...fi[l.:ota. tetap.
'l.lr,...-ot<l te tap ..
:lnGGota. tetap., HnQ-:otfl t e tap. anmota tet::tp ..
Aceh Utara : ;m~ota tidak tetap.
I I
Narnun deoiki:m, .::::.do. jugn ten:lc;a Asing y::m~· telnh bck..:rjn. J:Xld<J. proyek ini sekalipWl izin kerjnnya belum rampun~ karenn tenr:.; 'e. r.!Lrekn s:lm.':a.t dibu- tubkan. ic..u,"1u menunggu selcs:\iny:\ izi:1 kt:rj~ !!ier~k.:1, J<:.p-\t n0nyc'tl<lbkan proyek ako.n bcrjcJ::m kurang lanc'1X .. Untuk ini p ... .:Tus~,:n~ll y .... n:: tersang- kutnn h...."U·us mongnjuknn }:'..:rmohonnn p:::/lw. Pem..:::rint1.r ~:"".;r:ll Isti: lev1a .~ceh untuk meQperol ... h dis:pcnsnsi kcrj.:l se!:lclum ~d..:~ izin }:çrj~w'1. (work permit) ..
Atas {~:-:.s.."U' pcrmohon:ln tcrsehut Pcmerintc.h IJ"erw oe~'iint~ k~fl!l;h Henteri Tcn.at;.:l Kerja supo.y~ tE-nc.ga .lsinR tcrs,,~but ri\\lr:.t bc~;;.r:::.. terus d~nf:an jn- minon b.:>.hw ... _ tC'!1.<."1'7'- j,sinr :;.ni ti(~!\k nknn bek~rj.:"'. rli t ... ::.:pc.t 1 "!in sekin td3.- ri pad;-o. yang t~l:ili ditentuk.<m .. ihgi l!Icrekc:. yanS telM l!1Capunycü izin ker- jo. h.vus memo.tuhi sy:1r!lt-sy-:r~t sepc;:rti
y r.nr:
ter ter'" ,b~ ~r.! izin kerj:::.nya nntru-a lcin :10 ~·lcmberil:::m !)..;.ndirlik",n kcpt.,:l::1 t...:nrtt-;n-t""n .... ~--. "!:ll~.--:'\n,-' ·~,"'.r'l Indonesia t tcrutar.:<'. y~:..: ::;e:c!:utuhkm t'-lIlc7~n'· j~Î':".! .. :"1.11 kJ_~""..nh.i~.n tertentu ä .... la.':1 pcrus,"'ili::':'i1.n.
2. Tülnk cl<:m mcrninu .... hk;m j ·'J:"\t.:l.!'l .-1tau r::cr.:)L:.k:er,: :l..'<"Ul ~ ... ~ .... m l ain ja- t.:"\b:n ten.. ... (F <'sin;. tersebut d~W:-:-J1 tL~-,j_ ..:: iz LIc t"ent-.!rL.
n.:u"'.f.l
i::.i~ k~rj".! ini tc-rc"'.r.tUIi! j-'ll':-'..t"'Ul y:m:-- .:.k.-m "il".ksan:lY:::>n oleh tenn-~<l .16in~ y:-.ng b\.:rs...'Ulgkuton, izi!1 ini herL"'.ku 5c1"1."' .... .$~t'J. t~:.hun ·-"l.tau en.:un bul'Ul d:::n d:\p-:t ciipcrpnnj~n.~ "'i l~ usul f'C'rpanj'L"'lj~<l.nll~;~ t1jk"'\bulknn~
IV
J':""l{ KER,JA DnN TRAL"UNG
M,,-,rck-~ y~.!J.:' lulus rî:tl:u~ seleksi .,k .... n I~cnd:\n~.t P"U'lf~""il "Jl untuk mcnan-
ll::lt~r"Uli kOiltr~~- k...:.rj·,~ K.o~tr"1.k k..:rj ... 1:"'\,-i ter.:", ':". lcü:-,l 1.10rl"lku untuk m"\-
5:':'. s~tu to:.Uh, (:~':"."Jl; t,.:n'1.;-~ lU'lr h· ,ny~ enlXl ':·ul ""J'l. S<.. ti!l "1...;" S~le5.:1.i MSî
kontrnk, hü.Lur.. ... 'Ul !~\ rj:l V<ltus ':!~':li huk:ü.i1, keCllui ;r.lm n;_r..:.k~ n"1sih ~i
outuhkan h:!rU5 mcn:.n',L,. tî.n~'U1i :p<..:rp.:::..'1j-n,.~ kcntr:->.k 1-; rj'" :r~:'l' be:rlaku un-
h:'lik kont;-"ktcr j !':'.uPlln p'·,kcrj,'1. s~n."Ulti"".G- h~us h:r, ~:'-"'1"\H p-;"1. i5i kon- trC!k ters;>-'.Jut. K:mtr;li<. kerj-:. ini ,~i!.,;u.t (hl"".;', r"'n :k', (!nT'~t "': ... ":ing-m::!srng untuk kcntrr-.ktor, pckc:rj'l, hubunï-..n pcr!.:uruhnn di J-:.1t",rt~ '-:m :J.:!pn::lkcr se- t..:-rnlxlt ..
Perj:-:-..~ji·,-'1. k(:rj~ ini tirl..<\k Ir... i dit.:t:"'?k~ olc~ k·.·:lu~ 1 :!l-jl pihnk t(:t"pi iJCkcrj ... l-:.n:->;stutr mcn:u;·l,. tWTuli p~!'j.:mji:'.l' itu Sy·l)- .... i t'1n.h se- tuju (Contro.t ~ , ;>,.jl:'.Jsion). P').l- "J"Jttu :;'lC;TCX .... ,1in: .. ·.t-k."1.'1. dit·."rim'1 mereka
kcrj:-. t:m~'"! r.emp~l..j::.ri isinyn ..
Hcnurut scsioIo? P~r'Ulcis Delos ~cntr<ik kerj " . .3' 1 .in sc ,-•. '":";1. j:mji jur;:: h.:1ru!: ~!ii·".l1d~_~ Seb'1i;.i lel:-;l.;:'.;·"'l,. ro1..'1.s:/'.:t.r.'1.k:-..t. I\:.j0..!rJ1 o;.:;ekti1: kontr.Jk kcrj:a. :k-u<lh t.:...Tttuk
rn;:?n::or~'111isir
kerj.:-. secox'!. )'Uri::U.s.,l)f
Perj~ji~'1 kerj'~ ini hila. tcrnynt:1. bniJt :J!U1r;kin chr'1t mEnj."lèi SUIn- hor hukum untuk mc:n,'isi kc.kosollf.<1.n hukur1 ..
Dal.:t.m h::u ini 'hm der Ven menr'"Ul:ts ;):'.h .... ·~ hU."Lç,lr1 f..-·rj -,
:r.n.·
~lemiki-..nerat hubun:;~nny", tlen.:-;_"Ul àin:mik~ ckonoltli l"~.sti l::""'Ii:1U untuk ---;e~J-'1.U:!!b:mc:
d:U..:u:J r.IcE:;erk'1.yn hukun. St;:l'1njutny" lik.,t~~.,.n! ->1.';':-' ~u_L,:ur.l k.a-rj"\ terdapat bn.ny:.Jk tun~uh :m.kui" :l.Utoncm y:-!.nf" t'~rl.icnttJ.i.~ ~ o:!'j :>.!lj i '.0 -, ~n k t •. :ntlO..::.n-kcten-
1 . .,. 1.k 1 c c · t . . . 2)
tU.:ln -.1n y::':..oc ulo'"" - ,m 0 ";;1 y·.n,· ·_lCrs.'"'...<'m ~.::! S,.:11 :.,rl. ..
Nru:nm der:d.kir-.n perj:1Ilji~n kcrj::\ Y~,-4 ~i:u-:.t f'..;su-.i -~cn"'~:1 kehendak
Y~G bèrs"n "kut.::m h.::-.rus dib'1ttlsi ol~h u!ld.:-.zw-und-"".n l..n huk.--:.n scb:U.iknya ..
Spenc€:r d:m Hetll'y MF .. inC. !c,cnr,uraik.:ln h:lh'n J-iEfr:l>~t::...'<en uij,1,.-..nG-undc.ng olen pcrj.:'..lljir.n h...~y:t b::-rl'lku p-:ldfl type á1.:lsy-U'.::--l{nt prinitl.f scè..:m"- p.:'..da type l!lO.Syar:k::t de~"as., ini justru keb::u.ikanny,"" yakni pcrj·:_:lji .... r. y:m'" dibntasi oleh und~S-un~Ln6.
3)
---
lL Van der Ven2). Ibid, h.~ 12.
3). Georges Gurvitch
Pengant.:u- Hukum Kerjc.t h.:ü. 24.
SosioloCi
Hukum ,
hal.84.
•
13
Jm kl;)rj[!. p ...
,:n.
proyek L:1G di .lrun ,'l.d.î.l.!'Jl S:=i=ul'..lh j"":n Eéh:lri (termo.- suk istir~UL"'.t Bcten:..,'Wl j:1,...~J :\t:1U en.~.m p1Û.ull jru:1 sl1:::in'XU_ Za.'!llnh j.::l.":! ker- j,"l tersebut ter!.~_.:d c.t::lS7
j:1rn kerj.:l :t.:l0!{ok d:m 3 j~J kerj:t l <;mbur. Hereka mul::1i bck,.;rj::'~:1.I'i jû"'l 07.00 s"'H~p.'\i jurn 17.00 .. -'~ri Ii:crck'l y-:!nr bckerja..... -' ... J·u·· .... "C"'k-rJ"" 5,,1"0- 10 J'"""" .,:j .... -r; J''''Y'l 18 00 s ... rr"""'; J", _ •. 00
m.'
•• .i.u .... " , •• ~'''''. c , '-' ... , .... 1 . . ... _ . .. __ .:j"~""< -I \.J"t. r"""C' ....
J:"..!" kc;~·j.~ 1''\ nroyek LNG 1i _l:"\.ll· L.."U-:'C'\!1.~ ""'J.i.-.J. ... h 11 ~:-' .. ;":\ d;-.ri jao 07 .. 00 s."'\rnp:1i j~, 18 .. 00 t(!rm~suk istir.:t..1-t:;.t s,"':.tu j"': .. ~. J"'J!1 kcrj,'\ ini dira- S,*:"'.11 tcrl"'l'l :~:'..11jrJ1·· olt..·h k .. r-'n .... s(;h-..ri ~nu..l-t b:;!'.:.~,'l. rlitc:r:?:lt kerjn., se-
pun dcn:·-..il tet:,.:l ';',r-. P'1.-i-p·'. -i mcrtkn f:.u\~".h }Prus k::'! t\.;i:;~X".t kerjo.; pulanc;
.
Mcnurut un.1f'.n. '-und':lnf- k,:.:rj .... no.12 t·-..11U'1 1948 y~'l" tt.:J.-:l ditinjo.u oleh
um~.'Ul -unt:-.. .i1 :1001 t'lhun 1951, rhl'!m :p..,s~l 10 --:y.'ü 1 dik:ltr.km : IIFckerja tid;Ut 1'01':-:1 bc'n.':tj:'>. 1,:1;,ih 1:":\ri tujuh j'l::: 3....:h~.ri -ë'..t'lU l·:7!].,t nuluh jam se-
rni.'1r;~l!" P:'"~;~"l 12 -(, ... t 1 ~..:·nl-·\t.~ r.il'~:-i:-.n~ -'~"" j:'ckerj. n y .... n;· bertimbun- timuun br.lch l~l"ih J."\1"i tujuh j"!.r"' k.::.rj. t._;:t::!ri ":1,;;i. ,:m lim~ puluh €mp:l.t jam s';r.lin- -:11 .. Dc!'liki~ ju;"-,!cr.,"'m j-::n istirnh ... t f:.:!llurut p,"" .. :::n.l 10 ayat 2 pckcrj"\ h~i.l··l.l"'! cli'-erik,n istir~J: ... t sl.·tcl-ili 1: .. ~k,;rj-:l scti~p o..:l1:nt jo.rn teru6- mencrus .. D:-..l"~'" p .. w.-~ IE. 'iR~hutk"lJ1 h.--::l\"- jik .... :r"'.jik"1fl '.'1n l)(! ... :1Y:T'li yanG mc-
nf~.:!.rnsi tit.1t:k 1'l'::::Hcnuhi kC\1'1.jib~'1ny'l :-!."\lYlt dihukur.l Ikn -:m hukuma.'1 kurunWtll scl.:u!l.."1.-1-u:ik-my:t tir;::. bul'm "lt , u l..:nrl:"t s(:b:'U1ynk-'1.nUly~nyv.. Rr.~-~O~- JOI:l kerja ini. teiap lH.!rji.'.l.-..n b.:U1k~.ll ii.kprjNtH.fl sinr.j' mnl.-.,M Je:ni m:n,.~j'U' t.:uoûet su- pny.:l df\~'1t r:;clcG,.'1i nc-nr:'\n j:tn!",k'1 w:,ktu y~~ tcl"U1 ditc:ntuk.:tn~ Kur-mcny"'l i8-
tindmt: I"'cnyc~D..bk-:.n kur-'1nr,Tl..v" kl-!s~:~;.r3Jl kcrj:1 :J:ml~ t·.:rcm-CUT- '"l.n[:S1.11" !'I.:-lp.-
mah.lt'1..'1 pisi2." r.crek.". .. F::û~t(1r ini jcl."'I.s :U<:'ln li1..:'ngur.;m"i ~o"uktivitas kerj'l p"U'E\ pckE::rj-1. ,j,".!lY-..k y·mr; r.Jenw'.ntuk p:c.h woktu j.:ur. k"erj'lt "1"'Jl bil"l kcda- pnt,'lll bis::\ J.ij"":.~lik"'U1 nl"!.6"ln untuk monskors pekerjCl t~rsc:but .. ScL-ün bcker- ja p.:ld:1 h.".ri ~i_"...s..', jUf'::l hckcrj,"! p .... d'\ h.'U'i minr.su yï1l~ :'!il'1kuk:ln sec'lI'''!. ber- r-ilir sccuo.i <len-::m jn.~wnl y:mc tcl:lll dibcriko.n kcp'''':h ::).'1-'1 pekerj"l .. St:!ti-
~p h:!.ri pnr"l pckcrj_"l. dio.nckut rhmcan kcnè.c.rnnn ll::l!'i kot·~ k(:t>2np"tt kprj'Uly~
yanG jnri"knya kureni lebi!l 12 kiloooter di lu:u- kotar F"loili t-1.6 pcnr;o.ne-
kut<Ul pekcrj:o. p..'1.do. LNG di l~un rnta-rilt~ lcbih !l~ik d.-...ri ! ... -'.~, 1i B1anc L'lDcall[' .. PT\rk \1".kt-..t jom kerjn, ].'I.:lT'l pekcrjn ccl~in li.J.wo.si oleh ~
keepcr cl..:lri pcrus.:th:l...î.Il merck'\ m."\sin[:-m..'1.Sini:. ju .. ~ ... ~i·'..w--1Si .... leh tcn.."\~a ah- l i Asint: yan'$ "td.."\ ;.:-..d"l setin.p unit kerj:t, bahk:m :!.eb. ~ell['nw .... s umum yang menga.dak.."Ul patroli denc:lD menr;c;unak.:m mohil Y'Ul.-: dilcn "k'l.pi dcnr.n.n trans-. mitter. Pew~.::.wn.s umurn ~i"..r.1bil dlU'i 13cchtel è0.ll jur;Ll. d.-:.::'i l-_obil Dil sed-mg-
•
_.
I14
knn di Bl"'.1l[ ,L:.nc".ll.: cb.ri Bcchtel .:hn Pcrtamin.,"l. Sepi.~t.:".s l'üu é\.dn kesi- bukan kcrja rlen~ disiplin yanC tingsi. Menr-enai ini pekerja serinr.
meng.:l.t~tUl k.::.l.nu ~c~tel !:'!en~t<l.pk":':.n pcr'üuran mak..." sck::ûi hiL.."\llf: putih tct:.p ~utih, tct.1.jJi kcl'l:.! su~ kontrLlktor !::dlwr sek,u i putih dun krtli merw. r;~u..Tl L:'C'f,likian m:lsih tcrlih:1t ju:o. kclompok-kelompok pekerj.1. yan,.tt, kur-mr; effektif k::\1'en..."1 ~d:. p...:kcrji".."Ul y".n~: :"l~p"t .1ikerj'\k'1.Jl ol eh duo. orfmt-:
6erin~ ~ikc:rurnuni <;.::ur.~i tujuh or3n,l'. r:':ld.-....rw-k::.d':!.lli !"J:::rek"l t idok t ... hu ma- na y~nl'" h;ll'uS <iik<::rj.'11cm. ~krek;l bnru her pl::nc'U' bil"UJl.:ul."l scb"lh..'1.f"io.n dibe- r i tur~s 'litc~rl,'lt l~ül.. Kur .... n"': r>ffcktifny~ l~kl,,;rj~;. ini knrcn:l ten"lf;a
uJlG.t{illeà fun--:siiW.'1 tiJ.."'L!( r::.:ncntu, Mcrcln b':'Kcr jr"l ;.1-:-..:-i S-'1.tu unit ke unit l.:rin .. ?ckcrj"l ini U:nUIïZ::;o." j'7i...kerj'1. l~bour contr-"'!ctor y:-mr kelih. tan ter la- lu l::unb:m d-:l'\r.1. T!lclr'kSc"'\n.kan pekcrjr>..:lIl !"'lCrek:t .. 1 ':>1 ke:lih.1.t:::.n cffektif hany'\ tcnél~<l kvrj"'! y::wr puny"'!. kt:trn.-:rpil:m t0knik k'lr..:n:l bidnnr kcrjnny"l sudah ditcntuk::~j'l, 5chin ... "ntuk ::l ,T jontrol hnsil kcrj.:my~ l":,p.. ... t dilaku- k'i.n ,lcnfT:w. MU,~"\h.
JCL"'\B terli.h:1t n:''11ly'''\ p~rh~:.!"'·m :"'nt"'\r"'\ ten::!,""
:rn'
puny:!. kctr<mpil::m tehnologi èPJ.:uloJinr. d.:n;--"\n tt>n,'lf":;l Y·"'L'lf" tid:lk puny'l. k~tr:unpiL ... n. PC'r.lb::\r;ian tU$D.S sec·.r· .... tCf"'I.S tentuny:i. ml')r: .. I';:l"lk~ h ... si l pcncT"-pn.n sistin kerj:l dnri ncc:u-u ••su
pcrust:h"l'11l .'\.sin~ tcrsebut.Olc:h ni ~,~s dik ... t'lkm 1-1.'111'.,.,\ :r~,:-t "I-. .... s:t:> .. r·l...Î{:lt y"l!l' ter r;olone tliffr'J.cted n:t.rnp:1k kcrj~lY~ 1cl.:ih effcktii k:u-cn~ "ld""'...Il:'). reoi>'\ri'1.n fun~si ytr.g ter.as dJn tiè.')k :l'.lp,t s~inr mc-l'i.!!Ip'lui O'lt":s W'cw~~r.'111,- rn"'l.sin -m.'1sL~ seè~e.n
p."1d"1. mo.sy:u--:1k:.-.t yrm.~
tid'lk jclns.1 )
Ten.:<.-.p o.hli bi .... s'lny .. m(;nr,'.,rj"1Jt.:m ~ ... ~-ilJ.n-l:,'"!"i-m t\';!rtèntu dl'ü:un rang- ka memberi contoh kcp:'l~h r!:'k€'rj'1 .. ~f'l..nY:\ p:-.d",: l:)·-:ri-:n l~s pipA. di I\run se- mu.:mya dikcrjok'"'.J1 olcb tcn:\,-'-'" ""'.hli Asin,:, scihn~ tçn.:Lf,a kcrj:l Indonesia hanya sel::-'~'ni helper untuk ncr:tt,}{r.n bck:>"E-heko.s b s, kcmudiOll membalut uekas l.:1s tcrsebut. Tiap jenis pekcrj:J..'U1 mcmrJWly:d sub unit, scd.:mr;kan klasifik['..si jo.br:.tnJl po."i""!. seti::!p unit terJiri d:u-i helper., 'lpprcntice ke- mudian meniD['")nt Mo'nj"\di journe:ytDr-.n. Untuk men~t .. '.hui .ienis pekerj".l::m mer ek."l., . dr:.pat di l ih::tt P'\d'l b:1.jp,e pckerjn
Y-O.nc
melelo.t p:1d"'\ :hd .. sebelc.h kiri d::m k:-4dnn['-kc.d..--.nr; p'\d:'l helm ~rckr:.. ?erbed..· .... "1.n antnr:' tenn,ga kerja Bechte1 .,,:,,""J1 ten..."\(j. kerja sub kontrnktor do.po.t dilibet pu.dn. wnrna. helm yang ber31lekn m...."\c~ sesuni dcngan peru[':1hn."'Uln.ya m:l.sinf,-m."lsine.1). Fred W. Ni~f.S : op cit hn1ft 51.
• 15
Pcrbedan.ll C.nt-:-.rü p<;kerj:::t Beeht!.:l y:m," did'1.t"'Jlek:m ct""xi lu'1.r ~upun tenaea 10k.."1.1 d'1.p:l.t r.ilihnt p.:!da code-co1e yen ... terter.:::. pa~-'l "-:.1'10'0 pckerj:J.. Bech- tel lrulcncsi,':\ luc di itrun mcnn:unt!..1.mn co~',e OLZ cL"Ul üL untuk tenn~ 9hli (km st."1f J:u-i lU;l', se'hn~- LZ '::m L untuk ten'":.r1. :'.hli ;,,"\Ii s";"lf lokal .. Bech-
d:m code il.L\_U_No •• J.'1.!} sctl:rusny'1. unt'.1.!.:. t.;:n-.-"', lu:-.r.
a.,·....:
~ ... rn...., ... '-'_ ... "-'. ·.,.'~ ... l' ... ""., ~· \. ·rtu.-""s .,""'~" p .... l ... ~l-- .. " ... - ; ... ~, l'"t,...':;1.r '" ."'-'., -~'~-nik ... "'r . • 1 operator d:m weIder tcrlc"lih il:l.hulu mf!l::l.lui tr"'inin - ~,l·'.m ~~; ~L~':""'1.
f .... sc. J~k3. ., v:lktu tr"\inin.: terglntunr. ',hri KCm3Jl1pun,n wu;in" -m'lsin 0 .. -"l'1rr, b':!ininr; sel!lin di- bimbine oleh tcn:1,.'::l ':'l.l-tli Imlonesi.''\ ju. -:\ 01eh ten~:t .~hli hsinp', denrm di- barikt'.n teori ·l:'1.l~Li!. keI .... "", lil..ï.sinG-mnsinr' satu ~~'!. 5lh"U'i .. J,~~i m~reka yang telrth lulus !.F.::i!1j.~ di!\erik'1J1 BUT' t k(:tcr~,nc,'Ul IJ :n~·'kuo.n h~h'"" pckcrja tcrsl.;"but tc1:ili b ... rh:wil jcn{'".:n :q,ik. 'lr'1ininr; ini scl,in 1il-:.ksanakan un- tuk menin;.k-:t.k..m kL"tr't."":lpiLm pekcrjî. Gt!kïli:':lls merup.·uc'J..'1 pel "1k:s:m:um ke- lof'".jibun :~~~r;i r;crus"\.Ï.lT'~ .\sinr scsll'1i den .-n ketüntu,-.!'": ·hl:..:. -'"'s:tl 12 un- c1l1nG-uml~~ pcna""l:u:k.î..'1 ,.,01':!.1 dsinr;. Pasu ini Lèr:~url/i II?ürU51\h:'_~_n-perus:lh..1..:m m0<k0. Asine L<..:rk<...'w.jibrm ['h.::nyc-lcn'" ','\1'-,.1<""1.:1 'l"~ ·~c ..I. ;:1t:::-':'.:_i.k:m fa.si- litas L.tLÎ1"1J1 .~:\Jl r-en:hdik'Ul -~i 'l:-'.l,m è""'.1l .t.,u '1i lU-:tl' !1' '-I_ri S2CTI"~ ter- .... tur d:-m ter:u-:w bn.:'i W'1r~.1.1le,1'ï.r .... 1n-10[1'::'5i(\, :len ~n :; ... ju~m ~""î.r -:er~sur
.... nf~sur tf!nr>..(':!' • .... ;u-r:anc::;<lr"l ;l5inST d'lpï.t ":;i.r""U\ti oleh t,:;nA.j· ... w·:.r,-.ï.llCr.r~ 1n1o- ncsia". F ... silib.s untuk tr'linin!- d"'.ll pcn1idik::t!l sel,in -1,,\1.:;.;-; biè.~ teh- nik jU[;.:\ tor bInt ln1n.~ hidunr. m::tD!U<c.m~nt cl:m busir..i::St: -.,~ministr:1tion.
Kedul~ukn.n pckcrj:l l,bour contro.ctor le'bih ren-hh st'tin~k ... t è:u-i pc- kerjn Bcchtcl, ru{ .... n tct'lpi pckcrj.ï. y:tn- ti:L'l..::-::rp c'lk.':l.p 1,J .... t '1ir.rróil untuk
dipckcrj~.k:m 1> .. '\èt', '}cchtf'l.. S .. mu.... ,t,.:k(;r j:. :r.çr.l·)uny~i _ t ! ':u.~ 5v :\. :.:li tCn:l.go.
h.."U'ic.n lep.:-,s ::':riJ~ ynll[:' m.'1sih dn.lrun m~:.s:". kcrja. "~rcc'):",'\n r.l.~~!un Y:mr su:lah lewat masa ,?ercohnnn .. Pcn:'lmb:th.:m ten....,;.':'\. kerj.:\ 1isesu'\ik-_n l<:n;-'l.ll volume pe:kcrj;J.",n ynnr:; ,d.:'\. Thllrun rl\enjnlank:.ul tu_ ',s s...:b~i-h:u'i SI. l-- ... ~i pckerja, h:lrU5 dilnks.::m.."\l{'\Il denr:l.:-/ serius rL:".n pcnuh disiplin, ti~;'lk ~rduli tcrik m:ltohD.ri
a.t ....
u huj'-.n Bcp:m.jang 11.'1ri di 13pnl1önn ..Tenae:o. kcrj~ ui proyc:k ini hcrsifnt ternporer karen .... r..v r<?k:l lwnyn hekerja ~'l1 sampai se1csainy:t proyek. TI€r~,inan ~~lny'1 denp~ tenaga kerja yanp, .ligunnk3n oleh PertRminn Yanc tcl~ èink,s~{~ d~~ pendidikan khusus scL"l.."1."'l ûlll'Jjl bubn atJ'lU sntu tahu..'l di Fen.r;kala:l 3r -::nè"Ul. Yane: 1uluB pcndidikzul ok.."\D. di~.nek."\t menjadi pckerjo. tetap pa.da i-'':Jrt'lmin:l.. P:mdidikan semacam ini tclah berla.ngsung sebanyak eI!1pat cel ombrulG r'C::V';:ln jumlah 162 orang
pcserta ,
tn<lsi.ne-masinr dalam bid~r; 1:>.6, l istrik j",n ~iver. Tenaga-ternG.:l ini ll.-"l..'1.ti ~~n dibCY'i !_'riorit .... s untuk: lekcrj"'l. p-3.d'l pabrik
1)
(':"lS ..
Pekcrj.:t !3echtel dan BUO Kontr-..ktor bcker j'l seca:a be::,,'s::una-s..'Wo'1., tidak ada kelih..'1.tClll perbeeb,::m .li">nt"\!'fl mereka t:.:ÜaI!l Ult.l=.lc,:\Jl ... k.:m tur,.s, sekalipun nd;:t dic .. nt .. u .. l...~r:"'.. Y".n~_: bc-kerja E:::m,-:"!.t 1·'J!l~:m. i>E!re~-"l "~r'lsÁl I}<":...."'i ;->erusmnnn y:rnié bcrl::ti.11"'.11 ·.h:m~rul up:.h yo.nr b(;rl~in:'l.n pul~.. uhu!'1 · .. ,M'"lllt·...,r"'! m~jikl1.n de-
llft<lll pekcrj .. tcrj:J..lin scc-..r"l. tid .... l( l"'!ll-sun .. k-,r'.?n. k_'~uli"tm 'y":h-s'l 1nn jum- loh pak .... rj ... ~I.::.n.:· b.:my3k .. rr.l:t.":l mcn':r:.t~.si r.~"l&-Uo..h i11i fnr,}r.nn :,-"m,~ bertucas seb-v':'.i :rCf!.,:h".J!;un:~ :"'lltar'l pcke:rj:1 dcn~""'U: o.":ji.lt ... ·n.
r-:k
!'j"1 y"ln,' in~in memper- n:1L"UlI 1. "'!..hce.:- In:--~eri~ny. '!-"1p3.t men:-ikuti ktlrS'1f' :"-h",:~'1. I'Yf"'<:'ris y-mg diad.':\- kun scj-k I.Ul=.!l i.f.'\rlJt 1976 :r·:1.n!; lr:.lu l'1.n ·il-lks··.r. .. :...·n.::. V !n. tn'1l.:-:; h.î.ri.rer .... tur~ kcrj1. don p('r-~tur'1J1 lilin..--:y .... y:....n.~ tel:\ll 1itet"",;rk-m oleh Bech- tel linyatë'.km berLïku "!.Jalti pekt:rJr!. :.Jccht~l "~l :':;~!N .. i"1 :Jek..::rj."J, 5UI~ kontrak- tor ynnr~ hernr.un..q p..1.d.:l ~cht~l. Pcro.tur:"Ul kcrj:l Lli r..cli:mti h.u-hEu. tcn-
t:m~' ke\o!rtji' ~ p:".r'" p..kcrj" sel"lm."\ hcr~ '"".. ·'i11.1 ... ··- !"' pckcrj."'l~ .. Dn.lrun pe-
beeitli pul" te:nt:1.D. jenis-jcni.s hulrur.l"'l1l ·mt"'U'"': l-.in
1.. ?e:ri:-... ··"1.tan bi '-$... 2. I erin · .... 1..."1.11 t~rtuli5.
/
f.~raturun :<" t'j .~. llü !.ierl '"'.ku sej.:U<. t~:nQ. :11 l2 Juni 1"1"":(. y,"l":" f"" :U-:"'ln !1enr~a.lnrni
peI'obah:m scsua.i ct",n':."'ln kC'ld::.:tn pcrus-,hn.-'.n :1.t:::.s J.ersetuju"Ul D<.:pn"lker .. Di- lih ... t ehri ~'. -i h.ulrum, r.nk'l kü.:wluk:!.l1 pcrlt:u-'-~".II :· ... r~:
.
i1:i Ir"';).." tinf'"[""i d')- 1'i p.1.rt"'l. pt!I'j"ll1.jiC.Il k~rj'" y:mr- di1;u'1t ol~h ,C'1.::;~·('j"! .• m""Jl J'l1.jik'ln, k"lren.,itu schelUM pckcrj:'. rlcn'""tni""'l b.nl:f~ni pcrj,:.:.~i·lTl k~rj", t·.:!'l~l}i.h ,I~~ulu h.:,- rus Llipcrlih.."\tkfU"l rcr.'ltur:-m kcrj'" itu. 6ctcl--:.h 1'l\.lrldk .... M_nyct"'~.iuiny:l bar u- lah merek'. r.lCm'-'l(l~ t.~~-'ll1i txtrjcnji:::m kerje. ters . .Jut. F-...r~.tur-:.n kcr j:l si- fatnya sePLI-tc'1k yakni kctcntu"ln y~nr~ di~ü'-;; oleil "l1,-jik-m kemudi~ ,~inynta-
knn berlnku kr.;!1-'lrï. p::kerj'1, IX'-h h<.l.l pt.:rj"'njion k;::rj·t :'ï.I'UE' ·!itet::.vk:m bersfuna sck~~i}lun h.:my8 formalit.o.s bel:"'.k::.
LI\!lOun
CO<ITRAC'l'OR.Pnd:!. cul.:o.nyn PT K.."l!'ya Aceh flipercayak~.n untuk ocn-mp;rmi penerim1lB.Il ten.o..gn kerj.-. k:l.s.:tr oleh Ho~il Oi1 Inrlonesi~ seet:ni denl7::m jumlah y~nr: di- butuhkan. ?aru~~ ini h~nya bertur,as ~er.c~i pckerja, status perusahaan ini adalah sub kontraktor dari Mobi l Oil, kemudian tUt';as ini èi,:unbi l alih kemboli ol.d1. ;1obi1 Dil. DsJ.!lm pcrkemban~ seknjutnyC'. Kc-ryn. .• cch nenjadi labour contracto~ dari nechtel Indonesi~ Inc_ ~~~tr~~tcr ini eering disebut oleh pckerj;'l dan ma5yurak~t di kampU1l6-kwpunZ den,c'\.."l istilab kontrek unt'..lk membedakannyc dengon Bechtel . Bahkrul acrine jugn ter1engar
---
,- ---- --- - --
1). AlljlIm bulon April 1976.