bewaard op 24-‐06-‐2014 1
19 juni 2014 "De grenzen van idealisme".
Met Peter Adriaenssens, Ahmed Azzouz en het publiek
AANDACHTSPUNTEN VOOR DE DAGELIJKSE PRAKTIJK
Onderstaande aandachtspunten vormen geen volledige samenvatting van wat de gastsprekers en het publiek tijdens de info-‐avond vertelden. De stellingen zijn evenmin letterlijke uitspraken. Ze zijn gedeeltelijk gebaseerd op het gedachtegoed van Peter Adriaenssens ("Laat ze niet schieten. Geef de grens een plaats in het leven van jongeren") en op basis van de powerpointpresentatie van Ahmed Azzouz op 19 juni.
Een rode draad in het verhaal van alle sprekers was het pleidooi om onophoudelijk te blijven proberen om contact te leggen en te behouden met radicaliserende jongeren, en hen niet los te laten.
Een van de elementen die kunnen verklaren waarom adolescententen radicaliseren, is te vinden in de ontwikkeling van hun hersenen. Met name het 'wijze' deel (de pre-‐cortex) dat instaat voor
genuanceerd denken, rationele beslissingen en de controle van emoties, is nog niet volgroeid.
Adolescenten zijn dan ook bijzonder gevoelig voor de verleiding van zwart/wit-‐denken en van
eenvoudige oplossingen voor complexe problemen. (Syrië)ronselaars maken hiervan handig misbruik.
Als leraren (en andere opvoeders) irrationele en riskante gedragingen onder meer kunnen zien als uitingen van een onvermijdelijke fase in de lichamelijke ontwikkeling, kunnen zij die wellicht beter begrijpen. Een beter begrip kan leiden tot geschiktere, effectievere strategieën om het gedrag in de gewenste richting te sturen dan emotionele reacties die voortkomen uit angst en afkeer.
Leraren en andere opvoeders dragen bij tot het 'volgroeien' van het nog onontwikkelde denken door onvermoeibaar te blijven aandringen op kritisch en genuanceerd denken en daarin zelf het goede voorbeeld te geven.
Adolescenten zijn op zoek naar een zelfbeeld waarop ze trots kunnen zijn. Ze willen 'schitteren', gewaardeerd en bewonderd worden. Ook Syriëstrijders zien zichzelf als idealisten, niet als terroristen.
We moeten voor jongeren alternatieve kansen scheppen om uiting te geven aan hun idealisme, om zich in te zetten tegen onrecht, om zich te profileren als moedig, sterk en offervaardig zonder dat ze zichzelf of hun omgeving daarmee kwaad berokkenen.
Adolescenten zijn sterk gericht op leeftijdgenoten en voortdurend op zoek naar gelijkgestemde vrienden. De jonge generatie voelt zich via het internet veel meer verbonden met elkaar dan de generatie van de volwassenen. Onder volwassenen is er geen solidariteit om samen grenzen te stellen aan onverantwoord gedrag van jongeren. Daarom voelen sommige jongeren zich ongecontroleerd.
Jongeren met een andere huidskleur hebben soms een nog sterkere behoefte om een held of martelaar te zijn uit compensatie voor het feit dat ze te maken hebben gehad met vernederingen, racistische uitspraken en discriminatie. Ook als ze behoren tot de derde generatie nieuwe Belgen worden ze vaak nog beschouwd als migranten die nog maar net gearriveerd zijn. Een uitgesproken anti-‐racististische houding, een volgehouden verzet tegen islamofobie en een volledige integratie in onze scholen en in onze samenleving, is een van de basisvoorwaarden om radicalisering te voorkomen.
Radicaliserende jongeren
GO! Nascholing
Fout!Verwijzingsbron niet gevonden.
bewaard op 23-‐06-‐2014 2
We moeten een onderscheid maken tussen twee groepen radicaliserende jongeren. Enerzijds zijn er die zo extreem gehersenspoeld zijn dat ze niet meer vatbaar zijn voor rede. Voor hen moeten psychiatrie en justitie verantwoordelijkheid opnemen. Op deze jongeren hebben leraren geen vat meer. Er is op dit vlak geen onderscheid tussen een Syriëstrijder en een jongere die iemand neersteekt op het marktplein van Brugge. Het gaat om ongeveer 4% van de jongeren die zich in de criminaliteit bevinden; dat
percentage blijft stabiel.
Anderzijds is er een groeiende groep die weliswaar neigt naar fanatisme maar met wie leraren nog contact kunnen leggen. Op hen kunnen leraren nog een belangrijke invloed hebben. Gesprekken met jongeren die tot die groep behoren, moeten respectvol, met veel geduld en 'aanklampend' verlopen.
Empathie met de verontwaardiging van de jongere over onrechtvaardige toestanden, is een ingang om contact te leggen. Spreek je bezorgdheid en ongerustheid uit zonder te dramatiseren. Maak duidelijk dat je beschikbaar blijft, hoe lang dat ook mag duren, tot de jongere er klaar voor is om een gesprek met je aan te gaan.
Leraren levensbeschouwelijke vakken kunnen de klemtoon leggen op de voordelen van diversiteit en op gemeenschappelijke waarden. Alle leraren kunnen leerlingen trainen in geweldloze communicatie.
Directies kunnen het belang van genuanceerd denken benadrukken door open te staan voor diversiteit en door voor de dialoog te kiezen.
Ouders en andere opvoeders moeten zich bewust zijn van de gevaren van boodschappen op het internet en het contact met jongeren bewaren door open en respectvolle gesprekken.
Volwassenen moeten solidair zijn met elkaar om gezamenlijk jongeren te behoeden voor risicovol gedrag, waarmee ze hun toekomst op het spel zetten. Radicaliserende jongeren zijn een gedeelde verantwoordelijkheid van alle volwassenen.
Er is nood aan een positief toekomstbeeld voor jongeren, zodat die opnieuw durven te geloven dat ze in onze samenleving een plaats hebben en kansen zullen krijgen. We moeten blijven werken aan meer gelijkheid van kansen en een werkelijk democratische samenleving.
Verslag opgemaakt door Monique D'Aes (GO! Nascholing) en Annemie Van Gastel (PBD GO!)
