symposia stimuleren tot melden
Lareb viert feest
Tien jaar geleden werd de Stichting Lareb, het meldpunt voor
bijwerkingen, opgericht. In maart 2001 werd in ’s-Hertogenbosch al een feestelijk symposium georganiseerd, maar ter onderstreping van de regionale structuur van de organisatie, wilde Lareb de festiviteiten ook in de regio’s vieren. Het werden vijf minisymposia, die als thema meekregen “geneesmiddelen en kinderen”. Op 18 oktober 2001 waren de eerste sessies in Capelle aan den IJssel, Hoevelaken en Zwolle, op 1 november 2001 volgden Amsterdam en Weert.
De vijf regionale symposia die door Lareb zijn georganiseerd, werden ingevuld door de vijf regiocoördinatoren die Lareb kent. Hierdoor is op elk minisymposium weliswaar het thema hetzelfde, maar is de invulling per symposium verschillend. Op 18 oktober werd in de Buitensociëteit in Zwolle het regiosymposium gehouden. De doelgroep: huisartsen, specialisten en apothekers. Van de ongeveer honderd mensen die in Zwolle aanwezig waren, bleek echter het merendeel apotheker te zijn.
In de eerste lezing besprak prof. dr. Lolkje de Jong-van den Berg, Rijks- universiteit Groningen, het probleem van het verkrijgen van gegevens over de veiligheid van geneesmiddelen voor en na de registratie. De kennis over werking en bijwerkingen uit de preregistratiefase is zeer beperkt. Bij kinderen blijkt het gebruik van niet-geregistreerde genees- middelen en ‘of-label use’ vaak voor te komen: in ziekenhuizen betreft dit 25-66% van het geneesmiddelengebruik. Uit een recente meta- analyse blijkt de incidentie van bijwerkingen bij kinderen in
ziekenhuizen ongeveer 10% te zijn. Bijwerkingen blijken bij 2% van de opnamen de reden van de ziekenhuisopname te zijn, zo meldde De Jong.
Kinderarts Tjalling de Vries uit Leeuwarden gaf een kijkje in de klinische praktijk, hetgeen met name voor de aanwezige apothekers leerzaam en inspirerend was. Vaak krijgen kinderen medicatie waarvan onbekend is of dit uiteindelijk (ook op lange termijn) zonder schade is.
Als voorbeeld gaf hij de casus waarin een zogende moeder paroxetine gebruikt en naar de risico’s voor haar kind vraagt. Op basis van literatuur blijken SSRI’s in de moedermelk over te gaan, maar bijwerkingen werden bij de betrokken kinderen niet gevonden. De lastige afweging van de voor- en nadelen is aan de voorschrijver. Hulp bij afweging van de risico’s kan geboden worden door Eurocat, de afdeling teratologie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Lareb en ook apothekers, vond De Vries.
Om te illustreren hoe vaak bijwerkingen voorkomen in de praktijk van een kinderarts, had De Vries bijgehouden welke bijwerkingen in vier maanden bij hem de revue waren gepasseerd. Het bleken
20 bijwerkingen te zijn, en het merendeel daarvan bestond uit
bijwerkingen waarvan eerder benoemd was dat meer informatie over de veiligheid wenselijk zou zijn: nieuwe geneesmiddelen, of-label use en bijwerkingen leidend tot ziekenhuisopname (zesmaal).
Ten slotte werd het probleem van de therapietrouw besproken. Als voorbeeld stelde De Vries medicatie bij kinderen met aids. Van die medicatie is bekend dat nauwkeurig gebruik van belang is om replicatie van het virus te voorkomen om voortschrijding van de ziekte tegen te gaan. Het bleek dat een half jaar na het stellen van de indicatie bij ruim 60% de therapietrouw onvoldoende was. Na 2,5 jaar was dit minder dan de helft en bleek in het bloed van de therapieontrouwe kinderen het aantal virusdeeltjes toegenomen.
De derde spreker, Margje Monster-Simons, regiocoördinator van Lareb in Groningen, besprak aan de hand van drie Lareb-casus de
Verslagen
impact van bijwerkingen. Ze illustreerde daarmee welk aandeel Lareb kan leveren bij het afwegen van risico’s.Apothekers geprikkeld
De drie sprekers benadrukten allen op hun eigen wijze dat nauwkeurig onderzoek naar voor- en nadelen van geneesmiddelen bij kinderen van belang is, en dat het melden van registreren van onverwachte en/of ernstige bijwerkingen daarbij essentieel is. Onder de aanwezigen bestond een groot verschil in bekendheid met Lareb. De inhoud van de lezingen was afgestemd op een dergelijk verschil in bekendheid;
hierdoor gingen trouw meldende apothekers mogelijk naar huis met het gevoel inhoudelijk niet optimaal bijgepraat te zijn. Anderzijds hebben apothekers sinds jaren een voorsprong op artsen wat betreft bekendheid met zowel de materie als de organisatie Lareb. Dat zou moeten prikkelen om binnen de eigen werkkring (FTO!) extra aandacht te geven aan (het melden van) bijwerkingen van geneesmiddelen●
J.A.M. Dekens-Konter
publicaties nvza-leden
Helfrich E, De Vries TW, Van Roon EN Salbutamol for hyperkalaemia in children Acta Paediatr 2001;90:1213-6
Dit artikel geeft een overzicht van de behandelingsmogelijkheden van hyperkaliëmie bij kinderen, waarbij speciGeke aandacht wordt gevraagd voor de behandeling met salbutamol.
Hyperkaliëmie bij kinderen is levensbedreigend en behoeft directe behandeling. Toegepast worden verschillende vormen van dialyse, toedienen van intraveneus calcium of van natriumwaterstofcarbonaat en gecombineerde toediening van insuline en glucose. Deze behandelingen hebben echter een aantal nadelen en worden niet ondersteund door goede gerandomiseerde studies bij pasgeborenen en kinderen. Salbutamol zou een snel en efectief kaliumverlagend geneesmiddel zijn met milde bijwerkingen van voorbijgaande aard.
Er worden verschillende klinische onderzoeken en case-reports bekeken waarbij salbutamol is toegepast in de behandeling van hyperkaliëmie bij kinderen. Geconcludeerd wordt dat salbutamol per inhalatie of per infusie veilig en ehciënt leidt tot een voorspelbare langdurige verlaging van de kaliumspiegel in serum. Ook wanneer hemodialyse nodig is, geeft de toediening van salbutamol de tijd om de nodige voorbereidingen te trefen.
Uijtendaal EV, Rademaker CMA, Schobben AFAM, Fleer A, Kramer WLM, Van Vught AJ, Kimpen JLL, Van Dijk A
Once-daily versus multiple-daily gentamicin in infants and children Ther Drug Monit 2001;23:506-13
In deze gerandomiseerde studie worden de efectiviteit en de veiligheid van eenmaal-daagse toediening van gentamicine vergeleken met een meermaal-daagse toediening. 52 kinderen werden hiervoor
gerandomiseerd en kregen 5 mg/kg gentamicine per dag in combinatie
18 januari 2002 • Jaargang 137 Nr. 3 • Pharmaceutisch Weekblad [123]
