Van een effectieve interventie naar reguliere eerstelijnszorg:
Lessen uit het SMS-project
NHG-wetenschapsdag 2013
Anneke van Dijk
‘Self Management Support’ (SMS)
Psychosociale ondersteuning door de POH diabetes:
- Signaleren van klachten in het dagelijks functioneren
- Zelfmanagementondersteuning
(problem solving / reattributie)
Achtergrond SMS-project
Huisartsgeneeskunde:
Generalistische, persoonsgerichte en continue zorg
“Generalisme is een essentieel kenmerk van huisartsenzorg en betreft de
competenties en attitude van de huisarts, de praktijkassistent en de praktijkverpleegkundige”
zorgstandaard
zorggroep
Een (kosten)effectieve
minimale psychologische interventie voor chronisch zieken met depressie
implementeren en evalueren in diabeteszorg
Doel SMS-project
Praktijkondersteuner somatiek
Regelmatig contact Laagdrempelig
Aanknopingspunt:
therapietrouw welbevinden
- Effectiviteitsanalyse
Is de interventie nog steeds effectief voor
patiënten als het is geïntegreerd in de zorg van de praktijkondersteuner?
- Procesevaluatie
Succesfactoren en knelpunten
Twee pijlers binnen SMS-project
Implementatie SMS
• Voorbereidingen
– Deelnemers
– Randvoorwaarden – Interventie
• Uitkomsten implementatie
Deelnemende partijen
Zorg
• Huisartsengroep Oostelijk Zuid-Limburg (HOZL)
• Zorgverzekeraar CZ
Evaluatie
• Universiteit Maastricht
• Diabetesfonds
• Stichting St. Annadal
Randvoorwaarden
• Training en intervisie (19 POHs)
• Registratie
• Opslag keten-DBC vergoeding
Aanpassing interventie
• Doelgroep oorspronkelijke interventie:
– chronisch zieke ouderen met matige depressie – uitgebreid diagnostisch interview (MINI)
• SMS:
– dagelijks functioneren als uitgangspunt – nieuwe detectiemethode
Self Management Support (SMS)
1. Opsporen klachten in dagelijks functioneren
- Daily Functioning Thermometer
- Distress Screener eventueel 4DKL
2. Vergroten zelfmanagementvaardigheden
- Problem solving - Reattributie
Het implementatieproces
• Voorbereiding
• Uitkomsten implementatie
1. Wat is veranderd?
2. Hoe is dit ervaren?
Uitkomsten registratie SMS
Detectie:
• Bij 430 patiënten (21% van 2013) een probleem gedetecteerd (distress of dagelijks functioneren) Vervolg:
• 394 consulten Distress 118x 4DKL mee
• 91 registraties 4DKL
• 24 keer matige klachten volgens 4DKL
Wat betekenen deze cijfers?
• Minder opsporing en behandeling dan verwacht
– Probleem kleiner dan gedacht?
– Behoefte of verwachting patiënt?
– POHs voldoende competent?
– Opsporingsmethode geschikt?
– Registratiebias?
Ervaringen met SMS
• Praktijkondersteuners
• Patiënten
• Huisartsen
• Zorggroep
• Verzekeraar
Praktijkondersteuners (n=19)
• Methoden
– Evaluatieformulier training
– Intervisiegroepjes (4 per jaar)
– Gestructureerde vragenlijst
Praktijkondersteuners (n=19)
• Tijdsinvestering
– .. maar wat levert het concreet op?
– Tijdsbewaking is soms lastig
• Wennen aan nieuwe rol
– “Onnatuurlijk gebruik instrumenten”
– “Wanneer dieper op probleem ingaan?”
Patiëntenperspectief
• Methoden
– Diepte-interviews over verwachtingen van een diabetesconsult (n=12)
– Gestructureerde vragenlijst (14 items)
toegevoegd aan laatste follow-up meting (n=224)
Patiënten (n=224)
Kwestie van verwachtingen?
– Diabetesconsult = diabetes ‘check’
– “Het heeft weinig zin om emotionele problemen met de POH te bespreken want zij kan daar niets mee” (25%)
– “Als ik niet lekker in mijn vel zit, bespreek ik dit liever met de huisarts dan met de POH” (34%)
Huisartsen (n=13)
Methode: telefonische interviews
Betrokkenheid bij SMS variabel:
– Affiniteit met psychosociale zorg – Samenwerking met POH
– SMS: implementatie of onderzoek?
– Onduidelijkheid over vergoeding voor SMS
Niveau zorggroep
• Grote variatie tussen praktijken:
– Type praktijken
– Beschikbaarheid POH-GGZ – Draagvlak voor SMS
• Registratie toch niet
Zorgverzekeraar
• Wanneer is SMS succesvol?
• Op welke termijn moet dat effect zichtbaar zijn?
• Effectieve inzet financiën?
• Wisselende contactpersonen
Leerpunten uit het SMS-project
• Scholing van POHs is pas het begin
– Tijd nodig om te wennen aan nieuwe rol – Intervisiebijeenkomsten belangrijk
• Vergeet de patiënt niet!
– Hoe identificeer je de doelgroep?
– Hoe neem je patiënten mee in de verandering?
Leerpunten uit het SMS-project
• Nauwe samenwerking met zorggroep en zorgverzekeraar geen garantie voor succes
– Inzet op betrokkenheid individuele huisartsen
– Nadruk op implementatie in plaats van onderzoek – ICT blijft uitdaging
– Goede overdracht bij wisseling van de wacht