Zijn verantwoordelijkheidsbesef is onmisbaar voor de· samenleving

VRIJHEID EN DEMOCIATIE

%oterdog 12 Jonuori 1952 • No. 192

"Staatssocialisme''

(Pag. 7)

~

·WEEKBLAD VAN 'D'E VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEiD EN DEMOC·RA TIE·

De vrijbeid vau de mens is . zijn kostbaarste goed

Zijn verantwoordelijkheidsbesef is onmisbaar voor de· samenleving

I

n dit artikel van ons Beginselprogram komt de plaats ter sprake, die aan de enkeling . in het geheel der samenleving toeko.mt en de

verhouding; waarin zij tot elkander staan.

Beide zijn geheel op elkander betrokken en . aangewezen, de gemeenschap op de enkeling.

de enkeling op de gemeenschap. Is de laatste te zien als de eenheid, welker bloei de bèste waarborg biedt voor welzijn en geluk van de enkele mens, die zich immers eerst in het ^ver~

. band van een harmonische samenleving ten :volle en alzijdig kan ontplooien, zijzelve wordt in haar eindeloos wisselende structuur gesta- . Öig opgebouwd en vernieuwd door de enke~

lingen, die haar vormen en wier zedelijke kracht en waarde die van het geheel bepalen.

. G;1at. de ge.JQeel}sChélp als bovenpersoonlijl.c:e vorm·va:n nlènsheidsleven boven de~.enk.eling.

. die daarin slechts een tijdelijke. verschijning is, en zal mede daarom het belang van de enkeling vaak ondergeschikt geacht moeten worden aan dat der gemeenschap, de V.V.D.

. beschouwt nochtans de vrijheid van de mens als het kostbaarste goed.

* ^c *

D

eze vrijheid houdt niet in elk recht om naar willekeur te leven, doch om naar . zijn aard als vrije persoonlijkheid zijn plaats in het geheel in te nemen, dat hij juist als samenleving heeft te eerbiedigen, gelijk zij hèm naar zijn wezen als persoonlijk deel der : gemeenschap te eerbiedigen heeft.

Onze tijd dwingt opnieuw tot bezinning op de verhouding, waarin enkeling en samenle~

ving tot elkander behoren te staan.·

De doorwerking van de geestelijke en ze- delijke beginselen van het liberalisme heeft mede tot gevolg gehad, dat de waarde der

· menselijkepersoonlijkheid steeds meer erken:.

. ning vond.

Staatkundig vond dit zijn uitdrukking in de parlementaire democratie, die aan de enke~

ling diret:te invloed op het staatsbestuur t()e~

· kende en hem door de .daaruit voortvloeiende . verantw~rdelijkhéid, tevens ~wust maa'kt~

. van zijn waarde als enkeling in het geheet

• * (:

0

p algemeen cultureel gebied toonde de ontwikkeling der West-Europese sa~

menieving een soortgelijk beeld, doordat ieder geleidelijk meer aan de beschaving deel kreeg en zich meer en meer drager dier bèschaving mocht gevoelen. Ook in sociaal en econo- misch opzicht drong het inzicht, dat' enkeling en samenleving geheel op elkander zijn aan~

gewezen en voor elkander venintwoordelijk- beid dragen, steeds meer doór.

Deze ontwikkeling werd in onze tijd door een andere doorkruist. De ongeëvenaarde bloei der natuurwetenschappen schiep een techniek, die niet alleen de economische we~

reldstructuur grondig wijzigde, maar boven~

dien allerlei problemen opwierp waartegen de mensheid ook gèestelijk nog niet is ^cipge~

wassen. De crisis, welke hieruit ontstond en aanvankelijk vooral als een crisis van politie~

ke, economische en sociale aard werd gezien,

Het vierde artikel van ons beginselprorram luidt aldus: De vrijbeid van de mens, naar zijn aard bestemd om als vrije persoonlijk- heid in gemeenschap te leven, beschou.wt de Partij als het kostbaarste goed. Zij acht de vriJe-• ~elijke geest de levenskracht der remèeusellap.

zu ..

^{liliet de uH h~ g~een~}

sèhapsv~rbaDd vöortvloeiemle .gebèlndenheid vàn de individuele meu niet als een beper- king zijner vrijheid, doch als een onmisbare voorwaarde om die vrijheid rechtens en fei- telijk te ,·erwezenlijken. ZÇ verlangt, dat bij het bepalen van de mate en de vorm dier gebondenheid steeds als doel voor ogen zal staan het waarborgen ener zo groot moge"

lijke geestelijke, staatkundige en maa·lschap- pelijke vrijbeid voor allen.

De Partij is er zich van bewust, dat ware vrijheid alleen bestaanbaar is, indien zij ge- paard gaat met verantwoordelijkheid. Het is de taak der democratie de voorwaarden te scheppen, waardoor die verantwoordelijk- heid tot haar recht kan komen. Daarvoor is in de eerste plaats nodig, dat de zelfstan- dige kracht in het volk wordt bevorderd.

Op staatkundig gebied betekent dit de hand- having van het parlementair regeringsstel- sel, op sociaal gebied het scheppen van in- stellingen, die een verantwoordelijk beleid van werkgevers en werknemers verzekeren.

Het doel van het beleid, zo in de staatkun- dige als in de sociale instituten, moet zijn de verwezenlijking der soèil\le gerechtigheid door gestage samenwerki1lt vàn dag tot dag in onderling overleg vart álle bevolkings- groepen.

hieek heel ·het Westerse cultuurleven te heb~

ben aangetast en tenslotte hrak het besef door, dat de cr.isis onzer eeuw de enkeling niet minder in alle veulen zijner structuur raakt d<Pt

de

gemeenschap.

• Cl Cl

M

ede onder de nawerking van twee we~

reldoorlogen ziet de staat, als hoogste politieke orga.nisatievorm der gemeenschap, zich voor ongekende taken geplaatst, die nog verzwaard worden door de omstandigheid, dat evengoed als. de crisis, waarin wij betrok- ken zijn, een wereldverschijnsel is, ook her~

stel van rust en welvaart in de wereld waar~

van wij deel uitmaken, een aangelegenheid is, waarvoor de volken op elkander aangewe- zen en van elkander afhankelijk zijn.

Het is haast onvermijdelijk, dat uit deze situatie, product van allerlei factoren, een neiging tot collectivisme moest ontstaan, die enerzijds voedsel putte uit het verlammende gevoel, dat de enkele mens zo weinig . ver- mag, anderzijds een gretige voedingsbodem bleek voor maatschappelijke stromingen als · socialisme en communisme, die van ouds het collectivisme hebben gepredikt.

J

•uist onder deze omstandigheden acht de V.V.D. het haar plicht nadrukkelijk vast te stellen. dat zij de vrije menselijke geest he~

schouwt als de onuitputtelijke bron. waaruit de gemeen.schap de krachten moet putten, zo voor haar stoffelijke-als voor haar g-eestelijk~

welvaart. Stelt de V.V.D. dus ook in haar staatkundig streven de vrijheid van de men~

selijke persoonlijkheid op de vóorgrond, zij erkent, dat uit het verband des geheels voor de enkeling gebondenheden voortvloeien, die hun rechtvaardiging hierin vinden, dat zij de, den mens naar zijn aard en bestemming toe~

komende vrijheid, rechtens en feitelîjk ver~

wezenlijken. Zij verstaat de vrijheid, die zij aldus voor de enkeling in de gemeenschap opeist, als' de grootst mogelijke geestelijke.

staatkundige en maatschappelijke vrijheid voor allen.

A

lleen waar aan de menselijke persoon~

lijkheid vrijheid van ontwikkeling wordt gelaten, kan het verantwoordelijk~

heidsbesef. van de enkeling zo voor het eigen bestaan als voor het welzijn der gemeenschap.

waartoe hij behoort, worden aangekweekt;

d~t; voor de instandhouQi~g ener ware sa- meril~Ving onmisbaar is. H~t-· streven van

de

V. V.D. is ·daarom gericht op ee~ politiek, die de zelfstandige kracht in .het volksleven be- vordert.

Het democratisch~parlementaire ·regerings- stelsel verzekert de enkeli11g die invloed· op · · het ·gemeenschapsbestel. die het besef zijner verantwoordelijkheid daarvoor aankweekt.

Ook op het ttrrein van het sociale leven dient Ytet persoonlijk verantwoordelijkheids ..

gevoel bevorderd te worden door het ^schep~

pen van organen, die ten deze zowel aan werkgevers als aan werknemers ;edelijke in~

vloed verzekeren.

Slechts langs deze weg acht de V. V.D. het mogelijk, ~en samenleving op de grondslag van sociale rechtvaardigheid ·op te bouweq en in stand te houden.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 12 JANUARI 1952 - PAG. !

*lrtliWiUUêiEliifl ^flitsen

Goede regenten zijn nog belangrijker dan goede rekenmeesters

De be~rotinf( van Eevnomische Zaken - Vertrouwen in minister Van den Brink - Geen o~Tt prij•- beh~inesaf!~nMt -

De.

mveate_':i.ngsbepe~king ~R' de opvoerÏnl( t}er puJductiVciteit -

Jmste

eR Oft~UWe

vestlJ{mgspoldr,ek voor de .w-"nkeldrqvende rnr,ddenstand- De be~rotmg van Wederopbouw en Volkshur,sves·

tiag - W eini3 bernoedipende situatie - Het problemn der krotwmr:ia~en - Pa,ticuliere hmlw moet

.weer

ltfOgelijk wortien

Bij tk verdediciag vaa .Va bepottar ·van Eeenoaadclle Zaken in> c1e Tweede Kamer merkte prof. Van den Brink o.a. op: ",n bet na-oorlecse Nederland spelen cijfers een grote rol. Op zich zelf is dat goed - ook in de onderneming en in iedere huishoudinr: zijn cijfers onmisbaar - , maar wij moeten lrij het banteren van cijfers bedenkea. ·dat het 'belaarr~r is, dat wij goede- rea:enten lllijn, dan dat wij goede rekenmeesters worden. Het toepassen van cijfers en formules bij het voeren der eeonomische politiek heeft stellig gevaren. Ik heb het voorreeht gehad, een tijdlang de statistiek te doeerea en a beriJmer Jdij!

een uitspraak van een Franse hoogleraar, een professar aan de Soröonne, die spak van: · ,,l'exaetitude trompeuse cles. chillies". Die nuchtere, maar vooral wUze woordelr zijn typerenet voor deze bewindsman. :&ti spràk va.n ,,geede nre*n''. Wtllnu.c wO aarzelen Jliet. ter verlillarea, dat wij ke111zel:f deze eretitel p.arne toebedelen. Deze jeugdige bewindsman is in zijn denken en in zijn handelert een ,.Regent .. , die niet lijdt aan eett onrsehaftfnt' van de Staafsmaeht ea ~ zlell. GOk door amleren Biet in deze riekiillg laat tkiugen.

,

M

et overtuiging kon een der woord- voerdenvan onzefrae:tie bij de- ze begroting,. de heer K o r t h a 1 s. dan ook verklaren: "De lezing van dE!' stuk- bib wn de begroting van l!leonomi- sche Zaken heeft het vertrouwen, dat mijn politieke vrienden en ik in bet beleid van de bewindsman stellen, be·

stendigd". Wij verheugen er ons over, :zo voegde hij daaraan toe, dat de mi- Bister zich bij verschillende gelegen- heden hèeff teweer gesteld tegen in- 11'loeden. die· hem wi:l:den a:fbreftgle:n:

van de weg dêr realiteit. Zeer terecht heeft de minister ndt ook verzet te- pn ~wn. die' em«lt :maien. 1\et :t>lei1 hebben gevoerd voor het iastellen 'IJlln één omvangrijft prï]s!lelteersfngsapptt·

'laK. Gebl'ekel!t is. dat de bewiMsman

:zijn doeleinden heeft kUJlnen hereikeR door overleg met voormannen van· :fret liedrijfsleven efti met venn~ ,.an een kostbaar. verstarreftd p!!ijsappa.o raat. Eh thans wenst de· bewfftdsman - zemo tereebt - niet tee ie ~ · aen hen, die ook nu wee:r op ing11ijpen aandringen op het gebied d'er investe- :rinpn.

Er i8 geen motief aaB ti voeren, waarom de overheid op dit ge- bied betere m:zichten in het Verloot~·

v;m het eeonoJl'ásche leven zw heb- ben dan de particuliere ondernemer.·

:rnte·gendeel, de kansen, die een be- JIU;fde partiC'IIdiere- emderftemer op '11 ogenblik ziet, dat :zijn nu juist kan- sen, die een ander niet ziet. Men :zou verstikken in een afgrijselijk bureau•

cratisch gedoe, als men d'e overheid controle zou willen doen uitoefenen ap de voorraadvorming, op het inves- teren in gebouwert, :maar tevtmS op de

~ringc!Q in llelangnjll:e machines;

zoals; Cvan de zijde der P.v.d.A.> wordt bepleit. Waarop zou dat wijze inzicht der 0verheid· l'lerusteft? Op haar ener- Jpe" ervaring! Deze ervaring is niets.

Tergeieken bij de ervaring van het Bedrijfsleven op dat gebied.

w e l zeer terecht wees onze geest- verwant er ook nog ee= met 1'l4lldnrk op. dat het niet zo is; dat bet inperken der investeringen een zaak is, die men moet toejuichen, zoals men 4!l6el:' de p:rapaganda langzamellhand.

:zou gaan geloven. Laten wij, zo zei de beer :Korthè, toch bij voortduring l>edenken,. dat die inperking in het geheel geen begerenswaardig doel is.

Wij hebben een keuze gemaakt ·van 5 pet. cc!mswmptiebeperking en van .zs, pct. investeringsbeperking, maar laten wij er toch goed bijvertellen, iedere keer weer, dat beperking der inves- teringen betekent: in de toekomst Minder werkgelegen'heid, mi-nder· be•

lastingopbréngst, dus minder m~ge•

lïjkheid tot sociale verbeteringen, la- ger levenspeil.

Tegenover de klachten van socia- listische kant nodigde drs. Kort- hals de minister tevens uit, om. de ge- gevens, waarvan deze in de M.v.A.

had gewaagd en die zouden aantonen;

dat de- particuliere· sector zeker niet een te gering aandeel in de investe- ringsbeperking zal hebben, nader in de vergadering te· adstruieren. Dit heeft de minister i2'lderdaad gedaan. Daar- uit bleek, dat de totale investerings- beperlting in de uitbreiding der in-

dustriële apparatllt.ur - gelukkig, zo- als de minister terecht benadrukte -

·slechts ongeveer 5 pct. bedraagt, maar het Planburetm tneert, dat de' inves- teringen in voorraaduitbreiding zijn tenrgzelopen van f 1300 millioen in 1950 tot f 100 minioen in 195! - dit is eea da-Yng met 40 pct. - zodat àe

in~ingen in llet bedrijfsleven als geheel volgens deze berekeningen :reedS ttit jaar met 25 à 2Ct pet. zqnden zijn gedaald.

* * *

Sprekend over de n~odzakelfjlte

opvoerf:ng van de produetiviteit, veklaal!de onze woo~der· de prikkel van de coneune:rttie als vetn!- weg het belangrijkste- mlddel te ^zfen

em. ti~ onder•emers· te· dwfrtgen lruft bedrij,ven :zo eff1efunt mogelijk in te richten. Dank zij de' lfterafisatie komt:

nu ooft weer de mededinging van bui- tenat. Overlseidama:atregefeft,. weHte daarnaast gumstig kunnen werken, zijn.

e.a. Elf)feiding en seh&Iing ~n het, wat cie loollpolitiek betreft, toestaan, dat de mensen voor hun prestaties; be- hOGriijlt worden betoond:. Verder dadlt hij ook aan bevoodgheden. der over- heid, die het onmogelljk kunnen, ma- ken, s t ondernem.ers ,.een heerlitjk kartelletje" kunnen: sluiten, waarbin- nen zij zich - ten koste van dé con- sument - veilig kwmen; voelen. Dat veilig stellen· dOGl' iledrijfsge-n~n Is, za merkte hij op, ook juist een van mijn zorgen t.a.v. de publiekrechtelij- ke bedrijfsorganisatie. De heer. Kort- . ha~ verzette zich (met de-&gering:).

tegen. de aanclrang tot ,.utility-produc~

tie". Die zou; ons dwingen tot maat- regelen, die precies ingaan tegen de lijn der ontwikkeling, die wij moeten gaan .. Dit zou ons nameliJk dwingl!n tot slUiting der grenzen en wij moeten .. juist verder naar .liberalisatie en naar

één~w&rding van Europa. Tot stot wil- len wij nog verm'elden, dat de heer Korthall wat de. door Engeland geno- men maatregelen tot invoerbeperking betreft er sterk bij' de bewindsman op aandrong, dat hij, zoveel dat in zijn vermogen was, zou bevorderen, dat de·

lopende contracten zouden worden na- geleefd· en dat onze geestverwant, die mede uit hoofde van zijn vroegere werkkring meer dan iemand anders beseft, welk een belangrijke taak d~

pers in onze samenleving vervult, ook bij deze- begroting de abnormale stij- gi»g der papierprijzen met alle ge- volgen van dien, nog eens ter sprak.e bracht.

* * *

V

oor de heer Korthals aan het woord kwam, had een ander lid van cie V.V.D.-frac:tie, de heer Co r- n.e 1 is sen, speciale aandacht gewijd' aan de middenstandsJI()litiek, welke thans meer in het bijzonder ondet: mi- nister Albregts ressorteert en wiens opvattirlgen wel geacht kunnen WOJ:•

den geheel met die van zijn amlb~ge­

noot prof. Van den Brink parallel te lopen. De heer Cornelissen kon op zijn beurt der~lve óók verklaren, dat het algemene beleid ten aan2ia van de middenstand de instemming van zijn fractie heeft. Dit beleid zag hij hierop gericht, dàt het d'ec zelfstandige kracht van deze nijvere groep van burgers zoveel mogelijk wil ontwikkelen. Het tracht dit o.a. te· bereiken déor een.

vestigingspoli:tiek, welke tereeht n i e t op het behoefte-erement is gericht, maar die ten doel beeft, de· commer-·

ciële ontwikkeling en de '\'akbe- kwaamheid te bevorderen en waar mogelijk O(>k aand;reht te schenken aan de financiële gyondslag van de ondernemingen.

* * *

D-e

overheid, zo merkte de heer Cornelissen op,. zou :ücll, zoals:

bij de praktische toepassing van het Besluit Algemeen Vestigingsverbod Kleinli>etkijf wel:, ~lijk gebleken is.

op glad ijs begeven, wanneer zij zon- der doeltreffende, hanteerbare, objec- tieve normen een oOil.·deel ging Wh- spreken over de soci.aal-economï.sche wenselijkheid' van ee:n nieuwe vesti- ging: Het staat, zo aei hij,. immers geenszins -.as~; dat de· nieuw te> Wstï- gen onderneming; economiscfl· gezien, bij voorbaat minderwaardig. ill aan de reeds bestaande. In vele geval.len :zou bet tegendeel' kunnen worden aange- toond, want het kan niet ontkend. wo~­

den, dat sommige ge'Vestig,àe zali:en.

wèt eens in ~rebreke blijven,. zich aan de veranderde omstalldiglwYèlen vo:r..

doende aan te· passen.

De

-er

Cor.nelil;seJJ. verzette zich bovend.ieJI. teg-em. de wel eens gepropa- geerde methode van het "wegzuive- ren" van on:d'ememers;. hetgeen hij te- recht een experimenteren met de be- staan.Smogelfjlchei.d van goeliwi:Ueud'e burgers noemde. De> V.V.D.-fra~tie

Gleelt dan. ook volkomen het standpunt van de Regering, dat 1'oortgezet1!e tee- passing dOor uitbreiding vau. de wer- kingssfeer van wettelijke vestiging1l- regelingen de beste methode is em geleidelijk tot gezondmaking va~~t Ele midden- en kleil'l:bedrijven te geraken.

* * *

Naar haw aard - aldus· !ffiZe

~oerder - kan deze me- thode fiberaal wordeJ'I• genoemd, om- dat :zij met toepassine van reàel:ijk:e, op het algetrt'een bemng ~mde­

normen, de bedrijfsvrijheid intact laat.

Er k~m~~en :zieb. u.i.te~taard omstandig- heden voordoen, welke het. \Vel!l'Hlijk maken, voor die bedrijfsuitoefening zekere algemem-e ridiMiijnen te geven, waarbij dan voorop staat, d~ men ge- zonde mededinging wil bevorderen.

Wij' kermen o.a. de' · Winkeisl\dtings- wet,. de wet op de uitverkopen en het opruimen in het winl!:elbedrijf en <ile wet op het afbetalingsbedrijf als-·voor·- beelden van noodzakelijke en aok naar onze principiële opvatting toelaatbare correcties op het beginsel d'er be•

drijfsvrijheid. Een wettelijke regeling op het eadeausteb;e].. zoals nu in het vooruitzicht is gesteld, kan dit com- plex van middenstandswetten verder completeren.

Jn het venliere' <teel van zijn betoog besprak onze woordvoerder o.a.

nog de belangen van de pension- en kameJ:verh1lurnedrijv:en, va-n de- pa- ramedische beroepen en van de de- tailhandel in brandstoffen. Soepeler voo:rwaarde1:1 b.epleitté. hij neg v~oo de verlening van kredieten en z.g. lDorg- stellingskredieten evenals voor het Ve'l'lenen va uitstel bij het samenval·

len van een aantal belastingaaDslagen.

In de kruideniersbranche is men tot een waarborgfonds op vrijwillige ba- sis gekomen. Zou dit ook voor andere braMhes geen juiste oplossing kunnen zijn?

Tegelijk met de goedkeuring van de begroting van Economische Zaken werden voor kennisgeving aangeno- D;len: de Nota's inzake de industriali- satie i2'l Nederland, de productiviteit in N.ed.erland, de eleet:r:icitettspalitiek en de werkgelegenheidspolitiek (wel- ke laatste nota OC'}k reeds bij Sociale Zaken ter sprake was gebracht.).

weinig bemoedigend, helaas, wa- ren de debatten naar aanleiding van de begroting van Wedero]jlbouw en Volkshuisvesting~ Natuurlijk be- grijpt. ieder, dat de omsta:ndigbedm nog altijd moeilijk zijn. maar bestaat overal wel voldoende imicht in de schrijnende toestanden op wonmue- bied? Toestanden. die het e·en gebie- dende eis doen zijn, dat de woning- bouw ap één lijn wordt gesteld met de noodzaak van versnelde bewape- ning? Er bleek ook geen. onverdeelde bewQI1dering voor alle ollderdele'ni wn minister In. 't Velds beleid. Dat kwam ook uit in de rede van onze woord- Vf>erder; tie heer :Rftnoreestw, ~ tie ministe1: voorhield; dat er wel iets was aan te merken op de vele bereke- ning-en, dOor tie minister gelft8akt en op de vele teezeggJngen, in de loep der jaren door hem gedaan.

waa1l0m, zo: ^{Vl'Qeg de-}heer ltitmees- ter ook. spr'eekt àe minister in een afdeling van de P:v.d.A. over 50.000 woningen, die in het nieuwe jaar zullen gereed komen en in de Kamer over 40.000 woningen? Met be- trekking tot de SC'hattlngen. 'VOer de toekomst wees de beer RitmeesteP er ook met nadruk op, · dat vóór 1960 75.000 woningel'l aan de bewoning zui- len' moeten worden enttrokken weglUis de onbewoonbare toestand, waarin zij :zullen zijn komen te-verkeren. Reeds bij· de l!lebandeling van <Je. megr&tillg van 1949 llad onze geestverwant geci- teerd uit een artikel' van, dec toenma- lige direeteur van. de VeD::sgezendheid te Amsterdam, die gewaagde van de ten hemel schreiende krotten, waarin veten ilt die stad leefd'el'l' .

I

k heb, zo zei de heer Ritmeester, dit herhaald bij de begrotingen voor 1950 eft 1951 en ik moet dit blij- ven doen, want niets en niets is op dit punt verbeterd, noch' in Amster- dam; nooh elders, eR de WQIImgeo, die thans. worden gebouwd, komen door

!'laar hm:rrprijs niet in aanmerkmg voor die krotbewooers, die· werkelijk ,.verworpenen der aarde", die "ver- doemden in hongersfeer". Om nu ltet · weinig reëel aandoende optimisme van ele minister nog eens duidelijk aan te tonen, stelde de heer Ritmeester te- genover elkaar 's ministers verzeke- ring, dat in 1960 75.000 onbewoonbaar verklaarde woningen zullen zijn ont- ruimd (en dus ver~l'l} en het feit, dat in de jaren l9fi t.ot en met 11950 slechts... 1052 woningen zijn on- bewoonbaar verklaard.

S

cllerp stelde de heer Ritmeester ook in het licht, dat het nooit zover had· mogen konten, dat plotse•

lin>g :met "bouwstoppen" moest. wor•

den gewerkt. Het meest fnuikend was (Vervelg ep pag. $)

u.aA WEEK tol WEEK·

Volkshuisvesting in gevaar!

Talloze malen is in dit WeekOlall critie'k uitge- oefend. op de 0\rerheidsbepaling, dat s!J.eckts 15% b11urverheging t1H!laatbaar is in verg-elijking van de huren van 1940. Deze bllttt'Stop is echter nog veel! rrievend.er, als men w.eet, dat de <9V.el"•

beid door baar be!astingen en heffingen en klons- verhogingen over de gehel:e linie de ookosteD voor exp!dtanten .van veikswoningel'l ~g heett ge- Sc$t"oefd en. voor de sehat'kist een omeentmatig aandeel opeist, waardoor deze e!tploitatie fiftlriUieet niet meer mogelijk wordt.

Een in Amsterdam geveitigde maatschappij, die grote w:olkswoning'blokken exploiteert, waarin pl.m.

500 goecie wonîDgen ûjn gevestigd. betaalde in 1~

aan ifrttJMlbelutiu,r J l1.232Jl'Z tegen in 1951 f 1U13;111 of leS .:meer,. aan gemeén:télijke ~­

~etlnrs~ in 1940 f 140':,.57 t~en in 1951 f 1866,T'1 ot 3Z% meer en aan Bundergeld {pol- derlasten Rijnland) in 1940 .t %,81 tegen in lD51 f 1187,01 -dus ie1aat U1 19ft f 12f;42,85 tegen 1'51 f 20567.11 of; 63% meer .aan belalJting!

Nu komt nog de verhoging der hypotheekrente van 3'h% ~ 4 3/4% .(straks 5%), waar tegen de overheid g:eea bezwaar .schijat te hebben (dus 36%

meer - 10traks 43%).

Alles te samen de verwacllting, dat binnenkort doi.Jr wanbeieid der Overheid het onderbaud van de velks'llrOfrlngen niet meer naar behoren :rail kun·

nen worden uitgeoefend en de thans nog vrij be- hoorlij}t onderJ.ouden gebauwen spoedig door l.wu.wvaUigheid aul1en moeten worden ontruimd.

Vader Vorst *

J

n Rusland en de landen van het IJzeren Gor- . dijn is de ~mi!Ul verdrongen door Vader·

t~ V.orst;, -een Sowjet-copie van het reeds on- cbdstelijke Westerse kerstmannetje. Een ver- schijning, die geen cadeautjes brengt, doch slechts dorre rapporten en statistieken. Het Licht wordt kunstmatig gedoofd.

Het gelrlt. hier echter niet alleen een inbreuk .op geestelijke e- religieuze waarden, ook ii-e ma-

terie komt. er 1 :ens de kerstdagen in .&lsland -en zijn. sawtieten "niet a1. te 'best af. De .materie, die tn de ·. eoomumitlti-sche propaganda het altijd oog als lokvogel doet. Groot :immers is de ver•

outwaardigjog Y&n de heren oommtmÎsten, a.ltJ d.e

"kapitalistische" ker~tgratificatie achterwege blijft, als er gun loonsv.erhoging komt, of .aJ:i er een tekort dreigt aan voldoende kolen. Welnu, laten wij eens nagaan wat er in dit opzicht ge- beurt in de helistaat resp. heilstaten. In 'l'sjecho- slowakije werd de arbeiders door minister Zàpe.

toeki medegedeeld, dat met Kerstmis geen gra•

Uficaties weraen uitgereikt. "Dat is een .senti·

~Ie gewoonte en dergelijke uitkeringen. zijn

~-có~mwnistis.ch'', aldus de m±nister. In Hon,p- rge &'llllg men nog een stapje vtll'der wat betreft

!let .iAgl"ijpen in de persoonlijke vrijheid van de :m.eet1 .door een ,.;vastgestelde temperatuur'' in. te

~oer61l. Woonvertrekken mochten aldav n,iet warmer zija dan een bepaalde graàd. Wederom.

een bewijs, hoe ·ae ,.ordening va.n 'bove~at" .on•

miskenbaar het gevaar in zich draagt, dat op een niet te verdedigen w~ in het pElf'IJnonlij:k lewn van de meDS w<>rdt : :tgt..grepen. H13'1: kaa

~ 2ij11. te bede!lken, .dat een dergelijke orde- ning niet- noodZIIkelijkerwijze ·van een eomma-

Diflüsch~ origine behoeft te zijn. Ook het. eocia- lisme met ~ijn verheerlijking l•an Vadertje Sta.at en Moedertje Overheid, .bergt het gevaar in zich, te sterk in het persoonlijk leven in te grijpen. De ordenaars door dik en dun roepen machteJ:l op, die zij tenslotte "ZeJf niet meer weten te lileheer~

sen. Hiet:in 11eh'Uilt een groot~. del .maar a\ te 'ftak - en "Zeker dcxn' de grote massa - wordt onderschat. ·

Ergerlijk *

Er zal ongetwijfeld in edit nieuwe jaar g.e- legenhcid zijn het nie4we Plan van de Partij van de Arbeid te bespreken. Wi;i wUien thalUI echter volstaall met te wijzen op een erger- lijke uitlating. van oud-minister ir. H. Vos op

het plancongres van de P. v. d. A. aan het adres van de V.V.D. Blijkeu een verslag in de N.P.C.

zei !r Vo:~ o.m.: "verkiezingS!'eelame, neen. Ik heb de indruk, dat 'Zij, die detle uitdrukking ver- wijtend tot ons richten, veel te goed weten, hoe zij zelf politiek bedti,SYe!l. Er zijn er die pro-- gramma's opstellen niet om .ze uitgevoerd te

krij~. maar om vet'kiezingswinst te behalen".

(Hij noemde in dit verband ChurchiU en de V.V.

D;, aldus de N.R.C.). Het is onbegrijpelijk, dat eeo. ,oud-mini11ter zich kan 'aten verleiden om zich op bet àeUewh vlak VM 48 demagogie te

begeven, Al is het OGk sympathiek, 'lat hij de V.Y .. D. in. één adem met Churchill noemt, wij be- gr,ijpen !.'liet, hoe hij zo iets zeggen kon. Dat een propagandbrt ener partij felle taal uit zou slaan, wij Z9Udell ~t. kunnen begrijpen; dat echter een oud-minister op een partij-vergadering eigenlijk lilliet anders ®et, dan de goede bedoelingen van .Qe leiding ener andére partij in twijfel trekken, dat achten wij in zeer hoge mate bedenkelijk. Dat is een. .symptoom van verworoing €n het moet de delnoCT.atie een ernstige slag aan prestige toebr.en~

gen als politici elkaar gaan bestrijden op. een wijze :;üs cieze oud-minister heeft gedaan. Het is een

erg~rlijit gevaL Waarom ov.erigens die felheid jegens de V.V.D.? M-en is in het socialis- tiscbe kamp blijkbaar opnieuw ongerust, <dat de V.V.D. wederom sterker uit de bus · zal komen. Welnu, w.ij .kwmèn· ons over -deze ·\Vl'eeS :Ye~en. omdat de ontwikkelifjg van de laa.t&te jaren wel! "'u! l!fk heeft bewezen, dat ve1en, die vlak . na de bevrijding waren geïmponeerd door het zoete gefluit v.an de rode ·vogelaar, van hun.

dwalingen huns weegs terugkeren. Men :schrikt terdege va.m de overdreven ot'dening·spolitiek, die onder het Irullm ván de ,,vrijheid'' wordt aan- gediend, zomede van de halfslachtigheid, waar- mee de Partij van de Arbeid haar "midden•

starulspolitiekH meent te moeten voe~en. Een politiek, die '!'loch Jl'1ees, noch vis is en die door llaar halfala.chtig karakter velen terecht af- sehrîkt en tot nadenkeil stemt.

Klaarheid is broodnodig *

D

^{ezer dagen} hebren de dagbladen een beri.cht gebracht, dat om verschillende redenen .onze

aandacht verdient. ·

Zoals men .zieh herinneren zal hebbe:n geruime tijd terug verscheidene bladen geschreven over COl::rupties, welke in het voormalige K.N J.L. zou- den hebben plaats gehad. Met· die berichten o:ver onregelmatigheden werd niet het K.N.I.L. aange- tast, maar wel werden mensen getroffen, die daar- 'in de laatste jaren belangrijke f-uncties hadden be- k'leed.

De minister van Oorlog heeft destijds in di.e pu- blicaties (o.a. va'l'l Trouw en de Leidse Post) aan- leiding gev{)rtcien, een ambtelijke commissie te be·

,··neernen; ^·~k\ë 'èen enderzoe.k zou instellen naar hetgeen iou. zijn ·gebeurd. Deze commissie heeft in het middèlt van het vor~e jaar haar rapport uitgebracllt.

Het mer~Jwaardige van het rapwit was, dat dexe commissie weinig klaarheid br~cht IW<er hetgeen in Indories.ië zou ziJn ~schied .. maar opmerkelijk v'èël aandacht heeft gesehon}ten aan .d.e figuur van ede heer ovan der Putten, die. destijds veel klachten.

naar voren heeft gebracht. Peze zou zich .11chand~

tijk hebben gedragen door over .superieuren te spreken als hij had gedaan. ·

~ nog merkwaardiger is. dat .de minister van Oorlog, .jie heer Staf, :thans aanleiding heeft gehad om de genoemde heer van der Putten .te xeha.Wli- teren.

. Hiermede is een belangrijke getuige, die <llioor 4e '

ambtelijke commissie van cmderzoek w.as ge- deSavoueerd, weer in ere hersteld. Dat iJ ééa. Maar in de tweede plaats komen. hiermede de door de heer van der Puttea geuite beschuldigingen in .et!fl

heel ander, en w.el veel ernstiger daglicht te staau.

En verder is door de minister v.an Oorlog aa.n het prestige der commissie wel een . uiterst zwace ,slag

;toegebracht.

Daarom komt nu de vraag naar vorel,l of het . ·werk der commissie n~ moet worden -overgedaan.

Wij kunl'lert er niet ~de . te\rteden ?:i.in. dat Wil

'Vastgesteld ill. d-.lt er aan het werk van de ~

miRlie ~ onderzoek kennelijk wel het een en ander h.eeft ~tbl'()ken. Daan"oor waftti &! 1eiteD., die in het ~n&l waren te ernstig. lmmelil, zelfs de uiterst gebeim.z,innige ·do04 van de 'WWldrig Aer:ri.Put zou er ~ te maken hebbeR. ·Diárom:

met de nu genorrien besliSSing ·door- dè ttûriistet wn Oorlog is de. zaak nog niet afg~an. Deze .zaak vraagt klaarheid en van minister Staf :mag worden verwacht, dat hij alles zal doen om P.eze te doen brengen. Klaarheid is broodnodig.

.Schoon schip *

J

^{n de .zaak} van de door de minister van Oorlog ingestelde commissie met .. betrekking tot cor- rupties .in het K.N.I.L. is nog iets van belang. Het dagblad 'l'rouw heeft daar de,zer dagep. oek op ge- wezen. Dit blad is Diet tevreden met het werk van de commiBsie van onderzoek, de z.g.n. com- .missie-Zaay.er. Trouw vraagt hoe het komt, dat deze ct>mmissie-Zaaytll' een rapport heeft uitge- braebt als zij deed, een rapport dat één persoon, en wel de aanklager, ln een zo slecht· dag!ieht plaatste. Had cl.eze commissie haar zin gekregen, dan zou deze - de heer van der Putten - &eeste-

~ en maatschappelijk .zijn sebroken.

12 JANUARI 19ä2 - PAG. 8

J. D. Ros overleden

Op W-jarige leeftijd is in Den Haag over- leden de heer J. D. Ros, die o.m. voorzitter was van de Nederlandse Verenigi11g tot be- vorderiag van Kunst en Nijverheid "Arti et Industriae" te •s-Gravenhage, voorzitter van de Neàerlandse Federatie van Beeldende Klllnstenaarsvere,nigingen en voorzitter van de Nederlandse Vereniging v.oor Tekenonder- wijs. De heer Ros, die een trou.w aanhanger was van de _gedachten, zoals .die door onze partij worden vDDrg.estaan, was op het ter- rein, waar hij goed op thuis was, een actief lid van de V.V.D. Zo was hij lid. vaD de Commlssie voor Kunstzaken van OlilZe partij -en van de kort geleden door het Bestulll"

van • Vereniging voot" Staten- .en ltaa.ds·

leden ing~elcie CQffimissie ·voor bestudering v.an het vraaptuk van de Kunstsubsidies.

In die kwaliteit heeft hij de verschillende ll'ergaderingen van cieze commisiies bl,jg.e-

we.o.n.d. en daar actief mede~ld aan het formulet·en vaa .de .conclusies, waartoe deze .commissies zijn ,gek.wnen met betrekking tot

de kuastsubsidies. Voor ^{hetg~n bij} ten deze voar .onze yartij heeft gedaan;· zij. hem ltier dank gebracht. Zijn daadwerkelijke·.beJang- .stelling op .dit terrein zal .in -on~e kring node , .gemist worden en. zijn nagedachtenis zal in.

hoge ere worden gehouden als .die van een

man. die oodanks :zijn hoge leeftijd eu zijn gedeelli!lijk.e invaliditeit zich met vo-lle ener- .gie en toewijding gaf aan de vr.aagstu.klren, welke ter vergadering bespraken we.rden.

Met 'Trouw zijn wij van mening, dat ook hier- over klaarheid moet komen. ·

Evenals het A.R. dagblad vragen wij: "Wat is de reden daarvan geweest?"

En dan is er nog een ander aspect v.an de.,;e kwesti.e. Bepaal.d verontrustend is, dat de minister van Oorlog blijkbaar uitgebrachte rapporten niet heeft ontvangen of verdraaid voor zich ~eft ge.

kregen. De eis m.oet w.orden gesteld, dat ook naar deze zaak een .ernstig -onderzoek wordt ingesteld.

Het is in een ~de .samenleving Wet tq dulciea.

dat bewindslieden niet op de juiste wijze worden 'll'.oorgelicht. Afgezien van bet feit dat verkeerde voorlichtiog van -een bewindsman ernstig het ver- moeden oproept dat .er minder gunstige dinjiea verzwegen WQl"den. moet vastgesteld w.orden, dat

· geen goed bes~ur .mogelij~ is wanneer een mini$- te!' onjuisthed.en :v.oorgesd!.oteld krijgt. Miniater Staf zal dus met veel kraeht ~ ingrijpen ert klaarheid moeten lx'engen. Deze bewiadsman heeft getoond in te kUlUlEit grijpen en niet terug te deift- zen voor kracht~ maatr~. Hij moge zijn energie ook gebruiken .om ia de~e zaak schooa schip te maken. Dat is een belang van de hoopte orde. ·

Lîtwinov *

D

^{e dood Va.n t.Jtwinov 1$ een} gébeurtenis. ^üiJ op de We.M:.erse wereld ongetwijfeld enig&

indruk zal he'b'laen gemaakt, ImmerJil, hij was de ma11, die nàme~ Rusland jaren achtereen in het Westen optrad. Hij was het ook, die zeer vaak

·de rol speelde van hem, die toenadering zocht en bereid . was .alL geseltillen langs . vr-edelieve~Me

W!1J op te lossen. Hij was .de .figuur, die de lld·

glng opwekte Rusland te idealiseren ,,zoals ket

~oeger was". Schouwt men door de feiteu ea Jaren heen, dan blijkt, dat Librinov met wa.w .de verdraa,pame ett de vredelievende, gelijk hij

ucà

tegenover het Westeu voordeed, maal" de op ea top Russische diplomaat, die zün rol meesterlijk heeft gespeeld. Hij was de man, di.e kennelijk

wem g1!stuurd om -de (.We~~terse) wereld zand Ja de D~ te str.ooren. g~tuige de v~lbewl)gen g-.e•

~ va.n zijn diplomatieke l(X)I)baan.. 0&- '·'nudaellijk n?- de revolutie van 1911 werd bij de

meest geschikte man geacht mn als minister van buitenlandse z.alwn en van handel, het vertrou- wen van het Westen te winnen. Dat dit vertrou.- wen misplaatst was, is door de latere ontwikl~·

ling wel duidelijk bewezen. De verdragen ges.ioten met. de Westelijke Dabuurl.anden, hadden slechts ten doel de spionnage en het --erraao onbezorgd te doen insluipen, Volkomen in overeenstemming met de Russuêhe taktiek verdween Litwinov die van Joodàe afkomst was, van het Weste~

toneel toen Hitier met Rusland vriendschap .sloot Hij werd door Molotov vervangen, om weer terug te keren toe.1 de vrien,d.schap tussen ~Hitler en Sta.Jil1 irt het tegendeel oversloeg. Na de oorlog.

toen Rusland langzaam maar zeker zijn wat'8 gezicht aan de Wereld vertoonde, trok Litwiruw zich uit het poiitîeke leven terug. Hij had zijJ1 taak volbrac:.t en zijn rol meesterlijk gegpeeld.

Zijn ,.charme·• was slechts pose en zijn "open ..

hartigheid'' berekening.

Thans is hij voorgoed van het politieke toneel verdwenen. Zijn rol heeft er helaas niet toe bij·

gedrage11 veel vertrouwen te hebben in de steeds (naar het uiterlijk) wisselende politiek -van Moskcm.