• •
Ver 1ez1ngen en
D
e onheilsprofeten kregen geen gelijk. De profeten namelijk van het onheil van de V.V.D. Hoe hebben sommige onzer tegenstan-ders geklaagd - of was het ge- juicht? - over de "verdeeldheid" in de liberale gelederen. Hoe hebben zij zich blind gestaé(rd op de groep- Van Rappard. De 15de mei bleek dit slechts een zeer kleine groep te zijn.
Hoezeer tenslotte hebben zij onbe- langrijke incidenten opgeblazen tot catastrophen. Op de verkiezings- avond spartten hun verwachtingen als een zeepbel uäeen. Voor de zo- veelste maa:l bleken de liliberalen, bleek de V.V.D. springlevend. Geen sprake van electorale rampen. Maar opnieuw het begin van een opgaan- de lijn.
Natuurlijk is het ons niet ontgaan, dat, vergeleken bij het topja~r 1959, de V.V.D. drie zetels minder in de waoht heeft gesleept. Maar het is absul'd de stempercentages van de Statenverkiie:z!ingen V·an 1962 buiten beschouwing te laten. Nederland heeft zich dat jaar niet in een h.Îcht- led1ge ruimte bevonden, die men bij ájn berekeningen kan "overslaan".
In vergelijking tot de Statenverkie- zingen in 1962 boekte de V.V.D. in het midden van deze meimaand een ldeine winst. En het verlies in Ka- mel'zetels is vooral te verklaren -
·om met mr. Van Riel te spreken - uit de "gelegenheidsstemmers" van 1959. Trouwens, in 1963 vonden zij
"gelegenheden" te over, om aan hun politieke zwerflust te voldoen.
Wa,t prof. Oud vrijwel had voor- spel:d en wat de vorige week op de- ze plaats reeds is onderstreept: de V.V.D. blijft de derdè grote partij.
Het liberale volksdeel heeft deze partij in overgrote meerderheid ver- trouwen ges0honken. Daar is geluk- kig jong en oud aan te pas gekomen.
De talloze voorkeursstemmen uitge- bracht op mevrouw Van. Someren- Downer wezen op sympathie met een fris jeugdig élan. Vooral ook op we- zenlijke, zij het "etherische" instem- ming met de aanval op het gehate zuilensysteem..
* * *
D
at tomeloze oppositie in het nuchtere Nederland we1mg weerklank vti.ndt kon de P.v.d.A. er- varen. De vier jaren van het Kabi- net-de Quay vel'ltonen voor die par- tij via de Statenverkiezirn.gen eenduidelijke neergaande lijn. Deze ne- derlaag is stellig ook te wijten aan de zuigkracht van de P.S.P. Boven- dien heeft de P.v.d.A. het teveel ge- zocht in -doctrinaire theorieën, die ráet in staat zijn de kiezers in be- weging te brengen. Of het moest zijn beweging naar het "andere" kamp.
Met de winst van één zetel voór de K.V.P. hebben de drie rechtse par- tijen thans in de Kamer een "meer- derheid" van 76 op de 150. Eén af- vallige, en het is met de meerderheid gedaan.
De A.R. en C.H. zijn t e z a m e n met hun 26 zetels gelijk gebleven.
Maar de verschuiving van een ze- tel ten nadele van de A.R. geeft te denken. Merkwaardigerwijze vond Trouw in diit alles een reden tot dankbaarheid. Waarschijnlijk klampt di•t A.R.-dagblad zich vast a•an de bovengenoemde éne zetel.
* * *
D
at de Pacifi!)tisch Socialisti- sche Partij thans 4 zetels kon behalen bewijSJt, dat zij tot het hart van een zeker deel der kiezers spreekt. Maar die kiezers, wier ge- moed ten zeerste verontrust wordt door de atoombom, demobiliseren hun verstand. Eenzijdige ontwape- ning lijdt immers - anders dan de verontrusten denken - gemakkelijk tot oorlogsgeweld. Overigens verge- ten wij niet dat, alweer vergeleken bij 1962, de P.S.P. nauwelijks van stemwinst kan spreken. Haar stem- percentage steeg van 3.01 tot 3.02%Bij de communisten alweer verge- leken bij het vorige jaar, een minie- me daling. Thans echter beschikken de vurige aanhangers van een dicta- tori:aal ~telsel over 4 zetels in de Tweede Kamer. Voor het "bezon- nen" Nederland is dat precies vier zetels te veel.
* * *
O
f "bezonnenheid" van de kie- ziers de heer Koekoek en zijn Boeren Partij eensklaps aan 3 zetels heeft geholpen, is uiterst twijfelach- tig. Afkeer van de drastische maat- regelen op het Hollandse Veld leid- de zeker hier tot "gelegenheidsstem- mers" .. Let men daarnaast op een vrij groot aantal ,.,boeren"-stemmen in enkele grote steden en forensen- gemeenten, dan blijken de van natu- re eeuwig-ontevredenen bij deze Boe-Woensdag 22 mei 1963 -No. 731
Gesprek met
1ormatie
ren Partij een (tijdelijk) tehuis te hebben gevonden. Of de heer Koe- koek het deze halve en hele queru- lanten naar de zin kan maken, zal blijken in de komende vier jaar.
Tenslotte mr. Van Rappard. Zijn ten dele verstandig program, dat eenvoudig liberaal was te noemen, wettigde geen afscheiding van· de V.V.D. Maar voor de rest hebben de kiezers blijkbaar opperbest be- grepen, dat, wat zich hier aandien- de als liberaal, neerkwam op een ul- tra behoudend conservatisme, dat niet meer is van deze tijd.
* * *
A
lles tezamen heeft het kiezers- . corps met zijn mindere waar- dering voor het socialisme, zich dui- delijk uitgesproken voor een voort- zetting in globale lijnen van het Ka- binet-de Quay. Gezien de positie van de K.V.P. als verreweg de groot- ste partij was het duidelijk, dat de eerste formatie- of informatie-op- dracht zou uitgaan naar een leiden- de figuur, behorende tot die groep.De koningin heeft maandag prof.
mr. dr. C. P. M. Romme met die in- formatie-opdracht belast. Deze seni- or .staatsman van de K.V.P. is er stellig de man naar, grondig het po- litieke terrein te verkennen.
Intussen, een toekomstige premier zal in ieder geval het T.V.-vraagstuk op zijn weg vinden. Zeker, daarom- trei1.t is een uitspraak van de - oude - Kamer. Maar bovendien is er, voor allen die de vrijheid in de aether minnen, een aanvaardbaar voorstel van het oude Kabinet. Hier kan men zeggen: goede oude T.V.- wijn behoeft geen krans.
Of tenslotte de Kabinetscrisis snel zal worden opgelost, of dat zij de gebruikelijke zes à acht weken zal vergen, ligt i~ de schoot der goden.
L.M.
ATTENTIE!
mr. Toxopeus
<Zie pag. 3J
Mr. H. VAN RIEL
D
e reorganisatie van onze partij brengt mee, dat de functies van voorzitter van de Eerste en Tweede Kamerfractie niet meer ver- enigbaar zullen zijn met het voor- zitterschap of ondervoorzitterschap der Partij. Deze scheiding van func- ties is thans ingegaan. Enerzijds keert prof. mr. P. J. Oud niet in de Tweede Kamer terug. In het vorige nummer is hieraan al aandacht ge- schonken. Op de grote verdiensten van professor Oud zullen wij intus- sen nog uitvoerig terugkomen, wan- neer hij in het komende najaar ook zijn functie als partijvoorzitter zal neerleggen.* * *
Anderzijds heeft mr. H. van Riel, die voorzitter blijft van onze Eerste Kamerfractie nu het ondervoorzit- terschap der Partij aan mij overge- dragen. Daarbij past een woord van dank voor het werk, dat hij in deze functie voor de Partij heeft gedaan.
Hij heeft hieraan zijn volle belang- stelling gegeven en zich veel moeite getroost. Zijn originele kijk op tal van problemen, zijn brillant rede- naarstalent en de fantasievolle wijze, waarop hij politieke lijnen kan trek- ken, stempelen hem tot een bijzonde- re figuur.
* * *
De politiek is wisselvallig en brengt vaak verschuivingen van functies met zich mee. In de dienst aan ons gemeenschappelijke liberale ideaal zullen wij dit moeten aanvaarden.
Wij mogen ons. er intussen over ver- heugen, dat Van Riel als voorzitter van de Eerste Kamerfractie en als adviserend lid van het Dagelijks Be- stuur zijn stimulerende werk voor het liberalisme kan voortzetten in die functie, die ook het meest met zijn persoonlijke voorkeur overeen- komt.
WITTEVEEN
ATTENTIE!
Luistert op vrijdag, 24 MEI a.s., over de zender Hilversum I ( 402 m), van 19.30-19.40 uur, naar
.. DE STEM VAN DE V.V.D."
Vraaggesprek met de heer A.W. ABSPOEL, parlementair redacteur van het "Algemeen Handelsblad".
VRLJJD!liD EN DJCMOOBATIE
Nooit goed
De Algemene Rooms-Katholieke· Ambtenarenvereniging, de Arka, heeft ia een manifest a;m de gro&tste vijf partijen er op aangedrongen, dat er in het nieuwe kabinet een bewindsman komt, die meer dan de minister van Binnenlandse Zaken zijn aandacht zal kunnen geven aan het beleid voor het overheidspersoneel.
Het is bijna om .... eventjes te lachen, zouden we zo zeggen.
Wanneer er om een nieuwe bewindsman wordt gevraagd, dan kan dat natuurlijk betekenen, dat er een aparte minister voor ambtenarenzaken zou moeten komen. Dit is het bekende opsplitsen van overheidstaken in evenzovele departementen, een hoogst gevaarlijk en volkomen foutief systeem.
Het aantal ministers zou daardoor veel te groot worden, zodat men toch weer zou moeten werken met ministers eerste orde en ministers tweede orde, waardoor de ambtena- renzaken een grote kans lopen op dt> tweede plaats te komen, naast b.v. de zaken van de publiekrechte- lijke bedrijfsorganisatie, die al een speciale minister zonder portefeuil- le - de enige - en een aparte staats- secretaris hebben gehad, zonder dat ooit gebleken is, dat de p.b.o. daar voordeel van heeft gehad.
De minister van Binnenlandse Za- ken is bovendien in vele opzichten een centrale figuur in het kabinet, ook al omdat in de eerste plaats via hem de contacten tussen de centrale overheid en de provinciale en de ge- meentelijke lopen.
Heeft misschien de Arka bedoeld, dat de huidige bewindsman van Binnenlandse Zaken zou moeten worden vervangen omdat hij een gebrek aan beleid zou hebben ge- toond? Men moet het wel haast ver- onderstellen, want wie tevreden is over een bepaald beleid dringt niet sf>9€dig op verandering aan.
Daarom zeiden we, we zijn ge-
neigd ... eventjes te lachen door het aandringen op een andere bewinds- man. Want als er een minister een standbeeld van de ambtenaren ver- dient dan is het dunkt ons wel mi- nister Toxopeus, die in zijn vierja- rig bewind een groot aantal maat- regelen heeft genomen - uiteraard met steun van het kabinet - om de positie van de ambtenaren te verbe- teren.
Behalve aanzienlijke verhogingen van de salarissen voor alle groepen is er de tot beslissing gebrachte kwestie van de waardevaste pensioe- nen, waarvan de ambtenarenorgani- saties over het algemeen zeer hoog opgeven.
Brede visie
I§, het nu werkelijk w onbillijk geweest, dat de hogere ambtenaren de bekende vier-fase-regeling heb- ben gekregen om hun wedden wat op te trekken?
De noodzaak van wat de minister hiermee heeft beoogd, was al veel eerder aangetoond door de commis- sie-Neher, de .vroegere directeur-ge- neraal van de P.T.T., een trouw lid
':Deze
Burger
is bepaald niet ontevreden over het resultaat; althans wat óns betreft. Het is best meegevallen .... Achteraf mogen wij wel eerlijk bekennen, dat wij hadden gedacht dat ons verlies .... maar dat hebben de gezaghebbende beoordelaars allemaal al lang gezegd; daar behoef ik geen eensluidend afschrift aan toe te voegen. En ik ben van Koekoek nèt zo geschrokken als alle anderen die niet tot diens partij behoren.
Vervelend voor meneer Vondeling. !)at mag je als medemens gerust vinden.
Ik ben het dan wel niet met zijn politieke beginselen eens, maar als mens tegenover mens vind ik het vervelend voor hem. Evengoed als ik het voor staatsman De Kort prettig vind. Ik gun iedereen z'n pretje en (vrijwel) nie- mand z'n narigheid. Professor Vondeling is een keurige man. Staat~man De Kort lijkt mij niet het boeiendst-denkbare gezelschap op een (overigens) onbewoond eiland. Al is het altijd wel geruststellend daar een medicus in de buurt te hebben, als ik het voor het zeggen had, zou ik daar dan toch liever Luns en nóg liever Lollobrigida of iets van dien aard bij me hebben, maar dat neemt niet weg, dat ik best de zon in_ het water van De Kort kan zien schijnen. Dagge gefeliciteerd zijt dè witte, dokter, en dèggennm nog laank mengt Iuste".
Menselijk bekeken - en zo bekijk ik de wereld 't liefst - had ik meneer Van Rappard best de kiesdeler gegund. Want ik kan het mij zo goed voor- stellen, dat een mens wel eens verder wil kijken dan de gemeentelijke gren- zen van Gorkum, al is dat nóg zo'n lief plaatsje. Op den duur raak je op Loevestein óók uitgekeken.
Dan is er nog een Lewin en een meneer die als tijger in de Kamer had willen komen. Als ze dat nu zo fijn hadden gevonden, dan zouden zij, wat mij betreft, best dat plezier gehad mogen hebben.
Voor de Grönneger Jongeling vind ik het leuk. Hij onderhoudt een of ander artikel en schrijft het ene artikel na het andere en dan mag men best eens aan zijn trekken komen, vind ik. Ik vind Groningen een dolle stad, maar dat neemt niet weg, dat het best gezellig is, eens een keer aan de zee in Scheveningen te zitten inplaats van aan het meer van Paterswolde. Mits het onderhoud van dat artikel daar niet onder lijdt. Nu, daar behoeft u bij Jongeling niet bevreesd voor te zijn. 0, neen.
Ik bedoel, dat ik altijd zeg: "Ieder het zijne" en dat ik dat ook méén.
Maar overigens: ik ben bepaald niet ont~~eden. Ik had er één of twee minder dan zestien verwacht.
En nu maar afwachten wat er gaat gebeuren, zoals die zelfde Lollobrigida zei, toen zij (indertijd) op thee-visite was bij
R.K. Ambtenaren- vereniging toont weinig begrip
voor liberaal beleid
van de P.v.d.A. Bovendien, de com- missie-Neher ging in haar voorstel- len nog veel verder dan de minister is gegaan, de Arka zou daar dus ei- genlijk kritiek op moeten uitoefenen, want zij pretendeert ook de hoofd- ambtenaren te vertegenwoordigen.
Het is voorts een misvatting, dat alleen voor de hogere ambtenaren op deze wijze is gezorgd. Ook voor lagere en middelbare groepen onder de ambtenaren zijn speciale salaris- en loonmaatregelen genomen wan- neer bleek, dat dit voor de uitvoe- ring van de dienst noodzakelijk was.
Denken we aan de politieagenten, de loodsen en de ambtenarenwerk- lieden (extra toeslagen).
Het is juist een van de kenmerken van het liberale overheidsbeleid geweest de uniforme verstarring te doorbreken. Was dat niet ge- beurd dan zou er voor geen dezer groepen een verandering zijn ge- kOlllim, tot schade van de over- heidsdienst.
Het is jammer dat de directeur van het Arkabureau, dr. Dijssel- bloem, die het manifest heeft toe- gelicht, hiervoor geen oog heeft, terwijl hij nota bene pleit voor 'n
"brede visie".
We willen best aannemen, dat er nog heel wat zaken zijn, die een be- tere .regeling behoeven. We noemen het georganiseerd overleg, de rechts- positie van de ambtenaren bij de la- gere overheden, de pensioenaanspra- ken - het V.V.D.-rapport waarde- vaste pensioenen wijst daar b.v. op - en andere.
De conclusie is echter: wat een enorme hoeveelheid onopgeloste problemen heeft de liberale minister in 1959 aangetroffen. Het is dan ook niet kwalijk te nemen, dat er thans nog van die problemen zijn, aange- zien hij er vele wel heeft opgelost.
Raadplegen we het lijstje van de ministers van Binnenlandse Za"ken sinds 1946, dan treffen we namen aan van zes excellenties van kvp- huize, n.l. de heren Beel, Wittemaa, Van Maarseveen, Van Schail\:, Teu- lings en Struycken. Hun bewind is slechts korte tijd onderbroken g= • weest door de socialisten prof. Van Oven en Suurhoff (a.i.).
Met andere woorden de porte- feuille van Binnenlandse Zaken is na de oorlog vrijwel een katholieke aangelegenheid geweest, eyenals bv.
onderwijs.
Laat de Arka dan haar kritiek op de onopgeloste problemen in de eer- ste plaats richten op haar geestver- wanten in de politiek. Of is de aan- val op de liberale minister misschien een poging de aandacht van de ware schuldigen af te leiden. Of ziet de Arka het ministerschap van Binnen- landse Zaken in de afgelopen vier jaar als iets zo succesvols, dat ze wil proberen het weer onder de vleugels van de K.V.P. te brengen?
Een begin van touwtrekken om de
ZZ liiBilta-PAGINA 2
KOEKOEK
G
evraagd naar zijn mening over de verkiezingsuitslag heeft boer Koekoek aan een journalist van de Volkskrant verklaard: "Het interesseert me niet, wie er verloren en gewonnen hebben. V oor mij is alleen van belang, dat wij stemmen gekregen hebben. Het beste is, dat de AR verliest. Dit vanwege Bie- wenga (voorzitter van het Land- bouwschap) en de beide Biesheuvels (voorzitter van de Christelijke Boe- ren en Tuindersbond en secretaris van het Landbouwschap)". Tot zo- ver boer Koekoek.Dit is wel een even merkwaardige als inconsequente uitspraak die ove- rigens bitter weinig getuigt van enig reëel politiek inzicht.
1e. Hoe kan de heer Koekoek ver- klaren, dat het hem niet interesseert wie er gewonnen of verloren heb- ben, terwijl hij daarop zonder blik- ken of blozen de mededeling laat volgen, verheugd te zijn over het v-erlies van de AR?
2e. De politieke scholing van de heer Koekoek blijkt door bovenstaande verklaring nogal naïef en weinig ge- fundeerd te zijn. Het is immers zo, dat een politieke partij in ons land zijn doelstellingen nimmer alleen, doch in samenwerking met andere partijen zal moeten verwezenlijken.
Daarom is het juist wèl van belang wie er al dan niet hebben gewonnen of verloren.
De heer Koekoek schijnt echter de politieke dienst met drie zetels te willen uitmaken, hetgeen ronduit 'n dwaas standpunt is.
De heer Koekoek bewijst aldus geen serieuze politiek te willen be- drijven. We wisten diJt trouwens wel doch hadden niet gedacht, dat hij dit op een dergelijke ontactische wij- ze zou bevestigen.
Zij, die hun stem aan boer Koe- koek hebben gegeven weten nu waaraan ze toe zijn. Zij hebben hun steun gegeven aan iemand, die ge- speend is van elk reëel politiek in- zicht,. waarmee zij aan de democra- tie een slechte dienst hebben bewe- zen.
VAN RAPPARD
o e Liberale Staatspartij van mr. ridder Van Rappard heeft een communiqué gepubliceerd, waarin zij o.m. verklaart verheugd te zijn over het succes van de Boe- renpartij, waarmee zij duidelijk be- wijst, dat zij het met de democratie niet zo nauw neemt.
Wij kunnen ons nauwelijks voor- stellen, dat zij die op de heer Van Rappard hebben gestemd, dit oor- deel onderschrijven.
Moge de heer Van Rappard dan ook moedig uitroepen, dat zijn par- tij zal blijven bestaan, . dergelijke verklaringen zijn zeker niet inspire- rend voor zijn kiezers om hem deze wensdroom te doen vervullen.
Zowel boer Koekoek als de heer Van Rappard wierpen vlak na de verkiezingen :gun masker af. Had- den zij dit eerder gedaan dan waren er wellicht minder stemmen ver- knoeid. Thans zal voor velen onver- wacht de kater zijn gekomen dan wel de aap, die uit de a-politieke mouw van beide heren kwarri.
veru.eling van de zetels in het nieu- we kabinet dus. Maar laat de Arka dan wel beseffen,. dat zes ministers van de K.V.P. en twee ministers van de P.v.d.A. in 13 jaar, n.l. van 1946 tot 1959 - over continuïteit gespro- ken - met hun allen lang niet zo veel hebben tot stand gebracht als die ene minister van liberalen_ huize.
De Arka moet wel met een heel goe- de kandidaat voor de dag komen!
VRIJHEID Elf DEKOCRATlE
Iedere "gewichtigheid" is hem vreemd. Niet slechts in ver- gaderzalen, ook in het gesprek is hij scherpzinnig en zakelijk. Een man van de wereld; maar van een
.~aangename _wereld, wiens hoffelijk- heid geen pose is, omdat zij voort- komt uit karakter. Kennelijk bezit j_.;,ij het geheim hoofdzaken van bij-
zaken te onderscheiden en zich niet - nodeloos - uit te putten in dé- tails. Dat is niet vanzelfsprekend.
Want daarvoor is een werkelijk oordeel vereist. En vooral ook: den- ken. Een bezigheid, die de heer Toxopeus onder meer tijdens de da- gelijkse aurto-ritten beoefetllt tussen Den Haag en zijn woonplaats Bre- da. Meer dan de helft van die ritten zit hij zelf achter het stuur. Hij houdt van behoorlijk veranitwoorde, zo mogelijk forse snelheid. Trou- wens, zeuren en doeHoos tobben be- horen niet tot zijn geestelijke habi- tus.
Hij wenst niet de wereld te her- vormen. "Met geduld, souplesse en volharding bereikt men meer, dan met extreme, radicale maatregelen, die toch niet worden aanvaard". Zo is hij· goed Hollands in de nuchtere realistische benadering ook van moeilijke problemen. Hij is er de man niet naar - om in muziekter- men te spreken - met een F-moll- gezicht, dus in het somberste mi- neur, vruchteloos over een zaak te gaan piekeren. Hij beschikt over een zweem van Franse zwieri'gh.eid. An- ders dan velen denken behoeft dit ernst niet uit te sluiten. Zijn domi- nerende eigenschap is waarschijn- lijk een gezonde evenwichtigheid, die tevens haar kracht vindt in een harmonisch gezinsleven. Dit laatste geniet blijkbaar een zeer hoge, zo niet de hoogste prioriteit, in de sca- la zijner waarde-oordelen.
* * *
Het stem-resu1taat van de 15de mei" - aldus mr. Toxopeus - ,.,betekent een uitspraak voor een voortzetting van het gevoerde be- leid. Er is een nedergang van de PvdA, die niet opgevangen wordt door stijging van de PSP of de CPN De P.S.P. is sinds de Statenverkie- zingen vrijwel gelijk gebleven.
:E.n er is een kleine te..wggang bij de CPN. Alles tezamen hebben de kie- zers zich niet uitgesproken ·voor een ro.d:icalisering van het beleid.
De VVD is weer iets omhoog ge- gaan. Wat. wij liberalen, vergeleken bij 1959 hebben verloren, is gegaan naar de Boerenpartij, naar van Rap-
pard en naar Eoonomisah Appèl Dat zijn ,.rechtse" groepen. En dat
GESPREK MET
Mr. TOXOPEUS
wijst zeker niet in de richting, dat men de regeringpolitiek te 'rechts heeft gevonden. Integendeel, die groepen hebben die politiek als te
"links" beoordeeld. Men kan dus moeilijk zeggen, dat men de kant op moet gaan van het door de PvdA gewenste beleid.
Men zal een regeringscombinatie moeten vinden, die het gevoerde be- leid wil voortzetten. Dat houdt in groter vrijheid binnen een sociaal ka- der voor iedere burger. Belasting- verlaging zal men een zeer hoge prioriteit moeten geven. De woning-·
bouw zal, in de ogen van de VVD, gericht moeten zijn op het zoveel mo- gelijk laten "meespelen" van de vrije sector. Daarnaast woningwetwonin- gen en premiewoningen voor hen, die het nodig hebben, b.v. bejaarden.
Het is fout, mensen, die best meer betalen kunnen, in woningwetwo- ningen te laten wonen".
,.Onder de moeilijke problemen reken ik" - aldus de nieuwe VVD- fractievoorzitter uit de Tweede Ka- mer - "het omroepbestel en met name het tweede TV-net. Naar mijn mening zal er een meer open bestel moeten komen. Met een tweede TV- net dat onafhankelijk is van de om- roeporganisaties. Dat tweede net kan zeker tot stand komen, op een behoorlijke, van goede normen af- hankelijke commerciële basis. Los daarvan moet er een mogelijkheid zijn om althans tot een begin te ge- raken van een "droit de réponse" in de aether".
Terecht ziet de heer Toxopeus eenzijdig aanvallen zonder dat de tegenpartij het recht heeft terug te s)aan, reeds als inbreuk op een nor- male sportiviteit.
"Onder de bel~mgrijke vraagstuk- ken voor de volgende parlementai- re periode .vie ik de gehele land- bouwsituatie. Die zal grondig moe- ten worden bekeken.
Wat de buitenlandse politiek be- treft, daar bestaat tussen de verschil- lende politieke partijen een vrij gro- te overeenstenuning. Op dat punt zijn dus menselijkerwijze - tn- tern - geen moeilijkheden te ver- wachten..
kosten, welke aan de hui,sartsen verschuldigd zijn. Trouwens, vrij- heid op tal van gebieden vloeit voort uit de bovengenoemde eis:
groter vrijheid voor iedere burger binnen een sociaal verantwoord ka- àer".
* * *
D
it interessante politieke on- derhoud vindt plaats in de smaakvolle, comfortabele woning - boeken, veel oude meubelen - in de Cavaleriestraat te Breda. Sinds zijn tweede jaar - met onderbre- kingen voor zijn studie te Utrecht en de mobilisatie - is mr. Toxo- peus inwoner van deze stad. Het- geen men "toeval" noemt, heeft be- schikt dat hij in diezelfde straat waar hij sinds 1945 "in gehuwde staat" woont, in "dienst" bij de School Reserve-officieren Bereden Artillerie op wacht heeft gestaan.Thans is hij er de waker over zijn gezin. Het gezin? Een zoon van ze- ventien, die hij nog met tennissen de baas is. Een dochter van veertien.
En vooral: mevrouw H. A. Toxopeus -U fkes, innemend door charme en natuurlijkheid.
Via het lidmaatschap van de ge- meenteraad voor de VVD is hij tot dt:! politiek gekomen. In 1956 lid van de Tweede Kamer. De rest is bekend.
* .. •
Is er tegenwoordig minder be- langstelling voor de politiek dan in vroeger jaren" is onze laatste vraag.
- "Neen, in het algemeen zeker niet. Wel zijn er een aantal zaken in de kamer, die sterk verbetering behoeven. Er zijn te veel specialis- ten. Maar de fracties moeten alge- meen politiek zijn ingesteld. Na- tuurlijk kan men bepaalde specia- listen niet ontberen. Het moet ec.'hter niet ontaarden in een clubje specia- listen, waarin ieder slechts een eigen terrem bestrijkt. Ook adhlt ik het niet juist, da:t vertegenwoordi- gers van maatschappelijke organisa- ties een standpunt moeten verde<fi- gen, dat te voren elders is vastge- steld. Een teveel aan .,pressure- groups" maakt het wevk in de Ka- mer soms illUSOiir.. Toch - U weeli::
ik houd niet van extreme uitlatin- gen - geloot iik gee:ns:Mns, dat de derr.ocratie zich in dodelijk gevaar bevmrlt".
22 MEI 1963 - PA GIN A S
W ij komen te praten over de af- gelopen parlementaire, dus eigenlijk ministeriële periode. De ambtenaars-salarissen en vooral het Nieuw Guinea probleem hebben hem "zeer hoog" gezeten en veel van zijn energie opgeëist. Echter, mr. Toxopeus schijnt er met zijn zonnig optimisme de man niet naar zich door tegenheden te laten neer- drukken. "Je moet hard werken, maar er toch voor zorgen, dat je niet in je eigen werk verdwijnt".
Aldus mr. Edzo Hendrik Toxopeus.
Een raad, die . veel moderne mana- gers, als zij hem zouden opvolgen, kan behoeden voor tijdelijke of to- tale ongeschiktheid voor het Z1 ge- liefde vak.
UW HAAR ZIT
van vroeg tot laat in weer en wind
me/::nt
• Haarcrème
Fo~se tube f 1,75.
Uitsluitend bij de kapper verkrijgbaar!
WIJ LEVEREN·
DOZEN
uit Massief Carton
*
Speciaal voor export.
*
N.V. Stroocartonfabrlek v/h
E. Free & Co.
OUDE PEKELA
Telefoon 05978-2233, 2 lijnen
Eigen modern ingericht laboratorium.
' '
De vrijheid, zoals de liberalen die zien, kan men niet deelachtig worden, als men economisch te zeer van anderen afhankelijk is. Een deel der werknemers, die een te Jaag loon hebben, is niet tn staat, zelf verantwoordelijkheid te dra- gen. Naarmate meer werkn.emers welvarender worden, zal het moge- lijk zijn, hun een groter verant- woordelijkheid te doen dragen. Bij voorbeeld betaling van een deel der
· B.o km a tv. ··· u~ . ,Ja; .
~Oude ge~ev~r *--Bessenrood * Cit~oen jenever . , . ,
VRIJHEID EN DEMOCRATIE 22 MEI 11}63 - PA GIN A 4
~~ONZE NIElTWE T, EEDE I(AMERFRACTIE"
Zittend v.l.n.r.: Dr. K. van Dijk, R. Zegering Hadders, Mr. E. H. Toxopeus, ]. C. Corver en Mevrouw Mr. J. M.
Stoffels-van Haaften. Staand v.l.n.r.: M. Visser, Ir. D. S. Tuijnman, }. H. Couzy, Th. H. }oekes, Prof. Dr. H. }.
Jf/itteveen, Mevrouw G. V. van Someren-Downer, Ir. L. G. Oldenbanning, Mr. Dr. C. Berkhouwer, Me·vrouw Ir.
A. Kuiper-Struyk., Mr. W. }. Geertsema en Mejuffrouw Mr. }. }. Th. ten Broeche Hoelrstra.
lla de stemming
Z
iezo, de stemdag is achter de rug en wij kunnen even be- komen en uitrusten. Even maar; de poliitiek staat niet stil, want het le- ven staat niet stil.Elders in dit blad is al over de uit- slag geschreven en er zal nog wel meer komen, dus wij zullen in onze kil;e:ine ruibr.iek ons tot enkele opmer- klîngen bepalen. Daar is in de eerste
~.alts deze, dat wij heel blij zijn, dlalt onze vier vrouweLijke Kamerle- den., die haa.r taak zo voortreffelijk v:ervuJ!len, ook in de nieuwe Tweede K>amer zittin.g zullen hebben. Wij fe- J!ioi'teren ons 2/elf daarmee!
Afgezien van de gewone argumen- ten waarom wij vrouwen in de po- liltiiek wensen, vragen wij ons nu ook af, of vrouwen in de politiek niet stabiliserend kunnen werken.
I-Iet is ons verleden jaar opgeval- len (wij merkten het in correspon- dentie en op bijeenkomsten) dat de vrouwen bij de toen zo teleurstellen-
de resultaten niet zo uit het veld ge- slagen waren als sommige 1'nannen.' En· men zegt altijd, dat wij zo veel emotioneler zijn! Was het onze be- roemde vrouwelijke intuïtie, die ons de teleurstelling kalmer deed ver- werken? Nu, dan had die het weer eens bij het rechte eind.
En nu hopen wij maar, dat die ons ook verder zo goed op het poli- tieke pad zal geleiden. Daarop stil- staan mogen Wij niet. Dat gevaar d1·eigt wel, met dat lijntje dat weer naar· boven gaat. Maar dat is niet genoeg. Wij zullen ons terdege moe- ten bezinnen; bezinnen op onze be- ginselen, die altijd ons uitgangspunt moeten zijn; bezinnen op de wijze, waarop wij die beginselen moeten uitdragen; bezinnen op de weg, waarlangs wij onze Nederlandse sa- menleving tot welzijn willen bren- gen.
J.H.S.
Copie voor dc:e rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
ONTWIKKELINGSPR OBLEMEN IN DE AFRIKAANSE
GEBIEDEN
H
ierover zal gesproken worden door dr. J. A. Posioen, mede- werker van het Institute of social studies. Dit zal gebeuren op de jaar- bijeenkomst van de Contactgroep voor Vrouwen van de Europese Be- weging, een van de instellingen, waarbij onze organisatie is aangeslo.- ten.Belangstellenden kunnen deze le- zing g1 atis bijwonen op 12 juni a.s.
om 2 uur n.m. in het gebouw van de S.E.R., Bezuidenhout 60, Den Haag.
VERKIEZING
EERSTE KAMERVERKIEZING
Op donderdag 16 mei j.l. kozen de le- den der Provinciale Staten de nieuwe .Eerste Kamer. Zoals op grond van de uitslag van de Provinciale Staten,verkie- kiezing 1962 reeds tevoren vaststond, kwam onze fractie met deze verkiezing van 8 op 7 leden.
Voor de zuidelijke groep !bestaande uit de provincies Noord-Brabant. Zee- land, Utrecht en Limburg) zal ·in de nieuvve Eerste Kamer voor onze Partij het aftredend lid mr. D. A. Delprat te Amsterdam zitting nemen.
Voor de noordoostelijke groep (de pro- vincies Gelderland, Overijssel, Groningen en Drente) is herkozen ir. J. Baas te Zutphen, terwijl voor deze groep in plaats van mr. dr. R. H. Baron de Vos van Steenwijk als nieuw lid zitting zal nemen ir. H. J. Louwes te Ull·um.
Voor de provincies Noord-Holland en Friesland zijn gekozen de aftredende le- den mr. J. de Wilçle te Amsterdam en dr. P. G. van de Vliet te Hilversum.
Voor de provincie Zuid-Holland ten- slotte zullen zitting nemen de aftreden- de leden mr. H. van Riel te 's-Gl·aven- hage en mevrouw drs. J. F. Schauwe- naar-Franssen te Bilthoven.
Prof. dr. H. J. Witteveen, die voor de- ze groep in de oude Eerste Kamer .zitting had zal thans zijn parlementaire werk- zaamheden aan de overzijde van het Binnenhof voortzetten.
Onze hartelijke gelukwensen aan de nieuwe Eerste Kamerfractie van onze PartiH
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
DE CIJFER PRE
Bebt u óók zo'n opgewonden, bijna feestel~ik
gevoel gehad, toen u op die avond van de 15de mei de uitslagen voor de V.V.D. steeels beter zag worden? En toen daar, als een lichtend slotstuk, zo omstreeks het middernachtelijk 1mr, het cijfer 16 uit de (beeldschenn)lucht kwam vallen?
Het was, bij die urenlange cüferwaterval, nog niet mogelijk tot enigerlei zuivere analyse te komen, maar een drieledige algemene conchtsie
·was toch reeds te trekken.
0 Wij hadden, ondanks alle sombere prognoses der politieke weergoden van diverse pluima- ges, de helft van de in .1959 naar Nederland- se verhoudingen gemeten spectaculaire winst van 6 zetels behouden.
e De V.V.D. had zich - niet met de hakken over de sloot, maar ruimschoots ' - als derde partij in den lande weten te handhaven.
• En tenslotte bleken alle pogingen van z.ich èveneens "liberaal" noemende groepjes mis- lukt en was de V.V.D. de enige representante van het liberalisme in onze volksvertegen- woordiging gebleven.
Dat waren de drie allesoverheersende feitelij- ke gegevens, die onze goede stemming in het middernachtelijke uur van die 15de mei vol- komen rechtvaardigen.
* * *
I nmiddels hebben we dan nu de cijfe1·s van het gehele land vóó1· ons. Een rustige analy- . se daarvan bieclt zoveel stof, clat men nauwelüks .weet, waar te beginnen.
Het beste is clan wellicht, als uitgangspunt te nenten hetgeen de kern is geweest van de be- schouwingen, die in vroegere hoofdartikelen in ons blad en later ook in deze ntb<·iek aan de ver- kiezingen van 1962 zijn gewijd.
Die kern was deze, dat er - ondanks het te- leursteLlende van de uitslagen van 1962 - geen enkele reden was voor paniele En dat b~j een analyse van incidentele verkiezingslLitslagen- cleze 1w~it uitsluitend "in de tijd gelocaliseerd"
mogen worden bezien.
Wij bedoelen hiennede, dat 1Joor de beoordeling van cle werl<:el~jke positie ener partU in ons volksleven, bij de beoordeling van haar "waar- devastheid" en van de gezondheid harer consitu- . tie, haar ontwikkeling op lange?· termijn een
duidelijker aanwijzing vormt dan een incidentele .'verkiezingsuitslag.
· Wij kunnen dit duidelijk maken, wanneer wij de na-oorlogse ontwikkeling van de Anti-Revo- ltäionaire Partij en die van de Volkspartij voor Vdjheid en D2mocratie met elkander vergel~i-
ken.
Gemakshalve in beide uevallen reeds van 1946 af ;L·itgaande van een Kamer van 150 leden, telde de Anti-Rev. Pa1·tij in 1946 20 zetels en de Partij van de Vrijheid (sinds 1948: V.V.D.) 9 zetels.
Wij zien dan bij de na-oorlogse verkiezingen voor beide genoemde partijen deze ontwikkeling in de behaalde zeteltallen in de Tweede Kamer:
A.R.P.
V.V.D.
1946 1948 1952 1956 1959 1962
20 20 18 15 14 13
9 12 13 13 19 16
Cijfers spreken vaak een duidelijker taal dan woorden. Wie deze beide cijferreeksen bekijkt, heeft een to_elichting nauwelijks van node. Bij de Anti-Rev. Partij een ononderbroken achtendt- gang. Bij de V.V.D. een ononde.1·broken opgang, met één uitzonderlijke uitschieter naar boven in 1959.
Ondanks sommige schampere opmerkingen daarover, had de heer Oncl volkomen gelijk, toen
h~j in 19 62 voor de juiste beooi·de ling van ver- kiezingsuitslagen sprak van de lange- en de kor- te-golfbeweging.
De ·zeer exacte socialist, ir. H. Vos, baseerde zich daar in feite bij zijn analyse van de verkie- zingsuitslagen in 1962 trouwens óók op.
Wat de V.V.D. betreft. kreeg de opkomende lange-golfbeweging van 9 zetels in 1946 tot 13 zetels in 1952/56, een opstuwende korte-golf-
NOTITIES VAt~ EEN INSIDER
beweging tot 19 in 1959, welke in 1963 tot de helft van haar eigen opstuwing is teruggelopen.
Zo is uit de cijfers onder de piek van 1959 door de zich voortzettende lange-golfbeweging van 1946 via 1.956 naar 1.963 duidelük te onderschei- den in de reeks: 9- 12- .13- 13- 16.
* * *
Het zou in vele opzichten beter zijn geweest, wanneer onze opgaande lijn in 1959 niet door zulk een conj1mct1ire le 1iitschieter was on- deTbroken, maar de lange-golfbeweging zich in hetzelfde tempo als voorheen had voortgezet en de uitslagen b~jvoorbeelcl het VolgeiLde . beeld zouden hebben opgeleverd 1959: 15 zetels (win:st 2 zetels) en 1963: 16 zetels (winst 1 zetel).
De constant stijgende lijn van de V. V.D. zou clan als een van de meest typerende verschijnse- len van onze na-oorlogse politieke ontwikkeling algemeen zijn erkend, velen zou een paniekstem-
?ning in 1962 zijn bespaard en het eindresultaat:
de aankomst op 16 zetels in 1963, zou hetzelfde zün geweest.
Ondertussen: de verkiezingscon.hmctuur heb- ben wij nu eenmaal niet geheel zelf in de hand.
Een opstuwende korte .golf, veroorzaakt door een incidentele samenloop van buitengewoon gun- st-ige o1nstandigheden, heeft b~jna onherroepehik de neiging, daarna weer iets terug te vallen.
Wij weten ondertussen al vooruit, wat gebo- ren pessimisten, die ieder·e niet door sentiment maar door rustige bescho1twing ingegeven ana- lyse met het nare woord "goedpraterij" menen te knnnen betitelen, ons zullen tegemoet voeren.
22 MEI 1963-PAGINA 5
E
(I)Dat is: die 16 zetels mogen dan inderdaad (het valt eenvo1tclig niet te ontkennen) op de opgaan- de lijn 1946-1956-1963 liggen, maar hoe be- wüst: n. dat de tentggang in 19 in 1959 tot 16 in 1963 niet het begin van een zich voortzettende daling zal zijn?
Ons antwoord is dan, dat men bewijzen altijd pas achteraf, aan de hand van de feiten, kan leveren. Maar de tendens wijst niet in de rich- ting dier mogelijke pessimisten.
De 16 zetels van thans liggen immers weer boven de 1átslagen van 1962, die voor zover het de Statenverkiezingen betreft ons 15 zetels en voor zover het de Raadsverkiezingen aangaat landel1jk zeker niet meer dan 14 Kamerzetels zonden hebben opgeleverd.
Oók van 1962 op 1963 gezien bevinden we ons dns, landeli;ik en totaal, weer in opgaande 'ltjn.
* * *
Wij stellen ons voor, in een tweede artikel een aantal plaatsel~jke uitslagen, zowel in cie gn)te steden als in de landelijke· districten, aan een nadere beschouwing te onderwerpen.
In deze eerste beschouwing willen wij echter nog twee meer algemene opme1·kingen maken.
De eerste is, dat deze Kamerverkiezing zonder voorbe.houd mede als een persoonl~ik succes voor onze landelijke lijstaanvoerder, mr. Toxopeus, kan worden beschouwd. Zijn populariteit, onge- twijfeld nog versterkt door z~jn optreden en de door hem gewekte plezierige en vertrouwenwek- leende indruk voor de televisie, is de part~i in belangrijke mate ten goede gekomen .
Bijzonder genoegen moeten hem de uitslagen in de zuidelzikste provincies: Noord-Brabant en Lirnbnrg, 'hebben geelaan en het allermeest de 1Litslag in zijn "eigen" gemeente: Breda.
Bij de Statenverkiezingen van 1962 behaalde de V. V.D. in Bréda 6,9 % der stemmen, bij de daarop· volgend~ .. Rrtadsvérkiezi1igen vcrr(~ het- zelfde jaar 6 % en ih..ans'~ 8.5 o/o. ·
Zo àing het ook in talrijke andere Brabantse . en Limburgse gemeenten. Slechts enkele voor-
beelden l.aten wij volgen.
's-Hertogenbosch Maastricht Roermond Heerlen Oss
Roosendaal en Nispen Eindhoven
'Staten ... - i962
3,7 s,;!
3,3%
3,9%
2,1%
4,1%
2,8 '}'~
6,3%
Raad 1962
3 %
3)4 ~~}
5,4o/o
Kamer 1963 4,9%
4,4%
4,3%
3 %
5,2%
4,2%
7,3%
Onze tweede opm.erking is, dat deze verkiezing mede een _persoonlijk succes is gewo1·den voor mevroltw Van Someren, ov wie landelijk niet minder dan 32.433 voorkeurstemmen we1·den 1titge bmcht.
Dat betekent een eresal1<1ä voor haar en voor de strijd, die z~j zowel bij de behandeling van de televisie-nota als b~j die van de rnammoetwet heeft gevoerd.
ONS LANDELIJK VERKIEZINGSFONDS
Voor al uw reizenGIRO 6 7 8 8 0
Nu de strijd is gestreden en onze Partij een verheugend resultaat heeft bereikt, wil uw penningmeester al degenen, die hem in de weken, voorafgaande aan de dag der verkiezing, financieél hebben gesteund en het hem daardoor mogelijk hebben gemaakt deze verkiezingsompagne te voeren, hartelijk dankzeggen.
Ook deze week kwam nog een aantal giften op giro 67880 binnen.
.A.llereerst wil ik U vermelden een gift van de afdeling Sliedrecht van f 2.000.-.
Hartelijk dank voor cle;:e grote steun aan ons Verkiezingsfonds 1
Van leden en gc:estverwanten ontvingen wij nog onderstaande bij dragen:
J. D. J. te L., f 25.-; A. J. W. te W., f 15.-; mevr. E. S.-V. te K, f 10.-;
P. C. D. E. te E., f 50.-; ir. F. G. W!. te D., f 1.500.-; J. de K te .. s-G.,
f 25.-; P. V. te S., .f 50.-; mej. M. A. K te S., f 5.-; N. R. B. te H., f Hl.-;
mevr. B. V. B. te 's-G., f 10.-; H. G. B. te H., f 25.-; J. L. T. te \Y/., f 75.-;
H. B. teL., f 50.-; C. v.H. te U., f 25.-; mr. K. W. J. N. te G.,·f 15.-; W. K.
te D., f 200.-; N.N., .f 20.-; mr. J. v. d. M. te \Y/., f 100.-; K. A. B. te R.,
f 15.-; C. I. K. te H., f 50.-; N. J. \Y/. B. te ·s-G., f 5.-; S. P. te G., f 5.-;
mr. J. W. te \Y/., .f 500.-.
Alle geefsters en gevers mijn hartelijke dank!
Mochten er onder U zijn, die ons V erkic:zi ngsfoncls nog nic:t hebben gesteund, laten zij clan vooral niet Yerzuimen alsnog een bijdrage op unze girorekening no. 67880 over te maken.
SIDNEY J. VAN DEN BERGH, Penningmeester.
OILERS TRAVEL ORGANIZATION
GHOEPS REIZEN en INDIVIDUELE REIZEN
OILERS TRAVEl ORGANIZATION
PASSAGFS en HOTJ<;L RESERVERINGEN
OILERS TRAVEL ORGANIZATION
HEIZEN om te REIZEN en HEIZEN om te RUSTEN
OBLERS TRAVEL ORGANIZATION
l\IOORSEHUIS, ABSTEDERDIJK 1 _ UTRECHT - TEL. 26850
o-t01'L~vli!:RANCtER~
.,,.. N .... M 0 E K 0 N t N (i I N
€En OUb€ n~<>.lTI VOOR Cj0€Ö€ WI]O
~
F. 0 N N E S & Z 0 0 NWUNHANDEL- ANNO 1876- GRONINGEN
