Opvoedingsondersteuning bij adoptie

(1)

(2)

2

Een Stevige Start

Groepsbegeleiding eerste hechting bij adoptie

Sessie 1

gehechtheid, basisveiligheid en (slaapproblemen)

Nadine Meeus en Katherine D’Hoore

(3)

3

Overzicht inhoud cursus

1. Theorie gehechtheid gekoppeld aan reële kinderen 2. Basisveiligheid

3. Slaapproblemen

4. Vertrouwen opbouwen 5. Basiscommunicatie

6. Zelfvertrouwen 7. Grenzen stellen

8. Omgaan met nood aan contrôle 9. Trauma en verdriet

10. Zorg delen : kinderopvang en school

11. Familieavond

(4)

4

Kennismaking en

voorstellen van de kinderen

• Voorstellen van het gezin

• Voorstellen van het adoptiekind a.dh.v. een voorwerp

dat het kind typeert

(5)

5

De bril

Probleemstelling:

• Gebeurtenis

• Interpretatie

• Emoties

• Behoeften

• Actie

(6)

6

De bril

Probleemstelling:

• Gebeurtenis

• Interpretatie

• Emoties

• Behoeften

• Actie

(7)

7

Veilige hechting

Wat betekent dat voor u?

(8)

(9)

(10)

10

HECHTING EN

SENSITIEVE RESPONSIVITEIT

KIND VOLWASSENE

SIGNALEN

REAGEREN

R < R <

(11)

Terug gaan en inhalen

Zelfstandig Schijn-zelfstandig

hulpeloos

Veilig Onveilig Toevertrouwen Afsluiten

Zelfvertrouwen Onzeker Creatief inleven Niet inleven

> 5 jaar

2,5 tot 5 jaar

9 m – 2,5 jaar

3 - 9 m

0 - 3 m

vrijdag 6 december 2013 Adoptiekind in de basisschool

(12)

12

INHAALSTRATEGIE

EHBA

Bouwsteen 1: Veilig - niet veilig

• Op signalen reageren en signalen leren kennen

• Structuur

• Voorspelbaarheid

• Continuïteit

• Niet negeren

• Stress verminderen (attunement, stem en toonhoogte aanpassen)

• Lichamelijke afstemming (dragen, wiegen)

• ‘Reparenting’ technieken

(13)

13

Technieken van

hermoederen/hervaderen

• De plaatsing in een gezond gezin is niet genoeg

• Verwachtingen aanpassen aan de ontwikkelingsleeftijd van uw kind

• Nooit schaamte gevoel geven

• Oogcontact stimuleren

• Vestibulaire stimulatie

• Veel praten met een zachte en hoge stem

• Aanraken, masseren, strelen

Trage vooruitgang!

2 stappen achteruit, 3 naar voor In het begin slechter dan ervoor

(14)

14

Huiswerk

• « reparenting » techniek uitproberen

(15)

15

Een Stevige Start

Groepsbegeleiding eerste hechting bij adoptie

Sessie 2

basisveiligheid,( slaapproblemen), vertrouwen en basiscommunicatie

(16)

Vorige Sessie:

• Geef één gedachte weer die is blijven hangen van de vorige sessie.

• Heb je een reparenting techniek uitgeprobeerd?

(17)

17

Slaapproblemen bij adoptiekinderen

Soorten slaapproblemen:

• Inslaapproblemen

• Doorslaapproblemen

• Dromen en nachtmerries

(18)

18

Inslaapproblemen

Angst voor:

• Opnieuw afscheid nemen

• Verlating

• Controle te verliezen

• Overgave aan de nacht

Extra veiligheid geven is niet hetzelfde als extra aandacht geven of een kind

verwennen.

(19)

19

Gevoelens van onveiligheid

• Aandacht en nabijheid claimen

• verstillen

(20)

20

Doorslaapproblemen

• Het kind is nog niet gereguleerd.

• Regulatie ontstaat bij biologische kinderen na ongeveer 6-12 maanden

• Eerst moet een kind voldoende basisveiligheid kunnen ervaren

• Bouwstenen hechtingspiramide

(21)

21

Dromen en nachtmerries

• Herbeleven van onaangename herinneringen

• Als het kind nog niet kan praten of zich nog onvoldoende kan uitdrukken

• Als het hier-en-nu voor het kind nog niet voldoende veilig is

• Prikkelgevoeligheid

• Verwerken wat er in het verleden is verleden

gebeurd is

(22)

22

Hoe het kind helpen bij slaapproblemen

• Eigen koers varen

• Neem een beslissing die bij jullie past

• Ambivalenties van ouders maken het kind onzeker

• Een nieuwe gewoonte aanleren duurt 21 dagen

• Neem de leiding in het slaapritueel

• Middagdutje =/ nachtrust

(23)

INHAALSTRATEGIE

EHBA

Bouwsteen 2: Toevertrouwen - afsluiten

• Invoelen en toewenden (op afstand letten)

• Voorspelbaar zijn (zeggen wat je doet en doen wat je zegt)

• Spiegelen met

gelaatsuitdrukkingen, geluiden, gebaren, …

• Gemarkeerd Spiegelen

• Volgen (≠ involgen)

• Babymassage

• Bewegingstherapie van Veronica

Sherborne

(24)

De kleine matroos

(25)

INHAALSTRATEGIE

EHBA

Bouwsteen 3: Zelfvertrouwen - onzeker

• Aanmoediging en vertrouwen geven

• Floor time

• Kiekeboe en

verstopspelletjes

• Rituelen voor afscheid nemen en terugkomen

• Benoemen

• Congruentie tussen

gelaatsuitdrukking en inhoud

(26)

Sessie 3

Een stevige start

(27)

Benoemen

= Ondertitelen wat het kind

• Doet

• Denkt

• Wil

• Voelt

= Stellend en niet vragend

(28)

(29)

Benoemen + zichzelf benoemen

1 Signaal van het kind benoemen

2 Reactie van de volwassene benoemen

• Stap 1 niet overslaan

• Diversifiëren in doen, denken, willen, voelen

• Niet teveel uitleg

• Positief voorzeggen

• Kring maken

• Uitzondering: gevaarsituatie!

(30)

Hersenstructuur bij omgaan met

angst en stress

(31)

Trauma en het geheugen

(32)

Controle

Nood aan controle

≈ drug

Nood aan beloning Angst voor straf

De gewone opvoedingsmethodes werken niet bij kinderen die niet veilig gehecht zijn

Voor een hechtings-gekwetst kind betekent de controle aan de ouders laten, het risico lopen om te sterven

(33)

Omgaan met moeilijk gedrag

• Eerst basisveiligheid!!!

• Gedrag begrijpen

• Aanmoedigen

• Spel als positieve aandacht

• Belonen

• Goede instructies

• Negeren om gedrag te verbeteren

• Grenzen stellen

• Consequenties ervaren

• Time-out/time-in

• Positief denken

(34)

4 jaar 4 jaar

Reële leeftijd Ontwikkeling

(35)

35

Een Stevige Start

Groepsbegeleiding eerste hechting bij adoptie

Sessie 4

Informatieavond over adoptie en gehechtheid

voor familie, kennissen, leerkrachten en andere professionele betrokkenen

(36)

IT TAKES A WHOLE VILLAGE TO RAISE A CHILD

(37)

37

De ijsberg

S ITUATIE

(Zichtbaar) GEDRAG

---

ONVEILIGE HECHTING TRAUMA

VERDRIET

ANDERE GEWOONTEN ONVERMOGEN …..

(38)

38

Filters

I I I I I I I I I I I I I I I I Aanwezige prikkels

I I I I I I I I Alleen belangrijke prikkels worden doorgelaten

I I I I I I I I I I I I I I I I overgevoeligheid:

Alle prikkels worden doorgelaten

I I I Ondergevoeligheid Zeer weinig prikkels

worden doorgelaten

FILTER

(39)

UITSPRAKEN EN MISVERSTANDEN

EHBA

• Wanneer je hem een weekje naar mij zou sturen, dan zou het rap gedaan zijn met die kuren!

• Als ze zich soms zo normaal kan gedragen is dat teken dat er geen verschil is met andere kinderen.

• Kinderen weten niet meer wat er voor de adoptie gebeurt

is, dan kunnen ze er ook geen gevolgen van dragen.

(40)

ONDERSTEUNING VAN DE OMGEVING

EHBA

Grootouders:

• Hoe kunnen wij de ouders ondersteunen in hun specifieke, bijzondere opvoedingstaak?

• Hoe kunnen wij het kind ondersteunen?

• Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat het kind zich opgenomen

voelt in de familie?

(41)

ONDERSTEUNING VAN DE OMGEVING

EHBA

Vrienden, familieleden, leerkrachten,…

• Hoe kunnen wij ouders ondersteunen in hun specifieke, bijzondere opvoedingstaak

• Hoe kunnen wij de ontwikkeling van het kind ondersteunen?

• Wat kan ik bijdragen opdat het kind zich opgenomen

voelt in de familie, vriendenkring, klas, …

(42)

ONDERSTEUNING VAN DE OMGEVING

EHBA

Ouders:

• Wat kunnen grootouders, vrienden, leerkrachten,… doen om ons te ondersteunen in onze specifieke, bijzondere opvoedingstaak

• Wat kunnen grootouders,… doen om ons kind te

ondersteunen?

(43)

43

Een Stevige Start

Groepsbegeleiding eerste hechting bij adoptie

Sessie 5

grenzen stellen, trauma en verdriet, zorg delen

(44)

Evaluatie familieavond

• Reacties van de mensen die meegekomen zijn?

• Suggesties?

(45)

Trauma en verdriet

• Trauma :

• Relatie met hersenen

• EMDR

• Verdriet:

• Rouwproces (Manu Keirse)

• Levensverhaal opbouwen

(46)

4 ROUWTAKEN (MANU KEIRSE):

1. Aanvaarden van het verlies ontkenning, marchanderen informeren

2. Ervaren van de pijn

afsluiten of blijven steken in agressie confrontatie, praten over

3. Aanpassen aan de omgeving zonder … idealiseren van het gemis

realiteit willen zien

4. Nieuwe engagementen willen aangaan

(47)

• Verdriet blijft altijd een rol spelen ≈ schaduw

• Schuldgevoel

• Hoop

• Iedereen heeft eigen

manier, ritme of tempo

om rouwproces door te

maken

(48)

Zo veel mogelijk juiste informatie geven aangepast aan de leeftijd van het kind

Verdriet erkennen

Geen valse hoop of troost geven

Niet verwerkt verdriet wordt telkens meegenomen naar een volgende fase

na aankomst 6 – 7 jaar puberteit

...

(49)

Levensverhaal opbouwen

Rekening houden met

Cognitieve ontwikkeling

Emotionele ontwikkeling !!

(50)

Het verhaal van de linten

Sofie Thomas Abebe

(51)

Zorg delen

Kinderopvang en school

• Brochure Stichting Adoptievoorzieningen

• Adoptie in de basisschool(voor leerkrachten en ouders)

• Adoptiekind in de groep

• Adoptie en kinderdagverblijf

• Vormingen en ondersteuning op school en in

kinderdagverblijven

(52)

Omgaan met moeilijk gedrag

• Eerst basisveiligheid!!!

• Gedrag begrijpen

• Aanmoedigen

• Spel als positieve aandacht

• Belonen

• Goede instructies

• Negeren om gedrag te verbeteren

• Grenzen stellen

• Consequenties ervaren

• Time-out/time-in

• Positief denken

(53)

Omgaan met moeilijk gedrag

Concrete situaties analyseren en oplossingen bedenken

• Groepjes ouders zodanig samenstellen dat iedere ouder het probleem van een ander kind krijgt

• Groep1 :

• Groep 2:

• Groep 3:

(54)

We hebben regelmatig een situatie met X waarin hij heel opgewonden is en er niets meer tot hem doordringt. Hij is dan heel wild, doet niet door om zich klaar te maken, luistert niet, eist heel veel aandacht en doet dan heel langzaam door waardoor wij ons nog meer opjagen. Dit is zo als we ons klaar moeten maken om naar een familiefeestje te gaan, of te gaan spelen bij vriendjes, of een uitstapje gaan maken, … Nochtans zijn het altijd leuke activiteiten die we dan gaan doen die hij heel fijn vindt. Meestal eindigt dit in een ruzie en veel tranen en boosheid.

Alles wat we ook proberen heeft geen effect op hem.

(55)

Omgaan met moeilijk gedrag

• Welke moeilijkheden vanuit adoptie of moeilijke hechting zorgen ervoor dat dit gedrag ontstaat?

• Hoe kan je de situatie veranderen zodat je effect krijgt?

(56)

Volle Paniek

Heel bang

Bang

Beetje ongerust Rustig

Volledige ontspanning

10 Ontploffing

9 op het punt van explosie

8 koken

7 kwaad worden 6 ergernis

5 gefrustreerd 4 OK

3 kalm

2 rustig en gelukkig 1 kan niet beter

Thermometers van emoties

(57)