JaarVerslag VOs/aBB 2015

(1)

2015 JAARVERSLAG

(2)

JaarVerslag VOs/aBB 2015

Inhoudsopgave

Inleiding 3

Hoofdstuk 1: Basiscollectie 4

1.1 Ondersteuning bestuursbureaus 4

1.2 Informatievoorziening 4

1.3 Publicaties 6

1.4 alV en symposium 7

1.5 ledencontacten 8

1.6 ledenvoordeel 9

Hoofdstuk 2: Bestsellers 10

2.1 Belangenbehartiging 10

2.2 Helpdesk: méér en ándere vragen 12 2.3 Trainingen en informatiebijeenkomsten 15

Hoofdstuk 3: Thrillers 16

3.1 Passend onderwijs 16

3.2 governance 16

3.3 Crisisondersteuning 17

3.4 Krimp 17

3.5 Medezeggenschap 18

Hoofdstuk 4: Poëzie 19

4.1 school!Week 19

4.2 Diploma openbaar onderwijs 19 4.3 Identiteitsontwikkeling/imagoversterking 20

4.4 levensbeschouwing 21

Hoofdstuk 5: Financiële verantwoording 22

Financieel jaarverslag 26

accountantsverklaring 40

ledenlijst 42

(3)

VOS/ABB is de vereniging voor bestuur en manage- ment in het openbaar en algemeen toegankelijk primair en voortgezet onderwijs. De vereniging behartigt aldus de belangen van de aangesloten schoolbesturen en sa- menwerkingsverbanden.

Missie van de vereniging is ‘goed onderwijs voor álle kinderen’. De inzet richt zich op versterking van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs op elk terrein. De aangesloten scholen kunnen rekenen op professionele ondersteuning en advisering van bestuur en management op het gebied van bestuurlijke organisatie, onderwijskundige en juridische zaken, financiën, ICT, medezeggenschap, planning en huisvesting. al die activiteiten zijn in dit jaarverslag terug te vinden in vier hoofdstukken. Daarbij is de metafoor van de boekenkast gebruikt: er is een basiscollectie, er zijn bestsellers en thrillers en er is poëzie. Voor VOS/ABB zit de poëzie vooral in de verdere identiteitsontwikkeling van het openbaar onderwijs. Voor de versterking en belangenbehartiging van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs zijn de basiscollectie en de bestsellers onmisbaar, en sommige dossiers zijn zo spannend als thrillers.

Feiten en cijfers

VOs/aBB had in 2015 264 leden. Dit zijn schoolbesturen die circa 1800 zelfstandige BrIN-nummers vertegenwoor- digen. Inclusief nevenvestigingen zijn dit circa 2000 aangesloten scholen. Van deze aangesloten scholen is 62 procent actief in het primair onderwijs en 38 procent in het voortgezet onderwijs.

Daarnaast hebben 23 samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs en 6 administratiekantoren een dienstver- leningsabonnement. Ten slotte hebben 14 gemeenten een gemeentelidmaatschap en nog eens 13 gemeenten een informatie-abonnement om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in het openbaar funderend onderwijs.

stuursoverdracht of fusie. Daar staan 5 nieuwe aanmeldingen tegenover. In 3 gevallen ging om heraansluiting van oud-leden.

Het personeelsbestand van VOs/aBB is stabiel en het ziekteverzuim laag. Op 1 januari 2015 waren er 16 mensen in dienst die in totaal 14 fte vertegenwoordigden. Op 31 december 2015 waren er 17 mensen in dienst, maar het aantal fte bleef ongewijzigd: er kwam één medewerker met een 0 urencontract bij. De personeelsleden bekleden de volgende functies: directeur, adjunct-directeur, juridisch adviseur, (senior)beleidsmedewerker, officemanager, administratief medewerker, journalist, redacteur en webmaster.

In 2015 is er 1 stagiaire geweest, die drie maanden fulltime op het secretariaat heeft meegewerkt. Het gemiddeld ziekteverzuim over 2015 is 1,25%. In 2015 zijn geen gesprek- ken geweest met de vertrouwenspersoon.

INleIDINg

(4)

1.1 Ondersteuning bestuursbureaus

De bestuursbureaus van scholen kloppen geregeld aan bij VOS/ABB voor ondersteuning op allerlei ter- reinen. Het kan gaan om juridische of financiële vra- gen of kwesties op het gebied van bedrijfsvoering, personeelsbeleid of medezeggenschap. De advi- seurs verlenen maatwerkdienstverlening, vaak op locatie.

Naast de persoonlijke ondersteuning door adviseurs, ondersteunt VOs/aBB de bestuursbureaus door het beschikbaar stellen van praktische rekeninstrumenten in de online Toolbox. Deze is grotendeels alleen toegankelijk voor leden. De tools worden veel gebruikt in het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs en helpen schoolbesturen een professioneel financieel beheer te voeren.

1.2 Informatievoorziening

VOs/aBB hecht aan goede en actuele informatievoorziening aan de leden. Door jarenlange inzet op dit gebied, heeft de vereniging bij de leden en ver daarbuiten, inclusief de media, een positieve reputatie opgebouwd.

De communicatiekanalen van VOs/aBB bieden continu het laatste nieuws, actuele adviezen en achtergronden.

Website

De website www.vosabb.nl is een belangrijk medium voor nieuwsvoorziening. De website van de vereniging wordt, in tegenstelling tot de sites van vergelijkbare organisaties, echt dagelijks geactualiseerd met relevant onderwijsnieuws.

Dat www.vosabb.nl bekend is in ‘onderwijsland’, blijkt uit

de aanhoudend hoge bezoekersaantallen. Hierin speelt ook Twitter een rol. elk gepubliceerd nieuwsbericht wordt via Twitter gecommuniceerd naar de volgers (in december 2015 waren dat er 2900). Tweets met links naar websiteberichten worden vaak geretweet. Dit leidt dagelijks direct tot traffic op de website.

In 2015 is de website in totaal 517.638 keer bekeken. gemiddeld klikken bezoekers elke keer twee pagina’s aan, zodat de site 259.465 bezoeken kreeg. Per maand is dat gemiddeld 21.622 bezoeken, waarbij maart de druk- ste maand was, gevolgd door november en september.

Juli en augustus zijn elk jaar de maanden met de minste bezoekers. Dat komt uiteraard door de zomervakantie.

Qua nieuwsvoorziening op de website heeft VOs/aBB in 2015 een record behaald: er zijn in totaal 898 nieuws- berichten geplaatst. Dat is meer dan in 2014, toen er 879 nieuwsartikelen verschenen. Het nieuwsbericht dat in 2015 het meest is gelezen, ging over het faillissement van Osg Metrium. Dit bericht uit september is ruim 3000 keer aangeklikt. Het faillissement van dit administratiekantoor trof veel schoolbesturen. VOs/aBB informeerde de scholen die een contract hadden bij Osg Metrium, dat hun contracten niet automatisch overgingen op de opvolger. scholen konden op dat moment ook een ander administratiekantoor kiezen.

Nieuwsbrieven

De e-mailnieuwsbrieven van VOs/aBB zijn een gewaar- deerde dienstverlening, wat blijkt uit de abonneeaantallen.

elke week op maandagochtend verstuurt VOs/aBB twee nieuwsbrieven: de ene versie is toegesneden op het primair onderwijs en de andere op het voortgezet onderwijs. De abonnees zijn leden én niet-leden die zich ervoor ingeschreven hebben. Het abonnement is voor

1. BasIsCOlleCTIe

(5)

1. BasIsCOlleCTIe

beide doelgroepen gratis.

De nieuwsbrieven geven een overzicht van alle berichten die in de voorafgaande week op de website zijn geplaatst. Wie iets gemist heeft, krijgt zo een update. De nieuwsbrieven zijn in trek, wat blijkt uit licht stijgende abonneeaantallen. In januari had de Nieuwsbrief PO (primair onderwijs) 3083 abonnees, in december 3116.

De Nieuwsbrief VO (voortgezet onderwijs) had in januari 1575 abonnees en in december 1679. Van beide nieuwsbrieven zijn er in het verslagjaar 42 verstuurd.

alleen in de zomer-, mei- en kerstvakantie verschijnen geen nieuwsbrieven.

Via het verzendsysteem heeft VOs/aBB zicht op de effectiviteit van de nieuwsbrieven. Daaruit blijkt dat gemiddeld rond de 40 procent van de ontvangers de nieuwsbrief opent en dat nog eens de helft daarvan doorklikt naar één of meer berichten op de website. De effectiviteit ligt daarmee gemiddeld tussen de 20 en 25 procent. In de websitestatistieken is dit terug te zien:

op maandag is er steevast een piek in het websitebe- zoek. Daarnaast versterkt een regelmatige nieuwsbrief de verbondenheid van de leden en niet-leden met de vereniging VOs/aBB.

De nieuwsbrieven bevatten tevens vacatures. leden en niet-leden kunnen tegen betaling adverteren op de website van VOs/aBB. Deze advertenties worden door- geplaatst in de nieuwsbrieven. Het betreft personeels- advertenties voor het onderwijs, met name vacatures voor directie- en bestuursleden. leden krijgen korting op het tarief. Van deze mogelijkheid wordt wisselend gebruikgemaakt. soms staat er een reeks vacatures in de nieuwsbrief, soms is het even stil. Dit heeft te maken met aanstellingsdata: veel scholen zoeken per 1 augustus een nieuwe directeur. In het financiële overzicht is

terug te vinden hoeveel de advertenties in het verslagjaar hebben opgebracht. De nieuwsbrieven zijn hierdoor in het algemeen kostenneutraal.

Magazine

Het ledenmagazine van VOs/aBB is in het verslagjaar ingrijpend vernieuwd. In november verscheen het eerste nummer in een geheel nieuwe vormgeving en met een nieuwe titel: Naar school!

Het blad Naar school! is de opvolger van magazine school!, dat van september 2010 tot en met september 2015 is verschenen. Dit blad was een gezamenlijke uitgave van VOs/aBB en de Vereniging Openbaar On- derwijs. Deze samenwerking is in de zomer van 2015 beëindigd. In 2015 zijn nog vijf nummers van School!

uitgekomen, waarbij VOs/aBB de hoofdredactie voerde.

Naar School! is een magazine van 36 pagina’s van, voor en over het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs in Nederland. De titel verwijst naar het concept school!, dat uitgaat van goed onderwijs voor alle kinderen dat boven de denominaties uitstijgt: geen openbare, katholieke of christelijke school, maar simpelweg de school waar elk kind welkom is op basis van gelijkwaar- digheid en wederzijds respect. Magazine Naar school!

verschijnt vijf keer per jaar, bericht over alles wat het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs aangaat en wordt gratis verzonden aan alle bij VOs/aBB aangesloten schoolbesturen én hun scholen. Niet-leden kunnen een abonnement op het blad nemen voor 29,50 euro per jaar.

(6)

1.3 Publicaties

• Februari 2015: Handreiking medezeggenschap IKC

Deze brochure geeft handvatten om de medezeggenschap binnen een integraal kindcentrum (IKC) te integreren. Dit is lastig vanwege verschillen in wetgeving voor onderwijs en opvang. Twee beleidsmedewerkers van VOs/aBB, Janine eshuis en simone Baalhuis, hebben de mogelijkheden verkend voor de inrichting van medezeggenschap in een IKC via een IKC-raad, en hun bevindingen neergelegd in drie modellen in deze handreiking.

• Mei 2015: Handreiking passend onderwijs en gemeenten

Deze handreiking is samengesteld door simone Baalhuis, die als beleidsmedewerker van VOs/aBB onder andere in passend onderwijs gespecialiseerd is. De publicatie is bestemd voor samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs en gemeenten, die hun samenwerking op het gebied van jeugdzorg willen concretiseren. De handreiking is gebaseerd op een project dat Baalhuis heeft uitgevoerd in op- dracht van het steunpunt Passend Onderwijs VO.

• April 2015: Aanbesteden (Katern 21)

Katern nr. 21 is geschreven door mr. Floris Koster, advocaat bij bureau Poelmann van den Broek. VOs/

aBB werkt op het specialistische terrein van aanbesteden samen met dit Nijmeegse bureau. Op 16 april heeft mr. Koster bij VOs/aBB in Woerden een gratis training over aanbesteden verzorgd. De deelnemers

aan deze training kregen het katern als eersten.

Daarna is het boekje bezorgd bij alle schoolbesturen die bij VOs/aBB zijn aangesloten. De digitale versie van dit katern staat online op het besloten ledenge- deelte van de website www.vosabb.nl.

• Juni 2015: Handreiking benoemingsprocedure college van bestuur en Handreiking

benoemingsprocedure raad van toezicht

Twee bovenstaande handreikingen zijn geschreven door VOS/ABB’s senior adviseur Silvia Schouten.

Het was een gezamenlijk initiatief van VOs/aBB en de collega-besturenorganisaties Verus, VBs, Vgs en IsBO en de sectororganisatie VO-raad. De handreikingen bevatten informatie en praktische tips voor de gehele benoemingsprocedure: van de voorberei- ding tot de werving en selectie en de benoeming en evaluatie.

• Juni 2015: Handreiking zelfevaluatie en quickscan passend onderwijs

Deze handreiking is bestemd voor samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs, die deze publicatie kunnen gebruiken als instrument voor zelfevaluatie. er zit een praktische quickscan bij. er worden verschillende domeinen benoemd, zoals governance, management & organisatie, communicatie en resultaten. De publicatie is opgesteld door beleidsmedewerkers anna schipper en simone Baalhuis van VOs/aBB. Deze publicatie is uitsluitend digitaal beschikbaar voor leden.

(7)

1.4 Algemene ledenvergadering en symposium

De algemene ledenvergadering (alV) van VOs/aBB is er op 25 november in amersfoort mee akkoord gegaan om het lidmaatschapstarief op hetzelfde niveau te handhaven. Het was voor de zevende keer op rij dat de contributie niet werd verhoogd. Openbare schoolbesturen betalen 2,50 euro, niet-openbare besturen 1,50 euro per leerling per jaar. VOs/aBB blijft hiermee de voordeligste besturenorganisatie voor het funderend onderwijs.

Tijdens de alV traden de bestuursleden annemie Mar- tens, annemarie Juli en Cees Vreugdenhil af. als nieuwe bestuursleden traden aan sandra Beuving, Pieter schram en alina Kuiper. Zij zijn bestuurders van respectievelijk de stichting Openbaar Onderwijs groep in Veghel, Osg singelland in Drachten en de stichting sPOOr in Purmerend.

Presentatie VOS/ABB

Tijdens de alV gaven beleidsmedewerkers van VOs/

aBB een toelichting op de activiteiten van de vereniging.

Beleidsmedewerker simone Baalhuis ging in op activiteiten die de identiteit van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs raken, zoals burgerschap en het ontwikkelen van sociale vaardigheden, en de campagne voor het openbaar onderwijs, de school!Week, die VOs/

aBB jaarlijks in maart organiseert.

Vervolgens vertelde juridisch adviseur José van snek over activiteiten van de Helpdesk van VOs/aBB. leden mogen deze Helpdesk zien als een ‘verlengd bestuurs- bureau’, waar ze altijd terecht kunnen met allerlei vragen over de bedrijfsvoering, wat blijkens het jaarlijkse tevredenheidsonderzoek hoog wordt gewaardeerd. Van

snek liet ook zien dat de Helpdesk méér biedt: uitgebreide advisering op maat en cursussen die aansluiten bij de actualiteit, bijvoorbeeld over nieuwe cao’s, de Wet werk en zekerheid en de Participatiewet.

ronald Bloemers, die als jurist aan de Helpdesk verbonden is, ging in op de belangenbehartiging door VOs/aBB voor het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs.

Onderdeel daarvan is het lobbywerk dat de vereniging op lokaal, regionaal en nationaal niveau verricht. een voorbeeld is dat VOs/aBB actief heeft meegedacht over het wetsvoorstel voor samenwerkingsscholen. andere voorbeelden zijn de contacten met het ministerie van OCW, de Inspectie van het Onderwijs en het overleg dat VOs/aBB voor leden op gemeentelijk niveau voert. een deel van de lobbyactiviteiten wordt ‘onder de radar’ verricht, zoals Bloemers het uitdrukte, dus niet direct waar- neembaar voor de leden, maar wel voor hun belang.

Daarna gaf beleidsmedewerker silvia schouten een toelichting op de activiteiten die VOs/aBB mede op verzoek van de leden uitvoert op het gebied van de cao’s voor het primair respectievelijk voortgezet onderwijs. Hoewel VOs/aBB niet tot de cao-partijen behoort, ondersteunt de vereniging de leden wel op dit vlak door het organiseren van brainstormsessies en informatiebijeenkomsten en het opstellen van formats en handreikingen.

Symposium

aansluitend op de alV was er een symposium, georganiseerd door VOS/ABB, met de titel ‘Naar een ambiti- euze leercultuur in het onderwijs’. De aanwezige leden bleken zeer geïnteresseerd in de presentaties van directeur annette van Valkengoed van het integraal kindcentrum laterna Magica in amsterdam, onderzoeker Ben van der Hilst en antropologe Jitske Kramer. Zij gingen in

(8)

op innovaties in het onderwijs.

Het kindcentrum in amsterdam is georganiseerd op basis van het sociaal constructivisme. Van Valkengoed legde uit wat dat in de dagelijkse praktijk inhoudt: werken in units in plaats van jaarklassen, wat binnen de units meer samenwerking en eigen verantwoordelijk- heid vereist dan in een traditionele schoolsituatie. Van der Hilst legde verband tussen de organisatiestructuur en het professioneel handelen van leraren en het werken in teams. Kramer gaf een toelichting op het door haar ontwikkelde begrip deep democracy: een inclusie- ve en open cultuur, waarin aandacht is voor afwijkende standpunten.

1.5 Ledencontacten

VOs/aBB houdt op verschillende manieren persoonlijk contact met de leden. Zoals hiervoor beschreven, is er een jaarlijkse algemene ledenvergadering. Daarnaast worden persoonlijke accountbezoeken afgelegd, zijn er netwerkbijeenkomsten en contactgroepen onder leiding van VOs/aBB-adviseurs.

Netwerken Financieel management primair onderwijs

De regionale netwerken Financieel management in het primair onderwijs zijn in het verslagjaar weer diverse keren bij elkaar gekomen. Deze netwerken van VOs/

ABB bestaan uit controllers, directieleden en financieel deskundigen van aangesloten schoolbesturen. De bijeenkomsten zijn bedoeld om kennis met elkaar te delen en ervaringen uit te wisselen. Ze worden geleid door juridisch adviseur ronald Bloemers van de Helpdesk van VOS/ABB en financieel adviseur Ron van der Raaij.

Deelname is gratis voor VOs/aBB-leden. Niet-leden mogen aanhaken, maar betalen 100 euro per persoon

middeld 12 tot 15 deelnemers. Nieuwe financials zijn op elke bijeenkomst welkom.

In 2015 kwamen de financiële netwerken 3 keer bij elkaar. De eerste ronde bestond uit bijeenkomsten op 29 januari in roosendaal, op 4 februari in Woerden en op 12 februari in gieten. In de zomer was er een tweede serie netwerkbijeenkomsten op 10 juni in Woerden, 11 juni in groningen, 12 juni in Weert en 2 juli in roosendaal. In het najaar was een derde serie: 30 september in Woerden, 1 oktober in roosendaal, 15 oktober in Drachten en 16 oktober in Weert.

Netwerken P&O

De netwerken Personeel en organisatie, die worden geleid door senior beleidsmedewerker silvia schouten en juriste Céline adriaansen, zijn in het verslagjaar bijeengekomen in verschillende regio’s. In het voorjaar waren er bijeenkomsten over de Wet werk en zekerheid (WWZ): op 16 april in Drachten en op 21 april in Woer- den voor het primair onderwijs en op 23 april in Woer- den voor het voortgezet onderwijs. In het najaar was er in Drachten nog een bijeenkomst over de cao voor het primair onderwijs.

Voor deze netwerkbijenkomsten wordt veelal een hele dag uitgetrokken, waarbij in de ochtend en in de middag verschillende thema’s worden behandeld. Voor VOS/

aBB-leden is deelname aan deze netwerken gratis.

Niet-leden kunnen er ook bij zijn, maar betalen 100 euro per persoon voor een dagdeel of 150 euro per persoon voor de hele dag.

Contactgroepen Governance

De Contactgroepen governance van VOs/aBB zijn in het najaar bijeengekomen. Deze bijeenkomsten zijn ge-

(9)

van bij VOs/aBB aangesloten schoolbesturen. Om de rvT-leden in staat te stellen erbij te zijn, worden deze bijeenkomsten in de avonduren georganiseerd.

In 2015 waren er vijf regiobijeenkomsten over bestuurders-, beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheid. Deze serie bijeenkomsten is georganiseerd in samenwerking met VOS/ABB’s verzekeringspartner Aon, die zeer goed op de hoogte is van wat er op het gebied van aansprakelijk- heid in het onderwijs speelt. Namens VOs/aBB waren er een juridisch adviseur en beleidsmedewerkers aan- wezig. De bijeenkomsten waren op 1 oktober in Woer- den, 29 oktober in assen, 12 november in Hoorn, 19 november in Tholen en 10 december in eindhoven.

1.6 Ledenvoordeel

Leden van de vereniging VOS/ABB kunnen profiteren van een uitgebreid aanbod van ledenvoordeel. In 2015 is het aanbod verder uitgebreid. Zo werd met advoca- tenkantoor Poelmann van den Broek overeenstemming bereikt over ledenkorting bij ondersteuning op het gebied van nationaal of europees aanbesteden. Ook werd in 2015 onderhandeld over ledenkortingen bij een aan- bieder van online contractbeheer.

eerder afgesproken kortingsregelingen bleven bestaan, zodat VOs/aBB een verruimd eigen aanbod van ledenvoordeel realiseerde. Daaronder vallen onder meer de inkoopcollectieven goedkoper licht, energie voor scholen en kantoorartikelen. Ook aon is een interes- sante partner, omdat voordelige werknemersverzeke- ringen die via VOS/ABB’s verzekeringspartner worden aangeboden, toegankelijk zijn voor alle medewerkers van bij VOs/aBB aangesloten schoolbesturen. Dit betreft onder meer zorgen schadeverzekeringen voor particulieren. De leden kunnen hiermee veel financieel

voordeel boeken, zodat zij de lidmaatschapskosten van VOs/aBB snel terugverdienen.

In het verslagjaar heeft VOs/aBB ook deelgenomen aan de actie Voordeelmarkt, een gezamenlijk initiatief van de organisaties van schoolbesturen. VOs/aBB ver- vult tevens het voorzitterschap van het overlegorgaan BOS, waarin de deelnemende profielorganisaties participeren.

(10)

2.1 Belangenbehartiging

Een essentiële taak van VOS/ABB is belangenbe- hartiging voor de leden. Dit wordt vormgegeven door deelname aan overleggen met het ministerie van OCW, de Inspectie van het Onderwijs en de sec- torraden PO-Raad en VO-raad, de aanwezigheid bij landelijke debatten en bijeenkomsten, (in)formele contacten met de lokale, regionale en landelijke po- litiek en het publiceren van commentaren en reac- ties op actuele ontwikkelingen die het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs aangaan.

activiteiten op het gebied van belangenbehartiging be- treffen contacten met ambtenaren van het ministerie van OCW, de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en de Commissie Fusietoets Onderwijs (CFTO) over be- leidszaken en aanstaande wetgeving. Tevens wordt overlegd met collega-profielorganisaties (voorheen besturenorganisaties) over de strategie van handelen bij bepaalde thema’s. VOS/ABB speelt een belangrijke rol in het Profielberaad, het overlegorgaan van de profielorganisaties. Naast VOs/aBB zijn dat Verus, VBs, lVgs en Vgs. Directeur ritske van der Veen van VOs/aBB is voorzitter van het Profielberaad, terwijl het secretariaat ervan is belegd bij VOs/aBB-beleidsadviseur Marleen lammers.

Modernisering artikel 23

sinds 2012 is de politiek bezig met modernisering van artikel 23 van de grondwet, het artikel dat de vrijheid van onderwijs regelt. De eerste stap wordt gezet door de Onderwijsraad, die in 2012 adviseert dat er ruimte moet komen voor richtingvrije planning: ‘Het stichten van scholen op basis van pedagogische visies of re- latief nieuwe levensbeschouwelijke overtuigingen’. De

Onderwijsraad vindt ‘dat elke school die voldoende leerlingen weet te trekken en vooraf deugdelijk onderwijs garandeert, voorziet in een maatschappelijke behoefte en in aanmerking komt voor overheidsbekostiging. Om dit mogelijk te maken is een ruimere interpretatie van artikel 23 van de Grondwet nodig.’

VOs/aBB volgt de ontwikkelingen in dit dossier op de voet, schrijft reacties en commentaren en zorgt voor persoonlijke inbreng in rondetafelgesprekken en ver- gaderingen met Tweede Kamerleden. In het verslagjaar 2015 komt het dossier in een stroomversnelling met de verschijning van een ‘Meer ruimte voor nieuwe scholen: naar een moderne interpretatie van artikel 23’

van staatssecretaris sander Dekker van OCW. Deze brief verschijnt in juli en VOs/aBB reageert direct met een commentaar op de website. Daarin wordt nadruk- kelijk aandacht gevraagd voor het openbaar onderwijs, omdat de Kamerbrief vooral lijkt te gaan over een vrije invulling van het bijzonder onderwijs. Boven- dien pleit Dekker is zijn brief voor instandhouding van het duale bestel. VOs/aBB wijst erop dat gemeenten nog altijd een grondwettelijke taak hebben om te voor- zien ‘in een genoegzaam aantal openbare scholen’.

‘Juist in de aanpak van krimp is het onderscheid tussen openbaar en bijzonder onderwijs een vervelende beer op de weg’, schrijft VOS/ABB. In het commentaar wordt gevraagd hoe het zit met de toegankelijkheid van de bijzondere school. ‘Worden al die nieuwe scholen algemeen toegankelijk of wordt met dit nieuwe stelsel een wildgroei aan kleine aparte schooltjes gecreëerd, waar slechts ‘ons soort mensen’ wordt toegelaten? Dit lijkt onwenselijk’.

In oktober 2015 organiseert het ministerie van OCW een conferentie over het onderwerp ‘Meer ruimte voor nieuwe scholen’. Op deze dag gaan beleidsambtenaren

2. BesTsellers

(11)

van OCW in gesprek met diverse belanghebbenden: initiatiefnemers van nieuwe scholen, vertegenwoordigers van bestaande scholen, ouders, leraren en gemeenten.

VOs/aBB heeft inbreng in deze discussie als vertegen- woordiger van het bestaande openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs.

In december 2015 organiseert VOs/aBB een gesprek met de betrokken beleidsambtenaren van OCW om specifiek de belangen van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs in dit dossier nog eens te be- lichten. Dit omdat VOs/aBB bezorgd is dat OCW hier te weinig oog voor heeft. Tijdens die bespreking wordt duidelijk dat OCW het commentaar van VOs/aBB heeft gebruikt om het openbaar onderwijs nadrukkelijker een plek in het wetsvoorstel te geven.

Dit traject loopt door in 2016. In januari wordt een inter- netconsultatie opgezet over de conceptregeling. VOs/

aBB formuleert in februari een gezamenlijke reactie in overleg met de Vereniging Openbaar Onderwijs en het Contactcentrum Bevordering Openbaar Onderwijs (CBOO).

Samenwerkingsschool

een ander dossier waarop VOs/aBB actief is, betreft de samenwerkingsschool. In het verslagjaar kwam de Onderwijsraad met een advies tégen samenwerkingsscholen, waarop VOS/ABB meteen reageerde: ‘Onder- wijsraad staat mijlenver van realiteit in krimpgebieden’.

Daar komt nog bij dat de raad adviseert dat een stichting voor openbaar onderwijs niet het bevoegd gezag mag zijn van een samenwerkingsschool. Daarmee wordt voorgesteld om de achtergestelde positie van het openbaar onderwijs te handhaven: onbegrijpelijk in de visie van VOs/aBB.

De praktijk in het land laat zien dat schoolbesturen in krimpgebieden allang de samenwerking zoeken. Wet- en regelgeving blijft daarbij achter en het conservatieve advies van de Onderwijsraad draagt niet bij aan verbetering van de situatie. Tegelijkertijd laat staatssecretaris Dekker in het verslagjaar zien dat er wel degelijk mogelijkheden zijn voor de vorming van een samenwerkingsbestuur. Hij keurde tot twee keer toe een fusieaanvraag goed, hoewel die strikt genomen niet voldeed aan de eisen van de Wet fusietoets in het onderwijs. In beide gevallen ging het om een samenwerkingsbestuur met zowel openbare als bijzondere scholen. samenwerkingsbesturen kunnen ervoor zorgen dat er in regio’s die te maken hebben met demografische krimp een divers onderwijsaanbod blijft bestaan.

VOs/aBB blijft dit dossier volgen en de belangen van het (openbaar) onderwijs krachtig onder de aandacht brengen bij de politiek. Ook wordt deelgenomen aan het Kennisplatform leerlingendaling, waarin ook andere profielorganisaties, vakbonden, het Arbeidsmarktplat- form PO, het arbeidsmarkt- en opleidingsfonds Voion, de Vereniging van Nederlandse gemeenten (VNg), de sectorraden PO-raad en VO-raad en het ministerie van OCW participeren. In deze organisatie delen de betrok- kenen kennis, kunde en ervaring uit de praktijk.

Wet fusietoets

VOs/aBB signaleert al enkele jaren dat de Wet fusietoets oplossingen voor de leerlingendaling in krimpgebieden tegenwerkt. In regio’s met (sterk) teruglopende leerlingaantallen, waar de scholen steeds kleiner worden, is een goed onderwijsaanbod alleen te handhaven als schoolbesturen samenwerken. De Wet fusietoets blokkeert dat. Ook leidt de toets tot veel bureaucratie en administratieve lasten.

(12)

In november 2015 gaven minister Jet Bussemaker en staatssecretaris Dekker van OCW in het eindrapport Evaluatie Wet fusietoets ook aan dat dat deze wet ‘belemmerend en zelfs afschrikkend’ werkt voor het primair en voortgezet onderwijs. Dit sloot naadloos aan bij wat VOs/aBB al jaren hoort en betoogt. In december schreef de vereniging daarom opnieuw een brandbrief aan de Tweede Kamer om aan te dringen op actie: ‘De krimp is nú en de Wet fusietoets werkt belemmerend.

Daarom kan deze wet op deze wijze niet worden ge- continueerd’.

Tegelijkertijd heeft de vereniging steeds een goede re- latie onderhouden met de CFTO. Op uitnodiging van directeur Van der Veen kwam deze commissie met een afvaardiging op bezoek bij het Profielberaad, het overlegorgaan van de profielorganisaties (voorheen besturenorganisaties). Daarna is het Profielberaad uitgeno- digd bij de CFTO om verder te praten over de toekomst van de fusietoets. Dit waardevolle contact wordt in 2016 voortgezet.

Hoe ernstig de krimp in bepaalde regio’s is, blijkt uit de referentieraming 2015 van het ministerie van OCW.

Daarin staat dat de krimp in het primair onderwijs al jaren gaande is en ook de komende jaren nog met 4 procent doorzet. De komende jaren zal ook in het voortgezet onderwijs het aantal leerlingen afnemen: tot het schooljaar 2021-2022 met 8,1 procent. Vooral openbare scholen hebben of krijgen last van de bevolkingskrimp, omdat van oudsher het openbaar onderwijs de meeste kleine schooltjes in krimpgebieden heeft. Voor VOs/

aBB blijven krimp en fusietoets belangrijke dossiers.

Pilot Regelluwe scholen

De Pilot regelluwe scholen was in het verslagjaar onderwerp van gesprek in de Tweede Kamer. VOs/aBB en collega-besturenorganisaties schreven met de sectororganisaties PO-raad en VO-raad een brief aan de Kamerleden om hen ervan te overtuigen dat deze pilot ook toegankelijk moest worden voor scholen met een basisarrangement van de Inspectie van het Onderwijs.

De staatssecretaris stelde voor alleen scholen met het predicaat ‘excellent’ toe te laten, en dat vonden de organisaties veel te beperkt. De brief had deels succes:

de oppositiefracties CDa, D66, sP en sgP dienden een motie in met dezelfde strekking als de brief uit het veld.

De regeringspartijen VVD en Pvda steunden de motie helaas niet zodat de pilot toch beperkt bleef.

2.2 Helpdesk: méér en ándere vragen

leden weten de Helpdesk van VOs/aBB steeds beter te vinden. In het verslagjaar zijn 10.663 vragen beantwoord, een stijging van 6,2 procent ten opzichte van 2014. Het gemiddeld aantal vragen per dag is in 2015 uitgekomen op 47. In 2014 waren het er nog 40 per dag. Interessant is dat de aard van de vragen en de dienstverlening verandert. steeds vaker wordt de expertise van de Helpdesk-medewerkers gevraagd bij grotere vraagstukken. Ook wordt de Helpdesk steeds vaker ingeschakeld als sparringpartner bij kwesties rond instandhouding van scholen.

(13)

De tabel laat duidelijk zien dat na een gestagneerde da- ling er sinds 2014 een flinke stijging is waar te nemen in het aantal vragen. Dit zorgde in 2014 al voor een totaal aantal vragen dat het aantal van 2010 overstijgt. De stijgende lijn is in het voorjaar 2014 ingezet. Mogelijk is dit een direct gevolg van de in het voorjaar van 2014

uitgebrachte helpdeskbrochure. Daarin is duidelijk gemaakt waar leden de Helpdesk voor kunnen inzetten.

In 2015 is de stijging doorgegaan. De toename van het aantal vragen is hieronder ook goed waar te nemen bij het gemiddelde aantal vragen per dag:

Vanaf kalenderjaar 2009 zijn alle aan de Helpdesk van VOs/aBB gestelde vragen op eenzelfde wijze geteld.

Daardoor zijn de cijfers vanaf dat jaar goed met elkaar te vergelijken. Wel zijn de cijfers in het begin niet heel

nauwkeurig, doordat de sectorraden PO-raad en VO- raad toen hun helpdeskfunctie hadden uitbesteed aan VOs/aBB en derhalve ook die vragen bij VOs/aBB binnenkwamen

!! !""#$ !"%"$ !"%%$ !"%!$ !"%&$ !"%'$ !"%($

**)*+,,-$,,.+,-$/0,12.3$** ""#$%! "&&'(! ()%! (&#%! +"(! "&&*&! "&%%)!

4205678-$8.$9$:2+$/01,,.;2$**

<,,03$ $

,

"'-#%.!

,

%-#".!

, )-%'.!

,

)-%".! "$-%".! $-+*.!

=2:8;;2-;$,,.+,-$/0,12.$>20$

;,13$ #+! #&! )*! )+! )%! #&! #)!

4205678-$8.$9$:2+$/01,,.;2$**

<,,03$ $

,

"#-)$.!

,

$-"(.!

, )-#$.!

,

)-'$.! ")-*#.! %-'#.!

!

(14)

Diepgaande vragen

Naast de gebruikelijke dienstverlening van vraag en antwoord, doet de Helpdesk van VOs/aBB veel meer.

De juristen van de Helpdesk kunnen ook uitgebreidere probleemstellingen of een grote casus aan. er wordt meer en meer gebruikgemaakt van deze dienstverlening.

Het checken van personeelsdossiers op haalbaar- heid qua ontslag of het meedenken over kwesties van toelating en verwijdering komen steeds meer voor.

Ook worden de Helpdesk-juristen steeds vaker gevraagd als sparringpartner bij kwesties rondom instandhouding. Dan gaat het vaak om situaties waarin de leerlingendaling door demografische krimp zorgt voor een spanning op het scholenbestand, waardoor besturen worden genoodzaakt over te gaan tot fusie of opheffing van één of meer scholen. Behalve een toename in het aantal vragen is de soort vraag in algemene zin van een

diepgaandere aard geworden. De Helpdesk ontwikkelt in reactie hierop zijn deskundigheid.

Cursussen

De Helpdesk verzorgt steeds meer cursussen over verschillende onderwerpen. In 2015 waren er met meer dan 30 ruim twee keer zo veel Helpdesk-cursussen als het jaar daarvoor. Veel cursussen gingen over de CaO PO.

De onafhankelijke visie van de VOs/aBB-Helpdesk op die cao en de toepassing ervan werd erg gewaardeerd.

De cursussen van de Helpdesk zijn bijna allemaal volgeboekt. Vaak wordt een tweede sessie ingepland vanwege de grote belangstelling. Om nog meer leden te kunnen bedienen wordt vanaf 2016 gewerkt met een maximumaantal deelnemers van twee personen per schoolbestuur.

(15)

2.3 Trainingen en

informatiebijeenkomsten

Behalve de cursussen van de Helpdesk en de contacten netwerkbijeenkomsten, organiseert VOs/aBB ook geregeld trainingen en informatiebijeenkomsten over diverse thema’s.

Informatiebijeenkomsten CAO PO

De nieuwe CaO PO was in het verslagjaar aanleiding om een serie informatiebijeenkomsten te verzorgen voor de leden. VOs/aBB behoort niet tot de sociale partners en kan dus als onafhankelijke partij informatie geven en adviseren. Dat is op prijs gesteld, zo bleek uit de run op deze infobijeenkomsten. In december 2014 waren de definitieve teksten door de sociale partners bekendge- maakt. Daarna waren de VOs/aBB-informatiemiddagen voor leden in februari snel volgeboekt. er werd vanwege de grote belangstelling een extra bijeenkomst georganiseerd. al deze middagen waren alleen toegankelijk voor leden. Tijdens deze bijeenkomsten werd onder meer gesproken over een door VOs/aBB opgesteld stappen- plan voor de implementatie van de nieuwe cao.

Bijeenkomsten over onderwijshuisvesting In samenwerking met huisvestingspartner HeVO in Den Bosch heeft VOs/aBB in maart in het eigen kantoor in Woerden twee bijeenkomsten over onderwijshuisvesting georganiseerd. Deze waren bedoeld voor onder- wijsbestuurders en –managers en specialisten op het gebied van onderwijshuisvesting. Op de agenda ston- den onder andere veranderingen die met het Bouwbe- sluit 2015 van kracht werden en wat die veranderingen voor onderwijsinstellingen met zich meebrengen. er was specifiek aandacht voor renovatiebeleid en bud- getten voor nieuwbouwprojecten. Op 2 maart waren er

twee sessies voor het primair respectievelijk het voortgezet onderwijs. Deelname was gratis voor leden van VOs/aBB, niet-leden betaalden 100 euro per persoon per bijeenkomst.

Helpdesktraining over aanbesteden.

De Helpdesk organiseerde op 16 april in samenwerking met mr. Floris Koster een training over aanbesteden en aanbestedingsrecht. Koster is als advocaat van bureau Poelmann van den Broek in Nijmegen gespecialiseerd in aanbestedingsrecht. Deze gratis training was in het kantoor van VOs/aBB in Woerden. Uitsluitend leden van VOs/aBB konden eraan deelnemen

Informatiebijeenkomsten Jeelo

In samenwerking met de initiatiefnemers van Je eigen leeromgeving (Jeelo) zijn in januari en maart twee informatiebijeenkomsten georganiseerd over dit innovatieve online leerconcept voor kleine basisscholen. Jeelo is ontstaan op initiatief van het openbaar basisonderwijs in Noord-limburg. Het programma doorbreekt de versnip- pering en aanbodgerichtheid die kenmerkend zijn voor veel educatieve uitgeverijen en andere leveranciers. De scholen die meedoen aan Jeelo, vormen met elkaar de Jeelo-community. samen bepalen zij de inhoud en con- dities van het programma.

VOs/aBB steunt het initiatief en zorgde voor communicatie erover via de website www.vosabb.nl en via een artikel in het toenmalige magazine school!. Ook werkte de vereniging mee aan de organisatie van informatiebijeenkomsten. Die waren op 14 januari 2015 in een school in assen en op 4 maart 2015 in het kantoor van VOs/aBB in Woerden. De bijeenkomsten waren gratis voor leden van VOs/aBB. Niet-leden betaalden 100 euro per persoon.

(16)

3.1 Passend onderwijs

Medio 2015 werkten de scholen één jaar met passend onderwijs. VOS/ABB heeft naar aanleiding daarvan bijna alle aangesloten samenwerkingsverbanden (swv’s) bezocht om te inventariseren hoe de invoe- ring verlopen is en welke vragen er nog leefden.

De bezoeken werden zeer gewaardeerd en leidden in een aantal gevallen tot een vervolg in de vorm van on- dersteuningstrajecten, onder meer op het gebied van personeelszaken, financiën en de invoering van de Code good governance. VOs/aBB ontwikkelde een instrument voor zelfevaluatie van het samenwerkingsver- band met een quickscan om snel een overzicht te krijgen van sterke en zwakke punten. In november is voor samenwerkingsverbanden een informatiebijeenkomst over de bedrijfsvoering georganiseerd in Woerden, in samenwerking met Rick de Wit van Infinite Financieel.

In de loop van het jaar werd duidelijk dat meer samenwerkingsverbanden, vooral uit het voortgezet onderwijs, zich aansluiten bij VOs/aBB. Zij ontdekken de steun van de Helpdesk en zoeken expertise op bestuurlijk- juridisch terrein en de wijzigingen in de regeling rond leerwegondersteunend onderwijs (lWOO) en praktijk- onderwijs (PrO). Beleidsmedewerker en onderwijsadvi- seur simone Baalhuis is voor dat thema als expert toe- getreden tot het steunpunt passend onderwijs van de VO-raad. Daarnaast voerde VOs/aBB een inhoudelijke en beleidsmatige risicoanalyse uit voor een samenwer- kingsverband in het voortgezet onderwijs.

Hoewel de pers in 2015 nog niet zo positief was over de resultaten van passend onderwijs, toonde staatssecretaris Dekker zich aan het einde van jaar tevreden

over de ontwikkelingen in het eerste jaar. In de achtste voortgangsrapportage passend onderwijs meldde hij dat steeds meer kinderen met een zorgbehoefte een passende plek krijgen in een reguliere school.

3.2 Governance

VOs/aBB ondersteunt besturen bij het inrichten van goed bestuur en toezicht, passend bij de lokale situatie.

aandacht voor de wijze waarop dit is geregeld –governance- is van groot belang voor de versterking ervan.

In het verslagjaar hebben beleidsadviseurs diverse schoolbesturen begeleid naar een personele unie van bestuur en toezicht. De personele unie is een oplossing voor openbare scholen die in samenwerking met een kinderopvangorganisatie integrale kindcentra voor onderwijs en opvang willen realiseren en voor schoolbesturen die willen fuseren in een regio waar de fusietoets dit niet toestaat. er blijven dan twee aparte stichtingen bestaan, die worden bestuurd door dezelfde bestuurders. Dit is een ingewikkeld traject, waarbij de expertise van VOs/aBB wordt gewaardeerd. Bij andere besturen hebben beleidsadviseurs evaluatietrajecten begeleid met inzet van het governance-instrument Dialemma. Dit is een tool om de dialoog tussen bestuurders en toezicht te stimuleren aan de hand van 32 kaarten met zoge- noemde dialemma’s. Zo komt het denkproces op gang over kernwaarden als integriteit, vertrouwen, transpa- rantie, onafhankelijkheid en competentie.

Voorts zijn er bijeenkomsten georganiseerd voor bestuurders en toezichthouders en heeft VOs/aBB in samenwerking met de VO-raad handreikingen voor het benoemen van bestuurders en toezichthouders opgesteld.

3. THrIllers

(17)

3.3 Crisisondersteuning

leden weten VOs/aBB steeds beter te vinden als zich een crisis voordoet op school of binnen het bestuur. Op zo’n moment is direct hulp en advies nodig, omdat de pers ineens op de stoep kan staan. VOs/aBB heeft de kennis en mogelijkheid om leden ook op dit vlak direct en concreet te ondersteunen.

schooldirecties en –besturen vinden het lastig te bepalen hoe erover een crisis gecommuniceerd moet worden met ouders, andere stakeholders en last but not least de media. In het verslagjaar hebben tientallen scholen hiervoor bij VOs/aBB aangeklopt. De meldingen komen ofwel via de Helpdesk of rechtstreeks bij de journalist/

woordvoerder van VOs/aBB binnen. Hij komt dan direct in actie. De hulp varieert van telefonisch meedenken, waarbij wordt aangegeven wat de media waarschijnlijk gaan vragen, en het redigeren van brieven en persbe- richten tot uitgebreide advisering, onder meer op het gebied van positionering in de media.

Daarnaast is de woordvoerderspool van VOs/aBB in het verslagjaar tien keer ingeschakeld. Deze pool is opgezet voor uitgebreide advisering en/of woordvoering op locatie bij meer ingewikkelde kwesties die een risico kunnen vormen voor de positie van de school/het bestuur. In het verslagjaar ging het om ongewenst gedrag van personeel, financiële kwesties die negatieve publi- citeit kunnen genereren en spanningen tussen ouders en school.

De woordvoerderspool is opgezet omdat de Helpdesk aan het aantal adviesaanvragen merkte dat de behoefte aan goede crisiscommunicatie toeneemt, ook op locatie.

De pool bestaat uit vier ervaren crisiscommunicatieadvi-

seurs, met wie VOs/aBB afspraken heeft gemaakt. Zij kunnen in actie komen om achter de schermen advies te geven en indien nodig voor de schermen op te tre- den als woordvoerder. Het zijn ronald Brouwers, ruth gorissen, akkelien Hovinga en Hilde gerlofs. Zij zitten verspreid over het land in respectievelijk rotterdam, amersfoort, Tijnje (bij Drachten) en groningen.

Het ledenaanbod bestaat uit één dagdeel van maximaal vier uur gratis dienstverlening. Mocht een school de cri- siscommunicatieadviseur langer nodig hebben, dan is het mogelijk deze verder in te huren tegen een tarief dat aanmerkelijk lager ligt dan wat in de markt hiervoor ge- bruikelijk is. VOs/aBB heeft hiervoor een modelcontract beschikbaar, zodat leden die te maken hebben met een crisissituatie, niet over tarieven en andere voorwaarden hoeven te onderhandelen.

Uit de reacties blijkt dat de leden dit aanbod zeer op prijs stellen.

3.4 Krimp

De bevolkingskrimp in Nederland, onder andere in de provincies groningen, limburg en Zeeland, leidt tot een terugloop van het aantal leerlingen, eerst in het basisonderwijs en in een latere fase ook in het voortgezet onderwijs. In bepaalde dorpen worden de basisschooltjes steeds kleiner, tot ze onder de opheffingsnorm zakken.

In de krimpregio’s wordt het moeilijk om zowel openbaar als bijzonder onderwijs te kunnen blijven aanbieden. adviseurs van VOs/aBB werken mee aan fusietrajecten met oog voor het behoud van een divers onderwijsaanbod.

Zowel op bestuurlijk als op schoolniveau is VOs/aBB een ervaren fusiebegeleider. Beleidsadviseurs van

(18)

VOs/aBB zijn projectleider bij veel fusies in het primair onderwijs en eveneens bij projecten die gaan over het behoud en de vormgeving van de identiteit binnen samenwerkingsscholen. Ook verzorgen zij regelmatig presentaties aan schoolbesturen en gemeenten. Daar- naast is VOs/aBB op het gebied van krimp een belangrijke gesprekspartner van onder andere het ministerie van OCW, de sectororganisaties PO-raad en VO-raad en de Onderwijsraad. Meer daarover in hoofdstuk 2.1 (Belangenbehartiging).

3.5 Medezeggenschap

Het project Versterking medezeggenschap voor het primair en voortgezet onderwijs is een initiatief van de landelijke organisaties van leerlingen, ouders, werkne- mers, schoolleiders en bestuurders. VOs/aBB is hier nauw bij betrokken.

Het gaat met name om verbetering van de Wet medezeggenschap op scholen. VOs/aBB levert deskundige adviseurs aan dit project. Zij verzorgen workshops en trainingen voor het jaarlijkse landelijke WMs Congres in november en voor individuele scholen en medezeggenschapsraden.

In het kader van dit project en de bijbehorende campagne Versterking Medezeggenschap heeft het ministerie van OCW extra budget ter beschikking gesteld om bestuurders en leden van medezeggenschapsraden samen een training te laten volgen. er waren voor de zomervakantie zo veel aanmeldingen, dat het geld hiervoor snel op was. In september kwam daarom extra budget beschikbaar voor de Quickstart Medezeggenschap, die bestuurders en medezeggenschapsraden in staat stelde om -op kosten van het ministerie van OCW- een goede start te maken in het nieuwe schooljaar. VOs/aBB is een van de organisaties die de medezeggenschaps- trainingen voor de Quickstart aanbieden. De vereniging heeft ook meegewerkt aan de ontwikkeling ervan.

(19)

4.1 School!Week

De campagne School!Week is in 2015 voor de vierde keer gehouden. Deze campagne heeft tot doel het imago van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs te versterken. Steeds meer scholen ha- ken bij de actie aan en organiseren in de bewuste actieweek in maart allerlei activiteiten om de kern- waarden van openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs uit te dragen.

Om de leden daarbij te inspireren, verscheen magazine School! in februari 2015 met een special van 9 pagina’s, vol met ideeën om het thema ‘kinderrechten’ vorm te geven in de school. eerder al, in oktober 2014, hadden alle leden een informatiepakket over het thema ontvangen.

Hierin zat onder meer de handreiking Kinderrechten als inspiratie voor het openbaar onderwijs en de flyer Maak er een feest van met tips om een feestelijke kinderrech- tendag te organiseren. Ook zat in het pakket (les-)mate- riaal over kinderen mensenrechten van diverse leden van het Platform Mensenrechteneducatie. er waren aparte versies voor primair en voortgezet onderwijs.

VOs/aBB organiseerde ook een kinderconferentie in het Humanity House in Den Haag, waar ruim 60 leerlingen van verschillende basisscholen uit het hele land naar toe kwamen. Zij kregen workshops, waarin zij onder be- geleiding van onder anderen Unicef mochten nadenken over kinderrechten.

Tijdens de actieweek zelf, van 16 tot 20 maart 2015, organiseerden veel scholen activiteiten, waarbij ze gebruik konden maken van posters en stickers van VOs/

ABB met het logo ‘Ik ben welkom’ erop. VOS/ABB stelde bovendien gratis een animatiefilmpje beschikbaar, dat in

1 minuut vertelt waar de openbare school voor staat.

Scholen konden dit filmpje gratis downloaden en inzetten voor hun eigen communicatie.

Magazine school! van april 2015 en de speciale website www.openbaaronderwijs.nu zorgden voor de verslagleg- ging van de activiteiten. Veel scholen stuurden foto’s en filmpjes in. Ze organiseerden in de School!Week onder andere activiteiten op straat, debatwedstrijden en open dagen om aandacht te vragen voor de kernwaarden van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs.

later in het jaar, in november, heeft VOs/aBB als op- warmer voor de volgende school!Week in 2016 de In- spiratiebrief Voor elkaar naar de leden gestuurd. Deze brochure met tips voor lessen over kinderrechten in het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs is specifiek opgesteld voor leerkrachten. De brochure is opgesteld in samenwerking met uitgeverij Kwintessens en is als bijlage bij het eerste nummer van magazine Naar school! naar alle leden gestuurd.

4.2 Diploma openbaar onderwijs

Het Diploma openbaar onderwijs (DOO) is belangrijk om de kernwaarden van openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs stevig in de scholen te verankeren. Pabo- studenten kunnen dit diploma naast hun reguliere studie behalen via een aparte module. Zittende leraren kunnen het diploma via een nascholingstraject halen. VOs/aBB is een van de initiatiefnemers van het curriculum en heeft zitting in de visitatie- en accreditatiecommissie.

In het verslagjaar is aan de pabo van de Hogeschool Zeeland de eerste officiële accreditatie voor het DOO verstrekt. Dit is een van de elf pabo’s in Nederland die studenten de mogelijkheid bieden om dit diploma te

4. POëZIe

(20)

halen. Overal blijken studenten belangstelling te hebben voor deze nieuwe module. De lessen gaan over de specifieke meerwaarde van openbaar onderwijs als ontmoetingsplek voor jonge mensen van verschillende afkomst en met diverse (religieuze) achtergronden en over de manier waarop deze groepen met elkaar in gesprek kunnen gaan over zingevingsvragen en levensbeschouwing.

VOs/aBB heeft de afgelopen jaren meegewerkt aan de opzet van de module en deze mede ontwikkeld en vormgegeven in samenwerking met de Vereniging Openbaar Onderwijs (VOO) en de betrokken pabo’s. Ook verzorgt VOs/aBB gastcolleges op de hogescholen en nascholing. Verder zit VOs/aBB in de werkgroep die jaarlijks met de deelnemende pabo’s overlegt en participeert de vereniging in de commissie die controleert of de programma’s van de hogescholen voldoen aan de kwaliteit- seisen voor dit diploma. In de commissies zitten andere VOS/ABB’ers dan in de werkgroep om eventuele belan- genverstrengeling te voorkomen.

Het voorzitterschap van zowel de visitatie- als de accreditatiecommissie wordt beurtelings ingevuld door VOs/aBB en VOO. De visitatiecommissie bestaat naast de ambtelijk secretaris vanuit VOs/aBB uit een expert, een student, pabo-docenten en vertegenwoordigers van VOO. Wiel Veugelers, hoogleraar educatie aan de Uni- versiteit voor Humanistiek, heeft als expert op het gebied van openbaar onderwijs zitting in de visitatiecommissie.

De accreditatiecommissie bestaat uit een voorzitter en een onafhankelijk lid.

In 2015 heeft VOs/aBB opnieuw voor vier jaar een re- gistratie gekregen in het Centraal register Kort Beroeps Onderwijs (CrKBO), waardoor de vereniging bevoegd

is om accreditatie te verlenen aan opleidingen die voldoen aan de eisen voor het DOO. aan een accreditatie gaat een uitvoerige visitatie vooraf volgens een vaste procedure.

Het DOO krijgt meer bekendheid in het veld. sommige schoolbesturen organiseren nascholing voor al hun leerkrachten. Dat kan via een maatwerktraject dat VOs/

aBB aanbiedt. adviseurs van VOs/aBB kunnen ook een inleiding over de kernwaarden van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs en het verzuilde Nederlandse onderwijssysteem verzorgen. Dat is in het verslagjaar gedaan op verzoek van een groot samenwerkingsbestuur in de provincie Flevoland.

VOs/aBB organiseerde in 2015 ook – in samenwerking met VOO en Hogeschool Windesheim - midden in de school!Week de conferentie Openbaar onderwijs ver- bindt. locatie was Hogeschool Windesheim in Zwolle.

Hier gingen prominente sprekers met de bezoekers in gesprek over de kernwaarden. er werd ingezoomd op de plaats van levensbeschouwelijke tradities in het openbaar onderwijs.

4.3 Identiteitsontwikkeling/

imagoversterking

In het verslagjaar heeft VOs/aBB de eerder gemaakte koppeling tussen de kernwaarden van openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs en de mensenrechten en kinderrechten verder uitgediept. Hiervoor is samenwerking gezocht met het Platform Mensenrechtenedu- catie en het College voor de rechten van de Mens.

Voor de scholen is een handreiking gemaakt, die eind 2014 is verzonden. In aansluiting hierop heeft

(21)

VOs/aBB een artikel geschreven voor het blad Waar- denwerk 2015, nr 60 (Journal of Humanistic studies) over ‘Kinder- en mensenrechten als inspiratie voor het openbaar onderwijs’.

De koppeling met kinderrechten wordt door de scholen goed opgepikt. Veel scholen besteden er aandacht aan, onder andere in de school!Week.

De jarenlange aandacht van VOs/aBB voor identiteitsontwikkeling heeft effect. er is in de samenleving meer waardering voor het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs. Professionals in het onderwijs zijn zich meer dan vroeger bewust van de meerwaarde van de openbare scholen, dragen dat bewust uit en zijn er trots op. Ook het Diploma openbaar onderwijs draagt daaraan bij.

De kernwaarden van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs zijn voor veel scholen een begrip. Ze geven daarmee invulling aan hun identiteit. adviseurs van VOs/aBB begeleiden scholen daar regelmatig bij, bijvoorbeeld door een bijdrage te leveren aan een per- soneelsdag. Instrumenten als het eerder ontwikkelde trainingsspel ID!ee helpen personeelsleden bij hun be- wustwording van de identiteit van de openbare school en de manier waarop die tot uiting kan komen. Ook het door VOs/aBB ontwikkelde Zelfevaluatiekader (ZeK) Identiteit is daarvoor een instrument.

De succesvolle Inspiratiekalender, die VOs/aBB heeft uitgebracht in samenwerking met uitgeverij Kwintes- sens, helpt leerkrachten om in de praktijk van alledag aandacht te besteden aan identiteit, levensbeschouwing en zingeving. Ten slotte is er de website www.

openbaaronderwijs.nu, die door VOs/aBB wordt onderhouden en veel (achtergrond)informatie biedt over de kernwaarden.

4.4 Levensbeschouwing

Juist in het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs is het van groot belang dat scholen aandacht hebben voor levensbeschouwing. Diversiteit en wederzijds respect staan hierbij centraal. VOs/aBB ondersteunt openbare scholen die op zoek zijn naar een goede en concrete invulling van levensbeschouwing.

Voor samenwerkingsbesturen is het een belangrijk punt om op een goede manier vorm te geven aan levensbeschouwing in de school. Ook veel openbare schoolbesturen hechten hieraan. VOs/aBB merkt dat scholen er meer voor openstaan dan enkele jaren geleden. De behoefte aan persoonlijke vorming neemt toe, en daarmee wordt de vraag belangrijker hoe openbare scholen daar vorm aan kunnen geven met kinderen met verschillende achtergronden en levensbeschouwingen.

Het openbaar onderwijs besteedt aandacht aan verschillende vormen van levensbeschouwelijke ontwikkeling: door de eigen groepsleerkracht en/of door een externe docent godsdienstig of humanistisch vormings- onderwijs (g/HVO). VOs/aBB biedt in samenwerking met het Dienstencentrum gVO en HVO ondersteuning bij het opzetten van levensbeschouwing in de openbare school. Met concrete voorbeelden en lessuggesties worden schoolteams op weg geholpen.

Niet alleen scholen en besturen zien VOs/aBB als een deskundige partner op dit gebied. Ook maatschappelijke organisaties die zich met dit thema bezighouden, weten de vereniging te vinden. steeds vaker worden VOs/aBB-adviseurs gevraagd om te spreken op confe- renties en bijeenkomsten.

(22)

• Financieel jaarverslag;

• Jaarrekening 2015;

• Controleverklaring van de accountant.

goed onderwijs vereist voldoende geld, ook in de toekomst. Daarom zijn gedegen financieel beheer en dito meerjarenbeleid nodig. Met andere woorden: continuï- teit en een (financiële) blik op de toekomst mogen niet ontbreken.

Wat geldt voor onze leden, geldt natuurlijk ook voor VOs/

aBB. Onze leden betalen contributie, en die inkomsten wil de vereniging zo optimaal mogelijk inzetten, ook in de toekomst. Daarover legt VOs/aBB in dit hoofdstuk graag financiële verantwoording af.

In het verslagjaar 2014 was sprake van een positief exploitatiesaldo van € 29.000. Dat bedrag is –zoals u in deze jaarrekening als verwerking kunt zien- volledig aan de instandhoudingsreserve van het eigen vermogen toegevoegd. Hierdoor was het niet nodig om de bestemmingsreserve (school!Week, de jaarlijkse landelijke imagocampagne van het openbaar onderwijs) aan te spreken.

In dit verslagjaar 2015 heeft VOs/aBB bewust iets meer uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Uit onderstaan- de exploitatierekening blijkt een negatief exploitatiesaldo van € 29.000. Net als in het financieel jaarverslag 2014 is er ook nu een separate vergelijking met de begroting opgenomen.

De toegevoegde jaarstukken 2015 (balans/exploitatierekening en de toelichting daarop inclusief de controleverklaring van de accountant) geven een verklaring voor de verschillen tussen de cijfers over het verslagjaar 2014 en 2015. Op deze plek leggen we verantwoording af over de verschillen tussen de onderdelen van de

vastgestelde begroting voor 2015 en de realisatie over 2015.

In de begroting voor 2015 was uitgegaan van een positief exploitatieresultaat van € 23.000. Het verslagjaar 2015 is afgesloten met een negatieve exploitatierekening van ruim € 29.000. Het verschil bedraagt circa

€ 53.000. In de hierna volgende toelichting zullen we de verschillen en de door VOs/aBB gemaakte keuzes verklaren.

Door de directie wordt, met goedkeuring van het bestuur, aan de algemene ledenvergadering voorgesteld het negatieve exploitatiesaldo 2015 (€ 29.649) volledig te ont- trekken aan de bestemmingsreserve school!Week. Na verwerking kan worden geconcludeerd dat er voor het verslagjaar 2015 derhalve sprake is van een sluitende exploitatierekening.

5. FINaNCIële VeraNTWOOrDINg

!

<5&(=>?8=@)! /#8&@!

?(!767&)(!B&7(%!@$*%!$%!1234!'$+'&!T!U]:222!)&.(+!8&%!B(.+667!GT!3:^\U!>$%!T!3:_\4I:!?(!.+667-7(!

,(+-'C$))(%!@$77(%!$%!8(!6%8(+8()(%!`6,(+$.(!6JB+(%.-7(%a!(%!`'6%7+&'78$(%-7,(+)(%$%.a:!!

M%8(+!8(!+9B+$(0!`6,(+$.(!6JB+(%.-7(%a!<&+(%!8(7&'C(+$%.-$%06>-7(%!>(7!B9+(&9!b((9<(%8&&)!

B(.+667!,66+!'$+'&!T!12U:222:!W(7@()A8(!B(8+&.!<&-!660!&&%,9))(%8!&)-!((%!9$7.&,(!B(.+667!$%!8(!

+9B+$(0!`J(+-6%(()-06-7(%a:!?(!B(7+(AA(%8(!8(7&'C(+$%.!$-!6J!$%$7$&7$(A!,&%!b((9<(%8&&)!B(.$%!1234!

B(H$%8$.8:!c6<()!&&%!8(!B&7(%"!&)-!)&-7(%0&%7!$-!8&7!B(8+&.!8(+C&),(!%$(7!.(+(&)$-((+8:!R%8$(%!<(!

+(0(%$%.!C698(%!>(7!8&7!,(+-'C$)=!@$*%!8(!767&)(!B&7(%!$%!1234!'$+'&!T!33\:222!C6.(+!8&%!B(.+667:!!

?(!'6%7+&'78$(%-7,(+)(%$%.!$-!C6.(+!866+8&7!(+!6%8(+!&%8(+(!>((+!.(B+9$0!$-!.(>&&07!,&%!(S7(+%!

$%.(06'C7(!8$(%-7(%!G<&&+6%8(+!b((9<(%8&&)I!(%!866+!((%!)$'C7!C6.(+!,6)9>(!8&%!B(.+667:!!

!!

?(!'6%7+$B97$("$%06>-7(%!<6+8(%!$%!C(7!B(.+67$%.-J+6'(-!G9)$"&9.9-79-I!@6!.6(8!>6.()$0!$%.(-'C&7!

,66+!C(7!06>(%8(!&&+:!R%!8(!$%)($8$%.!,&%!8$7!&&+,(+-)&.!$-!,(+>()8!8&7!^!B(-79+(%!C9%!)$8>&&7-'C&J!

(23)

5. FINaNCIële VeraNTWOOrDINg

!

<5&(=>?8=@)!

/#8&@!

?(!767&)(!B&7(%!@$*%!$%!1234!'$+'&!T!U]:222!)&.(+!8&%!B(.+667!GT!3:^\U!>$%!T!3:_\4I:!?(!.+667-7(!

,(+-'C$))(%!@$77(%!$%!8(!6%8(+8()(%!`6,(+$.(!6JB+(%.-7(%a!(%!`'6%7+&'78$(%-7,(+)(%$%.a:!!

M%8(+!8(!+9B+$(0!`6,(+$.(!6JB+(%.-7(%a!<&+(%!8(7&'C(+$%.-$%06>-7(%!>(7!B9+(&9!b((9<(%8&&)!

B(.+667!,66+!'$+'&!T!12U:222:!W(7@()A8(!B(8+&.!<&-!660!&&%,9))(%8!&)-!((%!9$7.&,(!B(.+667!$%!8(!

+9B+$(0!`J(+-6%(()-06-7(%a:!?(!B(7+(AA(%8(!8(7&'C(+$%.!$-!6J!$%$7$&7$(A!,&%!b((9<(%8&&)!B(.$%!1234!

B(H$%8$.8:!c6<()!&&%!8(!B&7(%"!&)-!)&-7(%0&%7!$-!8&7!B(8+&.!8(+C&),(!%$(7!.(+(&)$-((+8:!R%8$(%!<(!

+(0(%$%.!C698(%!>(7!8&7!,(+-'C$)=!@$*%!8(!767&)(!B&7(%!$%!1234!'$+'&!T!33\:222!C6.(+!8&%!B(.+667:!!

?(!'6%7+&'78$(%-7,(+)(%$%.!$-!C6.(+!866+8&7!(+!6%8(+!&%8(+(!>((+!.(B+9$0!$-!.(>&&07!,&%!(S7(+%!

$%.(06'C7(!8$(%-7(%!G<&&+6%8(+!b((9<(%8&&)I!(%!866+!((%!)$'C7!C6.(+!,6)9>(!8&%!B(.+667:!!

!!

?(!'6%7+$B97$("$%06>-7(%!<6+8(%!$%!C(7!B(.+67$%.-J+6'(-!G9)$"&9.9-79-I!@6!.6(8!>6.()$0!$%.(-'C&7!

,66+!C(7!06>(%8(!&&+:!R%!8(!$%)($8$%.!,&%!8$7!&&+,(+-)&.!$-!,(+>()8!8&7!^!B(-79+(%!C9%!)$8>&&7-'C&J!

Toelichting

Baten

De totale baten zijn in 2015 circa € 96.000 lager dan begroot (€ 1.739 min € 1.835). De grootste verschillen zitten in de onderdelen ‘overige opbrengsten’ en ‘contractdienstverlening’.

Onder de rubriek ‘overige opbrengsten’ waren detache- ringsinkomsten met bureau leeuwendaal begroot voor circa € 209.000. Hetzelfde bedrag was ook aanvullend als een uitgave begroot in de rubriek ‘personeelskosten’.

De betreffende detachering is op initiatief van leeuwen-

daal begin 2015 beëindigd. Zowel aan de baten- als las- tenkant is dat bedrag derhalve niet gerealiseerd. Indien we rekening houden met dat verschil, zijn de totale baten in 2015 circa € 113.000 hoger dan begroot.

De contractdienstverlening is hoger doordat er onder andere meer gebruik is gemaakt van extern ingekochte diensten (waaronder leeuwendaal) en door een licht hoger volume dan begroot.

De contributie-inkomsten worden in het begrotingspro- ces (juli-augustus) zo goed mogelijk ingeschat voor het komende jaar. In de inleiding van dit jaarverslag is

(24)

vermeld dat 7 besturen hun lidmaatschap hebben op- gezegd, waarvan 2 door bestuursoverdracht of -fusie.

In 2015 waren er 5 nieuwe aanmeldingen. Bij het sa- menstellen van de begroting 2015 was deze ontwikkeling voor ruim 3.000 leerlingen (circa € 8.500) gunstiger ingeschat.

De overige baten liggen in lijn met de begroting.

Lasten

De totale lasten zijn in 2015 ruim € 41.000 lager dan begroot (€ 1.776 min € 1.817). Ook voor de lasten geldt de hiervoor genoemde verklaring in verband met de begrote detachering. De begrote personeelskosten moe- ten voor een goede beoordeling met € 209.000 worden verminderd. alsdan zijn de totale lasten in 2015 circa

€ 168.000 hoger dan begroot. Uiteraard lichten we dit hierna toe.

gecorrigeerd voor de detachering (€ 209.000) zijn de personeelskosten circa € 8.000 hoger dan begroot. Met name in het begin van 2015 heeft VOs/aBB bewust ge- kozen om aanvullende (administratieve) ondersteuning in te kopen. Zodoende kon extra dienstverlening aan de leden worden gerealiseerd. De in december 2015 uitgekeerde bruto-uitkering van € 500 per werknemer was niet in de begroting opgenomen. De overige personeelskosten liggen circa € 6.500 onder de begroting, waardoor het saldo van de kosten voor het personeel op een afronding na binnen de vastgestelde begroting voor 2015 is gebleven.

aan reis- en verblijfkosten is in 2015 circa € 35.000 meer uitgegeven dan begroot. Dit is zoals eerder gezegd een bewuste keuze geweest. In 2015 is een aantal actuele zaken onderwerp van discussie en overleg geweest.

Voorbeelden zijn de cao’s en de consequenties van de Wet werk en zekerheid (WWZ). Voor deze en voor ove-

rige en eerder in dit jaarverslag besproken onderwerpen kiest VOs/aBB ervoor om naar leden toe te gaan en regionale en lokale bijeenkomsten te organiseren. Dit wordt door de leden gevraagd en gewaardeerd.

De post ‘inkoop diensten’ is circa € 50.000 hoger dan begroot. Dit is voornamelijk veroorzaakt door voor het onderdeel ‘contractdienstverlening’ meer gebruik te maken van extern ingekochte diensten. Dit was tevens noodzakelijk in het kader van een tijdelijke opvang en vervanging van eigen personeel.

De kosten voor huisvesting zijn circa € 26.000 hoger dan begroot. Hierbij moet helaas worden vastgesteld dat de begroting te laag was, doordat de schoonmaak- kosten niet correct waren begroot. Dit was een na-ijling van de wijziging als gevolg van de verhuizing binnen Woerden van de Polanerbaan naar de Houttuinlaan. In de begroting voor het huidige verslagjaar 2016 is dit gecorrigeerd. Binnen de huisvestingskosten geeft als onderdeel van het totale verschil ook het gasverbruik een overschrijding te zien.

In 2015 zijn de kantoorkosten circa € 40.000 hoger dan begroot. Dit kan worden herleid tot twee oorzaken. In 2015 is een nieuw financieel administratief systeem (exact) in gebruik genomen ter vervanging van twee oude losstaande systemen. In het nieuwe systeem zijn de ledenadministratie, de Helpdesk en het financiële systeem geïntegreerd. De kosten voor ingebruikname en de daaraan verbonden afschrijvingen bleken hoger dan eerder begroot.

Ten opzichte van de begroting is de realisatie van deze rubriek voor een enkel onderdeel verschoven met de rubriek ‘overige kosten’ (de laatste is € 34.000 lager dan begroot)

(25)

Bij het opstellen van de begroting voor de rubriek ‘Voor- lichting’ is rekening gehouden met een bijdrage uit de bestemmingsreserve ‘School!Week’. Voor 2015 was dit begroot op € 40.000. Het verschil met de begroting van circa € 54.000 is hiermee voor een groot deel verklaard.

Het restant van de overschrijding komt door de extra voorlichting en bijeenkomsten in verband met het grote aantal actuele onderwerpen in 2015.

De overige kosten bestaan uit de accountantskosten, kosten voor verzekeringen en salarisadministratie en enkele overige uitgaven. Deze kosten zijn ruim onder de begroting gebleven door spaarzaam beleid. een belangrijk deel van de onderschrijding is het gevolg van een herberekening van de btw ultimo boekjaar 2015 van ruim € 21.000 negatief.

In de algemene ledenvergadering (alV) van woens- dag 25 november 2015 is de (meerjaren)begroting 2016-2020 gepresenteerd met daarin voor het verslagjaar 2016 een nagenoeg dekkende exploitatierekening (€7.000 positief).

Voortzetting van de in 2015 uitgevoerde activiteiten is ook voor 2016 het uitgangspunt van VOs/aBB. Met name het verder continueren en uitvoeren van zichtbare handelingen voor en namens onze leden zal voor 2016 wederom leidend zijn. eind 2015 en met name in het huidige verslagjaar werkt VOs/aBB aan een nieuw stra- tegisch beleidsplan voor de komende jaren. Tijdens de alV in 2016 zal dit worden gepresenteerd.

(26)

!

(27)

!

(28)

!

(29)

1.3 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN

RESULTAATBEPALING

Algemeen

Doel van de vereniging

De vereniging heeft onder andere tot doel de beharti- ging van de belangen van bestuur en management van het openbaar en algemeen toegankelijk bijzonder onderwijs. Zij behartigt de collectieve en individuele belangen van haar leden en ondersteunt haar leden bij de vervulling van hun taken. Onder algemeen toegankelijk bijzonder onderwijs wordt verstaan onderwijs overeen- komstig de wettelijk vastgelegde kenmerken van het openbaar onderwijs.

Grondslagen

De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de grondslagen zoals vermeld in de richtlijn voor de Jaar- verslaggeving ‘C1 kleine organisaties zonder winststre- ven’. De geformuleerde grondslagen hebben betrekking op het financieel jaarverslag als geheel. De grondslagen zijn ten opzichte van voorgaand jaar niet gewijzigd.

Het financieel jaarverslag is opgesteld op basis van een stelsel van bepaling van vermogen en exploitatiesaldo, hetgeen is gebaseerd op verkrijgingsprijzen.

Grondslagen voor waardering van activa en passiva

Algemeen

Voor zover niet anders is vermeld, zijn de activa, de voorzieningen en de schulden opgenomen tegen nominale waarde.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven.

Financiële vaste activa

De deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van VOs/aBB.

Vorderingen

Vorderingen worden gewaardeerd op de nominale waarde, rekening houdend met mogelijke oninbaarheid, welke wordt bepaald op basis van een individuele beoordeling van de uitstaande posten.

De vorderingen op groepsmaatschappijen worden opgenomen tegen de nominale waarde. Noodzakelijk ge- achte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen

De kosten worden bepaald met inachtneming van de vermelde grondslagen voor de waardering van activa

JaarVerslag VOs/aBB 2015

2015 JAARVERSLAG