• No results found

Nierkanker. Met wie kan ik erover praten?

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Nierkanker. Met wie kan ik erover praten?"

Copied!
8
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

V.U.: Dr. Didier Vander Steichel - Stichting tegen Kanker - Leuvensesteenweg 479, B-1030 Brussel • Stichting van openbaar nut • 0873.268.432 • P&R 19.04 CDN Communication 19.4.42 3.1.20 NL

Nierkanker

Met wie kan ik erover praten?

• Zoekt u hulp of andere informatie?

• Behoefte om uw hart eens te luchten?

• Zoekt u informatie over een type kanker of de behandelingsmogelijkheden?

• Wilt u weten hoe u op een dienst van Stichting tegen Kanker een beroep kunt doen?

Bel dan gratis en anoniem naar Kankerinfo.

Professionele hulpverleners (artsen, psychologen, verpleeg­

kundigen en maatschappelijk assistenten) nemen er de tijd voor iedereen die met kanker geconfronteerd wordt.

Leuvensesteenweg 479 • 1030 Brussel

T. 02 733 68 68 • info@kanker.be • www.kanker.be Steun ons: IBAN: BE45 0000 0000 8989 • BIC: BPOTBEB1

Volg ons op

www.facebook.com/stichtingtegenkanker

Van hoop naar overwinning!

(2)

Inhoud

Frequentie . . . . 4

Oorzaken en risicofactoren . . . . 5

Symptomen . . . . 5

Diagnose-onderzoeken en uitbreidingsbalans . . . . 6

Behandelingen . . . . 8

Levenskwaliteit als doel van de behandelingen . . . . 11

Opvolging na het einde van de behandelingen . . . . 11

Genezing of remissie? . . . . 12

Nog enkele tips . . . . 12

Stichting tegen Kanker Van hoop naar overwinning! . . . . 15

De informatie beschikbaar in deze folder of op internet vervangt nooit een medisch advies!

Spreek erover met uw arts.

Nierkanker is een massa van abnormale cellen die zich op een ongecontroleerde manier vermenigvuldigen. De kanker­

cellen kunnen de omliggende weefsels binnendringen of ontsnappen uit de tumor en zich vestigen in andere, verder gelegen, organen (longen, lymfeklieren, botten, lever, hersenen) om daar secundaire tumoren, ook uitzaaiingen of metastasen genoemd, te vormen.

Deze uitzaaiingen bestaan uit kankercellen afkomstig uit de nier, en moeten bijgevolg behandeld worden als nierkanker.

Opgelet

(3)

Frequentie

Nierkanker komt relatief weinig voor. In België tekent men jaarlijks meer dan 1800 nieuwe gevallen van nierkanker op (cijfers Kankerregister 2016). Deze ziekte kan op elke leeftijd opduiken, maar komt vooral voor na 45 jaar. Ze komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Type tumoren

Er zijn verschillende soorten kwaadaardige niertumoren:

de meest voorkomende niertumor bij volwassenen is het niercelcarcinoom. Deze tumor ontstaat in de nierbuisjes die deel uitmaken van de kleine filters (nefronen) in de nier. Afhankelijk van de aard van de kankercellen, onderscheiden we clear cell-carcinomen, papillair carcinonen, chromofoob niercarcinomen of carninomen met eosinofielen;

het overgangscarcinoom of urotheelcelcarcinoom is een tumor die ontstaat in het urotheel. Het urotheel is een laagje cellen waarmee de binnenkant van het nierbekken, de urineleiders en de blaas bekleed is. Dit soort nierkanker kan gepaard gaan met tumoren in de blaas;

het nefroblastoom, ook bekend als Wilmstumor, is een zeldzame soort nierkanker die voorkomt bij jonge kinderen.

Deze brochure gaat over het niercelcarcinoom bij volwassenen, dat ongeveer 80% van alle gevallen van nierkanker vertegenwoordigt.

Oorzaken en risicofactoren

Over het ontstaan van nierkanker is weinig bekend.

Roken werkt bevorderend.

Behalve in uitzonderlijke gevallen (1%) is er geen familiale of erfelijke voorbeschikking. Er zijn tot op heden wel twee zeldzame erfelijke aandoeningen bekend, waarbij niercel- carcinoom kan ontstaan: het Von Hippel-Lindausyndroom en het hereditair papillair niercelcarcinoom.

Evenals alle andere soorten kanker is nierkanker niet besmettelijk.

Symptomen

Rekening houdend met de plaats van de tumor in de buik, geeft nierkanker meestal geen symptomen, of anders pas in een vergevorderd stadium als de kanker de omliggende organen is binnengedrongen. Het betreft dan algemene symptomen zoals vermoeidheid zonder aanwijsbare reden, koorts, bloedarmoede en onverklaarbaar gewichtsverlies.

De aanwezigheid van bloed in de urine (macroscopische hematurie) is een belangrijk en niet te verwaarlozen symptoom, zelfs al komt het maar een keer voor.

Alhoewel het niet onmiddellijk wijst op nierkanker, is het absoluut noodzakelijk om onmiddellijk naar de huisarts te gaan.

De meeste gevallen van nierkanker komen bij toeval aan het licht tijdens een onderzoek (echografie en/of scanner) dat uitgevoerd wordt in het kader van een ander probleem.

De tumoren zijn meestal klein van omvang en worden ontdekt in een lokaal stadium.

(4)

Het merendeel van de symptomen zijn meestal toe te wijzen aan goedaardige gezondheidsproblemen, zonder enig verband met kanker. Houden de verschijnselen meer dan twee weken aan, dan is het raadzaam om naar de huisarts te gaan.

Details met betrekking tot de symptomen zijn beschikbaar op onze website www.kanker.be of via Kankerinfo op 0800 15 802.

Diagnose-onderzoeken en uitbreidingsbalans

Zoals reeds gezegd, komt nierkanker het vaakst aan het licht tijdens een echografie of een scanner van de buik, die wordt uitgevoerd na algemene klachten of in het geval van urine in het bloed.

Als nierkanker wordt vastgesteld, zal de arts bijkomende bloedonderzoeken (bloedafname) laten uitvoeren en de patiënt doorverwijzen naar een specialist, meestal een uroloog of een medisch oncoloog.

De voornaamste onderzoeken zijn:

Een echografie die de organen en/of weefsels zichtbaar maakt op een beeldscherm met behulp van geluids- golven. Met dat onderzoek krijgt de arts een beeld van de plaats, de grootte en de uitbreiding van een eventuele afwijking in de nieren of in andere organen zoals bijvoorbeeld de lever.

Echografie is een eenvoudig en volledig pijnloos onderzoek.

Een scanner (CT-scan) (met of zonder contrastvloeistof) die zeer gedetailleerde beelden weergeeft van de grootte en de uitbreiding van de tumor. Ook kunnen er

eventuele uitzaaiingen in de lever of in de lymfeklieren

Een MRI (Magnetic Resonance Imaging) of NMR lijkt op een scanner waarvan de röntgenstralen vervangen zijn door magneetvelden. De verschillende organen worden weergegeven op een computerscherm. Met dit onderzoek kunnen kleine letsels onderzocht worden of kan doorgroei in de nierader opgespoord worden.

Verdere onderzoeken

Indien blijkt dat de patiënt op basis van de eerste onder- zoeken niercelcarcinoom heeft, dan kan aanvullend onderzoek nodig zijn om het stadium van de ziekte en de meest geschikte behandeling te bepalen.

Radiografie van de thorax (borstkas), om een beeld van de longen te bekomen.

Een scanner van de thorax geeft nog meer nauwkeurige aanwijzingen over mogelijke afwijkingen (uitzaaiingen) in longen of lymfeklieren. Dat onderzoek verloopt op dezelfde wijze als een klassieke scanner, behalve dat het meestal niet nodig is om een contrastvloeistof te gebruiken.

Deze onderzoeken dienen om mogelijke uitzaaiingen vast te stellen.

Details met betrekking tot het verloop van deze verschillende onderzoeken zijn beschikbaar op onze website www.kanker.be of via Kankerinfo op 0800 15 802.

Stadium

Met stadium wordt de uitbreidingsgraad van de ziekte bedoeld. Het stadium wordt bepaald in functie van de resultaten van de uitbreidingsbalans. Net zoals het bepalen van de oorsprong van de kankercellen, is het vaststellen van het stadium ook belangrijk voor de keuze van de behandeling(en).

(5)

Als bij het vooronderzoek één enkele uitzaaiing is gevonden, kan die metastase soms operatief verwijderd worden.

Zijn er meerdere uitzaaiingen in andere organen, dan kiest men vaak voor een behandeling om de ziekte zo goed mogelijk onder controle te houden en om de patiënt zoveel mogelijk verlichting te geven. De optie van een bijkomende operatie wordt geval per geval besproken.

Herstel

Na de operatie zal de patiënt gedurende enkele dagen aan een infuus liggen. Omdat het wondgebied dicht onder het middenrif ligt, is het kort na de operatie vaak pijnlijk om diep in te ademen. Een ingreep via laparoscopie veroorzaakt vaak, gedurende enkele dagen, wat hinder ter hoogte van de schouders.

Een kinesist kan oefeningen geven om het ademhalen te verbeteren. Na ontslag uit het ziekenhuis zal de patiënt een zekere tijd nodig hebben alvorens hij/zij zich volledig hersteld voelt.

Doelgerichte behandelingen

Traditionele chemotherapie is weinig doeltreffend in het geval van nierkanker. Meestal wordt gebruik gemaakt van behandelingen die gericht zijn op de genen of op specifieke eiwitten in de kankercellen, of op het omliggend weefsel waaruit de tumorcellen hun voedingsstoffen halen om te groeien en te overleven. Deze medicijnen verstoren de celdeling van de kankercellen en het ontstaan van nieuwe bloedvaten (neo-angiogenese) binnenin de tumoren en in hun uitzaaiingen.

Bijwerkingen

Deze doelgerichte medicijnen kunnen gepaard gaan met, soms uiterst hinderlijke, bijwerkingen aangezien de behandeling lang duurt. Het gaat dan bijvoorbeeld om roodheid, pijnlijke en opgezwollen handen en voeten, diarree, problemen van hoge bloeddruk of bloedingen.

Behandelingen

In geval van kanker worden de behandelingen geval per geval bepaald. Elke zieke moet behandeld worden door een gespecialiseerd multidisciplinair medisch team, met een ruime ervaring in de behandeling van de kanker in kwestie.

In functie van de grootte en van het aantal tumoren, de werking van de nieren, de algemene toestand van de patiënt en de eventuele aanwezigheid van uitzaaiingen, zal de arts samen met de patiënt beslissen of een behandeling nodig is. Veel kleine niercel carcinomen worden namelijk ontdekt in een zeer lokaal stadium en een behandeling is niet steeds noodzakelijk. Vooral niet bij oudere patiënten, bij patiënten die nog lijden aan andere ziektes en bij patiënten met een gecompromitt eerde nierfunctie. Indien een behandeling nodig is, kan die lokaal of algemeen zijn.

Een behandeling die gericht is op het genezen van de patiënt, heet een curatieve behandeling. Een behandeling die bedoeld is om de ziekte af te remmen en/of de klachten te verminderen, heet een palliatieve behandeling.

Operatie

In geval van een lokale tumor, zal de chirurg de tumor proberen te verwijderen en de nier te behouden. Indien dit niet mogelijk is, zal de chirurg de nier wegnemen en soms ook de omringende klieren. Deze ingreep kan op de klassieke manier gebeuren met een insnijding in de buik, of via laparoscopie (eventueel bijgestaan door een robot).

In bepaalde gevallen, wanneer men het nierweefsel en de functie ervan wenst te behouden, kan de tumor vernietigd worden door warmte (radiofrequentie) of door koude (cryo therapie), rechtstreeks door de huid mits controle via scanner. Dit is alleen mogelijk als de niertumor heel klein is.

(6)

Levenskwaliteit als doel van de behandelingen

Sommige kankers kunnen niet definitief worden genezen.

De behandelingen zijn dan bedoeld om hun evolutie te stabiliseren door hun progressie te stoppen of door ze onder controle te houden. In dat geval wordt kanker een chronische ziekte waarmee men moet leren leven. Het medisch team zet dan al zijn know-how in om de levens- kwaliteit op korte, middellange en lange termijn te garanderen.

Wanneer de kanker zich ondanks alles verder zet, wordt die zorg voor levenskwaliteit altijd maar belangrijker. De bedoeling van de behandeling is dan om eventuele pijn en ongemakken die veroorzaakt worden door de ziekte onder controle te houden

Wanneer de kanker uiteindelijk te vergevorderd is om te beheersen, worden palliatieve zorgen voorgesteld die een kwaliteitsvol einde van het leven - soms langdurig - als hoofddoel hebben.

Opvolging na het einde van de behandelingen

De opvolging na de behandeling is erg belangrijk. Het medisch team zal u een opvolgplanning geven die bestaat uit een reeks consultaties en bijkomende onderzoeken (bloedafname, röntgenfoto's,…) aan een zeker tempo, dat zal dalen met de jaren. Het is heel belangrijk dat u de arts zo snel mogelijk op de hoogte brengt van nieuwe pro blemen of symptomen die zouden opduiken.

Immuuntherapie

De immuuntherapie probeert het afweersysteem te activeren zodat het beter de kankercellen kan bestrijden.

Een injectie brengt daartoe bepaalde stoffen in het lichaam, nadat de ziekte zich heeft uitgebreid na een doelgerichte behandeling (zie hoger).

Bijwerkingen

Tijdens immuuntherapie kunnen bij sommige patiënten bijwerkingen optreden:

gevoel van algehele lusteloosheid;

koude rillingen, hoge koorts;

misselijkheid, braken;

verminderde werking van lever en nieren;

vochtophoping in de lichaamsweefsels, bijvoorbeeld in de longen of de ledematen, gepaard gaande met een daling van de bloeddruk.

Vanwege de belasting van de bijwerkingen moeten patiënten die immuuntherapie ondergaan, van tevoren een goede algehele conditie hebben.

Radiotherapie

Dit soort behandeling maakt gebruik van stralen met hoge energiewaarde om kankercellen te vernietigen.

Radiotherapie kan worden gebruikt in het geval van onopereerbare nierkanker of bij uitzaaiingen, in combi- natie met doelgerichte behandelingen.

(7)

Genezing of remissie?

Remissie is een verbetering van de toestand van de patiënt, met een vermindering van de tekenen die wijzen op kanker.

Wanneer alle tekenen van de ziekte zijn verdwenen, spreken we van volledige remissie. Dit betekent niet altijd dat de ziekte volledig en definitief werd uitgeroeid. Zelfs in dit stadium kunnen enkele kwaadaardige cellen hebben overleefd, maar zijn ze te klein om te worden opgemerkt bij de onderzoeken. Enkel de tijd zal kunnen uitwijzen dat dit niet het geval is. En enkel na een voldoende lange periode kan men spreken van genezing.

Hoe lang moet men wachten? Alles hangt af van het type kanker. De grens werd willekeurig gelegd op 5 jaar, maar het is niet altijd nodig om zo lang te wachten om te kunnen spreken van genezing.

Algemeen genomen, hoe langer de remissie duurt, hoe groter de kans op definitieve genezing.

Nog enkele tips

Vermoeidheid bestrijden

Vermoeidheid is een vaak voorkomende bijwerking van kanker en/of van de behandelingen. Deze vermoeidheid kan tot lang na het stopzetten van de behandeling aanhouden.

De behandelende arts en/of het medisch team kunnen helpen om de vermoeidheid te verminderen.

Aangepaste fysieke activiteit, tijdens en na de behandelingen, geeft u opnieuw meer energie. Hierdoor kunnen de kleine dagelijkse inspanningen vlotter verlopen.

Details over lichaamsbeweging tijdens en na een kanker zijn beschikbaar op de website www.kanker.be, of via Kankerinfo op 0800 15 802.

Pijn verlichten

Uw arts of het verzorgend personeel kunnen u helpen de pijn te verlichten. Volg altijd strikt hun aanbevelingen, vooral wat betreft de voorgeschreven dosis pijnstillers.

Blijven eten en ervan genieten

Als de ziekte of de behandelingen uw eetpatroon verstoren, kan u raad vragen aan een diëtist gespecialiseerd in oncologie (oncodiëtist).

Volg niet op eigen initiatief een zogezegd antikankerdieet. De werkzaamheid ervan is niet bewezen en u loopt het risico uw lichaam verder te verzwakken. Wees ook voorzichtig met het nemen van voedingssupplementen. Sommige kunnen de goede werking van uw behandeling verstoren.

Opgelet voor interacties met medicijnen!

Bepaalde medicijnen, zowel conventionele als niet­

conventionele middelen, kunnen het effect van een kankertherapie beïnvloeden.

Maak daarom een lijstje van de behandelingen die u volgt (medicijnen, maar ook vitaminen, planten, diëten, enz.) en praat erover met uw arts of het verzorgend personeel tijdens uw consultaties.

Beschikbare brochures op www.kanker.be/publicaties of telefonisch bij Kankerinfo op 0800 15 802:

• Complementaire geneeskunde en kanker

• Voedingssupplementengids

Meer informatie (tips, recepten, adressengids van de onco­

diëtisten, enz.) vindt u op www.kanker.be/voeding­recepten of via Kankerinfo op 0800 15 802.

(8)

Het belang van goede moed

Tijdens de ziekte is het normaal dat u goede en slechte momenten hebt. Het verzorgend personeel is er om u te helpen deze moeilijke periode door te komen.

Na het einde van een kankerbehandeling moet u terug aarden in het “gewone” leven, eventueel terug beginnen werken. En toch voelt u zich als een schipbreukeling na een avontuur dat moeilijk te beschrijven valt.

Als u het lastig hebt, praat er dan over met een naaste, iemand van het zorgteam, met een psycholoog of met de leden van een patiëntenvereniging.

Stichting tegen Kanker biedt ook bijkomende telefonische psychologische coaching aan. Meer info op www.kanker.be of via Kankerinfo op 0800 15 802.

Het belang van een vertrouwensrelatie met de mensen die u verzorgen

Aarzel nooit om vragen te stellen aan het verzorgend team (artsen, verpleegkundigen en anderen) en durf gerust uw vragen opnieuw te stellen tot u een begrijpelijk antwoord hebt gekregen. Bouw een echte dialoog met hen op. Zo zal u in staat zijn om in gezamenlijk overleg en in het volste vertrouwen alle noodzakelijke beslissingen te nemen.

De COZ, een partner tijdens uw behandeling

De “coördinerende verpleegkundige voor oncologische zorgen” of COZ is een gespecialiseerde verpleegkundige die uw persoonlijke contactpersoon zal zijn tijdens al uw behandelingen.

Hij/zij maakt integraal deel uit van het zorgteam, neemt deel aan alle bijeenkomsten die u aanbelangen en regelt al uw afspraken. Uw COZ is gemakkelijk bereikbaar per telefoon of per mail om te antwoorden op de vragen die u zich stelt.

Stichting tegen Kanker

Van hoop naar overwinning!

De missies van Stichting tegen Kanker zijn:

• Op de eerste plaats het financieel ondersteunen van de meest veelbelovende onderzoeksteams.

Om kanker te over winnen is namelijk wetenschappelijk onderzoek nodig dat stap voor stap hoop omzet in werkelijkheid, door behandelingsmethodes te vinden die de genezingskansen en levenskwaliteit van patiënten verhogen.

• Zelf te handelen wanneer dit nodig is, in het bijzonder door psychosociale projecten te financieren die de levenskwaliteit helpen verbeteren van mensen getroffen door kanker en hun naasten.

• Alle actoren mobiliseren, want samen kunnen we nog efficiënter werken en nog sneller vooruitgang boeken.

• Informeren door de algemene kennis over kanker, de mechanismen achter de ziekte en de behandelingen te vergroten en door onderzoeksresultaten te vertalen naar informatie die toegankelijk en begrijpelijk is voor het brede publiek.

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Teken 3 verschillende figuren waarvan de omtrek telkens 12 cm is.. Noteer telkens hoe je de

Dat ik in zijn laatste levensmaanden zo goed voor hem heb kunnen zorgen, al zijn wensen heb kunnen realiseren en wij tijd hebben gekregen om afscheid te nemen is een rijkdom voor

11.2 Is er sprake van een overmachtssituatie, dan stelt de verkeersschool de leerling daarvan zo spoedig mogelijk op de hoogte en zal met de leerling een nieuwe afspraak voor de

Auto, gaan/weggaan, rijden, stoppen, groen, rood, straat, voor, achter, naast, kijken, veel, weinig, boos, garage, maken(repareren), deur, raam, spiegel, sleutel, moeilijk,

Het is in deze moeilijke tijd belangrijk om heel goed te begrijpen wat onze klanten beweegt.. Door begrip te kweken en kort op de bal proberen te spelen, kunnen we met zijn allen de

11.2 Is er sprake van een overmachtssituatie, dan stelt de Verkeersschool de leerling daarvan zo spoedig mogelijk op de hoogte en zal met de leerling een nieuwe afspraak voor de

Stichting tegen Kanker heeft slechts één ambitie: zoveel mogelijk vooruitgang maken in de strijd tegen kanker. Om dat mogelijk te maken werken we op

• Niet iedereen kan mantelzorg verlenen, denk aan privé situaties (te veel werk, te gecompliceerde eigen thuissituatie (problemen, die in het eigen gezin aandacht