De fraaie ‘bull market’ die volgde na de crisis van 2008 werd in maart van dit jaar abrupt verstoord. De aankondiging van het sluiten van onder andere overheidsinstellingen, bedrijven, winkels, restaurants en scholen als gevolg van Covid-19 kwam hard aan.
Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft niemand in Europa en de Verenigde Staten een dergelijke maatregel meegemaakt. Beleggers renden massaal naar de uitgang waardoor beurzen ongekend snel daalden. Ook obligaties van een mindere kwaliteit werden in rap tempo van de hand gedaan.
Is alles weer ok?
Inmiddels zijn wij ruim drie maanden verder en zijn vele beperkende overheidsmaatregelen teruggedraaid. Het is nog wachten totdat de ‘hospitality’ sector ook weer ongelimiteerd aan de slag mag waardoor huwelijken, feesten en festivals weer mogelijk worden.
Voetbalfans en F1-liefhebbers moeten helaas nog wachten.
Het normale leven lijkt te hervatten, mondmaskers worden minder en minder gedragen. Het is een kwestie van tijd en we begroeten elkaar weer met een kus of ferme handdruk, zoals vanouds. Maar Covid-19 is zeker nog niet verdwenen. Er is nog geen medicijn of vaccin dat voor de gewenste veiligheid zorgt. Of groepsimmuniteit inmiddels is bereikt, is onduidelijk zolang niet iedereen getest wordt. Net als bij beleggen, dienen wij vooruit te kijken. Willen wij voorkomen dat er geen - te grote - tweede golf aan besmettingen komt dan dienen wij de social distancing principes te blijven toepassen.
Doe je het niet voor jezelf, doe het dan voor een ander.
In de Verenigde Staten is het aantal mensen dat overlijdt aan het virus nog altijd stijgend. In China, Israël, Saoedi-Arabië en Iran lijkt een tweede golf aan besmettingen te ontstaan. Afgaande op de berichtgeving van overheden, verwachten wij momenteel niet dat er een tweede wereldwijde lockdown zal worden afgekondigd, mocht Covid-19 onverhoopt ook elders weer meer slachtoffers maken. Beperkende maatregelen ter bescherming van de meest kwetsbaren in de samenleving lijken wel realistisch.
Kwartaalbericht derde kwartaal 2020
In de nasleep van de lockdowns blijven er vele onzekerheden bestaan, die ook de belegger bezighouden. Hoeveel bedrijven zullen het alsnog niet redden? Zal iedereen die tijdelijk op non-actief is gezet, weer aan de slag kunnen? Zal de economie snel genoeg opstarten om een te hoge werkloosheid te voorkomen? Hoe zit
het met de sterk oplopende overheidsschulden?
Verwachting
In juli zullen overheden en bedrijven hun cijfers over het tweede kwartaal publiceren. Deze zullen niet mooi zijn. Wij weten dat de lockdown de hele maand april en de helft van de maand mei betreft.
Hierdoor is de impact op de economische groei in het tweede kwartaal significant forser dan in het eerste kwartaal van dit jaar.
De langverwachte recessie is dan toch gekomen. Niet door een vraaguitval bij de consument, maar door een volledige aanboduitval door overheidsmaatregelen.
Zullen beleggers de slechte cijfers over het tweede kwartaal aangrijpen om alsnog uit de markt te stappen? Of kijkt men liever naar de verwachte betere cijfers over de komende kwartalen? Traditioneel is de kans op bovengemiddelde koersvolatiliteit in de zomerperiode groot. Waakzaamheid is dus geboden.
Eind maart/begin april hebben wij twee derde van de cash in aandelen geïnvesteerd. Medio juni hebben wij besloten om de aandelenweging weer deels af te bouwen. Hiermee wordt het neerwaartse risico verkleind. Mochten beurzen tijdelijk terugvallen dan hebben wij met het oog op koopkansen weer voldoende cash voorhanden.
De tweede helft van 2020 zal meer duidelijkheid geven. IMF en OESO verwachten dat de wereldwijde economische groei dit jaar met ruim 3% krimpt. Het is nog te vroeg om te stellen dat dit beeld te negatief is. Wel weten wij dat er ongekend grote hoeveelheden aan liquiditeiten in de economie gepompt worden. Ook hebben de ECB, de FED en diverse vooraanstaande centrale banken toegezegd de economie te blijven ondersteunen waar nodig.
Stay safe 2.0
Het zal niemand ontgaan zijn dat het tweede kwartaal van 2020 voor beleggers een turbulent verloop heeft gekend. Beurzen daalden eind maart gemiddeld met 35% om vervolgens in april fors te herstellen. De oude niveaus van half februari werden tot op heden echter nog niet bereikt.
Er bestaan nog te veel onzekerheden over de uitwerking van de diverse lockdowns op de wereldwijde economie. Of het verstandig is om nu te beleggen, leest u hierna.
Derde kwartaal in het kort:
■ In de nasleep van de lockdowns blijven er vele onzekerheden bestaan
■ Wordt 2020 een rampjaar?
■ Vluchtgedrag uit de meer risicovolle obligaties
■ Aandelenmarkten laten een opmerkelijk snel herstel zien
Wij schreven in ons vorig kwartaalbericht dat de invloed van het corona-virus niet onderschat moest worden. Niemand had echter een scenario voorzien, dat het virus in de loop van maart zou uitgroeien tot een pandemie, met zware negatieve effecten hiervan op de mondiale economie.
Hoewel de pandemie pas in maart startte, was de impact van de genomen overheidsmaatregelen op de economieën al te zien in de cijfers over het eerste kwartaal van 2020. Met uitzondering van de Verenigde Staten toonden alle vooraanstaande regio’s een forse afname van de groei van het Bruto Nationaal Product. In China en de Eurozone kromp de economie respectievelijk met 6,8%
en 3,2% ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar geleden.
De groei in de grootste economie van de wereld, de Verenigde Staten, zwakte af tot ‘slechts’ 0,2%. Covid-19 sloeg pas in een later stadium toe op het continent.
Gelet op de tijdelijke wereldwijde ‘lockdowns’ is er niet veel fantasie voor nodig om ook voor het tweede kwartaal een nog grotere impact te verwachten. De scherpe dalingen in de zogenoemde inkoopmanagers indices (PMI), een belangrijke graadmeter van de economische activiteit, duiden op een fors dalende productie bij bedrijven. Zowel de industriële sector als de dienstensector kregen forse klappen. De effecten hiervan waren al snel te zien op de Amerikaanse arbeidsmarkt. Doordat werknemers van de ene op de andere dag ontslagen kunnen worden, liep het aantal werkloosheids- aanvragen op tot 40 miljoen! Eind april stond dit gelijk aan 14,4%
van de beroepsbevolking. Door de striktere arbeidswetgeving in Europa is eenzelfde ontwikkeling vooralsnog uitgebleven. Maar ook voor deze regio is de verwachting dat de werkloosheid naar circa 9,5% zal oplopen.
De Wereldhandelsorganisatie (WTO) verwacht terecht dat de wereldhandel dit jaar fors zal afnemen. Deze zal volgens het meest
optimistische scenario met 13% terugvallen. Volgens het meest pessimistische scenario is dit met 32%. De wereldwijde economische groei is uiteraard ook flink geraakt. Zowel het IMF als de OESO verwachten een krimp van respectievelijk 3% en 1,5%. Kortom:
als de genoemde cijfers uitkomen, wordt 2020 een rampjaar met de zwaarste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog.
De vele onzekerheden en risico’s maken het momenteel moeilijk om een voorspelling voor de twee komende kwartalen en voor 2021 te doen. Dit geldt feitelijk voor alle vooraanstaande economi- sche instituten. De beroemde Amerikaanse econoom wijlen John Kenneth Galbraith zei het eens treffend: ‘The function of economic forecasting is to make astrology look respectable’.
Overheden en centrale banken hebben wereldwijd enorme (fiscale) steunmaatregelen genomen. Nieuwe en uiteenlopende stimulerings- pakketten worden nog steeds aangekondigd. Het is positief dat men
Wereldeconomie: wordt 2020 een rampjaar?
Inleiding vervolg
De consument, de belangrijkste component binnen de economie, lijkt het vertrouwen in de toekomst langzaam terug te vinden. De tijd zal leren of de belangrijkste economieën voldoende veerkrachtig zijn.
Het Wealtheon team wenst u en uw familie in ieder geval een mooie zomer toe. Wij blijven de economische ontwikkelingen op
de voet volgen, zoals u dat van ons gewend bent. Wij kijken ernaar uit om u na de zomer weer bij u thuis of in een van onze kantoren te kunnen ontmoeten!
Met vriendelijke groet, Victor Zwart, Bestuurder
4%
6%
2%
0%
-2%
-4%
-6%
mar-20 mar-06mar-07mar-08mar-09mar-10mar-11mar-12mar-13mar-14mar-15mar-16mar-17mar-18mar-19
Bron: Bloomberg Economische groei Verenigde Staten vs. Eurozone
Verenigde Staten Eurozone
De financieringsbehoefte van (Europese) overheden groeit sterk als gevolg van de maatregelen die zij nemen om de economische gevolgen van de coronacrisis op te vangen.
Daarom verwachten wij dat de ECB nog meer schuldpapier zal opkopen. Hierbij zal het accent van het opkoopprogramma vooral op staatsobligaties komen te liggen. Maar de ECB zal ook bedrijfsobligaties en gedekte obligaties blijven kopen in de markt.
Op korte termijn deflatie?
Door de vraaguitval als gevolg van de vele lockdowns in Europa zal de kerninflatie nog verder wegzakken, richting 0%. Er is een signi- ficant risico dat we enkele tijd een lichte deflatie zullen doormaken in de tussenliggende periode. Als de regeringen van de lidstaten elkaar onvoldoende steunen - een reëel risico - zal de ECB te hulp moeten schieten.
Ontwikkeling lange rente
Na het nieuwe dieptepunt dat in maart 2020 werd bereikt, is de lange rente van Europa in mei gestegen. Beleggers schrokken van de grote impact die de coronacrisis heeft op de overheidsfinanciën. Zij hielden
rekening met een forse stijging van het aanbod van staatsobligaties en daarmee gepaard gaand een daling van de obligatiekoersen.
Doordat de ECB obligaties blijft opkopen, houden wij rekening met een nieuwe daling van de lange rente. De Amerikaanse FED heeft aangekondigd de rente tot 2022 niet te verhogen. Hiermee tracht de FED de economie te ondersteunen.
Tegelijk met de forse koersdalingen van de aandelenbeurzen zagen we een vlucht uit meer risicovolle obligaties. Hoogrentende obligaties en obligaties van overheden van opkomende landen werden massaal verkocht. Ook zogenaamde ‘investment grade’
bedrijfsobligaties kwamen in de uitverkoop. In alle drie de categorieën zagen we koersen fors en soms overdreven dalen. We hebben hierop gereageerd door het risico in de obligatieportefeuille aan te passen.
Ten eerste hebben we individuele obligaties van overheden en bedrijven verkocht en herbelegd in beleggingsfondsen. Wij bereikten hiermee een betere spreiding over meer landen en onderliggende bedrijven. Ook verlaagden we het risico in de portefeuille. Hierbij konden wij profiteren van de aantrekkelijke rendementen die zich in sommige obligatiesegmenten voordeden als gevolg van het vluchtgedrag van beleggers.
Kwartaalbericht derde kwartaal 2020
er alles aan lijkt te doen om een depressie te voorkomen. Maar deze situatie heeft ook een keerzijde. Er is sprake van economische krimp dus overheidsinkomsten zullen dalen. De hogere overheids- schulden leiden tot hogere rentelasten, waardoor overheden minder kunnen uitgeven aan andere zaken. Ondanks al deze steun is het niet uitgesloten dat bedrijven de gevolgen van de lockdown niet zullen overleven. Het aantal faillissementen zal zeker stijgen, wat weer een drukkend effect heeft op de financiële sector. Dit blijven overduidelijke beleggingsrisico’s voor de komende tijd.
Is er dan helemaal geen positief nieuws meer te melden? Jazeker!
In China, alwaar het virus in december 2019 is ontstaan, constateren wij na de forse daling in februari weer een duidelijk herstel van de inkoopmanagersindex. In de Verenigde Staten zien wij het aantal aanvragen van werkloosheidsuitkeringen momenteel fors afnemen.
Met het openen van bedrijven, winkels en restaurants verwachten wij dat ondernemers en consumenten weer meer vertrouwen in de
toekomst zullen krijgen. Een toename in investeringen en bestedingen is dan het gevolg.
De snelheid van het economisch herstel na de coronacrisis zal bepalend zijn voor de uiteindelijke schade. Als de wereld in de komende maanden uit deze crisis geraakt dan zou de schade wel eens minder groot kunnen zijn dan verwacht. Blijkbaar hebben de aandelenbeurzen, een belangrijke graadmeter voor vertrouwen, hier al enigszins op ingespeeld. Deze stegen sinds de bodem met ruim 30% en houden het tot nu toe goed.
Ons macro-economische oordeel t.o.v. aandelen is momenteel
‘gematigd positief’. Met uitzondering van ons meest offensieve profiel (bijna altijd vol belegd), houden wij een neutrale aandelen- weging aan. Binnen de portefeuilles hebben wij ook liquiditeiten aangehouden om bij een eventuele hernieuwde daling van de aandelenmarkt op lagere niveaus bij te kopen.
Obligaties: vluchtgedrag uit de meer risicovolle obligaties
Afgelopen kwartaal kwam er meer rust op de aandelen- beurzen wereldwijd;
de enorme beursuit- slagen welke eind maart plaatsvonden namen af. De VIX- index (ook wel volatiliteits-index genoemd) steeg tot boven 80 om vervolgens fors te dalen. De oude lage niveaus (onder 20) van voor de coronacrisis werden echter nog niet bereikt, zie bovenstaande grafiek.
Momenteel geven de meeste (beurs)indica- toren een veel minder alarmerend beeld dan eind maart. Velen zijn teruggekeerd naar niveaus niet ver van waar ze waren voordat de coronavirus-paniek toesloeg. Dit weerspiegelt grotendeels de gezamenlijke inspanningen van centrale banken wereldwijd om het economische systeem op alle mogelijke manieren te ondersteunen. Hiermee moet
worden voorkomen dat financiële ontwrichtingen de economische schok van de pandemie versterken. Dit alles heeft ertoe bijgedragen dat de aandelenmarkten een opmerkelijk snel herstel hebben laten zien.
De door ons in februari/maart opgebouwde cashpositie is eind maart/begin april grotendeels ingezet om aandelen bij te kopen. De zogenaamde ‘onderweging’ in aandelen werd hiermee aangepast naar een ‘neutrale’ weging in aandelen. Onze focus blijft nog altijd op USA, gevolgd door Europa. Met name de sectoren Technologie, Gezondheidszorg, Consumenten en Telecom hadden onze voorkeur. Wij hebben
koopkansen gezien in bedrijven welke momenteel profiteren van het coronavirus.
U kunt hierbij denken aan bekende namen als Amazon, Microsoft, Visa en Intuïtive Surgical. Ook werden nieuwe namen in de portefeuilles opgenomen zoals Danone,
Sika, Stryker Corp., Nike en Thermo Fisher.
Tevens is er winst genomen op de aandelen United Health en Mondelez.
■ Thermo Fisher
Als producent van instrumenten voor academische doeleinden en laboratoria pro- ducten is Thermo Fisher actief in bedrijfstak- ken die een solide autonome groei vertonen.
De onderneming profiteert van een sterke vraag naar innovatieve wetenschappelijke instrumenten voor de life sciences sector en van een sterke groei in segmenten als gen- en celtherapieën. Het bedrijf profiteert tevens van doorbraken in de ontwikkeling van materialen en de toename van kanker en infectieziekten. Door de jaren heen heeft Thermo Fisher haar marktaandeel steeds verder vergroot, gesteund door een brede producten- en dienstenportefeuille en passende acquisities.
Aandelen: een opmerkelijk snel herstel van de markten
Obligaties vervolg
Met het Robeco Global Dynamic Duration fonds en de First Trust Low Duration Global Government Bond ETF beleggen we nu ook in obligaties buiten de Eurozone. De valutarisico’s zijn hierbij afgedekt.
Beide beleggingen profiteren van de veelal hogere rentestanden buiten de Eurozone. Tegelijkertijd nam onze gevoeligheid voor de ontwikkelingen in de Eurozone af. De toekomstige steunpakketten voor Italië, Spanje en andere Eurolanden die hun overheidsschulden sterk zien stijgen, zullen wegen op alle landen in de Eurozone.
We hebben individuele bedrijfsobligaties verkocht en herbelegd in Xtrackers iBoxx EUR Corporate Bond Yield Plus. Dit fonds belegt in meer dan 1250 verschillende Euro-bedrijfsobligaties met een aantrekkelijk rendement binnen het ‘investment grade’ segment.
Hiermee verlagen we het faillissementsrisico.
Als laatste noemen we het Robeco Corporate Hybrid Bond fonds.
Dit belegt in achtergestelde (meer risicovolle) obligaties van grote ondernemingen. Door het vluchtgedrag van beleggers daalde de koers van het fonds fors. Het gemiddelde rendement van de achter- gestelde obligatieportefeuille steeg hierdoor naar meer dan 4,5%.
Voor ons reden om in te stappen, zeker omdat de achterliggende bedrijven van zeer goede kwaliteit zijn. Inmiddels stijgen de koersen van dergelijke obligaties weer net als de koers van het fonds.
50%
60%
70%
80%
90%
40%
30%
20%
10%
0%
jun-19jul-19aug-19sept-19okt-19nov-19dec-19jan-20feb-20mar-20apr-20mei-20jun-20 Amerikaanse VIX index
Bron: Bloomberg
De Wealtheon Foundation
De Wealtheon Foundation (WF) steunt grotere en kleinere stich- tingen om hun activiteiten op een duurzame wijze vorm te geven.
Dankzij giften van Wealtheon NV, haar cliënten en van derden kan een grote variëteit aan projecten gerealiseerd worden. Een van deze thema’s die wij een warm hart toedragen is: kind en onderwijs.
Zo ontvangt de stichting ‘Vrienden van Kankala’ al meerdere jaren financiële hulp waarmee kwetsbare kinderen in Kananga, Congo RDC een toekomst wordt geboden. De WF onderhoudt het contact met de verantwoordelijken en controleert of de gedoneerde gelden daadwerkelijk gebruikt worden waarvoor het werd toegekend.
Bedrijfsinformatie: www.wealtheon.eu
© Niets uit deze publicatie mag op welke wijze dan ook gereproduceerd worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. De in deze publicatie weergegeven opinie of visie is geen beleggingsadvies of –aanbeveling doch enkel een uiting van algemene aard. Zie ook: www.wealtheon.eu/nl/aanbevelingen
Aandelen vervolg
Gedurende de rest van het jaar zal de onder- neming het omzetverlies als gevolg van een uitgestelde vraag naar bepaalde analytische instrumenten naar verwachting kunnen compenseren. Thermo Fisher zal extra corona- gerelateerde omzet genereren in segmenten als diagnostische tests, genetische analyse van coronavirus-oplossingen, de ontwikkeling en productie van vaccins op contractbasis en de vervaardiging van monsters voor het transport van materiaal voor laboratoria om dat op de aanwezigheid van het virus te testen.
■ Sika
Sika wordt geconfronteerd met een zwakkere vraag als gevolg van de coronacrisis, maar de
groei zal uiteindelijk hervatten. Het bedrijf is goed in staat om deze crisis financieel en operationeel te doorstaan. Het is goed gepositioneerd om te blijven inspelen op de trend naar duurzame gebouwen en lichtere voertuigen en om marktaandeel te winnen dankzij innovatieve productontwikkeling en expansie in opkomende markten. Selectieve overnames zijn voorzien om de positie en het groeiprofiel van de onderneming verder te versterken. Gezien de gunstige vooruitzichten en het aantrekkelijke risico-rendementsprofiel is er positie in dit aandeel genomen.
■ Nike
De ervaring van het management van Nike bij het beheer van de uitbraak van het coronavirus
in China zou het bedrijf in andere delen van de wereld ten goede komen. De digitale app en het online verkoopkanaal hielpen Nike om contact te houden met consumenten, terwijl digitalisering van de supply chain het gemak- kelijker maakt om voorraden af te stemmen op veranderingen in de vraag. In de loop der jaren heeft Nike sterke vooruitgang geboekt met de directe distributie aan de consument via haar eigen fysieke winkels en online verkoop- kanalen, terwijl het stopte met werken met kleinere retailpartners die naar verwachting het meest kwetsbaar zijn tijdens de huidige crisis. Dit zal het marktaandeel en het herstel van de onderneming ondersteunen zodra de consumentenbestedingen normaliseren.
Kwartaalbericht derde kwartaal 2020
Bedrijfsinformatie: www.wealtheon.eu
Aandelen vervolg
Gedurende de rest van het jaar zal de onder- neming het omzetverlies als gevolg van een uitgestelde vraag naar bepaalde analytische instrumenten naar verwachting kunnen compenseren. Thermo Fisher zal extra corona- gerelateerde omzet genereren in segmenten als diagnostische tests, genetische analyse van coronavirus-oplossingen, de ontwikkeling en productie van vaccins op contractbasis en de vervaardiging van monsters voor het transport van materiaal voor laboratoria om op de aanwezigheid van het virus te testen.
■ Sika
Sika wordt geconfronteerd met een zwakkere vraag als gevolg van de coronacrisis, maar de
groei zal uiteindelijk hervatten. Het bedrijf is goed in staat om deze crisis financieel en operationeel te doorstaan. Het is goed gepositioneerd om te blijven inspelen op de trend naar duurzame gebouwen en lichtere voertuigen en om marktaandeel te winnen dankzij innovatieve productontwikkeling en expansie in opkomende markten. Selectieve overnames zijn voorzien om de positie en het groeiprofiel van de onderneming verder te versterken. Gezien de gunstige vooruitzichten en het aantrekkelijke risico-rendementsprofiel is er positie in dit aandeel genomen.
■ Nike
De ervaring van het management van Nike bij het beheer van de uitbraak van het coronavirus
in China zou het bedrijf in andere delen van de wereld ten goede komen. De digitale app en het online verkoopkanaal hielpen Nike om contact te houden met consumenten, terwijl digitalisering van de supply chain het gemak- kelijker maakt om voorraden af te stemmen op veranderingen in de vraag. In de loop der jaren heeft Nike sterke vooruitgang geboekt met de directe distributie aan de consument via haar eigen fysieke winkels en online verkoop- kanalen, terwijl het stopte met werken met kleinere retailpartners die naar verwachting het meest kwetsbaar zijn tijdens de huidige crisis. Dit zal het marktaandeel en het herstel van de onderneming ondersteunen zodra de consumentenbestedingen normaliseren.
