scenario’s
Op weg naar de
economische visie van
Beemster + Purmerend
Over de scenario’s
We gebruiken de scenario’s om met elkaar in gesprek te gaan. We vragen u als ondernemer of bestuurder te reageren op de scenario’s: wat spreekt aan, en wat niet? Wat kunnen we aanvullen? En welke ambities passen daarbij?
Zo vormen we samen de nieuwe economische visie voor Beemster + Purmerend.
De scenario’s sluiten elkaar niet uit: in de uiteindelijke economische visie kunnen we elementen uit meerdere scenario’s meenemen. We hebben deze vier richtingen gekozen omdat ze passen bij een toekomstproof economie:
• Scenario 1: switch van schaalniveau
• Scenario 2: digitale switch
• Scenario 3: circulaire switch
• Scenario 4: woon-werk switch
Opbouw scenario’s
De scenario’s bieden een blik vooruit met als horizon 2040. Elk scenario kent de volgende opbouw:
• Wat springt eruit? Wat maakt de nieuwe gemeente Purmerend uniek op economisch vlak?
• Wat is het economisch profiel?
• Reis door de gemeente: wat zijn de hotspots? Waar gebeurt het?
• Met wie? Welke rol pakken ondernemers, onderwijs, overheid en andere stakeholders?
• Transitie: hoe zetten we de beweging in gang? Welke keuzes zijn gemaakt? En door wie?
INLEIDING
In 2040… Hoor je mensen niet alleen over het oude Amsterdam met haar grachten en kades. Amsterdam is een regio met verschillende stedelijke knooppunten die zich van elkaar onderscheiden en complementair zijn. In 2040 is de nieuwe gemeente Purmerend een volwaardig stedelijk knooppunt in de Metropool Regio Amsterdam (MRA). Volwaardig betekent dat Purmerend niet langer gezien wordt als‘overloopgebied’, als ‘achtertuin’, maar als onderdeel van groot Amsterdam. Purmerend onderscheidt zich als de makers van de MRA. Door investeringen in slimme verbindingen – fysiek, digitaal en sociaal – leverde de periode van 2020 tot 2040 een ongekende groei in werkgelegenheid op. Er kwamenzo’n 4.000 arbeidsplaatsen bij.
Onderdeel van Amsterdam – De stad Amsterdam is vooral gespecialiseerd in creatieve dienstverlening, terwijl in stedelijk knooppunt Purmerend vooral wordt geproduceerd. Van oudsher is het gebied dé voedselkamer van de MRA, er is een sterke bouwsector, zorgsector en ook de maakindustrie vindt hier haar plek.
Ondernemers voelen zich hier thuis: er is ruimte, een zeer proactieve gemeente en in de stad en in de omliggende dorpen kun je prachtig wonen en ontspannen.
Die combinatie van fijn wonen en werken is uniek in de regio.
Het geheim van het succes? Bereikbaarheid first. De ontwikkeling van woon-, werklocaties en voorzieningen is zoveel mogelijk binnenstedelijk en rondom nieuwe mobiliteitsknooppunten geconcentreerd. Met name rond centraal station Purmerend en het nieuwe station bij de N244 en Baanstee ging de ontwikkeling hard. In een kwartiertje ben je op Schiphol of Amsterdam centraal. Ook de digitale infrastructuur is in de hele gemeente optimaal en up-to-date.
Die ontwikkeling is nog versterkt doordat de Noord-Zuidlijn is doorgetrokken.
Vanuit hartje Amsterdam sta je dankzij deze verbindingen binnen no-time in Purmerend, met je voeten in de klei van de Beemster, of eet je een visje op de dijk in Volendam. Een aantrekkelijke en schone optie voor toeristen en forenzen.
Al het transport binnen de metropoolregio gebeurt overigens klimaatneutraal.
Autonoom vervoer is met name de afgelopen tien jaar sterk in opkomst. Het laatste stukje komen de boodschappen met de drone, die vliegt veilig boven lantaarnpaalhoogte door de woonwijk. Vervoersbewegingen worden zo geminimaliseerd, en files zijn passé.
Volwaardige regiokern – De ontwikkeling van het stedelijke gebied van Purmerend en het landelijke gebied van de Beemster werd als een samenhangende opgave gezien. De voormalige gemeenten zijn nauw vervlochten – mede door goede mobiliteitsverbindingen. Inwoners van de stad weten het landschap goed te vinden, en andersom is het centrum populair bij Beemsterlingen.
Agrarische ondernemers zijn beheerders van het groene gebied, en de dorpen in de Beemsterpolder hebben elk hun eigen identiteit. De bedrijvigheid in de Beemster is divers: veelzzp’ers, maar ook een aantal spelers met internationale allure – van kaas en IT tot maakindustrie. De kleine bedrijventerreinen in de Beemster hebben ruimte gemaakt voor een combinatie van wonen en werken, gericht opzzp’ers.
Ondernemers die meer ruimte nodig hebben vinden dat in Baanstee-Noordoost.
De Koog en het stationsgebied zetten de toon: stedelijk wonen en werken op één plek. De huiskamer is en blijft één van de belangrijkste werklocaties in Nederland.
Baanstee-Noordoost heeft dankzij de perfecte ligging– in groot Amsterdam, met een sterke verbinding met Noord-Holland Noord alle ambities waargemaakt. Het is dé plek voor de makers van de MRA.
1. SWITCH VAN SCHAALNIVEAU
In 2040… Is technologie de samenleving: onze fysieke en digitale leefwerelden sluiten naadloos op elkaar aan. Onze omgeving is slim: we hebben slim vervoer, een slim huis en slimme straatlantaarns. De onuitputtelijke mogelijkheden van nieuwe technologie kon de nieuwe gemeente Purmerend in 2020 natuurlijk niet voorzien, maar toch werd in de economische visie een sterke keuze gemaakt: hier kun je een digitale topper worden. Als ondernemer, of als student.
Campus met impact – Dé economische hotspot van gemeente Purmerend werd vanaf 2020 gecreëerd rondom de e-sportcampus. Deze Amsterdam e-sports arena is de grootste campus voor e-topsport van Nederland. Papendal 2.0 dus.
H20 is landelijk een begrip– en inmiddels weten ook e-sportfans uit het buitenland de campus te vinden tijdens hun stedentrip naar Amsterdam.
De campus verbindt ondernemers, onderwijs en overheid en heeft een unieke stempel gedrukt op de lokale en regionale economie. Binnen de MRA is deze IT- campus echt uniek. Er is gelegenheid om (tijdelijk) te wonen en er zijn slaapplaatsen voor gamers uit het hele land: zij verblijven vaak langere tijd op de campus wanneer er een groot toernooi is. Zulke toernooien organiseert de e- sportcampus regelmatig met hulp van de gemeente.
2020 bleek een kanteljaar: door een grote subsidie van de Rijksoverheid bleef het niet bij dromen, maar konden eindelijk grote stappen worden gezet. Er ontstonden field labs: bijvoorbeeld op agrofood, waarin agrariërs, studenten en tech- ontwikkelaars samenwerken. Maar ook voor slimme logistiek en voor de culturele sector.
Veel gemeenten zetten in op digitalisering– waarom lukte het hier zo goed? Juist omdat de beweging hier van onderaf komt en samen gedragen wordt door ondernemers, jongeren en de gemeente.
De digitale opleider van Nederland– Wat Purmerend uniek maakt is die focus op e-sports en de sterke link met onderwijs. Digitalisering moet je organiseren, besloot de gemeente twintig jaar geleden. En wat is daarbij essentieel? Nieuw talent. Onderwijs bleek een belangrijke katalysator voor het creëren van een digitale hotspot.
In 2023 startte de internationale mbo-opleiding digital entrepreneurship. Een intensieve samenwerking tussen toonaangevende ICT-bedrijven en de mbo- scholen in de gemeente maakte dit mogelijk. Het bleek een doorslaand succes. In 2025 startte in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam de hbo-variant.
Je kunt de opleiding volgen vanuit het hele land, af en toe zijn er sprint-weken op de campus waar studenten uit binnen- en buitenland samenkomen om samen met lokale bedrijven aan cases te werken. Op de campus kun je tijdelijk wonen in duurzame stapelwoningen. ICT-bedrijven kunnen zich samen of zelfstandig vestigen in De Koog. Een letterlijke broedplaats van inspiratie en innovatie!
Pop-up gemeente – Het field lab nieuwe democratie had in 2027 een Nederlandse primeur: het pop-up ontwikkelhuis in Noordbeemster. De meeste ondernemers doen online zaken met de gemeente, maar in de pop-up konden ondernemers, ambtenaren en bestuurders samen nieuwe ontwikkelplannen ontwerpen en beoordelen. Scheelt tijd, en je leert elkaar zo een stuk beter kennen.
Het idee kwam overigens van de jongerendenktank, die het bestuur van de gemeente gevraagd en ongevraagd advies geeft.
Digi-landbouw – Agrarische ondernemers zijn van oudsher innovatief: nieuwe technieken (en regels) volgen elkaar in hoog tempo op. Beemster ondernemer zijn sterk vertegenwoordigd in de Agro Board van de MRA, die zich richt op het voedselvraagstuk van de metropoolregio. De verbinding met de IT-hotspot levert voor beide kanten veel op: nieuwe technologie wordt ontwikkeld en getest in de Beemster.
2. DIGITALE SWITCH
Precisielandbouw is de norm. Agrariërs werken samen met innovatieve startups.
Door slimme toepassingen wordt er optimaal ruimte gemaakt van opslagruimte en is transport schoner en efficiënter. Robots coördineren de oogst, zelfrijdende tractoren prepareren de akkers. Ook binnen wordt er op nieuwe manieren voedsel gekweekt: sommige agrarische ondernemers op bedrijventerrein De Koog zijn aan boord van de ‘kweekvlees’-trein gestapt, anderen experimenteren met het digitaal printen van zaden en bollen.
2. DIGITALE SWITCH
In 2040… – Kom je naar de nieuwe gemeente Purmerend voor de makers van de metropoolregio. Hier wonen en werken ondernemende mensen, die niet bang zijn de handen uit de mouwen te steken. Die makers zijn zeer gewild: in vergrijzend Nederland wordt de strijd om goed opgeleide makers steeds heviger.
Voedsel van dichtbij – Uit eten in Almere, Amsterdam of Zaanstad? Grote kans dat jouw voedsel is gemaakt in de gemeente Purmerend. Lokale, heerlijke producten, geproduceerd met oog op het klimaat. De Beemster werd ooit drooggelegd om de groeiende stad Amsterdam van voedsel te voorzien, en nog altijd voeden deze polders de regio. Daarmee heeft Purmerend een belangrijke positie in de MRA. Die link met voedsel is ook heel duidelijk zichtbaar voor toeristen en bezoekers: je kunt een food-tour boeken, zelf je groente of fruit oogsten – met Augmented Reality zie je zelfs hoe planten er onder de grond uitzien. Vervolgens ga je met een chef aan de slag en maak je je eigen diner. Veel Nederlanders kopen alleen lokaal geproduceerd voedsel– ‘Beemster’ is een merk dat ze al goed kennen.
Op de kleinschalige industrieterreinen in de Beemster hebben zich de afgelopen jaren innovatieve foodbedrijven gevestigd, de grotere spelers zitten op Baanstee Noord. Het voedsel wordt klimaatneutraal en autonoom getransporteerd: met een drone naar de keukentafel, en met zero-emissievervoer de gemeente uit.
Afvalstromen worden verwerkt op de Baanstee Noord: de circulaire rotonde van de regionale economie. In Purmerend zit zoveel kennis rondom de agro-food sector gecentraliseerd, dat de magneetwerking op andere food-ondernemers nog nooit zo sterk is geweest. In Purmerend, daar gebeurt het.
Circulair als het nieuwe normaal– Circulair is niet zozeer een ‘eis’, maar eerder een gezamenlijke opgave. De switch startte met een initiatief van de gemeente: de ambitie om van Baanstee Noord het eerste compleet klimaatneutrale en circulaire bedrijventerrein van Nederland te maken. Waar mogelijk probeerde de gemeente ruimte te maken in regelgeving. Het vertrekpunt was vooral: hoe komen we er samen?
Dat bracht een nieuwe energie, en je ziet dat deze switch ver buiten het bedrijventerrein effect heeft. In de verschillende productieketens is circulariteit een vanzelfsprekendheid. Voor bedrijven die zich in de gemeente willen vestigen geldt ook dat afval niet bestaat. Daar wordt voor vestiging dus goed over nagedacht.
Samen met andere ondernemers wordt bekeken welke links mogelijk zijn en hoe producten of materialen opnieuw kunnen worden gebruikt.
Eén regio, gezamenlijk optrekken– In de regio Zaanstreek-Waterland wonen en werken de makers van de metropoolregio: de bouwers, de (voedsel)producenten.
Nog altijd heb je ondernemingen in alle soorten en maten: van deeltijd- zelfstandigen tot grote, circulaire bedrijven. De afgelopen jaren is het netwerk van ondernemers veel hechter geworden in de regio. En dat moet ook wel: de verduurzaming van de economie, de gebouwde omgeving en ons energiesysteem is ingrijpend.
Energielandschap – Niet alleen in het bedrijfsleven is duurzaamheid de norm.
Ook de wijken verduurzamen: door een goede subsidieregeling schoten de wijk- energiemaatschappijen uit de grond. Zonnepanelen vonden snel hun weg naar de daken en aan de randen van de gemeente werd nog meer geïnvesteerd in kleinschalige windenergie. Uiteraard zonder het Werelderfgoed aan te tasten!
Wijken die meer opwekken dan ze verbruiken worden beloond: bedrijven maken graag gebruik van hun extra stroom. Het geld gaat in de wijkkas en wordt gebruikt om te investeren in de wijk. Zo zijn er al diverse wijken met meer groen en een digi-speeltuin, gefinancierd door het wijkbudget. Natuurinclusief bouwen is heel gewoon: minder steen, meer groen. Zo kan de gebouwde omgeving beter omgaan met droogte, hitte of juist hevige regenval. Ook hier is samenwerking weer zo belangrijk: het grootste gedeelte van de Purmerendse bedrijven en inwoners leeft, onderneemt en werkt energieneutraal. Nul op de meter, dat is voor iedereen de normaalste zaak.
3. CIRCULAIRE SWITCH
In 2040… – Wil je wonen in de gemeente Purmerend. Waar vind je dat nog?
Betaalbaar, perfect verbonden met Amsterdam en de rest van Nederland. En alles dichtbij: de afgelopen jaren heeft Purmerend ervoor gezorgd dat elk dorp en elke wijk zich kan ontwikkelen. Niet alleen vanuit het gemeentehuis, maar juist door ondernemers en ondernemende inwoners de ruimte te geven. Van slaapstad heeft Purmerend zich ontwikkeld tot een hippe plek – een marktstad, een festivalstad, een culturele stad en een sportstad. De grootste switch is in de cultuur:
ondernemers en inwoners dragen de gemeente in hun hart en dragen dat graag uit. De afgelopen jaren maakten we samen een place to be én stay van de gemeente.
Hotspot thuis – De economische hotspot? Gewoon thuis. We werken in 2040 vaak aan de keukentafel, in onze bedrijfsruimte aan huis, of op de gedeelde plekken die in alle wijken ontstonden: in een oud winkelpand, of in een loods die zo een tweede leven krijgt. Bijna de helft van de beroepsbevolking staat ingeschreven als (deeltijd)zzp’er: een ondernemende gemeente dus!
Zij vormen samen een belangrijke economische kracht. Hoe trek je die aan? Met een goed leefklimaat, en met plekken waar je graag wil zijn. Op de flexplekken in de gemeente gebeurt steeds meer: even naar de film, oefenen met je band, even studeren of een kookworkshop volgen bij de buurman. De gemeente faciliteert goede coaching en begeleiding tussen ondernemers: grote ondernemers helpen al die zelfstandigen bij een volgende carrièrestap of scheppen orde in de financiën.
Als tegenhanger gaan mensen graag naar buiten: even sporten of een stuk fietsen. Juist niet-digitale activiteiten – van houthakken tot levend stratego – zijn heel populair. In de Beemster bieden veel ondernemers dit soort ontspanning aan.
Door die link tussen wonen, werken, leren en ontspannen blijven veel Beemsterlingen en Purmerenders in de gemeente, of ze keren terug na hun studie. Ondanks het feit dat de bevolking gemiddeld ouder wordt, is het hier juist meer gaan leven.
Marktstad & werelderfgoed– Het oude centrum van Purmerend is het voorbeeld van een moderne marktstad: lokale food-kraampjes, de Koemarkt als gedeeld terras en een uniek winkelaanbod van makers uit de regio. Je hebt vaste stands– online en fysiek– die iedere inwoner mag gebruiken. Een themamarkt wordt waar mogelijk gecombineerd met een event: e-sports demonstraties, bierproeverijen, een masterclass Insta of een cursus kroketten bakken. Rondom het station vindt je de culturele hub: een breed aanbod in muziek, dans en drama. Om te kijken, of om zelf te doen. Hoef je dus niet meer voor naar Amsterdam.
Ook in de prachtige dorpen in de Beemster is een goed aanbod: voor de dagelijkse boodschappen en om een hapje te eten. Knooppunt Werelderfgoed is de trekpleister in Middenbeemster. Daar stap je in VR het verleden in en ga je de strijd aan met water in de Beemster-challenge. Ontwikkeld door mbo-studenten!
Bij de nieuwe, lokale en bewuste economie horen ook andere economische modellen: veel producten worden geleased, gedeeld en gehuurd. Je zag dat ondernemers in de gemeente daar snel op inspeelden met buurtdeals, de mogelijkheid om je als klant ‘in te kopen’ bij agrariërs voor verse producten en mobiele repair-services die thuis langskomen.
Toeristen en dagjesmensen verkennen de omgeving vanuit Purmerend: je bent er zo met ov, en vanuit hier kun je de Beemster, Purmerend zelf, Edam en Volendam verkennen. Ook hier geldt dus: mobiliteit brengt leven in de brouwerij.
4. WOON-WERK SWITCH
Gewoon gezond – Gezondheid is een belangrijk thema in Nederland in 2040:
mensen worden verleid om zo lang mogelijk zo gezond mogelijk te leven. Daar zit veel ruimte voor ondernemers: sport, voeding, lifestyle en bewegen op maat.
Vanuit het idee dat voorkomen beter is dan genezen. De zorgsector is van oudsher sterk in deze gemeente. De zorgsector is niet alleen cruciaal voor inwoners, maar ook belangrijk als werkgever in de regio. De klassieke schotten zijn overigens zo veel mogelijk geslecht: problemen als eenzaamheid, overgewicht of omgaan met chronische ziektes gaan ons allemaal aan.
Ondernemers nemen vaak het voortouw in gezondheidsallianties, buurtbewoners doen mee en ook zorgprofessionals en de gemeente haken graag aan bij dit soort initiatieven uit de samenleving.
4. WOON-WERK SWITCH
OVERZICHT SCENARIO’S
Scenario 1. Switch van schaalniveau 2. Digitale switch 3. Circulaire switch 4. Woon-werk switch
Grootste verandering
• Purmerend als één van de knooppunten in een MRA met meerdere centra
• Nadruk op mobiliteit/
bereikbaarheid
• Vanuit één IT-hotspot alle sectoren versterken
• Onderwijs als belangrijkste sleutel voor succes
• ICT-infra overal up-to-date
• Lokale voedselkringloop
• Makers van de MRA
• Toekomstgerichte landbouw
• Purmerend + Beemster hebben samen perfect leefklimaat
• Iedereen ondernemer
• Toerisme en recreatie Keuzes in
economisch profiel
• Aantrekken nieuwe werkgelegenheid
• Regionaal ecosysteem
• Creatieve tech / e-(top)sports
• Lokaal ecosysteem: iedereen doet mee
• Smart leven
• Agrofood
• Maakindustrie
• Energielandschap
• Plek om te (ver)blijven als economische kracht: horeca en winkelaanbod; cultuur, sport, gezondheid en zorg
• Nieuwe economische (deel)modellen
• Toerisme en recreatie Reis door de
gemeente: wat zijn de econo- mische hotspots?
• Baanstee-Noord
• Zero-emissie mobiliteit
• Groter centrumgebied:
aantrekkelijke en gezellig binnenstad en stationsgebied
• H20-campus bouwt uit
• Pop-up ontwikkelhuis in Noordbeemster
• Opleiding voor digital entrepreneurship
• Lokale kringloop: van boer naar bord, naar circulaire rotonde Baanstee
• Thuis: wonen, werken en leven gaan in elkaar over
• Knooppunt Werelderfgoed
• Elk dorp, elke wijk heeft eigen aantrekkingskracht voor wonen, werken en recreëren
Met wie? • Hechte samenwerking binnen de MRA
• Samenwerking op maat binnen regio Zaanstreek-Waterland
• Onderwijs cruciaal
• Nieuwe en oude bedrijvigheid vindt elkaar rond IT-hub
• Nieuwe gemeente als link tussen MRA en Noord-Holland Noord
• Samen met Zaanstreek- Waterland
• Ondernemers vinden elkaar rond opgave verduurzaming
• Lokale samenwerkingen in voedselkringloop: o.a. horeca en agrariërs
• Ondernemers, inwoners, verenigingen en gemeente weten elkaar te vinden
