• No results found

Stage op de Politieke Afdeling van de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Verenigde Naties te New York Stageverslag

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Stage op de Politieke Afdeling van de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Verenigde Naties te New York Stageverslag"

Copied!
22
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

1

Stageverslag

Stage op de Politieke Afdeling van de Permanente Vertegenwoordiging van

Nederland bij de Verenigde Naties te New York

Naam S.L.E. Fagel

Studentnummer 2058324

Begeleider RUG Laura Wieseman/ Erik Sportel Begeleider BZ Dhr. Adriaan Beenen

Studie Master IR (International Political Economy) Email s.l.e.fagel@studen.rug.nl/ stevenfagel@gmail.com

Telefoon +31681812238

(2)

2

Inhoudsopgave

Introductie 3

1. Oriëntatie, zoektocht en overwegingen 4

2. Verwachtingen vooraf 5

3. Voorbereidingen 6

3.1 Placement Plan, contract en andere praktische zaken 6

3.2 Huisvesting in New York 7

3.3 Inhoudelijke voorbereiding 8

3.4 Reis en eerste indruk 9

4. Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de VN 10

4.1 Organisatie 10

5. Werkzaamheden tijdens de stage 12

5.1 Onderhandelingen over een kernwapenverbod 14

6. Tips voor studenten die een stage zoeken 16

7. Reflectie 16

7.1 Reflectie: theorie en praktijk, studie en stage 20

7.2 Reflectie: en nu? 21

Conclusie 22

(3)

3

Introductie

Van 2 februari 2017 tot en met 7 juli 2017 heb ik stagegelopen op de politieke afdeling van de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging bij de Verenigde Naties in New York (PVVN). De stage is een verplicht onderdeel van de Master International Relations aan de Rijksuniversiteit Groningen en betekent voor mij tevens de afsluiting van mijn studiecarrière. Normaal gesproken staat in het curriculum de masterscriptie als laatste onderdeel aangegeven, maar ik heb ervoor gekozen deze voorafgaand aan de stage te schrijven. De reden hiervoor is dat ik dit persoonlijk een fijnere planning vond, zodat ik bij terugkeer in Nederland niet meer terug in de collegebanken zou hoeven. Nu ik ook de stage heb afgerond kan ik me gaan richten op het vinden van een baan, een stap waar ik voor mijn gevoel inmiddels, na een geslaagde studietijd en een zeer leerzame stage, aan toe ben.

Het stageverslag is een belangrijk onderdeel van de stage en in dit verslag heb ik dan ook geprobeerd een zo goed en compleet mogelijk beeld te geven van de stage vanaf het moment dat ik ben gaan zoeken tot aan het moment dat ik weer voet zette op Nederlandse bodem. Daarom ga ik in het eerste deel van start met de (in mijn geval vrij korte) oriëntatie en zoektocht naar een stage en de sollicitatieprocedure die daarop volgde. Vervolgens ga kort in op de periode voorafgaand aan de stage en hoe ik me (inhoudelijk) heb voorbereid. Vervolgens beschrijf ik hoe ik de periode in New York heb beleefd, zowel op persoonlijk als professioneel vlak en maak ik mijn werkzaamheden inzichtelijk. Bijvoorbeeld de unieke kans die ik heb gekregen om drie weken lang deel uit te maken van de Nederlandse delegatie bij de onderhandelingen over een kernwapenverbod dit jaar bij de VN.

(4)

4

1. Oriëntatie, zoektocht en overwegingen

Toen ik de overstap maakte van de Bachelor Geschiedenis naar de Master International Relations (IR) was voor mij als snel duidelijk dat ik de masterstage in het buitenland wilde doen. Vanaf het begin wist ik natuurlijk dat de stage een verplicht onderdeel was van het programma van de master en met die reden ben ik al vroeg gaan nadenken over wat voor stage ik wilde doen. Tussen mijn Bachelor en Master heb ik eerst een bestuursjaar gedaan bij Stichting KEI, waar ik via verschillende kanalen verschillende mensen heb leren kennen die ook IR studeerden. Ook tijdens de pre-master die ik heb gevolgd ter toelating van de Master en tijdens de Master IR zelf heb ik met studiegenoten gesproken over stages en zo ideeën opgedaan. Een aantal vrienden en studiegenoten had eerder al stagegelopen bij Ambassades of Permanente Vertegenwoordigingen. Gezien mijn toekomstplannen, ik wilde graag solliciteren voor het Rijkstraineeship, leek mij dit destijds een goed idee voor een stage. Onder andere om deze reden had een overheidsinstantie voor mij de voorkeur boven een stage bij bijvoorbeeld een bedrijf of een ngo. Een andere afweging die voor mij belangrijk was met betrekking tot de keuze voor een stage in het buitenland was dat ik eerder tijdens mijn studie geen “buitenlandervaring” had opgedaan, iets wat in het kader van de studie IR in mijn ogen wel van belang is. Met dit in het achterhoofd heb ik een afspraak gemaakt met mijn (toenmalig) stagebegeleider van de RUG, Laura Wieseman, om het vervolgtraject te bespreken. Na een nuttig gesprek over het stappenplan voor het zoeken van een stage ben ik vervolgens zelf zeer ruim van de voren opzoek gegaan (ongeveer een half jaar). De sollicitatieprocedure voor de PVVN start bijvoorbeeld twee keer per jaar en vindt ongeveer vijf maanden vóór aanvang van de stage plaats. Met dit in het achterhoofd is het dus aan te raden vroeg te beginnen met zoeken.

In de oriëntatiefase heb ik voornamelijk gekeken naar beschikbare vacatures van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en voor mezelf op een rijtje gezet wat ik precies wilde en ook waar ik naartoe. Wilde De conclusie die daaruit voortkwam was meerledig. Ten eerste wilde ik een stage waarbij je als stagiair serieus genomen wordt en écht mee zou kunnen draaien in de werkzaamheden. Ten tweede vond ik de locatie belangrijk. De stage doe je natuurlijk vooral om het werk en om te leren, maar waarom dan niet in een land of stad waar je echt graag een half jaar zou wonen?

(5)

5 uit bij de PVVN.1 De vacature en voornamelijk ook de locatie spraken me erg aan. Uit de vacature werd duidelijk dat veel gevraagd werd van de stagiairs en dat je veel uiteenlopende werkzaamheden zou verrichten. Daarnaast zag ik het als een unieke kans om een half jaar in een stad als New York te wonen.

Een studiegenoot die ook stage had gelopen bij de PVVN was erg enthousiast en na een gesprek met haar besloot ik te solliciteren. Voor de sollicitatie had ik een aanbevelingsbrief nodig, die ik via Shanty Vriesema heb verkregen. Ik ken Shanty vanuit mijn periode als voorzitter bij Stichting KEI, waar zij als werknemer van de RUG de universiteit vertegenwoordigde. Verder heb ik mijn curriculum vitae aangepast op de stageplek en ben ik langs NEXT Career Services gegaan voor een cv-check. Toen ik dat had gedaan heb ik een motivatiebrief opgesteld en me goed voorbereid op het sollicitatiegesprek. Daarbij heb ik voornamelijk nagedacht over mijn sterktes en zwaktes, motivatie voor de stage en wat ik met de stage wil bereiken. Na een aantal weken ontving ik bericht van de PVVN dat ik was uitgenodigd voor een Skype-interview. Ik heb toen een vrij kort sollicitatiegesprek gehad met Adriaan Beenen, mijn latere stagebegeleider, en moest een schriftelijke opdracht uitvoeren. Het gesprek zelf duurde maar een klein half uur en was naar mening heel prettig. Er was sprake van een ongedwongen sfeer en het gesprek was totaal niet geforceerd. Niet veel later kreeg ik het bericht dat ik naar aanleiding van een “gedegen sollicitatie en een goed verlopen Skype-interview” was geselecteerd voor een stage in New York. Daarna kon ik beginnen met de voorbereidingen voor de stage.

Naast de sollicitatie voor de PVVN heb ik ook gesolliciteerd voor stages bij de ambassades in Washington en Ankara. Aangezien de PVVN mijn voorkeur had en ik al wist dat ik daar aan de slag kon heb ik mij echter teruggetrokken uit die sollicitatieprocedures, waar ik op dat moment nog geen bericht van had gehad. Voor mij was het natuurlijk erg fijn dat het bij mijn eerste sollicitatie meteen raak was en daarbij ben ik ook nog terecht gekomen op de plek die mijn eerste keuze was.

2. Verwachtingen vooraf

Mijn verwachtingen vooraf waren eerlijk gezegd redelijk “blanco”. Ik had niet per se een heel goed beeld van hoe het er in de praktijk aan toe zou gaan in en rondom de VN en ik vond het soms lastig om voor te stellen hoe de werkzaamheden er precies uit zouden zien. Door te spreken met oud-stagiairs en door de informatie die we vanuit BZ en de PVVN kregen werd echter wel duidelijk dat van ons veel verwacht zou worden en de stagiairs vol meedraaien in de werkzaamheden. Ik kende vooraf twee mensen die ook stage

(6)

6 gelopen hadden bij de PV en had van hen begrepen dat er hard gewerkt wordt en het soms erg druk kan zijn op de PV. Ik ging dus in ieder geval naar New York met de verwachting van behoorlijk lange dagen (en soms avonden) en een volle agenda. Wat ik vooraf verder in ieder geval verwachtte van dat ik een uitdagende stage tegemoet zou gaan waarin ik veel dossierkennis op zou doen, voornamelijk ook omdat ik over bijvoorbeeld ontwapening nog weinig wist, en veel zou leren over de diplomatie.

Iets waar ik ook graag achter wilde komen was of het diplomatieke werk nou eigenlijk iets voor mij zou zijn. Voornamelijk omdat ik hierin altijd wel geïnteresseerd was geweest. Nu, achteraf kan ik vertellen dat de stage me daarbij zeker heeft geholpen, maar een definitief antwoord heb ik nog niet helemaal. In de reflectie, aan het einde van dit verslag, ga ik hier uitgebreider op in.

3. Voorbereidingen

In dit deel ga ik in op de voorbereiding die ik heb getroffen voor de stage, voornamelijk in de maanden voorafgaand aan de stage in Nederland. Hierbij ga ik zowel in op inhoudelijke als de praktische voorbereiding, zoals het opstellen van het Placement Plan, het zoeken van woonruimte, de communicatie met de PVVN en het Ministerie van Buitenlandse Zaken en het regelen van de contracten en verzekeringen.

3.1 Placement Plan, contract en andere praktische zaken

(7)

7 binnen kortere tijd moeten worden behandeld. Zo heeft een collega-stagiair haar tand gebroken zonder dat zij een aanvullende tandartsverzekering had afgesloten. Voor een consult ben je dan zo driehonderd tot vijfhonderd dollar kwijt. Voor stagiairs die besluiten naar Amerika te gaan is het dan ook aan te raden ervoor te zorgen dat je verzekering goed geregeld is.

Een ander belangrijk punt om van tevoren goed te regelen was natuurlijk het stagecontract. In het geval van een stage bij BZ wordt het contract geregeld door het ministerie, hier zijn namelijk afspraken over gemaakt met de RUG. Het duurde vrij lang voordat ik het contract van BZ had ontvangen, maar alles was uiteindelijk ruim op tijd geregeld (een maand voor aanvang van de stage ongeveer). Toen ik het stagecontract had ontvangen heb ik dit langsgebracht bij mevrouw Wieseman en ongeveer een week later was alles door de verschillende partijen ondertekend. In januari heb ik vervolgens mijn visum geregeld. Voor een stage in de VS heb je een diplomatiek visum nodig, dat wordt geregeld door Buitenlandse Zaken. Hiervoor moet je online een formulier invullen bij de Amerikaanse immigratiedienst en vervolgens lever je de bevestiging hiervan en je paspoort in bij de 3W visumbalie bij het Ministerie in Den Haag. Na ongeveer een week kon ik mijn paspoort en het visum weer ophalen. Het nadeel is dus dat je hiervoor twee keer naar Den Haag moet, maar het bespaart je wel een trip naar het Amerikaanse Consulaat.

Iets anders dat je van tevoren moet regelen is een verklaring omtrent het gedrag (VOG). Deze kan je gemakkelijk aanvragen via je eigen gemeente en is een voorwaarde voor het werken bij BZ. Ook moet je een geheimhoudingsverklaring tekenen, omdat je tijdens je stage toegang hebt tot zeer veel informatie van het ministerie en ook vertrouwelijke zaken te horen krijgt. Tijdens mijn stage heb ik een grote hoeveelheid aan “berichten” geschreven, dit zijn politieke analyses van zittingen van bijvoorbeeld de Veiligheidsraad en andere zaken. Dit soort verslagen zijn vertrouwelijk en dit is ook de reden dat ik deze helaas niet bij het stageverslag kan voegen ter illustratie van mijn werkzaamheden.

3.2 Huisvesting in New York

(8)

8 op zoek te gaan naar huisvesting in New York. De omloopsnelheid is zeer hoog en kamers worden eigenlijk maximaal een maand van tevoren aangeboden en vaak zelfs korter (soms een dag van tevoren). Veel gaat via Craigslist.com en Facebook-groepen. Dit kan vanuit het buitenland wat lastiger zijn, omdat veel mensen vragen of je eerst een keer langskomt. Andere goede opties voor stagiairs zijn om voorgangers te vragen of eventueel iets eerder naar New York te vertrekken en dan ter plekke een kamer te regelen. Je hoeft niet bang te zijn dat je niks vindt, er is genoeg.

Zoals gezegd liggen de huurprijzen wel erg hoog, voornamelijk in Manhattan. In Brooklyn (of helemaal bovenin Manhattan) is het echter zeker mogelijk om voor onder de 1000 dollar een kamer te vinden, maar reken op niet veel meer dan 12m2. Enkele collega’s hebben in Brooklyn voor rond de 700/800 dollar een kamer gevonden. Zelf heb ik voor de laatste twee maanden een kamer gevonden in Upper Manhattan voor 850 dollar. Meer centraal in Manhattan liggen de prijzen een stuk hoger en kun je rekenen op ongeveer 1200 dollar of meer. Voor studenten die stage willen lopen in New York is dit dus wel iets waar rekening mee gehouden moet worden.

3.3 Inhoudelijke voorbereiding

Over de inhoudelijke voorbereidingen heb ik een paar maanden voor de stage contact gezocht met mijn stagebegeleider in New York, Adriaan Beenen. Adriaan heeft mij telefonisch en per mail laten weten met welke onderwerpen ik me bezig zou gaan houden tijdens mijn stage. Dit waren in eerste instantie de volgende onderwerpen:

- Syrië , OPCW/chemische wapens - Colombia - Georgië - Armenië/Azerbeidzjan/Nagorno-Karabach - Oekraïne - 1540-comité - Cyprus - Kosovo

- Onderhandelingen over kernwapenverbod - Veiligheidsraadkwesties

- Voorbereiding Nederlands lidmaatschap van de Veiligheidsraad in 2018

(9)

9 abonnement afgesloten op The Economist, waar vaak scherpe analyses instaan over zeer uiteenlopende politieke issues. Het bijhouden van het wereldnieuws in o.a. The Economist heeft zeker bijgedragen aan een gedegen voorbereiding. Veel van het werk op de politieke afdeling op de PVVN is gecentreerd rondom de dossiers die behandeld worden in de VN Veiligheidsraad en daarom kreeg ik van Adriaan verder nog het advies relevante stukken van www.whatsinblue.org te lezen. Op deze website worden uitgebreide voorbeschouwingen geschreven voor de zittingen van de Veiligheidsraad. Conceptresoluties van de Veiligheidsraad, resoluties die in stemming worden gebracht, worden in blauwe tekst geprint, vandaar de naam van de website. Door het lezen van alle stukken van het laatste jaar kreeg ik een goede indruk van hoe het eraan toe gaat in de VN (Veiligheidsraad) en wat op dat moment op welk dossier speelde.

In de voorbereiding werd verder nog een kennismakingsbijeenkomst georganiseerd op het Ministerie, waarbij informatie werd gegeven over het werk van de Directie Multilaterale Instellingen en Mensenrechten (DMM), waaronder de PV valt. Dit was een nuttige bijeenkomst waar enkele presentaties over het werk werden gegeven en werd verteld wat we ongeveer konden verwachten. Ook was het de eerste kennismaking met de andere negen stagiairs.

Hoewel de voorbereiding op zich voldoende was had ik toen ik naar New York ging niet het gevoel dat ik inhoudelijk heel sterk voorbereid was. Dit was echter niet echt een probleem en het is ook een bewuste keuze van de PV om stagiairs niet al voor aanvang van hun stage te veel te belasten. Aan het begin van de stage is voldoende tijd om rustig in te werken en veel in te lezen op de dossiers die van belang zijn.

3.4 Reis en eerste indruk

(10)

10

4. Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de VN

Hieronder geef ik een korte introductie op de organisatiestructuur en de manier van werken van de PVVN. Mijns inziens is het nuttig kort uit een te zetten hoe het eraan toe gaat op de PV en hoe de organisatie in elkaar zit. Met deze basis ga ik vervolgens in sectie 5 in op mijn eigen werkzaamheden binnen de organisatie.

4.1 Organisatie

Allereerst heeft een Permanente Vertegenwoordiging (PV) in feite ongeveer dezelfde functie als een ambassade, maar dan bij een internationale organisatie. Net als bij andere multilaterale instellingen (b.v. de NAVO, EU, IAEA) wordt dit echter een Permanente Vertegenwoordiging genoemd. Dat de PVVN in New York gevestigd is wil dus niet zeggen dat er speciale aandacht is voor de relatie met de VS, dat is namelijk het werk van de ambassade in Washington en de verschillende Consulaten-Generaal.

De PVVN is dus één van de multilaterale posten van Buitenlandse Zaken en dat betekent ook dat het een iets andere organisatie is dan een “gewone” ambassade. Het belangrijkste verschil is dat de PVVN niet, zoals de meeste ambassades, de belangen van Nederland in één land vertegenwoordigt, maar de belangen van Nederland in de VN, waar 193 landen vertegenwoordigd zijn. Dit betekent dat het voor de PV van belang is een zeer uitgebreid netwerk te onderhouden. Niet alleen met Nederlands bondgenoten, maar met alle VN-landen.

Aangezien in de VN een zeer breed scala aan onderwerpen wordt behandeld (van ontwapening tot milieu en van oorlog en vrede tot vrouwenrechten) is de PV behoorlijk groot. In totaal werken er ongeveer vijfendertig uitgezonden medewerkers en nog eens tien stagiairs. Als Nederland in 2018 lid is van de VN Veiligheidsraad wordt het aantal vaste medewerkers zelfs nog verder uitgebreid. Nederland heeft daarmee, zeker in vergelijking met andere kleine landen, een vrij grote staf. Aan het hoofd van de organisatie staat de Permanente Vertegenwoordiger (PV), die de status van Ambassadeur heeft. Daaronder staat de plaatsvervangend PV (intern ook wel “plv PV” genoemd). De organisatie is verder verdeeld in twee afdelingen: de politieke afdeling (PA) en de afdeling ontwikkelingssamenwerking en mensenrechten (OM). Daarnaast is er ook nog een kleine militaire afdeling werkzaam op de PV (MILAD, militair adviseurs), die onder het Ministerie van Defensie valt. Aangezien ik zelf op de politieke afdeling werkte zal ik daar iets verder over uitweiden.

(11)

11 allemaal verantwoordelijk zijn voor een aantal specifieke dossiers. Dit zijn onder andere ontwapening, het Midden-Oosten, VN-budgetten, VN-vredesoperaties, het Internationaal Strafhof, internationaal recht en het grootste gedeelte van de agenda van de Veiligheidsraad. Hieronder vallen ook vrijwel alle landen-specifieke dossiers (bv. Colombia, Irak, Iran, Syrië, Noord-Korea), deze zijn over het algemeen per regio verdeeld over de diplomaten. De PVVN is echt gericht op multilateralisme. Dat betekent dat de VN centraal staat in de werkzaamheden en dat het werk dus niet zozeer draait om het onderhouden van bilaterale relaties met specifieke landen. Het doel van de vertegenwoordiging is het bevorderen van de Nederlandse positie en belangen binnen de VN en de internationale politiek en het adviseren van de Nederlandse autoriteiten in Den Haag over ontwikkelingen bij de VN.

(12)

12

5. Werkzaamheden tijdens de stage

Mijn eigen werkzaamheden liepen behoorlijk uiteen. As stagiair bij de PV in New York ben je echt een team met je begeleider. In principe werk je samen met je begeleider aan alle dossiers en werk je dus veel met elkaar samen. Daarnaast werk je soms ook met enkele van de andere diplomaten op de PV, bijvoorbeeld de vaste vervanger van je eigen begeleider (als die bijvoorbeeld op vakantie is) of op dossiers die veel raakvlak hebben met de dossiers die je zelf doet. De verantwoordelijkheden van mijn begeleider waren ongeveer als volgt:

- Ontwapening/ VN Eerste Commissie; hieronder vallen o.a. de dossiers Iran, Noord-Korea, kernwapens, ontmijning, chemische wapens (vnl. Syrië/Irak/OPCW)

- Europa; o.a. Oekraïne, Kosovo, Georgië, Nagorno-Karabach, Moldavië - Latijns-Amerika en Caraïben; Colombia, Haïti, Venezuela

- Cybersecurity

Verder heb ik tijdens van mijn stage deel uitgemaakt van de Nederlandse delegatie tijdens de onderhandelingen over de Convention on the Prohibition of Nuclear Weapons (CPNW), oftewel de onderhandelingen over een kernwapenverbod. In totaal hebben tijdens mijn stage vier onderhandelingsweken plaatsgevonden in New York, waaraan bijna 130 landen deelnamen.

Als stagiair vul je op de PVVN je stagebegeleider aan. Je werkt met hem/haar samen en probeert daarbij niet alleen te ondersteunen, maar ook echt werk over te nemen en je begeleider te adviseren. De officiële “titel” die je als stagiair bij de PV hebt is dan ook adviser, dezelfde als beleidsmedewerkers uit Den Haag die naar de VN komen voor bijvoorbeeld onderhandelingen. De stagiair is op de PVVN dus niet degene die alleen kopietjes maakt, maar er wordt echt verwacht dat je een inhoudelijke bijdrage levert. Dat betekent ook dat je behoorlijke verantwoordelijkheden krijgt en je begeleider je niet bij alles op de vingers kijkt, maar je ook vrij laat in bijvoorbeeld het opstellen van spreekpunten.

(13)

13 1. Verslagleggen en politiek analyseren van o.a. Veiligheidsraadzittingen en andere VN-organen op

het gebied van non-proliferatie en ontwapening, Europese Zaken en Latijns-Amerikaanse Zaken. 2. Inhoudelijk voorbereiden – en verslag leggen van – bilaterale gesprekken en bijeenkomsten van

de Permanente Vertegenwoordiger en zijn plaatsvervanger met zijn collega’s en/of VN-officials (opstellen achtergrond, spreekpunten, deliverables).

3. Lid Nederlandse delegatie de bij de VN-onderhandelingen over een kernwapenverbod (verslaglegging, advisering).

(1) De werkzaamheden bestonden grotendeels uit het verzamelen van informatie en verslaglegging. Dat betekent dat ik bijvoorbeeld vaak naar de VN Veiligheidsraad moest als deze bijeenkwam op een van de hierboven genoemde onderwerpen. Dit kan dan gaan om geplande bijeenkomsten of bijvoorbeeld spoedzittingen over het gebruik van chemische wapens in Syrië of een raketlancering door Noord-Korea. Vervolgens maakte ik hiervan een verslag, wat ik dan opstuurde naar Den Haag en relevante posten over de hele wereld, in overleg met mijn begeleider natuurlijk. Zo’n bericht naar Den Haag is niet alleen een feitelijk verslag van de vergadering, maar dit voorzie je ook van een eigen analyse en commentaar. Dat betekent dus dat je de posities van verschillende staten en de ontwikkelingen/dynamiek in bijvoorbeeld de Veiligheidsraad ook moet duiden en in context moet plaatsen.

Op de hierboven genoemde dossiers ben ik tijdens mijn stage vooral veel bezig geweest met het gebruik van chemische wapens in Syrië en Noord-Korea. Tijdens mijn stage is op deze dossiers veel gebeurd, waardoor de onderwerpen ook vaak zijn behandeld in de Veiligheidsraad. Zo heb ik bijvoorbeeld twee keer een Russisch (en Chinees) veto meegemaakt op een door de VS voorgestelde concept-resolutie over het verantwoordelijk stellen van de daders van het gebruik van chemische wapens in Syrië. Het was niet alleen bijzonder om hierbij aanwezig te zijn, maar vooral ook heel leerzaam. Samen met mijn begeleider, en door het voeren van gesprekken met collega’s uit andere landen, kom je na zo’n zitting tot een analyse over waarom de stemming zo is gelopen, wat er allemaal achter de schermen heeft gespeeld en waar precies de belangen liggen voor Nederland. Wat moet Den Haag hierover weten?

(14)

14 soms open, maar vaak ook gesloten. In dat laatste geval schrijf je de analyse op basis van commentaar van een EU-collega, die achteraf een debriefing geeft van wat er in de Veiligheidsraad besloten is.

(2) En marge van de VN worden heel veel “events” georganiseerd. Dit kan bijvoorbeeld gaan om de presentatie van een jaarrapport over de VN-missie in Colombia, een openingsreceptie voor een tentoonstelling over ontmijning, of een bijeen initiatief van een aantal landen om binnen de VN meer te doen met cybersecurity en E-Governance. Op veel van dit soort events spreekt de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiger of zijn vervanger dan met andere landen of geven zij bijvoorbeeld een speech. Van de expert en/of de stagiair wordt dan verwacht dat zo’n bijeenkomst inhoudelijk goed wordt voorbereid. Ter voorbereiding maak je dan een document met achtergrondinformatie over het onderwerp, stel je spreekpunten op en bepaal je wat de PV op zo’n bijeenkomst moet “brengen en halen”: wat willen we als Nederland weten of overhouden aan een bijeenkomst en welke punten willen we juist zelf overbrengen op anderen. Op veel van de dossiers, zeker toen ik na een paar weken goed ingewerkt was, liet mijn begeleider mij dit soort voorbereidende werk vaak helemaal zelfstandig doen, dat hij dan zelf soms nog even inhoudelijk controleerde.

Al met al had ik dus een behoorlijk divers takenpakket. Die diversiteit maakt het werk zeker interessant, maar daarbij moet wel gezegd worden dat er op enkele onderwerpen (bv. Europa) niet heel erg veel beweging is en daar dus minder tijd in is gaan zitten. Op andere onderwerpen is de materie wat complexer (zoals bij Iran), maar het is niet zo dat de dossiers erg moeilijk te begrijpen zijn. Het werk was zeker inhoudelijk, maar ik denk dat de uitdaging voor mijn voornamelijk heeft gelegen in het leren van het politieke en diplomatieke “spel” dat zich bij de VN voltrekt.

5.1 Onderhandelingen over een kernwapenverbod

Een bijzonder aspect van mijn stage was dat Nederland in deze periode deel heeft genomen aan de verdragsonderhandelingen over een kernwapenverbod: The Convention on the Prohibition of Nuclear

Weapons (CPNW). In het najaar van 2016 nam de 71e Algemene Vergadering van de VN (AVVN) 71/258 resolutie aan genaamd Taking forward multilateral nuclear disarmament negotiations. In deze resolutie riep de AVVN op tot onderhandelingen over een “legally binding instrument to prohibit nuclear weapons, leading

towards their total elimination”. Om verschillende redenen was de resolutie controversieel. Zo’n 130 van

(15)

15 positie zou gaan deelnemen aan de onderhandelingen: “zonder vooruit te lopen op de uitkomst”.

Mijn geluk als stagiair was dat de vier weken onderhandelingen, één week in maart en drie weken in juni/juli, plaatsvonden tijdens mijn stageperiode. Samen met mijn begeleider en een aantal mensen uit Den Haag was ik onderdeel van de Nederlandse delegatie. Mijn rol hierin was uiteraard voornamelijk ondersteunend. Desalniettemin was het een bijzondere en unieke ervaring om bij dergelijke verdragsonderhandelingen te zijn, iets wat zelf voor diplomaten geen alledaagse koek is (mijn begeleider had dit bijvoorbeeld ook nog nooit zelf gedaan). Mijn taak hierin was voornamelijk rapporteren aan Den Haag. Ook heb ik veel van de “normale” werkzaamheden van mijn begeleider in deze periode overgenomen (zie hierboven), omdat deze zelf niet weg kon blijven bij de onderhandelingen.

De onderhandelingen hebben me een uniek inkijkje gegeven in de wereld van de multilaterale diplomatie en ook een bijzonder inzicht in de werking van zowel de politiek als het ministerie van Buitenlandse Zaken. Vanwege de gevoeligheid van het onderwerp en de geheimhoudingsverklaring die ik heb getekend bij het ministerie kan ik niet te veel uitweiden over hoe dit precies is gegaan. Wat ik wel kan zeggen is dat het een politiek beladen onderwerp was, voornamelijk om het feit dat Nederland überhaupt meedeed aan de onderhandelingen, in tegenstelling tot Nederlands bondgenoten (vnl. de NAVO). De positie van de kernwapenstaten en veel van ze zogenaamde “paraplustaten” (landen die voor hun veiligheidsbeleid afhankelijk zijn van kernwapenstaten) was dat een kernwapenverbod niet zou leiden tot het daadwerkelijk verminderen van het aantal kernwapens omdat de veiligheidssituatie hierin niet werd meegenomen. Zij wilden liever verder onderhandelen binnen bestaande ontwapeningsfora, voornamelijk het non-proliferatieverdrag. Toch deed Nederland vanwege de wens van de Tweede Kamer en de Minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders wel mee aan de onderhandelingen en dit gaf Nederland een aparte positie in de onderhandelingen, gezien Nederlands “natuurlijke” bondgenoten niet aanwezig waren. Nederland nam dan ook een meer kritische positie in dan de meeste andere aanwezige landen tijdens de onderhandelingen en heeft aan het eind een stemming aangevraagd en als enige land tegengestemd, met als voornaamste reden dat het verdrag dat er nu ligt de bestaande ontwapeningsstructuur juist zou verzwakken in plaats van aanvullen.

(16)

16 waren. Ik vond het bijzonder leerzaam om te zien hoe ogenschijnlijk klein de dingen soms kunnen lijken waarover wordt onderhandeld. Vaak gaat het om de toevoeging van een klein woordje, dat dan een wereld van verschil kan blijken te maken. Zo maakten veel landen zich bijvoorbeeld hard voor het verwijderen van het woord “explosive” voor het woord “testing” (in de verbodsbepaling). Dit werd gedaan omdat dan ook bijvoorbeeld nucleair testen via computersimulaties verboden zou kunnen worden. Het bijwonen van deze drie weken durende, intensieve onderhandelingen waren ontzettend leerzaam en zeker één van de meest memorabele herinneringen van mijn hele stage.

6. Tips voor studenten die een stage zoeken

Wat mij betreft is de belangrijkste tip voor studenten die een stage zoeken: probeer het gewoon! Vooraf en ook daarna heb ik van meerdere mensen berichten gehoord over het idee dat het heel moeilijk is om een stageplek bij een ambassade of bijvoorbeeld de Nederlandse Vertegenwoordiging bij de VN te bemachtigen. Als je je goed voorbereid, weet waar je aan begint en echt gemotiveerd bent dan denk ik dat het zeker te doen is. Verder denk ik dat je ook een beetje geluk moet hebben dat het in je sollicitatiegesprek klikt met je mogelijke begeleider. Niet geschoten is echter altijd mis en laat je zeker niet kisten door een afwijzing. De sollicitatie is vaak via Skype en op afstand en het is dus ook voor de mensen op de Vertegenwoordiging of Ambassade best lastig om een goed beeld te vormen op basis van een gesprek.

Daarom loont het om je echt goed in te lezen en voor te bereiden op je sollicitatie. Voor stageplekken als die bij de PVVN solliciteren behoorlijk wat mensen en datzelfde geldt denk ik voor veel andere plekken bij BZ. Door een gedegen voorbereiding vergroot je je kansen aanzienlijk. Weet voor welke afdeling je solliciteert, lees je in op de onderwerpen van degene waarmee je het sollicitatiegesprek voert. In de meeste gevallen is deze persoon namelijk ook je toekomstige begeleider. Een goed voorbeeld van “weet waar je op solliciteert” is dat veel mensen in hun motivatiebrief voor de PVVN schijnen op te nemen graag “voor de VN te willen werken”. Voor de mensen op de PV kan zoiets een afknapper zijn, je werkt namelijk voor Buitenlandse Zaken en niet voor de VN! De PVVN is een Vertegenwoordiging van Nederland en de hoofdtaak is dus ook het bevorderen van het Nederlandse buitenlandbeleid. Ik denk dat het voor een sollicitatie heel belangrijk is om je van dit soort zaken bewust te zijn.

7. Reflectie

(17)

17 bij mijn werkzaamheden geprobeerd deze leerdoelen zoveel mogelijk in het achterhoofd te houden. Naar mijn idee zijn veel van de doelen die ik heb gesteld sterk gelinkt aan de werkzaamheden op de PVVN. Hiermee bedoel ik dat de doelen in feite, zonder dat je er heel specifiek aandacht aan besteedt, al een flink onderdeel uitmaken van je dagelijkse werkzaamheden. Mijns inziens sloten de door mij gestelde doelen dus goed aan bij de werkzaamheden die ik tijdens de stage heb uitgevoerd. Vooraf had ik persoonlijke leerdoelen opgesteld, die ik hieronder een voor een kort toelicht en daarop reflecteer.

Het opdoen van praktijkervaring en studievaardigheden omzetten in praktijk.

Hoewel ik op zich positief ben over de Master International Relations vond ik wel dat de vakken vaak erg theorie-gericht waren. Dit is op zich niet erg en ook wel logisch, maar met de stage hoopte ik daarom vooraf de vaardigheden en kennis die ik eerder had opgedaan tijdens mijn studie, zowel tijdens de Bachelor Geschiedenis als de Master IR, in de praktijk te kunnen brengen. Ik denk dat dit zeker is gelukt. Tijdens beide studies heb ik vooral goed leren schrijven, onderzoeken en een sterk analytisch vermogen ontwikkeld. Ik denk dat ik goed ben in het onderscheiden van hoofd- en bijzaken, iets dat ik voor een groot deel tijdens mijn studie heb geleerd en ontwikkeld. Mijns inziens heeft dit zeker bijgedragen aan het schrijven van commentaren en analyses van ontwikkelingen in de VN. Ook heb ik deze vaardigheid verder verbeterd en ik heb ook zeker geleerd om ook onder flinke tijdsdruk snel een afweging te maken over wat wel en niet belangrijk is. Ik denk dat de stage in het algemeen een hele goede aanvulling is geweest op de dingen die ik heb geleerd tijdens mijn studie. Ik heb een half jaar lang echt in de praktijk kunnen zien hoe de studie werkt in de praktijk en daar veel van opgestoken. Ik denk dat dit heeft bijgedragen aan het ontwikkelen van mijn “politieke gevoel” en dat ik hierdoor een veel beter inzicht heb gekregen in geopolitieke relaties in de wereld.

Ontwikkelen op professioneel vlak

(18)

18 hebben. Omdat het mijns inziens goed was voor mijn leerproces heb ik bewust gekozen om mijn werkwijze hier telkens op aan te passen, juist zodat ik ook voor mezelf kon zien wat het beste werkte. Met mijn begeleider heb ik hier ook over gesproken. Wat ik hieraan overgehouden heb is dat ik denk dat het goed is om je aan te kunnen passen aan de werkwijze van een ander, maar dat het ook belangrijk is om (op den duur) echt je eigen manier te gaan ontwikkelen.

Ik denk dat ik het afgelopen jaar redelijk gemakkelijk heb geopereerd binnen de organisatie. Ik heb over mezelf geleerd dat ik goed aanvoel hoe relaties liggen en wanneer je beter wel en niet op de voorgrond kunt treden. Als stagiair moet je natuurlijk een bijdrage willen en kunnen leveren, maar je moet soms ook simpel gezegd “je plek kennen”. Voor mijn gevoel heb ik dit snel in de gaten en dat is denk ik ook iets dat door anderen wordt gewaardeerd.

Ontwikkelen “people skills”/netwerkvaardigheid

De stage heeft zeker bijgedragen aan het ontwikkelen van deze vaardigheden. Een groot deel van het werk van een diplomaat is het onderhouden van een netwerk. Met betrekking tot de werkzaamheden op de PVVN is het hebben van een groot en goed netwerk van cruciaal belang voor het goed kunnen uitvoeren van je werkzaamheden. Ik heb dat goed kunnen zien en observeren bij de verschillende diplomaten op de PV en ook dat zij hierin hun eigen “stijl” hebben. Mijn eigen begeleider was bijvoorbeeld iemand die informatie liever deelde met een klein groepje mensen en daarmee dan ook veelvuldig contact had. Hij ging misschien vaker op dezelfde persoon af, maar koos daarbij wel de personen waar hij het meeste vertrouwen in had. Andere diplomaten kozen er bijvoorbeeld voor om juist een simpelweg zo groot mogelijk netwerk te onderhouden.

In ieder geval werd duidelijk dat het onderhouden van een netwerk voor een diplomaat heel belangrijk is. Mijn begeleider nam mij vaak mee naar afspraken met zijn collega’s (counterparts) uit andere landen. Zo ben ik bijvoorbeeld mee geweest naar afspraken met zijn counterparts uit onder andere China, de VS, Frankrijk, Peru en Rusland, maar ook naar afspraken met bijvoorbeeld VN-medewerkers. Het was heel leerzaam om bij dit soort informele gesprekken te zitten, waarbij je merkt dat vaak op basis van vertrouwen behoorlijk veel informatie wordt uitgewisseld. Ik vond het niet alleen leerzaam, maar ook heel interessant om te zien hoe mijn begeleider dit soort gesprekken aanpakte. Dat heb ik ook meegenomen naar eigen afspraken die ik na een tijdje voerde of overnam van mijn begeleider.

(19)

19 elkaar toe trekken, maar je ziet ook dat het netwerk van veel diplomaten zeker beïnvloed wordt door onderlinge relaties: met welke persoon ga je graag een kop koffiedrinken of met wie ga je lunchen om informatie uit te wisselen? Veel diplomaten kiezen dan toch snel voor iemand waar ze het persoonlijk ook goed mee kunnen vinden.

Ik denk dat mijn netwerkvaardigheid zeker is verbeterd. Om achter bepaalde achtergrondinformatie, bijvoorbeeld van Veiligheidsraadsvergaderingen, te komen was het vaak nodig op mensen af te stappen of de telefoon op te pakken en diplomaten van andere landen te bellen om hen vragen te stellen. Hierdoor ben ik dit denk ik veel makkelijker gaan doen en hier dus minder terughoudend in geworden.

Beter inzicht krijgen in sterke en zwakke punten

In mijn stageplan had ik gesteld dat bijvoorbeeld het beter aangeven van mijn grenzen en het soms te snel geven van mijn eigen mening dingen waren waar ik wel aan wilde werken. Daarnaast was een belangrijk punt dat ik heb ontwikkeld, een punt dat denk ik vooraf een verbeterpunt was, de hierboven beschreven netwerkvaardigheid.

Met betrekking tot het eerste punt heb ik denk ik zeker veel geleerd, voornamelijk ook van mijn begeleider. Tijdens mijn stage heb ik gemerkt dat binnen de PVVN, en ook binnen BZ in het algemeen, een behoorlijke “zichtbaarheidscultuur” heerst. Hiermee bedoel ik dat mensen duidelijk willen laten zien dat ze hard werken, ook omdat dit positief kan werken voor een volgende plaatsing. Veel stagiairs namen mijns inziens dit gedrag vrij snel over van hun begeleider en bleven naar mijn mening vaak onnodig lang p kantoor, terwijl zij ook eerder naar huis hadden kunnen gaan. Mijn eigen begeleider was hier heel nuchter in. Als je niet zoveel te doen hebt ga je om 17:00 naar huis, als het echt nodig is blijf je tot 23:00. Ik vond dit heel prettig en voelde me hierdoor ook gesteund om bijvoorbeeld eens om 17:00 naar huis te gaan als ik een rustige week had. Andere stagiairs gaven aan dit soms wel lastig te vinden. Ik denk dus dat ik me op dit punt zeker goed verbeterd heb en heb geleerd dat je niet op kantoor moet zitten puur om er te zitten. Als het nodig is natuurlijk wel, en er zijn dan ook voldoende dagen en weken geweest dat het wél veel later werd.

(20)

20 bij hem had aangevraagd, dat hij vond dat ik dit goed deed en goed aanvoelde wat ik wel en niet kon doen en wat min positie was in de organisatie.

7.1 Reflectie: theorie en praktijk, studie en stage

Mijns inziens is heel goed dat de stage een verplicht onderdeel is van de Master IR. De opleiding zelf is behoorlijk theoretisch en ik denk dat het zeer nuttig is om te ervaren hoe het is om praktisch bezig te zijn met je vakgebied voordat je zelf de banenmarkt op gaat. Een stage is niet alleen een goede ervaring en goed voor je cv, het geeft je ook inzicht in de werkzaamheden van de organisatie waar je voor stage loopt (BZ in mijn geval) en hoe het in het algemeen is om fulltime aan het werk te zijn.

De stage en de Master International Relations sluiten naar mijn idee soms wel en soms niet helemaal op elkaar aan. Laat ik beginnen met waarom niet. Zoals ik hierboven noemde is de Master behoorlijk gericht op theorie. Dat wil zeggen dat je een grote hoeveelheid wetenschappelijke artikelen leest en het schrijven van papers en ook de masterscriptie gebeurt vanuit een theoretisch kader. Je schrijft bijvoorbeeld niet, zoals bij veel andere opleidingen het geval is, per se een scriptie op basis van praktijkonderzoek bij bijvoorbeeld een bedrijf. Daarom sluit het schrijven van je scriptie binnen IR bijvoorbeeld niet altijd helemaal aan op de praktijk, in ieder geval de praktijk voor het (in mijn ogen) grote percentage studenten dat geen wetenschappelijk onderzoek wil gaan doen.

Juist voor die studenten, zoals ik, is het denk ik erg goed om een meeloopstage te doen, waarbij je daadwerkelijk goed kunt zien wat je met je studie kan in de praktijk en, ook niet onbelangrijk, dat je de studie dus ook echt in de praktijk kunt brengen. Veel van de theorieën en begrippen die tijdens de verschillende vakken voorbijkwamen zijn duidelijk terug te zien in de context van de VN en het werken bij BZ. Het is zeker een meerwaarde om een achtergrond te hebben van hoe de internationale politieke werkt, hoewel het denk ik evenzo belangrijk is om goed op de hoogte te zijn van de actualiteit.

Tijdens mijn Master heb ik als een keuzevak over het Nederlandse buitenlandbeleid gevolgd, waarbij alle facetten hiervan aan bod kwamen en ook veel over internationale politiek werd gesproken vanuit Nederlands oogpunt. Bij dit vak hebben we ook veel beleidsbrieven en Kamerbrieven en dergelijke gelezen en dit heeft zeer zeker bijgedragen aan een sneller begrip van hoe BZ werkt en hoe het Nederlandse beleid in New York uitgewerkt werd. Ik zou alle studenten die bij BZ-stage willen lopen aanraden dit vak, indien mogelijk, te volgen.

(21)

21 bijdrage geleverd aan de manier waarop ik mijn werkzaamheden heb uitgevoerd. De manier waarop je onderzoek doet, zaken leert analyseren en altijd goed onderscheid moet maken tussen hoofd- en bijzaken heeft mij zeker klaargestoomd om goed te kunnen presteren tijdens de stage. Ook het schrijven, wat je bij beide opleidingen toch veel moet doen, ging mij daardoor goed af.

7.2 Reflectie: en nu?

Nu de stage, en daarmee ook mijn studiecarrière, erop zit is het natuurlijk tijd om aan de toekomst te denken. Dat heb ik ook de afgelopen maanden tijdens de stage al flink gedaan. Ik heb gesolliciteerd voor het Rijkstraineeship, waar ik helaas niet ben aangenomen. De stage heeft in ieder geval wel veel meer duidelijkheid gegeven over wat ik wil gaan doen. Hoewel ik graag het Rijkstraineeship was gaan doen en dat een mooie ingang was geweest, heeft de stage mij doen inzien (en dus eigenlijk een bevestiging gegeven van wat ik al wel dacht) dat ik in eerste instantie wil proberen een baan in de publieke sector te krijgen. Dit kan zijn bij de Rijksoverheid, maar ook bijvoorbeeld als beleidsmedewerker bij een provincie of gemeente. Ook ben ik geïnteresseerd in bijvoorbeeld ondersteunende functies voor de Tweede Kamerfractie van de politieke partij die ik steun.

(22)

22

Conclusie

Al met al kan ik zeggen dat ik een succesvolle stageperiode achter de rug heb waar ik met een zeer goed gevoel op terug kijk. Eigenlijk is van begin tot eind alles soepel verlopen, heb ik het ontzettend naar mijn zin gehad in New York en heb ik, ook op basis van de beoordeling van mijn begeleider en de aanbevelingsbrief die ik heb meegekregen, goed gefunctioneerd en bovenal heb ik natuurlijk veel geleerd. Over de VN, het Nederlandse buitenlandbeleid, het Ministerie van Buitenlandse Zaken, internationale geopolitieke verhoudingen en ook over een heleboel specifieke dossiers, conflicten en landen. Daarnaast heb ik ervaren hoe het is om fulltime te werken in een unieke en dynamische omgeving én te wonen in een hele bijzondere stad. Het werken beviel me eigenlijk best goed en ik heb ook het gevoel dat ik er klaar voor ben om nu daadwerkelijk een eerste stap op de arbeidsmarkt te gaan zetten.

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of

den dat was bekend gemaakt, dat deze· film was vervaardigd door Westduitse journalisten. Zij herinnerden zich dat niet. In een van de volgende nummers van ons blad

· Hoofdbestuur Conform art. Indien een van de leden van de Verkiezingsraad, een bestuur ener Centrale of een afdelingssecretaris deze stuk- ken niet heeft

Als ouder, grootouder, nanny,… kan je hier, samen met je kind spelen, met andere ouders (uit de buurt) of met de begeleiders een praatje maken en tot rust komen bij een kop koffie

Internationaal recht heeft ook een grote functie bij het nastreven van de grote uitdagingen waarvoor de mensheid nu en in de toekomst zich gesteld ziet: vrede en veiligheid, vrijheid

Zoek op het internet één actueel artikel, gepubliceerd in 2020-2021, over de VN, haar bestuursorganen, haar gespecialiseerde organisaties, haar gespecialiseerde programma’s of

Omdat ik bij de afdeling J&V vooral de veiligheidsonderwerpen behandelde was mijn master International Security relevant. Qua kennis wist ik reeds veel over

Koestler stelt dus dat niet alle blends humoristisch van aard hoeven zijn, maar zich wel heel goed lenen voor humoristisch gebruik in verschillende creatieve