De houding van de VVD hij deze

Vrijheid en

detnocratie

WEEKBLAD VAN

VOOR VRIJHEID

NUMMER 913

DE EN

VOLKSPARTIJ DEMOCRATIE

VRIJDAG 14 APRIL 1967

De houding van de VVD hij deze

!<.ah inetsformatie

,,De publieke opune kijkt, geloven wij, nogal sceptisch tegen het nieuwe kabinet aan. Dat is in zoverre een vooi·-

dm~I. dat· het nu ·alleen ma~r kan mee- vallen."

"Het kabinet staat voor een zeer moeiiUlie taal<, want het heeft met een enorm financieel tekort te maken.

Er is dus . voor het nieuwe lmbinet weinig· go<'dkope eer te behalen, wa~1t

het Jmn zich niets extra duurs permit- teren. Althans in de eerste jaren niet.

Het zal het lmbinef zeker als een ver- dienste aangereliell!l mogen worden

~Is het er in slaagt, de fin~nci~~e pnsi- tie van het land gezond te kriJgen .

Deze geciteerde regels lijken wel

GRONINGSE GASBEL

GODSGESCHENK

Hoe spectaculair de gasbel onder de grond ook is, bovengronds is niet veel meer te zien dan een gasputafsluiter zoa 's deze bij Slochteren.

Onze medewerker J. van Galen wijdt op pagina 5 van dit blad aandacht aan de recente opzien- barende mededelingen over de

"bewezen reserve".

een korte samenvatting van het ope- ningsartikel, dat wij vorige week aan het nieuwe kabinet en aan zijn eerste en voornaamste taak wijdden.

Het bijzondere van die regels is voor ons dan ook niet in de eerste plaats gelegen in hun inhoud, maar in het feit, dat zij werden neergeschre- ven in de hoofdartikel-kolom van het dagblad Trouw.

Hetzelfde blad dus dat ·in de weken dam·vóór niets had ·nagelaten om de formatiewerkzaamheden van prof.

Zijlstra en daarna van mr. Biesheuvel (hoewel beiden geestverwanten van Trouw) te bemoeilijl,en.

En toen dat niet voldoende bleek te helpen, kwam partijvoorzitter dr. Berg- huis in de zendttjd van de ARP nog eens een laatste poging doen om de formateur een stok tussen de benen te steken.

Dat alles ging dan om de "christe- lijk-radicale politiek". Waarmee - om nu niaar bij de nuchtere werl,eltjk- heid te blijven - dan een uitgavenpo- litiek wordt bedoeld, die eerst vaststelt wat nodig,, nuttig en gewenst zou zijn en daarna de minister van financiën ervoor op laat draaien om de zaa;k inflatoir te financieren, dan wel de burgers, tegen hun nadrukke- lijke wil in (want dat is in het jongste opinieonderzoek aan de V.U. wel heel duidelijik gebleken) nóg ZJWaarder te be- lasten.

Het doet ons ondertussen genoegen, dat de hoofdredacteur van Trouw blij- kens dit artikel van 4 april tot de realiteit des (politieken) levens is te-·

ruggekeerd, al vrees ik, dat wij hem zijn woorden in de toekomst nog wel eens zullen moeten voorhouden.

CHRISTELIJK-RADICAAL

Kennelijk weinig gelukkig met deze terugkeer van zijn hoofdredacteur op . de nuchtere bodem van dit ~ardse tra- nendal toonde zich echter een zijner redactionele medewerkers. die de vaste rubriek "Blik in de weekbladen" in Trouw ·verzorgt

Drie dagen· na dit "gouvernemente- le" hoofdartikel Jnvam deze rubriek- verzorger namelijk ten aanzien van de (grote landel'jke) weekbladen tot de conclusie, dat het "allèmal kritiek, afkeuring en spotternij" was, wat over het hoofd van het kabinet-De Jm1g werd uitgestort. Hij zat. echter wat in zijn maag met één mtzonde- ring: Elseviers Weekblad. Geen nood echter. Dat werd op deze wijze afge- daan: "Alleen Elsevier valt, maar niet bij verrassing, uit de toon. Hoofd- redacteur Hoog·endijk brengt op het o-ele papier dat zoveel kleur geeft aan Elseviers commentaren, zijn afkeur

·tot uitdrukking van de mode om dit kabinet te betitelen als rechts en be- houdend. Het enige juiste is, dat het geen socialistisch kabinet is, schrijft hij - en wie Elsevier !'ent, weet ook, dat zoiets bedoelel is als een fikse

pluiln". . .

Dat is dan weer eens echt flmk christelij·k-radicaal waarschijnlijk - ge- zegd, in dat anti-revolutionaire Trouw!

EEN GEHEIM?

Het klinkt bijna ongelooflijk, maar Wandelgano-er" van De Volkskrant

~~orstelt met een voor hem nog onop- gelost geheim.

Na elke lmbinetsformatie, zo vertel- de hij zijn lezers, blijft Den Haag met een of twee mysteries zitten. Het gro- te geheim van deze keer is: waarom

(Venolg op pag. 2)

P.R.I.K.K.E.L.S

e "Prof.· mr. F. Duynstee in He Telegraaf: "Ons bestel zou op on-

\•oorstelbare wijze zijn gecompromitteerd, als de <lonfessionele par- tijen de gebroken rug hallden moeten toelieren aan de VVD en zich met hangende poten naar de PvdA hadden moeten draaien, zonder dat iemand de verantwoorllelijl•heid voor deze krachteloosheid aan de VVD zou hebben lmnnen toeschrijven."

"De di'ie VVD-bewindslieden, de heren \Vitteveen, J>oJal• en Den Tootn, zijn mannen van grote belnvaamheid en van karakter."

e Inzender in Elseviers Weekblad: "Het schijnt tot de bon ton ti~

gaan behoren in o.a. perspublikaties om politieke propagandav~r­

gaderingen, ministers met voor- èn achternamen te gaan noemen.

Recente voorbeelden van JeHe Zijlstra, Norhert Schrnelzer en Barenel BiesheuveL Men vraagt zich af welke behoeften men hier- mee bevredigt".

e Belrenllmaking van de voorlichtingslltenst van het Europese Pàrle- ment te Brl!ssel: "Donderdag·middag· 13 april' zal oud-mini stel' Ba.1·end BiPslwm·d te Eindhoven spreken over de huidige politielee situatie in Europa.''

e Hoofdartikel Het Vrije Volk: "De liberalen en de sociali;;ten functioneren als echte politieke partijen. Maar zij kunnen ook niet meer clan een "partij"program ove.rleggen. Zij weten absoluut zeker. dat een regering, waaraan zij meedoen, niet van dit partij- program zal uitgaan maar van een met ele andere regeringspartijen overeengekomen compromis."

• Een inzendster in Het Parool: "Hiermede wil ik graag als Am- stenlamse moeder hulde brengen aan onze rna.rinejongens! \Vat de'Le mannen hebben gedaan, had al veel eerder moeten gebeuren. Ons land bestaat niet alleen uit provo's en nietsnutten. Ik hoop dat het hun geleerd heeft, <latt er voor hen wel <legelijli een tegenpartij is."

• Godfried Bomans over ele Amste·relam'Se Centraa,l Stat:ion 11ozems (in De VolkS'krant): "Zolang de talrijke voorbeelden van het soo~'t

afweermechanisrne, dat ik hierboven beschreven heb, als belangnJk nieuws op de eerste pagina's van onze kranten wordt afgedrulrt en ook op de televisie een rol van betekenis speelt, :~:o lang zal de ombuiging van deze onvolwa·ssenen naar ·zelfkritiek en beg:·ip van eio-en telwrten z·ich bezwaar·Iijk kunnen voltrel,Jwn. lVIen Is toch m~ar wat' Het zich gedragen als onvolwas~ene blijkt nieuws te zijn ... "

• Pag. 3:

8 Pag. 4:

• Pag. 6:

Lessen uit debacle-Van Heek Stationshal en verkeerslicht Nieuws uit de afdelingen

2 ...; V..iidag 14 april 1967

De houding van

de VVD hij deze kahinetsforiDatie

(Vervolg va~ pag. 1)

zijn, de VVD-ers in het kabinet gaan zitten? De VVD kreeg justitie, maar

01p justi-tie zal moeten worden meege- werkt aan de bij werkgevers onpopu- laire herziening van de ·onderneming.

De VVD kreeg financien, inaar de schatkist is leeg.

Wandelganger heeft het er niet naar gemaakt om hem de liberale helpende hand te bieden bij de oplossing van zijn probleem. Maar haatdragend zijn we niet en we willen het dus toch proberen.

Heeft de VVD door zich - ondanks alles - toch beschikbaar te houden, dat gedaan op . grond van het lands-be- lang? Hij acht dat kennelijk niet ge- heel uitgesloten, want hij stelt de vraag en beantwoordt haar niet bij voorbaat ontkennend. Dat is op zich·

zelf al te waarderen, want zouden we _

ALLE

VERZEKERINGEN

•

HYPOTHEKEN

•

FINANCIERINGEN

•

makelaarskantoor

araweg 5 wassénaar tel. 01751·5675•

Nog veel erger voor de VVD is, dat zij _ zaJ worden vereenzelvig<'l met de andere verouderde traditionele partij- en, terwijl zij er alle baat bij heeft een fris masker te zoeken, dat de in- druk zou wekken alsof in de moderne tijd· voor de VVD nog een plaats is.

Alleen door zich los te maken van de gevestigde machten, zou dè VVD kun- nen hopen de kiezers af te houden van D'66 en de Boerenpartij.

een groot deel- van de persbeschouwin- - - -

Sommige waarnemers, zo weet, .hij te vertellen, denken, dat de VVD er gerwoon "ingestonken" is. Zij zou zich hebben laten verleiden mee te doen, toen het premierschap van de heer Zijlstra als een worst voor de neus werd gehouden. Toen Zijlstra weg was, durfde de VVD geen "neen"

meer te zeggen. Een lacune in deze theorie is, dat de VVD na de weige- ring van Zijlstra tal van gelegenheden en goede argumenten heeft gehad· om de nieuwe coalitie beentje te lich- ten.

In persoonlijke ambities kan het ook niet hebben gezeten, want de heer Toxopeus is geen minister geworden.

In het landsbelang dan? Het blijft een mysterie.

Aldus Wandelganger.

Wat moeten we daarop zeggen?

gen moeten geloven, dan is het landsbelang het laatste, dat bij deze ka- binetsformatie een rol heeft gespeeld.

Sommigen zullen het misschien naïef vinden, maar wij staan nog steeds op het standpunt, dat "de politiek"

inderdaad ten doel heeft het landsbe- lang te dienen. En dat de overtuigde aanhangers van 'lerieuze politieke par·

tijen van oordeel zijn dat de door de eigen partij voorgestane doeleinden het landsbelang het beste dienen.

PLICHT NA BELOFTE .

Wij helbben de kiezers vóór de 15de februari niet in het onzekere , gelaten, dat wij, gegeven nu eenmaal de nog bestaande partijenstructuur (die wij, zoals bekend is, gaarne hervormd wil.Ien zien) het als een landsbelang zagen dat na de verkiezingen een kabinet van de drie grote ·confessionele partijen met de VVD tot stand zou komen.

Toen de VVD uit die verkiezingen onverzwakt - zelfs met een zetel versterkt - te voorschijn kwam, was het niet meer dan haar plicht, bij de formatie tot het uiterste te streven naar wat zij beloofd had.

, Dat is dan geschied. En hoewel de heer Toxopeus met name na de

"nacht van Biesheuvel" (toen deze besloten had naar de Koningin te gaan om zijn opdracht terug te ge- ven) zijn ernstige ontstemming over de formatieperikelen duidelijk de- monstreerde, heeft hij toch alles ver- meden om ook maar enige reden op te roepen om de schuld voor het misluk- ken van de formatie bij de VVD te kun- nen leggen. ·

De houding van de VVD in deze - · formatie is dan ook van geen enkele zijde gekritiseerd en wanneer Wandel-- ganger zich verbaast over de "ondank- bare"- portefeuilles, die door de VVD zouden zijn aanvaard, dan vatten wij dat graag - bedoeld of onbedoeld - als een

Vrijheid enf'W'

Democratie~

· compliment op.

Over die "ondankbaarheid" van be- paalde portefeuilles valt trouwens _ wel te twisten. Het is goed, dat ook Wan- delganger erkent dat "de schatkist leeg is". Als men dat maar heel nuc:Qter erkent, -gaan we al een eind: de goede kant op.

Voor de mate van bereidheid van de VVD om mede te werken aan de herziening van het onderne- mingsrecht, kan tenslotte worden ver- wezen naar het schriftelijke antwoord van mr. Toxopeus op de· eerste van de vier kernvragen uit het memoran- dum van informateur Zijlstra.

A. W. ABSPOEL

Eén op een ^{, ,}

De druppel holt de steen, zegt het spreekwoord. Maar dan moeten er wel veel druppels zijn gevallen, voordat men dat hol kan constate:r:en. Zo is het ook met de ledenwerfactie: er komen vele ledenaanmeldingen binnen in het kader van de actie "één op één", maar aan de verdubbeling van ons ledenaan- tal ontbreekt nog wel het een en an- der.

Daarom roep ik bij deze nogmaals op : Doet uw best! Werf één nieuw lid voor de VVD; zorg ervoor dat het leden- aantal van onze partij zo groot moge- lijk wordt. Want dat speelt een rol bij on- derhandelingen. W.e gaan nu politiek in- teressante tijden tegemoet met een nieuw kabinet, met een regeringsverkla- ring en met het daarop volgende debat.

Daarna komen vermoedelijk tal van_

wetsontwerpen in behandeling. Dan is het van belang dat het liberale ·geluid duidelijk gehoord wordt en die duidelijk·

heid wordt kracht bijgezet als men mee- werkt om één nieuw lid aan te bren- gen.

D. W. DETTMEIJER.

Studiedag JOVD

De onafhankelijke Jongeren Organisa- tie Vrijheid en Democratie (JOVD) zal op 22 april in hotel Pays Bas te Utrecht een studiedag houden, die gewijd _zal zijn aan het onderwerp: Eén Europese Liberale Partij.

Inleidingen zullen gehouden worden door de ondervoorzitter van de JOVD,

·de heer A. J. B. Hubert, de heer Van Notten (lid van de liberale kring~ te Brussel) en dr. C. Berkhouwer.

VERZOEK

AAN ONZE LEZERS

Geef dit blad na lezing aan uw vrienden en verwanten, die nog geen lid zijn van de VVD.

Wat niet is kan komen.

8Y2%

inkomen van uw beleggingen enfof

·spaargeld

Direct opeisbaar. - Inlichtingen MEVR. v. d. MADE

V~DENSTRAAT10- VREELAND

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties) : Witte de Withstraat - 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).

Tel. 010-1110 00, abonnemen·

ten toestel 249, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.

SPREEKBEURTEN

Iloofdredacteur:

Ph. C. Ia Chapelle jr.

Adres van de redactie! - Nieuwe Herengracht 89 B te Amsterdam-C.

periode 14 april tot en met 12 mei 1967

17 april Zeist, 20 uur, hotel Vigi

17 april Breukelen, hotel State, 20.30 uur (JOVD, Vechtstreek) -

19 april Wassenaar, "de Haven" (Christ .. Lyceum) 22 aprill Wassenaar, Raadhuis, 14-17 uur

(Gem. Contactdag voor Jongeren) 10 mei Assen (LiJberale Club)

12 meli Nijme,gen

mr. J. G. Rietkerk G. Koudijs, debaJt met de heer H. J. Lamkhorst H. Wiegel

H. Wiegel

H. Wiegel

mr. W. J. Geertsema Voor zover ons bekend, zijn plaats en aanvangsuur van de vergadering vermeld.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Kopij voor deze rubriek zen- den aan:

Joh. H. Springer Alexanderstraat Ui Haarlem

Jubileum-landdag

De convocaties voor de jubileum- landdag, die op maandag 24 april in hef Singermuseum in Laren (NH) ge- houden zal worden, zullen nu wel al- len bereikt hebben. Wanneer u zich nog niet heeft aangemeld, doet U dat dan nu onmiddellijk zonder dralen?

Het zou heel verveiend voor het Werkcomité zijn, als er meer deel- neemsters kwamen dan waarop gere- kend is. En voor u zelf zou het verve·

lend zijn, als u afgewezen werd door een te late aanmelding. Het adres voor aanmelding is: mevr. A. Stibbe- de Waal, Torenlaan 68, Blaricum.

Postgiro nr. 261322 op haar naam on- der vermelding: Landdag 1967 VVD.

Kosten f 11. Ontvangst tussen 10 uur en 10.30 uur.

Van de '\Zoorzijde vari het station Hil- versum af rijden NBM • bussen naar Laren: om 9.15 en 9.45 uu!'>· lijn 33 (langs Singermuseum), om 9.31 lijn 35 en om 9.22 lijn 37, beide naar bussta- tion Laren. Vandaar is er een pendel- dienst met- particuliere auto's. Het pro- gramma is bijzonder aantrekkelijk, door prominente sprekers en een feestelijke toevoeging.

Velsen

Uit het algemene jaarverslag 1966 van de afdeling Velsen nemen wij het volgende inzake de vrouwengroep over:

Dankzij de VO'lharding van -mevr.

Van _Heel - Montijn werden de contac·

ten, gelegd in 1965, verstevigd en uit- gebreid en op een bijeenkomst bij haar aan huis werd een commissie bereid gevonden om de werkzaamhe·

den ten behoeve van de vrouwengroep uit te voeren. Op een goed bezochte vergadering in september werd deze commissie in zijn geheel als bestuur gekozen. Er werd gestart met 24 le- den; 2 vielen: af, maar 20- kwamen er bij. De vrouwengroep heeft twee afge- vaardigden bij de samenwerkende vrouwenorganisaties (Samvro).

Utrecht

De vrouwengroep Utrecht hield enige weken geleden een bijeenkomst om te luisteren naar een lezing· van ir. P.

Kluyver (hoofd provinciale planolo- gische dienst in Utrecht). "Utrecht in het jaar 2000" was de titel van zijn onderwerp. Goed en begrijpelijk ge- bracht; heel interessant. Wij weten nu wat men onder de "randstad Hol- land" verstaat.

Onbegrijpelijk dat er zo weinig be- langstelling is onder de vrouwen van de groep Utrecht. Notabene een onder- werp dat als bewoonster van de stad en gewest je moet interesseren. Zo schrijft ons de secretaresse mevr.

Perks - Küppers. Er waren er slechts 17 gekomen.

Men hoopt nu op meer belangstel- ling voor de volgènde bijeenkomst.

Die zal zijn op dinsdag 25 april om 14.30 uur ten huize van mevr. J. ·Jong- bloed Gerritsen; Breimerlaan 16.

Tel. 17079. Gaarne tevoren bericht.

(De opmerking moet ons van het hart, dat de datum, de • dag na onze land- dag, niet zo erg gelukkig is. Of zal men dan juist willen napraten? J. H.

S.). .

Het .onderwerp zal zijn: "Wat doet de Gemeeentelijke geneeskundige Dienst en de Gezondheidsdienst?" Hierover wordt gesproken ·door mej. dr. H. J. A.

Verhagen (psychiater GGD).

Het bestuur zou graag zien, dat de bereidheid van de sprekers wat beter gehonoreerd zou worden door een gro- tere opkomst.

ALGEMEEN SECRETARIAAT

V~

V.D.

Koninginnegracht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 604803

Giro 67880

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Ledenwerfactie Groningen

groot succes

Van mevr. mr. A. Nieuwen- huis-Nagtglas Boot, voorzitster-se- cretaresse van de propagan- da-commissie van de afdeling Groningen, ontvingen wij een nit- voerig verslag over een door de- ze commissie gevoerde ledenwerf- campagne in de afdeling Gronin- gen van november 1966 tot eind maart 1967. Het resultaat van de- ze ledenwerfcampagne : 155 :lü.eu- we leden!

De propaganda-commissie heeft deze actie op tweeërlei manie- ren gevoerd. Eerst een schrifte- lijke actie, die 15 nieuwe leden opleverde. De conclusie die de commissie uit deze actie heeft ge- trokken is dat de resultaten van een schriftelijke actie nauwelijks .opwegen tegen de moeiten en kosten die er aan zijn besteed, Daarom is men daarna overge- gaan op een andere methode van ledenwerven, en wel het persoon- lijk benaderen van vermoedelijke geestverwanten.

In totaal werden ongeveer 500 mensen benaderd- De ledenwer- vers gingen hierbij in grote lijnen als volgt te werk:

De kandidaten werden vrijwd uitsluitend per telefoon benaderd.

Gedurende de eerste minuut werd naar de politieke klem:- geïnformeerd en werd er, als de- ze niet bleek te kloppen (in onge- veer 5pct. van de gevallen) een eind aan het gesprek gemaalrt (onder het motto: een ledenwerf·

actie is geen politiek bekerings- instituut). Wanneer de kandidaat inderdaad· een VVD-sympathisant bleek te zijn, werd overgegaan tot de overreding tot het lid- maatschap. De hierbij naar vo- ren gebrachte argumenten wa- ren:

a. een hoger ledental van de afde- ling Gro.ningen geeft .meer in- vloed van Groningen (het noor- den) op de gang van zaken in de VVD ook in politiek opzicht;

b. het is een plicht mede-verant- woordelijkheid te dragen voor en actief betrokken te zijn bij de partij, die de liberale beginselen draagt;

c. men krijgt ook een persoon- lijke invloed op' zaken in de poli- tiek, die betrokkene bijzonder ter harte gaan;

d. indien er meer leden zijn heeft de VVD grotere financiële armslag.

Indien de kandidaat bleef twijfe·

len werd ·afgesproken, dat hij zes weken "VrijhPid en Democratie"

zou ontvángen en daarna weer zou worden opgebeld. Belangrijk is bet initiatief te behouden. De afspraak moet steeds zijn dat de werver weer belt, nooit dat de kandidaat wel zal terugbellen.

Men dient van het gesprek · geen politieke discussie te maken en het op tijd af te kappen. De beste tijd van opbellen ligt tussen 18.45 en 19.45 uur.· Het gesprek dient op zakelijke basis te worden ge- voerd.

De eindconclusie van deze eerste actie is dat, zoals ook ei- genlijk wel algemeen bekend is, het beste resultaat met het leden- werven wordt verkregen door persoonlijke benadering. Daarbij dienen de wervers enthousiaste VVD-ers te zijn, die zich niet l.a- ten ontmoedigen als ze eens een avond helemaal bot vangen. Zij dienen een effectieve overtui- gingskracht · te hebben, de mensen op een prettige. n1anier te .kunnen benaderen en er een goede neus voor te hebben om in de gevallen, waarin het toch niet zal lukken, tijdig het gesprek af te breken, ter voorkoming van eindeloze nutteloze discussies.

Afdelingen, wellee belangstelling hebben voor een dergelijke actie, zouden wij willen adviseren zich voor meer gedetailleerde gege- vens over de in Groningen gevoer·

de actie te wenden tot mevr. A.

Nieuwenhuis-Nagtglas Boot, tel.

05900--36391.

vri_jdag 14 april 1967 ...:. 3

Arbeiders bespreken de bij Van Heek ontstane toestand bij de poort van de spinnerij aan de Noorderhagen te En- schede.

LESSEN UIT DEBACLE ^- VAN HEEK

De betrekkelijke rust, die qnze ar- beidsmarkt de laatste tijd kenmerkte na de massa-ontslagen gedurende het vorige jaar, is thans weer plotseling en op - vooral voor de betrokkenen - wrede wijze verstoord tengevolge van de wel zeer betreurenswaardige gang van zaken bij de Ko.ninklijke Textielfa- brieken Van Heek en Co. NV in Twen- te. Zonder overdrijving kan men hier spreken van een regionale ramp, die vanzelfsprekend uitvoerig door pers, ra- dio en televisie werd en nog steeds wordt gecommentarieerd.

Het wil ons evenwel voorkomen dat de meeste commentaren teveel in de zwart-wit-contouren worden gehouden, terwijl zij zich ook teveel' beperken tüt plaatselijke en regionale omstandighe.- den. Daarbij wordt veelal over het hoofd gezien dat de kwestie Van Heek ook in ruimer verband belangrijke g~­

volgen kan hebben. Zeker wat de me- ningsvorming betreft met betrekking tot de hervorming van de structuur van de onderneming.

V:o~JStstaat in e~k geval dat de debacle bij Van Heek is ontstaan door een sa- menspel van versebinende factoren.

Het is ibekend dat onze nationale textiel- industrie in bijzondere moeilijkheden is

komen te verkeren door de buiten- landse concurrentie, met name door de landen achter het ijzeren gordijn en - nie.t te vergeten -de zgn. ontwikke- lingsgebieden.

Het zou ons in het bestek van dit artikel te ver voeren omstandig in te gaan op de problematiek van de ontwik- kelingshulp in het algemeen. De zaak Van Heek onderstreept .echter nog eens hoe voorzichtig men met een dergelijke steunverlening moet zijn. Een derge- . lijke hulpverlening is beslist noodzake- lijk - wij erkennen het gaarne - doch men zal er voor dienen te waken dat zij niet verkeerd wordt gericht en aldus in eigen vlees snijdt.

Hoe dit ook zij, de buitenlandse con- currentie, die onze textielindustrie on- dervindt kan moeilijk het hoofd worden geboden zonder steun van de regering, aangezien die buitenlandse concurrentie voomamelij.k haar kracht ontleent aan

de door de overheid verleende steun.

Het was dr. W. T. Kroese, lid van het dagelijks bestuur van het Verbond van Nederlandse Werkgevers en zelf presi- deiJJt-directeur van het textielconcern Nij- verdal-Ten Cate, die hierop de vorige week tijdens een persconferentie nog eens de nadruk legde. , ,Wij zijn nu,"

aldus de heer Kroese, .. m~ de rege- ring aan het praten over een verbete- ring van onze situatie in die zin, dat wij op gelijke voet kunnen concurreren met het buitenland". De heer Kroese wees overigens op een andere belang- rijke factor, waardoor onze textielin- dustrie in een moeilijke positie is ko- men te verkeren. ,.Op het ogenblik," zo

zei hij .,praten de mensen wel·over een grote EEG-markt van 200 miljoen mensen, maar die is er in feite nog niet, zoals de Amerikaanse markt er concreet voor de Amerikaanse producen- ten is". Hij legde er voorts de nadruk op dat het bedrijfsleven - ondernê~

roers, zowel als werknemers - niet om steun vraagt, maar om een dusdanig beleid dat de Nederlandse textielin- dustrie op gelijke voet kan concurreren als die in het buitenland.

Zijn woorden vinden wel een bijzon- der actuele bevestiging in het/ zo juist verschenen jaarverslag van de Natio- nale Investeringsbank, dat erop wijst dat een aantal bedrijfstakken in ons land bij21ondere aandacht verdient. De scheepsbouw bijvoorbeeld en de katoen- en rayonindustrie en de wollenstoffenin- dustrie. Men toont er begrip voor, al- dus staat in dit jaarverslag te lezen, dat deze bedrijfstakken bij de overheid aankloppen om steun, gelet op de hulp die in het buitenland door de overheid wordt gegeven. Ook naar het oordeel van de directie van deze bank zal ech- ter deze overheidshulp van tijdelijke aard dienen te zijn en wel zo lang tot- dat men in EEG-verband tot .. een ge- coördineerde industriepolitiek is geko- men. Een dergelijke politiek zal een verstoring van de concurrentieverhou- dingen kunnen voorkomen. Terecht

wordt er in dit verband voor ge- waarschuwd dat subsidieregelingen niet mogen lffiden tot in het leven houden van onrendabele bedrijven. Bijzondere overheidsmaatregelen dienen alleen de noodzakelijke aanpassingsprocessen op gang te helpen.

Welnu, dat lijkt ons de eerste les, die uit de affaire-Van Heek moet worden getrokken: ov·erheidssteun, als dat nood- zakelijk blijkt: akkoord, maar dan al- tijd te zien als middel en geenszins als doel ! En zeker niet als middel om een onbekwame bedrijfsleiding in een ver- keerd gericht beleid te staven en te dekken.

RECHTSVORMING DER ONDERNEMING

Wij komen hiermee in de ontwikke- ling der gebeurtenissen rond Van Heek aan een zeer belangrijk punt. Hebben wij allereerst de invloeden van buitenaf geschetst, die tot deze ontwikkeling heb- ben bijgedragen, de vraag zal eerlijk- heidshalve tevens dienen te worden gesteld in hoeverre door de leiding van Van Heek zelf fouten zijn gemaakt, in·

terne factoren dus.

Wij bevinden ons in goed gezelschap als wij in dit verband opnieuw de heer Kroese citeren, die er bepaald geen doelk:jes om wond toen hij verklaarde:

.,in de katoen-, rayon- en linnenin- dustrie zijn in het verleden wel eens fouten gemaakt met de financiering. Ik wil niet zeggen dat dat ook bij Van Heek en Co het geval is geweest, maar het lijkt mij niet uitgesloten."

Dat dr. Kroese zich in dit verband voorzichtig uitdrukte is begrijpelijk en zelfs te respecteren. Niettemin heeft hij met zijn uitspraak een belangrijk pro- bleem aangeroerd en wel in het bijzon- der met betrekking tot de status van de zgn. familie-VN. Men moeit zich ernstig afvragen of een familie-NV in de grootte. en omvang, gelijk bij Van Heek, niet op andere grondslagen zal moeten komen te · berusten, waardoor het mogelijk wordt dat ten aanzien van de gang van zaken een grotere open- heid wordt verschaft.

Zou een grotere openhetd en dus een meerdere mate van controleerbaarheid in de fa:milie-NV de debacle bij Van Heek hebben kunnen voorkomen? Het ;s uiterst moeilijk hierop een antwoord te geven. Vooral ook omdat bij deze gang van zaken, gelijk wij hierboven reeds opmerkten, ook externe factoren, waar- aan de leiding van de onderneming niet veel kon doen, een belangrijke rol heb- ben gespeeld. Toch is dit vraagstUik in bijzondere mate actueel geworden nu - vooral van de zijde van de. vakbewe- ging - de roep om herziening van .. de

structuur van de onderneming sterker is geworden.

TWEEDE LES

En dat lijkt ons daarom ook de tweede les, die WIJ uit de gang van zaken bij Van Heek moeten trekken:

zij heeft de roep om herstructurering van de onderneming beslist verhaast. Wie dit niet inziet, of niet wenst in te zien maakt zich schuldig aan een niet te verantwoorden struisvogelpolitiek.

Het is in dit verband bepaald belang.

rijk te constateren dat men zich in werkgeverskringen zeker met dit pro-

bleem bezighoudt, al wordt dan de uit- drukking .,herstructurering van de on·

derneming" _ niet als zodanig gebezigd.

Hier is op het ogenblik meer de term ,.medezeggenschap" aan de. orde.

De nieuwe voorzitter van het Verbon1 van Nederlandse Werkgevers, de heer W. Bruynzeel, merkte in dit verband tijdens de reeds eerder genoemde persconferentie de vorige week onder meer op dat hij met betrekking tot de medezeggenschap van de. werknemers niet zo veel verwacht van wettelijke regelingen, die deze zoud'en moeten be- vorderen. Al wil hij niet ontkennen dat het rapport-Verdam, waarover de SER advies zal uitbrengen, enkele bruikbare suggesties bevat.

De voorzitter van het Verbond van Nederlandse Werkgevers zocht het meer in een andere richting toen hij verklaarde: .,De wijze van leiding-ge:

ven in het bedrijf moet veranderen. De mensen moeten meer bij de leiding van hun directe arbeidsomgeving betrokken worden. Het gezag van de leiding be- hoeft daarvoor niet te worden aange- tast. Het gaat erom dat er een plezieri·

ger sfeer komt, waardoor de werkne- mer vanzelf bereid is meer verant- woordelijkheid voor zijn eigen werk op zich te nemen. Van de ondernemingsra- den kunnen we nog veel meer plezier hebben, maar ik zet een vraagteken bij de mogelijkheid om dat met wettelijke maatregelen te bereiken. • •

Sprekende uit zijn eigen Za.ànse erva- ring merkte de ·heer Bruynzeel op: .,De mensen willen in Cle bedrijven geen ar- beiderscommis.saris. Ze wiNen in de eer- ste plaats gewoon als mensen behandeld

worden."

Ook dr. Kroese bracht dit onderwerp nog ter spra;ke, waarbij hij zich tegen al degenen keerde die zich zonder prak- tische ervaring uitlaten over de mede- zeggenschap in de onderneming . .,Daar- over," zo zei hij, .,kan eigenlijik alleen hij.. oordelen, die zelf tien jaar voorzit- ter van een ondernemingsraad is ge- weest. En dan blijkt dat de directe om- geving' van hun eigen afdeling de mensen het meest interesseert."

IN EIGEN .. OMGEVING

Hoe dit alles ook zij, in werkge- verskringen is een herziening van het begrip medezeggenschap duidelijk aan de orde. Blijkens de uitlatingen van de bestuursleden van het Verbond van Ne- derlandse Werkgevers, de heren Bruynzeel en Kroese, ziet men in de.ze kring deze herziening. weliswaar in de directe arbeidsomgeving, doch zij maakt in elk geval een punt van discus- sie uit, waarbij, zoals de heer Bruynzeel opmerkte,_ bepaalde suggesties van het rapport-Verdam bruikbaar wor- den geacht.

Het zou onjuist zijn te stellen dat de- ze discussies door· de debacle bij Van Heek zijn ontstaan. Zij heeft deze ech- ter wel in de actualiteit geplaatst en de betekenis ervan vergroot. Zij heeft op het sociaal-economische vlak een steen aan het rollen gebracht, die toene- mende aandacht voor ·twee belangrijke problemen zal opeisen: de overheids- steun aan bedrijven en de herstructure- ring van (zo men wil: de medezeg- genschap in) de onderneming. Dat hier- mee het nieuwe kabinet mede zal wor- den geconfronteerd lijkt ons een voor de hand liggende zaak.

G. STEMPHER

FRIESCH-GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK

EN AANGESLOTEN BANKEN

Amsterdam - Arnhem - Eindhoven - Enschede 's-Gravenhage ^c Groningen - Rotterdam

PANDBRIEVEN

EEN VEILIGE EN RUSTIGE BELEGGING

I I

. 4 - vrijdag 14 april 1967

Stationshal ^en

D

Van alle kanten is om deze gebeurte- nis gegnuifd. Talloze betuigingen van instemming zijn uit de burgerij bij de marinebasis binnengelwmen. In vrijwel alle officiële verklaringen over het ge- beurde heeft men lmnr.en horen of le- zen dat het natuurlijk niet had· gerrio- .gen, maar dat het optreden van de' ma-

rinejongens toch heel begrijpelijk .is.

Nu zij vooropgesteld dat het· dringend noodza.kelijk was dat · de . vieze steen- puist · van ,1et Amsterdamse st)üioh .werd uitgeknepen. Maar men inoet toeh

verkeerslicht

verontrust ZIJn over de manier waarop het is gebeurd. En misschien hog meer over de manier waarop het daarvo::>r n i e t was gebeurd.

De aanwezigheid van de langharigen in de stationshal was niets nieuws .. Ei- genlijk al vanaf de tijd dat de koffie- en andere automaten daar zijn ge- plaatst, is de stationshal een renJez vous van nozems geweest. De zwervers die er voordien nog weleens warmte en onderdak zochten, zijn al meer dan . een jaar geleden verjaagd. De overlast die reizigers al medio vorig jaár bijtij- den ondervonden, is herhaaldelijk aan- leiding geweest tot !dachten. De Armster- damse politie heeft met de spoorwegre- cherche vele gesprekken gehad over de ordebewaring op dit terrein, dat .for- meel niet tot de openbare wèg eh der- halve ook niet tot de verantwoordelijk- heid· van de gemeentepolitie beho::Jrt. Irt- dien de spoorwegrecherche het . al · m.et de Amsterdamse politie eens was over

Loffelijk tarievenbeleid

M

· pacifistisch-socialisten tegen heeft de gemeenteraad van Rotterdam in zijn laatste vergadering goedkeuring ge- .hecht aan het voörstel van burge- meester en wethouder~ tot herziening van de tram- en autobustarieven. Het vroede gezelschap heeft dusdoende nut- tig werk verricht. Want het was een goed voorstel, gericht op een verbete- ring van de inkomsten zowel als op een rationelere opbouw van het tarie- . venschema.

Ziehier de voornaamste l'enmerken :van· het . voorstel . . Verhoging van de prijs voor een enkele reis van veertig tot vijftig cent. Deze prijs wil het colle- ge laten werken als een soort schrikta- rief, in de. hoop dat de reizigers meer nog dan voorheen· hun toevlJ1cht zullen .1lèmen, tot rittenkaarten en abonnemen- ten:. Bij de:~;e bec;loeling past de creatie

yan . eetî weekabonnement,. waarm~e

men tegen .. de zeer civiele prijs van f 3,50 naar hartelust op alle stadslijnen kan rijden. Kenmèrkend is eveneens de verdwijnil;lg van liet overstapje.

Men kan zeggen - en dat hebben verscheidene sprekers in de raad in lo- vende bewoordingen· gedaan -,- dat de directie van de RET een eenvoudige, aantrekkelijke tarievenstructuur heeft ontworpen. Er valt een doelbewust stre- . ver. in te herkennen om de popufariteit

van het op:enbaar vervoer te vérgroten

en de efficiency binnen het bedrijf te verbeteren. Het een zowel als het ander moet ertoe bijdragen de voortduren- de en veelal onvermijdelijke kosten- stijgingen zoveel· mogelijk in de hand te houden. ·

Bij dit alles zal het niemand verba- zen dat het nieuwe tarievenschema in belangrijke mate mede is ingegeven door de komst van de metro, begin vol- gend jaar. De gemechaniseerde contro- lelijn die bij dit nieuwe middel van openbaar vervoer toepassing zal vin- den, heeft Sp\!ciale voorzieningen een- voudig onontkoombaar gemaakt. .

Alle waa.rdering voor het voorstel heeft niet kunnen verhullen dat er hier en daar bepaalde bezwaren zijn geop- perd tegen. de voornemens van het colle- ge. Sommj.gen meenden het te moeten

·betreuren dat Rott,e~:dam nog altijd .niet wenst over te gaan tot invoering van een bejaardentarief. Anderen. waren he- lemaaJ niet· gesticht over de afschaffing van het overstapje: In het bijzonder de ,pacifistisch-socialisten tilden hieraan erg zwaàr. Hier lag voor hen de be- slissende factor om gevieren tegen het voorstel te stemmen.

Over dit soort zaken zijn allerlei con-.

trovèrsionele opvattingen ontwikkeld.

·Maar uit principieel oogpunt kwam de aardigste suggestie toch wel uit de mond van de socialist , Spruijt. Deze toch legde het denl<beeld op tafel het vcrvoer mèt ·de metro gratis te maken,

Daden ^• Scheveningen

M

komt hier .samen met de Badhuisweg, die dus op zijn beurt loodrecht op de Gevers Deynootweg uitkomt. De Nieu- we Parklaan wordt ter hoogte van· het . tlenzinestation op het Gevers Deynoot-

weg omgelegd naar.· het kruispunt Bad- huisweg. De verkeersbaan tussen het

benzines~ation en· het. Gevers Deynoot- plein komt dus te vervallen; alleen de tram zal hier blijven rijden. De nu nog hier bestaande verkeersbáan van de Nieuwè Parklaan wordt parkeerterrein.

Op het kruisplll;lt Badhuisweg-Gevers Deynootweg komen twee zebra's voor . voetgangers.

Voorts wordt de situatie. voor het Kur- haus veranderd. Staande voor het Kur- haus zal men . li1;1ks op het plein eert koffiesho.p krijgen in de . trant van die op de Plaats .en . rechts komen windschermen en banken. Er zal liet een en ander aan de beplanting worden gedaan.

Dat is dan de eerste fase van de

ambitieuze plannen van mr. Dankel- man. De volgende fase zal. tram- en buslijnen via de Gevers Deynootweg (noordzijde) tot het Zwarte Pad bren- gen. De lus voor het Kurhaus zal ver- moedelijk blijven bestaan, vooral met het oog op de winter. ·

De Promenade zal in zuidelijke rich- ting worden doorgetrokken; ongeveer ; tot het parlreerterrein op de boulevard.

Dat parkeerterrein zal voorlopig blijven bestaan, maar de gedachten gaan uit naar de bouw van een slechtweeraccom- modatie ter plaatse, bi]v. een zoutwater- bad. De doortrekking van de Promena- de brengt de noodzakelijkheid mee de verkeerssituatie te wijzigen. Naast het Grand hotel (zuidzijde) komt, loodrecht op de Rotterdamsestraat een doorbraak naar de bOulevard, die linksaf schuin langs het paviljoen van de Witte de boulevard zal bereiken.

Tol zover de gemeentelijke activitei- ten op en rond het centrale plein van

·onze badplaats, waarmee men een wat grotere intimiteit hoopt te bereiken.

Voor het particulier initiatief ligt intus- sen ook nog een taak weggelegd. De galerij met winkeltjes onder .. het vroege- re hotel des .Galleries . verdient nodig

een opknapbeurt. Verder hoopt de wet- houder op de totstandkoming van een .moteL Dat zou - Olf'l dl'l gedachten te

te nemen maatregelen - bijv. het ver- wijderen van de automaten - dan is dat toch niet gebeurd; er is reden om aan te nemen dat dit op bezwa!'en stuit- te bij de directie· van de spoorwegen.

Er gebeurde dus niets.

Dat ten slotte een groep geünifor- meerde leden van de Nederlandse ge- meenschap is opgetreden, is stellig niet minder erg ·dan het optreden van de jongelieden die in de hal elkaars ge-

zelschap zochten, mede omdat er in heel Amsterdam eenvoudig geen andere plaats is waar zij zich kunnen ophou- den. Misschien heeft juist dit verlo- ren-zijn wel bijgedragen tot de ontwik- keling van hun vaak misselijkmakend gedrag.

Maar schrijnender is, dat de marine- mensen ten einde raad tot hun optreden Zijn gekomen uit wanhoop over het uit- blijven van maatregelen van de verant- woordelijke instanties, die zijn belast ·

"met. de bescherming van de openbare

al was het bij WIJze van proef \).lleen maar in de eerste weken of maanden na de indienststelling. Zijn motivering van dit rijkelijk revolutionaire idee was aldus:

. Laten we ons nu niet langer afvragen welk verlies de gemeente op de tarie-

ven voor het openbaar vervoer kan dra- gen. Van meer belang is het te weten welk tarief het grootste rendement geeft. Het gratis beschikbaar stellen van de metro zal ongetwijfeld leiden tot een intensiever gebruik van alle openba- re vervoermiddelen. Het zal bovendien een vermindering van congesties in het

rivierkrui~ende verkeer tot gevolg heb-

ben. ·

· Door amendering van het voorstel trachtte hij zijn idee verwezenlijkt te krijgen. ·

Natuurlijk is tegenspel van andere zijde niet uitgebleven: Vooral de Upe- . raai ·Van Leeuwen heeft zich daar-mee beziggehouden. In een ,belangwèkkénde beschouwing over. de gehele problema- tiek van het openbaar vervoer toonde hij de ondeugdelijkheid van het plan- -Spruijt duidelijk aan. Met Sinterklaas-

je-spel~n kom je . er niet, zo betoogde hij. Als je dan toch met alle geweld gratis wilt laten rijden, gebruik daal'·

dan het ,.oude spul" voor, 11:iet de ·splin- ternieuwe )lletro. Bovendien: als. je de metro gratis laat gebruiken pleeg je discriminatie tegenover de gebnilkers van de trams en bussen.

bepalen - moeten komen ongeveer ter hoogte van de thans ondergrondse toilet- ten op het Gevers Deynootplein. Een gebouw (motel) daar zou zeker de beslo- tenheid van het c.entrale plein, waar men zich nu nog veel te· veel verloren waant, in belangrijke mate ten goede komen.

Aantrekkelijkheid kan aan deze plan- nen ze-ker niet worden ontzegd. De

eerste fase wordt nu uitgevoerd; m,en hoopt er vóór. Pinksteren mee gereed te komen. De volgende fasen zullen niet zonder goedkeuring van de gemeente- raad kunnen worden uitgevoerd. Want de uitvoering daarvan zal vrij veel geld kosten. Het is te hopen, dat dit geld op de (volgende?) begroting gevonden zal kunnen worden. De teruggang vari Sche- veningen als badplaats moet een halt worden toegeroepen; zo mogelijk moet de omgekeerde richting worden ingesla- gen. Men beseffe evenwel, dat dit niet alleen een taak van de gemeente is;

ook het particulier initiatief zal een hand moeten uitsteken. We hopen daar het beste van.

Deze laatste opmerking is niet als een soort franje. bedoeld. We schr.even haar neer, omdat de heer Zwolsman zich weer eens tot een uitspraak heeft laten y~r~eiden. Tegenover . een verslag- gever van . Het Vrije Volk heeft hi;j

VRIJHEID t:N DEMOCRATIE

orde, de openbare eerbaarheid en lijf en goed van de burgers. Het optreden van de marine, hoe onjuist ook, is pri- mair een aanklacht tegen de falende gezagsdragers.

Het gaat dan ook niet aan dat de instanties die met de ordebewaring zijn belast zich verschuilen achter elkaar en achter de , ,omstandigheden". Men kan niet wegpraten dat spoorwegreclierche, koninklijke marechaussee en Amster- damse politie op de hoogte waren van het .,schoonmaa;kplan" en dat zij aan- wezig waren in of bij het station. Men kan ook niet wegpraten dat het gevecht tussen nozems en marinemannen niet alleen in, maar ook buiten het station is gevoerd, zodat ook op de openbare weg· de orde is verstoord. Overigens kan men evenmin wegpraten dat de ma- rinemanschappen hun aanval uitstekend hebben verricht, door eerst het station

(Ven•olg op pag. 5)

Op zichzelf kon de heer Van Leeuwen de zorgen van de heer Spruijt over de bedrijfstekorten van de RET wel delen.

We moeten die tekorten noodgedwongen aanvaarden, met dien verstande dat systematisch naar vermindering moet worden gestreefd door kwaliteitsverbete- ring van het openbaar vervoer. Soelaas voor het bedrijf zou daarenboven kun- nen en moeten komen via een doeluitke- ring uit het Gemeentefonds.

Overigens liet de liberale spreker blij- ken doordrongen te zijn van het besef dat de positie van de RET niet los kan worden ·gezien van de algemene ver- keersontwikkeling, In dit verband gaf hij als zijn overtuiging dat een zwaarde-

re belasting van het particulier ver- voer, bijvoorbeeld in de vorm van hoge- . 'r'è parkeertarievèn, onvermijdelijk is.

~adat ook wethouder Jettingi1off zijn, partijgenoot terdege van repliek had ge-

!liend, werd het amendement van de heer Spruijt met . 29 tegen 7 stemmen verworpen. Hetgèen bewijst dat de raad in overgrote meerderheid verstan- dig genoeg was om zich dooF de drogre-

·denen van de socialist niet van de wijs te laten brengen. Op het beslissende ogenblik kon de heer Spruijt in eigen gelederen slechts één medestander vin-

·den. Voor het overige was hij aangewe- zen op. communistische en pacifis- tisch-socialistische steun. Niet bepaald een indrukwekkend succes.

namelijk gezegd te hopèn en te ver- wachten, dat binnen een jaar de laatste voorbereidingen - onteigening van. nog één perceel en grondruil met de ge- meente -:- voor de uitvoering van het Nerviproject (Spuikwartier) kunnen worden voltooid en de goedkeuring van de Kroon van het desbetreffende raadsbesluit kan worden verkregen.

De heer Zwolsman heeft in het verle- den - bij herhaling - verklaringen af- gelegd en daarbij verwachtinge11 ge- wekt, maar tot nu toe zijn we· voor wat het Spuikwartier betreft, daarmee geen stap verder gekomen.· We staan daar- om wat wantrouwend tegenover verkla- ringen van de heer Zwolsman, die im- mers ook niet waar heeft gemaakt zijn toezegging, dat de winkelgalerij aan de Promenade vóór deze zomer gereed zou zijn. Hij komt daarmee nauwelijks verder dan de helft .

Als de verbetering van de situatie in de badplaats - in het kader van de reconstructie ook van de heer Zwolsman afhangt, dan vrezen we, dat er wel weer .,allerlei vertragende omstandigheden buiten zijn wil" (door hem genoemde oo1·zaak van de vertra- ging in de uitvoering van het Ner- vi-plan) zullen oph·eden. Ons geloof in daden van de heer Zwolsman · is niet groot meer.

Ander particulier initiatief geeft geluk- kig meer vertrouwen. In de afgelopen week is tenminste meegedeeld, dat het hotel garni, dat nabij het Congresge- bouw was gepland dom• een tientnl hoteliers, van de grond komt. BiPnenkort zal met de bouw ervan een aanvang worden gemaakt. We verheugen ons daar oprecht in.