RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE
EDUCATIE
Eigen&Wijzer KDV De Speelhoeve
Plaats : Loosdrecht
LRKP nummer : 138375768
Onderzoeksnummer : 290067
Datum onderzoek : 8 november 2016 Datum vaststelling : 3 april 2017
1 INLEIDING . . . 5
2 BEVINDINGEN . . . 7
3 CONCLUSIE. . . 11
REACTIE VAN DE HOUDER . . . 12
BIJLAGE 1 OORDELEN . . . 14
INHOUDSOPGAVE
Op 8 november heeft de inspectie kinderdagverblijf (kdv) De Speelhoeve onderzocht. Het onderzoek is uitgevoerd vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De Speelhoeve is opgenomen in een steekproef waarbij we gegevens verzamelen over de kwaliteit van de voorschoolse educatie ten behoeve van de jaarlijkse rapportage "De staat van het onderwijs".
Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op:
• De voorwaarden voor vve
• De ouders
• De kwaliteit van de educatie
◦ Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden
◦ Het pedagogisch klimaat
◦ Het educatief handelen
• De ontwikkeling, zorg en begeleiding
• De kwaliteitszorg
• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool
Het onderzoek bestond uit een vve-locatiebezoek, waarbij:
• documenten over planning, begeleiding en zorg zijn bestudeerd;
• enkele groepsobservaties zijn uitgevoerd;
• gesprekken met de locatieleiding, ouders, pedagogisch medewerkers en de zorgcoördinator en een vertegenwoordiging van de houder zijn gevoerd.
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010 en de werkinstructie toezichtkader voor- en
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
Toezichtkader
vroegschoolse educatie, maart 2014. Dit document is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl.
In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. In hoofdstuk 4 wordt de houder van de kinderopvanglocatie uitgenodigd om kort te reflecteren op de bevindingen van de inspectie en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.
Opbouw rapport
Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de helft van de aspecten op orde is, te
weten Condities, Kwaliteit van de uitvoering en Doorgaande lijn.
Daarnaast zijn enkele verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten: 'Ouders', 'Ontwikkeling begeleiding en zorg' en 'Kwaliteitszorg'.
Totaalbeeld
Kinderdagverblijf De Speelhoeve maakt onderdeel uit van de grotere organisatie Eigen&Wijzer. In het dorp Loosdrecht, onderdeel van de gemeente
Wijdemeren heeft deze organisatie drie kindercentra. De locatie is geopend in 2011 en is gehuisvest op een terrein dat van oorsprong toebehoorde aan een boerderij. Het gebouw is licht en ruim van opzet. De inrichting is toegespitst op de diverse functies die het gebouw heeft: van baby-opvang tot buitenschoolse opvang.
Op De Speelhoeve wordt sinds 2012 vve aangeboden. Ten tijde van het onderzoek zijn er geen vve geïndiceerde peuters op het kinderdagverblijf aanwezig.
Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers is een sterk punt van de speelzaal. Zij tonen een grote betrokkenheid bij de kinderen en hun ouders en besteden veel aandacht aan de sociale omgang in de groep en de verbreding van de woordenschat van de kinderen. Ook de ruimte waar de kinderen verblijven is prettig. De ruimte is behalve groot en licht, uitdagend ingericht. Daarnaast heeft het kinderdagverblijf de beschikking over een ruime buitenruimte waar de kinderen dagelijks buiten spelen.
Enkele ontwikkelpunten zijn er in met name de aspecten 'Ouders', 'Ontwikkeling, begeleiding en zorg' en 'Kwaliteitszorg'.
Gericht vve-ouderbeleid ontbreekt nog. In de intake met ouders kan meer informatie verzameld worden over de wijze van opvoeden en
ontwikkelingsstimulering. De speelzaal kan zich daarnaast verbeteren in het gericht stimuleren van de ouders om hun peuter thuis te ondersteunen. De Speelhoeve kan zich ook verbeteren in het vaststellen en evalueren van de resultaten die zij met de peuters bereikt.
BEVINDINGEN
2
Toelichting
Condities
Aan de voorwaarden voor vve wordt op peuterspeelzaal De Speelhoeve volledig voldaan. De pedagogisch medewerkers zijn geschoold en naast de nascholing die Eigen&Wijzer organiseert hebben zij met regelmaat werkoverleg, waarin zij praktijkervaringen uitwisselen en thema's voorbereiden en uitwerken.
De groep bestaat uit maximaal 16 kinderen en er zijn slechts enkele
doelgroepkinderen. Dit kunnen zowel kinderen zijn met een vve-indicatie op taalachterstanden als op andere, bijvoorbeeld sociaal-emotionele gronden.
Ouders
De pedagogisch medewerkers kennen vrijwel alle ouders en hun thuissituatie en hebben een goed contact met hen, een beeld dat de inspectie bevestigd krijgt in het contact met de ouders.
Eigen&Wijzer heeft een document 'Ouderbeleid', maar dat geeft onvoldoende aan waarom de ouderactiviteiten die ontplooid worden juist voor de doelgroep vve-ouders, die De Speelhoeve bezoeken, zo wezenlijk zijn. Het ontbreekt aan een beschrijving van de populatie en daarvan afgeleide, concrete doelen die zij willen bereiken met de ouders, om zodoende de ontwikkeling van de peuters ook thuis voort te zetten (indicator B1). Dat kan ondersteund worden door informatie die de pedagogisch medewerkers al in de intake kunnen 'ophalen' bij de ouders over de wijze van opvoeden, van spelen en voorlezen met de peuter enzovoort (indicator B3). Overigens zijn de pedagogisch medewerkers zich zeer bewust van het belang van de ouderbetrokkenheid. Zij stimuleren ouders dan ook om thuis ontwikkelingsactiviteiten te doen met hun kinderen, maar stellen daarna niet vast of dat ook werkelijk gebeurt (indicator B4).
Kwaliteit van de uitvoering van vve
Dit is een sterk punt van de pedagogisch medewerkersvan De Spelhoeve. Het is op alle onderzochte indicatoren minimaal als voldoende beoordeeld, en op meerdere punten als 'voorbeeld voor anderen'.
Voor het uitvoeren van het vve-programma heeft de speelzaal de scholing gevolgd en afgerond. Het programma wordt niet alleen uitgevoerd met de doelgroepkinderen, maar is leidend voor alle kinderen die de gemengde groep bezoeken. De vve-peuters krijgen tijdens tutoractiviteiten in de gehele
gemengde groep meer gerichte aandacht. Hierdoor zorgen de pedagogisch medewerkers er voor dat de peuters hun achterstand in de taal-, reken-, sociale of motorische ontwikkeling kunnen inlopen. Een aandachtspunt is nog dat de pedagogisch medewerkers er meer voor gaan zorgen dat hun activiteiten altijd voortkomen uit doelen die relevant zijn voor de peuters (indicator C1.2).
Het pedagogisch en educatief handelen is op meerdere indicatoren
als 'voorbeeld voor anderen' beoordeeld. De medewerkers zijn zeer betrokken bij de kinderen en hebben een goede band met ze. Zij tonen respect voor de eigenheid van de kinderen en geven helder en op een positieve manier aan waar grenzen liggen. Ook bevorderen zij de zelfstandigheid van de kinderen (indicator C2.1, C2.2 en C2.4). Er is nog wel een aandachtspunt voor de inrichting van de ruimte: de pedagogisch medewerkers zouden meer aandacht kunnen besteden aan ontluikende geletterdheid en gecijferdheid, door een cijfer- en letterhoekje in te richten, de boekjes sterker te koppelen aan een 'leesplekje' enzovoort. Het team ziet mogelijkheden om daar mee aan de slag te gaan (indicator C2.5).
Ontwikkeling, begeleiding en zorg
Bij de pedagogisch medewerkers is voldoende kennis en ervaring aanwezig die ervoor zorgt dat zij vanaf de binnenkomst van de peuters problemen of
stagnaties in de ontwikkeling van kinderen signaleren. Zij maken per peuter aantekeningen over de ontwikkeling en verwerken deze informatie ook op de langere termijn in hun observatiesysteem. Zij focussen niet alleen op
de geletterdheid en gecijferdheid, maar zorgen ervoor dat ze ook
informatie verwerven over de sociaal-emotionele en motorisch ontwikkeling. Dat betekent dat de peuters vanaf dag 1 goed in beeld zijn en daarmee is De
Speelhoeve op dit punt een 'voorbeeld voor anderen' (indicator D1.1).
Een aandachtspunt voor de pedagogisch medewerkers is om de planmatige begeleiding die zij geven aan de hele groep, subgroepjes of individuele kinderen, nog meer dan nu het geval is, op doelen te baseren die zij met de peuters willen bereiken (indicator D1.2). Dit aandachtspunt heeft een relatie met indicator C1.2.
Waar De Speelhoeve zich in kan verbeteren is het evalueren van de extra begeleiding die aan de peuters gegeven is. Dan leidt dat ook tot een beargumenteerd vervolg: gaan we gezien het effect dat onze inspanningen hebben door op dezelfde weg, sluiten we het af of gaat de begeleiding er anders uit zien? (indicator D1.3).
Als er aanleiding toe is, bespreken zij de problemen rondom de peuters intern (dat kan uitmonden in een extra observatie door een expert), met het
consultatiebureau of met een andere externe instantie. Daarin is de
peuterspeelzaal een 'voorbeeld voor anderen': zij zijn actief ondersteunend voor het gezamenlijk zoeken en vinden van de best passende oplossingen voor de problemen rondom de peuters (indicator D2.2).
Kwaliteitszorg
In de kwaliteitszorg zijn twee onderdelen 'voorbeeld voor anderen'; indicator E1 en E5. De taak: het coördineren van vve op de locatie is belegd en er is onder
andere twee keer per jaar intervisie georganiseerd op het vve-programma dat de locatie hanteert. Daarnaast is er bijvoorbeeld in (video)coaching structureel aandacht voor de interactie van de pedagogisch medewerkers met de peuters, omdat Eigen&Wijzer dat als het belangrijkste middel ziet om de ontwikkeling te beïnvloeden. Afspraken en procedures om de kwaliteit van vve te bewaken liggen vast en worden regelmatig met de betrokkenen geëvalueerd op hun effectiviteit.
Waar De Speelhoeve zich in kan verbeteren is het systematisch evalueren van de resultaten van vve. Daarvoor is nodig dat de locatie vaststelt wat zij wil bereiken met de peuters en ook nagaat of dat lukt. Dat gebeurt nu in onvoldoende mate (indicator E3).
Doorgaande lijn
De doorgaande lijn tussen de voor- en de vroegschool is van voldoende niveau.
De pedagogisch medewerkers hebben goede contacten met alle basisscholen waar de doelgroepkinderen naar uitstromen (indicator F1). Verder is er sprake van een warme overdracht waarbij alle kinderen besproken worden en de hulpvragen van kinderen ook doorgenomen worden. In het geval van
zorgkinderen wordt deze warme overdracht zo mogelijk al in een vroeg stadium gedaan zodat de school voldoende tijd heeft om de te bieden zorg te
organiseren (indicator F2 en F3). De Speelhoeve geeft aan dat zij de samenwerking met vroegscholen wel zouden willen intensiveren.
Resultaten
In de gemeente Wijdemeren zijn geen recente afspraken over de resultaten van de voorschoolse periode. Daarom heeft de inspectie het aspect Opbrengsten op de peuterspeelzaal niet onderzocht.
De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voorschoolse educatie op kinderdagverblijf De Speelhoeve grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie nauwelijks tekortkomingen kent.
CONCLUSIE
3
Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van vve op kinderdagverblijf De Speelhoeve. Daarnaast heeft de inspectie De Speelhoeve gevraagd te reflecteren op de uitkomsten van het onderzoek en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden.
Hieronder geeft de houder haar reactie:
Op 8 november is de onderwijsinspectie geweest bij onze peutergroep bij de Speelhoeve.
Wij hebben de inspectie als zeer prettig ervaren. De inspecteur heeft de elementen benadrukt welke we goed en als een voorbeeld uitvoeren. Dat geeft vertrouwen en motivatie om verder te bouwen aan het beste aanbod voor de ontwikkeling van jonge kinderen.
Bij de peutergroep van de Speelhoeve zijn op dit moment 2 kinderen met een VVE indicatie. Zoals in het rapport is te lezen zijn onze ontwikkelpunten het vastleggen van hetgeen we doen en het bevorderen van de ouderbetrokkenheid.
Met de inspecteur hebben we gesproken over hoe wij dit kunnen optimaliseren.
Acties die wij hebben ondernomen zijn:
• Onze intake-formulieren zijn aangepast, in deze formulieren vragen wij ouders naar hun verwachtingen van de opvang.
• In aanvulling op het uitdelen van onze ouderfolders, gaan we met ouders van kinderen met een VVE-indicatie in gesprek over wat zij thuis met de kinderen kunnen oefenen. In de ouderfolder vermelden we de activiteiten die we doen, op welke wijze we de kinderen binnen een bepaald thema in de ontwikkeling stimuleren en geven we suggesties over activiteiten die ouders thuis met hun kind kunnen doen.
• Ouders worden maandelijks uitgenodigd om in gesprek met de
medewerkers de voortgang en doelen met betrekking tot de ontwikkeling van het kind te bespreken. De mentor van het kind maakt een afspraak met de ouder om te bespreken hoe het thuis gaat met de afspraken en doelen die gemaakt zijn en in dit gesprek maken we nieuwe doelen voor de komende maand.
• De aandachtspunten vanuit de individuele kindplannen en gesprekken met ouders worden in elk teamoverleg als vast punt op de agenda gezet. In de notulen van dit overleg staan deze resultaten en komen volgend overleg weer ter sprake. Hiermee creëren we een plan, do, check, act cirkel waarbij we nieuwe doelen vaststellen.
REACTIE VAN DE HOUDER
Door het inzetten van de methode Piramide wordt op de peuterspeelzaal/
peuteropvang gestructureerd vorm gegeven aan thema’s. Dit geeft geïndiceerde kinderen houvast en duidelijkheid. We zijn met één thema actief. De tutor heeft individuele plannen voor elk kind.
Deze plannen zijn duidelijk omschreven in het kinddossier en het is voor elke medewerker duidelijk waar aan gewerkt wordt met elk kind. Elke medewerker kan het kind en de ouder begeleiden naar een volgende stap omdat zichtbaar is waar aan gewerkt wordt.
Met ouders worden deze doelen maandelijks besproken, welke stappen zijn gezet? Wat hebben ouders thuis gedaan? Hebben ouders thuis verbetering gezien? Na zo’n gesprek stellen we samen met ouders nieuwe doelen op voor het kind voor de volgende periode. Door meer in gesprek te gaan met ouders (van kinderen met een VVE-indicatie) over verwachtingen, voortgang en ontwikkelingen en het vastleggen ervan, verbeteren we de doorgaande lijn en het betrekken van ouders bij de plannen van hun kinderen. Ook nodigen we ouders persoonlijk uit voor bijzondere feestmomenten in de groep en de maandelijkse Koffie&Kind-ochtenden.
Voor alle medewerkers organiseren we in 2017 workshops waarbij we verdieping aanbrengen op onderwerpen als voorlezen en ouderbetrokkenheid.
Het resultaat hiervan hiervan is dat we samen met ouders het kind optimaal ondersteunen in de (taal)ontwikkeling.
In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.
De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.
Legenda:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk. Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende.
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.
BIJLAGE 1 OORDELEN
Condities 1 2 3 4
•
•
• Voldoende vve-tijd
• Kwaliteit pedagogisch medewerkers
•
•
•
• A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar
A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting")
A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool
A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding)
A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan
Ouders 1 2 3 4
•
•
•
•
•
• B1 Gericht vve-ouderbeleid
B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd
B3 Intake
B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen
B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind
Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat
•
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen
•
•
•
•
•
•
• C1.1 Een integraal vve-programma
C1.2 Werken met een doelgerichte planning
C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is respectvol
C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen
C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen
C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is goed op elkaar afgestemd
C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd
C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen
C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken
C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten
met de kinderen is responsief
C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4
Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4
•
•
•
• Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen
•
•
• D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen
D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind
D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding
en zorg
D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg
D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de
ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4
•
•
•
•
• E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig
E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve-
verbetermaatregelen
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve- educatie
Doorgaande lijn 1 2 3 4
•
•
• F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool
F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht
