Stichting Natuurbelang
1
Zienswijze stichting Natuurbelang storten asfalt granulaat op leefgebied
zandhagedis en rugstreeppad.
17-6-2020 In de brief van (OD-3114435) van ODNHN aan CPZ stelt de provincie;
Samenvattend komen wij tot de conclusie dat er sprake is van overtreding van art. 3.5, vierde lid van de Wnb omdat rust- en voortplantingsplaatsen van de zandhagedis zijn aangetast en vernield. Weliswaar is er een ontheffing, maar die ziet niet op de feitelijke uitgevoerde permanente c.q. langdurige aantasting, omdat de ontheffing duidelijk betrekking heeft op een kortdurende tijdelijke aantasting ter plaatse van de te bouwen tribunes.
Er is geen reden om dit in geval af te zien van de beginselplicht tot handhaving. Er is geen concreet zicht op legalisering van overtreding; een ontheffing kan immers alleen worden verleend als er geen andere bevredigende oplossing is, en die er is in dit geval wel, te weten de oorspronkelijk aangevraagde wijze van uitvoering, waarvoor de ontheffing is verleend.
Ook zijn er geen dwingende redenen van groot openbaar belang gemoeid met het (half)verharden van deze gebieden.
23-6-2020 (OD-312973) De provincie schrijft aan Stichting Natuurbelang voornemens te zijn
handhavend op te treden en CPZ te gelasten de opgebrachte materialen op de locaties 4,6,7 en14 te doen verwijderen de oorspronkelijke situatie te herstellen.
Het gaat om de volgende oppervlakten die zijn verhard met asfalt granulaat.
locatie Oppervlakte in vierkante meter
Locatie 4 groot 12.100 m2
Locatie 4 voetpad 160 m 2
Locatie 4 viervlak 1.900 m2
Locatie 6 6.300 m2
Locatie 7 3.600 m2
Locatie 14 2.300 m2
Totaal 26.360 m2
13- 7-2020 In een schrijven aan CPZ ( OD-314435) ziet de provincie echter zicht op legalisatie, zijn de tribunes een dwingende reden van groot openbaar belang en zijn de tribunes alleen nog op
asfaltgranulaat te plaatsen in tegenstelling tot wat altijd beweerd is.
15 juli 2020. Provincie Noord-Holland besluit het verzoek van Stichting Natuurbelang tot handhaving op locaties 4 en 6 af te wijzen en op locaties 7 en 14 gedeeltelijk toe te wijzen. Het gaat dan om 860 m2 op locatie 7 en 360 m2 op locatie 14. In totaal 1.220 m2. Dit is nog geen 5% van de totaal gestorte asfaltgranulaat verharding waarvan in het voornemen tot handhaven van de provincie sprake was.
2 Wij hebben hier de onderstaande opmerkingen over.
CPZ stelt dat voor gebruik en plaatsing van de tribunes een bepaalde fundering noodzakelijk is. De provincie merkt op; “dat vanuit constructief oogpunt hier ook andere werkbare alternatieven voor denkbaar zijn dan een half verharding met asfaltgranulaat”. CPZ stelt echter dat alternatieven slechter zijn voor de beschermde soorten dan het asfaltgranulaat.
Het is onduidelijk op basis van welke gegevens de provincie de stelling, dat alternatieven slechter zouden zijn, van het CPZ accepteert. Zeker in het licht van de eerdere stellingname in de brief van 17-6-2020 aan CPZ.
Er is door CPZ onvoldoende onderbouwd waarom andere alternatieven slechter zouden zijn voor de beschermde dieren dan het asfaltgranulaat. Er dient een aantal oplossingen voor de fundering te worden vergeleken op basis van een aantal relevante criteria. Pas dan kan gesteld worden dat andere alternatieven minder goed zouden functioneren. Nu dit is nagelaten is de stelling niet gebaseerd op feiten.
De ontheffing van 19 augustus 2019 gaat uit van het tijdelijk plaatsen van tribunes. De ontheffing is verleend in de veronderstelling dat het leefgebied van de beschermde dieren tijdelijk ongeschikt zou zijn, ten tijde van het plaatsen en gebruik van de tribunes. Het gaat dan om een aantal dagen per jaar, een goot verschil met het asfalt wat er 365 dagen per jaar ligt.
De fundering van tribunes hoeft niet over het gehele oppervlak te zijn. Vaak gaat het om een beperkt aantal steunpalen van de tribunes die op de ondergrond steunen.
Alternatieve oplossingen.
Onderzoek laat zien dat er legio andere oplossingen zijn die een veel minder beslag leggen op de ondergrond. Na overleg met een tribunefabrikant blijken tribunes op allerlei ondergronden
geplaatst te kunnen worden. De fundering is dan een kleine betonplaat, kunststoflaag of zelfs hout.
De afmetingen zijn circa 0,25 vierkante meter. Een tribune van 13 meter lang en 80 vierkante meter oppervlak (320 personen) heeft circa 10 steunpunten. Oppervlakte kunststoflagen is circa 3
vierkante meter, dat is circa 3 procent van het tribune oppervlak. Afhankelijk van de constructie van de tribunes en het aantal steunpunten is het ook mogelijk om korte schroefpalen in de grond te boren. De oppervlakte daarvan is nog minder. Uiteraard is dit maar een voorbeeld maar dit geeft aan dat voor het funderen van tribunes maar een procent van het tribune-oppervlak hoeft te worden gefundeerd.
Looppaden naar de tribunes toe kunnen worden voorzien van rubber-matten of rijplaten.
De mogelijkheden om tribunes te funderen zonder het hele gebied te asfalteren zijn aanwezig. In onze optiek is hier onvoldoende onderzoek naar uitgevoerd en zijn andere methoden denkbaar zoals ook aangegeven.
De vraag is ook hoeveel tribunes noodzakelijk zijn. Zelfs zonder publiek kunnen F1 wedstrijden worden verreden zoals dit jaar op 5 en 12 juli in Oostenrijk, of 4 tot 6 september circuit Monza en 30 augustus 2020 circuit Spa-Francorchamps.
In dit verband is het ook van belang wat Econsultancy op 9 augustus 2019 ( OD.288168) over de tribunes heeft opgemerkt. Op pagina 10 beschrijft Econsultancy de (tijdelijke) tribunes zoals die gebruikt zullen worden (genummerd figuur 9 en 10 in het rapport van Econsultancy.)
Stichting Natuurbelang
3
Figuur 9. Voorbeeld van tijdelijke tribunes (Econsultancy 2019).
Het zijn tijdelijke tribunes, waarbij de metalen ronde staanders op planken op het vlakke zand worden geplaatst. De onderzijde van de tribune is vrij toegankelijk en gedeeltelijk beschaduwd door de zittingen. Het materiaal voor de opbouw wordt vanaf de onderhoudsweg rond het circuit
aangevoerd (figuur 10). Daar waar kwetsbaar gebied wordt betreden of bereden voor de aanvoer van materiaal worden vooraf platen neergelegd. De tribunes worden handmatig op locatie in elkaar gezet. De opbouw van de tribunes zal gefaseerd plaatsvinden. (Bron Econsultancy)
4
Figuur 10. Onderzijde van de tribune (Econsultancy 2019) .
De tribunes worden twee maanden voor het event geplaatst. Direct na afloop van de Grand Prix zal begonnen worden met de afbouw en zullen de laatste delen 4 weken naar dato zijn afgevoerd. Indien dit plaatsvindt binnen de actieve periode van de zandhagedissen zal het gebied buiten de actieve periode afgeschermd worden (voorafgaand aan de periode waarin de zandhagedissen eieren in het zand kunnen leggen), zodat er zich geen eieren in het zand bevinden op de locaties waar de
opbouw/afbraak werkzaamheden plaatsvinden. Deze afscherming blijft gehandhaafd gedurende de periode waarin eieren gelegd worden. De tribunes zijn tijdelijk van aard en leiden daarom niet tot een permanente afname van het leefgebied. De tribunes leiden slechts tot een tijdelijk verlies van
geschikt leefgebied. (Bron Econsultancy 2019)
Het hoeft geen betoog dat Econsultancy in 2019 duidelijk is uitgegaan van tijdelijke tribunes op zand.
De foto’s en begeleidende tekst spreken voor zich. Dit is ook de basis waarop de ontheffing is gebaseerd.
In tegenstelling tot wat Econsultancy nu schrijft is ook voor de opbouw geen asfaltgranulaat noodzakelijk er wordt gewerkt met platen;
“Daar waar kwetsbaar gebied wordt betreden of bereden voor de aanvoer van materiaal worden vooraf platen neergelegd”
Ten overvloede hieronder een andere tijdelijke modulaire tribune op zandgrond. De fundering bestaat uit houten delen.
Stichting Natuurbelang
5 Dwingende redenen van groot openbaar belang.
In de brief van 17-6-2020 aan CPZ stelt de provincie nog; ook zijn er geen dwingende redenen van groot openbaar belang gemoeid met het (half)verharden van deze gebieden.
Het is dan ook onbegrijpelijk dat de provincie in de uiteindelijke handhaving hierop terugkomt en de halfverharding met asfalt nu wel als dwingende redenen van groot openbaar belang accepteert.
Dit is niet zoals de EU aangeeft voor welke soort projecten de dwingende redenen van groot openbaar belang zijn gereserveerd. Grote infrastructurele projecten zoals een elektriciteitscentrale, windmolenpark, Maasvlakte. Een tribune kan hier onmogelijk onder vallen. Daarnaast is een met privé geld gefinancierd evenement niet op te vatten als een zaak van groot openbaar belang.
Hoogstens een privébelang.
Tijdelijke onttrekking aan leefgebied.
Volgens de ontheffing van 23 augustus 2019 zouden gebied 4 en 6 tijdelijk ongeschikt zijn als leefgebied van de zandhagedis en rugstreeppad. De tribunes zouden na de wedstrijd worden verwijderd en de zandhagedisschermen worden weggehaald.
Zoals eerder betoogd is kaal zand zeker geen goed leefgebied voor de zandhagedis maar wel geschikt om op te warmen of eieren af te zetten. Het asfalteren van dit gebied maakt dit laatste onmogelijk waardoor er wel degelijk bruikbaar gebied voor de zandhagedis verloren gaat voor een periode van minimaal 5 jaar.
De foto’s van enige begroeiing van halfverharding (foto op pagina 6 en 7 in beoordeling
halfverharding in kader ontheffing, Econsultancy,) hieronder deels herhaald overtuigen in het geheel niet.
6
Integendeel. Het is al onduidelijk hoeveel tijd de genoemde ‘begroeiing’ nodig had om tot dit stadium en hoogte te komen maar de paar plantjes zijn absoluut geen geschikt leefgebied voor zandhagedissen. Naast zonnige plekken moet er voldoende begroeiing van enig formaat aanwezig zijn voor schaduwwerking. Zandhagedissen moeten voortdurend hun lichaamstemperatuur reguleren en schaduw van begroeiing is hiervoor essentieel.
Als vergelijk een afbeelding met voorbeelden van begroeiing uit het kennisdocument zandhagedis- Lacerta agiles, juli 2017 van de provincie en overheid zelf.
Stichting Natuurbelang
7
Het asfaltgranulaat wordt gewalst zodat het materiaal diep in de zandbodem wordt geperst. Bij het weghalen zal veel zand verloren gaan en het is maar de vraag of al dit gebiedsvreemd materiaal
8
totaal verwijderd kan worden. Daarnaast is niet onderzocht welke stoffen en in welke mate vanuit het asfaltgranulaat in 5 jaar in het zand verdwijnen door o.a. uitspoeling.
Econsultancy heeft in alle voorliggende zaken altijd volgehouden dat de kale zandvlakte die
resteerde nadat de gebieden 4 en 6 waren ontdaan van alle duinbegroeiing een geschikt leefgebied zou zijn voor o.a. de zandhagedis.
Econsultancy stelt nu echter in haar rapport van 30 juni 2020 op pagina 28 dat de ontstane zandvlakten geen geschikt leefgebied zijn voor de zandhagedis. Asfaltgranulaat is zelfs beter dan zand volgens Econsultancy.
Er vindt ten opzichte van de uitgangssituatie geen verstoring of vernietiging van leefgebied van de zandhagedis en rugstreeppad plaats bij het op- en afbouwen van de tribunes en het aanbrengen en in stand houden van de halfverharding. De oorspronkelijk aanwezige vlakke zandgebieden zijn op zichzelf door het ontbreken van beschutting geen geschikt leefgebied voor de soorten. Deze situatie veranderd niet door het aangebrachte asfaltgranulaat. Het herstel van leefgebied zal voor een zandvlakte niet verschillen met een asfaltgranulaat vlakte, waarbij een granulaatvlakte wellicht een betere uitgangsituatie is vanwege warmteopslag en stabieler wortelsubstraat. Daarnaast verwaaid het granulaat niet, waardoor ingewortelde begroeiing zich beter kan handhaven. Er zijn derhalve bij aanleg en instandhouding van het asfaltgranulaat géén mitigerende of compenserende maatregelen van toepassing (bron rapport Econsultancy van 30 juni 2020).
Giftigheid asfaltgranulaat voor bodem en ecosysteem.
Het asfaltgranulaat zal zeker 5 jaar aanwezig zijn en stoffen in het granulaat zullen via regenwater uitspoelen naar de zanderige ondergrond en daar diep in doordringen.
Er is onvoldoende zekerheid dat het zand onder het asfaltgranulaat na 5 jaar geen gifstoffen zal bevatten.
Toxische stoffen kunnen gevaarlijk zijn vanwege hun effecten op ecosystemen, maar zij grijpen aan op het individuele organisme. Op dit niveau zijn dus de eerste effecten zichtbaar. De vraag is dus wanneer er sprake is van ernstige aantasting van de soortensamenstelling van een ecosysteem en wanneer herstel of herkolonisatie van een gebied door bodemorganismen als gevolg van
bodemverontreiniging niet meer mogelijk is.
Deze vraag wordt beantwoord door uit te gaan van het voortbestaan van soorten. Als belangrijkste populatie-dynamische parameters worden naast sterfte vooral reproductie en groei genoemd. Een letale dosis voor een organisme leidt tot sterfte van het organisme en, indien meerdere organismen worden getroffen, tot effecten op populatieniveau (aantallen). Een dergelijk effect kan ook
veroorzaakt worden door het achterblijven van de reproductie. Het effect van een stof kan effecten veroorzaken op een populatie op ieder niveau in het ecosysteem: op micro-organismen, planten en hogere dieren. Een sub letale dosis kan aldus leiden tot een minder goed functioneren en al dan niet uitsterven van de populatie. Sub letale effecten kunnen zich uiten in verstoring van biochemische en fysiologische processen of in de vorm van gedragsveranderingen (Elbers en Douben, 1993)
Het gebruikte asfaltgranulaat voldoet aan de wettelijke normen zodat de hoeveelheid PAK’s en andere materialen (o.a. veel soorten zware metalen) erin onder de wettelijke norm blijft. Dit is echter wel een norm die is bedoeld voor mensen waarbij er zo goed al geen gevaar is voor de volksgezondheid.
Stichting Natuurbelang
9
In de monsters zijn behalve PAK’s ook veel andere stoffen gemeten zoals Antimoon, Arseen, Cadmium, Chroom, Kobalt, Koper, Lood, Nikkel, Vanadium, Zink zoals te lezen is in de bijgeleverde meetanalyses.
Voor de meeste van deze verontreinigingen geldt dat de interventie-waarde die toegepast wordt ter bescherming van het ecosysteem (verder Eco IW genoemd) lager is dan de interventiewaarde die wordt gebruikt ter vermijding van risico’s voor de mens (Humaan IW) of de uiteindelijke
interventiewaarde (IW).
Bij de PAK’s lijken grote verschillen in giftigheid tussen de PAK’s onderling op te treden, maar dit moet nog grotendeels in kaart worden gebracht. Hierdoor is het nog niet mogelijk om een uitspraak te doen over PAK’s in het algemeen.
Overigens moet erop gewezen worden dat ‘geen ernstig gevaar voor de ecologische functie van de bodem’ iets heel anders inhoudt dan een volledige of zekere bescherming van de ecologische functie zoals beoogd met de streefwaarde. Concentraties beneden de interventiewaarde kunnen wel degelijk aantasting van de ecologische functie tot gevolg hebben, maar de aantasting wordt dan niet zodanig geacht dat van ‘ernstig gevaar’ gesproken wordt (Van den Berg en Roels, 1991) (bron; Ecologische aspecten bij het bodemsaneringsbeleid Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Tenner, Belfrouid, Hattum, Aiking, 1997) https://research.vu.nl/ws/portalfiles/portal/75217958/ivmvu0720
Bovenstaand maakt duidelijk dat de humane norm die voor asfaltgranulaat wordt gehanteerd niets zegt over de giftigheid en gevaar voor kleine dieren zoals zandhagedissen. Er is door CPZ geen toxicologisch onderzoek geleverd naar effecten voor zandhagedissen in relatie met de gemeten concentraties PAK’s en zware metalen onder het asfaltgranulaat, in het zand na 5 jaar. In het gebruikte asfalt zitten kleine hoeveelheden zware metalen, bekend erg toxisch. Het is niet onwaarschijnlijk dat deze stoffen in de zandhagedissen terechtkomen via het eten van insecten, torretjes e.d. en de stoffen op die manier accumuleren in de zandhagedissen.
… zijn vooral cadmium, lood, kwik, aluminium en seleen giftig. Ze stapelen zich op in met name lever en nieren. Kwetsbare soorten zijn insecteneters als bosspitsmuis, huisspitsmuis en mol (Denneman, 1990; Denneman & Hoven, 1992). Bij deze soorten komen soms zoveel zware metalen voor, dat afwijkingen in het functioneren van de organen ontstaan. In (Bron; Zoogdier 93, Wim Denneman)
Er is door het CPZ geen toxicologisch onderzoek gedaan naar de effecten van de chemische stoffen, PAK’s en zware metalen in relatie met zandhagedissen. De normen waaraan gerefereerd wordt zijn gebaseerd op menselijke toleranties die totaal niet vergelijkbaar zij met die van reptielen.
De verschillen in giftigheid (LD50) tussen ratten en muizen is al enorm daarom kan een humane normstelling niet 1:1 worden gebruikt voor dieren zoals b.v. reptielen.
Over de effecten van PAK’s op de reproductiviteit en embryo's is nog vrij weinig bekend. Na blootstelling aan 10–150 mg per kilogram lichaamsgewicht benzo(a)pyreen of benzo(a)antraceen (orale toedieningen) zijn verminderde gevoeligheden van de moederdieren voor oestrogenen en verminderde vruchtbaarheid bij nakomelingen aangetroffen.
De carcinogeniteit van PAK’s is recht evenredig aan de concentratie van de stof. Bij blootstelling aan verschillende PAK’s wordt aangenomen dat de risico's van de combinatie van PAK’s gelijk is aan de som van de afzonderlijke risicofactoren.
(bron; https://nl.wikipedia.org/wiki/Polycyclische_aromatische_koolwaterstoffen)
10
Het zal duidelijk zijn dat zonder aanvullend toxicologisch onderzoek geen onderbouwde uitspraak gedaan kan worden over het gevaar voor PAK’s en andere stoffen in het asfaltgranulaat voor reptielen en het ecosysteem.
Er is dus geen enkele wetenschappelijke zekerheid of het asfaltgranulaat over een dergelijk grote oppervlakte de gezondheid van de populatie zandhagedissen niet zal aantasten en of de goede staat van instandhouding niet in gevaar komt.
Halfverharding aanwezig op gebied 4 voor 2019.
In het aanvullend rapport van Econsultancy 30 juni 2020 (10261.007) is op pagina 6 en 7 sprake van een pad en half verharding op gebied 4 in 2007. Geel op de foto uit het rapport.
Voordat de halfverharding werd aangelegd was hier sprake van een open zandvlakte die was gecreëerd op grond van de vigerende ontheffing. Voordat die open zandvlakte werd gecreëerd liep op locatie 4 een berijdbaar pad voor dienstauto’s omheen. Dit pad is begin van deze eeuw aangelegd met halfverharding, door zandverstuivingen is deze onder het zand verdwenen. Er heeft in 2006 en 2007 op een afgevlakt deel een tribune gestaan. Deze plek is was eveneens half verhard met asfaltgranulaat en boomsnippers. Deze locatie is daarna overgroeid omdat het niet gebruikt is na 2007 voor tribunes. De halfverharding was op de onderstaande locaties aanwezig.
Stichting Natuurbelang heeft in september 2019 gebied 4 en 6 met een drietal mensen een tweetal malen bezocht. Wij constateerden het verwijderen van struweel en een ruw terrein waar het lastig lopen was. Er was absoluut geen spraken van enige half verharding dan ook. Wij constateerden ter plekke enkel nog delen van struiken, afgezaagde boomstronken en zand.
De onderstaande foto is half september 2019 gemaakt en kijkt vanuit gebied 4 naar het oosten richting gebied 6 en overziet het deel waar volgens CPZ de halfverharding aanwezig was. Voordat het gebied werd kaalgekapt als voorbereiding op de werkzaamheden was het hoog begroeid met
Stichting Natuurbelang
11
struweel. Wij hebben het gebied bezocht direct na het kaalkappen ervan, toen lag het verwijderde struweel langs het gebied meters nog hoog opgestapeld om te worden afgevoerd.
Als er al ooit al een halfverharding op die plaats heeft gelegen ging het zeker niet om gewalst asfaltgranulaat. De oppervlakte zoals aangegeven door Econsultancy is circa 1000 m2, nog geen 10%
van wat er nu is geasfalteerd op gebied 4.
Over F1 zonder publiek.
Coureurs blijken er zelfs voordeel in te zien;
“Eerlijk gezegd is het voor de coureurs niet zo verkeerd dat er minder mensen in de paddock zijn, omdat we meer vrije tijd hebben. We hebben meer tijd om uit te rusten, waardoor we meer energie hebben als het tijd is om te rijden. ( https://nl.motorsport.com/f1/news/gasly-kvyat-racen-zonder- publiek-positieve-kanten/4836104/ )
https://www.gpupdate.net/nl/f1-nieuws/378664/oostenrijkse-gp-zonder-publiek-ondanks- toestemming-voor-fans/
https://www.1limburg.nl/groen-licht-voor-f1-op-francorchamps-zonder-publiek
12 Bijlagen.
Mileuverontreiniging als stress-factor voor zoogdieren
http://natuurtijdschriften.nl/download?type=document&docid=589637
