• No results found

6 3 ANTI All'AlITHEAIDS N IEAU W S

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "6 3 ANTI All'AlITHEAIDS N IEAU W S"

Copied!
20
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

6 3 ANTI

All'AlITHEAIDS

2 maandelijks orgoan van de

N IEAU W S

Anti Apartheids Beweging oktober 1973.

l2e loargang.

.e-- .dow

(2)

Anti -Apartheidsbeweging Nederland,

Herengracht 88, Amsterdam, Postbus 10500,

tel.: 020 - 245170 Postgiro: 580900.

Rhodesit, Comite, G loriantplantsoen 72, Gouda.

tel.: 01820 - 11318 Postgiro: 443400

Stichting Defence and Aid Fund Nederland,

Wouwermanstraat 17 III Amsterdam.

tel.: 020 - 796277 Postgiro: 609900

NUTTIGE ADRESSEN

LANDELIJKE GROEPEN

ANGOLA COMITE, Da Costastraat 88 hs., Amsterdam.

tel.: 020 - 183598 ADOPTIETEAM, Amestelle 217, Zwanenburg.

tel.: 02907 - 3049 MONDLANE STICHiING Hagestraat 10,

Haarlem.

tel.: 023 - 324350 BOA,

Oude singel 78, Leiden.

tel.: 01710 - 23400

MEDISCH KOMITEE ANGOLA Minahassastraat 1,

Amsterdam.

tel.: 020 - 925050 SJID (Stichting Jongeren Informatie Derde Wereld) Prins Hendriklaan 21, Amsterdam.

tel.: 020 - 723247 KAIROS,

Corn. Houtmanstraat 17, Utrecht.

tel.: 030 - 710614.

PLAATSELIJKE ZUIDELIJK

Almelo, Vloedbeldlaan 33.

Amsterdam, Leidsegracht 108.

Barendrecht, Jaagpad 44.

Den Bosch, Boslaan 14, Vught.

04100 - 62790

Breda, Veemarktstraat 40,

Bunnik/Zeist, Herenstraat 14, Werkhoven 03437 - 338.

Deventer, Zwolseweg 40.

Dieren, V.d.Waalslaan 3.

Driebergen, Pr. Irenelaan 6.

03438 - 3350

Egmond, Wilhelminastraat 29.

Eindhoven, Heilige Geeststr. 31.

Geldrop, Hr. Koning, St. Annaziekenhuis,

Hartbewaking.

Goes, Jasmijnslraat 3.

Groningen, Ruyterstraatje 17 a, tel.: 050 - 136715.

Hazerswoude, B.Warnakade 41, tel.: 01728 - 9221

Heerlen, Couberg i9, Valkenburg a/d Geul.

Helmond, Postbus 295, tel.: 04920 - 36544.

Katwijk, Kuyperstraat 36, tel.: 01718 - 14661.

Kampen, Rondweg 22.

Leeuwarden, Bagijnestr. 68, tel.: 05100 - 33518 Leiden, Stationsplein 10, kamer 722,

tel.: 01710 - 48333 Maastricht, Markt 10.

Markelo, Volkshogeschool Diependaal, Diependaalse weg 10.

tel.: 05480 - 2020 Nijmegen, Verl., Groene straat 43,

tel.: 080 - 58711, t.237u.

Oldenzaal, N. Beetslaan 20, tel.: 05410 - 5473.

Oss, Veldekestraat 258.

Schiedam, Korte Achterweg 20,

tel.: 010 - 261441.

Schijndel, Woudseweg 7, tel.: 04194 - 426.

Schinnen, Stationsstraat 8.

Sittard, Eisenhowerstraat 677.

Soest, Valeriaanstraat 21, tel.: 02155 - 14026 Utrecht, Kargadoor, Oude Gracht 36, tel.: 030 - 314314.

Wageningen, Hoevestein 14 b, tel.: 08370 - 11577.

Zwolle, Bernhardstraat 68, tel.: 05200 - 16144.

-- 1--

(3)

KORT NIEUWSOVERZICHT

AUGUSTUS 1973 15.8.

De Zuid-afrikaanse politie arresteert 21 Ovambo's tijdens een demonstratie in On dangwa.

18.8.

Een politiemacht van 180 man heeft het Afrikaanse woonoord Katoetoera in Zuid west - Afrika afgegrendeld, nadat er ge welddadigheden waren voorgevallen, die leidden tot de arrestatie van 265 leden van de Ovambostam.

Het Christelijk Instituut van Dr. Beyers Naudd in Zuid - Afrika bestaat 10 jaar.

Albert Heijn stopt de verkoop van Outspan sinaasappelen.

Ovamboland, de grootste Bantoestan in het door Zuid - Afrika bestuurde Namibii, telt ongeveer 50.000 kiesgerechtigden, maar vorige week gingen er slechts 1 .000 naar de stembus tiljdens verkiezingen voor de eers te wetgevende vergadering.

23.8.

Zuid - Afrika zal zijn politiek in Namibit voortzetten, ongeacht de wensen van de UNO en de standpunten van de andere landen.

24.8.

Westduitse en Zuid-afrikaanse weten schapsmensen wisselen gegevens uit over goedkope methoden voor de verrijking van uranium.

29.8.

Albert Heijn verkoopt weer Angola koffie.

30.8.

Minister Van der Stoel is van mening dat het Ministerie van Buitenlandse Za ken bereid moet ziin, te komen tot een dialoog met aktiegroepen op het gebied van de buitenlandse politiek.

31.8.

De bevrijdingsbeweging van Mozambique Frelimo - weigert steun in enigerlei vorm uit de Bondsrepubliek, omdat de West-

duitse regering Portugal militaire hulp geeft.

SEPTEMBER:

1.9.

De vakcentrales verzoeken stop op An gola-koffie.

2.9.

De Nederlandse honorair Consul in Zuid Afrika is afgetreden, om te tonen dat hij het niet eens is met de houding van de hui dige Nederlandse regering tegenover Zuid - Afrika.

13.9.

De Zuid - afrikaanse politie heeft 12 Afrikaanse mlinwerkers in Carletonville in westelijk Transvaal, doodgeschoten.

De onlusten waren het hoogtepunt van een loonkonflikt tussen Afrikaonse mijnwerkers en de direktie. De onlusten begonnen toen de mijnwerkers weigerden de mijn in te gaan als zij geen loonsverhoging kregen.

De Zuid-afrikaanse regering doet al het mogelijke om de betrekkingen met Neder land te verbeteren, maar "doarvoor is aan beide zijden goede wil nodig", aldus de Zuidafrikaanse minister van buitenlandse zaken, Dr. Hilgard Muller.

14.9.

Zoals zij hadden aangekondigd hebben de drie vakcentrales NVV, NKV en CNV een brief gestuur aan bijna honderd Neder landse ondememingen die in het zuidelijk deel van Afrika investeringen hebben ge daan.

15.9.

De eigenaar van de goudmiin in Carleton ville, waar deze week 12 stakende"Bantoe"

arbeiders door de politie werden gedood, heeft aangekondigd dat de"Bantoe"-arbeiders

voor het eind van het jaar een loonsver hoging zullen krijgen.

19.9.

De Zuid-afrikaanse premier Vorster heeft gezegd dat wetsvoorstellen zullen worden ingediend, die sluiting tot gevolg zullen hebben van kranten die rassenhaat aan moedigen.

20.9.

Premier Vorster van Zuid - Afrika heeft op een Kongres van zijn Nationale Par-

-- 2--

(4)

tilj gezegd dat zijn regering immigranten uit Nederland de subsidie zal geven, die de Nederlandse regering voor emigranten naar Zuid - Afrika heeft afgeschaft uit protest tegen de apartheidspolitiek.

21.9.

De Zuid-afrikaanse regering heeft de bepalingen enigszins verlicht voor Afri kanen uit Bantoestans, die in het ver verwijderde Witwatersrand werken.On misbare arbeiders mogen in het vervoig hun vrouwen bij zich hebben, mits die hun kinderen niet meebrengen.

25.9.

Piet Kornhof, Minister van Sportzaken in Zuid-Afrika, heeft op een politieke vergadering in Pretoria bekend gemaakt dat zijn landgenoot Pierre Fourie (blank) en de Amerikaan Bob Foster (zwart) in Zuid-Afrika tegen elkaar mogen boksen.

De gemeenteroad van de Zuid-afrikoanse stad Pretoria heeft besloten de stadsparken open te stellen voor alle rassen. Het blijft echter voor negerkinderen verboden ge bruik te maken van de daar opgestelde speelmogelijkheden. Oak voor de sani taire voorzieningen blijft de rossenschei ding van kracht.

26.9.

Een groep van grote banken uit de Ver enigde Staten en Europa, onder welke de AMRO-bank, heeft in het geheim een

grate lening verstrekt aan de Zuid-afri kaanse regering.

De zeven opgeroepen stafleden van het Christelijk Instituut voor Zuidelijk Afrika en van het Sprocas, zijn voor de commis sie Schlebusch van het Zuid-afrikaanse parlement verschenen. Zij hebben zich er toe beperkt voor de kommissie uiteen te zetten waarom ze weigerden te getuigen.

27.9.

De Zuid-afrikoanse regering heeft het paspoort aan Dr. C.F. Beyers Naudd ontnomen op het moment dat hij naar Ne derland zou vertrekken.

De bevrijdingsbeweging in de Portugese kolonie Guinnee- Bissao, heeft de onaf hankelijkheid van dit land afgekondigd.

OKTOBER:

6.10.

De Algemene Vergadering van de Vere nigde Naties heeft de gelofsbrieven van de Zuid-afrikaanse delegatie (met 72

tegen 37 stemmen bij 13 onthoudingen) afgewezen.

Uit protest tegen de apartheidspolitiek zijn 100 van de 134 afgevaardigden in de Assemblee van de Verenigde Naties wegge lopen toen de Zuid-afrikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hilgard Muller aan het woord kwam.

DIET IN DIE

MOE I LIJK H ED iE N

Op dinsdag 11 september j.l. vielen bij een schietpartij op het terrein van de Wes tern Deep Levels - mijn in Carletonville (70km. ten westen van Johannesburg) 12 doden en enkele tientallen gewonden.

Aan de veilige kant van de geweerlopen:

de politie. Tegenover hen: een menigte met stokken bewapende zwarte betogers.

Volgens de lezing van de autoriteiten was de toedracht als volgt:

In de loop van de laatste vijftien maan den was het loon van de Afrikaanse dril-

boor-bedieners (de zwarte mijnwerkers elite) met 46% verhoogd tot R. 51,70 per maand - in Zuid-Afrika nog altijd een hongerloon. Maar andere kategorieen laag- en ongeschoolde arbeiders hadden Ioonsverhogingen van 60% gekregen en verdienden nu R. 41,60.

De drilboorders wilden het Ioonsverschil onverkort gehandhaafd zien, en dienden overeenkomstige looneisen in bij de mijn direktie. Deze weigerde daarop in te goon, en dat was het sein tot relletjes.

De groep van 200 b 300 drilboorders groei- -- 3--

19

(5)

de aan tot een menigte van vele duizenden zwarte mijnwerkers, die plunderend en ver nielend over het terrein joeg. Daarop riep de mijndirectie de hulp in van de politie, die no charges met traangas en de wapen stok noar hacdere middelen greep. Elf mijn werkers werden door politiekogels gedood, een twaalfde werd met messteken of biji slagen (de berichten daarover zijn niet eensluidend) door de betogers zelf am het leven gebracht. E6n sergeant van de po litie werd licht gewond.

Nogmaals: Dit Is de lezing van de autori teiten. Op minstens twee essentidle punten blijkt dit niet te kloppen. Al enkele dagen

no het incident citeerde een Britse krant een ooggetuige, die ook in het I irhoom van het twaalfde slachtoffer kogelwonden had gezien. Bovendien meldde een journalist van de Times al direkt, dot er aan de ad

S

ministratieve gebouwen van de mijn geen spoor van vernieling te zien was, alleen de ruiten van de mijnwerkers-barakken zelf waren ingegooid. Van onverwachte zijde werd dit punt definitief bevestigd:

een official van de mijn moest bijna een moand later voor de rechtbank toegeven, dot de vernielingen pas begonnen toen de politie het terrein van de mijn betrad.

Daarmee zijn alle officitle excuses ant kracht

Voor we verder goon is het misschien goed, de "Couleur Locale" van het konflikt nog eens te belichten. Western Deep Levels

is een goudmijn, en wel 66n van de rijkste ter wereld. De mijn heeft rond 8.500 zworte mijnwerkers in dienst, die geschei den van hun gezinnen en vaak zeer ver van huis op het terrein van de mijn moeten wo nen. 80% van hen is "gastarbeider" en is afkomstig uit de omringende zwarte gebie den Lesotho, Botswana, Malawi, Mozam bique en de "thuislanden", Deze migran tenarbeiders gelden als de meest ge|toleerde en gedisciplineerde van allemoal. Zij slui ten tegen vaste voorwoarden een kontrakt van 18 moanden met de mijndirektie, met een mogeliljke uitloop tot 27 moanden.

Daarno moeten ze terug.

Western Deep Levels is in 1962 gesticht, is eigendom van de'Anglo-American (waar Harry Oppenheimer de grate boos is) en geldt in zijn sociale beleid als en van de meest verlichte mijnen in Zuid-Afrika.

Moor dot zegt niet zo veel. Het blanke loon in de Zuid-afrikoanse mijnen ligt ge middel d meer don twintig keer zo hoog als het zworte, en de laatste 30 joar zijn er in de mijnen 17.000 mijnwerkers omgekomen (93%o doarvan was zwort). Het moet voor

een uiterst gewiekst type als Oppenheimer niet zo moeilijk zijn, boven dot gemiddel de te blijven.

Western Deep Levels is in meerdere opzichten een goudmijn. In 1972 werd een winst ge

hoald van £ 29 miljoen. Doarvan werd iets minder don dehelft (£ 12,5 miljoen) als di videnden uitgekeerd. In alle Zuid-afrikoan se goudmijnen tezamen werd in 1972 een winst geboekt van £ 322 miljoen. De zwar te mijnwerkers kregen in totaal iets meer dan eenzesdevan dot bedrag, ni. £ 56 mil joen.

De lonen in de Western Deep Levels liggen ongetwiifeld boven bet gemiddelde, moor het pell van de dividenden halen ze even ongetwilfeld niet.

Western Deep Levels~voert inderdaad een sociaal beleid, dot boven het gemiddelde ligt. Sommige westerse journalisten hebben geprobeerd aan dit feit sociologische ama teur-theorieties op te hangen in de trant van:

de opstandigheid ontstaat niet uit wanhoop,

moor uit hoop. Daarbilj wordt gemakshalve moor over het hoofd gezien, dot precies 66n dog nb de schietpartij in Carletonville, ook enkele tientallen kilometers verderop, op het terrein van de West Rand Consolidated goudmijn in Krugersdorp, "ernstige ongere geldheden" plaats vonden, waarbij no in grijpen van de politie 25 mijnwerkers gewond

roakten van wie 3 ernstig.

Harry Oppenheimer, de grate boas van de Western Deep Levels, is lid van de Progres

sive Party van Helen Suzman en goat gaarne door voor progressief en socioal voelend, door in bijgevallen door heel wat goed gelovige kranten uit het Westen. Hoe Op~penheimers schijn-progressiviteit uitsluitend bedoeld is am Oppenheimers achterzok te spekken, wordt uitvoerig uit de doeken gedoan door Ruth First in hoar boek "The South African

(6)

Connection" (Een door de AABN bewerkte Nederlandse versie van dit boek verschiint over enkele maanden bij Van Gennep). In verband met de grieven van de drilboorders.

in de Western Deep Levelsis het aardig te herinneren aan een recente uitspraak van Oppenheimer over het probleem van de loon nivellering (ook in Nederland een hot-issue):

"Geliljke betaling voor gelijk werk is alleen mogelijk, als de premie, die tegenwoordig wordt verleend op het bezit van een blanke huid, wordt afgeschaft". Dat betekent dus

konkreet: wbl nivellering van het loon, moor de totale loonsom mag niet warden aangetast en van de winsten blijf je of. WbI herverde ling van de inkomsten, als de inkomsten van de heer Oppenheimer maar buiten schot blilj yen.

De reakties op de tragische gebeurtenissen in Carletonville waren - uiteraard - verdeeld.

Er kwamen felle protesten van bilj de hele Westerse pers, van het IVVV in Brussel, de Wereldroad van Kerken, de OAU etc., Buthe

lezi de leider van de Kwazulu-Bantoestan, verklaarde, dat het leven van een zwarte in Zuid-Afrika kennelijk erg goedkoop is. 80 blanke studenten drongen het hoofdkantoor van de mijn in Johannesburg binnen met o.a.

een spandoek waarop te lezen stand: "De heb zucht van de werkgevers is de ware moorde naar". Studenten oan de Universiteit van Kaap

stad hielden een protest-meeting, waarin

zij het aftreden van Oppenheimer als kan selier van die zelfde universiteit eisten als deze zijn zwarte mijnwerkers geen effektie ve loonsverhogingen en ruimere organisa tie-mogelijkheden zou toestaan. De be trekkingen tussen Zuid-Afrika en het onder horige Lesotho verkoelden oanmerkelijk, en Lesotho schortte de rekrutering van werkkrachten voor de goudmijnen op.

Ook de beursmensen - sociaal voelend als altild - waren ernstig bezorgd. Op de Londense beurs daalde de koers van de Anglo-American mijnen met maor liefst £ 1.

En ook op de beurs van Johannesburg was paniek troef. De aandelen zakten tot re cord-diepten; gelukkig veranderde dat toen bleek, dat de Britten gewoon door bleven kopen. Moor Vorster zelf stal de show.

In een redevoering kondigde hij een onder zoek aan, sprak en passont ziln vertrouwen uit in het optreden van de Zuid-afrikaanse politie, en deed tegeliikertijd een felle aanval op de Zuid-afrikaonse pers, die hij met maatregelen dreigde als "sommige kranten" niet voor 1 januari "hun huis op orde hebben gebracht".

Zou er don toch iets veranderen in Zuid Afrika? Als tegen iedereen, die per 1

januari zijn huis niet op orde heeft, ef fektieve stappen warden ondernomen, don kunnen de Zuid-afrikoanse arbeiders het nieuwe jaar met vertrouwen tegemaet zien.

Mijnwerkers barakken

-- 5--

(7)

TEGEN DE NATO - PLANNEN MET ZUIDELIJK AFRIKA.

Het Zuidelijk Afrika Kongres in Enschede (14 tot 16 september 1973) is nu al weer enige tijd achter de rug. Ongeveer 700 deelnemers hebben zich bezig gehouden met de rol van de NATO in Zuidelijk Afrika. Welke mogelijke aktiepunten heeft dit kongres opgeleverd?

NATO-DISKUSSIE IN DE P.v.d.A.

Heel belangrijk voor plaatselijke groepen (werkgroepen Zuidelijk Afrika, Wereld winkels enz.) is de diskussie over de NATO in de P.v.d.A.. Zij kunnen proberen in de plaatselijke afdelingen van deze par tij mee te werken aan een nieuw .standpunt

inzake de NATO en vragen druk uit te oe fenen tegen de NATO-betrokkenheid in

Zuidelijk Afrika.

BUITENLAND-DEBATTEN IN DE TWEEDE KAMER.

Eind november of begin december vinden den buitenlanddebatten in de Tweede Ka mer plaats. Waarschijnlijk nog voor het NATO-beroad van 10 en 11 december in Brussel. Er zal druk uitgeoefend moeten warden op Minister Van der Stoel am in de NATO scherper stelling te nemen tegen het Portugese kolonialisme. Uiteraard ko men dan ook nog andere zaken aan de orde:

directe materiele steun aan de bevriidings bewegingen, erkenning van Guinnee-Bissao, scherpere moatregelen tegen het ontduiken van de boycot tegen Rhodesig. Dryk op het par lement is in de eerste plaats een took voor landelijke komitee's als het Angola Comitd en de Anti-Apartheidsbeweging

Nederland, moor plaatselijke groepen kun nen dit ondersteunen. Mogelijkheden zijn het benaderen van parlementaridrs uit de regio, zorgen voor artikelen in de plaat selijke pers en het organiseren van demon straties op het Binnenhof of voor de Am bassades van Zuid-Afrika en Portugal.

NATO-BERAAD IN BRUSSEL.

Een volgend aktiepunt is het NATO-be road in Brussel op 10 en 11 december

1973. Het Angola Comitd heeft hierover reeds kontakt met de Belgische groepen.

Gedocht wordt aan een soort tribunaal, waarin de Iaiders van de bevrijdingsbewe gingen optreden, demonstraties en het be spreken van toekomstige akties. Bij deze aktiviteiten wordt gerekend op een ruime deelname van Nederlandse en West-duitse groepen. Aan de groepen dus de took hier voor te zorgen. Voor de groepen in, het zuiden van ons land komt er op 10 en 11 november 1973 een voorbereidend weekend in Heeze.

PLAATSELIJKE MOGELIJKHEDEN.

Te denken valt aan typisch plaatselijke mo gelijkheden. Een paar voorbeelden. De WZA Utrecht heeft meegedoan aan een ak tie tegen de viT egbasis Soesterberg en de WZA Nijmegen aan een aktie tegen het mi litaire vertoon van de legers van de ver schillende NATO-landen in de Vierdaagse.

DE NATO 25 JAAR (1974).

In 1974 bestaat de NATO 25 jaar. Onge twijfeld zal dit feestelijk herdacht warden.

Een goede gelegenheid am kritiek op de NATO naar voren te brengen. Er zal naar gestreefd moeten worden de krachten van degenen die zich in Nederland tegen de NATO keren, te bundelen.

UITGANGSPUNTEN.

Onze akties moeten zo opgezet zijn, dat we in stoat zijn de analyse van dit kongres over te brengen bij het publiek. We fomiu

leren een poar noties van het kongres am on ze akties en eisen een plaats te geven in het geheel van een moatschappij-visie.

a. De NATO is een blok staten dat dient om de grote Westerse ekonomische machts groeperingen te beschermen. Het verdedigen van de Westerse demokratieen tegen de kom munistische dreiging uit Oost-Europa is de dekmantel waaronder het eigen kapitaals belong gediend wordt. Wat betreft Zuide

lijk Afrika gaat het er de landen van de NATO am hun investeringen door veilig te stellen.

b. Uitsluitend ageren tegen de NATO als organisatie op zich, heeft geen zin als dat niet gepaard goat met fundamentele kritiek op de kapitalistische maatschappij.

Anders bereiken we op ziin best dat de funk tie van de NATO (Bescherming van kapitals belongen) op een andere, misschien wel veel slimmere wijze, vervuld goat warden.

Op deze wijze zal de Zuidelijk Afrika Beweging de NATO de

komende tijd tegemoet treden. --6--

(8)

DE INTERNAlIONAL 1F EN NEDERLANDSE

V AKBEWiGNG WER

APARTIIEil)

1. De houding van de Interna tional Labour Organisation (ILO) tegenover de deelname van de TUCSA (de blanke Zuidafrikaan se vakbond) aan haar organisatie.

Op 15 en 16 juni werd in Genbve de jaar Iijkse bijeenkomst van de ILO gehouden on der het motto "International Trade Union Conference against Apartheid". Aan deze konferentie namen 380 gedelegeerden van 200 vakverenigingen uit de hele wereld deel. Twee gebeurtenissen maakten duide lijk, dat de ILO zich in de loop der tijd steeds scherper is gaan opstellen tegen de diskriminatie van de Afrikanen in Zuid-A frika. Op de eerste plaats werd aan een TUCSA-vertegenwoordigster (een Afrikaan se) het spreekrecht onthouden. Hiermee maakt de konferentie duidelijk, dat de TUCSA niet longer beschouwd kan worden als de verdedigster van Afrikaanse belangen, maar nog slechts een verlengstuk is van de rascis tische Zuid-afrikaanse regering. Hoewel de TUCSA, opgericht in 1954 am aantas ting van de vakbondsrechten door de Zuid Afrikoanse regering tegen te goan, in het begin open stond voor alle arbeiders (dus ook Afrikaanse) is ze geleidelijk aan on der druk van de regering en van haar blanke

leden in rascistisch vaarwater terecht ge komen. Dit leidde er in 1966 toe, dot het

lidmaatschap van de TUCSA voor Afrikanen verboden werd. Op de tweede plaots werd tIjdens dit kongres een resolutie aangenomen, die veel verder gaat en veel konkreter is, dan op vorige kongressen oonvaarde resoluties.

Op deze resolutie go ik zo dadelijk uitge breid in. Eerst zal ik echter een kort his torisch overzi:ht geven van de veranderde houding van de ILO ten opzichte van de apartheid.

Hoewel Zuid-Afrika reeds vonof 1919 lid was van de ILO beginnen de leden van deze organisatie zich pas nb de Tweede -- 7--

Wereldoorlog tegen de apartheid op te stel len. Sinds het aan de macht komen van de Afrikoanse Nationalistische Partij van Ver woerd in 1948, begint de veroordeling van Zuid - Afrika door de ILO steeds scherpe re vormen aan te nemen. Niet vreemd, als men bedenkt, dot juist deze partij en de fascistische Ossewobrandwag van Vorster, ondanks hun mooie verhalen over "geschei den ontwikkeling" de apartheid alleen moar

uitgebreid hebben. Reeds i n 1944 verklaart de ILO in de zgn. "declaration of Phila delphia": "Alle mensen ongeacht ras, afkomst

en geslacht hebben het recht zowel hun mate rifle welzijn als hun geestelijke ontwikke ling onder omstandigheden van vrijheid en menselijke waardigheid, van ekonomische zekerheid en van gelijke kansen no te streven".

Kan deze verklaring nog in algemene zin ge interpreteerd warden, de volgende jaren richt de ILO zich steeds duidelijker tegen de Zuid afrikaanse apartheid. In 1947 dienen de vak verenigingen van Frankrijk, Australie en In dia een motie in, die een rechtstreekse oan val op de apartheid betekent. In 1948 wordt een amendement van de blanke Zuid-afrikaon

se vakverenigingen, waarin geprobeerd wordt de in Zuid-Afrika toegepaste diskriminatie en het verbod op vrijheid van vergadering en organisatie te rechtvaardigen, met grate meer derheid van stemmen verworpen. In 1955 ver klaart de ILO Zuid-Afrika tot 6n van de twaalf landen in de wereld waar dwangarbeid verricht wordt. In 1961 wordt de TUCSA gevroagd zich uit de ILO terug te trekken.

Tenslotte warden in 1963 de Zuid-Afrikoan se vakbondsvertegenwoordigers uit alle ILO kommissies verwijderd en volgt in 1966 de definitieve uitstoting.

2. De ILO - resoluties van 1964.

Sinds de aanvoarding van de "declaration of Philadelphia" heeft de ILO zijn stand punten m.b.t. apartheid in 1964 in een tweetal resoluties vastgelegd. In de "de-

(9)

claration concerning the policy of apart heid of the republic of South Africa" en in het " ILO-program for the elimination of apartheid in labour matters in the Re

public of South Africa" worden de vol gende eisen geformuleerd:

-" Zuid-Afrika dient van zijn apartheids beleid af te zien en aan alle wettelijke administratieve en andere maatregelen welke de gelijkheid en waardigheid van de volken van Zuid-Afrika inhouden, een einde te maken;"

-" Zuid-Afrika dient iedereen, ongeacht ras, gelijke kansen op arbeid te geven en op dezelfde manier te behandelen".

Als men bedenkt, dat Afrikanen op jaarkontrakt worden aange nomen en dus ieder jaar, naar willekeur van de ondernemer kun nen worden ontslagen; dat werk loosheid voor hen betekent ver banning naar de thuislanden (Bantustans) en dat meer dan 90%

van de Afrikanen geen werkloos heidsuitkering krijgt en dus, in geval van werkloosheid veroor deeld is tot een verblijf in de

Bantustans, zonder middelen van bestaan, begrijpt men dat deze eis voorlopig riog niet is inge willigd.

-" Zuid-Afrika dient alle discriminatoire maatregelen m.b.t. werkgelegenheid en onderwijs ongedoon te maken". Hier doelt men op de zgn. "colour bar" en de "job reservation policy". Het eerste betekent, dat men per onderneming (bedrijfstak) vast stelt hoeveel blanken, kleurlingen, Azia ten en-Afrikanen er mogen werken. Het beleid, gericht op het reseveren van funk ties voor blanken, Afrikanen etc. komt er op neer, dat Afrikanen geen geschoolde en beter betoalde funkties mogen verrich ten. We komen hier nog nader op terug.

-" Zuid-Afrika dient aan elke direkte dwang tot arbeid en beperking van bewegings vrijheid een einde te maken". Met deze eis stuit men op de kern van de apartheids politiek. Immers: de talloze maatregelen ter beperking van de bewegingsvrijheid van Afri kanen betekenen enerzijds dat de Zuid- afri kaanse regering in staat is "de rassen van elkaar te scheiden" wat hetzelfde is als

"de Afrikanen te diskrimineren", anderzijds dat de voorziening in de behoeften van de ondememers aan goedkope arbeidskrachten nogal soepel geregeld wordt. De uitbuiting van Afrikaanse arbeidskracht, zonder de a partheid geweld aan te doen, wordt door de zgn. politiek van "gescheiden ontwik keling" optimoal geregeld.

Ook hier kom ik nog op terug.

-" Zuid-Afrika moet aan de diskrimina tie op basis van ras m.b.t. het recht op organisatie en kollektieve onderhan deling een einde maken, en het verbod op gemengde (multi-raciale)vakbonden opheffen". Zoals reeds gezegd is het lidmaatschap van de TUCSA aan Afri kanen ontzegd. Doarnaast zijn Afri koanse vakbonden weliswaar niet ver boden, maar hun recht op vrije ver gadering. meningsuiting etc. is sterk

beperkt. Bovendien zitten talrijke Afri kaanse vakbondsleiders, veroordeeld op basis van de "suppression of communism Act" of de "Sabotage Act", in de ge vangenis. Tenslotte is het de Afrikanen

verboden te staken en kollektieve loon onderhandelingen te voeren.

3. De resolutie van juni 1973.

De in het vorige punt genoemde eisen, komen in deze resolutie konkreter gefor muleerd terug. Bovendien zijn er enke le nieuwe elementen, die o.a. inhaken op propagandatrucs van Zuid-Afrika (b.v. works committee) aan toegevoegd.

Ook bevat deze resolutie een plan voor aktie, wat reeds in de naamgeving ervan tot uiting komt. De resolutie is getiteld

"Resolution for action against apartheid".

Deze resolutie zal ik uitgebreid behan delen, omdat aan de hand hiervan duide lijk inzicht kan worden verkregen in de diskriminerende en sluwe politiek van de Zuid-afrikaanse regering.

1. De resolutie merkt op "dat de rege ring van Zuid-Afrika voortgaat zijn on menselijke en agressieve apartheidsbeleid te intensiveren". Men wil hiermee zeggen dat de politiek van "gescheiden ontwikke

ling", welke de suggestie wekt dat de Afrikanen zich in hun eigen gebieden kunnen ontwikkelen en de blanken in de hunne, zodat beide groeperingen in de toekomst in pais en vree naast el kaar kunnen leven, op duidelijke verdraaing van de feiten berust.

Immers: Hoe denken Vorster c.s. dat de Afrikanen (70% van de bevolking) op het hun toegewezen stuk onvruchtbare grond (13%. van het totale landoppervlak van Zuid-Afrika) zich in leven kunnen hou den? Waarom krijgen de blanken een ge bied toegewezen dat vruchtbaar is, rijk aan delfstoffen en reeds een goede infra struktuur bezit? Het antwoord is duide lijk. De politiek van "gescheiden ont wikkeling" is alleen maar bedoeld om

-- 8--

(10)

de ondernemers van een voortdurend aan wezig reservoir van goedkope arbeids krachten te voorzien.

ledere andere uitleg is niet meer dan een ideologische rechtvaardig.ing van de a partheidspolitiek.

2. De resolutie konstateert "dat de meest elementaire mensen- en vakbondsrecht ten aan Afrikoanse arbeiders onthouden worden, dat de enorme meerderheid van de Zuid/fafrikaanse arbeiders buiten het systeem yam kollektieve onderhandeling gehouden wordt en dat Afrikanen geen geschoold werk magen verrichten".

De lonen van de meeste Afrikaanse ar beiders liggen, zoals bekend, ver be neden het bestaansminimum. Als men beseft, dat de lonen van de Afrikanen hetzij door de Minister van Arbeid (na advies van de Wage Board), hetzij door de blanke vakbonden in onderhandelingen met de ondernemers warden vastgesteld, zal dit nauwelijks verwondering wekken.

3. De resolutie drukt zijn volledige so lidariteit uit "met de Afrikoanse arbeiders in Zuid-Afrika, die op moedige wijze stakingsakties hebben gevoerd tegen hun onhoudbare levensomstandigheden en die het systeem van works committees, dat absoluut niet kan worden beschouwd als een vervanging van de voor hen niet toe gankelijke vokbonden hebben afgewezen".

Hoe moedig het voeren van stakingsakties dus wel is, blijkt als men de Zuid-afri kaanse wetgeving op dit gebied bekijkt.

Een afrikaan, die staakt, kan alleen al op basis van een anti-stakingswet veroor deeld warden tot een maximumstraf van

f

4.000,-- en drie jaar gevangenisstraf.

Er ziin 'echter twee andere wetten, die het staken nog meer tot een zeer risi kovolle aangelegenheid maken. Op de eerste plaats kan men veroordeeld war den op basis van de zgn. "suppression of Communism Act".

In deze wet wordt "communism" am schreven als "iedere doctrine welke ge richt is op politieke-, bedrijfs-, so ciale- of economische vergndering bin nen de republiek door middel van het oanzetten tot verstoring of wanorde;

d.m.v. akties of dreigen met akties of andere middelen die tot verstoring en wanorde kunnen leiden". Men be grijpt, dat met een dergelijke'omschrij ving, iemand die b.v. zijn chef uit scheldt reeds tot communist verklaard wordt en dienovereenkomstig veroor deeld kan worden. Een zo mogelijk voor de Afrikanen nog gevaarlijker wet is de zgn. "sabotage act". Het -- 9--

woord "sabotage" wordt uiteraard ook in deze in de ruimste zin geihterpre-.

teerd, maor de straffen zijn veel stren ger. Als men veroordeeld wordt op basis van deze wet, kan men maximaal de doodstraf krijgen en minimaal 5 joar gevangenisstraf. Dot het deelne men aan stakingen een meer don nor male moed vereist zal duidelijk zijn.

Nog een kort woord over de zgn. "works committees". Deze commissies ziin, wat hun bevoegdheden betreft enigs zins te vergelijken met de Nederlandse ondernemingsraad. In iedere ondeme ming met meer dan 20 personeelsleden wordt de oprichting van een dergelijke commissie, bestaande uit 3 b 5 leden, van regeringswege sterk aangemoedigd.

Zoals uit de resolutie blijkt, zijn de ze kommissies bedoeld als substituut voor de onderdrukte Afrikoonse vokbonden.

Dat de Afrikaonse arbeiders dit truc je van Vorster c.s. wel door hebben blijkt uit het feit dat 18 jaor nadat dit

"lofrijke" initiatief gestart werd, nag slechts 28 work committees waren op APARTHEID'S WORK IS NEVER D ONE By

I EVELoPMEt I

PROJECT Jill( M gt, I

gericht; terwiji Zuid-Afrika ca. 20.000 bedrijven met meer dan 20 arbeiders telt.

4. De resolutie veroordeelt "het Zuid afrikaanse blanke rascistische minderheids regiem vanwege de annexatie en uitbrei ding van de apartheid over het naburige gebied van Namibit.1

5. De resolutie benadrukt "dat Zuid afrikaanse- en buitenlandse ondernemers en investeerders bronnen van direkte - of indirekte steun voor het beleid von apart heid zijn gebleken en hebben meegewerkt aan de uitbuiting van de Afrikaanse arbei-

(11)

ders in Zuid-Afrika".

Dat de lage lonen in Zuid-Afrika de mul ti-nationale ondernemingen aardig wat oplevert blijkt o.a. uit de volgende ver karing van de "Johannesburg Financial Mail" van 18 juni 1971: "De investe ringen in de industrie bedroegen in 1969 50% van de totale directe investeringen van de VS in Zuid-Afrika. Het leverde een rendement op van 13% tegen 10,8%

in de rest van de wereld. Gezien het felt, dat het gemiddelde loon van een Afrikaanse arbeider in de industrie slechts op 50 Rand ligt. d.w.z. 30 Rand bene den het door de Associatiorof Chambers of Commerce (ASSCOM) berekende be staansminimum, niet verwonderlijk". De winsten van de buitenlandse ondernemin gen drukken hun aandeel in het apartheids beleid uit. Buitenlandse ondernemingen doen, tenzij ze daartoe door de publieke opinie in eigen land gedwongen worden, (b.v. de Guardian-aktie) geen enkele paging om het lot van de Afrikaanse ar beiders te verbeteren. Integendeel, ze zullen uitsluitend proberen zo veel mo gelijk uit hun investering in de apart heid te halen.

6. Tenslotte benadrukt de resolutie "dat blanke immigratie naar Zuid-Afrika het apartheidsbeleid alleen maar kan ver sterken". Men hoeft slechts te bedenken, dat het stelsel van "job reservation" op de lange duur slechts te handhaven is bij voldoende aanwezigheid van blanke or beidskrachten, om de vergaande strekking van dit punt te begrijpen.

Op basis van de hiervoor behandelde konstbteringen komt de ILO tot een aon tal wensen en eisen gericht tot diverse nationale- en internationale politieke or ganen (parl ementen, Verenigde Naties etc.) am gezamenlijk op te treden tegen de apartheid in Zuid-Afrika, wat ons nu het meest interesseert, zijn de aanbeve lingen voor de verschillende nationale vakverenigingen, die de resol utie geeft.

De ILO beveelt aan:

-- Pogingen in het werk te stellen de a verheids- en partikuliere investeringen in Zuid-Afrika stop te zetten en emigratie naar Zuid-Afrika te voorkomen;

-- Campagnes te organiseren voor direkte en onvoorwaardelijke vrijlating van alle vakbonds en politieke- gevangenen, en voor stopzet ting van de politieterreur;

-- Tot beeindiging van het systeem van kon trakt- of migrantenarbeid in Zuid-Afrika op

te roepen, omdat dit niets meer of minder is dan een moderne vorm van slavernij. Zoals gezegd vormt het systeem van migrantenar

beid ddn van de belangrijkste peilers voor de ekonomische ontwikkeling van Zuid-A frika. De migranten (de Afrikaanse "dwang arbeiders") komen zowel uit de reservaten

(de stamgebieden) als uit de naburige lan den. Ongeveer 60% van de arbeiders in de mijnbouw en de landbouw komen uit Lesotho, Malawi, RhodesiW, Botswana, Swaziland en Mozambique. De migranten leven, ge scheiden van hun gezinnen, in grate barak ken bij de miinen. Om de Afrikanen uit de reservaten tot immigratie te dwingen heeft men in het verleden vele middelen oangewend. Zo voerde de regering b.v.

een hut- en persoonsbelosting in, zodat de Afrikanen wel gedwongen waren in de pmijnen te gaan werken am deze belasting terug te verdienen. In 1968 werd de dwang versterkt, doordat iedere Afrikaan, of hij nu binnen of buiten zijn gebied Ieefde, verplicht werd zich als werk zoekende bij een arbeidsbureau (meest al beheerd door een door de regering be noemd stamhoofd) te laten inschrijven.

Op die manier werd door de kapitalis ten een permanent reserveleger aan or beiders in de diverse reservaten gescha pen. Zoals gezegd, warden de Afrika nen op jaarkontrakt aangenomen en war den ze, indien hun kontrakt niet ver lengd wordt, gedwongen zonder midde len van bestaan in de thuislanden te ver blijven. Alsof de afhankelijkheid van de Afrikaan van de luimen van de on dernemers nog niet groot genoeg was, heeft men sinds kort ook het systeem van de zgn. "call-in" kaart in het leven ge roepen. Dit betekent, dat de migrant arbeider als zijn kontrakt niet verlengd wordt, maar zijn werkgever hem te zii ner tijd wbl terug wil hebben, een "call in"kaart moet ondertekenen, waarmee hij verklaart uitsluitend bij zijn vorige werk gever te willen werken. Hierdoor kan de migrantarbeider in de tussentijd geen ander werk aannemen. Het zal na dit alles duidelijk zijn waarom de resolutie spreekt van "een moderne vorm van slavernij".

-- Financitle-, morele- en materiele steun te geven aan Afrikaanse arbeiders van Zuid-Afrika via hun eigen vakbonds en politieke organisaties (d.w.z. het verboden "African National Congress"

en de gedwongen ondergronds werkende Afrikaanse vakbond de SACTU).

-- Het laden en lossen van goederen van en naar Zuid-Afrika en/of Namibi

-- 10--

(12)

en van Zuid-Afrikaanse schepen en vliegtuigen te boycotten.

-- Via de arbeiders, werkzaam in on dememingen met dochters in Zuid-Afri ka pressie uit te oefenen om deze on dememingen te dwingen de Ioondiskri minatie tegen Afrikaanse arbeiders te staken.

-- Op nationoal niveau vakbondskomitdes tegen apartheid en rascistische en kolo nialistische regiems op te richten, wier taak het moet zijn konkrete aktie door arbeidersorganisaties op dit gebied te ont wikkelen.

-- Op 10 december 1973 te beginnen met een over de hele wereld te houden week van aktie tegen het diskriminerende apartheids beleid van Zuid-Afrika.

4. De Nederlandse Vakbeweging en Apartheid.

Wat zijn nu de plannen van de Nederland se vakverenigingen in het kader van boven staande resoluties? Op 7 juni 1973 dus nog v66r het begin van de ILO-konferentie, liet de Nederlandse vakbeweging een diskussie

stuk het licht zien getiteld "Uitspraak van NVV, NKV, en CNV" met betrekking tot Zuidelijk Afrika". Dit stuk, afkomstig van de Stichting Ontwikkelingssamenwerking Vakbeweging (SOSV) G-evot een plan van aktie, dat er op gericht is "recht te doen aan de gerechtvaardigde verlangens van de niet-getmancipeerde bevolkingsgroep in Zuidelijk-Afrika". In dit stuk spreekt men zich o.a. uit tegen emigratie naar Zuid Afrika en roept men de regering op maat regelen te nemen om 'de emigratie naar dat

land te ontmoedigen.

Wat mij echter het meest interesseerde was:

welk beleid gaat de vakbeweging voeren met betrekking tot terugtrekking van de in

vesteringen uit Zuid-Afrika? Immers, zo als ook in de ILO resolutie van juni 19 73 reeds tot uiting komt, zullen dergeliljke

akties voor terugtrekking of stopzetting van de investeringen in Zuid-Afrika slechts met steun van de arbeidersbeweging gewon nen kunnen worden.

De strategie, die men kiest am de kwestie Zuid-Afrika in de ondernemingen met doch ters in dot land ter diskussie te stellen ziet er op het eerste gezicht niet slecht uit. In het diskussiestuk wordt een drie fasenplan uiteen gezet, dot er als volgt

uitziet:

In de eerste fase warden schriftelijke vro gen gesteld aan de direkties van de betref

fende ondernemingen;

In de tweede fase gaan de ondememings raadleden vrogen stellen en

In de derde fase gaat men proberen dis kussies onder de leden, werkzaam in de betreffende sektor op gang te brengen.

Over wat in eventuele daarop volgende fasen moet gebeuren, doet men geen mede delingen.

Kan men wat de vorm betreft, ondanks het feit dat niet duidelijk is waar het hele proces toe moet leiden, nog wel instem men met de gekozen strategie, inhoude

lk kan het diskussiestuk niet tippen aan de zeer konkrete ILO-resolutie. Op de eerste ploats zijn in de "vrogen aan de direkties" de meest essentitle punten weggelaten. Zo wordt niets gezegd over de wetten die de bewegingsvrijheid van

de Afrikanen beperken, en die zools we gezien hebben, de basis vormen van de uitbuiting van Afrikaanse arbeiders mid dels de Apartheid (of in de ideolegische terminologie van de Zuid-Afrikaanse rege ring: de"gescheiden ontwikkeling"). Ook over de migrantenarbeid, het on tbreken van een mogelijkheid tot kollektieve onder handeling en van het stakingsrecht voor A frikanen, afschaffing van de "Suppression of Communism Act" en de "Sabotage Act"

etc. wordt niets gezegd. De beste kans heeft men laten liggen door niets te zeggen over het Zuid-afrikaanse regeringsbeleid met betrekking tot vestiging van onderne

mingen in grensnijverheidsgebieden. Juist in deze politiek komt de dubbele doelstel ling van de rascistische regering, nl. schei ding van rassen en tegelijkertijd optimaal gebruik von een groot reservoir aon goedko

pe arbeidskracht, het duidelijkst tot uiting.

Wat dot betreft had de vokbeweging de zeer konkrete eis kunnen formuleren, dot Nederlandse ondernemingen zich in ieder geval niet mogen vestigen in de grensniiver heidsgebieden.

Op de tweede plaats wordt in het diskussie stuk geheel niet gesproken over materidle of morele steun aan de organisaties van de Afrikanen, het African National Congress en de SACTU. Heeft de vakbeweging soms een hekel aan illegaliteit, zelfs als die ge dwongen is? Uit gesprekken met vakbonds mensen krijgt men inderdaad vaak de indruk dot men zich, ondanks het duidelijke stand punt van de ILO, toch te veel op de TUCSA richt. De TUCSA ( en daarmee de Zuid-a frikaanse regering) maken van een derge

ijke houding graag gebruik door de "works committees" als het toppunt van demokratie te presenteren en "zwarte paradepaardjes"

naar Europa te sturen om deze te laten ver tellen, dat het allemaal zo slecht niet is met de arbeidsverhoudingen in Zuid-Afrika.

-- 11--

(13)

Zo komt b.v. eerstdaags ene Douwes Dekker (een Afrikaan) namens de TUCSA naar

Nederland am ons mee te delen dot ook Zuid-Afriko zijn ondernemingsraden (Works Committees) kent. Dat Afrikanen zich niet

in vakbonden'kunnen organiseren en zodoen de alle vakbondsrechten (stakingsrecht,

recht op kollektieve onderhandelingen etc) missen, wordt voor het gemak moor even vergeten.

Tenslotte zullen we de eisen die de vakbe weging stelt aan de diskussies kort bespreken:

1. "Feitelijke erkenning van het recht tot vorming van vakbondsorganisaties en tot het aangaon van kollektieve arbeidsovereenkom sten voor alle bevolkingsgroepen".

Deze op zich juiste eis kan onmogelijk door de direkties gehonoreerd warden, omdat ze daartoe de bevoegdheden niet bezitten.

Het antwoord van de direktie zal dus zijn, dat men dot recht erkent en vervolgens goat men over tot de orde van de dag: het uit buiten van rechteloze Afrikaanse arbeiders.

ders van afschaffing van de -job reserva tion" zijn niet uitsluitend de op winst be luste ondernemers, moor de blanke arbeiders en hun vakbonden, de regering en de boe ren.

3. "Een zodanige naleving van de loonwet (Wage-Act) die voorkomt, dat betaling van het minimumloon aan niet-blanken wordt voorkomen".

Juist bij deze eis bliikt, dot de Nederlandse vakbeweging toch niet goed gelhformeerd is over de situatie in Zuid-Afrika. Wat houdt deze wet eigenlijk in?

Oorspronkelijk was de "wage-act" bedoeld am ongeorganiseerde arbeiders (bijna alle Afrikanen), die geen kollektieve onder handelingen mochten voeren, te beschermen.

Toen de wet in 1924 werd ingevoerd, gaf ze de ongeorganiseerden het recht een onderzoek te eisen betreffende hun loon en werkomstandigheden . Dit onderzoek werd verricht door de zgn. Wage Board.

2. "De doadwerkelijke en feitelilke afschaf fing van het stelsel van reserveren van funk

ties voor leden van geprivilegeerde bevol kingsgroepen".

Als men weet dat juist de industriele onder nemers voorstanders zijn van afschaffing van de "job reservation" , omdat hen dot een groot reservoir aan goedkope arbeids

kracht, waar ze een enorm tekort aan heb ben, zou leveren en de loge Ioneisen van de blanke, geprivilegeerde arbeiders zou matigen, Iijkt ook deze eis aan het ver keerde adres gesteld te zijn. De tegenstan-

In 1957 werd deze wet echter zodanig gewijzigd, dot de Wage Board alleen nag moor dergelijke onderzoeken kan doen, als de Minister van Arbeid daartoe op dracht gaf. Dit betekent , dot de Minis ter van Arbeid in wezen de lonen van het merendeel van de Afrikanen bepoalt. De nadelen van deze procedure zijn duidelijk:

-1-. De Minister is weinig gelhteresseerd in de lonen van de Afrikaoen, die don ook, zools we gezien hebben, in bijno alle ge vallen beneden bet bestaansminimum 'leven.

-- 12--

(14)

6 '.6 !5..a Y"t. ya*d Cr or% 24 T ^04 P

IJIW

(+ 4,J). Zk4-c, L,5c(^05 ) Ou"

P rncx",- bp C>P,2k 31 to KA , 'S&O 360

41cU4 CIG*,Ic CJO,.D, (.)OCn (

W

-2-. Op bedriifstakken woor tussen blanke vokbonden en werk9evers ook over de lo nen van Afrikanen kollektieve onderhan delingen gevoerd worden , is de wet niet van toepassing. De belongen van de Afri kanen warden don verondersteld door de blanke vakbondsonderhandeloor verdedigd te warden. Wat doarvan terecht komt laat zich gemakkeliik raden.

-3-. Tenslotte moet de Wage Board er bij haar advies rekening mee houden, of de ondernerners we[ hogere lonen kunnen betalen".

Oak de uitkomst van een dergelijke over weging staot, gezien ook het feit dot de Board voor een groot deel uit vertegenwoor digers van werkgeversorganisaties is samen gesteld, meestal wel tevoren vast. De kon klusie moet ziin, dot de Wage Act uitslui tend bedoeld is am de lonen van Afrikonen vast te stellen in overeensternming met de wensen van de regering, de blanke vakbon den en de ondernemers, zodat het feit dot de lonen van de Afrikanen beneden het be staansminimum liggen, nouwelijks meerver wondering kon wekken. De enige juiste eisen ziin don ook in dit verband afschof fing van de Wage Act, de toekenning van het recht van organisatie en kollektieve onderhandeling aan Afrikonen (zie ad. I 4." Het opstellen en in praktijk brengen van geliike beloningsstelsels voor alle bevolkings groepen". Als men hiermee bedoelt, dot

iedereen overeenkoriistig ziin funktie in het arbeidsproces betaald moet warden (zoals b.v. in Nederland in de diverse vormen van werkklassifikatie gedoan wordt) zullen de ondernemers hier weinig moeite mee hebben en zullen de Afrikonen, die in de I aagste funktiegroepen zitten, hier weinig baat bij hebben.

5. "Het openstellen van vakopleidingen bin nen de ondernemingen voor alle bevolkings groepen".

Evenals bij punt 2 kunnen we hier zeggen:

de ondernerners zouden eventueel wel wil len, de regering en de blanke vakbonden echter niet.

5. Samenvatting;

Indiendeeisenenhetaktieplan, zoals in de ILO-resolutie van juni 1973 uiteengezet,

zouden warden uitgevoerd, zou dit een stevige steun in de rug van de Afrikaonse arbeidersbeweging betekenen. Het is don ook jammer dot de Nederlandse Vokbeweging

van de stre!-king van deze resolutie is afge weken. Weliswaar betekent de uitgestippelde strategie ( het drie-fasen-plan ) in verge

lijking met het verleden een stop voorwaarts, moor uit het gehele diskussiestuk blijkt toch dqK men niet goed op de hoogte is van de ellendige situatie van de Afrikanen op po litiek en materieel gebied, van de eigen striidorganisaties van de Afrikanen, etc. . Oak heeft men niet duidelijk nagedocht o ver de vraag in hoeverre de Nederlandse arbeidersbeweging haar steentie kan bijdra gen in de striid tegen de Apartheid. Laten we hopen-aat we, als men zich wat beter geihformeerd heeft, niet meer met een stich ting Ontwikkelingssomenwerking Vakvereni gingen te maken hebben, moor met een Ak tie Komitee Vhkverenigingen (zie: de 11-0 resolutie), dot zich goat bezighouden met de strijd tegen het kapitalisme en het imperia lisme in de hele wereld en met name in de gebieden woor de uitbuiting van groepen or

beiders tot het toppunt is opgevoerd.

!3064n4 ZL' zew4q'6r

-- 13--

(15)

ZlMBADWI BULLETIN

Kort no elkaar zijn in de VS (berucht am zijn chroom-importen uit Rhodesig) en in Engeland (berucht am ziin ambi valente houding tegenover het Apartheids regiem in Salisbury) twee studies versche nen waarin wordt aangetoond, dat sank tie-breken uiteindelilk geen voordeel op levert.

SANiT'I 04 ES

Zoals bekend nam het Amerikoanse Can gres in 1971 het Byrd-Amendement aan, waarin het Rhodesische chroom werd uit gezonderd van de embargo-bepalingen.

Het Congres wilde de Amerikaanse industrie niet afhankelijk laten warden van vitale chroom-importen uit niet-bevriende landen (m.a.w. de Sowjet-Unie). Moor kort ge leden deed de Senoat een aanbeveling uit gaan am het Rhodesische chroom opnieuw onder embargo te plaatsen. En twee dagen

later verscheen een rapport van de Carne gie Endowment for International Peace,

waarin wordt gesteld dot de ekonomische en militaire voordelen, die het breken van de sankties oplevert, uiteindelijk niet op wegen tegen het verlies aon prestige dot de Verenigde Staten op deze manier ij den. Bovendien, zo wordt gesteld, ziin de VS al long sterk afhan,'elijk van het Russische chroom, dat met name bij de ver vaardiging van roestvrij staal wordt gebruikt.

De Amerikoonse ferro-chroom industrie is in feite verzwakt door de goedkope Rho desische importen.

Een poor weken later verscheen een studie van twee Engelsen, Michael Williams en Michael Parsonage, over hetzelfde onder werp. Zij stellen: "Er is geen ekonomische reden voor het opheffen van de sankties in afwachting van een definitieve reveling (tussen Engeland en Rhodesie - red.) die aanvaardbaar is voor de Afrikonen.

Zij geven toe, dot het handhaven van de sankties op het eerste gezicht "onoontrek kelijk" liikt, moor het opheffen doarvan

zou voor Engeland moor weinig ekonomische voordelen hebben, en de schade aan de Brit se investeringen in en handel met zwart Afri ka, aanzienlijk zou kunnen zijn. Volgens de auteurs wordt de zin van de sankties zowel in kringen van de Engelse regering als in die van het zakenleven steeds dui deliiker ingezien. "Feitelilk kan men in

ITOORIELIGElB

bepaalde kringen de argumentatie horen, dat voor onbepaalde tijd sankties ingevoerd zouden moeten warden. Dit zou een belang rijke stap voorwaarts betekenen voor de Britse betrekkingen met zwart Afrika en zou de hachelilke internationale gevolgen van het jaarlilke politieke debat voorkomen".

Voordat de sankties werden opgelegd be stond meer dan 80%/o van de Britse importen uit Rhodesid uit voedsel en tabak. Het aan boren van nieuwe bronnen kost geld, maar niet veel. Oak de gevolgen voor de Britse export ziin niet groot geweest; er is geen reden om aan te nemen dat het Britse zaken leven geen alternatieve markten heeft ge vonden. Daar staat tegenover, dat Engeland bij de landen van zwart Afrika, vooral Ni gera, veel goodwill heeft gewonnen, zo dat enkele van deze landen zelfs een

"Buy british" politiek hebben aangemoedigd.

En die goodwill komt ook tot uiting in een verhoogde bereidheid am Britse inves teringen te aksepteren. Meer don 150

Britse bedrilven hebben dochteronderne mingen in Rhodesia, moor op enkele uit zonderingen no ziin die niet van wezen lijk belong voor het moederbedrijf. Voor het merendeel van deze bedrijven geldt, dot hun aktiviteiten ten noorden van de Zambezi belangrijker zijn dan die in Rho desie, en het opheffen van de sankties zou die aktiviteiten in gevaar kunnen brengen.

Dot geldt zelfs voor Lonrho, 6-n van de

"grate dria" die steeds hebben gepleit v66r opheffing. Moor ook Lonrho heeft ziin aktiviteiten inmiddels voor een groat deel naar noordelijker streken verlegd.

(16)

Want in zwart Afrika ligt de toekomst.

Reserves aan arbeidskracht en grondstoffen zijn daar nag nauwelijks aangeboord, en de grotere bevolkingskonsentraties geven een ruime gelegenheid voor .plaatselijke markt-expansie op basis van het surplus uit de mijn- en landbouw. Bovendien:

het stritegische belang van veel Afri kaanse goederen en de waarschi jnlijkheid

van grate nieuwe minerale voorraden ma ken het voor Engeland van vitaal belang am zijn belangen in dit gebied te hand haven.

Tot zover deze ietwat cynisch aandoende studie. Het ziet er naar uit dat de eisen voor een demokratisch Rhodesie binnen kort de warmhartige steun gaat krijgen van het Britse grootkapitaal. Moor dat moeten we natuurlijk eerst nag zien.

IMIRTE STUDENIEN PROTE 1 STElREN

De grate meerderheid van de rond 400 zwar te studenten aan de (nag steeds multiraciale)

Universiteit van Rhodesia, in Salisbury, is begin augustus in opstand gekomen tegen het rascistische beleid van de regering Smith. Op 2 augustus kwamen zij in een massa-meeting bijeen en stelden o.a. de volgende eisen:

-- officille veroordeling van een aantal beledigingen van de kant'van parlementaridrs,

kranten en blanke studenten tegen de zwar ten. Parlementariers hadden zich er b.v.

in het Rhodesische "parlement" over be klaagd, dat de zworten niet in staat waren, de toiletten "naar blanke maatstaven" te gebruiken.;

-- meer zwarten in leiding gevende, weten schappelijke- en administratieve funkties aan de universiteit;

-- aftreden van het universiteitsbestuur, als de regering no-'t besluiten tot het stichten van een apor. iniversiteit voor Afrikanen.

De rector van de Universiteit, Prof. Craig, die de meeting had bijgewoond en toege sproken, verklaarde na afloop, dat de stu denten hem een hoffelijk en geduldig gehoor hadden geschonken. Maar al die hoffelijk held kon niet verhinderen dat de studenten niet tevreden waren met Craig's antwoord op hun beschuldigingen.

Een paar dagen later werd een grote protest-

demonstratie op de campus georganiseerd, waaroan 300 zwarte studenten deelnamen.

Een driemans-delegatie wist door te drin gen tot het kontoor van Craig, maar deze weigerde hen te woord te staan en in ploats daarvan riep hij de hulp van de politie in.

Het antwoord van de universiteit ljet niet lang op zich wachten: 6 studenten, onder wie het hoofd van de delegatie, werden verwijderd, en acht anderen geschorst.

Daarop organiseerden de zwarte studenten opnieuw een protestdemonstratie, waarbij de woede van de studenten zich ontlaadde in vernielingen en stenen gooien. Opnieuw rukte de politie met honden uit, en meer dan 150 demonstranten werden gearresteerd.

Van hen zijn er inmiddels 115 berecht en nebben gevangenisstraffen gekregen van 6 tot 9 maonden.

Het is natuurlijk duideliik, dat dit protest diepere oorzaken heeft dan alleen moar een domme en rascistische uitlating van een

Rhodesian Front-parlementarier. Alleen al het feit, dat er uit de reusachtige zwarte meerderheid maar 400 zwarte jonge mensen

"waardig" zijn bevonden am aan de Univer siteit van Rhodesid te studeren, zegt meer over hun positie dan de Vraag of zij al dan niet in staat zijn, toiletten "naar blanke maatstaven" te gebruiken.

I GROEI VAN DIE RHODESISCHIE E3KONONOMIE SMAGNE E111'

Het gaat niet best met de Rhodesische eko nomie. Heel duidelijke voorbeelden door van zijn te vinden in de transport-sektor.

Eind julie onthulde de general manager van de Air Rhodesia tijdens een zaken bij eenkomst, dat de winsten van deze lucht vaarmaatschappij in 1972 met meer dan de helft waren gedaald, en dat ook de aan schaf van drie sanctie-brekende Boeing-jets

de problemen van de maatschappij niet op kon lossen.

Nag erger is het gesteld met de Rhodesi sche Spoorwegen, die als gevolg van de blokkade van Zombiaans koper en de door uit voortvloeiende onbenutte vervoerskapa citeit, met veel grater verliezen is gekon fronteerd don voor het lopende financile joar voorzien was. Eind juni was het ver- -- 15--

(17)

lies als drie keer zo hoog als in het vooraf goande joar en anderhalf keer zo hoog als begroot. De regering probeert de zware ver liezen van de spoorwegen te verzachten door twee achtereenvolgende tariefsverho gingen, en loot op deze manier het publiek boeten voor de fouten van het overspnnen Smith-regiem.

Trouwens, over de hele lijn boopt de groei van de Rhodesische ekonomie snel terug.

De meest recente statistieken bevestigen dat. De volume-index voar de industritle produktie steeg in april maor van 189, 4 tot 193 punten, en dot was dan nog voor nomelijk te danken aon een stijging van 7 punten in de metoal-sektor. Vergeleken met de eerste vier moanden van 1972 is het groei percentage van de hele ekonomie met onge veer een kwart gedoald. Die doling is met name oak merkbaor in de sektor van de min der mobiele kapitoalgoederen. Deskundigen

leiden doaruit of, dot deze rieergoande ten dens meer is don een voorbijgaand, tijdelijk verschijnsel.

Peter Lowe, voorzitter van de Rhodesische Associatie van Kamers van Koophandel, zei: "het zakenleven is slaperig en de men sen vragen: woor goan we naar toe? Wat is er oan de hand? Wat is onze toekomst?"

Sociale uitgaven:

Lowe wordt gelukkig op zijn wenken be diend, want de kontouren van het antwoord op die laatste vraag beginnen zich al of te tekenen. De gewapende repressie van het Smith-regiem tegen de gerechtvaar digde eisen van de zwarte meerderheid begint zulke grote sommen gelds te ver slinden, dot de Rhodesische regering niet

meer in stoat is om een behoorlilk gezond heidsbeleid te voeren. Begin augustus kondigde de stoatssekretaris voor Gezond heidszorg, Mark Webster, een verscherpt toelatingsbeleid voor de Rhodesische zie kenhuizen on. Alleen werkelijk dringen de gevallen kunnen nog warden toegela ten. Hij vroeg van de medici en het pu bliek begrip voor het feit, dat de rege ring niet ih stoat is de faciliteiten voor patienten uit te breiden. Hij zei: "Als de wachtlijsten voor niet-dringende ge vallen tot een poor maonden verlengd moe ten worden don is het goed te bedenken dat patienten in andere landen vaak nog veel langer moeten wachten. Toch schijnt de regering voor andere "sociale" pro jekten wbl geld te hebben. Ruim een maond no de aangekondigde besnbeiingen op de gezondheidszorg pleitte de voorzit ter van het regerende Rhodesian Front (de partij van Ian Smith) voor de oprich ting van een ministerie voor Geboorte kontrole am de groei van de zwarte bevol king of te remmen. In zijn toesprook tot het jaorlijkse congres van zijn partij zei hij: "Dit probleem met fluwele hand schoenen aanpakken heeft al k en moor een negatief effekt. Wij hebben een ministe rne nodig, dot zich uitsluitend met de be volkingsexplosie bezighoudt, een ministe rne met tonden, dot beloningen kan geven aan hen die onze richtlijnen volgen, en straffen aan hen die weigeren te zien wel ke problemen zij scheppen voor toekom stige generaties".

Hij zei er niet bij wat voor soort straf fen en beloningen hij op het oog had.

Moor dot zal hij wel niet uit teerhartig heid vergeten zijn.

Play what .- l like

DAF

OUDE JAARGANGEN ZUID-AFRIKA BULLETIN

Nu wij ons archief aan het reorganiseren zijn, blijkt dat het overgrote deel van de of leveringen van het voormalige Zuid-Afrika Bulletin ontbreekt. Wie is bereid zijn exem plaren aan ons of te stoan? We zijn natuur lijk het meest gebaat bij een volledige set, maar ook onvolledige portijen kunnen ons helpen ons archief compleet te maken. Goar ne een berichtje an het DAF-secretariaat of een telefoontje naar de bureau-secretaris:

020-982528.

-- 16--

(18)

All) FUND

Hieronder vindt u een lijst met namen en adressen van mensen in Zuid-Afrika van wie familie- of gezinsleden in de gevangenis verbliiven. Wij weten hoe dankbaar zilj zijn als zij herinnerd warden aan het bestaan van vrienden en sympathiserenden in het buiten

land. Vooral met Kerstmis, wanneer zij hun eenzaamheid nag sterker voelen dan anders.

Wij willen u daarom vragen of u zelf en uw vrienden en kennissen een kerstgroet wilt sturen aan mensen uit deze lijst. Als u meer mensen wilt bereiken: wilj hebben veel meer namen en adressen dan hier konden worden afgedrukt!

Wilt u zo vriendelijk zijn ons op de hoogte te stellen wanneer u merkt dat adressen ver anderd zijn?

ALEXANDFR, Mrs B 34 Dorothy Court

Manenberg Athlone Cape Town Zoon zit 10 aar evan enisstraf uit.

GOLDBERG, Mrs Esme & Mrs A 32 Ravenscroft Avenue

London NW11

Echtgenote en moeder van Denis Goldberg die levenslang heeft gekregen.

GQABI, Mrs Aurelia 519 Mofolo Village

PO Dube, Johannesburg

Echtgenoot zit een gevangenisstraf van 10 jaar uit.

STIJIJR

HASSIM, Mrs Nina

7 Belmont Crescent, Newholmes Pietermaritzburg, Natal

Echtgenoot kreeg 8 jaar gevangenisstraf HLONGWANE, Mrs C

4953 Nuakatha Street Lamontville, Durban, Natal Echtgenoot wordt gevangen gehouden.

KATHRADA Family PO Schweizer Reineke Transvaal

Zoon levenslang gevangen.

MATTHEWS, Mrs John

74 Observatory Avenue, Observatory Extension, Johannesburg

Echtgenoot zit 15 jaar gevangenisstraf uit.

MATTHEWS, Mrs Rebecca 8272 Maseko Street

Orlando West, Johannesburg

Echtgenoot werd tot 12 jaar gevangenisstraf veroordeeld.

EEN KERST3GROET

-- 18-- I Govan Mbeki

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

2.2 Het gebied is, onverminderd de wettel ijke mogelijkheden van de beheerder of het Agentschap voor Natuur en Bos om het geheel of gedeeltelijk voor alle of

Door deze belofte te ondertekenen, ga ik de verbintenis aan om de vakbondsrechten te respecteren en te bevorderen tijdens al mijn werkzaamheden die te maken hebben met EU-wetgeving

de nederzettingsstructuur in de partiële herziening die niet in overeenstemming zijn met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen; dat het voorstel om de kernen Laar

D erm ale blootstelling aan cyclofosfam ide (een freq uent gebruikt cytostaticum ) werd bep aald op de handen en door m iddel van katoenen 1 0 x 1 0 cm p atches op tien p

De 5-jaars analyses toonden aan dat deelnemers zonder medische geschiedenis van chronische respiratoire ziekte, maar met preklinische respiratoire symptomen, een significant

Optimalisering van elutie- en analyse-methodes voor α -amy- lase worden beschreven gebruik makend van dezelfde reeks van 432 parallelle inhaleerbaar stofmonsters en werd getest op

Hij wil leven zo- als de mensen in het nieuwe land waar hij zich heeft gevestigd, en volgens Zemmour uit zich dat na een of twee generaties al door de namen die hij voor

Dit tweejaarlijkse Verslag is een opportuniteit voor de Interministeriële conferentie Integratie in de samenleving en de Interministeriële conferentie Duurzame ontwikkeling, om