• No results found

Molengracht e.o. Breda

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Molengracht e.o. Breda"

Copied!
116
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Molengracht e.o. Breda

Buurtvereniging Sportpark II heeft in 1987, t.g.v. het 50 jarig jubileum, een publicatie uitgebracht waarin Drs. E.M. Dolné, Erik, uitgebreid de voorgeschiedenis van Sportpark II beschrijft.

In 2012 publiceerde dezelfde buurtvereniging “Voor Elck Wat Wils” t.g.v. het 75 jarig jubileum van de vereniging.

Beide boekjes zijn zeer lezenswaardig en rijk geïllustreerd met veel prachtige foto’s van toen en nu.

Geboren en getogen in Sportpark II heeft het mij geïnspireerd om die voorgeschiedenis, toen er in dit gebied voornamelijk boerderijen stonden, verder in te vullen met bewoners uit die periode.

Over dat laatste gaat dit artikel.

Alle gegevens werden achterhaald bij de digitale archiefdiensten en uit persoonlijke contacten, toch blijven er ook puzzels, bv. bij het 6e pand waar wel drie gezinnen elkaar deels overlappen qua bewoning.

De locatie van de panden 42 t/m 45 op het kaartje (pagina 4) is waarschijnlijk niet nauwkeurig.

Het gebied dat in dit artikel behandeld wordt is wat meer uitgebreid dan alleen Sportpark II, m.n. de Molengracht en Lovensdijk komen aan de orde.

Barendrecht, november 2015 Jos Bastiaansen

Bij de 2e versie, januari 2018

De gegevens werden op meerdere plaatsen geactualiseerd en aanvullende gegevens werden geleverd door, voormalig Molengracht bewoner, Dhr. Cees van der Velden over de gezinnen onder nrs. 30, 31 en 33.

Dhr. Hans Sprangers, zoon van een voormalig Molengracht bewoner, verschafte nadere informatie en foto’s over gezin nr. 23.

Graag zeg ik hen dank voor hun bijdragen en uiteraard blijven aanvullingen / correcties welkom.

Barendrecht, januari 2018 josbastiaansen@zonnet.nl

(2)

Molengrachtstraat / Poolseweg / Generaal Maczekstraat Teteringen / Breda

Molengrachts(ch)estraat, Molengrachtstraat, Molengracht; bij Gemeenteraadsbesluit van 30-11-1944 werd de straatnaam veranderd in Poolseweg omdat de Polen via de Molengrachtstraat, ter bevrijding, Breda waren binnengetrokken op 28 oktober 1944.

Op 16-10-1964 besloten B&W het eerste gedeelte van de Poolseweg, na Parkzicht tot café De Ploeg, om te dopen in Generaal Maczekstraat, naar de toenmalige generaal van het Poolse leger.

De eerste vermelding van de gracht is uit 1280: ad fossam tendentem versus Molendinum. (gracht die zich uitstrekt richting de molen, dat betreft de watermolen bij de Zandberg).

Generaal Stanislaw Maczek 1892-1994

(3)

Al in de 12e eeuw kon men vanuit Breda in oostelijke richting gaan via de Molengrachtschestraat, een zandweg die naar het gehucht Molengracht leidde, dat tot 1795 een zelfstandige wijk vormde onder jurisdictie van Breda maar na die tijd onder Teteringen viel tot de annexatie van dit gebied per 1-5-1927 door Breda.

Na deze annexatie werden resp. Sportpark I en II gebouwd tussen 1930 en 1936 door de bouwmaatschappij J. Korteweg & Zn. De schrijver / reiziger van der Aa schreef in 1845 dat het gehucht Molengracht rond de hoeve de Blauwe Kei bestond uit 14 huizen en ongeveer 100 inwoners telde.

Vanaf 1914 speelde NAC ten oosten van café de Ploeg, in 1931 vertrok NAC naar Princenhage.

Verklaring van de naam Molengracht (Molenvloet):

een water dat een waterrad (de Zandbergse watermolen) doet bewegen. Met het zand dat vrij kwam door het graven van die gracht werd een wal opgeworpen. Die wal zal dus ophouden waar de gegraven gracht ophoudt.

De naam Molengracht werd op drie manieren gebruikt: als aanduiding voor het riviertje (Molenlei), voor de opgeworpen wal waarop de straat ontstond en voor het gehucht.

De natuurlijke beek de Rul werd via een gegraven kanaal afgeleid naar de watermolen in Zandbergen, dat kanaal werd al vóór 1280 gegraven. Om de watermolen in de Zandbergen aan te drijven was een klein natuurlijk beekje beschikbaar. Dat volstond niet om een grote watermolen aan te drijven en er werd een 1200 meter recht kanaal (Molenvloet) gegraven waarlangs het water van de beken van westelijk Gilze en Bavel naar de molen gevoerd werd. Later werd daar nog 300 meter bij gegraven ten behoeve van de landschappelijke aanleg rond IJpelaar. Het uitgegraven zand werd langs de gracht opgeslagen waarop de straat Molengracht ontstond.

In het 3e kwart van de 13e eeuw werden bij de zich ontwikkelende stad Breda twee molencentra gebouwd, ieder bestaande uit twee windmolens en een watermolen. Deze molens moesten voor de stad en omstreken graan malen. De Molenvloet werd vanaf de 17e eeuw ook Molenlei genoemd, bij verkorting het Leike. (gegevens ontleend aan Buiks en Leenders).

De Molengrachtschestraat speelde een belangrijke rol aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, op 28 oktober 1944 trok de Poolse generaal Maczek met de Eerste Poolse Pantserbrigade via deze route vanuit seminarie IJpelaar naar het centrum van Breda.

Op 28-10-1944 kwamen de Polen aan bij de Maria Kerk aan de Overakkerstraat.

In 1954 verrees als herinnering de Poolse kapel aan de Lovensdijk.

(4)
(5)

1. Paul Windhausenweg 1 Breda

Café Parkzicht

1945

links: tank in het Wilhelminapark, achter de rechtse boom café Parkzicht.

Parkzicht is bekend omdat hier vroeger de rijexamens werden afgenomen en veel verenigingen hebben er hun thuisbasis. Er wordt elk jaar uitgebreid carnaval gevierd met veel bandjes.

Parkzicht ligt niet aan de Molengracht maar naar het Oosten begint na Parkzicht de Molengracht.

(6)

2. Tennisstraat 2+4 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1875-1927 Jaar 1875 1879 1890 1899 1916 1927 Wijk / huisnr. 275a 320 H 31 H 34 H 69 2+4

Gezin Christiaan Janssen; circa 1919-1921

Christiaan Janssen, Christ, geb. Teteringen, Molengracht 214, 23-9-1869, † Ginneken en Bavel 15- 2-1928, zn. van Mattheus Janssen, hovenier, en Elisabeth Meeuwissen, tr. Teteringen 8-5-1907 Anna Cornelia van Sprundel, geb. Rijsbergen 21-9-1886, † Breda 16-5-1963, dienstbode, dr. van Johannes van Sprundel, arbeider, en Adriana Nelemans.

Adres: H 11, H 54, H 69 Teteringen;

1-12-1921 gezin uitschrijving Teteringen naar Ginneken en Bavel, Heusdenhoutseweg 23, Weilust, kasteeltje van Heusdenhout.

De 4 adressen staan vermeld op de gezinskaarten, er wordt niet vermeld hoe lang het gezin op de drie eerste adressen woonde.

Uit dit huwelijk:

1. Matheus Janssen, geb. Teteringen, wijk H 11, 1-8-1909, † Ginneken en Bavel 11-12-1932, landbouwer, ongehuwd.

2. Zoon Janssen, dood geb. Teteringen 2-2-1912.

3. Zoon Janssen, dood geb. Teteringen 29-3-1913.

4. Dochter Janssen, dood geb. Teteringen 30-3-1914.

5. Zoon Janssen, dood geb. Teteringen 27-8-1915.

6. Dochter Janssen, dood geb. Teteringen 8-5-1916.

7. Adriana Elisabeth Janssen, Naan, geb. Teteringen 11-3-1917.

8. Johannes Marinus Janssen, Jan, geb. Teteringen 17-11-1918.

9. Elisabeth Janssen, geb. Teteringen 22-6-1920, † Ginneken en Bavel 17-1-1922.

10. Elisabeth Maria Janssen, geb. Ginneken en Bavel 31-12-1922.

11. Christiaan Janssen, geb. Ginneken en Bavel 3-3-1924, † Ginneken en Bavel 20-3-1924.

12. Christiaan Janssen, Christ, geb. Ginneken en Bavel 27-6-1925.

(7)

3. Tennisstraat 12 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1899-1927

Jaar 1899 1916 1927

Wijk / huisnr. H 37a H 73 12

Gezin Jacobus Adrianus Horward; 1900-1911 Echtpaar Petrus Meeuwesen en Catharina Leijten; 1909-1910

Gezin Antonius Johannes Bastiaansen; circa 1922- na 1939

G. Feskens; vermeld in adresboekje 1968

Jacobus Adrianus Horward, geb. Breda, wijk A 52, 13-2-1877, † Vught 15-2-1949, hovenier, los werkman, zn. van Adrianus Cornelis Petrus Horward, hovenier, en Elisabeth Laros, tr. Teteringen 3-9- 1900 Maria Cornelia van den Broek, geb. Terheijden, wijk E 51, 8-8-1876, † Breda 16-2-1938, dr. van Antonie van den Broek, bouwman, en Johanna Kerremans.

Adres: 3-9-1900 tot 13-3-1911 wijk H 37a, H 73 Teteringen;

13-3-1911 gezin uitschrijving Teteringen naar Terheijden Munnikenhof 62;

15-5-1913 gezin inschrijving Princenhage, Emer 87, 93, komend van Terheijden;

1-5-1927 annexatie door Breda, Willemstraat 56f, Walstraat 10 Breda.

16-11-1906 inschrijving in gezin weduwe Elisabeth Meeuwesen-Marcx, geb. Breda 3-8-1839, † Teteringen 19-4-1907 en Cornelis Meeuwesen, geb. Breda 17-2-1863, † Breda 12-11-1938, beiden komend van Princenhage.

Uit dit huwelijk:

1. Elisabeth Maria Johanna Horward, geb. Teteringen 28-8-1901, † Princenhage 2-8-1918.

2. Antonius Franciscus Adrianus Horward, geb. Teteringen 8-12-1903, arbeider, tr. Etten-Leur 18-9- 1931 Catharina Gijzen, geb. Etten-Leur 22-10-1898, dr. van Petrus Gijzen en Maria Jaspers.

21-9-1931 uitschrijving Antonius F. naar Etten-Leur wijk K 131.

Catharina tr. (1) en weduwe van Johannes Roks.

28-11-1933 gezin inschrijving Breda komend van Etten-Leur.

Adres: Vestgang 4; per 2-1-1935 Hooge Steenweg 48; per 10-1-1935 Akkerstraat 13; per 5-11-1936 Marksingel 55 Breda.

3. Adrianus Jacobus Leonardus Horward, geb. Teteringen 9-2-1905, arbeider, koopman, tr. Breda 31- 5-1934 Petronella Roelen, geb. Princenhage 1-9-1909, dr. van Johannes Roelen, arbeider, en Joanna van der List.

Adres: Maasstraat 12 Breda.

4. Johannes Jacobus Horward, geb. Teteringen 30-3-1906, † Teteringen 13-6-1907.

5. Johanna Cornelia Horward, geb. Teteringen 28-7-1907, tr. Breda 14-11-1929 Cornelis Vrins, geb.

Zevenbergen 2-11-1904, arbeider, zn. van Bernardus Vrins, arbeider, en Helena Smits.

Adres: Walstraat 10, per 25-8-1931 Vestkant 49 Breda.

6. Maria Anna Josephina Horward, geb. Teteringen 13-4-1909, tr. Breda 6-11-1933 Petrus Cornelis van Gool, geb. Terheijden 20-12-1908, fabrieksarbeider, zn. van Martinus van Gool, opperman, en Maria Elisabeth van Dijk.

Adres: Haagdijk 107 Breda.

7. Jacobus Adrianus Horward, geb. Teteringen 12-7-1910, metselaar, tr. Etten-Leur 12-5-1933

Petronella van den Broek, geb. Etten-Leur 31-12-1910, dr. van Hendrik van den Broek, los arbeider, en Johanna Gijzen.

Adres: Walstraat 10; per 2-9-1933 Heidestraat 8; per 2-5-1934 Vestingstraat 36 Breda.

8. Antoinetta Horward, geb. Terheijden 30-4-1911.

9. Cornelis Hendrikus Horward, geb. Terheijden 23-5-1912, † Princenhage 5-3-1914.

(8)

Princenhage 6-9-1911, fabrieksarbeider, zn. van Johannes Mattijssen, chauffeur, en Adriana Voeten.

Adres: Marksingel 71; per 3-9-1934 Zandpoort 5; per 18-12-1935 Akkerstraat 9a; per 22-5-1936 Vestkant 47 Breda.

11. Catharina Horward, geb. Princenhage 15-9-1916.

12. Leonardus Josephus Horward, geb. Princenhage 24-5-1919.

Petrus Meeuwesen, geb. Breda, wijk A 126, 6-3-1878, † Breda 22-8-1957, hovenier, zn. van

Wilhelmus Meeuwesen, hovenier, en Elisabeth Marcx, tr. Princenhage 29-11-1899 Catharina Leijten, geb. Princenhage, Emer 227, 30-4-1869, † Breda 24-10-1947, dr. van Jan Leijten, bouwman, en Maria Aartsen.

Uit dit huwelijk werden geen kinderen geboren.

Adres: per 29-11-1899 Lange Stallen 115 Breda;

8-12-1899 Catharina inschrijving Breda, Achter de Lange Stallen 2, komend van Princenhage;

1-4-1909 uitschrijving echtpaar Breda naar Teteringen wijk H 37a, H 73;

18-4-1910 echtpaar uitschrijving Teteringen naar Ginneken en Bavel Ploegstraat 6, 58, 72a.

Antonius Johannes Bastiaansen, geb. Breda, wijk A 752, 21-9-1888, † Breda 29-3-1971, hovenier, tuinman, melkslijter, zn. van Adriaan Bastiaansen, hovenier, en Antonia Pieternella Janssen, tr.

Teteringen 12-2-1920 Adriana de Grauw, geb. Breda 13-7-1889, † Breda 10-8-1960, dr. van Petrus de Grauw, timmerman, en Petronella van Hooijdonk.

Adres: 14-2-1920 echtpaar ingeschreven Ginneken en Bavel wijk D 9;

7-9-1920 echtpaar ingeschreven Teteringen, Koninginnestraat 45, komend van Ginneken en Bavel;

circa 1922 verhuisd naar Tennisstraat 12 Teteringen; 1-5-1927 annexatie door Breda.

Uit dit huwelijk:

1. Adrianus Petrus Bastiaansen, geb. Teteringen 2-6-1921, † Breda 12-1-1932.

2. Petronella Antonia Bastiaansen, Ellie, geb. Teteringen 26-9-1922, † Breda 12-10-2005, ongehuwd.

3-9-1935 uitgeschreven naar Etten-Leur pensionaat Withof.

Adres: Gastakker 65, 4817 XB Breda.

3. Petrus Johannes Bastiaansen, geb. Teteringen 22-1-1924, † Breda 14-7-1955, melkbezorger, handelaar, tr. Breda 23-4-1951 Anna Maria Theresia Trommelen, geb. Dordrecht 16-6-1928, dr. van Gerardus Trommelen, rangeerder N.S., en Helena Maria Gelens.

Adres: Hendrik Berlagestraat 121, 4827 JJ Breda.

Anna tr. (2) Breda 19-7-1956 Adrianus Heijmans, geb. Helmond 21-7-1928, ambtenaar, zn. van Wilhelmus Eduardus Johannes Heijmans en Adriana Mollemans.

4. Catharina Maria Bastiaansen, Toos, geb. Teteringen 22-1-1926, tr. Breda 23-8-1951 Theodorus Wilhelmus Maria van den Berg, Theo, geb. Heerlen 16-12-1922, † Breda 2-6-2005, gecremeerd Breda 7-6-2005, kleermaker, verzekeringsadviseur.

Uit dit huwelijk werden geen kinderen geboren.

Adres: Olympiastraat 48, 4818 TR Breda.

5. Maria Johanna Bastiaansen, geb. Breda 24-11-1927, onderwijzeres, tr. Breda 25-7-1957 Johannes Theodorus Eduard van der Heijden, geb. Rotterdam 13-2-1928, fin. econ. staffunctionaris Organon in Oss, zn. van Eduard Rudolph Christiaan van der Heijden en Alida Elisabeth Johanna Giertsberg.

Adres: Foulkestraat 17, 5346 TC Oss.

6. Johannes Antonius Bastiaansen, geb. Breda 25-5-1930, onderwijzer.

Adres: Resedastraat 7, 4818 GR Breda.

(9)

4. Tennisstraat 36 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1870-1927 Jaar 1870 1875 1879 1890 1899 1916 1927 Wijk / huisnr. 233a 276 321 H 32 H 38 H 74 36

Gezin Jacobus Adrianus Joosen; 1923-1929

Jacobus Adrianus Joosen, geb. Teteringen, wijk G 26, 8-5-1893, hovenier, zn. van Christianus Joosen, hovenier, en Johanna Dielen, tr. Ginneken en Bavel 12-11-1919 Cornelia Boeren, geb.

Ginneken en Bavel, wijk A 362, 2-1-1894, dr. van Cornelis Boeren, hovenier, en Antoinetta Adriaansen.

Adres: 16-6-1908 Jacobus A. vestiging in gezin van broer Cornelis Joosen in Princenhage, Bredascheweg 186, komend van Teteringen;

29-1-1912 met gezin van broer uitschrijving Princenhage naar Ginneken en Bavel Ulvenhoutselaan 14;

3-6-1914 Jacobus A. uitschrijving Ginneken en Bavel naar Breda;

1-7-1918 Jacobus A. inschrijving Ginneken en Bavel in gezin van broer Cornelis, Ulvenhoutselaan 14, komend van Breda;

3-4-1923 gezin Jacobus A. uitschrijving Ginneken en Bavel, Ulvenhoutselaan 33, naar Teteringen wijk H 38;

1-5-1927 annexatie deel Teteringen door Breda; 20-12-1929 gezin uitschrijving Breda naar Ginneken en Bavel Prins Hendrikstraat 100.

Uit dit huwelijk:

1. Christianus Cornelis Joosen, geb. Ginneken en Bavel 3-3-1920.

2. Cornelis Christiaan Joosen, geb. Ginneken en Bavel 5-5-1922.

3. Jacobus Adrianus Joosen, geb. Teteringen 2-12-1924.

4. Antonetta Johanna Joosen, geb. Teteringen 19-9-1926, † Ginneken en Bavel 22-10-1932.

5. Johanna Antoinetta Joosen, geb. Ginneken en Bavel 6-3-1931.

6. Adrianus Joosen, geb. Ginneken en Bavel 9-9-1937.

(10)

5. Molengrachtstraat / Poolseweg / Generaal Maczekstraat 11 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1923-1927

Jaar 1923 1927

Wijk / huisnr. H 57e 11

Gezin Sjef Adank; 1931-1962 Gezin Ad Bastiaansen; 1962-2015

Joseph Cornelis Adank, Sjef, geb. Ginneken en Bavel 11-11-1903, † Breda 1-6-1964, zn. van Franciscus Johan Adrianus Adank, spekslager, en Maria van Gils, slager, tr. Ginneken en Bavel 4-2- 1931 Hendrika Petronella Kleemans, Rika, geb. Ginneken en Bavel 1-10-1904, dr. van Antonius Kleemans, fruithandelaar, en Maria van Rijsbergen.

Adres: 21-5-1931 echtpaar inschrijving Breda, Molengrachtstraat 11, komend van Ginneken en Bavel.

Uit dit huwelijk o.a.:

1. Maria Antonia Francisca Adank, Riet, geb. Breda 23-9-1933.

2. Tonny Adank.

3. Elly Adank.

Adrianus Lambertus Maria Bastiaansen, Ad, geb. Breda 4-5-1931, † Breda 13-2-2015, begr. Breda, RK begr. pl. Overakker, 19-2-2015, zn. van Marinus Cornelis Bastiaansen, landbouwer en melkslijter, en Hendrika Adriana Kleemans, zuivelhandelaar, tr. Dongen 26-4-1962 Petronella Clazina Maria Schellekens, Nelly, geb. Dongen 11-6-1935, dr. van Franciscus Schellekens en Gerdina Johanna Stokkermans.

Adres Nelly per 26-5-1915: Schoolstraat 2B3, 4841 XD Prinsenbeek.

Uit dit huwelijk:

1. Gerdina Maria Hendrika Bastiaansen, Ingrid, geb. Breda 19-8-1963, onderwijzeres, tr. Prinsenbeek 22-5-2003 B.N.M. Entius, Bart, geb. 12-5-1965.

Adres: Straatweide 59, 4841 ND Prinsenbeek.

2. Hendrika Adriana Maria Bastiaansen, Hedwig, geb. Breda 4-6-1966, relatie met Stefan NN.

Adres: Chaamseweg 43, 5131 NG Alphen, later: Wilhelminalaan 64, 4872 BZ Etten-Leur, inwonend bij haar ouders, in 2006 verhuisde zij naar: Tennisstraat 3b, 4818 TM Breda.

3. Cornelia Petronella Maria Bastiaansen, Angela, geb. Breda 14-6-1969, tr. Breda 3-11-1995 Eric Brouwers, geb. 30-8-1968.

Adres: Heusdenhoutsestraat 490, 4817 WL Breda, later: Klaverveld 28, 4841 RL Prinsenbeek.

25-11-1958 toen slagerij Adank er nog gevestigd was

(11)

6. Molengrachtstraat / Poolseweg / Generaal Maczekstraat 27 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1884-1927 Jaar 1884 1890 1899 1916 1927

Wijk / huisnr. 319a H 30 H 32 H 54 27

Gezin Cornelis Feskens; 1886-1898 Gezin Adrianus Bogers 1898-1918

Gezin Christiaan Janssen; circa 1916-circa 1918 Gezin Adrianus Gerardus Feskens; 1915-na 1939

Cornelis Feskens, geb. Breda, wijk A 257, 23-2-1853, † Breda 30-4-1914, zn. van Lambertus Feskens, hovenier, en Catharina van der Linden, hovenier, dagloner, tr. Princenhage 9-6-1886 Cornelia Verwijmeren, geb. Princenhage, Varend 18, 12-6-1865, † Breda 4-1-1949, dr. van Johannes Verwijmeren, bouwman, en Johanna Eskens.

Adres: 24-6-1886 echtpaar inschrijving Teteringen, 319a , H 30, komend van resp. Breda en Princenhage;

23-3-1898 gezin inschrijving Breda, Middellaan 20, komend van Teteringen; Chassésingel 24 Breda;

bij Cornelia Verwijmeren wordt vermeld Chassésingel 21.

3-1-1914 Cornelia Verwijmeren uitschrijving Breda naar Ginneken en Bavel Bavelschelaan 278, 62, Molenstraat 18, Ploegstraat 52;

14-12-1916 zoon Andreas bij haar ingeschreven komend van Breda;

28-5-1920 Andreas uitschrijving Ginneken en Bavel naar Breda;

26-1-1925 Cornelia Verwijmeren uitschrijving Ginneken en Bavel naar Breda Nieuwstraat 35.

Het lijkt erop, door de verschillende adressen, dat het echtpaar uit elkaar gegaan is.

Uit dit huwelijk:

1. Johanna Feskens, geb. Teteringen, huis 319a, 7-11-1886, † Teteringen 21-2-1887.

2. Johanna Feskens, geb. Teteringen, huis 319a, 8-9-1887, tr. Breda 13-5-1909 Johannes Gerardus Simjouw, geb. Breda 25-2-1888, † Breda 20-9-1964, meubelmaker, zn. van Johannes Simjouw, meubelmaker, en Jacoba Catharina Aarsen.

Adres: 1-7-1909 echtpaar inschrijving Teteringen komend van Breda; Zandbergweg 39, 40 Teteringen / Breda; 1-5-1927 annexatie door Breda; 20-3-1928 uitschrijving Breda naar Ginneken en Bavel Bavelschelaan 141, 113, Molenstraat 17.

3. Lambertus Feskens, geb. Teteringen, huis 319a, 8-9-1887, † Teteringen 8-1-1888.

4. Lambertus Feskens, geb. Teteringen, huis 319a, 17-11-1888, magazijnbediende, tr. Teteringen 30- 10-1912 Catharina Antoinetta van der Meeren, geb. Bergen op Zoom 13-8-1884, † Breda 11-5- 1944, dienstbode, dr. van Petrus Johannes van der Meeren, schilder, en Pieternella Dronkers.

Adres: van Goorstraat 11 Breda; per 30-11-1923 Fellenoordstraat 95; per 27-2-1924 Reinierstraat 37; per 14-8-1925 van Coothplein 46; per 20-7-1926 nr. 38a; per 31-5-1928 nr. 37a; per 6-6-1934 Generaal van der Raetstraat 12 Breda.

5. Catharina Feskens, geb. Teteringen, wijk H 30, 10-3-1890, tr. Made en Drimmelen 30-4-1920 Johannes Stoop, geb. Made en Drimmelen 16-3-1884, zn. van Bastiaan Stoop en Elisabeth van Gennip.

(12)

6. Cornelia Feskens, geb. Teteringen, wijk H 30, 24-8-1891, tr. Breda 11-6-1914 Jacobus Johannes Stuifmeel, geb. Breda 7-9-1892, bankwerker, smid, zn. van Adrianus Everardus Stuifmeel, commissionair, en Charlotte Frederica van Dam.

9-9-1914 echtpaar inschrijving Ginneken en Bavel, Bavelschelaan 62, komend van Geertruidenberg;

17-3-1916 echtpaar inschrijving Breda, Kloosterlaan 32b, komend van Ginneken en Bavel;

20-7-1917 gezin uitschrijving Breda naar Ermelo; 25-3-1920 inschrijving gezin Breda, Prinsenkade 19, komend van Teteringen; 9-12-1924 uitschrijving gezin Breda naar Hoeven, pompstation Seppe; per 25-8-1934 Nieuwstraat 35 Breda.

7. Johannes Feskens, geb. Teteringen, wijk H 30, 28-11-1893, † Weimar-Buchenwald (D) 25-3-1945, controleur in chocolade fabriek, arbeider, tr. (1) Breda 3-7-1919 Florentina Johanna van

Roosmalen, geb. Breda, wijk B 87, 14-10-1894, † Breda 17-11-1930, dr. van Johannes van Roosmalen, loodgieter, en Elisabeth van der Heiden;

tr. (2) Breda 29-6-1931 Elsa Helene Touzil, geb. Borna (D) 20-3-1898, dienstbode, dr. van Wenzel Touzil en Hedwig Linda Seifert.

Adres: Valkenierslaan 40d, Molenstraat 48 Ginneken en Bavel.

8. Dochter Feskens, dood geb. Teteringen 23-7-1895.

9. Zoon Feskens, dood geb. Teteringen 19-11-1896.

10. Andreas Feskens, geb. Teteringen, wijk H 30, 25-10-1897, arbeider.

14-12-1916 inschrijving Ginneken en Bavel, bij zijn moeder, Bavelschelaan 62, komend van Breda;

28-5-1920 uitschrijving Ginneken en Bavel naar Breda;

30-4-1921 inschrijving Ginneken en Bavel, Bavelschelaan 62, komend van Breda.

11. Gerardus Feskens, geb. Teteringen, wijk H 30, 25-10-1897, † Breda 25-11-1900.

12. Dochter Feskens, dood geb. Breda 27-10-1900.

13. Zoon Feskens, dood geb. Breda 14-11-1901.

14. Gerardus Hendrikus, geb. Breda 13-7-1903, † Breda 26-5-1904.

15. Zoon Feskens, dood geb. Breda 16-9-1904.

Adrianus Bogers, Janus, geb. Ginneken en Bavel, wijk B 75a, 12-5-1864, † Ginneken en Bavel 7-1- 1939, zn. van Hendrik Bogers, landbouwer, en Johanna Houtepen, molenaarsknecht, tr. Teteringen 25-11-1890 Elisabeth Maria Verkooijen, geb. Teteringen, Molengrachtstraat 216, 19-1-1869, † Ginneken en Bavel 15-9-1934, dr. van Hermanus Verkooijen, dienstknecht, hovenier, en Adriana Janssen.

Adres: 28-12-1890 Adrianus inschrijving in gezin van zijn schoonvader, H 25 Teteringen, komend van Ginneken en Bavel;

2-12-1895 gezin en schoonvader inschrijving Ginneken en Bavel, wijk C 69, wijk A 377, Dorpstraat 191a, komend van Teteringen;

5-4-1898 gezin en schoonvader uitschrijving Ginneken en Bavel naar Teteringen wijk H 30, H 32; ook zwager Martinus Verkooijen, geb. Teteringen 4-1-1871, ongehuwd, hovenier, verhuist tot nu steeds mee;

20-12-1918 gezin inschrijving Ginneken en Bavel, wijk B 9, komend van Teteringen;

daarna wordt adres: B 10, B 165, B 166b Ginneken en Bavel.

Uit dit huwelijk:

1. Hendrik Bogers, geb. Teteringen, wijk H 25, 19-9-1891, bierbrouwersknecht, tr. Ginneken en Bavel 9-11-1921 Johanna Maria Sips, geb. Ginneken en Bavel, wijk C 13, 26-10-1893, † Breda 8-6-1962, dr. van Johannes Sips, landbouwer, en Adriana Maria Voeten.

Adres: Prins Hendrikstraat 49, 65; wijk C 26 Ginneken en Bavel.

2. Hermanus Bogers, geb. Teteringen, wijk H 25, 20-9-1892, werkman, fabrieksarbeider, tr. Gilze- Rijen 20-5-1920 Catharina Maria Roelands, geb. Gilze en Rijen 22-7-1895, dr. van Adrianus Roelands en Gerardina Biemans.

Adres: 31-5-1920 echtpaar inschrijving Teteringen H 17; 3-1-1922 gezin uitschrijving Teteringen naar Ginneken en Bavel wijk B 17, 22, 18b.

(13)

3. Adriana Johanna Bogers, geb. Teteringen, wijk H 25, 16-10-1893, tr. Ginneken en Bavel 21-4-1920 Hubertus Josephus Hendrikus Poppelaars, geb. Ginneken en Bavel, wijk A 276, 28-12-1894, landbouwer, chauffeur, zn. van Josephus Poppelaars, tramconducteur, en Anna Theodora Maria op den Oordt.

Adres: 25-5-1920 echtpaar inschrijving Teteringen H 73; 26-4-1922 gezin uitschrijving Teteringen naar Ginneken en Bavel wijk B 8, 9a, Ploegstraat 201.

4. Johannes Bogers, geb. Teteringen, wijk H 25, 10-3-1895, landbouwer, tr. Breda 4-4-1929 Anna Maria van Haperen, geb. Teteringen 22-1-1899, dr. van Petrus van Haperen, landbouwer, en Adriana Verschueren.

Adres: 13-5-1929 echtpaar inschrijving Teteringen wijk A 10, 16.

5. Cornelis Bogers, geb. Ginneken en Bavel, wijk A 377, 12-11-1896, gemeente arbeider, tr. Ginneken en Bavel 21-6-1928 Maria Elisabeth Wirken, geb. Ginneken en Bavel 12-8-1896, dr. van Adrianus Wirken, wegwerker, Jacoba van der Hoofden.

Adres: wijk B 41a Ginneken en Bavel.

6. Petrus Bogers, geb. Teteringen, wijk H 30, 24-5-1898, arbeider, tr. Gilze en Rijen 13-8-1925 Adriana Maria Pijpers, geb. Teteringen, wijk B 30, 8-3-1898, dr. van Johannes Pijpers, schoenmaker, en Goverdina Goossens.

Adres: 7-7-1928 gezin inschrijving Teteringen, wijk B 135, komend van Gilze en Rijen.

7. Johanna Maria Bogers, geb. Teteringen, wijk H 32, 9-12-1899, tr. Ginneken en Bavel 6-9-1922, Antonius Adrianus Wirken, geb. Ginneken en Bavel 27-7-1899, landbouwer, zn. van Cornelis Wirken, landbouwer, en Anna Catharina Brosens.

Adres: 29-5-1923 gezin inschrijving Ginneken en Bavel, wijk B 124a, komend van Gilze en Rijen; 5- 9-1924 gezin uitschrijving Ginneken en Bavel naar Gilze en Rijen wijk C 67.

8. Maria Catharina Bogers, geb. Teteringen, wijk H 32, 28-12-1901, tr. Ginneken en Bavel 25-1-1928 Christianus Cornelis Marijnissen, geb. Teteringen, wijk I 72, 16-1-1901, bierbrouwersknecht, zn. van Cornelus Marijnissen, werkman, en Dimphena Adriaansen.

Adres: wijk B 149, 18a Ginneken en Bavel.

9. Elisabeth Cornelia Bogers, geb. Teteringen, wijk H 32, 5-7-1905, tr. Ginneken en Bavel 1-7-1931 Leonardus Petrus Diepstraten, geb. Ginneken en Bavel 15-3-1902, voerman, zn. van Willem Diepstraten, arbeider, en Maria Cornelia van Raak.

Adres: wijk B 165, 166b Ginneken en Bavel.

Christiaan Janssen, Christ, geb. Teteringen, Molengracht 214, 23-9-1869, † Ginneken en Bavel 15- 2-1928, zn. van Mattheus Janssen, hovenier, en Elisabeth Meeuwissen, tr. Teteringen 8-5-1907 Anna Cornelia van Sprundel, geb. Rijsbergen 21-9-1886, † Breda 16-5-1963, dienstbode, dr. van Johannes van Sprundel, arbeider, en Adriana Nelemans.

Adres: H 11, H 54, H 69 Teteringen;

1-12-1921 gezin uitschrijving Teteringen naar Ginneken en Bavel, Heusdenhoutseweg 23, Weilust, kasteeltje van Heusdenhout.

De 4 adressen staan vermeld op de gezinskaarten, er wordt niet vermeld hoe lang het gezin op de drie eerste adressen woonde.

Uit dit huwelijk:

1. Matheus Janssen, geb. Teteringen, wijk H 11, 1-8-1909, † Ginneken en Bavel 11-12-1932, landbouwer, ongehuwd.

2. Zoon Janssen, dood geb. Teteringen 2-2-1912.

3. Zoon Janssen, dood geb. Teteringen 29-3-1913.

4. Dochter Janssen, dood geb. Teteringen 30-3-1914.

5. Zoon Janssen, dood geb. Teteringen 27-8-1915.

6. Dochter Janssen, dood geb. Teteringen 8-5-1916.

(14)

9. Elisabeth Janssen, geb. Teteringen 22-6-1920, † Ginneken en Bavel 17-1-1922.

10. Elisabeth Maria Janssen, geb. Ginneken en Bavel 31-12-1922.

11. Christiaan Janssen, geb. Ginneken en Bavel 3-3-1924, † Ginneken en Bavel 20-3-1924.

12. Christiaan Janssen, Christ, geb. Ginneken en Bavel 27-6-1925.

Adrianus Gerardus Feskens, geb. Breda 14-4-1892, zn. van Gerardus Hendrikus Feskens, hovenier, en Adriana van Poppel, landbouwer, tr. Teteringen 26-5-1915 Cornelia Verwijmeren, geb.

Ginneken en Bavel, wijk A 429, 10-2-1894, dienstbode, dr. van Adrianus Verwijmeren, arbeider, en Helena van Batenburg.

Adres: 22-7-1915 inschrijving gezin Teteringen, H 54, komend van Breda; 1-5-1927 annexatie door Breda.

Uit dit huwelijk:

1. Gerrit Verwijmeren / Feskens, geb. Teteringen, Tuinstraat 29, 9-8-1914.

Onwettig kind, 11-1-1915 erkend door Adrianus G. Feskens en bij huwelijk van moeder gewettigd.

2. Adriana Cornelia Maria Feskens, geb. Teteringen 21-5-1917.

3. Helena Adriana Feskens, geb. Teteringen 5-4-1919.

4. Catharina Maria Feskens, geb. Teteringen 24-4-1920.

5. Adrianus Lambertus Feskens, geb. Teteringen 6-10-1921.

(15)

7. Molengrachtstraat / Poolseweg / Generaal Maczekstraat 33 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1884-1927 Jaar 1884 1890 1899 1916 1927

Wijk / huisnr. 319aa H 29 H 30 H 52 33

Gezin Adrianus Schaerlaeckens; 1898-1903

Adrianus Schaerlaeckens, geb. Teteringen, huis 242, 25-2-1873, † Breda 11-6-1960 wonend in Chaam, zn. van Egidius Schaerlaeckens, arbeider, en Anna Cornelia Vermeulen, hovenier, tr.

Ginneken en Bavel 7-3-1894 Maria Catharina Graauwmans, geb. Ginneken en Bavel, wijk C 51, 16-9- 1874, dr. van Adriaan Graauwmans, arbeider, en Petronella Peeters.

Adres: 20-4-1894 gezin inschrijving Ginneken en Bavel wijk A 445;

18-9-1894 gezin uitschrijving Ginneken en Bavel naar Teteringen wijk H 11, H 29, H 30;

17-3-1903 gezin vestiging Ginneken en Bavel, wijk A 574b, Overakkerstraat 7, wijk D 2a, wijk D 2, komend van Teteringen;

29-12-1925 gezin uitgeschreven Ginneken en Bavel naar Chaam Meysberg 101b, Heikant 102f.

Uit dit huwelijk:

1. Egidius Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel, wijk A 445, 20-4-1894, landbouwer, tr. Ginneken en Bavel 16-7-1924 Anna Antonia Huijbregts, geb. Ginneken en Bavel 23-2-1898, † Ginneken en Bavel 28-9-1941, dr. van Hubertus Huijbregts, arbeider, en Johanna Maria Hofkens.

Adres: wijk D 14a, per 1-1-1937 Tilburgseweg 127 Ginneken en Bavel.

2. Christianus Schaerlaeckens, geb. Teteringen, wijk H 11, 1-9-1895, landbouwer, tr. Ginneken en Bavel 12-11-1930 Maria Marijnissen, geb. Ginneken en Bavel 28-3-1902, dr. van Johannes Marijnissen, landbouwer, en Hendrika van den Hoever.

20-12-1909 uitschrijving Ginneken en Bavel naar Gilze en Rijen; 12-1-1939 inschrijving Chaam komend van Gilze en Rijen wijk A 28.

Adres: de Leg 154 Chaam.

3. Josephus Johannes Schaerlaeckens, geb. Teteringen, wijk H 11, 3-12-1896, opperman, tr.

Ginneken en Bavel 19-8-1925 Elisabeth Marijnissen, geb. Ginneken en Bavel, wijk B 83, 7-5-1896, dr. van Wilhelmus Dominicus Marijnissen, landbouwer, en Adriana Diepstraten.

Adres: wijk B 93f, wijk B 130, wijk B 131 Ginneken en Bavel.

4. Petrus Cornelis Schaerlaeckens, geb. Teteringen, wijk H 29, 20-6-1898, arbeider, tr. Ginneken en Bavel 4-5-1927 Cornelia Bruijgoms, geb. Ginneken en Bavel 19-1-1900, dr. van Adriaan Bruijgoms, arbeider, en Anna Maria Doms.

7-6-1927 uitschrijving Chaam naar Oosterhout; 28-12-1928 gezin inschrijving Ginneken en Bavel komend van Oosterhout.

Adres: wijk B 35b, wijk B 36 Ginneken en Bavel.

5. Anna Cornelia Schaerlaeckens, geb. Teteringen, wijk H 30, 21-10-1899, † Teteringen 15-1-1901.

6. Johanna Petronella Schaerlaeckens, geb. Teteringen, wijk H 30, 16-3-1902, tr. Ginneken en Bavel 12-1-1927 Johannes Marijnissen, geb. Ginneken en Bavel 5-2-1899, opperman, zn. van Johannes Marijnissen, landbouwer, en Hendrika van den Hoever.

16-11-1927 gezin inschrijving Ginneken en Bavel komend van Oosterhout.

Adres: wijk B 69, wijk B 71, wijk B 28c, wijk B 110 Ginneken en Bavel.

(16)

7. Franciscus Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 3-7-1903, opperman, tr. Etten-Leur 30-10- 1929 Adriana van Ginneken, geb. Etten-Leur, wijk A 178, 11-5-1905, dr, van Johannes van Ginneken, koopman, en Johanna Catharina Tijs

30-12-1920 uitschrijving Ginneken en Bavel naar Princenhage;

11-12-1925 inschrijving Chaam komend van Princenhage;

28-7-1926 uitschrijving Chaam naar Ginneken en Bavel;

30-10-1929 inschrijving Princenhage komend van Etten-Leur;

25-6-1931 uitschrijving Princenhage naar Etten-Leur;

15-1-1934 gezin inschrijving Ginneken en Bavel komend van Etten-Leur.

Adres: Heilaarstraat 31c, 22 Princenhage; wijk D 26a,Tilburgseweg 119 Ginneken en Bavel.

8. Jacoba Cornelia Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 5-4-1905, † Gilze en Rijen 7-3-1992, tr.

Chaam 19-4-1928 Johannes Petrus Brooimans, landarbeider, herbergier, geb. Oosterhout 26-12- 1897, † Breda 12-2-1990, zn. van Cornelis Brooimans, landbouwer, en Anna Catharina Peemen.

Jacoba C. 12-5-1928 uitschrijving Chaam naar Oosterhout; 11-3-1929 gezin inschrijving Gilze en Rijen komend van Oosterhout.

Adres: wijk A 17 Gilze en Rijen.

9. Anna Catharina Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 12-1-1907, tr. Ginneken en Bavel 1-6- 1932 Cornelis Antonius van Gils, geb. Ginneken en Bavel 21-11-1903, arbeider, zn. van Jacobus Johannes van Gils, hovenier, en Cornelia van Dongen.

23-9-1927 uitschrijving Chaam naar Ginneken en Bavel;

21-3-1928 inschrijving Chaam komend van Ginneken en Bavel;

21-6-1928 uitschrijving Chaam naar Gilze en Rijen;

27-10-1931 inschrijving Ginneken en Bavel komend van Breda.

Adres: wijk B 28 Ginneken en Bavel.

10. Maria Petronella Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 9-6-1908, tr. Ginneken en Bavel 18-4- 1934 Adrianus Marijnissen, geb. Ginneken en Bavel 9-4-1905, opperman, zn. van Johannes Marijnissen, landbouwer, en Hendrika van den Hoever.

28-8-1928 uitschrijving Chaam naar Breda;

27-1-1933 inschrijving Ginneken en Bavel komend van Teteringen.

Adres: wijk B 69, B 71 Ginneken en Bavel.

11. Petrus Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 14-11-1909.

12. Henricus Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 7-2-1911.

13. Johanna Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 16-11-1912, tr. Chaam 2-11-1933 Martinus Michielsen, geb. Chaam 15-1-1910, metselaar, zn. van Petrus Johannes Michielsen en Elisabeth Reijntjens.

17-5-1929 uitschrijving Chaam naar Gilze en Rijen;

14-9-1929 inschrijving Breda, Halstraat 3, komend van Gilze en Rijen, dienstbode;

7-9-1933 uitschrijving Breda naar Ginneken en Bavel;

11-2-1936 gezin inschrijving Chaam komend van Gilze en Rijen.

Adres: Chaamseweg 120a, 143 Chaam.

14. Antonius Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 7-3-1914, † Ginneken en Bavel 8-1-1920.

15. Marinus Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 4-9-1915.

16. Catharina Cornelia Schaerlaeckens, geb. Ginneken en Bavel 21-5-1918.

6-9-1939 uitschrijving Chaam naar Strijbeek.

(17)

8. Molengrachtstraat / Poolseweg / Generaal Maczekstraat 39 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1926-1927

Jaar 1926 1927

Wijk / huisnr. H 46a 39

Gezin Sjaak Bastiaansen; vanaf 1967 enkele jaren

Jacobus Wilhelmus Maria Bastiaansen, Sjaak, geb. Ginneken en Bavel 1-10-1937, † Breda Prinsenbeek15-8-2016, begr. Breda Prinsenbeek 20-8-2016 begr. pl. Markt, postbode PTT, schrijver in Baarle-Nassau, ambtenaar gemeente Breda openbare werken en Stadsschouwburg, tr. (1) Breda 28-12-1966 en gescheiden van Maria Adriana Wilhelmina Vermeulen, Marian, geb. Breda 4-7-1944, dr. van Jacobus Vermeulen en Wilhelmina de Kanter.

Jacobus W.M. is zn. van Marinus Cornelis Bastiaansen, landbouwer en melkslijter, en Hendrika Adriana Kleemans.

Adres: vanaf huwelijk inwonend bij ouders van der Meulen, Rozenlaan 88 Breda;

daarna Poolseweg 39, Andreasstraat 2 Breda.

Sjaak tr. (2) Breda 16-9-1993 Pia Willemina Verdouw, Pia, geb. Rotterdam 15-2-1947, medewerkster bibliotheken Breda, dr. van Pieter Verdouw en Willempje Bijl.

Adres: Steenakkerstraat 12, 4815 PC Breda.

Uit het 1e huwelijk:

1. Jacoba Wilhelmina Maria Bastiaansen, Jacqueline, geb. Breda 27-6-1967, drs. vergelijkende taalwetenschappen, woont, sinds 2003, samen met Sven-Erik Kruijff, geb. 8-8-1970, zn. van Engelbert Derk Bernhard Otto Kruijff en Cornelia Jacoba Gieling.

Jacqueline en Sven tr. Breda 27-12-2008.

Adres: Koninginnestraat 18, 4818 HC Breda.

2. Marinus Cornelis Maria Bastiaansen, Marcel, geb. Breda 26-8-1970, Dr. psychologie, tr. 17-11-2007 Inge Schmohl, geb. Hilversum 14-8-1969, jurist, dr. van Herman Schmohl en Manja Coumans.

Adres: van Alkemadestraat 9, 5014 MJ Tilburg; Leibeemd 174, 55, 5121 RS Rijen.

(18)

9. Molengrachtstraat / Poolseweg / Generaal Maczekstraat 46 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1920-1927

Jaar 1920 1927

Wijk / huisnr. H 47a 46

Gezin Gerardus Hendrikus Feskens; 1927-1931

Gerardus Hendrikus Feskens, geb. Breda, wijk A 257, 15-3-1857, † Breda 31-8-1931, zn. van Lambertus Feskens, hovenier, en Catharina van der Linden, landbouwer, tr. Teteringen 31-1-1888 Adriana van Poppel, geb. Breda, wijk A 612, 9-5-1858, † Breda 4-5-1927, dr. van Adriaan van Poppel, landbouwer, en Anna Adriana Aartsen.

Adres: Korte Markstraat 733; Lange Markstraat 654; Godevaert Montensstraat 22;

per 28-4-1927 Boschstraat 107;

per 26-7-1927 Molengrachtstraat wijk H 47a Breda.

Uit dit huwelijk:

1. Adriana Maria Feskens, geb. Breda 1-5-1889, † Breda, 3-6-1889.

2. Lambertus Adrianus Feskens, geb. Breda 27-12-1890, † Breda 27-2-1957, hovenier, tr. Breda 15-4- 1918 Antonia Joosen, geb. Breda 3-9-1890, dr. van Johannes Joosen, hovenier, en Johanna van Riel.

Adres: 18-4-1918 echtpaar inschrijving Teteringen, Zandbergweg 47, 48, komend van Breda; 1-5- 1927 annexatie door Breda.

3. Adrianus Gerardus Feskens, geb. Breda 14-4-1892, landbouwer, tr. Teteringen 26-5-1915 Cornelia Verwijmeren, geb. Ginneken en Bavel, wijk A 429, 10-2-1894, dienstbode, dr. van Adrianus

Verwijmeren, arbeider, en Helena van Batenburg.

Adres: 22-7-1915 inschrijving gezin Teteringen, H 54 = Molengrachtstraat 27, komend van Breda;

1-5-1927 annexatie door Breda.

4. Adriana Catharina Feskens, geb. Breda 23-5-1893, † Breda 17-6-1946, tr. Breda 31-1-1921 Franciscus Marie Joseph Boosten, geb. Breda, wijk A 375, 21-9-1893, slager, zn. van Johannes Antonius Boosten, broodbakker, en Catharina Johanna van Hemeldonk.

Adres: Godevaert Montensstraat 55 Breda.

5. Johannes Cornelis Feskens, geb. Breda 12-5-1895, hovenier, tr. Breda 23-11-1925 Johanna Cornelia Joosen, geb. Breda 24-6-1892, dr. van Johannes Joosen, hovenier, en Johanna van Riel.

Adres: Boschstraat 107 Breda.

6. Catharina Maria Feskens, geb. Breda 3-8-1897, tr. Breda 17-11-1924 Christianus Cornelis Roelands, geb. Breda, wijk D 311, 1-4-1894, hovenier, zn. van Cornelis Roelands, hovenier, en Johanna Joosen.

Adres: Chassésingel 24 Breda.

7. Antonius Lambertus Feskens, geb. Breda 7-9-1898, † Breda 5-11-1944, hovenier, koopman in kruidenierswaren, tr. Oudenbosch 22-10-1930 Maria Johanna Gouverneur, geb. Oudenbosch 18-9- 1902, dr. van Jacobus Adrianus Gouverneur, scheepstimmerman, en Barbara Maria van de Veeweij.

Adres: Ploegstraat 115 Ginneken en Bavel.

8. Elisabeth Maria Feskens, geb. Breda 20-6-1900, tr. Breda 25-4-1927 Cornelis Franciscus Roelands, geb. Breda 11-3-1898, hovenier, zn. van Cornelis Roelands, hovenier, en Johanna Joosen.

Adres: Godevaert Montensstraat 22 Breda.

(19)

10. Molengrachtstraat / Poolseweg / Generaal Maczekstraat 65 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1875-1927 Jaar 1875 1879 1890 1916 1923 1927 Wijk / huisnr. 275 319 H 28 H 42 H 41a/b 65

Teolin, verffabriek

Terrein van de Teolin kantoor Teolin

In 1848, aan de Ginnekenstraat 10, gesticht door Johannes Wagemakers (22-6-1802 / 18-6-1879) groeide de "verfmakerij en mengerij" uit tot een groot bedrijf. Toen het in de dichte bebouwing van de stad wegens brandgevaar te gevaarlijk werd om het bedrijf daar te laten groeien, was het met name burgemeester van Sonsbeeck die er op aandrong de fabriek naar "buiten de stad" te verplaatsen.

Voorbij het nog in aanbouw zijnde Sportpark I (1926-1931) was het Molengrachtse gebied nog landelijk en leeg. In 1929 was er sprake van, dat de fabriek uit het stadscentrum van Breda zou worden verplaatst naar de Molengracht.

Al in 1888 was hier, op de plaats van het latere kantoorgebouw, een vernisfabriekje en opslagplaats van Wagemakers gevestigd, nadat er in de stad al twee keer brand in het bedrijf was uitgebroken.

Ook de andere gevaarlijke, brandbare grondstoffen van de fabriek aan de Ginnekenstraat werden zoveel mogelijk aan de Molengracht opgeslagen. Uiteindelijk, na jarenlange besprekingen, werd in 1935 besloten de fabriek daadwerkelijk daar te vestigen.

Op 2 september 1935 werd de eerste steen voor het nieuwe kantoor, gelegd door Hansje Ufkes, dochter van directeur M. Ufkes. Voor de bouw van het kantoor werden opnieuw Verwoerd en Temme aangezocht. Gelegen tussen de twee Sportparken in zouden zij als betrokken architecten bij het Sportparkkwartier het beste in staat zijn het kantoorgebouw zo te ontwerpen, dat het zou passen in de bebouwde omgeving.

Omdat de bouw van Sportpark II intussen in volle gang was, waren de protesten van de zijde van de bouwmaatschappij en de wijkbewoners niet van de lucht. Ondanks dat alles groeide het bedrijf gestaag tegen de verdrukking in.

Toen J. Wagemakers in 1910 was begonnen met het vervaardigen van servies lakverven, werden deze in de handel gebracht onder de naam "Teolin-lakverven".

In de nacht van 13 op 14 september 1938 werd de fabriek getroffen door een geweldige brand die een gebouw van 40x50 meter vol brandbare materialen verwoestte. Kortsluiting werd gezegd, maar met zekerheid is dit nooit vastgesteld. De schade bedroeg fl. 540.000 een voor die tijd astronomisch

(20)

Er was een jaar nodig voor de wederopbouw en opnieuw laaiden de protesten hoog op. Deze haat- liefde verhouding tot het complex is blijven bestaan. Er is één moment geweest in de geschiedenis van de fabriek dat zowel directie en arbeiders van de fabriek met de bewoners van Sportpark II baden voor behoud van het bedrijf, al had iedere partij daar wel zo zijn eigen redenen voor. Dat was op 28 oktober 1944 tijdens de bevrijding van Breda.

Op die zaterdag hadden de Duitse soldaten in de loop van de dag de fabriek verlaten die zij op 16 mei 1940 hadden gevorderd en bezet. Om 19u. vielen de eerste granaten op Breda oost, maar om 16u. al waren 44 granaten, vanuit de Duitse post op de Cavalerie kazerne, richting zuiden geschoten om de oprukkende Polen te belagen.

Het belette de Polen echter niet zich om 21.06u. in het verlaten huisje van de fabrieksconciërge (onder de schoorsteen) te vestigen van waaruit zij de Molengracht met hun geweren konden bestrijken. Om 2.05u. werd de fabriek getroffen door granaten. De baas van de stokerij de heer C.

Voeten die met zijn gezin in de verwarmingskelder bescherming had gezocht en directeur Dhr.

Jacometti gingen boven kijken welke schade was aangericht.

De fabriek brandde niet. Wel was het alarm afgegaan, waardoor iedereen in de buurt in angst zat om het ontploffingsgevaar.

De granaten waren door het dak van de productieafdeling geslagen en hadden er veel schade aangebracht. Ook het olie magazijn was getroffen en door de splinters waren de olietanks lek geslagen. De fabriek werd zondagmorgen een uitvalsbasis voor de Poolse militairen, die zo konden oprukken richting Wilhelminapark.

Vanaf 29-10-1944 tot 9-4-1945 huisvestte de "Teolin" een Pools legeronderdeel onder leiding van de commandant Col. Freijsendorf. In deze tijd leverde de fabriek camouflageverf voor de Canadese militairen die elders rond de stad opereerden.

In 1947 draaide de fabriek weer op volle toeren en de "oude verhoudingen" tussen fabriek en wijk waren weer hersteld. De fabriek gaf toen werk aan zo'n 250 mensen hetgeen een belangrijke factor werd als er weer eens werd gesproken over het verplaatsen van het bedrijf.

In de nacht van 29 op 30 mei 1969 werd de fabriek geteisterd door een explosie die de collodiumafdeling volledig verwoestte.

Op 13-2-1975 ontkomen de fabriek en Sportpark II ternauwernood aan een grote, rampzalige brand, die door zeer snel handelen beperkt bleef tot het expeditie platform. Schade ca. fl. 100.000, oorzaak opnieuw kortsluiting, nu in een vorkheftruck.

Naamgeving van Teolin was: Wagemakers lakfabrieken (1848-1983), Teodur (1984-1991), Herberts- Nederland (1992-1998) en Dupont-Teodur vanaf 1999.

Nu is het voormalige terrein van de Teolin bestemd voor bewoning, het Wagemakerspark werd er gebouwd, een complex van appartementen en woningen.

(21)

11. H. Sacramentskerk Zandberglaan 56 Breda

1990

Links op de voorgrond het huis van “den ballenvreter”, rechts de pastorie.

De kerk werd december 1927 ingewijd, Adrianus Josephus Aloijsius van Meel, geb. Oudenbosch 22- 6-1883, † Breda 19-3-1947, was bouwpastoor.

Links achter de kerk was de kleuterschool en de St. Clara meisjesschool , rechts achter de pastorie was de Sacramentsschool en daarvoor stond het patronaatsgebouw de Zandberg.

Op de kleuterschool begon je als kleuter bij Soeur Cornelia en was lapjes pluizen een belangrijke bezigheid, Juf. Roks was jarenlang leerkracht bij de meisjes en bij de jongens herinneren we ons: de heren Hofkens, de Graauw, Laarakker, Cantrijn, Veuger, van Dongen, HuIl, en vanzelfsprekend de heer van Buuren, beter bekend als de Bredase Albert van Dalsum, wegens zijn prachtige toneelspel dat hij jaarlijks ten beste gaf.

De meisjesschool werd geleid door de zusters Penitenten Recollectinen uit Etten-Leur, J.J.F. Moers, 1884-1964, was het eerste schoolhoofd van de jongensschool vanaf de opening op 19-11-1928, in 1950 volgde Piet Mous hem op tot 1974.

De kerk, de scholen en het patronaatsgebouw werden in 1925 / 1926 ontworpen door J.A. van Dongen.

Opvallend is het verschil in de uitvoering van de gebouwen. De kerk wordt voor het overgrote deel bepaald door expressionistische bouwvormen. Helaas werd de toren nooit gebouwd en ontbreekt in het interieur de enorme mozaïek die over het hele gewelf moest komen. De kerk kwam pas in haar huidige vorm, nadat de bouwpastoor een hypermodern ontwerp, geheel uit beton en glas in de vorm van een soort theater, had afgewezen. Van dit ontwerp was zelfs al een ansichtkaart in omloop gebracht om geld in te zamelen onder de parochianen.

Wilde pastoor van Meel wel, maar het bisdom niet?

De schoolgebouwen die achter de kerk lagen bevatten vele architectuurdetails, ontleend aan de Amsterdamse School. In 1970 werden de twee scholen samengevoegd, in 1981 werd de jongensschool afgebroken, de meisjesschool werd gerenoveerd, uitgebreid en de nieuwe school katholieke basisschool De Zandberg werd 23-1-1982 geopend onder leiding van hoofdonderwijzer A.C. van der Leeuw en is gevestigd in de Zandberglaan 60-62.

In de parochie waren ook verenigingen, waarvan door de jaren heen tientallen kinderen en ouders uit het Sportparkkwartier lid waren.

(22)

Zo was er het Sacramentskoor dat, o.l.v. Louis Toebosch, zonder de welluidende namen als b.v. van Teteringen, Diepstraten, Broos en Kimmel niet geweest zou zijn wat het in de jaren vijftig en zestig was, n.l. beroemd in heel Europa. Tegenwoordig kent de kerk bovendien nog een jeugdkoor en een dameskoor waarin Sportpark II goed is vertegenwoordigd.

Daarnaast waren er de gidsen, welpen, kabouters en natuurlijk ook de "St. Christophorusgroep" van de verkennerij, die jarenlang bij hoeve de Blauwe Kei, eerst aan het Koolpad, later op het oude D.N.L.

terrein haar clubhuis had.

Vanaf 1930 werd jaarlijks in de kerk het drie daagse ziekentriduüm georganiseerd, drie dagen van eucharistie vieren, lunchen, ontspanningsmomenten en middagvieringen.

Op elk van de drie dagen werd om 9u. begonnen met een H. Mis waarna ontbijt volgde in de Claraschool, om 14u. werd de dag besloten met een plechtig Lof.

ziekentriduüm 1934,

2e van links, pastoor A.J.A. van Meel

25 jarig priesterfeest op 6-6-1950 van Cyrillus Augustus van Duijse, geb. Clinge 22-12-1899, Pastoor van de Sacramentsparochie, de jubilaris werd in processie van de kerk naar de pastorie gebracht.

De twee priesters die voorop lopen zijn: links kapelaan J. van Boxtel en rechts kapelaan W. Baron van Oldeneel tot Oldenzeel, achter hen loopt deken A. Bouman.

Achter de diakens: Pastoor C.A. van Duijse.

(23)

wegens afnemend kerkbezoek en oplopende kosten zijn er plannen voor het samengaan van parochies.

De stichting Sacramentskerk, eigenaar van het gebouw, verzet zich tegen sluiting en overweegt desnoods een eigen geloofsgemeenschap, zonder het bisdom, voort te zetten.

De Sacramentskerk is de thuisbasis van het enige jongenskoor dat de RK-kerk in Nederland nog rijk is, een koor dat in binnen- en buitenland optreedt.

Eind juli 2016 wordt er voor de 80e keer een ziekentriduüm gehouden.

(24)

12. Molengrachtstraat / Poolseweg / Generaal Maczekstraat 82 Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1926-1927

Jaar 1926 1927

Wijk / huisnr. H 40a 82

Klooster van de Zusters Benedictinessen In de volksmond genoemd: “de slotnonnen”.

Het gebouw is ontworpen door J.A. van Dongen in 1925-1926, gebouwd door aannemer Fa. Rhee- van de Berg.

De Sacramentskerk, de Sacramentsschool, de Claraschool en het patronaatsgebouw Zandberg zijn van dezelfde ontwerper.

Het klooster is gebouwd in de z.g. Rundbogenstil en is gebaseerd op Toscaanse en Romeinse architectuur voorbeelden.

De Benedictinessen van het Heilig Sacrament, ook wel Benedictinessen van Altijddurende Aanbidding van het Allerheiligste Sacrament zijn een verband van Benedictijnse contemplatieve

kloostergemeenschappen voor vrouwen. Vanuit het klooster was er via een raam zicht op de monstrans in de Sacraments kerk, zodat er altijddurende aanbidding kon plaatsvinden. De

gemeenschap van Benedictinessen werd gesticht op 25 maart 1653 in Parijs door Catherine de Bar (1614-1698). De kloosterlijke spiritualiteit van de Benedictinessen put vooral uit de eucharistie en devotie tot Maria. De Benedictinessen kennen geen instituut van abdis, omdat Maria geacht wordt deze taken te vervullen. Het hoofd van de kloosterlijke gemeenschap is een priorin, een vestiging heet priorij. Deze zusters zorgen ervoor dat er dag en nacht gebeden wordt voor de mensheid.

De Benedictinessen vestigden zich in 1875 in Nederland als gevolg van de vervolging tijdens de Kulturkampf in Duitsland. De toenmalige vestigingen bevonden zich in Driebergen, Tegelen en Oldenzaal. De gemeenschappen in Driebergen en Oldenzaal zijn inmiddels opgeheven. Na de

antiklerikale maatregelen in Frankrijk aan het begin van de 20e eeuw weken opnieuw Benedictinessen uit naar Nederland, deze keer uit Rouen naar Breda, van waaruit vestigingen in Valkenburg, Heesch, Sluiskil en Oeganda voortkwamen. In 2005 telt de congregatie zes kloostergemeenschappen in Nederland, namelijk die te Nuland (voorheen Heesch), Teteringen (voorheen Breda), Arnhem (voorheen Driebergen), Someren (voorheen Sluiskil), Valkenburg en Tegelen.

De Benedictinessen verlieten in 1989 bovenstaand gebouw, in het klooster werden studenten gehuisvest, in de tuin werden woningen gebouwd en in de kapel kwam een balletschool.

(25)

13. Molengrachtstraat / Poolseweg 67 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk en huisnummer van 1875-1927 Jaar 1875 1879 1890 1899 1916 1927

Wijk / huisnr. 273 317 H 26 H 27 H 41 67

Gezin Adriaan Cornelis Voeten; 1909-na 1945 Gezin Jacobus Cornelis Goos; 1919-1923 Frans van Overbeek; circa 1950-1968

Adriaan Cornelis Voeten, geb. Rijsbergen 20-8-1879, † Breda 31-12-1938, fabrieksarbeider, zn. van Cornelius Voeten, arbeider, landbouwer, en Elisabeth Smouts, tr. Teteringen 6-5-1908 Wilhelmina Janssen, Mien, geb. Teteringen 19-12-1872, † Breda 8-10-1953, dr. van Mattheus Janssen en Elisabeth Meeuwissen.

Wilhelmina stond bij oom Christiaan en tante Wilhelmina Janssen als dienstmeid ingeschreven, tot de laatste 23-1-1895 overleed, Molengracht 179, Teteringen;

per 21-12-1905 dienstbetrekking in Breda;

per 6-5-1908 vestiging Karnemelkstraat 39, Ginneken en Bavel;

per 4-1-1909 naar Teteringen H 9, H 27, H 41;

per 1-5-1927 overgegaan naar Breda;

in 1945 stond Wilhelmina hier nog ingeschreven.

Uit dit huwelijk:

1. Elisabeth Anna Maria Voeten, Bets, geb. Teteringen 7-5-1909.

Adres: 3-9-1924 tot 4-9-1926 ingeschreven Etten-Leur, dienstbode; 1-3-1932 uitschrijving naar Princenhage, Boeimeer 98; 3-10-1932 inschrijving Breda.

2. Maria Josephina Voeten, Riet, geb. Teteringen 10-10-1910.

3. Petronella Mathea Elisabeth Voeten, geb. Teteringen 16-3-1912, † Teteringen 1-2-1913.

4. Cornelis Matheus Adrianus Voeten, Kees, geb. Teteringen 2-7-1913, hij werkte bij de Teolin, verffabriek in Breda.

Adres: Poolseweg 73, Breda. Huis ca. 1950 gebouwd, 2 onder 1 kap, met gezin A.P. de Laat op Poolseweg 75; op de plaats van de gesloopte boerderij Molengrachtstraat 69.

5. Matheus Gerardus Antonius Voeten, Thé, geb. Teteringen 22-12-1914.

Jacobus Cornelis Goos, geb. Breda, wijk D 319, 4-3-1883, † Breda 15-11-1949, zn. van Joseph Goos, smid, en Elisabeth Siemons, sergeant bij de genie, tr. Breda 31-5-1915 Henrica Antonia Gertrudis van Amelsvoort, geb. Tilburg 2-8-1884, † Breda 19-2-1952, dr. van Alphonsus Josephus Vincentius van Amelsvoort, machinist, en Francisca Arnolda Elisabeth Kleuzes.

Henrica A.G. tr. (1) Made en Drimmelen 29-4-1911 Jacobus Kuijpers, geb. Terheijden 5-1-1878, † Woensel 15-7-1914, klerk, zn. van Johannes Kuijpers en Anna Rasenberg.

Adres: 3-2-1919 gezin inschrijving Teteringen, wijk H 41, komend van Java Ind.;

22-4-1919 Jacobus C. uitschrijving Breda naar Nijmegen Pr. Hendrik kazerne;

29-1-1923 gezin inschrijving Teteringen, wijk G 41, komend van Tilburg, Korvelseweg 23 en per 7-6- 1922 Langestraat 36;

Molengracht H 41; Terheijdensehoek G 41, Weg naar Terheijden 114, 10; Oude Terheijdenseweg 114 Breda; 1-5-1927 annexatie door Breda.

(26)

Uit dit huwelijk:

1. Josephus Jacobus Goos, geb. Ambarawa (Java, Indonesië) 2-5-1916.

9-5-1935 uitschrijving Breda naar Den Helder marine kazerne.

Johannes van Overbeek, geb. Breda, wijk B 452, 22-4-1874, † Breda 19-3-1944, schoenmaker, arbeider, zn. van Johannes van Overbeek, dagloner, en Adriana van der Wulp, tr. Breda 10-11-1904 Antonia Kuijpers, geb. Breda, wijk B 545, 28-8-1878, † Breda 2-11-1942, dr. van Hendrikus Kuijpers, metselaar, en Johanna Renard.

Adres: Nieuwe Huizen 87, 75, per 28-6-1929 nr. 63 Breda.

Uit dit huwelijk:

1. Johanna Adriana van Overbeek, geb. Breda 12-11-1904, † Breda 13-11-1904.

2. Johannes Hendrikus van Overbeek, geb. Breda 29-4-1907, † Breda 19-12-1907.

3. Hendrikus Frederikus van Overbeek, geb. Breda 2-9-1908, fabrieksarbeider, tr. Breda 13-4-1939 Adriana van Wijk, geb. Princenhage 24-12-1909, dr. van Franciscus Antonius van Wijk, arbeider, en Adriana de Kanter.

4. Johannes Cornelis van Overbeek, geb. Breda 23-1-1911, fabrieksarbeider, tr. Lucia Helena Vermunt.

5. Cornelis Johannes van Overbeek, geb. Breda 31-1-1913, † Breda 24-2-1932, arbeider.

6. Petrus Gerardus van Overbeek, geb. Breda 11-9-1915, behanger.

7. Johanna Petronella van Overbeek, geb. Breda 22-11-1918.

8. Franciscus Petrus van Overbeek, Frans, geb. Breda 18-12-1920, wisselloper.

Adres: in 1952 vermeld met 2 jongste zussen Poolseweg 67 Breda; in 1968 staat hij vermeld op adres: Generaal Maczekstraat 41 Breda.

9. Petronella Frederika van Overbeek, geb. Breda 12-4-1922.

(27)

14. Molengrachtstraat / Poolseweg 90 en 90a Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1861-1927 Jaar 1861 1869 1875 1879 1890 1899 1916 1927 Wijk / huisnr. 215 250 271 315 H 24 H 25 H 39 90 en 90a

Café De Ploeg

Gezin Verschuuren; circa 1876-?

Gezin Jozef Horward; 1912-1931 Gezin Kees Horward; 1931-1964 Gezin Kamphuis; 1964-?

Gezin Domien van Gils; ?-1985

1992 Kees Horward en Maria Gulden

Vanaf ca. 1840 was hier een boerderij, naast het stenen huisje stonden een grote en een kleine schuur voor opslag van hooi, verblijf van paarden en voor landbouwwerktuigen. Het grondgebied bij de Ploeg liep tot aan de Molenlei en stond geregeld onder water als dit riviertje het regenwater niet kon verwerken. Al voor 1876 werd het een café.

Toen in 1876 in café de Vrachtwagen in Ginneken de aanbesteding plaatsvond van het klein Seminarie Ypelaar ging café De Ploeg voorspoedige tijden tegemoet.

Vanaf 1878, toen Ypelaar gebouwd was, kwamen er studenten van het Seminarie, maar het café werd tevens een belangrijke stopplaats voor hun ouders. In Breda kon men slechts reizen tot het

Wilhelminapark, waar je vanaf Parkzicht verder moest lopen. De toenmalige eigenaar Verschuuren nam het initiatief, van het café een studentenhuis te maken tijdens hun vakantietijd, en extra

voorzieningen aan te brengen als tegen de vakantie de examens begonnen en ouders werden uitgenodigd bij de uitslag ervan aanwezig te zijn.

Josephus Leonardus Antonius Horward, Jozef, geb. Breda, wijk A 53, 16-8-1868, † Breda 3-11- 1943, zn. van Adrianus Cornelis Petrus Horward, hovenier, en Elisabeth Laros, caféhouder, tuinman, tr. Teteringen 25-2-1897 Anna Maria van Eijk, geb. Ginneken en Bavel, wijk C 95, 8-12-1873, † Breda 2-4-1932, dr. van Johannes van Eijk, arbeider, en Jacoba Giesbergen.

Jozef kocht De Ploeg in 1912 voor fl. 4.000.

(28)

De aanbouw van de veranda in 1921, wegens het groeiend aantal bezoekers, bleek al na korte tijd onvoldoende te zijn. In 1914 had N.A.C. zich ten oosten van De Ploeg gevestigd. Het knusse gezellige terrein waar omheen hoge populieren en lindebomen stonden, vergroeide met De Ploeg tot een eenheid. De middenstip van het N.A.C. veld lag in de achtertuin van Spadestraat 4.

N.A.C. werd er zesmaal kampioen van het Zuiden en in het seizoen 1920-1921 landskampioen.

Deze kampioenschappen werden uitgebreid in De Ploeg gevierd.

Toen in april 1921 de veranda werd aangebouwd wist men niet dat nauwelijks een maand later tienduizend supporters N.A.C. kwamen huldigen toen de club uit Amsterdam terugkeerde waar met 2- 1 van Ajax was gewonnen. De veranda was een druppel op een gloeiende plaat.

In 1926 werd het oude café afgebroken, vervangen door een nieuw pand en uitgebreid met een etage.

Nadat N.A.C. in 1931 verhuisde naar Princenhage veranderde de klandizie mede door de nieuwbouw van Sportpark II.

Café de Ploeg, gelegen aan de kruising Korte Ploegstraat - Poolseweg, werd daarna geëxploiteerd door een zoon van Jozef: Cornelis Antonius Thomas Horward, Kees, geb. Teteringen 14-1-1903, tr.

Breda 7-5-1931 Maria Gulden, geb. Standdaarbuiten 31-7-1907, dr. van Gabriel Johannes Gulden en Elizabeth van der Horst.

Het café werd in de buurt ’t Ploegeske genoemd.

Kees kwam in de zaak te werken met een oudere broer. Toen deze zich in 1933 terugtrok uit de zaak stonden Kees en Maria er alleen voor. Zij zijn het geweest die De Ploeg weer tot leven brachten en het tot ver in de omtrek van Breda bekendheid gaven.

Voor het Sportpark II dat juist in deze dagen werd gebouwd, werd De Ploeg het buurtcafé. Er kwam verenigingsleven in het café, o.a. een biljartclub, die met de naam "De Ploeg" begin 1940 werd opgericht en ondanks de oorlog bleef bestaan tot ca. 1970.

Verder maakte de buurtvereniging veelvuldig gebruik van het café en de later gebouwde zaal.

Op bevrijdingsdag, 29 oktober 1944, kwam De Ploeg in de vuurlinie te liggen tussen Duitsers en de oprukkende Polen. Het waren benauwde uren, niet alleen voor de bewoners van het café maar voor heel Sportpark II waarvan de bewoners bang waren dat de Duitsers het zouden bombarderen of met zware granaten beschieten. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde er veel. Het bestedingspatroon van de mensen veranderde ingrijpend door de groeiende welvaart. Kees Horward en zijn vrouw speelden hierop in door in 1955 een slijterij bij de zaak te beginnen en het café tevens uit te breiden met een grote zaal. In 1958 was een en ander gerealiseerd en vanaf het begin bleken de gedane investeringen een succes.

In 1964, toen De Ploeg tot volle bloei was gekomen en een welvarende zaak was, verkochten de eigenaren het café om na jaren van ingespannen arbeid (het gezin Horward telde acht kinderen) het wat kalmer aan te gaan doen.

Het is daarna niet altijd goed gegaan met het café, wat mede zijn oorzaak vond in de

stedenbouwkundige veranderingen, die in 1964 rond het café plaatsvonden en waarvan het echtpaar de gevolgen maar al te goed inschatte.

Van 1964-1965 werd de Poolseweg (Gen. Maczekstraat) doorgetrokken achter De Ploeg langs om te worden aangesloten op de Fatimastraat en daarna, te dienen als invalsweg naar het centrum van de stad. Hiervoor werd het uit 1926-1927 daterende huis van de gepensioneerde adjudant en

Indiëganger Colijn afgebroken.

"De nieuwe tijd" bracht ook een ander soort feesten. Een hoogtepunt daarin b.v. het "Draank-loechtig bloasfestijn" dat ter gelegenheid van het vijfjarig bestaan van het Draankurgel eind november 1978 in het café werd gevierd. Een tiental orkesten trad op en zorgde voor een bomvolle zaal.

Café De Ploeg kwam door de wegverlegging op een eiland te liggen tussen twee verkeersaders in.

Het was moeilijker te bereiken en met de rust rond de lokaliteit was het ook gedaan. Deze situatie is tot op de dag van vandaag blijven bestaan. Intussen kreeg het café verschillende nieuwe eigenaren, te beginnen met de heer Kamphuis en na hem Domien van Gils.

(29)

Van alle grote feesten die er gevierd werden, was naast het kampioensfeest van N.A.C. in 1921 ongetwijfeld het bevrijdingsfeest het meest ontroerende en uitbundige. Heel Sportpark II heeft bij deze gelegenheid onze Poolse bevrijders uitbundig gehuldigd en bedankt.

In 1985 werd café De Ploeg gesloten.

In 2001 werd het pand gesloopt en vervangen door het huidige Chinees restaurant Het Wokpaviljoen.

Er was ook een lokaliteit aan de Heusdenhoutseweg nabij het Seminarie Ypelaar, die door Anton van Duinkerken in zijn "Brabantse herinneringen" "De Heilige Tap" genoemd werd. Ze lag direct aan het einde van de Valkenierslaan (van Sportpark II uit aan het einde van het "Koolpadje"). Met de

bewoners, de heer en mevrouw Diepstraten-van Gers, hadden de bewoners van Sportpark Il altijd een goed contact. In 1955 werd dit café gesloten.

(30)

15. Molengrachtstraat / Poolseweg 69 Teteringen / Breda

Aanduiding van het pand, met wijk- en huisnummer van 1861-1927 Jaar 1861 1868 1875 1879 1890 1899 1916 1927 Wijk / huisnr. 216 251 272 316 H 25 H 26 H 40 69

Gezin Hermanus Verkooijen; 1855-1895

Gezin Adrianus Bogers; 1890-1895

Cornelis Roelen / Toon Maas en Mechelina M. Feskens; 1913-1919

Gezin Petrus van den Bliek; 1918-1927

Gezin Antonius Cornelis van den Bliek; 1927-1946

Toen verffabriek de Teolin in 1935 aan de Poolseweg gevestigd werd, was er een groot terrein beschikbaar om in de toekomst te kunnen uitbreiden. Het hek van het fabrieksterrein liep langs de Poolseweg tot aan de Eggestraat tegenover De Ploeg en vandaar langs de Eggestraat tot de Achillesstraat en verder weer westwaarts tot de voetbalterreinen van de Teolin.

Ligging van de boerderij: op de hoek van: Poolseweg-Eggestraat. Het was een klein optrekje gebouwd in 1866, zoals een jaartal op de nokbalk onder het rieten dak vermeldde. Deels van hout en deels van gepleisterde en wit geschilderde steentjes stond het jarenlang te verkrotten tot het in 1947 door brand werd verwoest. Bij het opruimen van de resten bleek dat er fundamenten lagen waarin twee richel arduinsteen zaten en een muurtje van ijzersteentjes. Dit wijst erop dat hier een ander, ouder bouwsel stond, daarin woonde het gezin van Hermanus Verkooijen.

In 1892 en 1906 werd het boerderijtje verbouwd waarbij "enen stee" werd uitgebroken en "een gat gemaakt in den muur (westzijde) om meer licht" binnen te laten. Het rieten dak ging van 175 cm hoogte naar 375 cm. In het boerderijtje, waar nog lange tijd zand op de vloer lag en voor de kachel steentjes, was één groot vertrek, één kleiner, één keuken en een berghok. Na het opruimen van de resten van het boerderijtje werden er rond 1950 twee woningen gebouwd onder een kap waar personeel van de Teolin kwam wonen, familie de Laat en het gezin van Kees Voeten.

(31)

Hermanus Verkooijen, geb. Oosterhout, wijk F 480, 9-11-1824, † Teteringen 11-2-1905, zn. van Cornelis Verkooijen, arbeider, en Maria Bakx, dienstknecht, hovenier, tr. Teteringen 8-11-1855 Adriana Janssen, geb. Chaam 3-3-1828, † Teteringen 27-1-1875, dr. van Johannes Janssen, landbouwer, en Johanna van Dun.

Adres: Molengrachtstraat 216, 251, 272, 316, H 25 Teteringen;

inwonend is schoonmoeder Johanna van Dun, geb. Chaam 28-1-1797 tot zij 9-12-1865 wordt uitgeschreven naar Chaam;

2-12-1895 Hermanus en gezin dochter Elisabeth Maria inschrijving Ginneken en Bavel, wijk C 69, wijk A 377, Dorpstraat 191a, komend van Teteringen wijk H 25;

5-4-1898 Hermanus en gezin dochter Elisabeth Maria uitschrijving Ginneken en Bavel naar Teteringen wijk H 30, H 32; ook zoon Martinus verhuist tot nu steeds mee.

Adriana tr. (1) Teteringen 31-1-1848 Johannes Bruijns, ged. Teteringen 14-2-1808, † Teteringen 4-2- 1854, hovenier, zn. van Marinus Bruijns en Johanna Schoenmakers.

Johannes tr. (1) en weduwnaar van Paulina Snijders.

Uit het huwelijk Bruijns-Janssen:

1. Johannis Bruijns, geb. Teteringen, wijk G 138, 24-10-1850, † Princenhage 6-3-1901, landbouwer, tr. Breda 26-4-1876 Elisabeth Freijters, geb. Breda, wijk B 382, 4-3-1855, † Princenhage 28-2-1931, dr. van Pieter Freijters, dagloner, en Cornelia Josephina Staal.

Adres: 22-5-1876 vestiging Princenhage komend van Breda; 16-3-1879 inschrijving Breda, Dieststraat 173, 174, komend van Princenhage; 7-1-1885 uitschrijving gezin naar Princenhage Heilaar 241, Bagven 190.

2. Adrianus Bruijns, geb. Teteringen, wijk G 136, 21-12-1852, † Breda 7-6-1888, landbouwer,

spoorweg beambte, tr. Breda 16-8-1876 Martina Spreeuw, geb. Oosterhout 17-1-1856, † Breda 2-8- 1906, dr. van Johannes Spreeuw en Johanna Smits.

Martina tr. (2) Jacob Hendrik Romer.

Adres: 10-6-1879 vestiging Breda, Dieststraat 174, komend van Princenhage.

Uit het huwelijk Verkooijen-Janssen:

1. Maria Verkooijen, geb. Teteringen, wijk G 132, 21-8-1856, † Breda 22-12-1944, tr. Teteringen 8-4- 1880 Petrus Schoormans, geb. Teteringen, wijk E 98, 18-10-1855, † Breda 17-10-1941, arbeider, zn. van Cornelis Schoormans, arbeider, hovenier, en Wilhelmina Brabers.

Adres: 8-4-1880 echtpaar vestiging Breda, Haagdijk 338a, 105b, 126, komend van Teteringen;

12-11-1903 uitschrijving Breda naar Princenhage Heuvel 43b, 25, Oude Baan 20;

1-5-1927 annexatie door Breda; Oranjeboomstraat 48 en per 7-11-1929 nr. 52 Breda.

2. Johanna Verkooijen, geb. Teteringen, Molengrachtstraat 216, 19-4-1860, † Breda 30-4-1947, tr.

Teteringen 15-1-1880 Adrianus Franciscus Verdaasdonk, geb. Breda, wijk A 634, 26-11-1853, † Breda 10-2-1939, arbeider, hovenier, zn. van Christiaan Verdaasdonk, hovenier, en Wilhelmina Wouters.

Adres: 21-1-1880 echtpaar vestiging Teteringen; 4-3-1880 echtpaar vestiging Breda, Boschstraat 606, 73, Kloosterstraat 28a, per 20-11-1931 Kloosterplein 12a, komend van Teteringen.

3. Cornelis Verkooijen, geb. Teteringen, Molengrachtstraat 216, 23-7-1862, † Breda 9-7-1950, arbeider, hovenier, tr. Breda 23-5-1889 Cornelia Catharina Michielsen, geb. Breda, wijk D 286, 21- 6-1866, † Breda 5-2-1929, dr. van Adriaan Michielsen, hovenier, en Catharina van Oers.

Adres: 16-9-1889 echtpaar inschrijving Ginneken en Bavel, wijk A 7; 14-11-1889 echtpaar inschrijving Teteringen, huis 378, wijk I 139, 136b, 306, komend van Ginneken en Bavel;

24-10-1904 gezin uitschrijving Teteringen naar Ginneken en Bavel Bleekstraat 5.

4. Maria Catharina Verkooijen, geb. Teteringen, Molengrachtstraat 216, 5-8-1864, † Breda 4-6-1935, tr. Teteringen 4-10-1883 Johannes Huijbregts, geb. Breda, wijk A 134, 20-4-1862, † Breda 22-7- 1902, hovenier, zn. van Wilhelmus Huijbregts, hovenier, en Cornelia van Riel.

Adres: 11-10-1883 gezin vestiging Breda, Nonnenveld 245, komend van Teteringen; Gasthuisstraat 14, 18 Breda.

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

"Maar hoe kwam u in deze ongelegenheid?" vroeg CHRISTEN verder en de man gaf ten antwoord: "Ik liet na te waken en nuchter te zijn; ik legde de teugels op de nek van mijn

"Als patiënten tijdig zo'n wilsverklaring opstellen, kan de zorg bij het levenseinde nog veel meer à la carte gebeuren", verduidelijkt Arsène Mullie, voorzitter van de

"Patiënten mogen niet wakker liggen van de prijs, ouderen mogen niet bang zijn geen medicatie meer te krijgen. Als een medicijn geen zin meer heeft, moet je het gewoon niet

De betrokkenheid van gemeenten bij de uitvoering van de Destructiewet beperkt zich tot de destructie van dode honden, dode katten en ander door de Minister van

Indien de raad van mening is dat er met dit bestemmingsplan sprake is/blijft van een goede ruimtelijke ordening, kan de raad besluiten het bestemmingsplan vast te stellen.. Indien

GBB: vinden uitgangspunt voor technische maatregelen en voorzieningen periode 2 tot 5 jaar te kort dit moet zeker 5 tot 10 jaar worden. Financieel overzicht: zien loonkosten

Een voorbereidingsbesluit overeenkomstig artikel 3.7 van de Wet ruimtelijke ordening ("Wro") te nemen door te verklaren dat een bestemmingsplan wordt voorbereid voor

Een voorbereidingsbesluit overeenkomstig artikel 3.7 van de Wet ruimtelijke ordening ("Wro") te nemen door te verklaren dat een bestemmingsplan wordt voorbereid voor