TOEKOMSTFORUM TWG RO – november 2021
Vergunningen in
overstromingsgevoelig
gebied
• Waterproblematiek - klimaatproblematiek
- wateroverlast <> waterschaarste
- overstromingen <> lege hemelwaterput
• Belangrijke RO-factor
- verspreid wonen: mobiliteit (uitstoot…), infra (verharding), versnippering open ruimte,… → ruimtelijk beleid heeft grote invloed op waterproblematiek
(bodemafdekkingskaart)
- Bovenlokale problematiek met lokale gevolgen
- Ruimtelijke planningsinitiatieven (RUP, verordening,…) vragen tijd, maar zijn nodig:
→ Toekomstgericht, ruimere schaal, overstijgt ad-hoc ingrepen
→ i.f.v. compensatie (planschade-planbaten)
TOEKOMSTFORUM TWG RO Bodemafdekkingskaart Geopunt (2012)– november 2021
• Dagelijkse niet-aflatende stroom aan vergunningsaanvragen haalt het ruimtelijk beleid in
• Groot aandeel aan niet-vergunde werken (al dan niet reglementair)
- Randvoorwaarden staan los van perceelsoppervlakte
- Onwetende burger (vb verhardingen in voortuin, beperking toegelaten oppervlakte verharding en bijgebouwen)
→ Dweilen met de kraan open
TOEKOMSTFORUM TWG RO – november 2021
• Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir roept de lokale besturen op geen vergunningen meer af te leveren voor bouwprojecten in overstromingsgevoelig gebied
• Wat betekent dit concreet?
- In de eerste plaats voor grote projecten, met betekenisvolle impact (verkavelingen, verdichtingsprojecten…)
- Wat met kleinere projecten? → eengezinswoningen: nieuwbouw, uitbreiding…
- Geweigerde vergunning o.b.v. watergevoeligheid: geen recht op vergoeding – daarvoor is herbestemming nodig
- Er wordt niet tegen elke vergunning in overstromingsgevoelig gebied in beroep gegaan
- Digitale beroepenfilter GOP (Afdeling Gebiedsontwikkeling, Omgevingsplanning en – projecten) → belang van watertoets!
• Watertoets
- Overstromingsgevoelig gebied betekent niet automatisch dat geen vergunning verkregen kan worden
- Blijft nu meestal beperkt tot berekening van de dimensionering van de infiltratievoorziening (gewestelijke hemelwaterverordening)
→ Watertoets moet grondig gebeuren, met de nodige adviezen en motivering: hoe wordt omgegaan met overstromingsgevoeligheid?
TOEKOMSTFORUM TWG RO – november 2021
- Toepassen provinciale stedenbouwkundige verordening met betrekking tot verhardingen
- Verantwoordelijkheid aanvrager: weet meestal niet wat de watertoets inhoudt (sensibiliseren?)
- Kan een project ook deels een oplossing bieden? → lasten opleggen (bvb realisatie van bufferbekken)
- Arbeidsintensief! – zelden voldoende tijd en ruimte in de vergunningsprocedure
• Blauwdruk opmaak hemelwater- en droogteplan (CIW)
- De Blue Deal stelt dat een gemeente vanaf 2024 enkel nog toegang heeft tot watergerelateerde subsidies als zij beschikt over een voldoende ambitieus hemelwater- en droogteplan.
TOEKOMSTFORUM TWG RO – november 2021
• Waterproblematiek op 2 fronten aanpakken
- Erger voorkomen via vergunningenbeleid en ruimtelijk beleid (vb groenplan, RUP, verordening,…)
- Bestaande situatie verbeteren, o.a. via aanpak verhardingen (onthardingsprojecten, handhaving)
Handhaving verharding
TOEKOMSTFORUM TWG RO – november 2021
16% van Vlaanderen is verhard
• Handhaving verharding
- ontharding - quick-win
• Wat?
- Verharding zonder of strijdig met vergunning en die buiten de bepalingen van het vrijstellingsbesluit valt
- Niet altijd moedwillig, vaak uit onwetendheid of nonchalance
- Veel mogelijk zonder vergunning → zorgt voor onduidelijke situatie - Verharding wordt bij vergunningverlening vaak ‘over het hoofd gezien’
→ Is er al bestaande verharding aanwezig? Hoeveel? Staat deze correct op de plannen?
TOEKOMSTFORUM TWG RO – november 2021
• Hersteltraject
- Bij verharding waarbij de werken zijn aangevat vóór 1 maart 2018: enkel hersteltraject via de rechtbank
- Bij verharding waarbij de werken zijn aangevat na 28 februari 2018: keuze tussen een hersteltraject via de rechtbank of een bestuurlijke maatregel
• Verjaring
- Het vorderingsrecht van de stedenbouwkundige inspecteur en de burgemeester verjaart als volgt:
1° in ruimtelijk kwetsbaar gebied: na verloop van tien jaar;
2° in open ruimtegebied: na verloop van tien jaar;
3° in de andere gebieden: na verloop van vijf jaar.
→ Herstel via bestuurlijke maatregel: overtredingen 2018 → einddatum in zicht – nadien via rechtbank
• Noden om aan goede handhaving te doen:
- (Voortuin)verharding opnemen in het gemeentelijk prioriteitenkader handhaving ruimtelijke ordening is essentieel om handhavend te kunnen optreden.
→ Dit vergt eveneens een duidelijk vergunningen- en planningsbeleid:
- Duidelijke regels opstellen rond verharding en deze verankeren in bindende voorschriften (verordening, verkavelingsvoorschriften, rup, …).
- Verharding bespreken in elke watertoets.
- Duidelijke en consequente voorwaarden opleggen bij de omgevingsvergunningen inzake voortuinverharding zodat er kan gehandhaafd worden op deze voorwaarden.
- Bij elke vergunningaanvraag oog hebben voor verharding die reeds aanwezig is op het perceel en welke verharding reeds is vergund = niet ongewild verharding
regulariseren door geen oog te hebben voor wat als bestaand is weergegeven op plannen.
TOEKOMSTFORUM TWG RO – november 2021
• Voorbeeldfunctie gemeente: eigen projecten onder de loep
• Wildgroei verhardingen is alomtegenwoordig
- Bij voorkeur intergemeentelijk aanpakken?
- Voorstel: intergemeentelijke onthardingsambtenaar
