1
FIETSROUTE 44 KM.
Zoutfietsroute Hengelo
Een fietsroute langs de zouthistorie van Twente
Handig om te weten
Start route:
Knooppunt 97 bij de Sint Lambertusbasiliek
Parkeren:
Parkeergarage de Beurs Hengelo B.P. Hofstedestraat 41
7551 DG Hengelo
www.parkerenindebeurs.nl
Fietsverhuur en reparatie:
Makkabikes Hengelo Nieuwstraat 49, Hengelo 074-7630854
www.makkabikes.nl
2
Zoutfietsroute Hengelo
Beste fietser,
Welkom in Hengelo! Al 100 jaar zijn Twente en zout onlosmakelijk met elkaar verbonden. We nemen je graag mee in de historie en het ontstaan van deze zoutindustrie rond het Enschedese dorpje Boekelo, waar in 1919 de Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie (KNZ) haar fabriek opende. Dit nadat in 1886 op het landgoed Twickel in Delden voor het eerst zout water was aangeboord. In 1936 bereikte het Twentekanaal Hengelo. De KNZ opende hier in 1937 een fabriek onder de naam AKZO, zodat aan- en afvoer per schip mogelijk werd. De twee fabrieken bestonden jarenlang allebei, maar de fabriek in Boekelo werd in 1982 gesloten. In Hengelo bestaat deze nog steeds, nu onder de naam Nouryon.
Deze fietsroute van ca. 44 km brengt je onder andere door het dorpje Boekelo.
Onderweg zal je zien dat de typische zoutboortorens, maar ook vooral de moderne groene zouthuisjes het landschap hier bepalen. En wil je meer weten over het ontstaan en de historie van het zout, fiets dan na de route vooral even door naar het Zoutmuseum in Delden.
We wensen je veel fietsplezier!
Team Hengelo Promotie
3
4
97
96
81
29
39 33
38
37
36
35 34 30 32
52
54 50
5
Start: Sint Lambertusbasiliek Afstand tot volgende punt 2,1 km.
Wilhelminaschool
De firma Stork was één van de eerste bedrijven in Nederland met een eigen fabrieksschool.
Jonge arbeiders werden er geschoold in alle processen en disciplines die binnen het bedrijf aan de orde waren. De gedegen technische opleiding leverde Stork breed inzetbare vaklui met een sterke bedrijfstrouw. Later kwam er ook een aparte school voor meisjes. De school uit 1862 werd in 1917 samen met de eerste HBS gehuisvest in de Wilhelminaschool aan de Industriestraat. Het U-vormige gebouw heeft twee bouwlagen. De centrale hal met trappenhuis heeft mooie glas-in-loodramen.
Afstand tot volgende punt: 1,1 km.
Je bevindt je nu in Tuindorp ’t Lansink, een van de mooiste tuindorpen van Nederland.
Opgericht door fabrikant C.T. Stork die vond dat zijn verantwoordelijkheid verder ging dan alleen ondernemen. In 1910 bouwden zijn zoons het Tuindorp waarin arbeiders, bazen, ingenieurs en klerken kriskras door elkaar heen woonden. De variatie van duurdere en goedkopere arbeiderswoningen werd een afspiegeling van de fabrieksbevolking. De Amsterdamse architect Karel Muller maakte het ontwerp voor het tuindorp. Sinds 2003 is Tuindorp ’t Lansink een beschermd stads- en dorpsgezicht.
Afstand tot volgende punt: 3 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 3,2 km.
Watermolen Oldemeule
De Oldemeule is een door water aangedreven molen gebouwd in 1690 en bestond oorspronkelijk uit een koren- en oliemolen. De oliemolen is in 1900 afgebroken en de korenmolen is blijven staan. In 2000 en 2001 is de molen volledig gerestaureerd in de originele staat en maalwaardig gemaakt.
Afstand tot volgende punt: 3,4 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 1,2 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 1,4 km.
Erve Kwinkeler
Voor de komst van de industrie bestond Boekelo uit enkele grote boerderijen en een havezate. Erve Kwinkeler is een fraai voorbeeld van een grote en voorname Twentse boerderij. Zie je aan de voorkant het gevelteken? De geveltekens bevatten symbolen die de havezate en het landgoed van de boer beschermden.
Afstand tot volgende punt: 170 m.
Museum Buurtspoorweg Afstand tot volgende punt: 20 m.
Museum Buurtspoorweg laat vervlogen tijden herleven. Het lokaalspoor of Buurtspoorweg is in 1878 ontstaan en was onder andere belangrijk voor het vervoer van kolen. Het Museum Buurtspoorweg bezit zeven stoomlocomotieven, acht diesellocomotieven, gerestaureerde rijtuigen en een grote collectie historisch goederenmaterieel. Het schetst een beeld hoe lokaalsporen in onze grensregio eruitzagen.
97
81 96
29
33 39
38
6
Zouthuisje/Boortoren
Deze houten boortorens van de toenmalige Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie (KNZ) zijn van 1918 tot 1963 gebruikt als ombouw van de boorinstallaties die nodig waren om de zoutlagen aan te boren. Het zout wordt aan de oppervlakte gebracht door eerst water naar de zoutlaag (op ca. 300 m) te pompen. Als pekelwater wordt het weer naar boven gehaald, waarna in de fabriek het water wordt verdampt en het zout overblijft.
Afstand tot volgende punt: 2,3 km.
Zoutindustrie/Resort Bad Boekelo
Dit hotel had vroeger een natuur-zoutbad wat bekend stond als ‘de Zee op de Heide’.
De Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie zat aanvankelijk in Boekelo. Omdat de K.N.Z. zich bewust was van de werkgelegenheid van de zoutindustrie voor de Boekelose bevolking, kwam ze met het idee om een natuur-zoutbad te realiseren om de “gezonde mens” ook van zout water, zonlicht en lucht te laten genieten in het oosten van Nederland. De K.N.Z. zorgde voor het terrein, de bouw (openluchtbaden, badhuis en hotel/restaurant) en om bezoekers te trekken werd ook een apart golfslagbad aangelegd. Het bad trok duizenden bezoekers vanuit het hele land.
Het bad werd in 1985 gesloten en is uiteindelijk weggehaald. Alleen de vijver herinnert zich nog aan dit bijzondere stukje historie. Op het terras kan je heerlijk een drankje drinken of lunchen.
Afstand tot volgende punt: 1 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 5 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 1,3 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 3,5 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 1,1 km.
Twekkelo
Je komt nu door de buurtschap Twekkelo. De groene long tussen Hengelo en Enschede.
Op nr.31 aan de Gerinkshoekweg is in de zomermaanden Theetuin op ’t Oorbeck geopend.
Afstand tot volgende punt: 5,9 km.
Familiepretpark de Waarbeek
Op 1e Paasdag 1924 opende hier ‘Theehuis de Waarbeek’ zijn deuren. Met een paar speeltoestellen en een prieeltje was het park niet meer dan een speeltuintje. Inmiddels is het een heus attractiepark met een van de oudste, nog werkende stalen achtbaan ter wereld. “De Rodelbaan” werd in 1930 gebouwd en is nog altijd veelvuldig in gebruik.
De Schutsluis
Je fietst nu langs de Schutsluis Hengelo dat rond 1935 in het Twentekanaal is aangelegd.
Afstand tot volgende punt: 2 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 550 m.
37
36 35 34 32 30
52
7
Kristalbad
Het Kristalbad is een waterbergings-, waterzuiverings- en recreatiegebied op de grens van Hengelo en Enschede. Het gebied is eigenlijk een uitgekiende ‘watermachine’ gecombineerd met een ecologische verbindingszone voor plant en dier. Het gebied omvat ca. 40 hectare.
De waterberging van het Kristalbad draagt bij aan het verhelpen van wateroverlast in Enschede en Hengelo. Er kan in totaal 187.000m3 water worden geborgen, zo’n 70 Olympische zwembaden vol.
Afstand tot volgende punt: 750 m Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 3,1 km.
Fietsknooppunt
Afstand tot volgende punt: 1,8 km.
Prins Bernhardplantsoen
Ooit was dit plantsoen een enorme tuin die hoorde bij de villa van de textielfabrikant De Monchy. In 1910 kocht de gemeente het stuk grond omdat er behoefte was aan ruimte voor muziekvoorstellingen. Het paviljoen is in 1930 gebouwd als theehuis, daarna heeft het ook nog dienst gedaan als volière en tentoonstellingsruimte.
Afstand tot volgende punt: 300 m.
Sint-Lambertusbasiliek
De in neogotische stijl gebouwde Sint-Lambertusbasiliek dateert van 1890 en heeft een hoogte van bijna 80 meter en staat daarmee op de 25e plek in Nederland. De kerk bleef tijdens de bombardementen in de Tweede Wereldoorlog grotendeels gespaard. In 1974 werd de kerk uitgeroepen tot Rijksmonument en in 1988 werd zij door Paus Johannes Paulus II verheven tot basiliek.
Afstand tot volgende punt: 40 m.
Einde van de fietsroute 54
50
97
