C H A M P I G N 0 N T E E L T

.. ^,.

·I

D E C H A M P I G N 0 N T E E L T

VOOHLICHTINGSBLAD VOOE DE N:2DEHLANDSE CHAMPIGNONlCNEK.ERS

Nr 1 Januari 1957.

Redactie, administratie en uitgave;

\ Insti tuut voor Tuinbouwtechniek. S.L. Mansholt laan 10 te Wageningen. Tel. 08370 - 3041

Op de champignondag₁ die 17 oktober 1956 op ons Instituut is gehouden, bl eek bij de kwekers grote belangstelling te bestaan voor een speciaal champignonblad dat 10 maal per jaar zou verschijnen.

Onmiddelijk Ciaarop₉ zijn wij begonnen met het voorbereiden van een dergelijke uitga- v e ₉ waarv an de redact ie en administra tie door het Instituut voor Tuinbouwtechniek zouden wor den verzorgd.

Inmiddels begonnen echter de plannen voor de eventuele st i chting van een Proefstation voor de Champignonteelt vaste vormen aan te nemen, zodat het ans juister leek eerst af t e wachten in hoeverre van die zi jde be- paalde suggE;sties t .a.v. publicaties zou- den warden gedaan.

Dit was inderdaad het geval.

Besloten is daarom, dat door h~t Instituut voor Tuinbouwtechniek de eerste nummers van het champignonblad in eenvoudige vorm verzorgd zullen warden, en dat het bl ad zo spoedig mogelijk door het eventuel e nieuwe Proefstation zal warden overgenomen.

Hiermede is dus tevens de vertra'agde ver- schijning van dit eerste nurnrner verklaard. Gaarne zien we dat het blad in de toekornst een gewaardeerd onthaal zal vinden.

]Jr Ir E."d.B. van den Mui jzenberg Dir. Instituut voor Tuinbouwtechniek Wageningen.

Ten geleide ^{-~·· ··~---···--}

De belangstelling voor de champignonteelt is de laatste jar en sterk toegenomen. De ci jfers , die daarvoor 8lder s in dit blad gegeven warden illustreren dit beter dan woorden.

Het is niet moeilijk om oorzaken aan te wi jzen voor deze toename. De gestegen welvaart in West-Europa heeft een zo grote vr aag naar champignons ten gevolge , dat de pri j- zen aan-trekkelijk zijn. De verhalen, dat met de teelt van champignons een goed ·tot zeer goed inkomen verkregen kan warden, vinden een gewill ig oor, zowel bij hen die ·

zich in hun huidige land- of tuinbouwbodr ijf door gebrek aan gro.rid ernstige beperkingen zien op[,'-legd voor ·een oe.:.

hoorlijk gezinsinkomen, als bi j hen die zich ui t specu- latieve overwegingen latcn leiden tot nieuwe activiteiten. Boewel de ondernemi ngsgcest ₉ waarmede beide groepen be-

ziel d zijn, zeker te prijzen valt, mag Gen waar schuwend woor d niet ontbreken voordat de beslissing genomen wordt. Daarvoor hcbben oudere 1-nvckers al tE: veel e.rvar ing opge- daan en zijn telcurstellingen praktisch niemand bospaard gebl evcn.

De champignontcelt is Loeilijk, zelir moeilijk. Er zijn veel factoren van invoed op het r <:;sultaat . Het bijzondere is, dat doze factoren niet alleen bekend moeten zijn en beheerst moeten worden, maar ook in de hand gehouden moe- tcn worden. Daarin ondersche:Ldt de champignonteelt zich van praktisch alle andere vormen van agrarische voort- . brenging, maar d ::.i.armec.le is het ook een gecompliceord vak, dat ve le we tenschappen, zowel technische , als fysische en biologische t e hulp moet rocpen, om tot bevredigende ui tkomst en te le id en. De mee ste c.hci,rnpignoni\wekers zi jn zich dit wel bewust, vooral wanneer ze na enkele Jar en er- varing mer.ken hoe moeilijk het is en hoe weinig ze er ei- genlijk van weten en begr ijpeno

Een bewijs hiervoor wor dt gevormd door de grote vrJag naar voorlichting, Er wordt t-_en steeds toenemsnd beroep gedaan op de be schikbarc de skundigcn E;n c:l.e \roor licht ingsdagen mo- gen zich verheugen in een zeer talrijk bezock.

Bet behocft dan ook geen v'..:rwondtoring t c vvekken cat de

pL:i.nnen om tot uitgave van cun champignonblad over te gaan₉ een bijzonder gunstig onth~al vonden bij de kwekers, die ervan kennis namcn. Er blijkt reeds lai1_scr ccn grote be- .hoefte te be·staan aan cen tijdschrift , w,~arin de verschil- lende aspecten van de tc_~elt worckn bt:hancleld~ waarin 8rva- ringcn van de kwe~z:ers kun.ncn wordcn uitgewisseld en advie-

zen over actuelo problG.c1(._.;n kun.nc.n wordt:n gc:g_even.

iilij hopen dat dit blad aan dj_e behoeften zal kunnc;n vol- doen un aan de verwacht:Lngen zal beantwoorden. Bet is op

zi jn plaats tGr gt-:logenheid van dit !::er ste nummer de sa- menstollers en de redactie succes toe t~ wcnsen en het

blad uen voorspoedigu groei," zowel in omva.Dg als in oplage.

Ir D.\f. Stolp Afdeling CL1uinbouw

hiini steric van L?£ndbouw, Visserij en Voedsel voorziening.

'

-3-

KOHT VEHSLAG VAN DE CL!1IdPIGNONlJA G

op 17 oktober 1956, gehouden op het Insti tuut voor Tuin- bouwtechniek, S.L. l'iansholtlaan 10, ·,·vageningen.

================================================~==========

In zijn opening wees Dr v.d. Muijzenberg er op, dat de laatste champignondag, door hct I .T.':i.1. georgani seerd, in 1953 heeft plaats gevonden. Dat er niet eerder weer een champignondag door ons is georganiseerd hangt samen met het feit dat er op verschillende plaatsen in het land reeds champignondagen wEorden gehoudcrn, o. a. een te Horst (1955) waar door hem een lczing is gehow-'en over het snel composteren van de mest volgens het systeem van Dr Sinden. Naar aanleiding hiervan deed Dr Wh;ringa van het Laboratorium voor Microbiologie van de Landbouwhogeschool die ook op deze charnpignondag c.ianwezig was, de suggestie om fundamenteel onderzook te verrichten betreff<:;nde het cntstaan van aminozu.ren bij het composteren. Voor dit doel zijn thans door de Neder landse Organisatie van Zui- ver Wetenschappelijk Onderzoek Ir Voogd en een analyste b1Snoemd.

Vc::rvolgens wees Dr van den lViuijzenberg er op dat in 1949 de champignon-produktie in totaal 250.000 kg bodroeg, vva.arvan 200.000 kg in grotten en 50.000 kg in champignon- hui zen werd geteeld.

In 1954 bedroeg de totale produktie 500.000 kg, waarvan 375.000 kg werd geteeld in cha1~ignonhuizen en 125.000 kg in grotten. Voor 1955 is de totale produktie op ruim

1.000.000 kg te stellen en in 1956 zullen ca 1.200.000 kg champignons gGproduceerd vvorden. De uitvoer bedroeg toen 217 .000 kg₉ in 1955 was het 447 .000 kg 9 terwijl in 1956 de uitvoer op ruim 700 ton is te schatten. De champigrton- export is dus evenals de produktie belangrijk gestegen. Het champignonondcrzoek in Nederland is door de terug- keer van de Fam. J3els uit Canada wEc:er uitgcbre.id, zodat ook de voorlichting op dit gebied op een bredere basis

zal komen te staan.

Met de hoop uit to sproken dat deze champignondag tot het onderlinge .contact en een goede samenwerking bij zal dra- gen, werd deze dag voor gcopond verkl~ard.

Na het openi ngsvvoord hield Mevrouw H. C. ~.>els-Koning een inleiding over m~stbereiding, gevclgd door de hesr J.H.J~

Herfkens ₉ die sprak over de bouw van champignon~1uizen.

Na de middagpau~~e gaf de heer G.,J. van BoetzelaeY' een vergelijking van teeltsystemen₉ waar na de heer van den Muijzenberg een samenvatting hield van de gehouden inlei-

dingen en actualiteiten op champignongebied. Tevens werd de verschijning van 0en champignonblad aangekondigd. Met de bezichtiging van champignonproeven in de klimaat-

schuur van het Insti tuut en een bezoek aan het C.T.'i'. ( permanente tentoonstelling van tuinbou.wbenodigdheden) werd de ze cl·1ampignondag be sloten₉ waaraan ruim 200 cham- pignonkwekers hebben deelgenomen.

De lezingen warden in dit blad opgenomen.

--·4-

Een Proefstation voor de Champignoncultuur?

Naarrnate grotere bedragen warden geinvesteerd in de toerus- ting van champignonkwekerijen en de arbeidsintensiviteit wordt opgevoerd, doet zich de noodzaak van een r egelmatige en hoge produktie sterker gevoelen. Specialisatie i s hierbij een eerste voorwaarde ~ niet all een bij de kweker s , doch ook bij de voorlichting en het onderzoek. .

Veel werd in de jaren ,1944-1952 reeds gedaan door de beer en mevrouw Bels-Koning en met waardering mag gewag warden ge- maakt van de wijze vvaarop sindsdien de belangen van de cham- pignonteelt behartigd ,worden door het Instituut voor Tuin- bouwt echniek te Vlageningen met medewerking van de Rijkstuin- bouwvoorli chtingsdienst . Nu de teelt zic~ zo sterk uitbreidt lijkt de t ijd aangebroken om zich te beraden over de wijze.?

waarop aan de toenemende behoefte aan onderzoek en voorlich- ting tegemoet kan warden gekomen.

Er wordt daarbij gedacht aan de stichting van een Proefsta- tion voor de .Champignoncultuur, dat zich geheel zal kunnen wijden aan de problemen, die zich in de teel t voordoen en een bron vormen voor de kenni s , die c1e voo,rlichters bij hun werk voor de kwekers nodig hebbcn.

Zoal s wellicht bekend is , bestaan sr in Nederland voor de ver schillende t akken van tuinbouw reeds proefstations. Zij warden bestuurd door vertegenwoordigers uit het bedrijfsle- ven, zodat het contact met de praktijk ook bij het beheer en de leiding gewaarborgd is. Zij warden gefinancieerd door de overheid en het bedrijfsleven tezamen.

Het is te verwachten dat de d:::Lc.dwerlrnlijke bE:Jlangstelling bij de Nederlandse champignonkwekers voor meer onderzoek zp groat i s ₉ dat een soortgelijkewi jze op korte terrnijn tot

oprichting van r3en eigen pr oefstation kan warden overgegaan. Veel, zo niet alles₉ zal daarbi j afhangen van de bE:reidheid der kwekers zich hierin ook financieel te interesseren, doch gezien de grate zakelijke beJ.angen₉ die met de r E:::sulta- ten van onderzoek gemoeid zijn on de naar verhouding geri nge bijdragen die nodig zullen zijn voor h8t exploi teren van een proefstation, is enig optimisme over di e bereidhei d niet mis- plaatst. Om de mogel ijkheden nader te onderzoeken en de plan- nen uit te werken i s een organisatiecornrnissi e gevormd, be- staande ui t ;.

Ir D.W. Stolp, voorzitter. Drs P.J. B~ls 9 ^secretari~.

B.P.J. Ambrosius te Mook. M.W. Aarssen

1\iI. Coppens

H.A.H. Bongaer ts P. Walraven

A.W. Gi jtenbeek, A. V eeken

E.N. C. I.

te Kerkdriel. t e Hor·st ( L) . te Maasniel ..

te Nieuwendijk. te MaastTicht. te Klundert.

Ir w.G. van de Kroft te Maatrj_cht.

' l

Dr Ir E.

W . B .

van den Muijzenberg te Wageningen.

Ir J.D. G0rritsen te Geldermalsen Advi-

Ir J .H.M. van Stuivonbcrg te Kcst~rcn. ( seurs ..

I,. C.J. Pijnonborg te Nijmc;gcn.

Th. Canters tc Vcnlo. )

Indien hc t proefstatio~ tot stand komt ₉ zal do uitgave van dit blad in den vorvolg8 vcrzorgd warden door de betrokk0n medcwerkers₉ en in de 0erstc plaats bcstemd zijn voor de le- den/begunstigors van di t Procfstation.

-5-

Voorts kan n~cds aangukondigd warden dat oinnE:::n 1._;nkcl c maan- den e~n gchcu 1 nicuw ₉ Nuderland~3 boc;k ov8r de champignoncul- tuur zal v~rschijnen, zo mogcl ijk als eerste ui tgave van hct Proefstation.

Voorlopig zal dit blad aan alle - bij du adrninistrati~ bu- . kcnd zi jnde - kvvekers word en t oegc zonde.no Lij zu ll cn daarmG- do van de ontwikkeling op du hoogtc guhouden worden.

WIST U DAT •..•.

- in 1955 in Duitsland 90 charnpignonkw2kcr s warcn ₉ waarvan 80 georganisucrd?

- dcZG kwekcrs beschikb:;n over ca 160. 000 m² bcddcn in grot- ten, di e ca 1600.000 champignons l evor en?

- in 1954 de produktie in Duitsland 1400 ton hceft bedragon?

- in 1955 voor f 590.000 aan champignons in Duitsland werden goimportecrd₉ waarvan 72 ₉7 76 in de 02rstc hclft van hct

jaar?

de Vcrenigdo Staten in 1953 voor $ 950. 000 champignons in hct buitcnland kochtun, en in 1954 voor $ 1. 350. 000?

- dat 95 % hicrvan uit Frankrijk wurd bctrokkcn, hctgccn er op wijst dat de champignon voor Frankrijk G6n bclangrijk exportartikel is.

- du produktic in Fr·ankrijk nog steeds wordt opgevo0rd?

In 19~5 cxportccrde men 1700 ton naar de .v .s ., 500 ton naar Zwitsorland, en 400 ton naar Bclgit.

- in rJEDEilELING 31 van hct Inst i tuiJ.t VO or ¹.I'uinbouwtc chniek ( ui t v cr kocht ₉ maar bi j de bi bliothc ck. t0~ r inzage) Gen over- z icht van de wer oldprodukti e van champignons i s opgcnomcn?

- de prijzen van d·u chaJnpignons nogal uitccn lopl;n? In juli 1956 bodr oegcn ze bv. in Duitsland f 3925 - f 5, 40, in Pa- rijs f 2, 45 - f 2₉70, en voor de cons~rvcnindustrie f 1,90 per kg.

- Engoland in 1955 ca 360 ton cham.pignons uit :B'rankrijk en

I~rland heeft ingevocr d?

- in Enge land, Frankrijk , Duitsland r_;n Aff1'.:;rika voor de tel e- visic reclame is grJm<lakt voor hct etc1 van champignons'?

- in Engeland zelfs ccn sp~,ciale nchm.npignonwcGk¹¹ is gt_;Or- ganisccrd, vv ... ar bij a. a. ovc;ral cham.jJj_gnons in de etal ages wcrdon gc;toond?

- do Engclse kwekcrs Vl.cl succes hebbcn ^rDct iiklcinverpak- kingi1? Zij vorkochtcn dit jaar r 0cds 4 miljoc;n pakjcs per ma and.

- al s voordolcn van dszo vcrpakking (125- 250 gram) gc;noqnd kunnen virordcn: 1) bctcrc bcsche.;rming. 2) l angor tc be:wa- rcn. 3) mind er afval vo or de huisvr ouw. 4) e co no mi scho vcrkoopwi jze. 5) betcr·c verkoop propaganda. 6) geschikt voor zcl fbcdj.•.mingswinkcls. 7) de prijs bchocft voor do consurn.cnt .nit.:>t hoger t c zijn dan voor losse c.hampignons. - in Ncdorland. op he-; gLbicd van roclame on vcrpakking

van charnpignons no,g heel woinig i s gcdaan, e;n dat hot hoog tijd wordt di-;; eE::ns krachtig aan t e pakken?

-6-

MES'I'BERE ID ING VOOB DE CHAI11JlIGNON¹i'EELT

HEt kweekbud voor do champignon moet aan bepaalds eisen vol- doen; verse paardemcst is er niet gcschikt voor.

Om u.;n inzicht tc krijgen in de vcranduringen die bij de be- r ciding van de mest moctcn plaats hebbon₉ docn wij goed de verse mest en hot t oebcrc;ido produkt naast elkaar t0 pl aat- sen en de verschillcn waar hst op aankomt nader te bckijken. Ivie;chanische bcwcrking

All een voor de manging kunnun vfJ zolf zorg dragcn.

·H e

^{t gaat}

machinaal butcr en sncller dan met de mustvcrk. Die snolhcid botekent niet alleon tijdwinst voor onszelf ⁷ maar i s ook ba- ter voor de must. Ecn gocd gc~mcngde must compostt;t:rt gelijk- matigor en bcter dan ccn sl ccht gumGngdo . M~t de mcstvor~

wordt de gclijkmatighcid bij de opocnvolgcnde omzottingun van du hoop pas gclcidolijk vE-;rkrcgen. Hc;t i s cchter aan te bGvel en r eeds bij hct opzette:n cen g(;li jkmatig m1;.;ngscl tc hobbcn.

Hoc kortor hot stro1 hoe bcter en gcmakkclijker de mcnging.

H(;t stro mag echt er oak w .. or niet t e kart gemaakt wordcn. Tijdens hot composteren wordt hct soepcl en brcekt nog vcr- dcr . He t u indprodukt mag niet ¹¹ zo fi jn al s turfmolm" worden. Brooi

Voor de vcrbettjring van hct wat<.;rhoudcnd vtSrmogcn cm de wa- t urvcrdeling hobbon wij r~Gds do hulp van micro-organismen nod ig. V olgcns E. D. Lambs rt ont staat vorrewog do be ste cha.rnpignoncompo·st"'wanncur de formt::ntatic pl aats hceft onder toctrcding van vol doondc zuurstof ,~:n bij t.;en tcmpcratuur van 50-55

°c.

^{TI0 micro-organismcn die; door} de ze omst andighedon aangemoudigd wordcn₇ brcngun de juist u verandtcringon in de mcst t eweeg. Zi j t ast en hut stro aan vvaardoor de ccllen los-

sor van clkaar komon t c liggcn en ur uitcrst fijne (capil- lairo) kanaaltjcs ontstaan, vvaar hct watGr gocd in wordt vastgehouden.

Tegelijkertijd worden allerlei voedingsstoffen die ·tot nu toe opgesloten zat en₇ losgemaakt . Een twee de, even be·lang- rijke, taak van de micro- organismen bestaat in het omzetten van stoffen die direct of indirect schadelijk zijn₉ in pro- duct en die nuttig voedsel voo:r de champignon vormen.

Ammoniak is hier b.v. een van; de champignon kan er maar zeer weinig van verdragen. Het moet omgezet worden in de eiw:i.tten en amino-zuren die de champignon nodig heeft . Ammoniak is een waardevolle stikstofbron. Er moet. 20 min mogelijk van in de lucht verd amp en ( geur van verse me st! ) en z ove el mo- ge l i jk van omgezet worden.

Met het verdwijnen van de ammoniak gaat ook de pH omlaag.

Hiervoor hebben wij bovendien gips toegevoegd (12~25 kg per ton) . Bet is niet voldoende om er voor te zorgen, .dat de ge- noemde gunstige micro-organismen gaan groeien; er moet ook op gelet warden, dat de organismen die verkeerde stoffen pro- duceren zo min mogelijk kans krijgen. Dit zijn, alweer vol- gens J.1ambert ₇ de. organismen die zonder zuurst of en bi j lage

t emperatuur leven. Onder in de grate mesthopen bestaat veel kans op een zuurstofarme "koude" zone ( 30-40

°c).

Er kunnen echter ook plaatsen in de mesthoop optreden₉ waar de broei zo fel i s dat de t emperatuur tot boven de 70

°c

^op-

loopt. Hier doden de micro- organismen zichzelf; boven 65

°c

i s geen leven meer mogelijk. Er treden nu chemische r eacties

...., - 1 -

op. Deze tasten het stro sterk aan en schijnen wel gunstig te zijn bij de bereiding van kunstmatige mest (J.W. Sinden) waarbij men met vers zeer stug stro te doen heeft. Bij de ⁹ chemische reacties ontstaan ook stoffen die giftig zijn voor de champignon. De hogere temperatuur 1;;.ag dus nooit geduren- de lange tijd inwerken en kan bij paardemest beter geheel

vermeden worden.

Bet is niet altijd mogelijk om in grate mesthopen het optre- den te verhinderen van koude zuurstof- arme zonen ener zi jds en te warme zonen anderzijds. Deze fouten warden hersteld, wanneer die d~le~ van de mest later weer onder de

0juiste zuurstofvoorz1.ening en een temperatuur van 56-55 C komen t e verkeren. Dit is de reden van het ¹¹uitzweten¹¹ van de me st;

dat is dan een broei in dunne, wel doorluchte , lagen in een ruimte die verwarmd₉ en zo nodig, oak snel afgekoeld kan warden, Dit is een ruimte waar een mesttemper atuur van 55

°c

gedurende enkele dagen gehandhaafd kan warden.

Houdt men met bovengenoemde principes rekening, dan kan men uit vrijwel elke mest een redelijke champignon-compost be- rei den. Natuurlijk is de ene mcst Vto.el moeilijker goed te kr ijgen dan de andere.

Er is zojuist gezegd dat het uitzweten de fouten verbetert die tijdens de fermentatie in de hoop gemaa..l\:t zijn. Natuur- lijk zou het beter zijn deze fouten geheel te vermi jden en Gen kan zich afvragen₉ waarom het fermenteren in de hoop

buiten dan niet geheel achterwege gelaten wordt. Dit zou mo- gelijk zijn als wij in staat waren de niet gebroeide mest vol doende water te laten opnemen en vasthouden; en als we een geli jkl:iat ige verdeling van het v ocht konden verkri jgen zon- ::: der brae i.

JJe fermentatie buiten dient uitsluitend voor de opname en goede verdeling van een grate hoeveelheid vocht. Zij moet niet langer duren dan hiervoor strikt noodzakelijk is. Wan- neer de mest eenmaal in de bedden of kisten ligt 9 kan men niets meer aan de menging en vveinig meer aan de bevochtiging doen. Die moet in orde zijn₉ v66r de mest naar binnen g·aat. De fouten tijdens de fermentatie in de hoop kunnen beperkt vvorden door enige voorzorgsmaatregelen die m~ken dat in alle delen van de hoop een temperatuur van 50- 55 uC he er st. Daar- toe moet overal evenveel lucht, evenveel vocht en evenveel stikstof voorkornen. Tot een goede menging behoort dus oak . het poederfijn slaan van de vijgen. In hele vijgen kan de

z~:urstof .r:iiet goed doordringen9 vooral als het paard met nat groen-voer gevoederd is.

De stikstof is een zeer bel.angrijke hulpstof bij de broei. De ze bevind t zich voornameli jk in de urine. He t i s d.aarom niet vol doende om de droge delen van de verse mest nat te

spuiten met water. Deze zijn dan wel nat ₉ maar bev.atten niet voldoende stikstof. He~ met urine doordrenkte stro moet r e- gelmatig verdeeld warden door de hele massa.

Een snelle goede f:lenging is te verkrijgen door de mest eni- ge malen achter elkaar door de machi.ne te l aten passer en.

Hier bi j moet men voorzichtig te werk gaan en weten te beoor- delen hoe vaak men het met een bep;.:,ald soort mest doen kan~

zonder een te kort eindorodukt te krijgen. Aan het begin van de machinale menging wordt gips toegevoegd9 aan het eind pas water. Men geeft ruim water ; maar niet zoveel, dat de door-

luchting van de hoop gehinderd wordt.

Met de goed gemengde vochtige massa wordt de hoop opgezet.

-8-

Om de juiste hoeveelheid lucht erin te laten doordringen moet de mest .zodanig op een rooster van latten gezet wor~en, dat van onder €nige lucht kan t oetreden. De mest moet niet bij vorken vol op de hoop gel egd warden, want dan ontstaan koeken? men werpt hem los neer. De kanten (en uitsluitend deze!) kunnen over een breedte van 10 cm vast aangestampt warden. Men werkt dan met schotten en stampt de mest hier- lang-s vast. l\ls de schot ten verwi jderd word en hee ft de hoop stevige ¹¹wanden" , waardoor de anunoniadamp niet zo gemakkelijk ontwijkt. Het is slechts een uiterst dunne ¹;schil ¹¹ die uit- droogt en koud blijft (J.W. Sinden) . De hoop dient tegen re- gen, st erke wind of zonnestralen beschermd te zijn₉ maar moet niet in een geheel gesloten Tuirnte staan, daar veel l ucht aangevoe:cd en veel koolzuur en waterdamp afgevoerd moet war- den.

Het is veilig de hoop met cen insect~n eri mijtendodend mid- del dik te bestuiven.

'v'/anneer de hoop na ongeveer een dag vr ijwel overal een tem- peratuur tussen 50 en 55

°c

bereikt heeft , weet men dat er

juist voldoende lucht in is doorgedr ongen. Te veel l ucht kan enerzijds afkoeling geven en vGel ammoniakdam.p meeslepen; anderzijds kan veel l ucht plaatselijk te sterke broei geven₉ dus oververhitting met uitdroging. De massa wordt dan weer ongel ijkmatiger dan hij was en menging is opnieuw noodzake- l i jk.

Zo gauw de temperatuur ergens boven de 60

°c

dreigt te komen, moet de hoop uit elkaar gehaald warden. Dit zal na ongeveer 2 dagen het geval zi.jn. HE::t kan een enkele maal voo:r·komen, dat de mest nu reeds gereed is om naar bi.nnen gebracht te warden. Hij moet dan de eigenschappen vertonen, die in de eerst e kolom van de tabel op de volgende bladzijde i s aange- geven. Is de me st t e dr 0 og ₉ he tgeen t e zien is s.a..11 he t st erk optreden van zg. ¹¹brandplekkenn (groei van witte Actinomyce- ten) of nog niet geheel gel i jkmatig, dan moet hij opnieuw be- vochtigd, gemengd en nog eens b~iten op een hoop gezet warden voor ·een of t wee dagen. ZwaY'e me st, die veel stikstof bevat zal na deze periode nog zeer sterk naar ammoniak ruiken₉ dat het nodig is een derde hoop te vormen. toch. zal het zelden nodig zi jn zelfs deze mest langer dan acht dagen buit en te houden. In geen geval mag de mest zolang buiten gehouden war- den, dat hij alle broeiverschijnselen verloren hceft. Tijdens het uitzweten moet de mest nog uit zichz0l f enigszins broeien. Wanneer de mest een dag na het eer ste opzetten Ynet op tempe- ratuur begint te komen, betekent dit - behalve bij grate kou- de - dat er te weinig stikstof inzit, Deze moet dan toegevoegd warden,

b. v.

als zwavelzure ammoniak (2-3 kg/ton) of als ureum ( 1- l! kg/tOn). Hierna wo:c·dt de hoop opnieuw opgezet .

Bet uitzweten

De mest wordt los in de bedden of kisten geworpen; niet hi j vorken vol in de kisten gelegd. Mest van het juiste vochtge- halte wordt niet aangedrukt . Het kan voorkomen dat het nood- zakelijk i s de mest licht aan te drukken, nameli jk wanneer de- ze aan de droge kant is; of wanneer Den ui t moet zweten in een ruimte waar de mest st erk uitdroogt. Men moet er echter steeds voor waken dat vol doende zuurstof tot de mest kan toe- treden. Het i s noodzakelijk de mest t ijdens het uitzweten.

voortdurend te controleren.· Als de mest in kisten in een zweet:- cel gaat , moeten de kisten zodanig geplaatst warden dat men

-9-

met de handen in alle kisten kan komen en thermometers kan plaatsen en verplaatsen.

De kisten mogen nooit zo vol gedaan worden₉ dat de mest de bodem van de erboven staande kist r aakt . In dit geval wordt aan de voorn:.:;,amste eis van composteren in ¹¹dunne, wel door- luchte lagen¹¹ niet voldaan. De zuurstof kan niet vol doende in de mest doordringen. Als de kistc-:n ruim gestapel'd zijn₉ be- spaart men later als zi j get;nt moeten worden₉ de arbeid van het omstapelen. Korrelbroed kan rr,_et een lange spaan tussen de

kisten ge strooid warden. ·

Het is goed de zweetcel van te voren op te warmen₇_ zodat de wanden alvast warm zijn. Als de kisten in de ruimte staan brengt men de ruimte zo spoedig mogelijk op ongeveer 40

°c

en wacht niet af of de mest begint te broeien.

Na een halve maand tot een dag moet de mesttemperatuur hoger zi jn dan de l ucht-temperatuur in de ruimte en ¹¹v oor de ze ui t lopen". l\Jien is er dan zeker van dat de me st zelf actief broeit.

De mesttemperatuur moet 24 - 48 uur of langer op 55

°c

^gehou-

den warden. Zij mag niet hoger komen; de lucht zal in die tijd ongcveer 45- 50° zijn. Men kan het proces bel::indigen 12 - 24 uur nadat de laatste sporen van amrnoniak-geur uit alle kisten verdwenen zijn. De me st ₉ thans ¹¹compost¹¹ geworden₉ moet nu de e igenschappen hebben₉ die in de twee de kolom van de onder- st 3ande tabel zijn opgesomd.

T AB E 1 Eigenschappen van de mest v66r

het uitzweten

Zeer gelijkmatig Zwart bruin

Stroot jes nog glirnrnend

· - - - - -

Stro vrij soepel₉ mnar niet te breken, een samengeknepen bal v eert t erug.

Zee r v o ch t ig ( 7 0 · % ) • .

Bij stevig samenknijpen drup- pel t water tussen de vingers uit.

Ammoniak-geur nog duidelijk aanwezig pH "' 8.

Nog klef en slijmerig.

De hand en warden er vuil van.

De most is licht gevlamd of ge spikkeld door de gr ^Oe i v a.11.

wi tte Acti onmyceten ( ¹¹brand- pl ekken11.)

·-~-

Eigenschappen van de compost na het uitzweten ·

Zeer geli jkmatig Donkor bruin Stro dof

Stro breekt enigszins, maar niet gemakkelijk.

De massa is nog zeer veer- krachtig.

Flink vochtig (± 65

%) .

Bi.j stevig samenknijpen wordt Ben beetje vocht juist zicht- baar t us <:.'en de v inger s.

Geen spoor van ammoniak-geur

me~anwezig pH 7 L.2._of 1:age:r;:

Klefhei d verdwenen.

De handen blijven schoon. De compost is zeer licht ge- vlamd. -

Is de conrnost nog iets te n_at, dan kan men hem door langzaam afkoelen ~at na~rogen. Is de oppervlakte wat uitgedroogd, dan zal bij snel afkoelen het vocht uit de nog warme, dieper e lagen in de reeds koude oppervlakte-laag neerslaan en deze weer bevochtigen.

-10-

Zo gauw de oppervlakte temperatuur 25

a

^{JO 0}

c

^{gewor den i s}

kan men enten met korrelbroed. Binnen in de compost mag dan nog 40

°c

he er sen. In een droge ruimte ₉ -vvaar men ¹¹diep¹¹ moet enten₉ moet de compost- temperatuur lager zijn.

Na he t enten wordt de compost vlak gemaaJ.ct en licht aange- drukt. De pr oef op de som, dis bewijst dat de mest goed be- handeld is , krijgen we door een snelle ₉ goede myceliumgroei. Zijn er fouten ingeslopen, dan treedt b.v. esn walgelijke st ank ( ¹¹ al s van var ken sme st ^{ii )} op . Di t is e en t e ks n d at de me st ondsr zuurstofarme omstandigheden gefermenteerd heeft . Treden er inkt.;.. of mestzwammen op₇ dan zijn bij de fermentatie ver- keerde stoffen ontstaan₇ die de groei van deze zwammen bevor- der en. VGrschijnt de witte kalkschimmelr dan is de pH nog t e hoog. Merkt men een muffe geur op en klei ne donkergroene

11puistjes¹¹ op de strootjes clan is de mest op te hoge tempera- tuur geweest. Deze verschijnselen treden meestal pas in de tweede week na het enten op; er is dan niets meer te herstel- len. Gewoonli jk zijn zij slschts plaatseli jk.

NIElJV/S IN HET KCrtT

Dr H.C. Bels-Koning

Instituut voor Tuinbouwtechniek Wageningen.

Het onderzoek op het gcbied van de champignonteelt wordt overal uitgebreid. In Engeland is het onderzoek thans onder- gebracht te ~oddington bij het Proefstation voor de tcelt

onder glas. In F':-ca'l.krijk is C)Cn nieuw--chan.pignonstation op- Gericht; In Oos·t-Duitsland evenBens, omdat de overheid grote waarde hecht aan de eiwitten en vitarD.ine B.

Dr Sinden hield tc Brighton cen lezing voor de Engeise kwe-

kers~ waarin hij o.a. zei dat ecn lage kostprijs -voo-r cham--- pignons alleen bcrcikt kan warden door de werkzaamheden zo- veel mogclijk te mcchaniseren.

wu

moet er op rekenen, dat in de naaste to8komst allecn in uen goed geme:chaniseerd bedrijf lo.nend gekweek:t kan wordenn ₁ ~~o zei_hij.

Voorts wees hij op de noodzaak elke ziokte die zich voordoet onmiddeli jk to bestrijden, en vooral de arbeiders hiertoe aan -t c moe dig en~ . ₀

Het pasteuriseren van de dt-=.:kaarde (tot 80 verwarmen) acht hij .vangroot oela.ng. -

Noble Mushrooms ₉ de bekende champignonkv\rekerij waarvan de heer Atkins dirocteur is, heeft fl\)_ reeds 5 jaar lang goede resultaten met het kwekcn van champignons op kunstmatige

mest. . ..

Men composteert er J weken₉ alleen voor het doden van insec- ten, ent J

a

^{4 dagen na} he t vullen van de bedden9 en dekt 14 dagqn later af. De oogst begint J weken na het vullen en duurt 7

a

^{8 weken.} Het plukdoel is 10

a

15 kg perm2.

7 /1318/300/10

,r

..:

' ·.