• No results found

Invoering eerste trimester SEO (in onderzoekssetting) Verdiepend webinar voor echoscopisten

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Invoering eerste trimester SEO (in onderzoekssetting) Verdiepend webinar voor echoscopisten"

Copied!
102
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Invoering eerste trimester SEO (in onderzoekssetting)

Verdiepend webinar voor echoscopisten

1

(2)

Inhoud

1. Inleiding

2. Techniek en beeldvorming

3. Protocol (inclusief een korte pauze)

(3)

Webinar

Totstandkoming

3

(4)

Inleiding

Sprekers

Dr. Leonie Duin

Gynaecoloog, perinatoloog UMCG

Bestuurder SPSNN

Prof. dr. Katia Bilardo Hoogleraar foetale geneeskunde

Dr. Liesbeth van Leeuwen Gynaecoloog, perinatoloog Amsterdam UMC

Bestuurder SPSAO Drs. Mijntje Pieters

Gynaecoloog, perinatoloog MUMC+

Bestuurder SPSZON

22 maart 29 maart

22 en 29 maart

(5)

Inleiding

Praktische zaken

Vragen stellen Via de oranje knop

Volledig scherm

of Aanwezigheid

Wordt geregistreerd

Ctrl +

Het is niet toegestaan om foto’s, video’s of geluidsopnamen te maken en delen.

5

(6)

1. Inleiding

2. Techniek en beeldvorming

3. Protocol (inclusief een korte pauze)

Inhoud

(7)

Techniek en beeldvorming

Algemene principes voor het eerste trimester SEO

Echoscopie is veilig voor de foetus. Maar beperk het onderzoek tot wat medisch noodzakelijk is. ALARA-principe: As Low As Reasonably Achievable.

Pulsed Doppler Niet noodzakelijk.

Color Doppler

• Maakt vulling van beide hartkamers zichtbaar.

• Maakt minder energie vrij dan pulsed Doppler.

• Twee indexes: TI en MI. Deze dienen ≤1 te blijven voor een veilig gebruik.

Wil je aan de ouders laten zien dat het hartje klopt? Doe dit met color Doppler of M-mode.

7

(8)

Techniek en beeldvorming

Hoeveel energie komt vrij?

(9)

Techniek en beeldvorming

Onderzoeksduur

Ter Haar, (2010)

9

(10)

2D

Techniek en beeldvorming

Vroege echoscopie

(Video 1)

(11)

Techniek en beeldvorming

Beeldvorming

Foetus rond 13 weken zwangerschap

• Foetus is klein → soms lastig om goede anatomische beeldvorming te verkrijgen.

• Foetus is erg beweeglijk → soms lastig om foto’s te maken.

Functies op je echo-apparaat

Maak optimaal gebruik van alle functies op je echo-apparaat voor een optimale beeldvorming:

• Diepte- en zoomfuncties.

• Cineloop kan helpen een structuur of orgaan te visualiseren dankzij het langzaam terugspoelen van beelden.

Zorg dat de structuur die je onderzoekt 1/2 tot 2/3 van het beeldscherm inneemt.

Zie ook: kwaliteitsbeoordeling eerste trimester SEO op www.pns.nl

11

(12)

Techniek en beeldvorming

Focus en zoom

(13)

Techniek en beeldvorming

Zoomfuncties

Write Zoom:

Door het plaatsen van een box over de region of interest (ROI) vergroot je de ROI door meer pixels te maken

• Framerate neemt toe en daarmee ook de resolutie

Read Zoom:

Door te draaien aan de zoomknop vergroot je de ROI door de pixels op te blazen.

• Framerate blijft gelijk en resolutie verbetert niet

13

(14)

3.5 MHz = 10-20 cm 5.0 MHz = 5-10 cm 7.5 MHz = 2-5 cm 10.0 MHz = 1-4 cm

Lage frequentie:

- Mindere resolutie - Betere penetratie

Hoge frequentie:

- Hoge resolutie

- Minder penetratie

5-9MHz

aanbevolen

voor het eerste trimester SEO Frequentie Penetratie

Techniek en beeldvorming

Transducers

(15)

Techniek en beeldvorming

Echoscopie: abdominaal of vaginaal

Abdominale echo Meer overzicht

Ook mogelijk bij een hoog BMI. Soms is beeldvorming onverwacht goed.

Vaginale echo Meer detail

Bied een vaginale echo aan wanneer:

• De beeldvorming abdominaal onvoldoende is.

• Iets niet in beeld is te brengen, zoals bij:

• een ongunstige foetale ligging;

• maternale obesitas;

• een litteken op de buik;

• een buikwandcorrectie.

15

Wees niet terughoudend in het aanbieden van een vaginale echo

(16)

Techniek en beeldvorming

Echoscopie: abdominaal of vaginaal

Abdominaal

Rug

(17)

Techniek en beeldvorming

Echoscopie: abdominaal of vaginaal

Vaginaal (video 2)

17

(18)

Techniek en beeldvorming

Echoscopie: abdominaal of vaginaal

Abdominaal Vaginaal

BMI 35

(19)

RV

LV RV

LV

RV

LV

8mm 10mm 12 mm

Techniek en beeldvorming

Invloed zwangerschapsduur op beeldvorming

Hart

12 weken 13 weken 14 weken

19

(20)

Einde presentatie

Techniek en beeldvorming

(21)

1. Inleiding

2. Techniek en beeldvorming 3. Protocol

Inhoud

21

(22)

Protocol

Afgeleide van ISUOG richtlijnen

(23)

Het eerste trimester SEO in een notendop

Bron: Fetal Medicine Foundation 23

(24)

Protocol

Termijn

Het eerste trimester SEO wordt verricht tussen 12+3 en 14+3 weken zwangerschap.

In uitzonderlijke gevallen mag 12+1 of 14+5 (met de voorkeur voor 12+1).

(25)

Literatuur

Diagnose van structurele afwijkingen per trimester

Structurele afwijkingen in

chromosomaal normale foetussen:

1720/100.097 (1,7%)

Geëxcludeerd: Aneuploïdieën (+0,8%)

1 27%

2 54%

3 19%

Diagnose van structurele afwijkingen:

Syngelaki et al. (2019) 25

(26)

Protocol

Voorbeelden van mogelijke afwijkingen (1)

Anatomische regio Afwijkingen

Schedel Relatief vaak: acranie

Hersenen Relatief vaak: alobaire holoprosencefalie, encefalocele

Nek (NT) Relatief vaak: verdikte nekplooi (hygroma colli) , hydrops foetalis Wervelkolom Soms: spina bifida, ernstige misvormingen (bijv. scoliose)

Gelaat Relatief vaak: ernstige misvormingen Soms: schisis, micrognatie, microftalmie Thorax Relatief vaak: hydrothorax

Soms: hernia diafragmatica

(27)

Protocol

Voorbeelden van mogelijke afwijkingen (2)

Anatomische regio Afwijkingen

Hart Relatief vaak: monoventriculair hart, cardiomegalie, ectopia cordis Soms: complexe hartafwijking, atrioventriculair septumdefect (AVSD) Abdomen

Relatief vaak: gastroschisis, omfalocele, situs inversus, intra- abdominale cyste, megablaas, ascites

Soms: afwezige maag Extremiteiten

Relatief vaak: reductiedefect bovenste en onderste extremiteiten, fusie van onderste extremiteiten (sirenomelie), ernstige verkorting lange pijpbeenderen

Overig

Relatief vaak: body stalk anomalie, amnionstrengsyndroom,

pentalogie van Cantrell, mola-zwangerschap, acardiacus, siamese

tweeling 27

(28)

Protocol - biometrie

CRL

(29)

Protocol - biometrie

CRL-meting

Doorsnede

Foetus in midsagittale doorsnede en in neutrale positie, niet overstrekt, kin niet op de borst.

Vergroting

Foetus beslaat 2/3e van het beeld.

Meting

Caliper 1 op de huid van de kruin en caliper 2 op de huid van de stuit. Focus ingesteld op de hoogte van de foetus.

Wanneer verwijzen?

Indien CRL < p 2,3 (Robinson & Fleming, 1975)

29

(30)

Protocol - foetale anatomie

1. Schedel en neurale buis: embryologie

Sluiting van de neurale buis en afwijkingen die ontstaan na aan een incomplete

sluiting.

3deweek na conceptie Neurale

groeve

Neurale wallen Sluiting neurale buis

(31)

Protocol - foetale anatomie

1. Schedel

✓Beoordeling intactheid en vorm Doorsnede

• Transversale doorsnede caput

• Schedel heeft in principe een ovaal aspect

• De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld

• De plexus choroïdeus vullen de laterale ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur

Vergroting

Beslaat 2/3e van het beeld.

Let op: in deze opname is het belangrijk de

echodensiteit en vorm te beoordelen van schedelbot.

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

31

(32)

Protocol - foetale anatomie

1. Schedel

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(33)

Protocol - foetale anatomie

1. Schedel

Acranie 1:3.500

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

33

(34)

Protocol - foetale anatomie

1. Schedel

Schedelafwijking: encefalocèle /exencefalie 1-3:10.000

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(35)

Protocol - foetale anatomie

2. Hersenen – Breinontwikkeling: embryologie

Prosencefalon Mesencefalon Romboencefalon Myelencefalon

13 weken AD 3 weken

35

(36)

Protocol - foetale anatomie

2. Hersenen

✓Beoordeling aanwezigheid ‘midline’ en plexus choroïdeus

Doorsnede

• Transversale doorsnede caput

• Schedel heeft in principe een ovaal aspect

• De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld

• De plexus choroïdeus vullen de laterale ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur

Vergroting

Beslaat 2/3 van het beeld

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(37)

Protocol - foetale anatomie

2. Hersenen

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

37

(38)

Protocol - foetale anatomie

2. Hersenen

Holoprosencefalie

1: 250 embryo’s en 1:8.000 levendgeborenen (NORD).

1:1.298 in Kagan et al. (2010)

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

Alobaire holoprosencefalie: afwezigheid falx (midline) en enkele ventriculaire holte zichtbaar

Bron: Fetal Medicine Foundation

(39)

Protocol – biometrie

HC - meting

Doorsnede

• Transversale doorsnede caput voor meting HC

• Schedel heeft in principe een ovaal aspect

• De midline (zo) horizontaal (mogelijk) in beeld

• De plexus choroïdeus vullen de laterale

ventrikels en vormen samen een vlinderfiguur Vergroting

Beslaat 2/3 van het beeld Meting HC

• Schedel wordt gemeten zonder huid.

• Plaatsing calipers tegen het bot en niet tegen de huid; voor de HC wordt een ellips gevormd

rondom de buitenrand van de schedel. Wanneer verwijzen?

Indien HC < p 2,3 (Verburg et al., 2008)39

(40)

Protocol – foetale anatomie

3. Nek

✓Beoordeling nekplooi (NT-meting) Doorsnede

Midsagittale doorsnede van het foetale hoofd en de nek in neutrale positie, waarbij de volgende structuren in beeld worden gebracht:

• contour van de schedel als een duidelijke scherpe witte lijn

• os occipitale en vochtophoping in de nek (nekplooi=NT) Vergroting

• Foetale hoofd inclusief de nek schermvullend in beeld Meting

Breedste deel van de NT wordt gemeten (calipers on–on).

Wanneer verwijzen?

Indien NT ≥ 3,5 mm.

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(41)

Protocol – foetale anatomie

3. Nek

NT: normaal versus afwijkend (verdikt)

NT 5 mm

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

NT 1,2 mm

41

(42)

Protocol – foetale anatomie

3. Nek

Hygroma/hydrops

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(43)

Protocol – foetale anatomie

4. Wervelkolom

✓Beoordeling wervelkolom sagittaal

✓Beoordeling continuïteit van de huid

Doorsnede:

• Sacraal t/m cervicaal gedeelte in beeld

• Continuïteit huidlijn, los van de uteruswand Vergroting:

• Beslaat 2/3 van het beeld

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

43

(44)

Protocol – foetale anatomie

4. Wervelkolom

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(45)

Protocol – foetale anatomie

4. Wervelkolom

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

45

(46)

Protocol – foetale anatomie

4. Wervelkolom

Open spina bifida 1:1.000

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(47)

Pauze

47

(48)

Protocol – foetale anatomie

5. Gelaat – ontwikkeling: embryologie

• Het gelaat wordt tussen de 5e en de 10e week gevormd.

• Structuren die aanvankelijk apart waren, komen dichter bij elkaar

• Mond en neus fuseren op de midline

(49)

Protocol – foetale anatomie

5. Gelaat

✓Beoordeling profiel

Doorsnede

• Midsagittaal vlak

• Voorhoofd en kin in beeld Vergroting

• Beslaat 2/3 van het beeld

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

49

(50)

Protocol – foetale anatomie

5. Gelaat

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(51)

Protocol – foetale anatomie

5. Gelaat

Micrognatie Schisis

1:1.200 1:500

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

51

(52)

Protocol – foetale anatomie

5. Gelaat

Mondteratoom

12 weken weken

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(53)

Protocol – foetale anatomie

5. Gelaat

Mondteratoom

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

53

(54)

Protocol – foetale anatomie

6. Thorax

✓Beoordeling vorm thorax

✓Beoordeling aspect longen Doorsnede

• Transversale doorsnede ter hoogte van het 4

kamerbeeld van het hart ter beoordeling van vorm thorax en ribben

• Symmetrisch, rib recht

• 1 rib zichtbaar

• Beide longen hebben gelijke echodensiteit

• 4 kamerbeeld met apex naar links waarbij het hart 1/3 van de thorax in beslag neemt

Vergroting

• Thorax dient de helft van het beeld te vullen

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(55)

Protocol – foetale anatomie

6. Thorax

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

55

(56)

Protocol – foetale anatomie

6. Thorax

Longitudinale echosnede skeletafwijking:

zeer smalle thorax en bolle buik

Achondrogenesis Type II

1:40-60.000 zwangerschappen

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(57)

Protocol – foetale anatomie

7. Hart: embryologie

Abuhamad & Chaoui (2017)

Hyeonjoo Kim (2018)

Extra: ⓒ 2018. Hyeonjoo Kim all rights reserved: https://youtu.be/a0qyagIgBPw 57

https://embryology.med.unsw.edu.au/embryology/index.php/Heart_Historic_Movie_1951

(58)

Protocol – foetale anatomie

7. Hart

✓Beoordeling positie

✓Beoordeling vierkamerbeeld

Doorsnede

• Transversale doorsnede

• Het hart ligt met de apex naar links, beslaat 1/3 van oppervlakte van de thorax

• Let op: symmetrie, crux en identificatie AV-kleppen Vergroting

Thorax neemt de helft van het beeld in beslag.

Gebruik van color Doppler om separate vulling van de

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(59)

Protocol – foetale anatomie

7. Hart

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

Color Doppler

59

(60)

13 + 4 weeks

Protocol – foetale anatomie

7. Hart

Enkele ventriculaire vulling = enkele inflow

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

Hypoplastische linkerhartkamer

1:3.500 levendgeborenen Hydropische foetus met Turner

60

(61)

Protocol – foetale anatomie

7. Hart

Afwijkend vierkamerbeeld: Ebstein anomalie 1:10.000 levendgeborenen

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

61

(62)

Protocol – foetale anatomie

8.Abdomen: embryologie

Lateral body wall folds

Een afwijkende sluiting van de laterale buikwandplooien van onder naar boven en van

lateraal naar centraal kan leiden tot:

• Ectopia cordis

• Gastroschisis

• Exstrofia vesicae

Bij een afwijkende sluiting rond de navelstreng ontstaat

Week 4 Week 8

(63)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

maag

Sagittale doorsnede

✓Beoordeling buikwand en navelstrenginsertie

✓Maagvulling en blaasvulling

navelstrenginsertie

blaasvulling buikwand

63

Let op: onderstaande beelden zijn ter illustratie.

De beoordeling dient plaats te vinden in een transversale doorsnede.

Zoals weergegeven op de volgende dia.

(64)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

maagvulling

navelstrenginsertie

Transversale doorsnede:

Belangrijk zijn vooral de verhoudingen hoofd- thorax-abdomen.

(65)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

Gastroschisis

1: 6.000 levendgeborenen (prevalentie neemt steeds toe)

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

65

(66)

Omfalocele/ Exomfalos

Eerste trimester: 1:380

Geboorte: 1-4:10.000

In deze studie: 1:381

edwards- of patausyndroom in 55%

Resolutie bij 20 weken alleen darmen: 90%

(ook) lever: 0%

Kagan et al. (2010)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

Bron: Fetal Medicine Foundation

(67)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

Hydrops en kleine omfalocele

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

67

(68)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

✓Beoordeling blaas(vulling) Indien de blaas vergroot lijkt:

meten Longitudinale Blaas Diameter (LBD, grootste doorsnede blaas)

Deze meting is in de meeste echo-

apparaten niet voorgeprogrammeerd.

Typ in dat geval de meting over in je eigen brondossier.

Doorsnede Longitudinaal Meting

Plaatsing calipers inner-inner

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

Wanneer verwijzen?

Indien LBD ≥7 mm.

7 t/m 12 mm: hoge kans op spontane resolutie.

(69)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

Blaas normaal

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

Blaas vergroot

69

(70)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

Megablaas 1:1.600

Trisomie 13 of 18 (31%)

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

Bron: Fetal Medicine Foundation

Altijd verwijzen indien LBD ≥7 mm.

(71)

Protocol – foetale anatomie

8. Abdomen

Megablaas

Daarbij ook zichtbaar: beide nieren ogen echodens en tonen een pyelectasie.

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

71

(72)

Protocol – biometrie

AC

Doorsnede

• Een wervel en een rib in beeld in transversale doorsnede

• Vena umbilicalis zichtbaar op 1/3 van de afstand voorste buikwand

• Geen nieren a vue

• Eventueel de maag (als deze in beeld is, let op positie links in abdomen)

Vergroting

Beslaat 2/3 van het beeld Meting AC

✓Meting in bovengenoemde vlak

✓Meting met meenemen van huid Wanneer verwijzen?

Indien AC < p 2,3 (Verburg et al., 2008)

(73)

Protocol – biometrie

9. Extremiteiten: embryologie

• Ontwikkeling: tussen week 4 en 8.

• Armpjes ontwikkelen zich eerder dan beentjes.

• Ontwikkeling van beide is compleet bij week 8.

• Uitwaartse rotatie van de armpjes.

• Inwaartse rotatie van de beentjes.

• Ontwikkeling handjes en voetjes compleet: eind week 12.

week dag

73

(74)

Protocol – foetale anatomie

9. Extremiteiten

✓Beoordeling beide bovenste en onderste extremiteiten

✓Beoordeling aanwezigheid van beide handen

✓Beoordeling aanwezigheid van beide voeten

Doorsnede

• In twee opnamen: Beoordeling arm en hand rechts en arm en hand links.

Alle lange pijpbeenderen dienen zichtbaar te zijn.

• In twee opnamen: Beoordeling been en voet rechts en been en voet links.

Alle lange pijpbeenderen dienen zichtbaar te zijn.

• ‘Rechts’ en ‘links’ annoteren.

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(75)

Protocol – foetale anatomie

9. Extremiteiten

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

75

(76)

Protocol – foetale anatomie

9. Extremiteiten: bovenste extremiteiten

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(77)

Protocol – foetale anatomie

9. Extremiteiten

Bovenste extremiteiten

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

77

(78)

Protocol – foetale anatomie

9. Extremiteiten

Reductiedefect hand

1:2.500 levendgeborenen

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(79)

Protocol – foetale anatomie

9. Extremiteiten: onderste extremiteiten

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

79

(80)

Protocol – foetale anatomie

9. Extremiteiten

Onderste extremiteiten

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

(81)

Protocol – foetale anatomie

9. Extremiteiten

Onderste extremiteiten

Beoordeling Normaalbeeld Afwijkend beeld

Tetra-amelie

Afwezige bovenste en onderste extremiteiten

< 1:1.000.000

Sirenomelie

Fusie onderste extremiteiten en afwijking bekkenorganen.

1:100.000 levendgeborenen voeten

benen

81

(82)

Protocol – biometrie

FL

Doorsnede

Huidlijn van bovenbeen dient over gehele lengte parallel te lopen aan het femur.

Vergroting

Niet teveel vergroten Meting FL

✓Goed afgrensbaar waardoor nauwkeurige meting mogelijk

✓Indien beide femura in beeld; meten van bovenste femur.

Wanneer verwijzen?

(83)

Afwijkingen overig

Body stalk anomalie, amnionruptuur sequentie 1:1.700 eerste trimester echoscopieën

Kagan et al. (2010) 83

(84)

Afwijkingen overig

Body stalk anomalie, amnionruptuur sequentie 1:1.700 eerste trimester echoscopieën

Bron: Fetal Medicine Foundation

(85)

Afwijkingen overig

Sacrococcygeale teratoom 1:40.000

85

Bron: Fetal Medicine Foundation

(86)

Afwijkingen overig

Siamese tweeling

1:50.000 zwangerschappen 1:250.000 levendgeborenen

(87)

Afwijkingen overig

Acardiacus

2,6% van de monochoriale tweelingen 1:10.000 zwangerschappen

87

(88)

Afwijkingen overig

Partiële mola-zwangerschap

Met levende eenling 1:20-100.000 zwangerschappen.

Normale placenta Mola placenta

(89)

Afwijkingen overig

Mola-zwangerschap: complete mola 1:1.000 zwangerschappen (UK)

89

(90)

Afwijkingen overig

Amniotic band syndroom

1:1.200-15.000 levendgeborenen

(91)

Afwijkingen overig

Pentalogie van Cantrell (en hydrops) 0,05 – 0,08 : 100.000

levendgeborenen

91

(92)

Afwijkingen overig

Pentalogie van Cantrell (en hydrops) 0,05 – 0,08 : 100.000 levendgeborenen

(93)

Afwijkingen overig

Foetus met triploïdie 1:100 zwangerschappen

(eindigt in vroege miskraam)

De foetale ontwikkeling loopt vaak achter, met een disproportie tussen het hoofd (groter) en de buik.

Foetus met triploïdie en meervoudig congenitale afwijkingen

93

(94)

Protocol

Wanneer verwijzen?

Verwijzen naar een Centrum voor Prenatale

Diagnostiek Bij vermoeden van structurele afwijking

Bij afwijkende biometrie

Bij NT ≥ 3,5 mm

Bij LBD (grootste doorsnede blaas) ≥7 mm

HC < p 2,3 AC < p 2,3 FL < p 2,3 CRL < p 2,3

(95)

Protocol

Fout-positieven / afwijkingen die spontaan kunnen verdwijnen

Voorbeelden van vroeg geconstateerde afwijkingen die spontaan kunnen verdwijnen :

• Megablaas tussen 7 en 12mm (> 70% kans op spontane resolutie)

• Intra-abdominale cysten verdwijnen ook meestal spontaan, maar er blijft een kleine kans op een darmobstructie of een andere afwijking die zich pas later in de

zwangerschap of na de geboorte kan openbaren.

De IMITAS studie zal uitsluitsel geven over het aantal fout-positieve diagnosen bij het eerste trimester SEO. Eerder Nederlands onderzoek (Kenkhuis et al. 2018) liet zien dat dit zelden voorkomt.

95

(96)

Protocol

Wanneer niet verwijzen?

Synaechiae = (dik) schotje tussen de uteruswanden.

Een vaak voorkomend

echoscopische bevinding in alle trimesters die geen invloed heeft op de foetale ontwikkeling.

Geen reden voor verwijzing

(97)

Registratie

Bevindingen vastleggen per foetus

Bevindingen:

Voor alle structuren. Opties:

✓ Geen bijzonderheden

✓ Verdenking afwijking

✓ Niet beoordeelbaar

✓ Niet beoordeeld Methode:

✓ Vaginaal

✓ Abdominaal

✓ Beide

97

(98)

Registratie

Bevindingen vastleggen per foetus

Conclusie:

✓ Geen bijzonderheden

✓ Verdenking afwijking, vervolgens aangeven op basis van:

• Structurele afwijking en/of

• Afwijkende biometrie en/of

• Obstetrische parameters

✓ Incompleet onderzoek Advies:

✓ Tweede trimester SEO

✓ Verwijzing naar PND voor GUO type 2 in eerste trimester

✓ Verwijzing GUO type 1 in tweede trimester (indien geïndiceerd)

(99)

Afsluitend

• Sommige structurele afwijkingen kunnen al in het eerste trimester worden gezien. Dit zijn met name ernstige afwijkingen.

• Door een systematische beoordeling van de foetale anatomie aan de hand van het voorgestelde protocol, is het meestal mogelijk deze afwijkingen te herkennen of uit te sluiten.

• Een eerste trimester SEO zonder vermoedens van afwijkingen, biedt geen garantie dat later in de zwangerschap geen (andere) afwijkingen worden gezien.

• In de kwaliteitseisen aan het eerste trimester SEO en in de kwaliteitsbeoordeling staat het protocol (kwaliteitsstandaard) benoemd en staan ook voorbeeldfoto’s voor in het logboek. Zie daarvoor de informatiemap en www.pns.nl. 99

(100)

Bronnen

Abuhamad, A. Z., & Chaoui, R. (2017). First Trimester Ultrasound Diagnosis of Fetal Abnormalities. Wolters Kluwer.

Hyeonjoo Kim. (2018, 21 juni). YouTube [Video]. Development of the Heart (3D). https://www.youtube.com/watch?v=a0qyagIgBPw&feature=youtu.be Ter Haar, G. (2010). British Medical Ultrasoud Society safety guideline. Ultrasound, 18(2): 50-51. DOI: 10.1258/ult.2010.100007

Ter Haar, G. R., Abramowicz, J. S., Akiyama, I., Evans, D. H., Ziskin, M. C., & Maršál, K. (2013). Do we need to restrict the use of doppler ultrasound in the first trimester of pregnancy? Ultrasound in Medicine & Biology, 39(3), 374-380.

Fetal Medicine Foundation https://fetalmedicine.org

Kagan, K.O., Staboulidou, I., Syngelaki, A., Cruz. J. Nicolaids, Prof. K. H. (2010). The 11–13‐week scan: diagnosis and outcome of holoprosencephaly, exomphalos and megacystis. Ultrasound in Obstretics & Gynecology, 36(1), 10-14. doi: https://doi.org/10.1002/uog.7646

Kenkhuis, M. J. A., Bakker, M., Bardi, F., Fontanella, F., Bakker, M. K., Fleurke-Rozema, J. H., & Bilardo, C. M. (2018). Effectiveness of 12-13-week scan for early diagnosis of fetal congenital anomalies in the cell-free DNA era. Ultrasound in Obstetrics & Gynecology, 51(4), 463–469. https://doi.org/10.1002/uog.17487

Robinson, H. P., & Fleming, J. E. E. (1975). A critical evaluation of sonar “crown-rump length” measurements. BJOG: An International Journal of Obstetrics and Gynaecology, 82(9), 702–710. https://doi.org/10.1111/j.1471-0528.1975.tb00710.x

Roman, A. S., Monteagudo, A., Timor-Tritsch, I., & Rebarber, A. (2004). First-trimester diagnosis of sacrococcygeal teratoma: the role of three-dimensional ultrasound.

Ultrasound in Obstetrics and Gynecology, 23(6), 612–614. https://doi.org/10.1002/uog.1055

Syngelaki, A., Hammami, A., Bower, S., Zidere, V., Akolekar, R., & Nicolaides, K.H. (2019). Diagnosis of fetal non-chromosomal abnormalities on routine ultrasound examination at 11-13 weeks' gestation. Ultrasound Obstet Gynecol., 54(4):468‐476, doi: 10.1002/uog.20844

Verburg, B. O., Steegers, E. A. P., De Ridder, M., Snijders, R. J. M., Smith, E., Hofman, A., Moll, H. A., Jaddoe, V. W. V., & Witteman, J. C. M. (2008). New charts for ultrasound dating of pregnancy and assessment of fetal growth: longitudinal data from a population-based cohort study. Ultrasound in Obstetrics and Gynecology, 31(4), 388–396. 100

(101)

Einde presentatie

Protocol

101

(102)

Ter afsluiting

Algemeen webinar 15 maart (terugkijken webinar en dia’s kan op www.clbps.nl).

Verdiepend webinar vandaag. Over een paar dagen ontvangt u van uw Regionaal Centrum een bewijs van deelname.

U bent ingedeeld voor de toets van 12 april. Let op! Zelf inschrijven voor toets.

Herkansing op 22 april.

Afhankelijk van deskundigheid en ervaring:

- Verplichte vaardigheidstraining (mei en juni)

inschrijven kan via link in nieuwsbrief van uw Regionaal Centrum

- Vrijwillige vaardigheidstraining (september) inschrijven kan vanaf eind april Logboeken inleveren 3-6 maanden na de start

Webinar

Theorietoets

Vaardigheids- training

Logboeken

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Als je ervoor kiest om het geslacht van je kindje niet te weten, maar wel wil weten of er een verhoogd risico is op een geslachtschromosomale aandoening, is het noodzakelijk dat

In deze bijlage wordt ingegaan op de juridische context waarbinnen de opdracht tot het verrichten van een vaginale echo door een echoscopist in het kader van een NT- meting

Het eerste trimester SEO in onderzoekssetting is onderdeel van de prenatale screening en wordt uitgevoerd indien een zwangere gecounseld is en kiest voor dit onderzoek.. De

Richtlijn voor diagnosticeren, monitoren en behandelen van een zwangerschap gecompliceerd door foetale groeivertraging.. Bij verminderde foetale groei zijn de perinatale morbiditeit

Cervix en/of ostium internum in beeld brengen met daarboven maternale blaas zichtbaar; indien placenta heel hoog ligt hoeft deze niet zichtbaar te zijn

Indien op verschillende manieren blijkt dat de kwaliteit van de uitvoering van eerste trimester SEO’s door de echoscopist onvoldoende is en blijft, kan het Regionaal

voor counselors en echoscopisten.. Het eerste trimester SEO in Nederland Pauze?. 3. Counseling: wat

De opleiding tot eerste trimester SEO echoscopist wordt tot het moment van implementatie van het eerste trimester SEO in onderzoekssetting landelijk uniform verzorgd in