Begroting binnenlandse zaken

21 oktober 1988

'EEDE KAMER

Belastinghervorming (Oort)

De W D is bezorgd over de opstelling van de P.v.d.A. tegenover de vereenvoudiging en verlaging van de loon- en inkomstenbelasting (Oort) die in 1990 moet ingaan. W D en P.v.d.A. hebben destijds samen het initiatief tot de Commissie-Oort genomen. Het CDA verleent er dui­ delijke steun aan. Maar de P.v.d.A. heeft vorige week voorgesteld om de netto ruimte van ƒ 4,1 miljard, die voor de invoering is gereserveerd, aan andere doelen uit te geven. Dat zou de belastinghervorming Oort echter op losse schroeven zetten. Dat de P.v.d.A. bovendien de BTW-verlaging afwijst, maakt de P.v.d.A. weer opnieuw een partij van hoge belastingdruk.

Iedere stelselverandering veroorzaakt aanpassingspro­ blemen en roept weerstanden op. Om die te overwinnen, is een zekere lastenverlichting nodig. Bovendien moeten de tarieven omlaag om het Nederlands economisch klimaat aantrekkelijker te maken, mede in het licht van de Europese eenwording en buitenlandse concurrentie. En niet de minste reden is, dat de belastingverlichting posi­ tief voor de koopkracht uitpakt, niet het minst juist voor de laagstbetaalden en de middeninkomens. Om deze redenen, zou de P.v.d.A. er goed aan doen om toch de Oort-hervorming, inclusief de tariefsverlaging en de BTW-verlaging, te steunen. De W D hoopt dat van harte. Een zo grote stelselherziening als Oort heeft de beste kansen als zij breed gedragen wordt. Zonodig zullen WD en CDA dan maar zonder de steun van de P.v.d.A. deze hervorming moeten doorzetten.

Meer in het algemeen bespeurt de W D dat de ontwikke­ lingen in de P.v.d.A. naar een realistischer koers wat onzeker lijken te worden. De P.v.d.A. is bij de Algemene Beschouwingen weerde haar vertrouwde weg van 'meer overheid’ ingeslagen, in plaats van de WD-lijn die even­ wicht tussen overheid en particuliere sector bepleit. Dat de P.v.d.A. meer wil uitgeven voor milieu en infra­ structuur is op zich sympathiek. De W D werkt ook in die richting, maar zorgt voor deugdelijke financiering. De financiering van overheidsoptreden blijft in het algemeen een zorg. De W D vindt, dat voor nieuwe overheidstaken ruimte moet worden gemaakt door b in n e n de collectieve sector aanpassingen aan te brengen, nl. minder over­ heidsconsumptie en subsidies, om zo meer te kunnen investeren in milieubeleid, wegen, vaarwegen, e.d. De P.v.d.A. formuleert wel veel wensen, maar schuift de rekening door naar de burger, door de belastingmeeval­ lers niet aan de burgers terug te geven en voor hogere collectieve uitgaven in 1989 te pleiten dan de regerings­ partijen.

J o r is J .P . V o o rh o e v e .

Begroting binnenlandse zaken

Algemene Zaken

Bij de behandeling van de begroting van het ministerie van algemene zaken - het departement van premier Lubbers - vroeg de WD-woordvoerder aandacht voor de hoofdtaak van de minister-president, zijnde, volgens de WD, het bevorderen van de kwaliteit van het regerings­ beleid. De rapporten-Vonhoff, die hierover vele voorstel­ len doen, zijn ten onrechte van de politieke agenda verdwenen. Die voorstellen betreffen het verminderen van de bureaucratie, betere mobiliteit van beleidsambte­ naren en de positie van de staatssecretarissen (wat betreft aantal en bevoegdheden). De W D vroeg de minister-president deze punten weer op te pakken. Be­ perkte openstelling van een deel van het paleis Noordein- de - indien dat mogelijk is - leek de WD-fractie een gedachte die het bestuderen waard is. Vooral in verband met de versterking van de band tussen het publiek en het Koningshuis, en het toerisme. De regering heeft het in beraad.

Decentralisatie

Als positieve ontwikkelingen beschouwt de WD-fractie het projekt D-gemeenten, de vervroegde decentralisatie in het kader van de Welzijnswet, de voortgang van de sanering van de specifieke uitkeringen. Langzaam of slecht gaat het met de regeringsactiviteiten tot sanering van andere bestuursinstrumenten, zoals de planvoor- schriften, de circulaires en de gedeconcentreerde rijks­ diensten. De uitvoering van de bestuursakkoorden is voor discussie vatbaar, vooral m.b.t. de financiële aspec­ ten. Bij de begrotingen voor het Gemeentefonds en Provinciefonds zal de W D daar op terugkomen. Maar juist omdat het met het algemene decentralisa­ tiebeleid iets beter gaat is de W D bezorgd over de nadruk die minister Van Dijk legt op de funktionele decentralisatie. Het betreft hier overheveling van over- heidsbevoegdheden aan het zgn. maatschappelijk mid­ denveld en aan zelfstandige bestuursorganen/doelcor- poraties. De minister lijkt dit op één lijn te willen stellen met territoriale decentralisatie naar gemeenten en provin­ cies. De W D heeft daar bezwaren tegen, omdat door functionele decentralisatie van rijkstaken de verkokering wordt bevorderd en de democratische controle moeilijker kan worden. Maar vooral: de positie van de gemeenten en de provincies als volwaardige bestuurslaag wordt erdoor bedreigd.

Europese verkiezingen-1989

206

moet er een ruime voorlichtingscampagne worden opge­ zet. De woordvoerder kondigde aan, dat de VVD overwoog zonodig een amendement daarover in te dienen.

Binnenlands Bestuur

Er blijven volop twijfels bestaan of de CDA-Tweede Kamerfractie zich zal houden aan het regeerakkoord dan wel of zij de CDA-staatssecretaris die zich daaraan wel houdt telkens weer in het zand zal laten bijten. Aangezien het Kamerdebat nog zal worden voortgezet is daarover vooralsnog niet meer duidelijkheid te bieden.

Inzake de zgn. burgemeestersaffaires deelt de W D de beslissing van minister Van Dijk om nader onderzoek te laten doen. Wel drong de fractie aan op spoed: de betrokken gemeenten moeten niet te lang in onzekerheid blijven. Over de rol van de vertrouwenscommissies bij het burgemeestersbenoemingenbeleid zal apart overleg met de regering worden gehouden. Wel vroeg de woordvoer­ der wat de minister denkt te doen tegen het voortdurend uitlekken van namen van kandidaten. Hij stelde voor, dat de vertrouwenscommissies adviescommissies moeten blijven. De minister is immers verantwoording schuldig aan het parlement over het benoemingsbeleid. De verde­ ling van de burgemeestersposten blijft voor verbetering vatbaar.

Tenslotte drong de woordvoerder andermaal - mèt ande­ re fracties - krachtig aan op een spoedige stellingname van de minister inzake de rechtspositie van de bestuur­ ders. Ook hierop moet de regering nog antwoorden bij de voortzetting van het debat.

(V o o r n a d e re in lic h tin g e n : m r. J .G .C . W ie b e n g a , T w e e d e K a m e r, T e le fo o n : 0 7 0 -1 8 3 9 0 4 ).

u c v

-Provinciaïe waterkwaliteitsplannen en rapport

algemene rekenkamer over milieubeleid

oppervla ktewateren

Tijdens deze UCV, d.d. 10 oktober jl., wees WD-woord- voerder Jan te Veldhuis erop dat Nederland in de delta ligt van diverse internationale wateren. Via deze rivieren worden grote vrachten vuil geïmporteerd. Daarom bena­ drukte hij om de vinger aan de pols te houden voor de naleving van internationale afspraken die moeten leiden tot vermindering van diverse lozingen in 1995 met 50%. Vervolgens wees hij erop dat een aantal nieuwe akties of intensivering van akties nodig zijn. Hij vermeldde o.a. de volgende problemen:

- de gemeentelijke rioleringsnetten functioneren nog verre van optimaal en ideaal.

Hierdoor worden aanmerkelijke hoeveelheden huis­ houdelijk en bedrijfsafval n ie t aan rioolwaterzuive­ ringsinstallaties (RWZI’s) ter zuivering aangevoerd, maar verdwijnen öf ongezuiverd in oppervlaktewate­ ren öf in de bodem. Daarom zou er een (crash-)- programma op dit punt moeten komen.

- om het algen-probleem beter op te lossen, moet er een 4-ledige aanpak komen.

• de versnelde bouw van zgn. derde-traps-installaties bij zuiveringsinstallaties; de zgn. defosfateringsin- stallaties; deze vangen a lle fosfaten af. De kosten (ƒ10,— ƒ 30,- per aanslag zuiveringslasten) zijn

l 2

onvermijdelijk waarbij het beginsel geldt van de vervuiler betaalt.

• vermindering van uitspoeling van fosfaten uit be- mestingsstoffen bij de landbouw.

• vermindering van import van fosfaathoudend afval­ water via de grensoverschrijdende rivieren, en • vermindering van fosfaten in wasmiddelen. - Ook de lozing van zware metalen gaat een steeds

groter zorgenpunt worden. Recente gegevens wijzen uit dat ± 100 miljoen m3 bodems in Rijkswateren is vervuild.

Sanering daarvan gaat ook veel geld kosten, maar is soms onontkoombaar in verband met de nadelige conse­ quenties voor milieu en/of volksgezondheid.

Alle kosten overziende, vreesde onze woordvoerder dat de totale kosten in de komende jaren aanzienlijk zullen (moeten) stijgen.

Voor het oplossen van de zojuist genoemde problemen: - kosten sanering en verbetering van rioolstelsels: ƒ 400

a ƒ 600 mio. per jaar;

- kosten oplossen van de fosfaatproblematiek: ƒ10,- tot ƒ 30,- per aanslag.

- terugdringing van de lozing van zgn. zware metalen; kosten voornamelijk voor de bedrijven.

- kosten sanering onderwaterbodemverontreiniging: (globaal) enkele miljarden guldens;

- verbranding of opslag van (verontreinigd) zuiverings­ slib. Kosten: P.M.

Deze nieuwe activiteiten zullen (opnieuw) een gigantische financiële, technische en bestuurlijke tour de force vergen.

Maar, zo betoogde onze woordvoerder, het zijn proble­ men van nü en die moeten nü worden opgelost (c.q. binnen redelijke termijn). Ook al kost dat nü geld. Onze verantwoordelijkheid brengt met zich mee dat we de rekening niet naar onze kinderen en kleinkinderen doorschuiven. Daarom stelde de VVD-fractie voor om een nieuw totaal-financieel (haalbaarheids)plan op te stellen. Dit actieprogramma zou een inventarisatie moe­ ten bevatten van alle noodzakelijke werkzaamheden op voornoemde vijf 'nieuwe’ werkterreinen; een overzicht van alle geraamde kosten; een tijdpad voor realisatie van de maatregelen; en - zo nodig - een opgave van eventu­ eel noodzakelijke aanvullende wetgeving.

Minister Smit-Kroes reageerde in het algemeen positief op de WD-voorstellen.

De Algemene Rekenkamer had in 1986 drie fundamente­ le kritiekpunten op het gevoerde WVO-beleid van Minis­ ter Smit-Kroes:

a) te weinig prioriteit met betrekking tot de vergunning­ verlening;

b) er is te weinig effectief van het heffingen-instrument gebruik gemaakt;

c) er moet meer aandacht aan de handhaving worden besteed.

2 0 6 3

middel zou wel eens veel effectiever kunnen werken dan de huidige (als zeer tijdrovend en zeer moeilijk ervaren) bestuursdwangmethode van intrekking van een vergun­ ning; terwijl een strafrechtefijke aanpak ook de nodige problemen kent (lange procedures; vaak moeizame

be-wijsprocedures). De Minister deed op deze punten ge­ noegzame toezeggingen. (V o o r n a d e r e in lic h tin g e n : M r. A .J . te V e ld h u is . T e l.: 0 7 0 - 18 2 9 0 1 ).

E U R O

★ ★ ★

{ « • E X P R E S S E

De E uro-E xpresse w o rd t u itgegeven ond e r a uspicië n van de N e derlandse leden van de Liberale en D e m o c ra ti­

sche Fractie in het Europese P arle­ m ent.

”Grenzenloos Europa”

op 29 oktober te Rotterdam

Als Europeaan mag u dat niet missen. Van 11.00 uur tot 14.00 uur spreken Hans Nord, Rudolf de Korte, Leendert Ginjaar, Joris Voorhoeve en onze speciale gast uit België, Europees Commissaris Willy de Clercq over de effecten van een geïntegreerde Europese markt. Met documenta­ tie over Europa en de mogelijkheid tot informele gesprek­ ken met onze Euro- en nationale parlementariërs die zoveel als mogelijk aanwezig zijn.

Vanaf half 11 is de zaal in Congrescentrum Engels, Stationsplein 45 te Rotterdam geopend.

( In fo rm a tie : H .M .G . D ittm a r, W D - p u b li c re la tio n s , te l.: 0 7 0 -6 1 4 1 2 1 ).

Gelijke behandeling in de

sociale zekerheid

De parlementaire commissie rechten van de vrouw komt niet alleen op voor gelijke behandeling van vrouwen, maar houdt ook de belangen van mannen in het oog. Op 15 september 1988 heeft er in de plenaire vergadering van het Europees Parlement in Straatsburg een debat plaatsgevonden over „de voltooiing van de gelijke behan­ deling inzake de sociale zekerheid”. Het voorstel dat de Europese Commissie heeft geformuleerd en waarover de vrouwencommissie verslag heeft uitgebracht betreft een aanvulling van twee andere reeds van kracht zijnde richtlijnen over gelijke behandeling van vrouwen en man­ nen op het gebied van de sociale zekerheid. In december 1978 keurde de Raad een eerste richtlijn goed die alleen betrekking had op de wettelijke regelingen inzake sociale zekerheid. Formeel uitgesloten waren de prestaties aan nagelaten betrekkingen (weduwen- en wezenpensioe­ nen) en de gezinsbijslagen. De lidstaten hadden ook de mogelijkheid om de ongelijke pensioenleeftijd te laten voortduren. De andere richtlijn, goedgekeurd in juli 1986, betreft gelijke behandeling in de beroepsregelingen inza­ ke sociale zekerheid. Het nieuwe voorstel vult een aantal lacunes op en omvat nu de gehele beroepsbevolking, met inbegrip van personen wier beroepsaktiviteit onder­ broken is, gezinsleden, nagelaten betrekkingen en ande­ re ten laste komende personen. De voorgestelde maatre­

gelen vallen ditmaal ook positief uit voor mannen omdat onder andere zaken als gelijke behandeling bij overle­ vingspensioenen ('weduwnaarspensioen’) en gelijke pensioengerechtigde leeftijd aan de orde worden ge­ steld.

De liberale fractie steunt het voorstel van de Europese Commissie. De grondbeginselen van de richtlijn zouden immers zo uit een liberaal handboek kunnen komen: 1. Gelijke behandeling, dus gelijke rechten en plichten.

De richtlijn biedt daarbij voldoende ruimte en flexibili­ teit aan de lidstaten om zelf dit principe in te vullen en uit te voeren.

2. De te nemen maatregelen mogen betrokkenen direct, noch indirect schaden.

3. Bevordering van de individualisering van de aan­ spraken.

De liberalen zijn van mening dat zo min mogelijk verzwa­ ringen in het Commissievoorstel moeten worden aange­ bracht om de weerstand van sommige lidstaten tegen het huidige ontwerp niet nog groter te maken. Om die reden wezen zij de vele extra eisen af van de christen-democra- tische en de socialistische fractie. De financiële conse­ quenties en de noodzaak van unanieme besluitvorming bij deze richtlijn maken een realistische opstelling nood­ zakelijk. Beter één vogel in de hand, te weten de goed­ keuring van het huidige ontwerp, dan 10 zwaluwen in de lucht.

De liberale woordvoerster, Jessica Larive, had ook be­ zwaren tegen een aantal amendementen van de commis­ sie rechten van de vrouw, omdat hierin algemene uitspra­ ken over harmonisatie van sociale zekerheidsstelsels werden gedaan. Dit is een apart debat, dat niet moet worden gevoerd bij de bespreking van een Commis­ sievoorstel over gelijke behandeling van mannen en vrouwen. De structuur en de financiering van de diverse zekerheidsstelsels is te verscheiden en te gecompliceerd om daar vlugge, gemakkelijke en ondoordachte uitspra­ ken over te doen.

Jessica Larive beperkte zich tot vier kritiekpunten op het Commissievoorstel:

rechten dienen in die overgangsperiode te worden aangevuld tot het niveau van de afgeleide rechten. 2. De mogelijkheid van flexibele pensionering, uiteraard

op dezelfde voorwaarden voor man en vrouw, dient duidelijker te worden geformuleerd. Ook in verband met demografische ontwikkelingen verdient flexibele pensionering de voorkeur boven pensionering op een gelijke, maar vaststaande leeftijd.

3. De liberale fractie is teleurgesteld dat in het Commis­ sievoorstel geen einde wordt gemaakt aan verschillen in de premieberekening van pensioenen gebaseerd op de verschillen in levensverwachting van man en vrouw. Voor de werkgever zijn vrouwen 'duurder’ omdat zij over het algemeen langer leven en dus langer pensioen ontvangen. Om het voor de (particu­ liere) pensioenfondsen mogelijk te maken gelijke peri­ odieke bijdragen en uitkeringen door te voeren zonder grote financiële gevolgen, zou een kleine compense­ rende procentuele premieverhoging, uiteraard voor beide sexen, mogelijk moeten zijn.

4. De Europese Commissie stelt een invoeringsperiode van drie jaar voor. Gezien de problemen in sommige lidstaten, waaronder Nederland, met het verwerken van de gelijke behandelings-richtlijnen in de nationale wetgeving, acht de liberale fractie een ruimere termijn wenselijk (4 jaar). Een langere overgangsperiode ver­ groot ook de kansen op mogelijke aanname door de Raad. Tenslotte merkte Jessica Larive op dat de ontwerp-richtlijn geen ’voltooiingsrichtlijn’ is, maar liever een reparatie-richtlijn genoemd moet worden. Alleen al het voorbeeld van de actuariële berekenin­ gen bij de pensioenen maakt duidelijk dat volledige gelijke behandeling inzake de sociale zekerheid nog niet is gerealiseerd. Er bestaan nog teveel onduidelijk­ heden in de verschillende sociale zekerheidsstelsels en deze zijn aan voortdurende veranderingen onder­ hevig. Het is daarom gevaarlijk te stellen dat het karwei nu helemaal geklaard is.

(V o o r n a d e r e in lic h tin g e n : M e v r o u w M r. J .E .S . L a riv e , te l.: 0 9 - 3 2 2 2 3 4 2 2 1 3 ) .

tingvrije verkoop zal plaatsvinden.

In de tweede plaats zijn de belastingvrije verkopen een branche-oneigenlijke activiteit, die zowel de inkomsten uit de accijnzen van de lid-staten maar zeer ten dele omzeilen, maar vooral de desbetreffende middenstand een oneigenlijke concurrentie aandoen.

Behalve de BTW approximatie (d.w.z. het binnen een bepaalde bandbreedte naar elkaar toebrengen van de BTW tarieven) behoort de harmonisatie (d.w.z. gelijktrek­ ken) van de accijnzen tot het ultimo 1992 uit te voeren pakket voor de totstandbrenging van de interne vrije markt. Er is dan dus geen enkele reden meer om aan te nemen dat er binnen de Gemeenschap nog verschillen in prijzen van met accijns belaste artikelen behoeven te zijn. Er is ook geen reden meer om toe te staan dat aan de middenstand die zich bezig houdt met de verkoop van accijnsgoederen nog verder oneigenlijke concurrentie behoeft te worden aangedaan. Voor de vervoersorgani­ saties komen er behalve, zoals boven gesteld, niet alleen verhoogd inkomsten uit de toename van het vervoer, maar zal het ook mogelijk zijn de kosten verder te beperken door schaalvergroting, efficiëntie verhoging en vermindering van luchtverkeersleidings-leges door een op een groter gebied laten optreden van Eurocontrol. Hoe dan ook, Wijsenbeek maakt er bezwaar tegen dat er tegen een door alle lid-staten aanvaard principe van de totstandkoming van interne vrije markt stemming wordt gemaakt zowel op oneigenlijke gronden, als door het op de consument van vervoersdiensten willen afwentelen van eigen inefficiëntie. Tervorgol .king dient gewezen te worden op de Verenigde Staten, waar voor het interne verkeer ook geen verkoop van belastingvrije goederen mogelijk is, maar de vervoersprijzen in het luchtverkeer per kilometer vele malen lager zijn dan die in Europa. Kortom er behoeft voor de Europese reizigers geen enkele reden tot ongerustheid te zijn noch om zich, vanwege de door de nederlandse vervoersmaatschappij­ en aangegeven reden, tegen de interne vrije markt, die in 1992 tot stand gekomen moet zijn, te verzetten.

( V o o r n a d e re in lic h tin g e n : D rs F .A . W ijs e n b e e k , te l.: 0 7 0 - 6 4 7 4 4 7 ).

1992 en de kosten van vervoer

V V O

'EXPRESSE

Florus Wijsenbeek, lid van het Europees Parlement, stelde recentelijk een schriftelijke vraag aan de Europese Commissie betreffende een naar zijn oordeel onjuiste wijze waarop zeven in Nederland werkzame vervoerson­ dernemingen de gevolgen van 1992 aan het publiek presenteerden. Deze ondernemingen, w.o. KLM, Ned- lloyd, Schiphol en de Mij.Zeeland, deden het voorkomen alsof het wegvallen van de interne grenzen in de Gemeen­ schap de kosten van het vervoer voor de consument t.ot ■ 20% zouden kunnen doen stijgen, omdat hun kosten?, door het wegvallen van de verkoop van bolas.LhgviVo goederen met dat percentage zouden toenemen.-! On­ danks het feit dat het juist is dat op het vervoehtussen de landen van de Gemeenschap geen grenzen meer gepas­ seerd worden en daarmee ook de extra-territoriale pas­ sage op veerboten en in vliegtuigen acht Wijsenbeek dit een onjuiste voorstelling van zaken. • • In de eerste plaats zal door de liberalisatie van het vervoer en door het opheffen van restricties met name in het luchtvervoer het totale vervoer toenemen en daarmee ook de inkomsten van de vervoersmaatschappijen. Er dus daarom geen reden aan te nemen dat er uitsluitend verminderde inkomsten door het wegvallen van de

belas-Verschijnt wekelijks met uitzondering van de reces­ periodes van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Uitgave van de Haya van Somerenstichting; waarin opgenomen de mededelingen van het hoofdbestuur van d e W D .