WAAR OM EEN 1\ILF.

(1)

Donderdag H december 1964 - No. 803

enDEMDCBATI

Waarom een M.L.F ... ?

(Zie pag. 2.)

WEGENFONDS

OPENHEID VAN- BOT EN V.\l.D.

^Z

o is dan ondanks alle - nog niet geluwde -stampij en mis- baar het Wegenfonds door de Twee- de Kamer àanvaard. Dit L een ver- standig besluit;- Want ten · eerste is er de formidabele toeneming van het autoverkeer. Ten tweede: de geweldige achterstand bij de aanleg van een modern wegènnet. Ten der.:.

de: de mogelijkheid door middel van een fors plan die achterstand in te halen. En zodoende de verkeers- veiligheid te vergroten.

(Van een medewerker)

BOT

De openheid in de omroep is _ nog ver weg, tenzij men be- reid is 20 procent zendtijd voor anderen op het derde FM-net als openheid te beschouwen. De overige 80 procent van dit nieuwe net zullen wederom althans volgens de plannen van de minister - aan de omroepverenigingen ten deel vallen, deels rechtstreeks, deels via de NRU, die - dat schijnt de minister niet te begrijpen - ook weer de omroepverenigingen is. Deze openheid is, om een woord van mr. De Wilde te gebruiken, een- "spruitje in cellofaan verpakt".

Als etalage voor dit uiterst be- scheiden geschenkje van de regering was daar nog de moiie-Baeten, die bij CRU en VVD niet meèr dan scep- tische welwillendheid kon oproepen.

De welwillendheid betr~f het to"ela- ten van anderen, de scepsis de voorwaarden, waarop dit zou geschieden.

Die voorwaarden zijn dezelfde als thans voor de huidige omroepen gelden. Het feitelijk verschil is, dat die sinds de twintiger jaren de gelegen- heid hebben gehad alleen in de ether te verkeren en te pleiten voor de eigen zaak.

Nu van anderen te eisen dat -zij zonder- dat medium zich op dezelfde wijze kunnen aandienen, terwijl in- tussen de omroepen door kunnen gaan ieder, die iets anders wenst via radio en TV verdacht of belachelijk te maken, lijkt niet zo rechtvaardig als de zoetgevooisde woorden van de motie doen vermoeden. Men schijnt vergeten te zijn in Hilversum, op -

welke voorwaarden men zelf lang geleden is toegelaten. Toen werd niet het aantal· geëist, daar voelden de partijen vooral ter rechter zijde te- recht niets voor. Nu men echter met behulp van dit publieke medium, onderhouden uit de kijk- en luister- gelden van ons allen en dank zij het tientallen jaren oude monopolie een aantal aanhangers_ heeft, moet dat getal schijnbaar ook gelden voor nieuwe gegadigden.

* _**

Met dat getal schijnt het overigens minder goed te gaan. In ,,Het Parool" van 4 december j.l. le- zen we, dat meer dan 100.000 leden de laatste maanden vóór 1964 voor het lidmaatschap van een omroep- vereniging hebben bedank!t. Het heeft iets tragisch, dat men maar niet schijnt te begrijpen, dat men

zich sterker zou maker indien men inderdaad echte openheid zou na- streven. Waar om zou men niet als katholiek lid blijven van een ka- tholieke omroep, terwijl wellicht een andere organisatie, niet levensbe- schouwelijk, een "derde programma"

op hoog niveau verzorgd en weer een ander een ontspanningsprogram- ma'? Men bedankt toch niet omdat die. andere programma's er ook zijn?

Men bedankt nu wel, omdat men het monopolie als iets onrechtvaardigs beschouwt. Men doet het uit onbe- hagen.

De VVD heeft altijd gesteld, dat zij de ondergang van de omroepen niet wenst. Zij vervullen een functie, en zullen die blijven vervullen.

Reeds vier jaar geleden waar- schuwde mevrouw Van Someren in de Tweede Kamer tegen de kramp- achtigbeid van de Hilversumse politiek, die steeds meer ongenoegen zal gaan oproepen. ..Bij een echte openheid behoeven de omroepen deze verkrampte strijd om het bestaan niet te voeren, ik wens hun die strijd niet toe, zij hebben en houden een taak", zei zij toen en vele malen daarna.

* * *

V.V.D.

Wat kan en moet er nu gebeu- ren om uit de impasse te komen? Het voorstel van mevrouw v.

Someren, gelanceerd ·verleden week bij de begrotingsbehandeling is ef- ficiënt, eerlijk en eenvoudig. Maar het realiseert een echte openheid en het is de vraag of men daar echt aan wil.

Er staat een zender op een eiland buiten de territoriale wate- ren. De Telegraaf- en Telefoonwet is daarop van toepassing. De door ons besteden juridische merites van het hiertoe dienende wetje laten wij nu buiten beschouwing, dit wetje heeft het Staatsblad bereikt.

Dat betekent echter nog niet, dat de zender verzegeld behoeft te blijven of vernietigd moet worden.

Deze zender is te gebruiken. Ka- naal 11 werd Nederland voor de navigatie toegewezen, maar wordt daarvoor niet meer gebruikt.

Met een afscherming naar buur- landen, die hetzelfde kanaal gebruiken, kan men kanaal 11 blijven gebruiken voor een deel van het land. Er kunnen steunzenders gebruikt worden in band IV en V, waarin 60 kanalen zitten, waarvan er 28 aan Nederland zijn toegewezen. De Memorie van Antwoord op

· de anti-REM-wet aan de Tweede Kamer verklaart, dat deze kana-

len voor een deel inderdaad be- stemd zijn voor een derde net. Het is bezwaarlijk vol te houden, dat wat enkele Belgische en Ameri- kaanse ingenieurs op een eiland in zee kunnen, onze PTT niet op het land zou volbrengen.

De op het eiland geïnstalleerde zender zou gebruikt kunnen worden door enkele concessionarissen die thans een concessie hebben aangevraagd. De financiering zou geschieden uit reclame en kijkgel- den. De omroepverenigingen zouden de, sinds kort ook door hen begeerde reclame mogen invoeren, met dien verstande, dat voor allen een aparte instantie de reclame verzorgt. Er zou openheid zijn, de krampachtige strijd is voorbij, men hoeft niet ;neer uit onbeha- gen zijn lidmaatschap van een om- roepvereniging op te zeggen. De Nederlander heeft keuze uit drie program1na's. De omroepen zouden nog steeds het grootste deel van de zendtijd hebben, Hun historische plaats en taak zouden ruimschoots gehonoreerd zijn en de vreemde situatie rondom de REM zou opgelost zijn.

Da·t is het plan. Toen het in de openbare commissievergadering van O.K en W. voorgesteld werd op 3 december, reageerde de minister nog niet direct. Wij hopen, dat hij het nog eens zal overdenken. In zijn plan voor openheid voor de radio zit heel wat minder echte openheid dan hierin voor de TV. Toch is het om met het Handelsblad te spreken

"een voor de hand liggende ge- dachte voor wie het eerlijk meent met openheid in de ether". De Tele- graaf vraagt in ·een hoofdartikel

"Waarom eigenlijk niet? .Het is eenvoudig en het kan". En", willen de omroepverenigingen hun afval stop- pen of terugwinnen, dan is het ook voor hun de beste weg, Nog altijd geldt, dat de VVD hun ondergang niet wenst. De VVD wenst eerlijke openheid.

Daartegenover heeft men in tal van toonsoorten een klaaglied aan- geheven. Men zou -zo meent men - de aanleg van autowegen, die toch stellig een algemeen belang verte- genwoordigen, moeten financieren uit de algemene middelen. En er fi- nancieel niet, zelfs maar gedeelte- lijk, de privé-weggebruikers bij be- trekken, vooral - en ziehier dan een punt, dat ook wij vroeger naar vo- ren hebben gebracht - zóu het weg-_

geld door een eenvoudiger en rechtvaardiger wijze van h·effing moeteil worden vervangen.

Hoewel het ook ons veel aangena- mer zou zijn, indien èe versnelde wegenbouw slechts uit overheids- middelen zou worden gefinancierd

1 moet men toch erkennen, dat het Rijksbudget niet van elastiek is, doch op harde feiten en cijfers is gebaseerd. Nieuwe extra uitgaven passen niet in het wel-overwogen en samenhangend geheel.

Joekes triumphator. Aldus werd ons VVD- Tweede Kamerlid in de ether geschetst. Inderdaad heeft onze partijgenoot door zijn amende- ment, dat trouwens mede-onderte- . kend werd door de heren Aantjes

(A.R.) en Notenboom (KVP) het ontwerp sterk verbeterd en het misschien wel gered. Door de 65 opcen- ten op de motorrijtuigenbelasting is nu een rechtvaardiger wijze van hef- fing gewaarborgd. Tussen de grote rijdende fregatten en de Dafjes wordt nu gedifferentieerd. Bovendien zal het door de Regering gestelde maxi- mum niet worden overschreden.

Thans nog de goedkeuring van de Eerste Kamer. En dan kunnen de wegenbouwers met hun bulldozers, zandstrooiers en ander vernuftig ma- teriaal opnieuw de strijd aanbinden.

De strijd tegen de verkeersonveilig- heid.

L. M.

KIJKT EN LUISTERT NAAR ...

TELEVISIE-UITZENDING

MAANDAG, 21 DECEMBER a.s., Nederland I, van 20.20-20.30 uur.

Spreker: SIDNEY J. VAN DEN BERGH, lid van het Dagelijks Bestuur Onderwerp: Hulp aan ontwikkelingslanden.

RADIO-UITZENDING

DONDERDAG, 24 DECEMBER a.s., van 18.20-18.30 uur, ove1· de zender Hilversum 11 (298 m.).

Op kerstavond spreekt tot U de Algemeen Secretaris der Partij, Jhr. mr. W. H. D. QUARLES VAN UFFORD.

(2)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

WAAR OM EEN 1\ILF.

^••••^?

Door E. H. van Rees, Kapitein ter Zee.

I.

Wat is eigenlijk d~ oorsprong van het idee der Multi Lateral Force? naast de NATO, want niet alle NATO- leden zijn in de MLF-werkgroep verte- genwoordigd.

V oor diegenen, die alleen moeten afgaan op wat in het openbaar wordt gesproken of geschreven, is deze vraag beantwoord door de heer Gerard C. Smith, Special Adviser to the Secretary of State, die op 23 april 1964 te Annapolis het MLF-probleem uit de doeken deed in een lezing voor de U.S. Naval Academy Foreign Affairs Conference.

Er wordt beweerd, dat de MLF in het leven is geroepen om te voorkomen, dat Europa door de Sowjet Unie zal worden gechanteerd met kernwapens. De heer Smith zegt daarover in zijn lezing het volgende:

De heer Smith begint zijn lezing met de volgende passage:

"I would like to discuss a pro- j eet which is designed to meet one of the most pressing probieros: How can the United States, share strategie detèrrent responsibilities with its NATO Allies, without promoting independent national nuclear forces?

The solution we propose has much to do with the sea .. "

en vervolgens gaat de heer Smith uitvoerig in op alle aspecten van dit probleem en komt na een speech van een half uur met de oplossing, d'ie wij allen kennen, de Multi Lateral Force (MLF).

De woorden "problem" en ,;solution"

typeren de inleiding van de heer Smith.

Volgens de Amerikaanse pragmatische levensbeschouwing stuiten we gedurende ons leven onophoudelijk op problemen en die problemen zijn er om te worden opplost. De conceptie, dat er problemen zijD. die niet kunnen worden opgelost, of aie, men beter onopgelost kan laten, en waarmede men moet _Ieren te leven is voor de gemiddelde Amerikaan on- verteerbaar. Dat er bovendien op de wereld mensen zijn, die anderè opvattingen

hebb-~n over bepaalde zaken, zodat zij probJ ~men anders bezien dan wel ze überb:lupt niet bezien, is iets dat Ameri- kaner- vaak niet kunnen begrijpen.

Dat door de oplossing van een probleem andere kunnen worden gecreëerd, die erstige: kunnen zijn, 1s iets, waarvan ik mij afvraag of dat ten aanzien van de MLF als oplossing van een probleem is bezien.

Het antwoord op de vraag waarmede de heer Smith "Zijn lezing aanving, luidt mijns inziens: "They cannot".

Militaire brl!.!ikbaarheid

De Multi Lateral Force (MLF) is, strikt

op zichzelf bezien, een betrekkelijk bruikbaar instrument.

Gemengde bemanningen vormen geen onoverkomelijk probleem, de kwetsbaarheid van de schepen der MLF, die er uitzien als koopvaardijschepen, is mijns inziens betrekkelijk gering. De weersom- standigheden in de Noord Atlantische Oceaan, de enorme dichtheid der scheepvaart, de grote snelheid der MLF-schepen en hun gelijkenis met koopvaardijschepen dragen er toe bij, dat het enorm moeilijk zal zijn de posities van deze schepen voortdurend bij te houden.

Jaren geleden nam ik deel aan een grote NATO-oefening, waarbij ik een ope- ratieve functie had in het hoofdkwartier van een der NATO-bevelhebbers. Gedu- rende deze oefening heb ik ervaren. hoe een hulpschip van de Amerikaanse ma- rine, dat grijs was geverfd, doch er verder geheel uitzag als een koopvaardijschip in minder gunstig weer, gedurende een paar dagen temidden van de drukke scheepvaart onvindbaar bleef voor de pa- trouillerende schepen en vliegtuigen, die het op een rendez-vous moesten 0pvangen om het te escorteren.

Wanneer meri dan bedenkt, dat men in het geval van de MLF te maken heeft met vijfentwintig schepen, die bovendien kwistig radar- en sonar-misleidings- middelen kunnen lanceren, dan kan men zich voorstellen, -dat het buitengewoon moeilijk is en een onevenredig groot aantal schaduwende eenheden vergt, elk schip van deze strijdmacht voortdurend te schaduwen.

Dat de projectielen, afgeschoten door deze MLF-schepen met redelijke nauw- keurigheid hun doel zullen treffen, moet 'men redelijkerwijs veronderstellen.

Hoewel de kwestie van de leiding over de MLF een gecompliceerde zaak is, ben ik van mening, dat ook deze hindernis kan worden, genomen; zij resulteert, gezien de complicaties bij de besluitvor- ming in een "second strike weapon", hetgeen aanvaardbaar is, gelet op de beperkte kwetsbaarheid der MLF.

Resumerende ben ik van mening, dat de MLF "a.n und !ür sich" een militair instrument is, met een zekere bruikbaar- held.

Beschouwingen pro en contra-

Echter, een- instrument waarmede NIET wordt voorkomen "the promotion of independent national nuclear forces".

De loop der geschiedenis is niet te ke- ren. De bom is er, de bom wordt steeds goedkoper en mede dank zij spionnen zijn en zullen steeds mèer landen in de toekomst over hun eigen bom gaan be- schikken en de zeggenschap daarover niet volledig uit handen willen geven) een voorbeeld daarvan is Frankrijk.

De aanvaarding en invoering van de MLF zal hoogstwaarschijnlijk resulteren in een nog verdere verwijdering van Frankrijk uit de NATO-sfeer. Tot dusver waren er in de NATO twee groepen, de niet-nucleaire mogendheden en de nucleaire mogendheden. Met de invoering van de MLF komen er drie groepen, de niet-nucleaire leden, de leden met een eigen kernwapen en een aparte club van MLF-leden. Hoe de invoering van de MLF rou kunnen bijdragen tot grotere eenheid in de NATO is dezerzijds niet duidelijk

In de Nieuwe Rotterdamse Courant werd gesteld, dat de leden van de werkgroep in Parijs hebben geconstateerd hoe de gezamenlijke beschouwing van een probleem als de MLF de leden nader tot elkaar heeft gebracht. Dat mag gunstig zijn voor die leden, doch in wezen is er dan sprake van de vorming van· een clique

"Over the past seven years the Soviet Union has been deploying hundreds of rockets aimed at Western Europe. This array is still growing.

Although programmed US forces would be adequate to meet the threat, there is a good case for replacing some of these programmed forces with medium range missiles.

On military ground, two successi- ve NATO supreme comrnanders, Ge- nerals Norstad and Lemnitzer, have urged deployment of slich missiles to help over Soviet forces directly- threatening Europe. Broader political and psychological considerations are also involved.

The Soviet leaders have not hesita- ted to put their rockets to politica!

use. They have reminded European countries from time to time how easi- ly the USSR could destray the Acro- polis or the orange groves of Italy or, for the matter, all of England and France. Nuclear blackmail addressed to Europe lay at the heart of Moscow's pressure on Berlin over the period 1958-62. It is not surpri- sing, therefore, that Europeans living so near this Soviet nuclear power have been anxious to have a larger role in long range strategie, deter- rence, to complement their existing manning, ownership, and share in control of shorter range missiles."

Over deze passage uit de lezing van de heer Smith is zeer veel te zeggen, doch

':Deze Burger

hoort en leest zo dikwijls het woord "welvaart" en hoe meer hij het hoort en. leest des te ongeloviger hij in dit opzicht wordt. Hij vertrouwt dat woord niet zo erg. Hij gelooft dat de meeste verschijnselen, waaruit die welvaart zou moeten blijken, bedrieglijk zijn. Misschien dat de armoede van vroeger er niet meer is, maar dat werd dan ook hoog tijd - maar om dan juichend van WELVAART te gewagen .••.

Misschien stel ik mijn eisen te hoog, misschien heb ik een irrieel hoge verwachting van welvaart, maar als zij moet worden afgelezen van het aantal auto's, scooters, radio's, tévé's; wanneer men haar aanwezigheid con- cludeert uit de vergroting van het aantal mensen dat een buitenlands reisje , gaat maken, of uit de consumptie van kip; aan de ietwat patser-achtige meneren die een auto boven aan hun verlanglijstje voor een klaas- of kerstcadeautje zetten, dan ontbreekt mij de overtuiging er ja en amen op te zeggen. Als DIT welvaart moet heten, terwijl er nog zoveleri zijn die geen eigen dak boven het hoofd hebben, zolang er meer tévé's dan badkamers zÎjn, zolang, ten bate van dat reisje een geheel jaar bezuinigd moet worden;

zolang wij woonkazernes met hokkige kamertjes bouwen; wij elkaar voortdurend voor de voeten lopen en in de wielen rijden; schouder aan schouder en knie aan knie op krukken aan de toonbank eten en drinken ..•• verbéél- den wij ons welvarend te zijn, omdat wij niet meer zó straat-arm zijn als wij vroeger waren.

Onlangs hoorde ik een econuom zeggen: "De welvaart zit 'm niet alleen in de centjes, ze zit 'm veeleer in de wijze waarop en waaraan die worden be- steed; welvaart kan niet alleen uit een materieel standpunt worden beoor- deeld; wie zijn geld niet besteden kan aan andere zaken dan al die hebbe- dingetjes, dènkt wel dat hij deel heeft aan de (zogenaamde) welvaart, maar dan denkt hij verkeerd".

"Welvaart" en wat de oppervlakkige uitsprekers van dit woord er onder verstaan is een uiterst betrekkelijk en wankelbaar begrip: de goedeliên van bet reisje naar Majorca verstaan er iets geheel anders onder dan de parvenu van de nieuwe Cadillac in de klomp of onder de kerstboom.

Ik ben er zeker van dat de heren Onassis, Niarchos, Goulbenkian en de Emir van Koeweit een treinkamer-bungalow _met oliestook en Bruynzeel- keuken een uiterst primitieve behuizing vinden en het bezit van één Cadil- lac, of Bentley, of Jaguar een teken van schreeuwende armoe. Voor de directeuren van de Bank of America en menig vaderlands grootbedrijf is zelfs het inkomen van de heer Jan Cremer een griezelig schijntje. Maar zó ver ga ik niet. Mijn welvaart ligt een goed eind onder zes staatsiekarossen, twee-en-dertig kamers, twaalf voetknechten en iedere morgen kaviaar en abrikozenjam bij het ontbijt; maar zij begint evenmin bij een kijkkástje, een bromfiets, iedere zaterdag naar de bioscoop en iedere z_ondag kip met appelmoes.

Noemt u de knaap op de brommer die niet verder dan tien kan tellen en het nooit tot elf zal brengen en de meneer in de bungalow met de slee voor de deur, die aan geen redelijk gesprek kan deelnemen symbolen van de

welvaart? --

Dan stellen voor u dit woord en dit begrip iets anders voor dan voor

10 DECEMBER 1964 - PAGINA 2

ik wil mij tot het volgende beperken ter wille van de beknoptheid.

Het militaire, economische en indu- striële potentieel van de landen in West Europa is van die grootte, dat indien het wordt gevoegd bij dat van de Sowjet Unie, de Verenigde Staten worden over- troffen. Zij dl.e aan die uitspraak twijfelen zou ik willen verwijzen naar de publicatie "The military balance 1963- '64" van het Institute for Strategie stu- dies te Londen en naar het artikel "To- tal Wax Potential" van de Zweedse ad- miraal Biörklund in het tijdschrift "NA- TO's fifteen nations van juni-juli 1963.

De beroemde Britse aardrijkskundigde Sir Halford Mackinder heeft er steeds op gewezen, dat het land hetwelk er in -'li-- slaagt het wereldeiland Eurazië te beheersen, ten slotte de wereld zal kunnen overheersen. Men leze hierover Sir Hal- fords' boek "0! demoeratic ideals and reality" en zijn overige geschriften, die in Washington, Moskou en Peking vlij- tig en met aandacht zijn gelezen.

Om bovengenoemde overwegingen zullen de Verenigde Staten onder geen voor- waarde een machtsexpansie van de Sow- jet Unie in West-Europa tolereren, daar- om ook zal nucleaire chantage van West- Europa door de Sowjet-Unie, onmiddel- lijk een nucleair dreigement van de Verenigde Staten tot gevolg hebben*); de de Verenigde Staten kunnen zich niet veroorloven 't potentieel van West-Euro- pa te verliezen, waardoor vroeg of laat de "balance of power" zou kunnen over- slaan ten gunste van de Sowjet Unie. De situatie van een West-Europa, dat door de Sowjets onder de voet gelopen wordt, terwijl de Verenigde Staten hun kernwapens niet durven inzetten om hun eigen land voor vernietiging te bewaren is hypotetisch en zal in de praktijk niet voorkomen, MLF of geen MLF. De Ver- enigde staten kunnen niet gedogen, dat de Sowjet-Unie of China 't wereldeiland Eurazië zouden beheersen.

Zelf bepalen

De reactie van bepaalde landen in West-Europa is dan ook niet, zoals de heer Smith zegt, "to have a larger role in .. etc", maar "to have their own independent deterrent." De reden waarom zij deze "own deterrent" wensen te hebben is niet zozeer, dat zij twijfelen aan de bereidheid van de Amerikanen hun kernwapenen in te zetten, doch omdat deze landen zelf willen bepalen of,. wanneer en waar kernwapens zullen worden gebruikt**) wanneer hun grondgebied in direct gevaar is en bovendien omdat zij in pe verre toekomst zoveel onzekerhe- den zien, dat zij het een te groot risico achten, een ontwikkeling te discontinu- eren, die decennia vergt, wil men haar

·opnieuw aanvangen, en die bovendien een belangrijke technologische "fallout"

geeft op andere gebieden.

De heer Smith noemt in zijn lezing niet het veel aangehaalde "pro-argu- ment", dat de MLF het middel verschaft om West-Duitsland medezeggenschap in nucleaire zaken te geven.

De Duitse Bondsrepubliek beschikt krachtens verdrag niet over kernwapenen. Afgaande op wat de Duitse pers publiceert***), en uit gesprekken, krijgt men niet de indruk , dat in deze repu- bliek in brede kring een onbedwingbaar verlangen naar het bézit van kernwapens bestaat. Waar men zich in Bonn echter om begrijpelijke redenen wel voor inte- resseert is medezeggenschap in:

1e. de lijst van kerndoelen in Oost- Duitsland;

2e. zeggenschap in de beslissing ten aanzien van de inzet van kernwapens in een conflict in Centraal Europa,

wanneer de Verenigde Staten medezeggenschap in deze zaken in het vooruit- zicht stellen bij deelname aan de MLF dan is het te begrijpen, dat Bonn daar warm voor loopt, hoewel men zich in Bonn realiseert, dat aansluiting bij de MLF niet bijdraagt tot betere relaties met Frankrijk.

(Wordt vervolgd)

*) Zoals ook geschiedde bij de Suez:- crisis.

**) Hetzij door daarmede te dreigen, of door ze af te vuren

***) Zie o.a. "Frank!urter Allgemeine ..

van 15 okt. 1964.

BESTUUR LIBERALE STUDENTENVERENIGING AMSTERDAM

Het bestuur van de Liberale Studenten Vereniging Amsterdam is voor het jaar 1964-1965 als volgt samengesteld:

E. W. Loendersloot, Praeses; J. Heems- kerk Az; Vice-Praeses 1; I. de Vos, Vice- Praeses II; Mej. E. H. v. Dooijeweert, Ab Actis; H. IJ. Tankink, Questor; F.

Recourt, Assessor 1; R. de Vries, Asses- sor II.

(3)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

BREDA I

* * In Breda. klinken thans de droe-

* ve tonen van de finale van het muziekschooldrama. De strijd begon twee jaar geleden toen de gemeente aan de uit 1867 daterende Muziek- en Balletschool verdere medewerking en snbsidie ontzegde. De wethouder voor onderwijs en kunstzaken, die al eerder verschillende particuliere instellingen met gemeentelijke snbsidie dichter onder de vleugels van het gemeente- bestuur had gebracht, wenste toen ook meer invloed op het beleid van deze school.

Het stichtingsbestuur daarvan ver- zette zich hevig, kreeg de steun van de Kon. Ned. Toonkunstenaars Vereui- . ging en vele andere sympathisanten;

maar het vonnis werd uiteindelijk toeh geveld. De plaatselijke VVD- fractie zag zich vorig jaar, naar aanleiding van dU alles. zelfs genoopt het vertrouwen in de wethouder op te zeggen.

Terwijl de nieuwe gemeentelijke muziekschool per 3 december de mogelijkheid tot inschrijving heeft ge- opend, balanceert thans de Muziek- en Balletschool c.p de rand van Jie financiële afgrond.

Een lelijke diSsonant voor Breda.

·BREDA 11

* * Er komen deze week oc.k an-

* dere geluiden uit Breda. Het gemeentelijk vervoerbedrijf aldaar is c.vergegaan tot een wervingsactie voor straatveegsters, nadat andere acties voor personeel voor deze dienst had- den gefaald. Het gebrek aan belang- stelling wordt voc.ral toegeschreven aan de geringe status, die aan het vak van straatveger wordt toegekend. Dit ondanks het feit, dat de gemeente Bre- da overdekte electroears heeft aange- schaft. Wellicht zullen de vrouwen verandering in deze situatie. brengen.

Dan volgen de mannen vanzelf wel weer!

ZUILEN

* * Boven dit stukje durven we

* weer het woord zuilen te plaatsen. Het mag weer! Enige tijd geleden werden we opgeschrikt door de mede- deling van de heer Smallenbroek, fractievoorzitter van de i'....R in de Tweede Kamer, dat hij zich gegriefd voelde als wij het woord zuilen gebruiken. Nu zijn Nederlandse pc.litici vriendelijke lieden. Als zij weten, dat zij een ander kwek:::t dan zullen zij trachten dat na te laten. Het woord :ruilen kwam dus niet meer voor in de monden van diegenen, die over omroep plegen te spreken,

Trouw maakte op 1 december aan het krampachtige gebruik van termen als leveilSbeschouwelijk verkaveld"

e.d. ~~n einde door frank en vrij over een reclamezuil te spreken. Het mag dus weer. Wetenschappelijk is het gebruik in de zin van "Trouw" wat vreemd, want essentieel bij een zuil is de levensbeschouwelijke binding van de bedoelde groep. Bij de reclame ontbreekt die geheel. Maar overigens Trouw" mag van ons. Wij zijn niet

~o gauw gekwetst. Maar één ding ...•

nu wij ook weer.

TERUGTRAPREM

* * Deze is van "Het Parool". Wij

* ^{nemen de}^termgraag c.ver als wij evenals Het ParoGl spreken Gver de aanneming van de Anti-REM-wet in de Eerste Kamer. Ondanks een bril- jant betoog van de heer De Wilde, het enige echte tegenpleidooi, kwam de dubieuze wet er door. Wat nu? De REM weg en de zuilen weer het rijk alleen. Is dat a.Iles wat wij aan op- lossingen kunnen opbrengen? Of zijn er misschien technische mogelijkhe- den, die een echte openheid mogelijk maken?

Ze zijn er inderdaad. ,.We kunnen niet schuilvinkje blijven spelen met de techniek" zei mevrouw Van Some- ren in de Tweede Kamer. Het lijkt er wel eens op, dat de minister van onderwijs mr. Bot schuilvinkje speelt met iedereen. Dat gaat natuurlijk niet.

Iedereen heeft hem al lang gezien.

Hij moet nu eens met een beslissing komen en de liefdesverklaringen aan het open bestel waar maken, anders heeft men inderdaad alleen maar op een terugtraprem getrapt.

OVERZICHT SPREEKBEURTEN

1964:

11 december:

12 december:

14 december (studenten) 15 december:

17 december:

18 december:

1965:

8 januari:

9 januari (JOVD):

11 januari:

12 januari:

14 januari:

15 januari:

18 januari:

21 januari:

29 januari:

30 januari:

3 februari:

8 februari:

11 februari:

12 februari:

18 februari:

19 februari:

26 februari:

4 maart:

5 maart:

10 maart:

19 maart:

31 maart:

7 april:

28 april

(Vrouw~norg.

+ JOVD):

Arnhem Arnhem Zuidlaren Amsterdam Zwijndrecht Winterswijk Amsterdam

Emmeloord Vinkeveen Meppel Assen Vlaardingen Zwijndrecht Drachten Baarn Amsterdam Molenaarsgraaf Vlissingen Ruurlo Hoekse Waard Hoogeveen Steenwijk Emmen Winterswijk Wageningen Wolvega Goeree/

Overflakkee Almelo

(Lib. Societeit) Leeuwarden Emmen Gorredijk Heerlen Goes

Gouda

mevr. mr. J. M. Stoffels-van Haaften

J. H. Couzy

mr. W. J. Geertsema ir. L. G. Oldenbanning R. Zegering Hadders mr. H. van Riel mr. W. J. Geertsema

mevr. H. van Someren-Downer mr. F. Portheïne

mr. W. J. Geertsema mr. H. van Riel mr. W. J. Geertsema

mevr. H. van Someren-Downer ir. L. G. Oldenbanning

mr. H. van Riel

mevr. H. van Someren-Downer mevr. H. van Someren-Downer Sidney J. van den Bergh Th. H. J oekes

mevr. H. van Someren-Downer mevr. H. van Someren-Downer ir. D. S. Tuijnman

ir. L. G. Oldenbanning

mevr. H. van Someren-Downer mr. W. J. Geertsema .

dr. K. van Dijk

mevr. H. van Someren-Downer mevr. H. van Someren-Downer Th. H. J oekes

mevr. H. van Someren-Downer mevr. H. van Someren-Downer mevr. :H:. van Someren-Downer mevr. H. van Someren-Downer

mevr. H. van Someren-Downer N.B. In deze opgave zijn niet verwerkt de spreekbeurten, welke door onze

Kamerleden en andere sprekers buiten het verband van onze Partij worden gehouden.

GROTE EN KLEINE APARTHEID

De vrouwengroep Gouda schijnt een

· van de ijverigste te zijn. Wij krij- gen er tenminste vaak aankondigen of verslagen van. Zo ontvingen wij nu een uitvoerig krantenknipsel over een avond- bijeenkomst, die de vrouwengroep sa- men met de JOVD heeft gehouden en waarop drs. F. A. Hoogendijk sprak over

"grote en kleine apartheid in Zuid- Afrika". Hierin gaf hij de indrukken weer, die hij opdeed bij een reis, die hij in maart op uitnodiging van de regering van Zuid-Afrika naar dit land maakte.

De heer Hoogendijk sprak zich uit praktische overwegingen, o.a. ter voorko- ming van chaos onder de verschillende bevolkingsgroepen, Uit als voorstander van de grote apartheidspolitiek en hij lichtte dit nader toe. Anders is het gesteld met de kleine apartheid, waarmee de spreker doelqe op de rassendiscrimi- natie, b.v. dat. blank en zwart niet in dezelfde trein mogen reizen. Hiervan verklaarde hij zich een tegenstander.

Maar het is wel ontzettend moeilijk, omdat men te maken heeft met verschillende culturen, die niet in gelijke ont- wikkelingsfasen verkeren. Wat betreft de kleurlingen (dus mensen van ge- mengd bloed) ziet de heer Hoogendijk als enige oplossing opneming op den duur van deze groep in die van de blan- ken.

CONSUMPTIEF KREDIET

Ter aankondiging ontvingen wij een boekje van een 50-tal bladzijden onder bovenstaande titel over de meest gangbare vormen van gezinskrediet. Het is Uitgegeven in samenwerking met de Nederlandse Huishoud Raad en het Ge- zinsbegrotingsinstituut en geschreven door wijlen mevrouw E. J. Wilzen- Bruins en mevrouw M. Bruyn-Htmdt.

De consument, die behoefte heeft aan krediet, kan hierin zijn licht opsteken, maar het meest waarschijnlijk vindt

men. ^datde brochure gehanteerd zal

Copie voor deze rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.

worden door diegenen, die door een of andere ftmctie in aanraking komen met personen, die tijdelijk· geld nodig hebben. Het boekje is uiteraard zeer be- knopt, maar wel praktisch en duidelijk.

Het begint met een uiteenzetting van handelingsbekwaamheid en wat een akte eigenlijk is, wat gebeurt er als men zijn verplichtingen niet nakomt. Een greep uit de verdere stof: rekening-krediet;

persoonlijke leningen; hypothecair krediet; studie-voorschotten, enz. Een af- zonderlijk hoofdstuk is gewijd aan afbe- taling. Het lijkt ons een bruikbaar boekje. Het kost f 2,75 en men kan het krij- gen door overschrijving op postgiro nr.

228950 t.n.v. Nederlandse Huishoud Raad te Den Haag.

OEGSTGEEST /WARMOND

Deze vrouwengroep komt op woensdag 16 december om half drie bijeen en zal de eer hebben als spreek- ster te horen de nieuwe vrouwelijke burgemeester van Leersum, mevrouw mr. C. M. s'Jacöb-des Bouvrie. Muzikale medewerking (piano) wordt verleend door mej. Brigitte Schädtler uit Leiden.

Plaats van samenkomst: Kasteel Oud- Poelgeest, Warmonderweg, vanaf station Leiden bereikbaar met bus 50 uitstap- peil. halte Marelaan. -

10 DECEMBER 1964 - PAGINA 3

DE SPANNINGEN

AAN HET LOONFRONT

In het onafhankelijk-socialistische Parool schreef de toch waarlijk wel als "progressief" bekend staand~

econoom prof. dr. J. Pen op wqens- dag 2 december naar aanleiding_ van het loonvoorstel der regering o.a.:

"Het door de regering genoemde cijfer van 4, 7 procent mag da~

schraal lijken, het is in feite al roy- aal in die zin, dat het inflatoir zal werken. Weliswaar wil minister All- driessen niet hebben dat de onder- nemers de verhoogde loonkos- ten doorberekenen, maar dat doen zij, zoals iedereen weet, toch. Wij moeten alleen hopen, dat zij het in beperkte mate doen. Die hoop wordt snel kleiner als de loonstijging in de bedrijfstakken veel ho- ger zou uitvallen dan de genoemde richtlijn.

En de hoop op het althans toch nog enigermate binnen de perken houden van de inflalt.ie wordt geheel de bodem ingeslagen als de partijen in de Stichting van de Ar- beid dit compromisvoorstel zouden verwerpen. Dan staat een bevrijde loonvorming voor de deur, bevrijd van alle redelijkheid en geheel in de ban van de gespannen arbeids- markt. Dan staat ons een inflatoire loonstijging te wachten, die aan de controle van de verantwoordelijke organen ontsnapt.

De stichting zou dan hebben be- wezen, dat zij de situatie niet aan kan, en dat alle schoonklinkende en hooggestemde vertogen over de

"eigen verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven" in feite onverantwoor- delijke kreten zijn geweest. Voor dit échec -kan de stichting alleen zichzelf behoeden''.

Dat was wel een heel duidelijke waarschuwing van prof. Pen. Noch- thans is zij twee dagen later in de wind geslagen door één der partijen in de stichting: de gezamenlijke top- figuren der werknemersorgani- saties,

De vrees, hun gezicht te verliezen tegenover een voor rede niet vatbaar deel van hun leden, deed de leiders der vakbeweging eisen stellen en handhaven, waarvan zij zelf wel moeten inzien, dat die op dit ogen- blik en onder deze omstandigheden niet zijn te verwezenlijken.

Vorig jaar was er dezelfde situatie tijdens de drang naar een "for- se loonexplosie". Toen heeft de regering zich op aandrang van wel- haast alle kanten bij . de hoog gestelde eisen tenslotte neergelegd om de vakbeweging uit haar impasse te

helpen. --

Zoiets is echter niet voor herha- ling vatbaar. Het evenwicht in onze economie kan niet permanent worden opgeofferd om interne spanningen in de vakbeweging te voorkomen. Ondertussen ontkennen wij niet, dat ook die spanningen narig- heid kunnen veroorzaken, die nie- mand met gezond verstand kan wensen.

Wij kwmen slechts hopen, dat ook in de vakbeweging dat gezon- de verstand tenslotte de overwin-

ning zal behalen. A.

,.

STALEN MEUBELEN

GISPEN

CULEMBORG

(4)

VRIJHEID EN DEMOCRATm

!

UIT DE PARTIJ

l

HOOGEVEEN

BESPREEKT EEG-PROBLEMEN

De afdeling Hoogeveen komt op 14 december a.s. bijeen om te luisteren . naar de heer K. de Boer, die de problemen inzake de EEG zal bespreken.

R. ZEGERING HADDERS TE HAAKSBERGEN

Op 20 november sprak de vice-voor- zitter van onze fractie in de Tweede Kamer op een openbare vergadering te Haaksbergen.

Vele leden en belangstellendell - ook uit de omringende plaatsen - waren hier bijeen gekomen.

ZWIJNDRECHT BEDRIJFT PRAKTISCHE POLITIEK

De afdeling Zwijndrecht bezocht op dinsdag 1 december met een afvaardiging van 12 leden de Tweede en Eerste Kamer.

De debatten over de belastingverlaging en de REM werden met grote aandacht gevolgd. Tevens werden de begrotingsde- batten gevolgd in de gemeenteraad van Zwijndrecht.

De beraadslagingen gaven een goed in- zicht in het spel der democratie. Onder de bezoekers was ook een afvaardiging van de vrouwen in de VVD van de afdeling.

K. L. GAAIKEMA

SCHUIRINGA OVERLEDEN

Op 30 november j.L overleed te Ha- ren (Gr.) in de ouderdom van 79 jaa.r de heer K. L. Gaaikema Schuiringa, oud- lid van de Provinciale .Staten van Gro- ningen en oud-wethouder van de ge- meenten Oldehove en Haren. ·

Reeds voor de eerste wereldoorlog maakte de heer Gaaikema Schuiringa zijn intrede in de gemeenteraad van Ol- dehove, waar hij gedurende lange tijd wethouder is geweest.

Na de tweede wereldoorlog werd hij in 1946 raadslid in de gemeente Haren en in de eerste raadsvergadering aldaar tevens benoemd tot wethouder. Bij zijn komst in het college van B. en W. be-·

schikte hij reeds over een enorme be- stuurservaring op velerlei gebied. In tal van landbouwfuncties op hoog niveau had hij namelijk zijn sporen reeds ver- diend. Hij vervulde zijn wethoudersfunc- tie met een animo en liefde, zoals men zelden ziet. Dit werk als gemeentebe- stuurder was hem dierbaar.

In 1958 trok hij zich uit zijn functie terug. Door het afdelingsbestuur van de partij werd hem toen een afscheids- avond aangeboden, welke, mede door de aanwezigheid van andere groeperin- gen, tot een ware huldigingsavond uit- groeide.

Zijn werk als Statenlid werd ook bij- zonder gewaardeerd.

De heer Gaaikema Schuiringa was ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en officier in de Orde van Oran- je Nassau.

Mr. A. KORTHALS:ALTES SPRAK VOOR AFD. RIJSWIJK V.V.D. staat

.. open deur" -politiek voor

De afdeling Rijswijk häd voor haar leden een bijeenkomst uitgeschreven in Hotel-Restaurant "Leeuwendaal" op woensdag 25 november jl.

Hoofdbestuurslid mr. A. Korthals Al- tes kwam de Rijkswijkse leden voorlich- ten over de activiteiten van het hoofdbestuur sedert de bestuursvernieuwing, die een jaar geleden heeft plaats gevonden.

Op pakkende wijze lichtte de spreker toe, hoe het hoofdbestuur van de VVD verleden jaar november het beleidspro- gramma grondig heeft vernieuwd, hoe tot de uitwerking van die plannen in het afgelopen eerste jaar is geraakt en welke voorstellen er thans voor de nabije en verre toekomst zijn ontworpen. De heer Korthals Altes wist door zijn zakelijke, maar stellig niet van humor gespeend betoog, direkt van de aanvang af zijn toe- hoorders te boeien.

Alvorens zijn voorlichting in eerste instantie af te sluiten vroeg hij de Rijs- wijkse leden om na een korte pauze tot een direkte gedachtenwisseling te gera-

D DECEMBER l96'ot- PAGINA i

ken, liever dan het alleen beantwoorden van eventuele vragen. Hoezeer dit ve·r- zoek insloeg moge blijken uit het feit, dat de gebruikelijke tijd van beëindigen ver werd overschreden .

TJ. D. KIKSTRA OVERLEDEN

In de nacht van zondag 29 november j.l. overleed onverwacht de heer Tj. D.

Kikstra in de leeftijd van 84 jaar.

De heer Kikstra was jarenlang een zeer actief lid van de afdeling Franeker van de VVD. Door zijn doordacht en gefun- deerd oordeel leverde hij vaak een con- structieve bijdrage aan de vergaderingen.

Ook was de heer Kikstra een trouw bezoeker van de societeitsavonden ·van de Statencentrale, waar hij met zijn geestige vraagstelling dikwijls bijdroeg tot de goede sfeer.

Afdeling en Statencentrale zullen zijn vriendelijke persoonlijkheid erg missen.

GESLAAGDE

CONTACTAVOND IN OPSTERLAND

A.C. H.

Op 15 december a.s. spreekt de heer R. Zegering Haddersin een openbare bijeenkomst te Zwijndrecht in Hotel Swin- dregt om 8 uur.

Wegens gebrek aan plaatsruimte moesten enige afdelingsberichten· blijven overstaan.

Op 30 november sprak mr. D. F. Went voor de afdeling Opsterland over verschillende onderwerpen, welke in de provinciale Sta.ten behandeld zijn. Na afloop volgde een geanimeerde gedachtenwisseling, waarin spr. eveneens op deskundi- ge wijze de landspolitiek behandelde. Het was een geslaagde contactavond.

Scheepswerf & Machinefahriel{

v.h. H. J. KOOPMAN N.V.

DORDRECHT - TEL. 01850 - 5041 en 5042

SCHEEPSBOUW - MACHINEFABRIEK - KETELMAKERIJ

NIEUWBOUW EN REPARATIE-INRICHTING

I

INBOUW EN REVISIE VAN MOTOREN

- - - !

"VOSMER"

TECHNISCHE HANDELSONDERNEMING Wooldriksweg 46

Telefoon (05420) 88 83-90 10

Enschede

Telex 32161

Vertegenwoordigers van: NENE VALLEY COACHWORKS LTD.

Leverancier van CARAVANS voor uw werknemers.

UNITED DAIRY-

MEN

EXPORT VAN ZUIVELPRODVKTEN

PERSOONSDAM 18 ROTTERDAM HOLLAND

De Botterdamsche .Droogdok Mij. N.V.

BETONKEIEN BETON

en

ANTI-KRUIPSTEEN

In kleuren grijs en heiderood

•

Voldoen aan de hoogste eisen Keur en acceptatie op het werk

•

N. V. Heesseltsche Steenfabriek v /h W. P. DE VRIES en CO.

Heesselt (Gem. Varik)- Telefoon Ophemert (03445} 2 71