HET GEZIN 2.0
HET GEZIN 2.0
Huwelijk, nieuwe samenlevingsnormen en hun juridische implicaties
Veerle Allaerts Dirk De Waele Patrick Hofströssler
Th alia Kruger Tony Van de Calseyde
Eric Van der Mussele Christine Van Roy
Antwerpen – Cambridge
Permanente vorming Vlaamse Conferentie van de Balie van Antwerpen 2012-2013
Het gezin 2.0. Huwelijk, nieuwe samenlevingsnormen en hun juridische implicaties Veerle Allaerts, Dirk De Waele, Patrick Hofströssler, Th alia Kruger, Tony Van de Calseyde, Eric Van der Mussele en Christine Van Roy
© 2014 Intersentia
Antwerpen – Cambridge www.intersentia.be
ISBN 978-94-000-0543-3 D/2014/7849/115
NUR 822
Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever.
Intersentia v
VOORWOOR D
Het is anno 2014 een niet te miskennen evolutie: het traditionele gezin maakt meer en meer plaats voor samenlevingsvormen buiten het huwelijk en steeds meer huwelijken eindigen in echtscheiding.
Deze maatschappelijk evolutie brengt heel wat veranderingen met zich mee op juridisch vlak, niet alleen in het familierecht en het familiaal vermogensrecht, maar dit heeft ook heel wat repercussies op andere rechtstakken zoals de sociale zekerheid, de fi scaliteit, het strafrecht, het IPR en het jeugdrecht.
Vandaar het idee van de Vlaamse Conferentie aan de Balie van Antwerpen om de traditionele lessenreeks permanente vorming hieraan te wijden: in het voorlig- gende boek vindt u de schrift elijke neerslag van de voordrachten gehouden in ons 128ste werkingsjaar (2013-2014).
Vanuit hun expertise bespreken de auteurs, allen met ruime praktijkervaring en/
of academische achtergrond, een aantal juridische knelpunten en actuele tenden- sen.
In een eerste bijdrage bespreekt Veerle Allaerts de nieuwigheden op burger- rechtelijk vlak voor de nieuw samengestelde gezinnen. Tony Van de Calseyde onderzoekt de raakvlakken tussen het nieuw samengesteld gezin en het socialeze- kerheidsrecht.
In de volgende bijdragen komen de gevolgen van de breuk aan bod. Christine Van Roy analyseert de verblijfsregeling van kinderen na scheiding van hun ouders en licht de eerste resultaten toe van een empirisch onderzoek sinds het invoeren van de wet van 18 juli 2006. De recente ontwikkelingen inzake internationaal familie- recht en IPR worden toegelicht in de bijdrage van Th alia Kruger, met bijzondere aandacht voor de Rome III-Verordening inzake echtscheiding en de recente rechtspraak inzake ouderlijke verantwoordelijkheid. Dirk De Waele bespreekt de raakvlakken tussen familierecht en strafrecht, waaronder de problematiek van de familieverlating en de kindontvoering. In de volgende tekst geeft Patrick Hofströssler een actuele, praktijkgerichte en onmisbare leidraad voor de afwikkeling van de gerechtelijke vereff ening-verdeling. Tot slot focust Eric Van der Mussele op de problematiek van de specifi eke rol van de jeugdadvocaat die
vi Intersentia Voorwoord
minderjarigen bijstaat, hierbij refl ecterend op de wijzigingen in de nationale en internationale wetgeving in de laatste dertig jaar.
De Vlaamse Conferentie dankt alle voornoemde auteurs en sprekers en is ervan overtuigd dat zij, ieder binnen zijn of haar eigen vakgebied, een bijzonder interes- sante bijdrage hebben geleverd die u niet alleen vele uren leesgenot zal verschaf- fen, maar eveneens een concreet antwoord kan bieden op de talrijke vragen waar- mee u in de praktijk wordt geconfronteerd.
Claudia Van de Velde
Voorzitter van de Vlaamse Conferentie 2013-2014
Intersentia vii
BEKNOPTE INHOUD
Voorwoord . . . v
Het nieuw samengestelde gezin: nieuwigheden op burgerrechtelijk vlak Veerle Allaerts . . . 1 Samenlevingsvormen en sociale zekerheid
Tony Van de Calseyde . . . 19 Verblijfsregeling van kinderen na scheiding van hun ouders en andere gerelateerde topics
Christine Van Roy . . . 53 Recente ontwikkelingen in het internationaal familierecht:
de Rome III-Verordening ( echtscheiding) en recente rechtspraak over ouderlijke verantwoordelijkheid
Th alia Kruger . . . 85 Raakvlakken tussen familierecht en strafrecht
Dirk De Waele . . . 117 Leidraad bij de eerste toepassingen van de nieuwe wet gerechtelijke
verdeling
Patrick Hofströssler . . . 161 Advocaat voor minderjarigen: en wat vandaag?
Eric Van der Mussele. . . 211
Intersentia ix
INHOUD
Voorwoord . . . v
Het nieuw samengesteld gezin: nieuwigheden op burgerrechtelijk vlak Veerle Allaerts . . . 1
I. Inleiding . . . 1
II. Afstamming en ouderlijk gezag . . . 2
III. Het recht op persoonlijk contact . . . 6
IV. Onderhoudsverplichtingen . . . 8
§ 1. Regel: de wettelijke onderhoudsplicht t.a.v. kinderen is verbonden met de wettelijk vastgestelde afstammingsband . . . 8
§ 2. Uitzonderingen . . . 8
§ 3. Omvang van de onderhoudsplicht . . . 10
V. Het erfrecht in een nieuw samen gesteld gezin . . . 11
§ 1. Probleemstelling. . . 11
§ 2. Remediërende wetgeving . . . 12
A. Afwijkende berekening vruchtgebruik van de langstlevende echtgenoot . . . 12
B. Verruiming of behoud van de erfaanspraken van de stiefk inderen . . . 13
C. Beperking huwelijksvoordelen: plafond van artikel 1465 BW . . . 15
VI. Besluit . . . 17
Samenlevingsvormen en sociale zekerheid Tony Van de Calseyde . . . 19
I. Inleiding . . . 19
II. De sociale zekerheid: een huis met vele kamers . . . 20
III. Arbeidsongevallen en beroepsziekten . . . 21
IV. Rust- en overlevingspensioenen . . . 23
§ 1. Rustpensioen . . . 23
A. Werknemers . . . 24
B. Zelfstandigen . . . 27
C. Ambtenaren . . . 28
§ 2. Overlevingspensioen . . . 29
A. De huidige regeling . . . 30
Inhoud
x Intersentia
1. Werknemers – Zelfstandigen . . . 30
2. Ambtenaren . . . 32
B. De hervorming van het overlevingspensioen . . . 33
V. Werkloosheid . . . 35
VI. Ziekte- en invaliditeitsverzekering . . . 40
§ 1. Gezondheidszorgen . . . 40
§ 2. Arbeidsongeschiktheid . . . 42
A. Werknemers . . . 42
B. Zelfstandigen . . . 44
C. Overheidspersoneel . . . 44
VII. Kinderbijslag . . . 45
§ 1. Algemeen . . . 45
§ 2. De rechthebbende . . . 46
§ 3. Het rechtgevend kind . . . 48
§ 4. De bijslagtrekkende . . . 49
§ 5. Bedragen . . . 50
VIII. Conclusie . . . 51
Verblijfsregeling van kinderen na scheiding van hun ouders en andere gerelateerde topics Christine Van Roy . . . 53
I. Inleiding . . . 53
II. Ouders . . . 54
§ 1. Algemeen . . . 54
§ 2. Akkoord . . . 55
§ 3. Gebrek aan akkoord . . . 56
A. Prioritair te onderzoeken verblijfsregeling . . . 56
B. Criteria . . . 59
C. Regelingen . . . 60
D. Bijzondere motivering . . . 61
E. Horen van het kind . . . 62
III. Anderen dan ouders . . . 64
§ 1. Recht op persoonlijk contact . . . 64
§ 2. Grootouders: principieel omgangsgerechtigd . . . 64
§ 3. Derden met een bijzondere aff ectieve band: virtueel omgangs- gerechtigd . . . 66
§ 4. Procedure en modaliteiten . . . 68
IV. Artikel 387bis BW . . . 70
§ 1. De jeugdrechter voor het ouderlijk gezag . . . 70
§ 2. Poging tot verzoening en schorsing voor bemiddeling . . . 70
§ 3. Onderzoeksmaatregel . . . 71
Inhoud
Intersentia xi
§ 4. Voorlopige regeling . . . 71
§ 5. Permanente saisine . . . 72
§ 6. Artikel 387bis BW en artikel 1288, tweede lid Ger.W. . . 73
V. Weigering tot uitvoering – Burgerrechtelijke mogelijkheden voor de benadeelde persoon . . . 74
§ 1. Inleiding . . . 74
§ 2. Procedure en bevoegde rechter . . . 76
§ 3. Maatregelen . . . 79
A. Voorafgaande maatregelen . . . 79
1. Nieuwe onderzoeksmaatregelen . . . 79
2. Poging tot verzoening . . . 79
3. Bemiddeling . . . 79
4. Wijziging van het ouderlijk gezag of de verblijfsregeling . . 80
B. Dwangsom . . . 80
1. Algemeen . . . 80
2. Artikel 1412 Ger.W. . . 81
C. Gedwongen tenuitvoerlegging . . . 82
D. Procedure op eenzijdig verzoek . . . 83
VI. Rechtspleging en rechtsmiddelen . . . 83
Recente ontwikkelingen in het internationaal familierecht: de Rome III-Verordening ( echtscheiding) en recente rechtspraak over ouderlijke verantwoordelijkheid Th alia Kruger . . . 85
I. Inleiding . . . 85
II. Context van de verordening . . . 85
III. Toepassingsgebied van de verordening . . . 87
§ 1. Lidstaten . . . 87
§ 2. Universele werking . . . 87
§ 3. Temporeel toepassingsgebied . . . 88
§ 4. Materieel toepassingsgebied . . . 88
A. Enkel toepasselijk recht . . . 88
B. Echtscheiding en scheiding van tafel en bed . . . 89
C. Internationale zaken . . . 90
D. Begrippen ‘huwelijk’ en ‘echtgenoot’ . . . 90
IV. Rechtskeuze als eerste regel van toepasselijk recht . . . 93
§ 1. De plaats en belang van rechtskeuze . . . 93
§ 2. Wat kunnen de partijen kiezen? . . . 94
A. Toegelaten keuzes . . . 94
B. Begrip ‘gewone verblijfplaats’ . . . 95
C. Begrip ‘nationaliteit’ en ‘dubbele nationaliteit’ . . . 97
D. Lex fori . . . 99
Inhoud
xii Intersentia
§ 3. Wanneer kunnen de echtgenoten kiezen? . . . 100
§ 4. Geldigheid van de rechtskeuze . . . 101
§ 5. Materiële geldigheid . . . 102
§ 6. Formele geldigheid . . . 102
§ 7. Bedenking bij de rechtskeuze . . . 104
V. Toepasselijk recht bij gebrek aan keuze . . . 105
§ 1. Verwijzingsladder . . . 105
A. De regels . . . 105
B. Begrip ‘gewone verblijfplaats’ . . . 105
C. Gemeenschappelijke nationaliteit . . . 106
D. Lex fori . . . 108
§ 2. Confl it mobile . . . 108
VI. Uitzonderingen en beperkingen op het toepasselijk recht . . . 109
§ 1. Een fundamenteel recht op echtscheiding (art. 10) . . . 110
§ 2. Gewetensbezwaren van de forumstaat (art. 13) . . . 112
§ 3. Openbare orde (art. 12) . . . 113
§ 4. Geen bepaling over wetsontduiking . . . 113
§ 5. Enkel recht van een Staat . . . 114
§ 6. Staten met meerdere rechtssystemen . . . 114
§ 7. Het vinden van het buitenlandse recht . . . 115
§ 8. Verbanden met andere rechtsdomeinen . . . 116
VII. Conclusie . . . 116
Raakvlakken tussen familierecht en strafrecht Dirk De Waele . . . 117
I. Inleiding . . . 117
II. Inhoudelijke evoluties in de strafwet geving en in het familierecht . . . 117
§ 1. De specifi eke plaats van familiegerelateerde misdrijven in het Strafwetboek was eigenlijk achterhaald . . . 117
§ 2. De invloed van het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind (Verdrag van New York van 20 november 1989) . . . 118
§ 3. De strafrechtelijke bescherming van minderjarigen in het Belgische Strafwetboek . . . 119
§ 4. De wetswijzigingen na 2006: aanpassingen in het Burgerlijk Wetboek rond verblijfsco-ouderschap . . . 120
III. Misdrijven in het Strafwetboek die verband houden met het familierecht . . . 121
§ 1. Niet-naleven van onderhouds verplich tingen . . . 122
A. Familieverlating (art. 391bis–391ter Sw.) . . . 122
1. Een wettelijke onderhoudsplicht . . . 122
2. Een uitvoerbare rechterlijke beslissing . . . 123
3. Niet-naleving van deze rechterlijke beslissing . . . 123
Inhoud
Intersentia xiii
4. Een wachtperiode van twee maanden is noodzakelijk . . . . 124
5. Een algemeen opzet is voldoende . . . 124
6. De aard van het misdrijf familieverlating . . . 125
7. Bestraffi ng en bijzondere herhaling . . . 125
8. Enkele procedurele aspecten . . . 126
B. Achterlaten van kinderen in een behoeft ige toestand (art. 424 Sw.) . . . 126
1. Materiële elementen van het misdrijf . . . 126
2. Morele elementen van het misdrijf . . . 127
3. Bestraffi ng en bijzondere herhaling . . . 127
4. Procedurele aspecten . . . 127
C. Bedrieglijk onvermogen (art. 489-490bis Sw.) . . . 127
1. Materiële elementen van het misdrijf . . . 127
2. Morele elementen van het misdrijf . . . 128
3. Bestraffi ng . . . 128
D. Ontdraging van inbeslaggenomen goederen en niet naleven van gerechtelijke maatregelen met betrekking tot roerende goederen van echtgenoten (art. 507 Sw.) . . . 129
1. Materiële elementen van het misdrijf . . . 129
2. Morele elementen van het misdrijf . . . 129
3. Bestraffi ng . . . 130
§ 2. Niet naleven van afspraken of rechterlijke beslissingen omtrent het ouderlijk gezag en het verblijfs- en omgangsrecht . . . 130
A. Verlating van kinderen (art. 423 Sw.) . . . 130
B. Onthouden van voedsel of verzorging (art. 425-426 Sw.) . . . . 131
C. Ontvoering en verberging van minderjarigen (art. 428- 430 Sw.) . . . 132
D. Niet afgeven van kinderen (art. 431-432 Sw.) . . . 133
§ 3. Enkele bijzondere misdrijven die van belang kunnen zijn voor de praktijk van het familierecht . . . 135
A. Beroepsgeheim, spreekrecht en schuldig verzuim (art. 458 en 458bis Sw.). . . 135
B. Aantasting van de persoonlijke levenssfeer van minder- jarigen (art. 433bis Sw.) . . . 136
IV. De opsporing en vervolging van familiegerelateerde misdrijven . . . 137
V. Burgerrechtelijke instrumenten ingeval van problemen met onderhoudsverplichtingen of opgelegde verblijfsregelingen . . . 138
§ 1. Ontvangstmachtiging en loondelegatie (art. 203ter BW) . . . 138
§ 2. Vordering tot herziening van de onderhoudsbijdragen . . . 139
§ 3. Artikel 387bis: de blijvende saisine: wijziging van de verblijfsregeling . . . 139
§ 4. Artikel 387ter BW: de burgerrechtelijke dwangmaatregelen . . . 141
Inhoud
xiv Intersentia
VI. Administratieve en jeugdrechtelijke instrumenten . . . 142
§ 1. De Dienst voor Alimentatievorderingen (DAVO) . . . 142
§ 2. Ouderschapsbemiddeling . . . 144
§ 3. Jeugdbeschermingsmaatregelen ten aanzien van het kind . . . 145
§ 4. Ontzetting uit het ouderlijk gezag . . . 146
VII. Internationaalrechtelijke instrumenten . . . 147
§ 1. Met betrekking tot het onderhoudsgeld voor kinderen (pro memorie) . . . 148
§ 2. Met betrekking tot internationale parentale ontvoeringen. . . 148
A. Wat is dat eigenlijk, een internationale parentale ontvoering? . . . 148
B. Het verdragsrecht . . . 149
C. Quid indien zich dan zo een internationale parentale ontvoering echt voordoet? . . . 151
1. België als aangezochte Staat . . . 151
2. België als verzoekende Staat . . . 153
D. Strafrechtelijke initiatieven zijn niet evident en steeds in het belang van het ontvoerde kind . . . 154
E. De rol van het Openbaar Ministerie is nochtans cruciaal . . . . 155
F. Recentere ontwikkelingen in de Europese rechtspraak . . . 158
VIII. Conclusie . . . 159
Leidraad bij de eerste toepassingen van de nieuwe Wet Gerechtelijke Verdeling Patrick Hofströssler . . . 161
I. Inleiding . . . 161
II. De opbouw van de nieuwe wet . . . 162
III. De wetshervorming bereikt vier doelstellingen met dertien krachtlijnen . . . 164
IV. Draaiboek van de gerechtelijke verdeling na de wet van 13 augustus 2011 . . . 168
§ 1. Het brede toepassingsgebied van de procedure: artikel 815 BW . . 168
§ 2. Het vonnis dat de uitonverdeeldheidtreding beveelt: voorafgaande procedure . . . 170
A. De eis is ondeelbaar en onsplitsbaar . . . 170
B. De verplichte, gebeurlijk ambtshalve samenvoeging . . . 170
C. Geen veralgemeende toepassing van artikel 735 Ger.W. . . 171
D. Geen veralgemeende verplichting om alle gekende geschillen op voorhand te beslechten . . . 172
§ 3. Het vonnis dat de uitonverdeeldheid treding beveelt: de aanstelling van de notaris-vereff enaar . . . 172
Inhoud
Intersentia xv
A. De rechter bevordert de akkoorden en verleent daarover
de titel die als akkoordvonnis geldt . . . 172
B. De rechter die de verdeling beveelt, verwijst de partijen verplicht naar een notaris-vereff enaar . . . 173
C. De rechter stelt in beginsel slechts één notaris-vereff enaar aan . . . 173
D. Uitzonderlijk kan de rechter in bepaalde gevallen twee notarissen-vereff enaars aanstellen . . . 176
E. De partijen moeten de notaris-vereff enaar provisioneren . . . . 180
F. Geen aanstelling meer van een notaris die de afwezige of weigerachtige partij moet vertegenwoordigen . . . 181
§ 4. Het vonnis dat de uitonverdeeldheid treding beveelt: andere gerechtelijke mandatarissen die de rechtbank kan aanstellen . . . . 182
A. De eventuele aanstelling van een beheerder . . . 182
B. De rechter kan een deskundige aanstellen . . . 183
§ 5. De uitbreiding of de beperking van de bevolen uitonverdeeldheidtreding . . . 184
A. De wetgever laat maatwerk toe . . . 184
B. Geen noodzaak meer om de zaak te verdagen wegens regularisatie doeleinden na omissie van een andere, noodzakelijkerwijs eerst te vereff enen en verdelen onverdeeldheid tussen dezelfde deelgenoten . . . 185
C. Het geografi sch afl ijnen van de onverdeeldheid die via de Belgische hoven en rechtbanken zal worden vereff end en verdeeld . . . 186
D. Geen wettelijke afwijking op het vlak van de uitvoerbaar- verklaring voor vonnissen die de uitonverdeeldheidtreding bevelen . . . 187
§ 6. De notariële fase van de vereff ening-verdeling . . . 188
A. De start van de notariële fase . . . 188
B. De informatiegaring. . . 191
C. De minnelijke instaatstelling . . . 191
D. De wettelijke instaatstelling . . . 192
1. Algemeen . . . 192
2. Termijn voor de boedelbeschrijving – De boedelbeschrij- ving als startpunt van de termijn van twee maanden voor de partijen om hun aanspraken te doen kennen . . . . 193
3. De invloed van een deskundigenverslag op de termijnen: twee maanden extra vanaf het eindverslag voor de goederen aan expertise onderworpen . . . 196
4. De schending van de termijnen . . . 196
Inhoud
xvi Intersentia
5. De notaris-vereff enaar bezorgt uiterlijk twee maanden na het verstrijken van de laatste termijn voor de partijen hen het overzicht van de aanspraken waarop partijen binnen twee maanden kunnen reageren . . . 197 6. De notaris-vereff enaar maakt zijn ontwerp van verdeling
uiterlijk binnen een termijn van vier maanden op . . . 198 7. De partijen moeten binnen de maand hun bezwaren
doen kennen . . . 199 8. In geval van bezwaar zal de notaris-vereff enaar binnen
de twee maanden zijn advies uitbrengen en het dossier naar de rechtbank zenden . . . 199 9. Indien de rechtbank de zaak na berechting terug
verwijst naar de notaris-vereff enaar, bepaalt de
rechtbank de kalender . . . 200 E. De rechterlijke instaatstelling . . . 201 F. Duidelijke regels voor de gebeurlijke devolutieve werking
van het hoger beroep . . . 202
§ 7. De naleving door de notaris-vereff enaar van de termijnen en
de procedure in vervanging van de notaris-vereff enaar . . . 202 A. De termijnschending . . . 202 B. Het vervangen van de notaris-vereff enaar (nieuw art. 1211
Ger.W.) . . . 203
§ 8. De regeling van incidenten in de loop van de notariële fase . . . 206 A. De rechter kan in elke stand van het geding een beheerder
aanstellen . . . 206 B. De rechter kan in elke stand van het geding een deskundige
aanstellen . . . 207 C. De rechter deblokkeert, op exclusief verzoek van de notaris-
vereff enaar via een tussentijds proces-verbaal, de vereff enings- verrichtingen . . . 207
§ 9. Toepassing in de tijd . . . 209 V. Besluit . . . 210 Advocaat voor minderjarigen: en wat vandaag?
Eric Van der Mussele. . . 211 I. Inleiding . . . 211 II. Externe factoren die het optreden van advocaten voor minderjarigen
toelaten . . . 214
§ 1. Het wezen van de jeugdadvocatuur . . . 214 A. Taak en imago van de jeugdadvocatuur – Evoluerende
inzichten . . . 214 B. Historisch . . . 216
Inhoud
Intersentia xvii
C. Jeugdadvocaten vandaag: internationaal . . . 218
§ 2. Initiatieven van de advocatuur voor de advocaten voor minderjarigen . . . 220
A. De eerste initiatieven binnen individuele balies met het oog op de eff ectieve verdediging van minderjarigen . . . 220
1. Gebrek aan bijstand in kabinet vóór 1994 . . . 220
2. Geen opvolging na kabinetszitting en geen vergoeding . . 220
3. Integratie van permanenties van jeugdadvocaten binnen de balies . . . 221
B. Initiatieven binnen de Orde van Vlaamse Balies voor de eff ectieve verdediging van minderjarigen . . . 223
1. OVB-richtlijn . . . 223
2. OVB-commissies . . . 225
III. Ontwikkeling van internationale normatieve instrumenten die advocaten bijstand aan minderjarigen en toegang tot de rechtbanken voor minderjarigen bepalen . . . 226
§ 1. Internationaal . . . 226
A. Verenigde Naties . . . 226
B. Europa . . . 228
1. EVRM (art. 5 en 6) . . . 228
2. Memorandum “Child Friendly Justice” . . . 229
C. EU-Richtlijnen . . . 231
1. Slachtoff errichtlijn van het Europees Parlement en de Raad van 2012/29/EU . . . 231
2. Richtlijn van het Europees Parlement on the right to access to a lawyer in criminal proceedings and European arrest warrant proceedings, and on the right to have a third party informed upon deprivation of liberty and to communicate, while deprived of liberty, with third persons and with consular authorities . . . 231
3. (Ontwerp)richtlijn COM(2013) 0822 inzake procedure- waarborgen voor minderjarige verdachten in straf- procedures (ontwerp 27 november 2013) . . . 233
4. Internationale sancties en remedies voor onwillige landen . . . 234
§ 2. Nationaal . . . 235
A. Belgische Grondwet (art. 22bis en 23) . . . 235
B. Gerechtelijk Wetboek (art. 495 en 508/1-508/23 Ger.W.) . . . 236
1. Organisatie van de juridische bijstand door de balies . . . . 236
2. Vrijwilligheid, deskundigheid, vergoeding van de aan te stellen advocaten . . . 237
3. Geen uitsluiting van minderjarigen . . . 238
Inhoud
xviii Intersentia
4. Juridische bijstand aan minderjarigen: altijd geheel
gratis . . . 238 5. Voor alle prestaties omschreven in de Wet Juridische
Bijstand . . . 239 6. Een advocaat naar keuze . . . 241 C. De nieuwe Jeugdwet . . . 241 1. Een multidisciplinair actieplan (Voorafgaande Titel, 1°) . 242 2. Specifi eke en permanente opleiding inzake jeugdrecht
voor alle actoren en dus ook voor advocaten
(Voorafgaande Titel, 2°) . . . 242 D. Salduz-wet . . . 243 E. De Wet Familie- en jeugdrechtbanken: het horen van
minderjarigen . . . 245 IV. Ontwikkeling van een deontologie die advocaten toelaat onafh ankelijk
bijstand te verlenen aan minder jarigen, voor eff ectieve toegang tot de rechtbanken en participatie in de rechtszaken die de minderjarige aanbelangen . . . 248
§ 1. Een opdracht voor de balie: garantie van onafh ankelijkheid
als een deontologische hoeksteen . . . 248
§ 2. Automatische toevoeging van een onafh ankelijk raadsman door aanstelling ambtshalve in POS- (VOS-) en MOF-
situaties, en voor BP-stellingen wegens geweld/misbruik . . . 251
§ 3. Minderjarigen zoeken/vinden zelf een raadsman via juridische bijstand . . . 252
§ 4. Kunnen derden als verwanten/kennissen probleemloos bijstand voor de minder jarigen eisen of opvolging door
een advocaat van hun keuze? . . . 252 A. In MOF- en POS-zaken, met de ouders als mee gedagvaarde
partijen . . . 252 B. In andere zaken met advies- en procesposities tegen de
ouders of met mogelijke tegenstrijdigheden van belangen . . . 254 V. Besluit . . . 255
