Josseph de la Vega, Confusion de Confusiones · dbnl

(1)

Josseph de la Vega

editie M.F.J. Smith / vertaling G.J. Geers

bron

Josseph de la Vega,Confusion de Confusiones (ed. M.F.J. Smith). Martinus Nijhoff, Den Haag 1939

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/vega002conf01_01/colofon.htm

(2)

Naamlijst der leden van het Nederlandsch Economisch-Historisch Archief

op 1 januari 1939

Bestuur:

Jhr. dr. P.J. van Winter, te Amsterdam,Voorzitter. (1942).

Mr. Chr. P. van Eeghen, Lid der Directie der Nederlandsch-Indische Handelsbank te Amsterdam,Onder-Voorzitter. (1944).

H.G.A. Elink Schuurman, te Zeist,2e Secretaris-Penningmeester. (1944).

W.A. Engelbrecht, oud-voorzitter der Kamer van Koophandel en Fabrieken, te Rotterdam. (1934).

Mr. P. Hofstede de Groot, Directeur der Amsterdamsche Bank, te Amsterdam.

(1943).

M. Lam Jr., chef der firma M. Lam Jr., te Amsterdam. (1943).

Prof. Mr. N.W. Posthumus, Hoogleeraar in de Economische Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam,1e Secretaris (Apollolaan 72, Amsterdam).

Dr. C.J.K. van Aalst, Oud-President der Nederlandsche Handel Maatschappij, te Hoevelaken. (1942).

A. Andriesse, lid der firma Pierson en Co., te Amsterdam. (1943).

Mr. H.T. Asser, te Laren (1941).

Mr. J. Bierens de Haan, te Haarlem.

Prof. dr. H. Brugmans, oud-hoogleeraar in de Algemeene Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, te Amsterdam (1943).

Mr. A. le Cosquino de Bussy, gemeente-archivaris, te Amsterdam. (1944).

M. Taudin Chabot, lid der directie der Nederlandsche Handel Maatschappij, te Amsterdam. (1944).

Gottfr. H. Crone, Voorzitter der Kamer van Koophandel en Fabrieken, te Amsterdam. (1942).

Mr. D.A. Delprat, directeur der Stoomvaart Maatschappij Nederland, te Amsterdam. (1943).

Mr. P. Dieleman, advocaat, te Middelburg (1944).

J. van Eck, makelaar, te Amsterdam (1941).

Dr. F.H. Fentener van Vlissingen, Voorzitter der Internationale Kamer van Koophandel, te Utrecht. (1944)

Prof. dr. P. Geyl, hoogleeraar in de Geschiedenis aan de Rijks-Universiteit te Utrecht (1945).

Mr. H.A. Hartogh, te Amsterdam. (1941).

Josseph de la Vega,Confusion de Confusiones

(3)

Dr. E. Heldring, oud-voorzitter der Kamer van Koophandel en Fabrieken te Amsterdam. (1944).

Mr. H.C. Hintzen, lid der firma R. Mees en Zoonen, te Rotterdam.

Dr. H.M. Hirschfeld, Directeur-Generaal van Economische Zaken, te 's-Gravenhage. (1943).

G.J. Honig, te Zaandijk. (1942).

J. Hudig W. C.zoon, te Rotterdam. (1943).

Ir. H.I. Keus, directeur der Heemaf, te Hengelo (O.) (1945).

Ir. J.E.F. de Kok, president-directeur der Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij te 's-Gravenhage.

Jhr. F.J.E. van Lennep, lid der firma Patijn, van Notten & Co., te Amsterdam.

(1944).

Dr. F. Mannheimer, chef van Mendelssohn & Co., te Amsterdam. (1943).

Mr. Aug. Matthes, advocaat, te Soerabaya. (1944).

G.W. Melchers, oud-lid der Tweede Kamer, te 's-Gravenhage. (1945).

Ir. J.C. Mollema, te 's-Gravenhage. (1943).

W. Redelmeier, chef der firma Albert de Bary, te Amsterdam. (1944).

L.V. van Rossem, te Rotterdam. (1944).

B.E. Ruys, lid der Directie van de Stoomvaart Maatschappij ‘Rotterdamsche Lloyd’. (1944).

Alb. Spanjaard, Oud-Voorzitter van het Centraal Industriëel Verbond, te 's-Gravenhage. (1943).

A.W. Wichers Hoeth, te Amsterdam. (1945).

HetDagelijksch Bestuur wordt gevormd door de eerstgenoemde zeven personen.

Raad van advies:

Prof. Mr. P.J.M. Aalberse, Oud-Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid, te 's-Gravenhage.

A. de Bijll Nachenius, te Amsterdam.

Mr. R. Bijlsma, Algemeen Rijksarchivaris, te 's-Gravenhage.

Mr. D. Crena de Iongh, President der Nederlandsche Handel Maatschappij, te Amsterdam.

J.H.J. van Deventer, te Amsterdam.

Dr. J.G. van Dillen, oud-onder-directeur van de Commissie voor 's Rijks Geschiedkundige Publicatiën, te Amsterdam.

Edo Fimmen, oud-secretaris van het Internationaal Verbond van Vakvereenigingen, te Amsterdam.

Prof. Dr. Th. Goossens, Hoogleeraar in de Economische Geschiedenis aan de Roomsch-Katholieke Handels-Hoogeschool te Tilburg.

Dr. H.C. Hazewinkel, gemeente-archivaris te Rotterdam.

(4)

Dr. F. van Heek, privaat-docent aan de Universiteit van Amsterdam, te Amsterdam.

K.F.J. Heringa, oud-administrateur, chef van de afdeeling Handel van het Departement van Arbeid, Handel en Nijverheid, te 's-Gravenhage.

Prof. Dr. A.O. Holwerda, Directeur der Nationale Levensverzekering Bank, te Rotterdam.

K.C. Honig Mzn., te Bloemendaal.

Mevr. de Wed. J.H. der Kinderen-Besier, te Amsterdam.

E.H. Krelage, voorzitter van de Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur, te Haarlem.

A. Labouchère, Oud-Directeur der Delftsch Aardewerkfabriek ‘De Porceleyne Fles’ te Delft, te Vogelenzang.

Dr. W.W. van der Meulen, oud-wethouder van Onderwijs, te 's-Gravenhage.

Hendrik Muller, lid der Directie der firma Albert de Bary, te Amsterdam.

Wouter Nijhoff, uitgever te 's-Gravenhage.

N. Ottema, notaris te Leeuwarden.

Eduard Polak, lid van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, te Amsterdam.

Dr. Henri Polak, Voorzitter van den Algemeenen Nederlandschen Diamantbewerkersbond, te Laren (N.-H.).

Edwin vom Rath, Lid der firma Reichmann & vom Rath, te Amsterdam.

Jhr. D.F. Reuchlin, Directeur der Internationale Viscose Compagnie, te Arnhem.

Mr. H.J. Sjollema, advocaat, te Rotterdam.

Mr. J.A. von Sonsbeeck, oud-secretaris van de Vereeniging voor den Effectenhandel, te Amsterdam.

Mr. B.J.M. van Spaendonck, te Tilburg.

Mr. P.G. van Tienhoven, Voorzitter van de Vereeniging tot bescherming van Natuurmonumenten, te Amsterdam.

Dr. W.S. Unger, Gemeente-archivaris van Middelburg.

P. Visser, administrateur, chef van de afdeeling Kunsten en Wetenschappen van het Departement van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, te

's-Gravenhage.

W.G. Wendelaar, Oud-Voorzitter van de Vereeniging voor den Effectenhandel, te Brussel.

(5)

Commissie voor de publicatiën

Jhr. dr. P.J. van Winter,Voorzitter. (1942).

Dr. J.G. van Dillen. (1944).

Dr. W.S. Unger. (1943).

Prof. mr. N.W. Posthumus,Secretaris.

Commissie voor het archief

Mr. Chr. P. van Eeghen,Voorzitter. (1944).

Mr. A. le Cosquino de Bussy. (1943).

H.G.A. Elink Schuurman. (1944).

Prof. mr. N.W. Posthumus,Secretaris.

Eereleden

Prof. Dr. Alfons Dopsch, Weenen.

Prof. Henri Hauser, Parijs.

Prof. Dr. Werner Sombart, Berlijn.

Leden

(De oprichters der Vereeniging zijn door * aangeduid) Prof. Mr. P.J.M. Aalberse, te 's-Gravenhage.

Dr. C.J.K. van Aalst, te Hoevelaken.

Prof. dr. P.J.A. Adriani, te Amsterdam.

A. Andriesse, te Amsterdam.

Mr. H.T. Asser, te Laren.

J. Baruch, te Buenos-Ayres.

Mr. H.L. de Beaufort, te Hilversum.

H. van Beek, te Rotterdam.

C.Th.J. van den Bergh, te Haarlem.

F. Adolf L. van den Berg Jr., te Moergestel.

Prof. Mr. G. van den Bergh, te Amsterdam.

S. van den Bergh Jr., te Wassenaar.

Th.P. van den Bergh, te Amsterdam.

D.G. van Beuningen, te Rotterdam.

Mr. J.W. Beyen, te Bazel.

G. Bicker Caarten A.Jzn., te Rotterdam.

Mr. P.A. Birnie, te Twello.

(6)

B.H. Blankenberg, te Amsterdam.

J.Th. Boelen, te Amsterdam.

J. Boissevain, te Amsterdam.

R.L. Boissevain, te Amsterdam.

Prof. Dr. M. Bokhorst, te Pretoria.

B. Bolderhey, te Amsterdam.

H. Bos Kzn., te Rotterdam.

H.W. Bosch, te 's-Gravenhage.

E.F. Botma, te Groningen.

J.D. Brand, te Overveen.

Jules Bromet, te Amsterdam.

*Prof. Dr. H. Brugmans, te Amsterdam.

Dr. I.J. Brugmans, te Weltevreden.

Prof. Mr. G.W.J. Bruins, te Wassenaar.

J. Brumsen, te Banda- Neira.

G.H. Bührmann, te Overveen.

J.N. Burger, te Amsterdam.

W. Burmann, te Amsterdam.

Mr. A. le Cosquino de Bussy, te Amsterdam.

C.L. le Cosquino de Bussy, te Amsterdam.

A. de Bijll Nachenius, te Amsterdam.

H. van der Bijll, te Amsterdam.

Mr. R. Bijlsma, te 's-Gravenhage.

D. ten Cate Brouwer, te Alfen a/d Rijn.

J.B. Catz, te New-York.

M. Taudin Chabot, te Amsterdam.

F.H. Charbon, te Amsterdam.

Prof. G.N. Clark, te New Barn, near Oxford.

Jhr. Mr. Dr. J.R. Clifford Kocq van Breugel, te Driebergen.

Mr. J. Coert, te Rotterdam.

A. Cohen, te Amsterdam.

Prof. Mr. I.B. Cohen, te Groningen.

C.J. baron Collot d'Escury, te Amsterdam.

H.W. Cremer, te Amsterdam.

Mr. D. Crena de Iongh, te Amsterdam.

J.P. Croin, te Rotterdam.

Gottfr. H. Crone, te Amsterdam.

J.H. Crucq, te Amsterdam.

D.H. van Dam, te Amsterdam.

J.W. Dekker, te Wormerveer.

Mr. D.A. Delprat, te Amsterdam.

J.H.J. van Deventer, te Amsterdam.

E. Diamant, te Amsterdam.

Mr. P. Dieleman, te Middelburg.

H. Diemer, te Rotterdam.

E. van Dien, te Amsterdam.

Prof. Mr. P.A. Diepenhorst, te Amsterdam.

(7)

Dr. J.G. van Dillen, te Amsterdam.

W.N.J. van Ditmar, te Wassenaar.

Ir. L. Doedes, te 's-Gravenhage.

B. van Donselaar, te Rotterdam.

Mr. E.L.G. den Doorn de Jong, te Voorburg.

W. van Driel Jr., te Wassenaar.

Mr. J. Drost, te Rotterdam.

S. Duintjer, te Wildervank.

G.A. Dunlop, te Amsterdam.

J.F. Duwaer, te Amsterdam.

J. van Eck, te Amsterdam.

E. Edersheim, te 's-Gravenhage.

*Mr. Chr. P. van Eeghen, te Amsterdam.

D.C. van Eibergen Santhagens, te Amsterdam.

*H.G.A. Elink Schuurman, te Zeist.

W.A. Engelbrecht, te Rotterdam.

E. Enthoven, te Baarn.

Dr. H.E. Enthoven, te Baarn.

L. van Essen Lzn., te Bloemendaal.

Paul D. Evans, te Burlington, Vermont (U.S.A.) G.F. Evelein, te Eindhoven.

P.H. Faber, te Amsterdam.

Dr. J.J. Fahrenfort, te Amsterdam.

F.H. Fentener van Vlissingen, te Utrecht.

Edo Fimmen, te Amsterdam.

S.J. Flörsheim, te Amsterdam.

Mr. D. Fock, te 's-Gravenhage.

Th. Folkers, te 's-Gravenhage.

R.K. Fraay, te Johannesburg (Z.-A.) Mr. Th.A. Fruin, te Rotterdam.

E. Fuld, te Amsterdam.

Nico van Gelder, te Bloemendaal.

H.P. Gelderman, te Oldenzaal.

D.G. Gerrits, te Amsterdam.

Jul. Ed. Gerzon, te Amsterdam.

Prof. Dr. P. Geyl, te Utrecht.

A. Gleichman, te Rotterdam.

Prof. Dr. Th. Goossens, te Tilburg.

Mr. C.M.J.F. Goseling, te 's-Gravenhage.

Prof. Dr. A. Goslinga, te Amsterdam.

*Prof. Dr. I.H. Gosses, te Groningen.

Mr. F.A.H. de Graaff, te Haarlem.

Tj. Greidanus, te Amsterdam.

D.H. de Haan, te Rotterdam.

J.P. de Haan, te Amsterdam.

Dr. A. Haga, te Zwolle.

Dr. L. Hamburger, te Scheveningen.

(8)

W.A. Hamelberg, te Amsterdam.

J.N. van Hanja, te Scheveningen.

A.E. Hannema, te Harlingen.

Mr. H.A. Hartogh, te Amsterdam.

Frans L. Hartong, te Rotterdam.

Mr. F. van Hasselt, te Den Dolder.

J.B.E. Hauët Jr., te Rotterdam.

Mr. H.C. Hazewinkel, te Rotterdam.

Dr. F. van Heek, te Amsterdam.

DR.E. Heldring, te Amsterdam.

J.F. van Hengel, te Amsterdam.

K.F.J. Heringa, te 's-Gravenhage.

Mr. H.P. van Heukelom, te Amsterdam.

W.A.C. Hiel, te Heemstede.

Mr. H.C. Hintzen, te Rotterdam.

Mej. Dr. J. Hintzen, te Amsterdam.

Dr. H.M. Hirschfeld, te 's-Gravenhage.

C. Hirschler, te Haarlem.

*Mr. P. Hofstede de Groot, te Amsterdam.

Prof. Dr. A.O. Holwerda, te Rotterdam.

J.C. Holtzappel, te Amsterdam.

*G.J. Honig, te Zaandijk.

K.C. Honig Mz., te Overveen.

Mr. P.R. Hoorweg, te Utrecht.

Mr. H.F. Hoyer, te Rotterdam.

J. Hudig W. Cz., te Rotterdam.

Dr. C. Huysman, te Enschede.

C.C.P. Ingwersen, te Amsterdam.

Mr. Ed. Jacobson, te Rotterdam.

Mr. Richard Janssen, te Amsterdam.

C.H.A.J. Janssens, te Tilburg.

J.H. de Jong, te Utrecht.

Mr. L.M. de Jong Schouwenburg, te Amsterdam.

R.A. Kaiser, te Bloemendaal.

J.H. Kann, te 's-Gravenhage.

P.J. de Kanter, te 's-Gravenhage.

Dr. N.J.C.M. Kappeyne van de Coppello, te Loenen a/d Vecht.

A. van der Kar, te Amsterdam.

J.S.C. Kasteleyn, te 's-Gravenhage.

P. Kats, te Voorburg.

J.N. Kattenburg te Amsterdam.

Hugo Kaufmann, te Amsterdam.

Prof. A.B.A. van Ketel, te Overveen.

H.R.E.L. Kettlitz, te Amsterdam.

Ir. H.I. Keus, te Hengelo (O.).

T. Keuzenkamp, te 's-Gravenhage.

L.H. Kiek, te Londen.

(9)

Mr. R.E. Kielstra, te Amsterdam.

Mevr. de wed. J.H. der Kinderen-Besier, te Amsterdam.

Mej. B.W. van der Kloot Meyburg, te Alfen a/d Rijn.

O.S. Knottnerus, te Rotterdam.

Ir. J.E.F. de Kok, te 's-Gravenhage.

J.A. Kolkman, te Utrecht.

S. Korteweg, te Rotterdam.

G.L. Korijn, te Amsterdam.

Prof. Dr. J. Kraus, te 's-Gravenhage.

Mr. B.H.A. van Kreel, te Amsterdam.

C.H. Laan, te Bloemendaal.

J.P. Laan, te Amsterdam.

Mr. W.F.J. Laan, te Denekamp.

W. Labohm, te Amsterdam.

J.H. Lagers, te Amsterdam.

A. Lankhorst, te Heeg.

A.J. de Leeuw, te Amsterdam.

E. Lemberger, te Amsterdam.

Jhr. F.J.E. van Lennep, te Amsterdam.

Mr. J. Leopold, te Rotterdam.

Dr. Ph.B. Libourel, te Delft.

Mr. S.K.D.M. van Lier, te 's-Gravenhage.

Th. Ligthart, te 's-Gravenhage.

Jhr. H. Loudon, te Wassenaar.

F. Lugt, te 's-Gravenhage.

Dr. H. Lütjens, te Amsterdam.

H. Maasdam, te Amsterdam.

H. van Malsen, te IJmuiden.

Mr. H. van Manen, te Zeist.

Dr. F. Mannheimer, te Amsterdam.

A. Marx, te Amsterdam.

Mr. Aug. Matthes, te Soerabaya.

Mr. R. Mees, te Rotterdam.

A. Menko Warendorf, te Enschede.

A. Merens, te Amsterdam.

*Dr. W.W. van der Meulen, te 's-Gravenhage.

J.M. Meulenhoff, te Amsterdam:

Abr. Mey, te 's-Gravenhage.

Mr. A.J. Moll Schnitzler, te Aerdenhout.

Ir. J.C. Mollema, te 's-Gravenhage.

Mr. I. Möller, te Amsterdam.

Mr. E.P. de Monchy, te Hilversum.

Joh. J. Moret, te 's-Gravenhage.

Hendrik Muller, te Amsterdam.

Dr. J.G. Nanninga, te Bussum.

Prof. Dr. D. Nauta, te Amsterdam.

J.G. van Neerven, te Eindhoven.

(10)

A. de Neeve, te Rotterdam.

*Dr. Leonie van Nierop, te Washington.

Dr. C. Noorne, te Amsterdam.

*Wouter Nijhoff, te 's-Gravenhage.

Phs. van Ommeren Jr., te Wassenaar.

Mr. M. Oppenheimer, te 's-Gravenhage.

E. Ostermann, te Amsterdam.

N. Ottema, te Leeuwarden.

M.J. Overeynder, te 's-Gravenhage.

Mr. Dr. J.B. Peyrot, te 's-Gravenhage.

Max L. Philippsohn, te Amsterdam.

Dr. A.F. Philips, te Eindhoven.

A. Pierson, te Baarn.

L. Pieters, te Rotterdam.

A.A. Pit, te Rotterdam.

Prof. Dr. G.A. van Poelje, te 's-Gravenhage.

L. van der Pol, te Rotterdam.

L. Polak, te Amsterdam.

L.F. Pont, te Amsterdam.

J. Post, te Amsterdam.

Dr. F.E. Posthuma, te 's-Gravenhage.

JoH.J. Posthumus, te Bentveld.

*Prof. Mr. N.W. Posthumus, te Amsterdam.

J.D.D. Pruissen, te Haarlem.

L. Proost Hoogendijk, te Amsterdam.

Jhr. Dr. M.R. Rademacher Schorer, te Utrecht.

Mr. C. de Ranitz, te Winsum.

*Edwin vom Rath, te Amsterdam.

W. Redelmeier, te Amsterdam.

Mr. R. van Rees, te Amsterdam.

H.W. Reesink, te Zutphen.

Mevr. Dr. S.C. Regtdoorzee Greup-Roldanus, te Amsterdam.

Jhr. H.J. Repelaer van Driel, te 's-Gravenhage.

Jhr. D.F. Reuchlin, te Arnhem.

Mr. P.J. Reymer, te Roermond.

W.B. Reynen, te Heemstede.

Mevr. A.L. Ribbius Peletier-Wybelingh, te Utrecht.

H. Ringers, te Rotterdam.

S. Rosenberg, te Amsterdam.

L.V. van Rossem, te Rotterdam.

Prof. Mr. G.M.G.H. Russel, te Amsterdam.

B.E. Ruys, te Rotterdam.

Willem Ruys, te Rotterdam.

P. Rijkens, te Betchworth, Surrey, Engeland.

DR.E. Rijpma, te Amsterdam.

Mr. A.E. von Saher, te Amsterdam.

Mr. G.J. Salm, te Amsterdam.

(11)

J. Salm, te Amsterdam.

Jhr. J.A.G. Sandberg, te 's-Gravenhage.

Mr. A. Schadee, te Rotterdam.

J.H. Scheepmaker, te Amsterdam.

P. Schoen Pzn., te Zaandam.

J. Schouten, te Rotterdam.

P.D. Schuller tot Peursum, te 's-Gravenhage.

Mr. Dr. F. Schuylenburg c.i., te 's-Gravenhage.

Sigmund Seeligmann, te Amsterdam.

Jhr. Jan Six, te Amsterdam.

Mr. H.J. Sjollema, te Rotterdam.

L. Slijper, te Amsterdam.

Dr. C. Smit, te Amsterdam.

Dr. H.J. Smit, te 's-Gravenhage.

M.J. Smit, te Zevenbergen.

H. Smidt van Gelder, te Amsterdam.

A. Solleveld, te Wassenaar.

Ph. A. Sondervan, te Amsterdam.

*Mr. J.A. van Sonsbeeck, te Amsterdam.

Mr. B.J.M. van Spaendonck, te Tilburg.

J.C. Spangenberg, te Amsterdam.

Albert Spanjaard, te 's-Gravenhage.

I.J. Spanjaard Dzn., te Borne.

P.N.L. Staal, te Eindhoven.

Paul Stach, te Amsterdam.

C. Stahl, te Rotterdam.

J. Stakenburg, te Rotterdam.

Mr. R. van Steeden, te Amsterdam.

Th.G.H. Stibbe, te Rotterdam.

L. Stokvis, te 's-Gravenhage.

Theo Stokvis, te 's-Gravenhage.

H. Stoppelman, te Amsterdam.

S.W. Swaap, te Amsterdam.

F. Swarttouw, te 's-Gravenhage.

Louis Tas, te Amsterdam.

Jonkvr. J.M.A. den Tex, te Amsterdam.

Mr. P.G. van Tienhoven, te Amsterdam.

Tj. T. Twijnstra, te Wassenaar.

C. van Uden, te Amsterdam.

Dr. W.S. Unger, te Middelburg.

T.V. Valstar, te 's-Gravenhage.

Mr. Alb. Veen, te Rotterdam.

Dr. L.G.J. Verberne, te Breda.

Dr. Th. Verhoeven, te 's-Gravenhage Dr. C. Visser, te Vlaardingen.

C.D. van Vliet, te Bussum.

Mr. A.T. Vos, te Appingedam.

(12)

H.A.A. de Vos, te Nijmegen.

Mr. J.R. Voûte, te Bussum.

D. de Vries, te Rotterdam.

L. Vuyk, te Rotterdam.

A.M. van de Waal, te Amsterdam.

Jasper Warner, te Zwolle.

Mr. W.C. Wendelaar, te 's-Gravenhage.

W.G. Wendelaar, te Brussel, Vorst.

Prof. Dr. Hans van Werveke, St. Denys-Westrem, Gent.

Mr. J. Westerman Holsteyn, te Amsterdam.

C.J.J. Westermann, te Hilversum.

A.H. Wichers Hoeth, te Amsterdam.

Dr. G.A.H. Wiebols, te Amsterdam.

J. Rypperda Wierdsma, te Rotterdam.

Mr. Jb. Willeumier, te Baarn.

Jhr. dr. P.J. van Winter, te Amsterdam.

Mr. J. Wolterbeek Muller, te 's-Gravenhage.

F.L. Wurbain, Vandoeuvres bij Genève.

N. van Wijk, te 's-Gravenhage.

Lamb. G. de Wijs, te Tilburg.

S.S. Wijsenbeek, te Rotterdam.

Mej. dr. G.F. van IJsselsteyn, te 's-Gravenhage.

N. van Zalinge, te 's-Gravenhage.

S.W. Zeverjn, te Amsterdam.

S. van Zwanenberg, te 's-Gravenhage.

Contribueerende instellingen

Accountantskantoor C. de Blaauw, te Amsterdam.

Accountantsassociatie van Klijnveld, Krayenhof & Blazer, te Amsterdam.

Accountantskantoor Thijssen en van der Kieft, te Amsterdam.

Algemeene Nederlandsche Diamantbewerkersbond, te Amsterdam.

Algemeene Nederlandsche Metaalbewerkersbond, te Amsterdam.

N.V.G. Dikkers & Co., te Hengelo (O.).

Bibliotheek der Gemeente Rotterdam, te Rotterdam.

Bibliotheek der Nederlandsche Handels-Hoogeschool, te Rotterdam.

Bibliotheek der Vrije Universiteit, te Amsterdam.

Centraal Kantoor voor de Statistiek van het Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel, te Weltevreden.

Continentale Handelsbank, te Amsterdam.

Firma Duyvis, Stijfselfabriek, te Koog aan de Zaan.

Economische Bibliotheek van het Departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart, te 's Gravenhage.

Eerste Nederlandsche Cement Industrie, te Amsterdam.

Erhardt en Dekkers, te Rotterdam.

(13)

Fuhrmann & Co., te Amsterdam.

Graan Elevator Maatschappij, te Rotterdam.

Handels-Economische Bibliotheek, te Amsterdam.

De Handelskamer, te Rotterdam.

Handel Maatschappij R.S. Stokvis, te Rotterdam.

Handelsveem, te Rotterdam.

Hollandsche Koopmansbank, te Amsterdam.

Instituut voor Arbeidersontwikkeling, te Amsterdam.

Koninklijke Bibliotheek, te 's-Gravenhage.

Koninklijk Instituut voor de Taal-, Land- en Volkenkunde van Nederlandsch-Indië, te 's-Gravenhage.

Nederlandsch-Indische Gas-Maatschappij, te Rotterdam.

Nederlandsch Instituut van Accountants, te Amsterdam.

Nederlandsch Instituut voor Efficiency, te Amsterdam.

Nederlandsche Linoleumfabriek, te Krommenie.

Nederlandsche Vakcentrale, te Amsterdam.

Nederlandsch Verbond van Vakvereenigingen, te Amsterdam.

Nieuwe of Litteraire Societeit, te 's-Gravenhage.

Phs. van Ommeren's Scheepvaartbedrijf, te Rotterdam.

Openbare Bibliotheek, te Arnhem.

Openbare Leeszaal en Bibliotheek, te 's-Gravenhage.

Provinciale Bibliotheek van Friesland, te Leeuwarden.

R.K. Openbare Leeszaal ‘Geloof & Wetenschap’, te Bergen op Zoom.

N.V. 't Raadthuys, te Amsterdam.

Ramaers Textielfabriek, te Tilburg.

Rotterdamsche Verzekering Societeiten, te Rotterdam.

Firma Wed. P. Smits & Zoon, te Utrecht.

Stijfselfabriek De Bijenkorf v/h M.K. Honig, te Koog a/d Zaan.

Thomsen's Havenbedrijf, te Rotterdam.

Universiteits-Bibliotheek, te Amsterdam.

Verbond van Nederlandsche Werkgevers, te 's-Gravenhage.

Vereeniging voor den Effectenhandel, te Amsterdam.

Vereeniging van Oud-Leerlingen der Openbare Handelsschool te Amsterdam

‘Hou' en Trouw’, te Amsterdam.

Vereeniging van Tilburgsche Fabrikanten van Wollen Stoffen, te Tilburg.

De Vries Robbé & Co., te Gorinchem.

Vrijwillige Burgerwacht, te Amsterdam.

Wessanen's Koninklijke Fabrieken, te Wormerveer.

Wilton-Feijenoord, te Schiedam.

Donateurs

Centrale Arbeiders-Verzekering- en Deposito-bank, te 's-Gravenhage.

Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, te Amsterdam.

Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam, te Amsterdam.

(14)

Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Friesland, te Leeuwarden.

Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Haarlem en Omstreken, te Haarlem.

Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rotterdam, te Rotterdam.

Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Rijnland, te Leiden.

Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Tilburg en Omstreken, te Tilburg.

B. Klaare, te Wassenaar.

F. Koenigs, te Haarlem.

Ph. Mees, te Rotterdam.

Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek, te Delft.

W. Pannenborg, te Amsterdam.

Provinciaal Utrechtsch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen, te Utrecht.

Donateurs voor het leven

Mr. J.C. de Beaufort, te Amsterdam.

Jhr. P.H. Bicker, te Driebergen.

W.C. Bonebakker, te Amsterdam.

J.E.F. Bonnike, te Amsterdam.

J.A. Carp's Fabrieken, te Helmond.

Deli Spoorweg Maatschappij, te Amsterdam.

H.Th. Dunnewold Jr., te Bussum.

G. Eschauzier, te 's-Gravenhage.

J.P. Everout, te Amsterdam.

L. van Heek, te Enschede.

Handel Maatschappij H. Albert de Bary en Co., te Amsterdam.

Hollandsche Stoomboot-Maatschappij, te Amsterdam.

Frans Jurgens, te Nijmegen.

Kamer van Koophandel en Fabrieken, te Groningen.

Prof. Dr. D.J. Korteweg, te Amsterdam.

A. de Koster, te Leiden.

*A. Labouchere, te Vogelenzang.

M. Lam Jr., te Amsterdam.

G. Leonhardt, te Amsterdam.

Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, te Leiden.

H.W. van Marle Jr., te Amsterdam.

A.C. Mees, te Ellecom.

Chr. Moes, te Amsterdam.

Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel, te Haarlem.

B. Nierstrasz, te Tervueren.

E.A. Pan, te 's-Gravenhage.

H.D.R. van Peski, te Berlijn.

H.D. Pierson, te Ommen.

(15)

Pierson en Co., te Amsterdam.

J.L. Pierson, te Baarn.

P.J. Roosegaarde Bisschop, te Overveen.

Dr. W. Roosegaarde Bisschop, te Londen.

H. Smulders, te Schiedam.

Dagblad De Telegraaf, te Amsterdam.

Jhr. Mr. G.C.W. van Tets van Goudriaan, te 's-Gravenhage.

H. Tutein Nolthenius, te Vrijenban bij Delft.

Utrechtsche Hypotheekbank, te Utrecht.

Verkade's Fabrieken, te Zaandam.

H.C. Wesseling, te Vlissingen.

Donateurs van het publicatiefonds

Algemeene Nederlandsch-Indische Electriciteit Maatschappij, te Amsterdam.

Bankkantoor Lisser-Rosenkranz, te Amsterdam.

Bataafsche Petroleum-Maatschappij, te 's-Gravenhage.

Gebr. Gerzon's Modemagazijnen, te Amsterdam.

Handelsvereeniging voorheen Maintz en Co., te Amsterdam.

Hengelosche Electrische en Mechanische Apparaten Fabriek (Heemaf) te Hengelo.

Java-China-Japan Lijn, te Amsterdam.

De Javasche Bank, te Amsterdam.

Koninklijke Paketvaart Maatschappij, te Amsterdam.

Koninklijke Stoomweverijen, te Nijverdal.

Koopman en Co., te Amsterdam.

R. Mees & Zoonen, te Rotterdam.

Nederlandsche Bank voor Zuid-Afrika, te Amsterdam.

Nederlandsche Handel Maatschappij, te Amsterdam.

Nederlandsch-Indische Escompto Maatschappij, te Amsterdam.

Directie der Oostersche Handel en Reederijen, te Amsterdam.

Vereenigde Koninklijke Papierfabrieken der firma Van Gelder & Zonen, te Amsterdam.

N.V. Philips' Gloeilampenfabriek, te Eindhoven.

Rhodius-Koenigs-Handel Maatschappij, te Amsterdam.

Scheepvaart- en Steenkolen-Maatschappij, te Rotterdam.

Stoomvaart-Maatschappij ‘Rotterdamsche Lloyd’, te Rotterdam.

De Twentsche Bank, te Amsterdam.

(16)

Commissie voor het boekenfonds Dr. C.J.K. van Aalst.

A. Andriesse.

Mr. H.L. de Beaufort.

D.G. van Beuningen.

W.C. Bolle.

A. de Bijll Nachenius.

Centrale Arbeiders Verzekeringen Deposito-bank.

M. Taudin Chabot.

Mr. A. le Cosquino de Bussy.

Mr. D. Crena de Iongh.

J.W. Dekker.

G.A. Dunlop.

Mr. Chr. P. van Eeghen.

H.G.A. Elink Schuurman.

Edo Fimmen.

Dr. F.H. Fentener van Vlissingen.

J. Ed. Gerzon.

Handel-Maatschappij H. Albert de Bary & Co.

Mr. H.C. Hintzen.

K.C. Honig Mz.

D.R. Hudig.

W.C. Hudig.

J.S.C. Kasteleyn.

L.H. Kiek.

Ir. J.E.F. de Kok.

W. Labohm.

M. Lam Jr.

Jhr. H. Loudon.

Dr. F. Mannheimer.

H.W. van Marle Jr.

A. Marx.

Mr. R. Mees.

Dr. W.W. van der Meulen.

Mr. E.P. de Monchy.

Hendrik Muller.

Mr. H.A. van Nierop.

Wouter Nijhoff.

H.E. Oving Jr.

Dr. A.F. Philips.

H.D. Pierson.

Pierson en Co.

Prof. Mr. N.W. Posthumus.

Edwin vom Rath.

Jhr. D.F. Reuchlin.

G. Ribbius Peletier.

L.V. van Rossem.

Mr. A.C.N.P. Ruys.

B.E. Ruys.

Mr. A.E. von Saher.

(17)

Mr. Jb. Willeumier.

Het Archief is gevestigd te 's-Gravenhage, Laan Copes van Cattenburch 83.

Commies: mej. W. van der Burg.

Het Archief is geopend van v.m. half tien tot half vijf.

(18)

Statuten der vereeniging Het Nederlandsch Economisch-Historisch Archief

gevestigd te 's-Gravenhage

(Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit d.d. 8 Juni 1914 S. 170; aangev. bij K.B. d.d. 9 Juni 1931, S. 699.)

Artikel 1.

De Vereeniging ‘HETNEDERLANDSCHEECONOMISCH-HISTORISCHARCHIEF’ is opgericht op 2 April 1914. Zij is gevestigd te 's-Gravenhage.

ART. 2. De Vereeniging stelt zich ten doel het verzamelen, bewaren en bewerken van het bronnenmateriaal, dat van belang kan worden geacht voor de economische geschiedenis van Nederland, Nederlandsch-Indië, Suriname en Curaçao.

ART. 3. De Vereeniging tracht dit doel te bereiken:

a. door het in eigendom verwerven of in bruikleen ontvangen van

koopmansarchieven, handelsboeken, handelscorrespondenties, koers- en prijslijsten en verdere bescheiden en publicatiën betreffende bestaande of opgeheven handels- en industrieele ondernemingen enz.;

b. door het in eigendom verwerven of in bruikleen ontvangen van archieven, schrifturen en publicatiën van vereenigingen of instellingen, werkzaam op economisch gebied;

c. door het verzamelen van oudere en nieuwe documenten betreffende de economische geschiedenis in het algemeen en van Nederland in het bijzonder;

een en ander ter plaatsing in het archief gebouw van de Vereeniging;

d. door het oprichten van een bibliotheek op economisch-historisch gebied;

c. door het verzamelen van afbeeldingen enz. betreffende de economische geschiedenis;

f. door hetzij het publiceeren van bescheiden en ander bronnenmateriaal op het gebied der economische geschiedenis

(19)

van Nederland, al of niet in eigendom der Vereeniging, alsmede van wetenschappelijke studiën op dit gebied, hetzij het ondersteunen of het bevorderen van de uitgave van dergelijke publicatiën;

g. door alle verdere wettige middelen, die tot het doel van de Vereeniging kunnen leiden.

ART. 4. Door de Vereeniging zal een archiefgebouw worden gesticht ter bewaring van de door haar verkregen documenten.

Zoo mogelijk zal door de Vereeniging ook een Museum worden opgericht, waarin de arbeidsmiddelen enz., belangrijk voor de kennis van de technische ontwikkeling en de economische geschiedenis, zullen worden opgenomen.

ART. 5. Het vereenigingsjaar loopt van 1 Januari tot ultimo December.

ART. 6. De Vereeniging wordt opgericht voor den tijd van 29 jaar en 11 maanden, te rekenen van den dag der oprichting, zijnde 2 April 1914¹⁾.

ART. 7. Leden van de Vereeniging zijn:

le. de oprichters;

2e. zij, die na het verkrijgen van de koninklijke goedkeuring door het Bestuur der Vereeniging daartoe worden benoemd.

De jaarlijksche contributie bedraagt twaalf gulden.

Er kunnen zijn correspondeerende leden, door het Bestuur te benoemen. Zij hebben dezelfde rechten als de overige leden, maar betalen geen contributie.

Donateur of donatrice wordt men door een gift ineens van ten minste ƒ 100.- aan de Vereeniging te schenken of ten minste ƒ 25.- jaarlijks aan de Vereeniging te betalen.

De rechten van leden en donateurs zijn gelijk, behoudens het bepaalde in de artt.

9 en 10.

Het Bestuur kan eereleden benoemen. Deze ontvangen de publicaties der Vereeniging.

ART. 8. Het lidmaatschap gaat verloren:

a. door overlijden;

b. door schriftelijke opzegging, ten minste twee maanden vóór het eindigen van het vereenigingsjaar;

1) Verlengd bij K.B. van 20 Juni 1935 tot 2 April 1951.

(20)

c. door royement door het Bestuur, inzonderheid wegens wanbetaling van de aan de Vereeniging verschuldigde gelden.

ART. 9. Het Bestuur bestaat uit ten hoogste veertig leden, door en uit de leden der Vereeniging te kiezen.

Het Bestuur kiest uit zijn midden een Dagelijksch Bestuur van zeven leden, dat de werkzaamheden onderling verdeelt.

Het Dagelijksch Bestuur vertegenwoordigt de Vereeniging in en buiten rechten.

De leden van het Bestuur ontvangen geen honorarium.

ART. 10. De leden van het Bestuur worden voor den tijd van 5 jaar gekozen. Elk jaar treedt een vijfde of zoo na mogelijk een vijfde der bestuursleden af, volgens een daarvan door het Dagelijksch Bestuur op te maken rooster. De aftredenden zijn terstond herkiesbaar.

ART. 11. De Directeur van het Archief der Vereeniging wordt voor onbepaalden tijd door de Algemeene Vergadering benoemd en is als zoodanig als secretaris aan het Bestuur en het Dagelijksch Bestuur toegevoegd.

De directeur wordt zoo noodig ter zijde gestaan door een Conservator, door het Bestuur te benoemen.

De verdere beambten worden door het Dagelijksch Bestuur benoemd.

ART. 12. Er is een Raad van Advies, bestaande uit:

a. door de Algemeene Vergadering te benoemen personen;

b. ten hoogste vijf door de Algemeene Vergadering te benoemen

vertegenwoordigers van vereenigingen of instellingen, die zich bereid hebben verklaard hunne archieven of gedeelten hiervan in het archiefgebouw der Vereeniging te deponeeren.

Het Bestuur maakt voor elke benoeming een aanbeveling op. De leden van den Raad van Advies hebben een raadgevende stem in alle aangelegenheden, die door het Bestuur aan hun oordeel worden onderworpen. Zij vergaderen ten minste eenmaal per jaar met het Bestuur, dat hen tevens op de hoogte houdt van alle belangrijke zaken, de Vereeniging betreffende.

ART. 13. Bescheiden, die in bruikleen worden aangenomen, kunnen slechts met toestemming van den uitleener worden gepubliceerd.

(21)

Raadpleging van bescheiden door derden kan de deposant van zijn toestemming afhankelijk maken.

ART. 14. Er zal zijn een Huishoudelijk Reglement, dat niet in strijd mag zijn met den inhoud van deze statuten.

ART. 15. Een instructie betreffende het beheer en het gebruik van het Archief zal door het Bestuur worden opgesteld.

Voor de publicatiën, door de Vereeniging uit te geven, zal een Algemeen Reglement door het Bestuur worden vastgesteld.

ART. 16. De inkomsten der Vereeniging bestaan uit contributiën, subsidiën, giften, legaten en de opbrengst van publicatiën.

ART. 17. Jaarlijks wordt in Maart of April eene Algemeene Vergadering gehouden, waarin door het Bestuur verslag wordt uitgebracht over den toestand en de

werkzaamheden van de Vereeniging in het afgeloopen jaar en rekening en verantwoording wordt gedaan van het gehouden geldelijk beheer. Door de goedkeuring dezer rekening is het Bestuur gedéchargeerd.

Tevens worden in deze Algemeene Vergadering de vacatures, ontstaan door de periodieke aftreding van Bestuursleden en in den Raad van Advies, vervuld.

Algemeene Vergaderingen zullen verder worden gehouden zoo dikwijls het Bestuur of de Raad van Advies dit wenschelijk oordeelt of als minstens 25 leden dit in een gemotiveerd schrijven bij het Bestuur aanvragen.

In een Algemeene Vergadering kunnen een of meer voordrachten worden gehouden over onderwerpen, verband houdende met den werkkring van de Vereeniging.

ART. 18. Alle stemmingen over personen geschieden, tenzij de vergadering met algemeene stemmen hiervan wenscht af te wijken, schriftelijk, over zaken mondeling.

Alle besluiten worden genomen bij meerderheid van stemmen.

Bij staking van stemmen over personen beslist het lot, over zaken de Voorzitter.

ART. 19. Besluiten tot verandering der statuten, behoudens nadere koninklijke goedkeuring, en tot ontbinding van de Vereeniging kunnen slechts genomen worden op voorstel van het Bestuur of van minstens 25 leden.

ART. 20.

a. Bij ontbinding van de Vereeniging zullen, met inachtneming van art. 1702 Burgerlijk Wetboek, hare eigendommen

(22)

komen aan het Rijk, ter plaatsing in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage, voor zoover het geschriften betreft.

b. De Economisch-Historische Bibliotheek zal aan de gemeente Amsterdam vervallen, mits op dat tijdstip de gemeente Amsterdam nog zorgt draagt voor de verzameling op soortgelijke wijze, waarop zij dit bij besluit van 26 Mei 1930 op zich heeft genomen.

Deze bepaling mag zonder toestemming van het gemeentebestuur van Amsterdam niet worden gewijzigd.

c. Van de afbeeldingen en de overige eigendommen der Vereeniging bepaalt de Algemeene Vergadering de nadere bestemming.

(23)

[Confusion de confusiones]

Dedicatoria

Al muy Ilustre Señor Duarte Nunez da Costa.

Señor mio.

Si las acciones ilustran los conceptos de la rethorica, es forçoso que como rethórico procure ilustrar mi genio con dedicar á V.M. un tratado de las ACCIONES. Las de V.M. se han ostentado siempre tan primorosas que no desmerecerán las mías su benevolencia, pues fundan la esperança en consagrarle con un ánimo sincero el affecto.

+[3]

La verdad, bien sabe V.M. que se pintó desnuda, con que no estrañará⁺el presentarle desnudos de galanterías unos Diálogos que son un cándido epitome de verdades.

No hubo Philósopho que no comparasse la vida á la mar y haviendo padecido la pobre barquilla de mi ingenio tantas tormentas en sus olas, no es mucho que quiera formar un paradoxo de la çoçobra, haziendo alarde de ser su mayor felicidad la de dar á la C O S T A . A costa de mis ocupaciones, offrezco á la benigna atencion de V.M. este aborto, desseando que ya que logró por cuna la gratitud, merezca por urna el agrado.

+[4]

No ignoro ser un laberintho el deste juego y que los laberinthos⁺de Creta son mas propios para un Dédalo prudente que para un Icaro atrevido, mas decreta mi obligacion que no deven buscar otros alientos que los de V.M. los obsequiosos impulsos de mi pluma. Como P A X A R O tributo á los ojos de V.M. las que me concedió el Amor para adornar sus alas, y como reconocido postro á las plantas de V.M. las que me somministró el coraçon para eternizar sus buelos.

(24)

Llámasse generalmente juego este negocio, y yo digo que es el del H O M B R E este juego; o ya porque todos aspiran en él à serHombres, o ya porque todos entran en él, o ya porque en estaBaraja vale tanto la Espadilla, o ya por lo que tienen

+[5]

algunos de⁺Matadores, o ya por lo que se atiende á los Reyes, o ya porque cada Figura puede ser un thesoro y cada Carta un Triumpho. Luego, si en este Juego quien mas roba mas gana, como puedo dexar de robar las horas á lo preciso si pretendo ganar con estos robos lo gracioso?

Acepte pues V.M. como bizarro este cariñoso holocausto de mi desvelo y assiente por infalible que soy y seré perpetuamente

Leal amigo y servidor de V.M.

que B.S.M.

Don Josseph de la Vega.

Amsterdam y Mayo 24. de 1688.

(25)

Prologo.

Tres motivos tubo mi ingenio para texer estos Dialogos que espero grangeen el titulo de curiosos. El primero, entretener el ocio, con algun deleyte que no desdore lo modesto. El segundo, descrivir (para los que no lo exercitan) un negocio que es el mas real, y útil que se conoce oy en la Europa. Yel tercero, pintar con el pinzel de la verdad las estratagemas conque lo tratan los tahures que lo desdoran, para que á unos sirva de delicia, á otros de advertencia, y á muchos de escarmiento.

Dieron en aborcarse las donzellas de Mileto, y para impedir el senado la barbaribad de las que lo intentavan, iba mostrando por las calles las aborcadas;

+[7]

formidables aspectos devian tener las muertas,⁺pues servian de freno á las desesperadas. Passen los ojos por este discurso los que exercitan sin cordura este enredo y puede ser que les cause tal horror los visages que han hecho en él los que, hallándosse aborcados, murieron furibundos, que les entibie la desgracia el amago, y la lástima el arrojo.

De los Espartanos relata Plutarco que embriagavan á los esclavos, para que sirviessen las indecencias de rémora á los hijos; notavan los desacatos que los exitava á hazer el vino, y pasmando de los gestos huían de las vides. Paren los discretos á contemplar la ignominia con que se rindieron á un profundo letargo algunos atrevidos que no supieron desunirse destas parras y yo me prometo que se aparten como Nazarenos destas viñas.

+[8]

+Si creyeren los Zoylos que, siendo juego el que retrato, es el de los Cientos por lo que pico, confiessen que al mismo punto doy Capote, pues disfraço los sugetos que causan estos assombros.

Tengo por indubitable que á los que no han frequentado este intrincado laberintho, les parecerá que encarezco lo que descifro, mas asse-

(26)

gurense que apena es bosquejo lo que tiene vistumbres de hipérbole y que si hubo retrato en que se conjecturó la grandeza del león por las uñas y tiempo en que se conoció el primor de Apeles por las lineas, apenas se divisan en este retablo las uñas deste león, las lineas deste Apeles, porque el que se resuelve á pisar sus rayas, pregona ser cada yerva de sus tortuosos giros un prado, cada árbol un colosso, y cada alameda un mundo.

+[9]

+Llamóle Confusion de Confusiones por no haver en él sutileza que no encuentre quien la assalte, ni ardid que no halle quien lo rinda; y bien reconocerá el lector atento que en un mapa de tinieblas no puede haver juizio que las comprehenda, ni pluma que las descifre.

No dudo que quien leyó mis borrones, desconocerá el presente por el assumpto, mas acuérdesse que no dissuena á vezes lo jocundo de lo heróyco, y que donde parece delito hablar mas que en Acciones es grangería hazer de la necesidad virtud y enlapar los documentos en las materias que sirven generalmente al pueblo de mayor aplauso y de mayor recreo. En los teatros se oye con fruición á un Davo,

+10 haviéndosse⁺oido ya á un Telefo; y despues de enternecerse el auditorio al ver conduzir Efigenia á la Pira, devierten la tristeza, las jactancias con que se pavonea Stratofanes en la Scena. Para que buele con violencia la flecha es preciso retirar el arco, y para lograr con promptitud el brinco se encoge con natural instinto la fiera.

Esta precissión de vincular los desahogos en los sudores proifessa provar Aristoteles en la Etica, ilustrando el dictamen en la politica. A Achiles le prezenta con citara Homero y el mismo Centauro que le enseñava la milicia para immortalizar los triumphos, lo industriava en la múzica para aliviar los pezares. Pitágoras aprovechava el ocio con el plectro, Sócrates con la melodia, Catón, Tiberio, y

+[11]

Augusto con la pelota. Innumerables philósophos doraron con las fábulas la⁺aspereza de las sciencias, ocultando dentro de los Silenos los thesoros. La secta académica communicó su doctrina con alegorias; Platon solicitava que se acostumbrassen los hombres desde niños á las parábulas y en Candia les enseñavan en múzica las leyes para que sa-

(27)

cassen con Plutarco lo que aprovecha de lo que alhaga y lo que amonesta de lo que deleyta.

Si hubiere algun período que no sea inteligible á los que no kan estudiado philosophia, dialectica o methaphísica, sirva de disculpa al realce ser justo que hable el philósopho como philósopho, el mercader como mercader y el accionista como accionista, uno de sus libros, otro de sus negocios, y el último de sus

+[12]

agudezas, aunque discurriendo⁺el segundo como discreto y el tercero como erudito, no será mucho que a vezes sublimen el estilo, y remonten el buelo. La intencion ha sido de aprovechar; quiera Dios que consiga elpremio de merecer.

(28)

Confusion de Confusiones.

Dialogo primero.

Mercader: Con razon fingieron á Mercurio (Dios de los mercaderes) con alas en la cabeça y en los pies, porque los mercaderes (aunque hay algunos que no tienen pies ni cabeça) parece que tienen alas en los pies por la diligencia con que caminan, y alas en la cabeça, por los pensamientos con que buelan.

Philosopho: Por esso yo no me quiebro la cabeça con letras de cambio, ni me embaraço mas que con mis letras, donde hallo recreo sin molestia, provecho sin pencion, y deleyte sin cuydado; dexo lasCaxas para los soldados y los Bancos para los marineros. La venerable Antiguedad fingió ser Palas diosa de la Sciencia, y los doctos se sirven destasPalas para jugarála Pelota con los necios, que de todo se afligen, de todo se lamentan, de todo se desesperan.

+[15]

Mercader: No niego que esse modo de vida sea el mas tranquilo,⁺mas como con él no se grangea aqui el sustento, sustento ser preciso atender á lo que mas conviene, aunque no sea lo que mas satisfaze. Ya se acabó el tiempo de la Maná, y donde es necessario huír de parecer discreto (no por evitar embidias, sino desprecios) no hay mejor remedio que fingirse bobo como David, quien no se quisiere ahorcar desesperado como Ahitophel. Bien sabeis que Job comparó la vida a la milicia, porque es fuerça vivir siempre batallando con las desgracias, y combatiendo con los Hados. No se puede gozar en este compendio de mizerias el descanso que haveis fingido con el desseo, pues hasta á vuestra propia Palas retrataron los mithologicos armada, para significar que enla misma sciencia no hay mas que luchas, batallas, y combates.

Accionista: Paréceme que basta ya tanto discurrir sin ser en ACCIONES, porque es forçoso que lo censure quien lo supiere, quando se halla tan introduzido en esta Placa este negocio que passa plaça de impertinente el que habla en otra materia, y hay sugetos que sin saber ni por sueños lo que hablan, estan pensando en él hasta en sueños.

Philosopho: Y que negocio es este, que aunque he oydo hablar

(29)

+[16]

+muchas vezes dél, ni lo entiendo, ni me he aplicado á entenderlo, ni he hallado ningun libro que hable en él para que se entienda?

Accionista: Bien digo yo que no sabeis nada, (o Barbon amigo) pues no teneis conocimiento de un negocio enigmatico que es el mas real y el mas falso que tiene la Europa, el mas noble y el mas infame que conoce el mundo, el mas fino y el mas grossero que exercita el orbe: mapa de sciencias y epítome de enredos, piedra de toque de los atentos y piedra de tumulo de los atrevidos, thesoro de utilidades y incentivo de despeños y finalmente un retrato de Sisifo que jamas descança y un simbolo de Yxion que siempre anda en una rueda viva.

Philosopho: No os merecerá mi curiosidad un breve epilogo deste embuste y una compendiosa declaracion deste enigma?

Mercader: Tambien yo os lo suplico, porque andan tan cansadas las comissiones, las cargaciones, y los giros, que quisiera aplicarme á esse nuevo empleo, por ver si puedo aquistar una fortuna y salir, á costa de riesgos, de tantos afanes.

Accionista: Lo mejor y mas gracioso de todo es que sin riesgo podeis ser rico, y

+[17]

sin exponer el caudal á tempestades, correspondientes,⁺desembolços, almahazenes, portes, caxeros, quiebras, y otros accidentes impensados, estais á pique de alcançar la opulencia, mudando solo el nombre en los desaciertos: con que si los hebreos, en padeciendo enfermedades peligrosas, mudan el nombre para conseguir la mejoria, basta al accionista que reconoce que está MAL, mudar el nombre para librarse de todos los peligros que lo amenaçan y de todos los sustos que lo inquietan.

Philosopho: Y que nombre toma? el de Philipe, el de Leonardo, el de Diego?

Accionista: No: porque no necessita de tomar las de villa Diego, para salir de la çoçobra; bastale pegarse con el de FEDERIQUE para ahuyentar los sobresaltos.

y rebatir las persecuciones.

Philosopho: No os entiendo, ni aprendí de los Predicamentos de los Philosophos estasAcciones.

Accionista: Pues quiero satisfazer vuestro anhelo, en la origen deste trato, y conocereis que ni siempre sonlas Acciones para Cavallos, sino tambien para discretos. Formaron unos mercaderes holandeses una Compañia el año de 1602, en que se interessaron los mas poderosos, con caudal de 64^*)toneles y un tercio, y fabri-

*) Cada tonel se calcula en 40000 pesos.

(30)

+[18]

+cando algunos na vios, los embiaron en el de 1604 á buscar, como Don Quixote, á las Indias orientales sus aventuras. Dividióse en porciones diferentes esta machina, y cada porcion (á que llamaronaccion, por la accion que tenia á los avanços el que la puso) fué de quinientas libras de gruessos, que son tres mil florines, aunque hubo muchos que no entraron con una partida entera, sino con parte della, conforme el poder, la inclinacion, y el aliento. Eligieron los navios su rumbo, y sin encontrar con molinos de viento, ni con gigantes encantados, fué tan feliz su viaje, su conquista, y su retorno que, desluziendo elVine, vi y venci de Cesar, lograron un luzido lucro y bolvieron con la ganancia á solicitar mayores triumphos.

Suspendiósse hasta el año de 1612 la primera reparticion, para que fuesse cobrando mas vigorosos impulsos el erario, y destribuyendo entonces los

Administradores 57½ por ciento, añadieron 42½ en el de 1613 para que, embolsando los interessadoslos caudales, empeçassen á gozar mayores opulencias con los despojos.

+[19]

Aumentósse con el tiempola Compañia desuerte que bizarreaoy la⁺mas florida que aplaudela Fama con sus clarines. Remite cada año nueba cargacion, ybuelve nueba riqueza, con que sereparte (lo que juzgan los Directores ser competente, ya en clavo, ya en obligaciones, ya en dinero) conforme los avanços, los dispendios, y los votos, haviéndosse dado hasta el presente 1482½ por ciento y quedando el caudal en mas del valor de cinco tantos de lo que entró cada uno.

Llaman á este thesoro arbol, porque produze cada año el fruto, y aunque algunos no ha llevado mas que flores, hubo otros en que imito á los de Uraba, que se visten dos y tres vezes al año de gala, compitiendo con los Sibilinos, que tenian de oro las ramas y de esmeraldas las hojas. Otros le llaman, como al del paraíso, árbol de saber bien y mal, porque tiene de todo, para los que andan por las ramas, mas yo experimento ser el árbol de la vida, porque hay innumerables que ganan la vida á su sombra, yasseguro que los que se contentaren con cogerle el fruto á su sazon, sin aspirar á arrancarle de una vez las raizes (mereciendo el desengaño del ambicioso que abrió en la fabula de Esopo el abistruz para gozar de una vez todos los huebos) confessarán ser el tronco muy robusto, las raízes muy firmes, las ramas

+[20]

muy durables, las hojas muy bellas, las flores⁺muy odoríferas y los frutos muy sabrosos.

Philosopho: Creo que he apercebido con perfeccion, usque ad ultimas differentias, lo que sea essa Compañia, estas acciones, su

(31)

principio, su lustre, su pompa, su fundamento, su progresso, su govierno, su destribuicion y su estabilidad, mas que tiene que ver esto con el negocio enigmatico que haveis propuesto, con las estratagemas que haveis pintado, con las molestias que haveis encarecido, con no haver riesgo, con mudar nombre, y con otros hipérboles y terminos que me dexaron perplexo, absorto, y confuso?

Mercader: Opino que haya sido, chasco que nos ha querido pegar este hidalgo, con que me resuelbo á bolver á mi atahona, sin empreñarme de viento, ya que no hallo en su exámen otro enigma que el de Sanson,De lo fuerte, salió lo dulce, pues quando entendí que saliesse algun leon Nemeo de lo aspero de aquellas vozes, no encuentro mas que la miel del negocio que nos descrive, encerrándosse en su realidad lo suave, lo dulce, y lo precioso.

Accioista: Porque no presumais de mi sinceridad tan ciego delirio, quiero que sepais que por las mismas extravagancias que descubrís en mis proposiciones, os

+[21]

certifiqué ser enigmatico el negocio⁺que proffesso y que al passo que era el mas real y el mas noble que ha via en la Europa, era el mas falso y infame que ha via en el mundo y para que a proveis lo verdadero deste paradoxe, sabed que ha traçado la necessidad hazér deste negocio juego, transformándo los mercaderes en tahures; y si aun parassen en tahures, seria tolerable el daño, mas lo peor es que han dado algunos en fulleros, y que si bien les lleguen á conocer las flores, se quedan sin embargo con los frutos.

Para mejor inteligencia deste assombro, deveis advertir que tratan en este negocio tres classes de personas, unos comoPríncipes, otros como Mercaderes, y los ultimos comojugadores.

Los primeros viven como Príncipes de renta, gozando cada año la reparticion de las acciones que tienen en su cuenta, o ya dexadas por sus antecessores, o ya compradas con sus caudales: á estos importa poco que valgan mas o menos, por juegos o por nuebas, porque como su intento no es venderlas, sino ir cogiendo el fruto, sólo les sirve el valer mucho de gusto imaginario, considerando (como es en realidad) que á querer venderlas, pueden sacar dellas tan gran precio.

+[22]

Los segundos, como mercaderes, ó compran una partida (que son⁺500 libras) y mandándola transportar á su cuenta (por tener opinion de que valdrán mas, mediante el retorno que se espera de la India o paz que se logra en la Europa) buelven a venderla en va-