Henricus Schynckele, Uitvindingen der liefde Godts · dbnl

Henricus Schynckele

bron

Henricus Schynckele, Uitvindingen der liefde Godts. Petrus de Sloovere, Brugge 1763

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/schy006uitv01_01/colofon.php

© 2017 dbnl

Aen den uitsteekenden minnaer Godts den heiligen Aloysius de Gonzaga. Der Societeit Jesu.

Engelschen jongeling,

Neemt dit Werkje onder uwe Bescherminge: gy zult'er de Zegen Godts over krygen,

is 't dat gy het verzoekt van den alderminnelyksten Godt...

Wat zal immers Godt u weigeren, denwelken gy met eene gestadige liefde hier in dit

leeven zo hebt bemint, dat den heiligen brand deezer liefde ook op uw aenzigt wiert

bemerkt, en de teekens daer af door gansch uw lighaem wierden verspreit? Gelyk in

uw leeven schryft P. Hieronymus Platus het V. kapittel. Gy doet te Roomen nog

dagelyks mirakels; maekt dog, dat hier in Nederland Godt zo gekent worde, dat Hem

te beminnen het eenig voorworp zy van ons doen, en laeten. Maekt, dat alle, die dit

Werkje zullen leezen, ondervinden, dat het eene nieuwe Uitvindinge is van de Liefde

Godts; dat sy met de goddelyke Liefde worden vervult, en dat sy alle hunne werken

doen ter Liefde Godts.

Door Godts almagtig Liefde-kragt Ben ik bezielt, en voortgebragt.

Uitvindingen der liefde Godts Ten opzigt van den Mensch.

Eerste voorstellinge

De Liefde Godts heeft den Mensch geschapen.

Wie is myn eerste beginzel? ... Wie heeft my het weezen gegeeven? .... Deeze kennisse is den grondregel van myne plichten.... De reeden overtuigt my immers, dat ik eer, dienstbaerheit, onderwerpinge, en liefde schuldig ben, aen die my het leeven heeft gegeven.... Wie kan het anders zyn, als het Weezen zonder begin? ....

'T is van eene almoogende hand alleen, dat ik hebbe, 't geen ik hebbe....

a Exodi 3.

Den welken is, die hy is, heeft alle dingen geschapen; dog geschapen met wysheit en voorzienigheit... Maer wat heeft'er voor beweegreeden gedient aen die opperste Wysheit, om my uit den niet te trekken? ... Sy is immers niet blindelings

voorsgegaen... Geene noodzaekelykheit heeft den onafhangelyken Godt hier toe gedwongen... Wat heeft Hem dan beweegt, om my te scheppen; en zo te scheppen, gelyk ik ben? ... Hy heeft van der eeuwigheit gewilt, dat ik'er in den tyd zoude zyn... Dan waerend'er nog geene schepzels, die by den Almoogenden Godt konden afsmeeken myne scheppinge, wanneer Godt vaststelde, dat ik in de achthiende eeuwe na de geboorte van J

uit niets zoude iets worden.... Wat beweeginge had Godt tot zo eene stellinge?... Wat beweegingen konde Hy anders hebben, als de liefde, de welke de ziele is van alle goedheit? ... De Alvattinge Godts vertoonde aen syne Almoogentheit ontelbaere schepzels, om-ze uit hunnen niet te trekken: de liefde deed de Almoogentheit op my vesten; en maekte, dat de dry goddelyke Perzoonen zeiden:

a

laet ons

mensch maeken na ons beeld

a Genes. I. 26.

en gelykenisse... Hier door heb ik in den tyd het leeven ontfangen. Glorie, eer en lof zy aen Godt.... Syne liefde heeft my uit den niet gehaelt.... Aen die goddelyke Liefde ben ik schuldig al wat ik heb.... Sy heeft'er duizende, en duizende

voorbygegaen; maer duizende, die beter, getrouwiger, en heiliger zouden zyn geweest,

als ik ben!... Wie zal vatten, waerom die liefde voor my is geweest eene liefde van

voorkeur? Ach! ik verlieze my in den diepen afgrond van die liefde... Maer volgt

hier uit niet, dat ik het ondankbaerste van alle weezen ben, is 't dat myne liefde niet

zy eene liefde van voorkeur ten opzigt van dien Godt, wiens liefde my aen zo veele

schepzels heeft voorgestelt? .... De liefde der schepzels, wanneer sy my meerder

jonst bewyst, als aen andere, kan my wel bekooren: maer stelt die liefde in een

evengewigt met de liefde van voorkeur, die Godt tot my en heeft gehad, en nog heden

heeft; gy zult terstond zien, dat'er meer verschils tusschen is, als tusschen den dag,

en de nagt; tusschen het goud, en het loot. Ja, geen schepzel zoude liefde van meerder

jonst, en grooter agtinge voor my konnen heb-

ben, ten waer de liefde Godts het aen dat schepzel had ingegeeven... Dit, of dat schepzel, die, of dees perzoon draegen agtinge tot u, en genegentheit... Maer waer het zaeke dat dit schepzel, die perzoon voor de oogen zagen eenen anderen mensch, die onvergelykelyk meer begaeftheden had, als gy; hoe haest zouden sy hunne liefde van u aftrekken, en liever vestigen op dien onvergelykelyken mensch!.... Wat zoud'et zyn, dat die liefde van dit, of dat schepzel uwe overgroote ondankbaerheit voorzag;

dat'et aen haer middagklaer wiert vertoont, dat gy'er de genegentheit af zoud versmaden, en met de voeten betrappen? Al die verfoeilyke zonden, die gy eens zoud gedaen hebben, waer 't dat Godt u uit den niet had getrokken, zag Godt met die onfaelbaere wetenschap, met de welke hy wist, dat

Tyrus en Zidon boetveerdigheit zouden gedaen hebben, waer't dat sy de wondere teekens hadden gezien, die in Corosaïm, en Bethzaïda waeren geschied.... Niet tegenstaende die Alweetentheit, heeft Godt u geschapen, u ziel en lighaem gegeeven, en met zo een voorkeur geschapen, dat

a Matt. II.

Hy'er by millioenen heeft laeten liggen in den niet, die zelfs de Engelen in heiligheit zouden overtroffen hebben, hadden sy die gunste genooten, die den misdaedigen Godt u zo genadelyk heeft verleent.... Zou ik nog ooit eene liefde van voorkeur konnen weigeren, aen die my buiten zo veele duizende heeft verkoozen? Zou ik het schepzel ooit meer konnen agten, als den Schepper, wiens goedjonstige liefde my boven zo veel moogelyke schepzels heeft gestelt, geagt; bemint? .... Neen, waerlyk neen... Godt, en syne liefde voor al ... Dat Godt in my leeve, en syne liefde in my heersche... Liever allen goed zal ik derven, als Godt minagten, dan de schepzels;

liever sterven, als de liefde van mynen Godt niet voorstellen aen al, wat lieflyk, en aentrekkelyk is in de schepzels.

Maer wat was het einde van die Liefdeschepper, wanneer se te zaemen met de

Almoogentheit beweegde den Vader, den Zoon, en den Heiligen Geest, om my uit

den niet te trekken? Wat wilde de liefde van my, als sy my buiten zo veel andere

onderscheidde, en liefkoosde? Ach! wat kan liefde anders begeeren, als

liefde? Sy vraegt van my, dat ik haer beminne.. Wat wanschepzel zou ik zyn, waer't dat ik dit haer weigerde? Het herte, dat ik hebbe, is my geschonken van de Liefde Godts: wat is'er reedelyker, als dat ik'et gebruike, om Godt te beminnen?.... Ja, ik moet aen de liefde wedergeeven, 't geen in my van de liefde is gevormt. De liefde is het begin geweest van myne scheppinge; 't moet'er ook het einde af zyn..Godt heeft my door, en met syne liefde voorkoomen, wat kan ik min doen, als die liefde met wederliefde beantworden?

Maer eilaes! wat heb ik min gedaen? De liefde heb ik niet bemint! hoe veele jaeren zynder nu niet voorbygegaen, dat ik zelfs niet gepeist hebbe op die liefde! ... Van de kant van Godt 't was al liefde; van mynen kant 't is al koelheit geweest,

ondankbaerheit, en wederstand... Ach! hebbe ik zo lang zonder wederliefde te geeven

aen de Liefde Godts konnen leeven? Waerom sterve ik van daeg niet van droefheit,

en schaemte? Ach! liefde van Godt, om wie de Almoogentheit my uit niet heeft

getrokken, maekt dog, dat Godt van deezen oogenblik zig keere tot my; en ik zal uit

liefde van mynen Godt my keeren tot Hem..

Ik zal, ik wil, ik zegge u nu, mynen Godt! 't geen Petrus zeide aen J

:

Heere ik beminne u. Myn einde in doen en laeten zal voortaen zyn Godt beminnen, liefde voor liefde aen Hem geeven. Dit zal voortaen de bezigheit zyn van myn leeven. Maer Heer! wat kan, wat zal ik doen, ten zy gy uit liefde, en genegentheit my voorkoomt, helpt, en opvolgt?... Ik kan immers niet een gepeis ter zaligheit opvatten, ten zy door, en met uwe genade?.... Maer wat reden hebbe ik niet van hoopen dat gy my gunstig zult zyn?...

Vraegt, zegt J

, en u-lieden zal gegeeven worden... Ach! mynen Godt! geeft my de liefde tot U, dit vraege ik, dit begeere ik door onzen Heer J

...

Uwe Liefde, mynen Godt! mynen Al! heeft my geschapen; geeft my een ginsterken van dien onuitblusselyken brand van uwe Liefde, op dat ik zo eenen goeden, zo eenen uitverkiezenden, zo eenen minnelyken Godt beminne tot inder eeuwigheit.

a Joann. 21 17.

b Matt. 7. 7.

'K was eerst een klomp van aerd', en slyk:

Nu ben ik mynen Godt gelyk.

II. Voorstellinge

De Liefde Godts heeft den Mensch doen vormen na het beeld, en gelykenisse Godts.

Het zigtbaer A

, hemel, zee en aerde, 't geen met een woord alleen was geschapen,

verkondigde nu de glorie van den Schepper; en aenbad met een roepende stilswygen

syne Almagtigheit. De Liefde Godts moeste dan de voornaem-

ste rol gaen speelen... Sy komt op het tooneel des werelds; voegt haer by de Wysheit, die bezig was met haer vermaek te neemen in het bespiegelen der schepzels, die sy

a

al speelende had gemaekt. Ja, Goddelyke Wysheit, zegt sy, groot zyn uwe werken, en weerdig van die

voorskoomt uit den mond van den Alderhoogsten... Maer waer zynd'er schepzels, die uwe milde grootdaedigheit zullen verkondigen aen de

nakomelingen? En van eeuw tot eeuw met reeden, verstand, en wille u zullen looven en pryzen?... Ach! dat het dog de alderheiligste Dryvuldigheit geliefde een weezen te scheppen, die hier toe bequaemheit heeft!.... De goddelyke Wysheit bemint te veel, die haer beminnen, om met de liefde niet te gaen voor den throon van de aenbiddelyke Dryvuldigheit. De Liefde voert het woord: Gezegende Dryheit, zegt sy, en

onbescheiden Eenheit, voltrekt uw werk... De hemelen, en het firmament verwagten schepzels, de welke het aenzigt om hoog draegen, om die hemelsche schoonheden te aenschouwen... Daer is nog geen schepzel gevormt, die gebied hebbe over de

a Prov. 8.

b Eccli. 24.

visschen, over de vogelen, en over geheel het aerdryk... Zo sprak sy, en sweeg...

Maer tot teeken, dat haer verzoek gunstelyk wiert toegestaen, zeide Godt:

laet ons den mensch maeken na ons beeld, en gelykenisse.

Zo verkreeg de Liefde, dat den mensch na het beeld Godts geschapen wiert... Ook terstond bragt die Liefde tot dat beeld Godts alle dieren, die het zelve met neederigheit aenbaden.... Veel gelux, ô mensch! dievan Godt uit liefde boven alle zigtbaere schepzels zo verheerlykt zyt! maer weet gy wel, dat gy maer op die voorwaerde geschapen zyt na het beeld Godts, dat gy de gelykenisse van uw voorbeeld bewaert?....

Ja, mensch, dit is uw pligt, en verbintenisse.... Uw meeste zorge, en uw bezonderste werk moet zyn, het beeld, en gelykenisse Godts in u te bewaeren.... 'T is op deeze gelykenisse, dat gy in 't oordeel Godts zult onderzogt worden.... J

uwen Regter zal u in de hemelsche Tabernakelen aenneemen, is 't dat Hy in u alsdan nog vind het waer beeld, en de onvervalschte gelykenisse Godts... Hy zal u verwerpen, is 't dat het goddelyk Beeld, die Godts gelykenisse, in u is ge-

a Genes. I. 26.

schonden... Wie schend dat Beeld?... Alle die, de welke de onbeschaemtheit hebben, van doodzonde te doen. Op dusdaniger voorhoofd staet geprint het kenteeken van dat wanschepzel van 't welk geschreven staet in het boek der openbaeringe:

is't dat iemand het teeken van de beest ontfangt in syn voorhoofd, deezen zal drinken van den wyn des gramschaps Godts. En hy zal gepynigt worden met den vyere, ende zolpher. Neen: den zondaer verstaet de eere niet, de welke hy heeft van geschapen te zyn na het beeld, en gelykenisse Godts:

hy is vergeleeken by de reedenlooze dieren, en is hun gelyk geworden.

c

Nabuchodonozor had het huis Godts berooft van de heilige Vaten: wat is het te verwonderen, dat de nagelen van Nabuchodonozor gelyk als vogels-klauwen wierden?

'T is de bemerking van Cyrillus Hierosolymitanus

... Wanneer Godt zag, dat der menschen boosheit meenigvuldig was op d'aerde; dan zag Godt in de menschen syne gelykenisse niet: daerom

zeide Hy, dat den mensch vleesch was.

a Apoc. 14 9. 10.

b Psalm. 48. 13.

c Daniëls I. & 4.

d Cyr. Hier.cat. 2.

e Gen. 6.

David zag in den geest van voorzegginge de Jooden, en de Roomeinen, van wie J

gepynigt, en gekruist zoude zyn:

en David geeft hun den naem van grypende, en briesschende leeuwen, kalveren, stieren, en honden.... Zo waeragtig is'et, dat den zondaer de gelykenisse Godts verliest, en het beeld draegt van de beesten! De doodzonden zyn onbeschaemde treeken in het alderzuiverste beeld Godts... Sy zyn dat vuil, en stinkende vernis; 't geen de gelykenisse Godts schandelyk bedekt.... Sy zyn die hamerslaegen, die het beeld, en gelykenisse van den leevenden Godt veranderen in het beeld, en gelykenisse van eenen Afgod... Hoe kan het dan geschied zyn, dat ik die zo ligtelyk hebbe durven begaen?.... Ach! wat ongelyk heb ik hier door aen Godt gedaen? Wat schande, wat oneer! Als Schepper had Hy regt, dat ik geen vremde, geen schandige treeken zoude getroffen hebben in syn beeld. En ik, onbeschaemden ik! hebbe het beeld van onzuivere liefde daer overgetrokken! ik heb'et met het vet van de vleeschpotten van Egypten besmet, en met te veel dronkmaekende-nat bezoedelt! Ach Heer! ik be-

a Psalm. 21

kenne myne ongeregtigheden: ik ben pligtig van gequetste goddelyke Majesteit: maer besproeit my met hysoop, en dat beeld, 't geen uwe Liefde my bezorgt heeft, zal gereinigt worden... Wascht my met het Bloed van J

, en de treeken van uwe Godtheit zullen te voorschyn koomen... Neen: ik zal voortaen door d'overtreedinge van uwe geboden uw goddelyk Beeld niet schenden; ik zal liever door eene stipte onderhoudinge van die uwe gelykenisse in my vernieuwen, en vermeerderen. Want 't is wederom al eene Uitvindinge van de Liefde Godts, dat gy ons uwe geboden te kennen hebt gegeeven.... Niet een gebod is'er, wiens onderhoudinge in ons niet vermeerdere het beeld, en de gelykenisse, na de welke Godt ons geschapen heeft....

Het eerste gebod is Godt beminnen: hoe meer ik dit onderhoude, hoe meer ik myn goddelyk voorbeeld gelyke: want Godt zig nu, en altyd bemint... Godt myn voorbeeld geeft glorie aen synen naem; ik gelyke Hem, als ik den naem Godts eere, en loove...

Godt myn voorbeeld is gestadig bezig met syne grootheden.... De Liefde Godts heeft

gemaekt, dat het my geboden is den zondag

te heiligen, op dat ik zo gelegentheit zou hebben, om na myn voorbeeld my met de

Grootheden Godts bezig te houden.... Godt myn voorbeeld heeft agtinge voor de

ouders, en oversten: want Hy belooft een lang leeven aen die-ze eeren: het

onderhouden dan van 't vierde gebod zal my meer, en meer doen naderen aen de

gelykenisse Godts... Godt bemindt den mensch, en wilt hem allen goed. Als ik my

nu zal wagten van den even-mensch te hinderen in goed, in naem, in faem, in leeven,

in al wat hem aengaet; en als ik hem zoeke te bewyzen, 't geen ik aen my zoude

willen gedaen hebben; ik zal doen na myn voorbeeld, en ik zal de gelykenisse Godts

in myne zeeden vertoonen.... O wondere Uitvindingen van de Liefde Godts! Sy

bezorgt de geboden Godts... En 't geen Godt my gebied, is den alderzekersten middel,

om in my te vermeerderen de eer, en luister, die ik in myne ziele draege, van

geschapen te zyn na het beeld, en gelykenisse Godts... Met uit te drukken de

gelykenisse van myn voorbeeld, zal ik eens het geluk hebben, dat ik koome tot het

eeuwig beschouwen van de oneindelyke volmaektheden van

dat voorbeeld: en alle syne geboden helpen my, om die gelykenisse in my te betoonen... Ik wil, ik zal dan uwe geboden, mynen Godt! op het alderernstigste onderhouden, en ik zal-ze onderhouden, om myne schuldige dankbaerheit te toonen aen uwe Liefde, die my na uw beeld, en gelykenisse heeft doen vormen... Laet dan toe, ô Heer! dat ik tot U met uwe Bruid de heilige Kerke durve bidden,

dat gy, die door uwe geboden uw beeld vernieuwt, ons geeft een onschendbaere genegentheit uwer Liefde, op dat wy aen U eens wedergeeven, 't geen U toekoomt.

a In secretis ad Postul. Charit.

Ziel schept in Godt vermaek, en lust:

In Hem alleen is waere rust.

III. Voorstellinge

De Liefde Godts heeft den mensch geschapen, om Godt hier namaels te bezitten.

De Liefde Godts waekte over de belangen van den mensch in syne scheppinge...

Sy bestierde den goddelyken sterveling het beeld, en gelykenisse Godts in syne ziele

zoude vertoonen. Sy heeft

vyf volle dagen laeten voorbygaen, eerse gewag heeft gemaekt van den mensch...

Sy liet in het begin de hemelen scheppen: en de hemelen waeren met engelen vervult...

De aerde wiert geschapen; en sy wiert gegeeven aen leevende, dog reedenlooze

zielen.... De wateren waeren alreede vervult met het swemmend gediert... Het

firmament des hemels diende voor 't gevogelte over d'aerde.... Dit zag de Liefde; en

bekende geerne, dat alle dingen, die Godt gemaekt had, goed waeren.... Maer Liefde,

alderwyste Liefde Godts! laet toe, dat ik vraege, waerom de scheppinge des mensch

word uitgestelt, tot dat alles geschapen is, en alles aen andere tot lot, en woonste is

gegeeven?... Wat blyft'er over, om den mensch te begiftigen?... Schikt gy de

hemelen voor hem? De engelen zynder alreede in... Zullen sy de logt, of d'aerde

voor hunne altydduurende wooninge bekoomen? De dieren, en het gevogelte zyn

alreede in 't bezit hier van gestelt.... Ach Liefde! waer zult gy dog het menschdom

plaetzen, en wat erfdeel blyft'er voor de menschen over? Wat erfdeel? Een erfdeel

zonder weerga! De Liefde, de zorgvuldige Liefde Godts

heeft gewagt, tot dat'er niets overig was, om tot loon, en erfdeel te dienen aen den mensch, als Godt zelfs... Sy wilde wel, dat het leste Werk Godts zoude den mensch zyn: maer sy wiste ook wel, dat dit leste werk wel zo een verheven einde zoude gehad hebben, als het eerste.... De engelen waeren wel het pronkstuk van de goddelyke Mildaedigheit; maer de Liefde Godts werkte uit, dat den mensch maer weinig minder gemaekt wiert, als de engelen: dat Godt met eerlykheit, en eere hem kroonde, en hem stelde over de werken zynder Handen... De aerde was te slegt, om het erfdeel te zyn aen dien, aen wiens voeten de dieren des velds moesten onderworpen zyn... Al was den mensch van het slyk der aerde gevormt, nogtans, om dat Godt hem in het aenzigt den adem des leevens had geblaezen, en alzo gegeeven eene leevende ziele, was hy boven alle schepzels der aerde verheven.... 'T geen Godt hem inblies, was onsterfelyk; en daerom wort aen den mensch voor erfdeel toegezeit de bezittinge van den onsterfelyken Godt.... Wilt gy overdenken, wat goeds die bezittinge behelst?

Moyses in het boek

a Exod. 33. 19.

der uitgangen vraegt maer alleenlyk, om te zien de glorie, en luister van Godt: en Moyses zag hier allen goed, al was 't ook, dat Godt hem bedekte met syne hand, als de luister des Heeren voorbyhem gong...

Jacob in het boek der scheppinge zag den Heer aenschyn aen aenschyn: en Jacob wiert door dit gezigt verlost van alle vreeze, die hem pynigde.. ... Dog, hoe verschilt het gezigt van eene gewenste zaeke, en de bezittinge der zelve!... Wat onmeetelyk onderscheid is'er tusschen het geen de oogen van de aerdlingen hier in Godt konnen zien, en tusschen het bezit des Heeren, 't welk de Liefde Godts ons heeft bereed, is 't dat wy hier maer getrouwe dienaeren willen zyn van den Almoogenden Godt!.... Den liefsten discipel van J

zegt ons, dat wy alsdan Godt

zullen zien gelyk hy is, ja, dat wy gelyk aen Hem zullen zyn... Ons vleesch, ons herte zal in ons beswyken, en gelyk in de Godtheit veranderen: eveneens als een druppel-waters in een vat van den alderbesten wyn gegooten de smaek en het kleur krygt van dien wyn.... Onze ziele, die nu koud, en styf is, zal

a Genes. 32.

b Joan. Ep. I. cap. 3. 3.

alsdan eenen brandenden oven zyn; maer eenen oven, waer af het midden zal zyn, als een zoetblaezende wind des dauws, uit welke wy

gelyk die jongelingen by Daniël, Godt zullen verheerlyken, en in alle eeuwigheit looven. Wy zyn nu in duisternissen, en vatten het hemels ligt niet; maer door de bezittinge Godts zullen wy alsdan zodanige straelen uitgeeven van ons, dat de twee groote ligten, die over den dag, en over de nagt staen, duistering daer af zouden schynen te hebben:

David ook in een woest, en dor land zynde dorste na Godt: en dien aldersmaekelyksten dorst had zelfs eene heilige werkinge op het lighaem van David.... Ik meene dat syne herte opsprong van vreugd, en dat alle syne litmaeten geduurig bezig waeren met Godt te looven... Kan den dorst na Godt die hertlyke zoetigheden bybrengen? Ach!

wat zoete hertlykheden zullen wy gevoelen, als wy dronken zullen worden van den overvloed van het huis Godts, en dat Godt ons te drinken zal geeven uit den vloed zyn'er wellusten! Wanneer den hemelschen Bruidegom van de Bruid der gezangen

c

maer door de

a Dan. 3.

b Psalm. 62.

c Cant. 2.

tralien keek, queelde die liefgekoosde ziele van zo eene liefde, dat-ze uitriep, dat men haer met bloemen zoude verquikken, en omringelen met appelen... Hoe zullen wy dan gestelt zyn, als ons de handen Godts, die vol zyn van d'uitgeleezenste mirrhe, zullen omvangen? Als onzen beminden Godt ons toe zal behooren? Maer zo toebehooren, dat wy nooit zullen konnen vreezen, dat wy'er af zullen gescheiden worden?... Ach! hoe is myn herte verblyd, als ik denke, dat den Heer mynen Godt is 't deel mynder erfenisse!... Ik vergelyke de aerde, en al wat aerdsch is met den goddelyken Loon, die de Liefde Godts voor my heeft bereed, en ziende, dat'et is het bezit van een onuitspreekelyk goed, een goed, 't geen nooit oog heeft gezien, nooit oor gehoort, ja, nooit in het herte van den sterveling hier is gedaelt; moet ik zeggen met den Propheet David: Ach!

wat is'er my al bereed in den hemel, en wat zoeke ik op d'aerde!... De Liefde Godts heeft een plaets van wellusten gemaekt voor die Godt beminnen... Ezechiël noemt'et

een Paradys.... J

, by Mat-

a Psalm. 72. 25.

b Ezec. 28. 13.

thaeus,

de vreugd van uwen Heer; by Lucas

syn Ryk. In 't boek der openbaeringe wordt het gezeit

de bruilofs-feest van het Lam... Wat al naemen, die beteekenen overvloedigheit van voldoeninge!... Die overvloedigheit is my van Godts Liefde toegezeit, wille ik maer myn hert aftrekken van de vergankelyke schepzels, en den Schepper van die zoeken, en beminnen.... Wat zal hier over mynen loon zyn? Geen minder, als die den getrouwen Godt toezeide aen Abram, na dat hy de rykdommen had versmaed, die den Koning van Sodoma, afbeeld des werelds, hem offerde.

Ik ben, zegt Godt, uwen loon groot boven maete... Waerlyk boven maete: want dan zal ik Godt aenschouwen

aenzigt aen aenzigt. Nooit mensch heeft dit op der aerde gezien, of konnen zien.... Neen, 't is aen den aerdling niet gegeeven. De Liefde Godts heeft dit overgroot geluk bewaert voor het hemels Vaderland.... Daer zal ons de Liefde met het ligt van glorie bekleeden, op dat wy van de helderheit der goddelyke Majesteit niet worden overvallen.... Door dit ligt der glorie word de begrypende kragt

a Matt. 25.

b Luc. 21.

c Apoc. 19.

d Gen. 15. I.

e I. Ad Cor. 13.

bequaem gemaekt, om het oneindelyk Goed in-te-zien: door dat inniglyk gezigt word het verstand zo met Godt vereenigt, dat de weezentheit Godts het gansch doordringt;

dat het hert gansch in Godt, als in een ongemeeten zee swemt, en in Hem gelyk ingevormt word.... Ach! wat zoete omhelzinge zal de ziel dan gevoelen, als sy met de Godtheit zal vervult zyn!... Maer hoe lang zal die bovennatuurlyke genoegte duuren?... Tot inder eeuwigheit!.... Nooit zal-ze eindigen, nooit verminderen, nooit verdrieten... Wat blydschap zal de zekerheit van d'altydduurende genoegte niet veroorzaeken in de ziele! Ach! kinderen der menschen! Waerom bemint gy de ydelheit? Gy zyt immers geschapen, om eens van de volheit Godts te genieten, en een vreugd te hebben, die alle vreugd te boven gaet!.... O bezittinge van mynen Godt!.... O ruste, die alle denklykheit overtreft! die de wereld niet kan geeven; maer alleen te vinden is in het hemels Paradys! in de plaetze van de blydschap des Heere:

in het hof, en in de stad van den grooten, en vreedzaemigen Koning!.... Na U haeken

wy vermoeide reizers!... Wy leeven hier nog in

een dal der traenen, in eene plaetze van duizende bekooringen, en dagelyksche

bekommernissen... Uw gepeis, ô hemels Jerusalem! ondersteunt ons; en uwe

verwagtinge verquikt ons.... Ach! Liefde van mynen Godt, die de hemelen uit

genegentheit voor ons hebt helpen scheppen, maekt dog, dat wy verkrygen, 't geen

de Kerk in het gebed van den vierden Zondag na Paesschen voor ons vraegt: Ibi

nostra fixa sint corda, ubi vera sunt gaudia: dat daer onze herten gehegt zyn, waer

de waere vreugden te vinden zyn.

Godts milde Liefde schept, en geeft Al wat op 't aerdryk wast, en leeft.

IV. Voorstellinge

De Liefde Godts bewaert den mensch, en duizende schepzels voor den mensch.

Godt heeft my uit liefde geschapen; maer had die liefde door eene aenhoudende

scheppinge my niet bewaert; eilaes! zo haest ik eens geademt hadde; ik zoude in den

niet verzonken hebben... Maer neen: Godt heeft het werk syn'er handen

niet willen laeten vergaen.... De Liefde, die my uit niet getrokken heeft, houd my staen, en sy bewaert my... Myne scheppinge was het werk van eenen oogenblik, van een woord... Godt zeide: en ik was'er; maer myne bewaeringe is een werk van zo veele jaeren, als ik geleeft hebbe... Zo veele jaeren is Godt met my bezig geweest;

zo langen tyd bewaert Hy my: en Hy bewaert my door nieuwe scheppinge, die Hy zo veele reizen van my doet, als ik adem haele.... Hy bewaert my, buiten zo veele andere, die Hy laet sterven.... Hy bewaert my, alhoewel ik zo veele duizende stonden Hem hebbe beleedigt, en gequetst.... Allen oogenblik van myn leeven is een uitwerkzel van de Almoogentheit Godts, een geschenk van syne Goedheit, en een tastlyk bewys van syne Liefde tot my... Moet het van mynen kant niet zyn eene geduurige erkentenisse, beantwoordinge, en wederliefde?.... Zo moet het zyn; en zo had het altyd moeten zyn.... Maer myne vergeetentheit is zo verr' gegaen, dat ik niet beschaemt ben geweest zo veel uuren, die de Liefde Godts my gaf, te gebruiken tegen Godt!...

Ik hebbe nu door

Godts bezondere Goedheit dertig jaeren het gebruik des leevens genooten: de Liefde Godts dan heeft my over de twee hondert en twee-en-zestig duizende uuren

geschonken, op dat ik Godt zoude dienen, en de Liefde Godts beminnen... Heb ik van zo veel uuren wel een terdeege voor Godt, en voor syne Liefde besteed? Hoe meenige heb ik van die verquist, met d'eigen liefde te voldoen? Met de hertstogten toe-te-geeven? Met te zondigen!... Hoe is 't moogelyk, dat de Liefde, de welke zo mild was tot my, niet verandert is in haet, en my den alderondankbaersten der menschen niet heeft gestraft? Maer neen: de Liefde doet my nog niet verzinken....

Sy spaert my, sy bewaert my nog op deezen tyd.... Waerlyk om geen ander reeden, als op dat ik nu ten lange lesten liefde voor liefde zou geeven, die milde geschenken Godts gebruiken voor Godt, en, 't geen Godt my geeft, besteeden, op dat syne Liefde leeve in myn herte... O Goedheit van mynen Godt!.... O Liefde zonder weerga!....

Die Liefde, die vaderlyke Liefde is hier mede niet te vrede.... Wat heb ik niet al van

noode gehad, op dat het lee-

ven in my niet geweest zoude zyn een geduurig sterven?.... Wie heeft my het zog bezorgt, als ik een spraekeloos kindeken was? De Liefde Godts tot my, die my van dan af in haere armen droeg.... Wie heeft my kleederen, en lynwaet gemaekt, als ik'et niet konde vraegen? De Liefde Godts tot my.... Wie heeft my leermeesters gegeeven, die my zo zorgvuldiglyk hebben onderweezen in het geen ik, volgens staet, en geboorte moeste weeten? Dit al heeft my mildaediglyk verleent de Liefde Godts tot my... En nog brande ik niet in wederliefde? De Liefde Godts is myn oog geweest, als ik blind was; myn steunzel, als ik stronkelde; de geneesmeester, als ik krank was;

en de verquikkinge in myne droefgeestigheit.... Niet een oogenblik is'er, of die Liefde

werkt voor my.... Sy geeft de klaerheit, en warmte aen de zon, om my te verligten,

en te verquikken; de logt, die ik ademe, koomt van haer.... Sy weest de kleederen,

die ik draege.... Sy geeft het wasdom aen het groen, 't geen sy wilt doen bereiden,

om my te spyzen.... Sy slagt het vêe, 't welk ik eete; Sy geeft de lieflykheit aen de

bloemen; de rypheit aen het loof; de zoete smaek

aen de steen-vrugten; Sy perst het druivenat, om my het herte te verheugen... Is dat niet hertlyk beminnen? En wat heb ik voor zo eene hertlyke liefde wederom gegeeven?.... Hemelen, zon, en maen staet verbasest! .... De Liefde Godts gebruikte u tot myn goed, tot mynen troost, tot myne verzoetinge, Daer-en-tusschen gy hebt gedwongen geweest te zien, dat ik die liefde durfde bevegten; en dat ik myne liefde hegtte aen 't geen artsvyand was van die Liefde! Die weldoende Liefde gaf my dagelyks spys, en drank... Hoe dikmaels, Ach! hoe dikmaels hebbe ik van deeze haere weldaeden gemengelt een beker van fenyn, om die Liefde te vergiftigen! Den Apostel Paulus zegt,

dat het schepzel aen de ydelheit onderworpen is, ook tegen synen dank!.... dat-ze alle zugten.... Ik ben't, die zo meenige schepzels hebbe vreedelyk onderworpen aen het wanorden, tot het welk myne begeerlykheit hun heeft doen dienen... Ik ben't, die zo veele kamers hebbe doen zugten; wanneer ik in die den oorlog aendeed aen de goedheit Godts,

a Ad Roman. 8. 20. 22.

en de geile liefde der schepzels liet zeegenpraelen over de alderminnelykste, en alderzuiverste Liefde Godts! Ach! wat onbeschaemden vyand van de goddelyke Liefde ben ik tot nog toe geweest! wat dwingelandy hebbe ik niet al gepleegt over de schepzels! Godt hoorde hun kermen aen, dat ik veroorzaekte... Waerom heeft 'er Hy geen sweepen af gemaekt, om my te geesselen, en te doorhakkelen? Waerom?

Om dat Hy my, alhoewel zondaer, nog bermhertig wilde zyn.... Syne Liefde hield de blixems in, die gereed stonden, om my op den goddelyken Wink onberoerlyk te maeken, of in asschen te leggen... Ach! wat ben ik al aen die Liefde niet schuldig?

Sy erschept allen oogenblik die schepzels, die my tot voordeel, en tot gebruik konnen

dienen: Sy weirt alle die my schadelyk konnen zyn, of hinder by-brengen? Hoe zal

ik deeze zo uitsteekende Liefde vergelden? Wel aen: dient de Liefde voortaen in de

schepzels: en gebruikt die tot dat einde, tot het welk sy u deeze verleent... Gebruikt-ze

tot glorie van Godt; zie de Liefde Godts in, als gy-ze gebruikt: en wagt u bezonderlyk,

dat gy de goddelyke Liefde niet bedroeft, met haere gaven te gebruiken tot zondigen....

Ach Heere! dat my dog voortaen nooit zodaenige ondankbaerheit overkoome, dat ik

uwe schepzels misbruike, en dat ik van die maeke werktuigen van boosheit... Op

dat dit nooit voortaen geschiede, mynen Godt! of vermeerdert myne liefde tot U; of

vermindert uwe liefde tot my: want gaet gy voors, ô Liefde van mynen Godt! in uwe

gunsten tot my op-te-kroppen, zonder dat ik U beminne, waer toe zal dog uwe

overgroote Liefde my dienen, als om my op het hoofd koolen van gramschap te

bezorgen tegen den dag, dat gy vraeke zult neemen over my uw ondankbaer

schepzel!... Hoe grooter uwe Liefde, mynen Godt! tot my zal zyn geweest in zo

veel duizende schepzels voor my te scheppen hoe meerder reekeninge ik'er alsdan

zal van moeten geeven... Nog eens dan, ô mynen Godt! Of vermeerdert myne Liefde

tot U; of vermindert uwe Liefde tot my.... Maer neen, alderliefsten Godt! alderzoetsten

Minnaer der herten! Maer neen: vermindert

uwe Liefde niet tot my... Maekt liever, ô mynen Godt! dat ik U beminne, of sterve...

Het leeven behouden, 't geen gy my zo lang bewaert hebt, en dat leeven niet besteeden,

om U weder te beminnen; is my eene alderverfoeilykste zaeke, om niet geerne dat

leeven op den oogenblik te verliezen... Wel aen dan, ziel! of Godt beminnen, of

sterven.

Gedrog, Doodzonde, goddeloos quaed, Door u de ziel valt in Godts haet.

V. Voorstellinge

De Liefde Godts houd voor aen den mensch de leelykheit der Doodzonde.

Hoe beter iemand is, hoe meer hy de zonde haet; 't is immers het eenigste quaed, 't

geen strydig is aen de Goedheit.... Hoe meer iemand de zonde haet; hoe meer hy-ze

wenscht te niet te doen... Nu, wat is'er beter, als de Liefde

Godts? S'is een goed boven alle goed... Volgens de maete van haere goedheit is haere begeerte om de zonde uit-te-roeien, en te vernielen... Daerom strekt haere bezonderste zorge zig hier toe.... Wanneer-ze ziet, dat eenen mensch geschapen na het beeld Godts zig zo vergeet, dat hy Doodzonde durft begaen; sy die de dood der zondaeren niet wilt, maer datze leeven, doet dien mensch op een zoete maniere de leelykheit van syn misdaed vatten, op dat hy'er de boosheit af verzaeke.... Staet op, stervelingen, zegt sy, staet op, ook gy-lieden, die nog op d'aerde zyt: koomt oordeel stryken over een ongehoort feit, 't geen nog over weinige dagen is geschied.... Een vrouw-mensch was aen handen, en voeten gebonden; sy wiert van de moordenaers gesleipt door het slyk, en d'aldervuilste wegen... De schelmen waeren nu gereed, om die ongelukkige in een gloeiende oven te smyten; en sy was al opgenoomen....

Eenen jongeling koomt te nagang; maer eenen jongeling, die de mildheit van de

natuur te boven gong, en de gierigheit van de menschelyke hoope overtrefte!.... 'T

was den eenigsten zoon van den aldermeesten Koning des

werelds.... Hy was kloeker als Sampson; wyzer als Salomon, zagtmoediger als David.... Deezen zo edelen Jongeling krygt medelyden met de elendige dogter...

Maer wat zal Hy alleen zynde konnen doen? Hy vegt voor haer, Hy smyt zig in het midden des gevaers voor haer; Hy ontfangt voor haer verscheide wonden van die moordenaers.... Evenwel Hy jaegt-ze op de vlugt, en overwint-ze.... Terstond wascht Hy die beslykte dogter met syn bloed, en 'k en weet niet waerom, belooft haer syne trouwe... Neemt-ze voor syne bruid.... Quaelyk was sy in de koninglyke stad gekoomen; sy vind daer een alderschoonste Paleis, 't geen haeren Bruidegom t'haerder liefde nog meer, en meer deed vercieren; op dat syne verkooren Bruid hem geduurig zoude indagtig zyn, en hem beminnen... Hy dient haer in haere noodzaeklykheden...

Syn vermaek is met haer te zyn; dag en nagt peist hy op haer; Hy maekt haar volle,

en eenige erfgenaeme van alle syne goederen... Voor alle die liefdbewyzingen vraegt

Hy niets anders, als wederliefde... Wat dunkt u-l.? .... Ja, zegt gy, sy moet, sy zal

haeren Verlosser, haeren Weldoender be-

minnen... Dat had sy moeten doen... Maer verr' van daer, verr' van daer!... Alle die jonsten van haeren Bruidegom baeren haet, en trouwloosheit in haer herte.... Daer is ievers eene slave onder het gering volk, die uitsteekt door mismaekheit. Eenen vuilaerd, eenen stinkenden, eenen, die vol zeeren, en wonden is... Syn gezigt is verdraeit; syne tonge is staemelende; 't is eenen gek, eenen botterik; hy gelykt meer een etteragtig zerpent, als een reedelyk schepzel; niemand kan hem aenzien zonder walg, en afgekeertheit... Op dit wanschepzel stelt deeze bruid van dien Konings zoon haer herte, sy word op hem verlieft... Zo onbeschaemt is haere zottigheit tot die slaev', dat sy ook in 't gezigt van haeren koninglyken Bruidegom, hem tot overspel aenzoeke, en, om hem aen-te-hangen, vrywilliglyk verlaete den schoonsten van alle bruidegoms: ja, dat sy met deezen boel wegloope na een stinkende poel... O schande!

ô schaemtelooze onreedelykheit! ... Oordeelt nu, mensch, en oordeelt wel, wat dat

vuilste stuk verdient?... My dunkt gy zyt gestoort. Den Heer leeft, zegt gy, 't is eene

dogter des doods, die zulke schelmstukken begaet.... Zoetjens, beminden, zoetjens....

Gy zyt die dogter.... Dit zegt den Heer Godt van Israël: ik hebbe u gestelt boven alle de schepzels des werelds... Voor u heb ik alles geschapen.... Ik hebbe u getrokken uit de handen der moordenaers, Lucifer, en de duivels.... Gy waert beslykt met de erfzonde... Gy had alrée een voet in het helsch vier; ik hebbe mynen eenigen zoon gezonden, om'er u uit te verlossen; ik gaf hem een lighaem; 't is voor u ter dood gebragt; gy zyt gewasschen in syn dierbaer Bloed... Ik hebbe u de hemelen bereed;

en zo een overvloed van genoegten, dat het nooit in het hert van eenen aerdling is gedaelt... Nu, zondaer, om welk van deeze weldaeden vervolgt gy my?

Ik heb u oogen gegeeven om te zien: gy misbruikt die, om tegen my te zondigen....

Uwe handen, uwe tonge zyn myne gaven: gy gebruikt d'eerste tot werken van onbeschaemtheit; uwe tonge spouwt fenyn door vloeken, en lasteren tegen my?...

Zondaer, heb ik by u misdaen, met u wel te doen?... Heb ik tegen u gezondigt, met

u gezonde leden te

geeven? Wel aen, zegt my vryelyk... Mishaegt u myne Liefde, eene Liefde, die niet anders wenscht, als uw goed, en uw geluk?... Neen, zegt gy.... Waerom dan verlaet gy my?... Waerom keert gy de rugge na my?... Waerom doet gy my quaed?...

Quaed, Heer? Ach! dat heb ik nooit voor... Wat quaed zoude ik U, mynen Godt!

konnen doen? Al is 't dat ik zomwylen myne ongereegelde driften voldoe, of my

vermaeke door ongeoorlofde genoegten? Gy zyt immers daerom niet min heilig, niet

min verheeven, niet min Godt.... Uwe grootheit is te hoog, om door eenige acten van

den mensch verneedert, of vermindert te worden... Zo spreekt by sy zelven den

verwaenden zondaer; zo doet hem den artsvyand Godts reedenen, op dat den

zinnelyken mensch de zonde als water drinke.... Maer, zondaer, hoort, en overweegt

de vriendelyke wederlegginge, die hier af doet de Liefde Godts.... 'T is waer, de

zonde hoe groot die is, maekt niet, dat Godt geen Godt zy: dat Godt niet blyve

oneindelyk groot, magtig, goed, volmaekt. De duitsternissen van Egypten, hoe tastelyk

die waeren, konden niet uit-

werken, dat de zon geen zon was; dat-ze niet was dat groot ligt... Edog, dat schaemteloos vrouwmensch, die ontrouwige dogter, van de welke wy zo straks spraeken, maekte die, dat den Koningszoon geen Koningszoon was? ... Dat hem het ryk syns Vaders niet toequam! Dat hy min edelmoedig, min weerdig was van geëert te zyn, en van haer bemint? .... Waerom dan hebt gy alreede tegen haer uitgevallen? Waerom hebt gy zo aenstonds geoordeelt, dat-ze de dood pligtig was;

dat-ze verdiende te sterven? Waerom? Om dat sy den Koningszoon, haeren

Weldoender, haeren Verlosser stelt agter eene slaeve.... Om dat sy door die manier van handelen smaed doet aen den koninglyken Bruidegom;... Om dat sy alzo tekennen geeft, dat in haere genegentheit een verworpen knegt beter plaetze verdient, als den Heer; een geringen onderzaet meer geagt word, als den Koning zelfs... 'T is zo... Maer, handelt den mensch ook zo niet ten opzigt van Godt, als hy doodelyk zondigt? ... Hy stelt een beestagtig vermaek voor de vriendschap van synen Godt....

Het oneindelyk, en onwaerdeerlyk Goed stelt hy agter het slyk,

en vuiligheit.... Hy agt het schepzel meer, als den Schepper.... Wat is dit anders, als den Heer synen Godt versmaeden?... Ook, 't is in deeze versmaedinge, dat de boosheit der doodzonde geleegen is... 'T is hier af dat den Heer by Jeremias klaegt:

a

weest verbaest gy hemelen! twee quaeden heeft myn volk gedaen: sy hebben my verlaeten de Bronader van leevende water... En sy hebben hun reegenbakken gemaekt; maer reegenbakken die doorlekten.... Nu zie ik, en ik dank u, ô Liefde van mynen Godt! dat gy my doet zien de boosheit van de doodzonde.... 'T is eene versmaedinge van Godt.... Die-ze begaet, agt meer het gebruik van het schepzel, als de genegentheit van Godt.... Hoe verheevender Godt is, hoe meerder is de

versmaedinge, en de oneer, die den zondaer Hem aendoet... En die schande, die oneere hebbe ik gepleegt ten opzigt van Godt!.... Nu ben ik overtuigt, en bekenne geerne, dat ik duizendmael boosaerdiger ben, als die ondankbaere bruid van den zoon des Konings.... De Liefde Godts volgde my, en noode my tot haere zoete omhelzingen; en ik, ik ondankbaer

a Jer. 18. 2.

schepzel! keerde de rugge na die Liefde... Sy smeet my duizende gaven in mynen schoot; en die giften zelfs vereerde ik aen haeren artsvyand... Ach, versmaede Liefde van mynen Godt! Hoe hebt gy my zo lang konnen verdraegen?... Maer nog van dag heeft die goddelyke Liefde my een straeltjen bezorgt van dat hemelsch ligt, om de boosaerdigheit der doodzonde te kennen, en te doorgronden haere leelykheit te zamen met myne ondankbaerheit tot Godt.... 'T is, op dat ik, en traenen van leetwezen geeve, en weerdige vrugten van boetveerdigheit doe... Loopt dan, traenen loopt... Beweent de versmaedinge, die gy gedaen hebt aen Godt.... Beweent uwe schandige ondankbaerheit aen den alderbesten van alle vaders... Weent van droefheit, en blydschap te zamen... Van droefheit, over uwen handel met de Liefde Godts....

Van blydschap, over haeren handel met u... Ja, Liefde Godts! gy zyt'et, die my

bevryd hebt van eeuwige traenen! ... Gy hebt myne voeten getrokken uit den afgrond

van d'helle... Gy hebt niet alleen de blixems van de goddelyke Regtveerdigheit van

my afgeweirt; maer gy hebt

eenen zoeten dauw van hemelsche jonsten op my doen reegenen... Gy hebt my tot

u getrokken, om te loopen in den geur van uwe reukwerken... Wat zal ik dan de

Liefde Godts wedergeeven?... Ik zal haer beminnen, en om de Liefde Godts een

onverzoenelyken haet draegen tot de Doodzonde.

Ach! met wat overweld van smert, Doorwond de zonde 's menschens hert!

VI. Voorstellinge

De Liefde van Godt den Vader, Godt den Zoon, en Godt den H. Geest tot den mensch, maekt den zondaer leetweezig over syne zonden.

'T was den wensch van den boetveerdigen David,

dat hy meer, en meer gewasschen zoude zyn van syne ongeregtigheit, die hy bedreeven had tegen

a Psalmo 50.

Godt met te zondigen.... 'T was de Liefde Godts, die hem deeze begeerte ingaf...

Sy houd haer niet te vrede, met den zondaer een grondhertig,

Peccavi; ik hebbe gezondigt; te doen zeggen; maer, om hem meer, en meer leetweezig te maeken, stelt Sy hem voor de Liefde van Godt den Vader, Godt den Zoon, en Godt den heiligen Geest... Hoort haere doordringende reedenen... Ach zondaer! gy hebt eenen Vader in den hemel, eenen almagtigen Vader, eenen Vader, die u oneindelyk bemint!....

Kent syne Liefde uit de weldaeden, die Hy u zo mildelyk heeft gedaen.... Hy heeft u buiten zo veel andere geschapen, en geschapen na syn beeld, en geschapen tot het eeuwig leeven.... Hy heeft u met ontallyke gaven, en van de natuure, en van de genade vereert.... Hy heeft hemelsche inwoonders tot uwe bewaernisse afgezonden... Hy heeft u alle dagen bewaert van de perykelen, zo na ziele, als na lighaem... Tot op deezen oogenblik toe heeft Hy u gespyst, gelaest, gekleed, verwarmt, getoeft.... Is'er t'uwen opzigt wel iemand vader, gelyk Hy?... Wonder is syne Liefde, en syn Mildheit is onbepaelt!.... Wat hebt gy gedaen, ô

a 2. Reg. 12.

zondaer! voor zo eenen goeden Vader?... Gy hebt dat goddelyk Beeld met slyk besmoddert.... Of luttel, of nooit hebt gy overlegt het einde uwer scheppinge... De natuurlyke, en bovennatuurlyke gaven hebt gy gebruikt tegen Hem.... Gy hebt uwen hemelschen Vader meer beleedigt, als den verlooren zoon

van 't evangelie pyne deed aen synen aerdschen vader.... Ja, zondaer! gy zyt van die ondankbaere kinderen, van de welke den Heer klaegt by Isaïas:

Ik hebbe zoonen opgevoed, en verheven;

maer sy hebben my versmaed... Den Vader van alle vaderen heeft u met meer als een moederlyk herte opgequeekt; Hy heeft u verheerlykt, en groot gemaekt... En gy hebt Hem veracht, gy hebt na syne vermaeningen niet geluistert; syne geboden hebt gy met de voeten getrapt... Dit hebt gy, zondaer! tot nog toe gedaen!.. Maer wat zult gy nu voortaen doen?... Wederkeeren met den verlooren zoon.... Hem te voet vallen, en zeggen: ô Vader! hemelschen Vader! ik hebbe voor u gezondigt, en tegen den Hemel!.... Ik hebbe gezondigt tegen uwe oneindelyke Goedheit, de welke my tot zo een verheven einde gescha-

a Lucae. 15.

b Isaïas I. 2.

pen, en zo veel middels hier toe gegeeven heeft... Ik hebbe gezondigt tegen het leste einde, tot het welke gy my uit niet getrokken hebt.... Ik heb gezondigt tegen den hemel, die Gy my bereed hebt; tegen d'engelen, aen welker zorge Gy my hebt bevolen;

tegen alle de schepzels, die ik niet tot myne zaligheit, maer tot uwe vergramminge hebbe misbruikt... Neen: ik verdiene niet meer uwen zoon genaemt te zyn: want ik hebbe U niet geëert, als mynen vader.... Ik hebbe U versmaed, die my opgebragt, en verheven hebt.... Ach! Wat is'er my nog over, ô eeuwigen Vader!.... Moet ik dan in myne zonden vergaen, en sterven in myne boosheden?.... Ach Heere! Hoe zoude ik konnen?...

Den Propheet Isaïas zegt, dat Gy onzen Vader zyt... Uwen eenigen zoon heeft ons geboden, dat wy U aenspreekende zouden zeggen:

Onzen Vader, die in de hemelen zyt.... Gy zyt eenen alderminnelyksten Vader, Vader aller bermhertigheden!.... Maer ik, ik ben den ondankbaersten, den wederspannigsten zoon!... Ach! ontfermt u mynder, mynen Godt! ontfermt u mynder... Zo lang als ik weet,

a Isaïae 63. 16.

b Matt. 6. 9.

dat gy mynen Vader zyt; zo lang zal ik in U hoopen; nogte myne hoope zal verydelt worden... Vol van leetweezen, en beschaemtheit werpe ik my voor U met den verlooren zoon... Ik verfoeie, en verzaeke de boosheit, door de welke ik U, ô alderliefsten Vader! hebbe durven vergrammen.... Geeft my gratie, mynen Godt! En nooit, nooit zal ik uwe geboden meer overtreeden.... Nooit zal ik meer door de Doodzonde my van U afscheiden... Ach! Toont nu aen de geheele wereld, dat uwe genade, en goedheit, almagtig, en onenidig zyn; dat-ze grooter zyn, als myne ongeregtigheden; dat Gy

nooit een vermorzelt, en verootmoedigt hert, ô Godt!

versmaed... Ach! Ontfangt my in uwe armen, en geeft my den kus van vrede...

Bermhertigen J

! Zoon van den hemelschen Vader, spreekt dog een woord ten besten by Hem voor my.... Maer wat doe ik?.... Ik vraege J

voor mynen

middelaer, en ik ben niet min ondankbaer aen de Liefde van J

, als aen de Liefde van Godt den Vader!... Wat heeft de Liefde niet uitgewerkt in J

voor my? Sy heeft J

voor my, en voor myne

a Psalm. 50.

zaligheit uit den hemel doen koomen, en mensch worden.... Sy heeft Hem voor my doen lyden armoede, gebrek, oneer, vervolgingen, en schande... Telt-op, kont gy, de lasteringen, die men aen J

in syn lyden heeft gedaen... Telt de stokken, en slagen, die-ze op Hem geleid hebben.... Telt de geessels, die syn gezeegent lighaem

doorhakkelt hebben.... Telt de scherpe doorens, door de welke syn alderheiligste hoofd met onmenschelyke vreedheit is doorboort geweest.... Telt de druppels van syn alderdierbaerste Bloed, die Hy in het hofken van Getshemani, in de geesselinge, in de krooninge, in het kruissen heeft gestort.... Voegt'er by, dat syne Discipels Hem hebben verlaeten; dat de Joden Hem hebben beschimpt... Ten lesten voegt'er by de alderschandigste dood aen den galgen boom des kruis.... Overdenkt dit al by u zelven;

en roept dan uit met den H. Franciscus Xaverius: Et haec propter me, ac pro me

peccatore! En de Liefde heeft J

dit al doen verdraegen om my, en voor my, die

zondaer ben! Ja, voor my heeft J

dit geleeden! Voor my!... Een ondankbaeren

niet!.... Eenen wederspannigen mensch! Een stinkende aerdworm!

Eenen zondaer!.... Et baec propter me, ac pro me peccatore!... O onbegrypelyke buitenmaetigheit van Liefde!... O onweerdeerlyke Genegentheit van mynen Godt!...

Maer zondaer! wat bewyzingen van liefde hebt gy J

weer getoont?.... Wat dankbaerheit hebt gy tot Hem gehad?... Waer is uwe vierigheit in synen dienst?...

Uwen iver voor syne glorie?.... Uwe zorge, om de zonde te vlugten, om de welke J

dit al onderstaen heeft?.... Hoe groot is uw leetweezen?.... Hoe standvastig uwe boetveerdigheit? ... Ach! Beeken van traenen vloeid uit myne oogen, om dat ik J

hebbe gepynigt! J

onteert! J

, gelyk den Apostel zegt,

weederom aen het kruis gehegt!... Weest hier over verbaest, hemel, en aerde!.... Ik ben weêrom den beul geweest van J

!.... Hoe heb ik zo boozaerdig konnen zyn?.... Ach! Wat gedaen?.... Ik smyte my ter aerde, omhelze uw kruis, kusse uwe wonden, ô J

! Ik bidde U, geeft my traenen, om myne zonden te beweenen, die uw bitter lyden zo dikmaels hebben vernieuwt... Gekruisten J

! Verstoot my dog niet van uw aenschyn!... Ik bekenne met den boetveerdigen Moor-

a Ad. Hebraeos 6.

denaer, dat ik gezondigt hebbe!... Myne zonden zyn boven de zandekens der zee...

Maer uwen naem is J

. En den Propheet zegt:

om uwen naem, Heer, zult Gy myne zonde genadig zyn: want sy is talryk.... Gy hebt, ô J

! voor myne zaligheit de bittere dood onderstaen; dat dog, den eindeloozen prys van myne ziele niet verlooren zy!.... Vergeeft my myne zonden, en ontfangt my in gratie.... Wie zal my aenneemen, is 't dat Gy my verstoot?... Maer hoe durve ik die genade van U verzoeken?... Ik durve, om dat Gy J

zijt, dat is: mynen Zaligmaeker, mynen Verlosser.... Ik heb U geene verdiensten voor-te-houden, als de uwe; geene

voldoeningen, als die, de welke Gy voor my gedaen hebt; of die ik misschien gedaen hebbe door, en met uwe gratie.... Ik smyte dan alle myne zonden in het bad van uw dierbaer Bloed, en in den afgrond van uwe Verdiensten... Ik schroome van myne ongeregtigheden, en ik vraege U, ô J

! liever te sterven, als nog eens de minste ondankbaerheit U aen-te-doen... Helpt my, ô heilig Geest! Geest, die voorskoomt van den Vader, en den Zoon, on-

a Psalm. 24. 11.

dersteunt my, om dit myn voorneemen uit-te-werken... Ik weet wel, dat ik deeze uwe genade niet verdiene.... Voor myne oogen staen alle de ondankbaerheden, die ik aen uwe Liefde hebbe weder gegeeven... Gy hebt my uit enkel Liefde bestraelt met het ligt van 't waer, en eenig geloof; en hebt my litmaet gemaekt van de Catholyke, Apostolyke, en Roomsche Kerke; buiten welke geene zaligheit te bekoomen is...

Ach! Hoe ongelyk zyn myne zeeden geweest aen myn geloof!... Wat onzuiver, en onaerdig kind ben ik geweest van de zuivere, en de heilige Kerke!... Gy hebt my, ô heilig Geest! Geever van bovennatuurlijke gaven! Geneezen van de blindheit des verstands; en my, 't zy door godtvrugtige leezingen; 't zy door iverige sermoonen, 't zy door zappige meditatien al dikmaels doen zien, hoe bitter het is, Godt te verlaeten;

hoe zoet, de deugd te oeffenen... Gy hebt alzo mynen wil aengelokt, om deugdelyk

te leeven, om die, of die deugd bezonderlyk te oeffenen.... Wat eer, wat glorie hebt

gy'er af genooten?... Ach!

de beschaemtheit bedekt myn aenzigt!.... Gy hebt geklopt; en ik heb niet opengedaen...

Gy waert met een schat van gratien voor de deure myn'er ziele; en ik heb U den ingang belet.... Ik heb zo eenen minnelyken Gast laeten staen, versmaed, en

verstooten!... Ik zoude aen den slegtsten mensch geen verblyf-plaetze by my weigeren, als hy my dienst zoude konnen doen... En den heiligen Geest heb ik niet willen ontfangen, Hy, die de ruste is in de vermoeitheit; de verkoelinge in de hitte der hertstogten; den troost in droefgeestigheit.... Ach! Ik beweene myne ondankbaerheit;

en myne zonden zyn my leet; en hierom bezonderlyk leet, om dat ik door die aen uwe oneindelyke Goedheit, die alle liefde weerdig is, versmaedinge heb aengedaen!....

Ach! Dat ik door myn bloed myne boosheden konde uitwasschen!.... Ik gaf'et tot den

lesten druppel... Voortaen zullen alle myne gepeizen, woorden, en werken tot U

gestiert worden... Dit is mynen ernstigen wille, ô heiligen Geest!.... Dog niets is'er

in den mensch zonder uwe goddelyke bewee-

ginge, en kragtdaedige hulpe.... Mynen geest is bereed; maer myn vleesch is zo krank.

Daerom, ô goddelyken Geest! Geest van kloekmoedigheit! Geest van sterkte! ik bid

U, verkloekt myn krankheit, en versterkt my, op dat ik nooit meer zondige, en alle

gelegentheden van zondigen schouwe, en vlugte.

Schouwt dagelyksche zonde-daên:

'T zyn voskens, die de ziel verraên.

VII. Voorstellinge

De Liefde Godts doet den mensch haeten de vrywillige dagelyksche zonden.

'T is niet genoeg, myne ziele, een onverzoenlyken haet te dragen tegen de doodzonde...

Ik hebbe door deeze alle de Volmaektheden Godts, zo veel als 't in my was, te niet

gedaen.... Ik hebbe hier door verdient, dat alle de god-

delyke Volmaektheden te zamen gespannen zouden hebben, om my te kastyden, en om zo een vermeten schepzel, als ik ben, voor alle eeuwigheit te pynigen, en te straffen... De Liefde Godts nogtans heeft my tyd bezorgt, om boetveerdigheit te verrichten... Maer wat meene ik, dat die Liefde nu 't meest van my vereischt, om in de schuldige boetveerdigheit niets te kort te blyven?... Sy wilt, dat ik eenigzints erstelle de oneere, die ik door zo veele doodzonden aen de goddelyke Volmaektheden aengedaen hebbe... Wat moet ik doen, om die oneer eeniger wyze te erstellen?...

O! gy moet U wagten van eene Dagelyksche zonde vrywilliglyk, en met opzet te

bedryven, om dat de Dagelyksche zonde strydig is aen eene van de Volmaektheden

Godts... Maer, wat tegenstryd heeft eene Dagelyksche zonde met de goddelyke

Volmaektheden?... Ach! kan eene vrywillige vlekke met de Heiligheit Godts wel

eenige de ministe overeenkoominge hebben?.... Zoude de leugentaele niet strydig

zyn aen de Waeragtigheit?.... De haestige gramschap aen de Zagtmoedigheit?... De

onmaetigheit, en zinnelykheit in eeten en drinken aen die

Maetigheit, door de welke alle Godts werken in zekere maete en gewigt worden beschikt, en gedaen?.... De vrywillige verstroeitheit in 't gebed doet die niet te kort aen de opperste Majesteit van Godt?... Al dat klappen, en snabberen aengaende de gebreken van den Evenmensch, hoe ongelyk is dat niet aen de Liefde, die Godt toe draegt tot alle reedelyke schepzels?... De Liefde Godts wenscht, dat uw verstand door bovennatuurlyke waerheden worde verligt, op dat uwen wil alzo ontsteeken worde, om volgens die waerheden uwe zeeden te bestieren... Die bovennatuurlyke ligten zyn straeltjens van de goddelyke Waeragtigheit... Hoe wilt gy, dat-ze U beschynen; daer gy die Waeragtigheit verduistert door vrywillige leugentaele?... 'T is dan den wensch van de goddelyke Liefde, dat gy de leugentaele haet, en teenemael uitroeit uit uwen handel en wandel... Dit wenscht die Liefde, om dat-ze u wel wilt doen, en uw goed beoogt... Het betaemt de Regtveerdigheit Godts, dat sy de zielen, de welke besmeûrt met dagelyksche zonden overleden zyn, laet branden in het vier...

Syne oneindelyke Wys-

heit keurt die straffe goed; en hierom gedoogt syn vaderlyk ingewand, dat syne kinders liggen in het midden der vlammen... Op zo eene wyze zullen de

Volmaektheden Godts met my handelen; is 't dat ik sterve met de vlekke van eene dagelyksche zonde alleen... Zoude de Liefde Godts hier in geen gevoelen hebben?...

Sy, die de Volmaektheden Godts noodzaekelyk bemint? Sy, die my gewilliglyk tot nog toe gevoed heeft als haer kind?... Dog wie vermag daer over twyfel te hebben?...

Om dan dusdaenige gevoelens niet aen-te-doen aen de Liefde Godts, ik wil, en ik

zal de dagelyksche zonde haeten, verfoeien, en aenzien als zo eene fenynige galle,

dat-ze eene heele zee van zoetigheit in bitterheit veranderen kan... Ach, ziele! De

Liefde Godts heeft het beeld van de Godtheit in u geprint... Waerom verduistert gy

deeze alderschoonste treeken, die van zo goede, en konstige hand getroffen zyn, door

zinnelyke onmaetigheit in spys, en drank?... Sy heeft u geschapen tot den hemel, en

tot een veel verhevender geluk, als gy bequaem zyt te beseffen op de aerde, of ook

bepeizen kont.... Waerom houd gy u dan vrywil-

liglyk bezig met gedagten van grootheit, van gemak, van vermaek, en van aerde?...

De Liefde Godts heeft u gegeeven een hert om Godt alleen, en alles om Hem alleen zuiverlyk te beminnen, zonder aen u zelfs vastgehegt te zyn, ten zy om Hem...

Daerom verdeelt dit herte niet, met te beminnen 't geen, of Godt zelf niet is, of tot

Godt in geender wyze strekt, of strekken kan.... Waer af meent gy dat'et koomt, dat

de Liefde Godts u zedert eenigen tyd ziet tot uitwendige zaeken zo uitgestort? Zo

smaekeloos in het inwendig gebed? Zo onagtzaem in het overig der oeffeningen, van

de welke uwen geest de volmaektheit verwagten moet naer de genade van de Liefde

Godts.... Ach! zoude 't niet zyn, om uwe ligtigheit in kleene zonden te begaen met

een opgezetten wil?... Zekerlyk, die waterzucht is in u, en daerom hebtgy geduuriglyk

dorst naer de waters van Egyptenland... 'T is wel den wensch van de Goddelyke

Liefde, dat gy rust in den schoot van den hemelschen Bruidegom: Dog uwen adem

stinkt. De onmaetige uitgestortheit tot 't geen uw lichaem te zeer, en te lekkerlyk

voed, heeft daer in ver-

oorzaekt een geweldigen stank... Hoe kont gy dan met de Bruyd der Gezangen hoopen, dat den hemelschen Bruidegom, den honingzoeten J

, u omhelze met een kus van synen goddelyken mond?... Maer, zegt gy, 't en zyn niet als dagelyksche zonden, en in die dagelyksche zonde voldoe ik maer een weinig myn hertstogt, of myne ongeregelde zinnelykheit... 'T is maer een leugen om beters-wil, eene kleene onmaetigheit; een scheld-woordeken tot geene merklyke verneerderinge van een ander; een wyle 't zamen-spraek van myn eigen eer, en lof. 'T zyn maer zulke kleene zaeken, door 't geen ik my te buiten gae, en misdoe... Wel aen, ik onderstelle het dus;

ik geeve u toe. 'T en zyn maer kleene zaeke, slegte beuzelingen, waer in gy dagelyksche zonden doet. Maer dat zelfs toont de leelykheit van hun quaed, en 't overtuigt my, dat gy zo veel te min u verontschuldigen kont... Waer 't dat gy de maetigheit een weinigsken te buiten gong, om eene zee van droefheit te verdroogen;

dat gy uwe zinnelykheit wat toegaf, of een bitter woord uit ongeregelde gramschap

zeide; ten einden daer mede alle zondaers tot een opregten haet

der zonde te brengen; dat gy een leugentjen voorsbragt, om de wysheit van alle Godtsgeleerde te bekoomen; nog zoude ik evenwel u veroordeelen, verwyzen, en ongelyk geeven... Ik zoude zeggen, dat het veel beter waer, dat gy van droefheit stierf, als dat gy daer van geneezen wiert, met ook de minste oneer van Godt.... Godt zelfs wilt de bekeeringe der zondaers niet met de onteeringe van syne Majesteit....

Evenwel ik zoude medelyden met u hebben. Gy hebt quaelyk gedaen, met alzo de bekeeringe der zondaers te wenschen, zoude ik dan zeggen; maer, den iver alhoewel niet volgens Godt, heeft u verleid. Gy hebt gezondigt; maer de begeerte tot een goed werk heeft uw goed oordeel verkeert... Gy hebt tegen den wille Godts gedaen, en hebt Hem onteert; maer den glans van eene verheeven wysheit heeft in uwe oogen te zeer geflikkert, uw verstandt verduistert, en het regtziende ligt benoomen... Dit zoude ik in diergelyke voorvallen zeggen.... Maer, wat kan, of mag ik nu zeggen?...

In uwe dagelyksche zonden, die gy doet, waer op koomt het uit? Op een woord, dat

gy niet inhou-

den wilt, en liever, als in-te-houden, overtreed gy het orden van Godt gestelt... Op eene begeerte, die gy niet wilt versterven, en liever, als die te versterven, bedroeft gy den Geest Godts.... Op eene onagtzaemheit, die gy niet beeteren wilt, en liever, als u wat gewelds aen-te-doen om-ze af-te-leggen, vermindert gy de Glorie van uwen Godt... En doet Hem gelyk geweld aen.... By Ezechiël het 13. beklaegt zig den Heer van de Dogters van Jeruzalem, dat-ze Hem ontheiligen, Propter pugillum hordei,

& fragmen panis 19. Om een handvol gersts, en een stuk broods. Dit verwytzel past ook maer al-te-wel op u, en de toevoeging is klaer... Om dat gy u niet wilt onderwerpen aen iets, 't geen u niet veel moeite kost. Om dat gy den moet niet hebt, van een kleen uitlag te onderstaen, van die, de welke het meest belaggelyk zyn....

Om dat gy d'eere zoekt, die rook is, en zo haest is verdweenen, als verkreegen.... Om

dat gy den arbeid ontziet, van uwe zinnelykheit, hier, of daer in, te versterven... Om

dat gy niet wilt tegenstryden uw heerschende hertstogt, wiens involgen u daer na

bitterder zal vallen, als

de overwinninge.... Om dat gy de groote des werelds zoekt te believen, welkers welbehagen u meenigmael zal doen doen, 't geen gy niet wilt... Om dat gy u niet wilt berooven van de zoetigheit des dranks, van het vermaek, van met andere te spotten; van te schynen meerder geleertheit te hebben, als die, of deeze; van den troost, van u te beklagen over uwe oversten, en uws gelyke.... Wat is dat al? En om zulke slegte reedens zyt gy niet beschaemt, Godt te ongehoorzaemen, Godt te mishagen, Godt te wederstaen, en den heiligen Geest te bedroeven? Propter pugillum hordei, & fragmen panis. Om een handvol gerst, en een stuk broods... Ach, ziele!

Waerom doet gy van alle die slegte reedens, van die beuzelryen geene offerhande aen Godts Liefde, die zo veele offerhanden aen u, en voor u heeft gedaen?.... Gy doet offerhanden in groote zaeken, om geene doodzonde te doen; waerom zoud gy u ook niet overwinnen in kleene zaeken, om de dagelyksche zonde te ontgaen?... Gy laet de doodzonde, omdat de Regtveerdigheit Godts, die met de eeuwige straffe kastyd:

en daer-en-tusschen, om dat Godt zo goed is, dat

Hy de dagelyksche zonde ligtelyk vergeeft, gy doet die zonder vrouginge, ligtelyk, en by duizende.... Is dat niet eene schelmagtige ooge hebben, om dat Hy zo goed is?... Maer in wat plaetze doen wy zo ligtelyk de dagelyksche zonde?.... Tot in het huis van Godt, tot in de armen van Godt; tot in den staet van Bruidegoms, of Bruiden van J

.... Ach! my dunkt, dat de Liefde Godts u, die zo ligtelyk, en zo vrywilliglyk dagelyksche zonde doet, en evenwel af keer hebt van de doodelyke zonde, vriendelyk aenspreekt, en zegt:

Popule meus, quid feci tibi! Myn volk, myn uitverkooren volk!

wat heb ik tegen u gedaen, om zo van u gehandelt te zyn? Ben ik niet uwen Godt, en gy Myn volk?... Eduxi te de terra AEgypti. Ik hebbe u getrokken uit Egypten, dat is, uit de bedorven wereld, waer ind'er zo veele zig verliezen, en daer-en-tusschen heilig hadden gweest; waer 't dat ik hun die Gratien had gedaen, die ik u doe...

Introduxi te in terram honam. Ik hebbe u geleid in eene goede aerde, overvloedig, en vrugtbaer. Overvloedig in middelen, om myne Glorie te vermeerderen. Vrugt-

a In Offic. Div. hebdom. S.

baer in oeffeningen tot uwe volmaekheit... Manna Cibavi te. Wat al hemels Brood,

en hoe dikmaels heb ik u dit gegeeven?... Wat is'er kostelyks in den schat myn'er

Gratie, 't welk ik u niet medegedeelt heb? Door bovennatuurlyke ligten heb ik uw

verduistert verstand verligt; uwen tegenstrydigen, en harden wille heb ik door

zoetigheit aengelokt, op dat gy u tot my zoud keeren, en my met innige, en vierige

genegentheit gedient zoud hebben.... Had ik geene reeden, van te verwagten, dat gy

uit dankbaerheit zoud opgelet hebben, en geschouwt, van ook de minste dagelyksche

zonde vrywilliglyk, en met opzet te bedryven?... Dat de wereldsche zielen, zielen,

die my kwaelyk kennen, zo ligtelyk myne Glorie te kort doen; het valt hard: maer,

dat gy niet geeft om dagelyksche zonde, dat gy die zo weetens, en willens begaet,

ach, ziele! 't is my al te bitter. Faćta es nimis amara. Uwe zinnelykheit aengaende

de spys, en drank, is als galle en azyn voor my: die ydele glorie, de welke gy zoekt,

zyn gelyk doorens voor my... Ach, Heere! Hoe zoude ik dog den naem moogen

voeren van uwen zoon? Hoe verdienen, van

uwen bruidegom, of uwe bruid te zyn: als ik myn uiterste beste niet zoude doen, om U in alles te behagen, zo 't behoort?... En hoe zal ik U zo behagen, indien ik met de meeste zorge niet vermyde alle vrywillige dagelyksche zonden?... O! neen,

aldervolmaektsten, en oneindelyken Godt! 'T en kan niet anders zyn, of ik, ik

onvolmaekt schepzel! om de schuld van eene vrywillige dagelyksche zonde alleen,

schyne aen uwe goddelyke Volmaektheden mishagelyk te zyn... Maer, ô grooten

Godt! Dusdanig wil, nog zal ik voortaen meer schynen voor U... Daerom smyte ik

my voor uwe groote Liefde ter aerde, en smeeke op 't ernstigste volle vergiffenisse

over myne kleene liefde tot U... Gy vraegt my, dat ik uwe Volmaektheit zoude

verheerlyken met niets te doen, 't geen ik weet aen die tegenstrydig te zyn... Deeze

regtveerdige vraege hebbe ik tot nog een toe niet genoeg gevat; om dat ik al te kleene

wederliefde droeg tot U. Maer nu ben ik overtuigt, dat gy my hier door te kennen

wilt geeven, dat ik voortaen met alle neerstigheit, en oplettentheit de vrywilige

dagelyksche zonden vlieden moet... Ik heb dan, ô Heer! gezeit: nu

zal ik beginnen... Uit liefde, uit eerbiedigheit tot U, mynen Godt, zegge ik van dage den oorlog aen die, of deeze dagelyksche zonde, de welke in my 't meest heerscht, en van my meermaels word begaen... Ik zal die vergelyken tegen die goddelyke Volmaektheit, aen de welke die dagelyksche zonde regel-regt tegenstryd....

Erkennende het overgroot verschil, dat daer tusschen is, zal ik met grondhertig

leetweezen, en onophoudelyke traenen tragten uyt-te-wasschen myne schuld,

verfoeiende myn leelyk bedryf; om dat ik, een snood schepzel, door de zelve myne

zonden ongelyk doe aen Godt, aen syne Liefde tot my, aen syne Volmaektheit, aen

syne Glorie, aen syne Eer. Alzo zal ik my dagelyks opwekken, om ook in kleene

zaeken niet ongetrouwig zyn aen mynen Godt, wiens Liefde tot my altyd in zo veele,

en groote dingen getrouwig is geweest, zonder dat ik dit ooit verdient had, of ook

verdienen kost. Wel aen dan, den zekersten weg zal ik ingaen... De Liefde Godts

toont-ze my van dage.... Ik zal my met oplettentheit wagten van geene zonde, hoe

kleene, die zoude moogen schynen, met voor-

dagt, en met opzet te doen.... O Liefde van mynen Godt! Gy haet die; 't is genoeg,

op dat ik'er zulk een afkeer van hebbe, dat ik geerne eene offerhande zal doen van

gemak, eer, en vermaek, op dat ik alle vrywillige dagelyksche zonden vlugte... Gy

hebt my, ô Liefde Godts! hulpe verleent, om dit voorneemen te maeken, helpt my

ook, om het kragtiglyk in 't werk te leggen.