• No results found

d Veiligheidsmonitor Asten 2017

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "d Veiligheidsmonitor Asten 2017"

Copied!
29
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

VEILIGHEIDSMONITOR Asten 2017

Onderzoek naar de leefbaarheid en veiligheid

in Asten

(2)

COLOFON

Titel : VEILIGHEIDSMONITOR ASTEN 2017, Onderzoek naar de leefbaarheid en veiligheid in Asten

Opdrachtgever : Gemeente Asten

Opdrachtnemer : Team Analyse en Intelligence Gemeente Helmond Samenstelling : Marian Foolen

Datum : Mei 2018

(3)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 Samenvatting en conclusies

I

Samenvatting en conclusies

INLEIDING

Leefbaarheid en veiligheid zijn belangrijke pijlers van beleid in alle Nederlandse gemeenten. Om een beeld te vormen van hoe deze thema’s onderdeel uit maken van het dagelijks leven van de bevolking en in welke mate deze twee pijlers zich ontwikkelen, wordt regelmatig onderzoek gedaan. Een daar- van betreft de landelijke Veiligheidsmonitor, een bevolkingsonderzoek dat wordt uitgevoerd in op- dracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. In 2017 heeft Asten in dit onderzoek gepartici- peerd. Hierdoor zijn er voor Asten ook resultaten op gemeente- en buurtniveau beschikbaar.

Met dit onderzoek kan een beeld geschetst worden hoe inwoners de leefbaarheid van hun woonbuurt ervaren, welke problemen er spelen, of er sprake is van onveiligheidsgevoelens en de mate waarin zij slachtoffer zijn geworden van veelvoorkomende criminaliteit. De subjectieve ervaringen van de inwo- ners vormen een belangrijke aanvulling op de objectieve cijfers (incidenten en misdrijven) die be- schikbaar zijn vanuit de politieregistratie.

Deze rapportage geeft inzicht in de huidige leefbaarheid en veiligheid in Asten en haar woonwijken en in de relatieve positie van de gemeente ten opzichte van de directe omgeving Peelland, de politieregio Oost-Brabant en Nederland.

BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN OP GEMEENTENIVEAU

· Inwoners van Asten geven net als vier jaar eerder, in 2017 ruime voldoendes voor de leef- baarheid en veiligheid in hun buurt.

· De samenhang tussen bewoners onderling is positief en wordt nog beter beoordeeld dan in 2013. Het oordeel van de Astenaar is daarnaast positiever dan van de regio en Nederland.

· Zowel het aandeel mensen dat zich wel eens onveilig voelt in de buurt als het aandeel men- sen dat vindt dat er veel criminaliteit in de buurt plaatsvindt is in vergelijking met de directe re- gio gering en ten opzichte van 2013 nagenoeg gelijk gebleven.

· Het aandeel inwoners dat veel overlast ervaart van de fysieke staat van de omgeving is klei- ner geworden en ligt ook lager dan in de regio en Nederland.

· Ten opzichte van de regio en Nederland ervaren de inwoners van Asten minder overlast (te hard rijden, agressief rijgedrag en parkeerproblemen) door het verkeer. Dit geldt niet als het gaat om het daadwerkelijk aantal incidenten die worden geregistreerd bij de politie. Dit zijn er relatief veel in vergelijking met de referentiegebieden. Hier gaat het echter alleen om parkeer- problemen en verkeersstremmingen.

· De overlast door jongeren, buurtbewoners, alcohol en drugs is gelijk gebleven en ligt op een- zelfde niveau als in de regio en Nederland.

· De top 5 van buurtproblemen die als eerste aangepakt zouden moeten worden:

1. Te hard rijden 2. Hondenpoep 3. Parkeerproblemen 4. Rondhangende jongeren 5. Rommel op straat

· In vergelijking met 2013 hebben er in 2017 minder woninginbraken plaatsgevonden. Het aan- tal mensen dat aangeeft slachtoffer te zijn geworden van woninginbraak is gelijk gebleven. Dit zou aan de ene kant te maken kunnen hebben met een verandering in aangiftebereidheid.

Aan de andere kant kan het te maken hebben met de omvang van de enquête.

· Ten opzichte van de 2013 zijn er naar verhouding minder fietsen gestolen.

· Het aantal incidenten en misdrijven met betrekking tot geweld, diefstal uit/vanaf motorvoertui- gen, alcohol-, drugs- en jeugdoverlast is gelijk gebleven.

(4)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 Samenvatting en conclusies

II

· Een derde van de inwoners is tevreden over het functioneren van de politie in de woonbuurt.

Dit aandeel ligt boven het gemiddelde van de regio en Nederland en is daarnaast groter dan vier jaar eerder.

· De groep inwoners die zegt (zeer) tevreden te zijn over de aanpak van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid in hun buurt is groter geworden. In Asten is de groep met een positieve mening ook groter dan in de regio en de rest van Nederland.

(5)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 Samenvatting en conclusies

III Kernindicatoren veilige woon- en leefomgeving Asten 2013 – 2017

2013 2017 BT Peelland RE Oost-Brabant Nederland

Algemeen Rapportcijfer leefbaarheid 7,6 7,8 7,5 7,6 7,5

Rapportcijfer veiligheid 7,5 7,5 7,3 7,4 7,3

Sociale samenhang/

overlast tussen bewoners

Schaalscore cohesie (0 = zeer slecht; 10 = uitmuntend) 6,7 7,1 6,3 6,4 6,2

Ervaart veel sociale overlast, % 7 5 10 9 12

Criminaliteit in buurt komt veel voor,% 3 5 8 7 9

Fysieke kwaliteit van de woonomgeving

Ervaart veel fysieke verloedering, % 14 11 20 20 22

Vernielingen per 1.000 inwoners* 5,9 4,1 4,9 4,5 onb.

Onveiligheidsgevoelens Voelt zich wel eens onveilig in de buurt, % 13 15 18 15 16 Geweld/Dreiging op

straat

Bedreiging per 1.000 inwoners* 0,7 1,3 1,8 1,6 onb.

Mishandeling per 1.000 inwoners* 2,6 1,4 2,5 2,4 onb.

Woninginbraak Slachtoffer geworden van woninginbraak, % 2 3 2 2 2

Woninginbraak per 1.000 woningen* 12,7 5,2 7,4 6,0 onb.

Voertuigcriminaliteit (fiets) Slachtoffer geworden van fietsendiefstal, % 2 2 3 3 3

Fietsendiefstal per 1.000 inwoners* 6,6 4,2 4,9 4,5 onb.

Voertuigcriminaliteit (motorvoertuigen)

Slachtoffer geworden van diefstal uit/vanaf auto, % 2 1 1 2 2 Diefstal uit/vanaf (motor) voertuigen per 1.000 inwoners* 3,7 2,2 2,6 3,9 onb.

Verkeersoverlast Ervaart veel verkeersoverlast, % 25 21 30 29 31

Verkeersoverlast per 1.000 inwoners* 5,7 6,2 2,8 2,5 onb.

Alcohol en Drugsoverlast

Ervaart veel overlast van dronken mensen op straat, % 1 1 2 2 3 Ervaart veel overlast van drugsgebruik of drugshandel, % 2 3 3 2 4 Drugs-/drankoverlast per 1.000 inwoners* 1,0 2,5 2,5 2,2 onb.

Jeugd en veiligheid Ervaart veel overlast van rondhangende jongeren, % 3 3 5 3 5

Jeugdoverlast per 1.000 inwoners* 3,0 4,1 4,1 4,3 onb.

Mening over functioneren politie in woonbuurt

(Zeer) Tevreden 26 32 27 27 27

Niet tevreden en niet ontevreden 15 15 17 16 18

(Zeer) ontevreden 7 5 7 7 7

Weet niet/geen mening 53 47 50 51 48

Totaal 100 100 100 100 100

Mening over functioneren

gemeente t.a.v. leefbaar- heid en

veiligheid

(Zeer) Tevreden 39 44 36 39 39

Niet tevreden en niet ontevreden 31 22 24 25 25

(Zeer) ontevreden 6 7 12 10 11

Weet niet/geen mening 24 28 29 26 25

Totaal 100 100 100 100 100

► Bron: Politie Oost-Brabant (*) , Integrale Veiligheidsmonitor 2017.

► Verschillen tussen de jaren en de referentiegebieden en Asten worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze gro- ter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

(6)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 Samenvatting en conclusies

IV

BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN OP WIJKNIVEAU

· Zowel in Asten-kern, Heusden als Ommel oordelen mensen even positief over de leefbaarheid en veiligheid in algemene zin.

· De samenhang tussen bewoners wordt in Heusden en Ommel positiever beoordeeld dan in de kern.

· Inwoners van Ommel voelen zich het minst onveilig.

· Ten opzichte van Heusden en Ommel hebben inwoners van de kern meer overlast van buurt- bewoners, de fysieke staat van de omgeving, drugsgebruik en –handel en jeugd. In de kern van Asten woont dan ook bijna 80% van de inwoners van de totale gemeente, woont men dichter op elkaar en zijn de meeste voorzieningen gevestigd. Er is meer bedrijvigheid, een fac- tor die de leefbaarheid beïnvloedt.

· Inwoners van Ommel oordelen de leefbaarheid en veiligheid in hun woonkern als goed maar uitgaande van de geregistreerde criminaliteitscijfers staat deze wel meer onder druk dan in de andere wijken. Ommel heeft verhoudingsgewijs namelijk meer te maken met diverse vormen van criminaliteit dan de kern en Heusden. Zo heeft er in 2017 meer geweld plaatsgevonden, is er vaker ingebroken en zijn er meer fietsen gestolen.

· Gemiddeld is een derde van de Astenaren (zeer) tevreden over het functioneren van de politie in hun buurt. In Ommel ligt dit aandeel op een vijfde.

· Ook als het gaat om de aanpak van de gemeente ten aanzien van leefbaarheid en veiligheid springt Ommel er in negatieve zin uit. Beide bevindingen hangen hoogstwaarschijnlijk samen met de relatief hogere criminaliteitscijfers in dit gebied.

(7)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 Samenvatting en conclusies

V Kernindicatoren veilige woon- en leefomgeving WIJKEN Asten

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel

Algemeen Rapportcijfer leefbaarheid 7,8 7,8 7,9 7,8

Rapportcijfer veiligheid 7,5 7,5 7,6 7,5

Sociale samenhang/ over- last tussen bewoners

Schaalscore cohesie (0 = zeer slecht; 10 = uitmuntend) 7,1 7,0 7,6 7,5

Ervaart veel sociale overlast, % 5 7 1 0

Criminaliteit in buurt komt veel voor,% 5 6 5 2

Fysieke kwaliteit van de woonomgeving

Ervaart veel fysieke verloedering, % 11 13 3 3

Vernielingen per 1.000 inwoners* 4,1 4,5 1,5 5,7

Onveiligheidsgevoelens Voelt zich wel eens onveilig in de buurt, % 15 16 15 7

Geweld/Dreiging op straat Bedreiging per 1.000 inwoners* 1,3 1,5 0,0 2,8

Mishandeling per 1.000 inwoners* 1,4 1,2 0,0 7,5

Woninginbraak Slachtoffer geworden van woninginbraak, % 3 3 3 3

Woninginbraak per 1.000 woningen* 5,2 4,0 7,4 18,8

Voertuigcriminaliteit (fiets) Slachtoffer geworden van fietsendiefstal, % 2 2 4 0

Fietsendiefstal per 1.000 inwoners* 4,2 4,6 1,9 6,6

Voertuigcriminaliteit (motorvoertuigen)

Slachtoffer geworden van diefstal uit/vanaf auto, % 1 1 0 0 Diefstal uit/vanaf (motor) voertuigen per 1.000 inwoners* 2,2 2,4 0,7 2,8

Verkeersoverlast Ervaart veel verkeersoverlast, % 21 23 15 20

Verkeersoverlast per 1.000 inwoners* 6,2 5,8 7,8 7,5

Alcohol en Drugsoverlast

Ervaart veel overlast van dronken mensen op straat, % 1 1 1 0 Ervaart veel overlast van drugsgebruik of drugshandel, % 3 3 0 0

Drugs-/drankoverlast per 1.000 inwoners* 2,5 2,4 1,1 6,6

Jeugd en veiligheid Ervaart veel overlast van rondhangende jongeren, % 3 4 0 0

Jeugdoverlast per 1.000 inwoners* 4,1 5,1 0,4 1,9

Mening over functioneren politie in woonbuurt

(Zeer) Tevreden 32 34 31 20

Niet tevreden en niet ontevreden 15 14 20 15

(Zeer) ontevreden 5 5 7 6

Weet niet/geen mening 47 47 43 59

Totaal 100 100 100 100

Mening over functioneren

gemeente t.a.v. leefbaar- heid en

veiligheid

(Zeer) Tevreden 44 46 37 28

Niet tevreden en niet ontevreden 22 21 26 23

(Zeer) ontevreden 7 5 11 13

Weet niet/geen mening 28 28 27 36

Totaal 100 100 100 100

► Bron: Politie Oost-Brabant 2017 (*) , Integrale Veiligheidsmonitor 2017.

► Verschillen tussen de wijken en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of ge- lijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwo- ners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

(8)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

Samenvatting en conclusies ... I

Inhoudsopgave ... 1

1. Inleiding ... 1

1.1 Aanleiding ... 1

1.2 Probleemstelling ... 1

1.3 Aanpak ... 1

1.4 Leeswijzer ... 2

2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten ... 4

2.1 Inleiding ... 4

2.2 Veilige woon- en leefomgeving: sociale kwaliteit ... 4

2.3 Veilige woon- en leefomgeving: fysieke kwaliteit ... 6

2.4 Veilige woon- en leefomgeving: objectieve veiligheid ... 7

2.5 Veilige woon- en leefomgeving: subjectieve veiligheid ... 8

2.5.1. Onveilig gevoel in eigen buurt ... 8

2.5.2 Overige indicatoren subjectieve veiligheid ... 10

2.6 Bedrijvigheid en veiligheid ... 11

2.7 Jeugd en veiligheid ... 11

2.8 Fysieke veiligheid ... 12

2.8.1 Fysieke veiligheid: verkeersoverlast ... 12

3. Functioneren politie/gemeente ten aanzien van leefbaarheid en veiligheid ... 15

3.1 Inleiding ... 15

3.2 Mening over functioneren politie in woonbuurten ... 15

3.3 Oordeel over functioneren gemeente t.a.v. leefbaarheid en veiligheid in de woonbuurt ... 16

4. De wijken in beeld ... 17

4.1 Asten-kern ... 17

4.2 Heusden ... 18

4.3 Ommel ... 19

(9)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 1. Inleiding

1

1. Inleiding

1.1 Aanleiding

Leefbaarheid en veiligheid zijn belangrijke pijlers van beleid in alle Nederlandse gemeenten. Om een beeld te vormen van hoe deze thema’s onderdeel uit maken van het dagelijks leven van de bevolking en in welke mate deze twee pijlers zich ontwikkelen, wordt regelmatig onderzoek gedaan. Een daar- van betreft de landelijke Veiligheidsmonitor, een bevolkingsonderzoek dat wordt uitgevoerd in op- dracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. De resultaten geven op landelijk, regionaal, ge- meentelijk en dit jaar ook op wijkniveau, een beeld van de ervaringen van inwoners met de leefbaar- heid van hun woonbuurt, de problemen die er spelen, onveiligheidsgevoelens en de mate waarin men slachtoffer is geworden van veelvoorkomende criminaliteit. De subjectieve ervaringen van de inwoners zelf vormen een belangrijke aanvulling op de objectieve cijfers (incidenten en misdrijven) die we heb- ben vanuit de politieregistratie.

Deze rapportage geeft inzicht in de huidige leefbaarheid en veiligheid in Asten en haar woonwijken en in de relatieve positie van de gemeente ten opzichte van de directe omgeving Peelland, de politieregio Oost-Brabant en Nederland.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en I&O Research zijn verantwoordelijk geweest voor de dataverzameling. De gemeente Asten heeft, net als in 2013, team Analyse en Intelligence (voorheen Onderzoek en Statistiek) van de gemeente Helmond opdracht gegeven om de analyse uit te voeren en de rapportage op te stellen.

1.2 Probleemstelling

De centrale vraag voor het onderzoek luidt als volgt:

Hoe is het gesteld met de leefbaarheid en veiligheid van de bevolking in Asten en haar woonwijken in 2017 en wat is de relatieve positie van de gemeente in vergelijking met het politiebasisteam Peelland, met de politieregio Oost-Brabant en Nederland?

Daar zijn de volgende onderzoeksvragen van afgeleid:

· Hoe ervaren de inwoners van Asten de sociale en fysieke kwaliteit en de veiligheid in hun woon- en leefomgeving? En welke ontwikkeling zien we hierin?

· Hoe verhouden beleving (mening bevolking) en praktijk (politiecijfers) zich tot elkaar?

· Hoe beoordelen de inwoners de rol van de politie en gemeente ten aanzien van de leefbaar- heid en veiligheid in hun woonomgeving?

· Welke buurtproblemen dienen volgens bewoners met prioriteit te worden aangepakt?

· Wat is de relatieve positie van Asten?

1.3 Aanpak

De informatie voor dit onderzoek is op verschillende manieren verkregen:

1. Enquêtering:

De ingevulde vragenlijsten van de Integrale Veiligheidsmonitor. In 2017 hebben in totaal 348 in- woners de vragenlijst ingevuld. In Asten-kern gaat het om 183 ingevulde vragenlijsten, in Ommel 45 en in Heusden 120.

2. Aangiften en meldingen politie:

De politie houdt een databestand bij van geregistreerde incidenten en misdrijven. Deze objectieve cijfers zijn een belangrijke aanvulling op de subjectieve enquêtegegevens.

(10)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 1. Inleiding

2

1.4 Leeswijzer

Bij de opstelling van de nota is aansluiting gezocht bij de indeling zoals die wordt gehanteerd in model Kernbeleid veiligheid van de VNG. De daarin geformuleerde vijf hoofdthema’s komen in dezelfde volgorde en zoveel als mogelijk met dezelfde indicatoren hier terug. Het betreft de thema’s 1.Veilige woon- en leefomgeving, 2. Bedrijvigheid en veiligheid, 3. Jeugd en veiligheid, 4. Fysieke veiligheid en 5. Integriteit en veiligheid. Het thema integriteit en veiligheid komt in deze nota niet aan de orde. Wel zijn twee thema’s extra toegevoegd: het functioneren van politie en gemeente ten aanzien van leef- baarheid en veiligheid en de gewenste prioriteit in aanpak van buurtproblemen.

Voor de politiecijfers kunnen we voor de wijken niet verder terug dan 2014. Omdat we hierdoor geen zekerheid hebben over een correcte vergelijking met 2017 ontbreken deze cijfers voor 2013.

(11)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 1. Inleiding

3 Overzicht Regionale Eenheden Politie in Nederland

Noot: basisteam Peelland (Asten, Deurne, Gemert-Bakel, Helmond, Laarbeek en Someren) vormt een onderdeel van de regio- nale eenheid Oost-Brabant.

Overzicht gemeenten van het basisteam Peelland naar inwonertallen (1-1-2017)

inwoners huishoudens mate van stedelijk- heid*

omgevingsadressen- dichtheid per km2

Asten 16.714 7.104 4 946

Deurne 31.933 13.382 4 845

Gemert-Bakel 30.024 12.587 4 764

Helmond 90.602 39.796 3 1.727

Laarbeek 21.942 9.169 4 615

Someren 19.036 7.883 4 710

► Bron CBS

* 1 = zeer sterk stedelijk, 5 = niet stedelijk, indeling op basis van adressendichtheid.

(12)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

4

2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

2.1 Inleiding

In dit hoofdstuk wordt aan de hand van zeven thema’s een beeld gegeven van hoe de inwoners zelf aankijken tegen de veiligheid en leefbaarheid in hun woon- en leefomgeving. Deze informatie wordt gecombineerd met aantallen bij de politie geregistreerde incidenten.

2.2 Veilige woon- en leefomgeving: sociale kwaliteit

De sociale kwaliteit van een buurt of wijk heeft betrekking op de intermenselijke relaties in een gebied.

Het gaat om de relaties tussen bewoners onderling en eventueel andere aanwezige personen.

De sociale kwaliteit wordt op basis van twaalf indicatoren in beeld gebracht. Het omvat zowel positieve elementen (zoals sociale cohesie en tevredenheid over de bevolkingssamenstelling in de eigen buurt) als elementen die de kwaliteit in negatieve zin beïnvloeden. Het gaat dan om verschillende soorten overlast, veroorzaakt door andere personen.

De inwoners van Asten beoordelen de leefbaarheid in de eigen buurt als ruim voldoende. Het gemid- deld gegeven rapportcijfer is vergelijkbaar met de regio en Nederland. Tussen de wijken zien we ook geen verschillen. Daarnaast oordelen de inwoners ook positief over de manier en de mate waarin buurtbewoners met elkaar omgaan en zich met elkaar verbonden voelen (sociale cohesie). Verbon- denheid draagt positief bij aan de leefbaarheid van een wijk. In alle drie de wijken oordelen mensen positief. In Ommel en Heusden net iets meer dan in Asten-kern.

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2017

*schaalscore: 0=slecht < > 10=uitmuntend

7,8

0 2 4 6 8 10

Ommel ASTEN Asten-kern Heusden

Peelland Nederland Oost-Brabant

rapportcijfer leefbaarheid

gemiddeld

7,1

0 2 4 6 8

Asten-kern ASTEN Ommel Heusden

Nederland Peelland Oost-Brabant

Sociale cohesie

schaalscore*

(13)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

5 Het merendeel van de inwoners van Asten is (zeer) tevreden over de samenstelling van de bevolking in de buurt. Dit aandeel is in Ommel net iets lager dan in Asten-kern en Heusden. In de regio en Ne- derland totaal is een minder groot deel van de inwoners tevreden over de samenstelling.

Een klein aandeel van de inwoners van Asten geeft aan een of meerdere vormen van overlast te erva- ren die te linken is aan andere bewoners of mensen die zich in de buurt begeven. M.u.v. overlast van buurtbewoners is dit niet meer of minder dan in de regio en Nederland.

Sociale kwaliteit

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel Peelland Oost-Brabant Nederland

tevredenheid over samenstelling bevolking in de buurt

§ (zeer) tevreden 77 77 79 74 68 69 67

§ (zeer) ontevreden 10 11 6 10 12 10 11

sociale overlast

§ ervaart veel overlast van buurtbewoners (%) 2 3 0 0 5 4 5

§ ervaart veel overlast van mensen die op straat worden lastig

gevallen (%) 0 0 0 0 1 1 1

§ ervaart veel overlast van dronken mensen op straat (%) 1 1 1 0 2 2 3

§ ervaart veel overlast van drugsgebruik en drugshandel (%) 3 3 0 0 3 2 4

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2017

► Verschillen tussen de wijken, referentiegebieden en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

► Bron: Politie Oost-Brabant 2017 0,6 2,5

0 2 4 6 8

Heusden Asten-kern ASTEN Ommel

Oost-Brabant Peelland

Drugsoverlast en -criminaliteit

per 1.000 inwoners

drugs-/drankoverlast (incienten) drugshandel (misdrijven)

1,42,5

0 5 10 15

Heusden ASTEN Asten-kern Ommel

Oost-Brabant Peelland

Overlast omwonenden

per 1.000 inwoners

burengerucht (relatieproblemen) (incidenten)

overlast verward/overspannen persoon (incidenten)

(14)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

6 Naar verhouding vinden in Ommel de meeste incidenten plaats die te maken hebben met drank- en drugs. Ook vinden hier relatief veel incidenten plaats met verwarde/overspannen personen. De over- last die inwoners van dit gebied daadwerkelijk ervaren op het gebied van drank en drugs is echter mi- niem, zoals uit de cijfers van de Veiligheidsmonitor blijkt.

2.3 Veilige woon- en leefomgeving: fysieke kwaliteit

Naast sociale elementen die het klimaat in een woon- en leefomgeving beïnvloeden, zijn er ook fysie- ke elementen die hier een rol in spelen. Het gaat daarbij om de inrichting, het onderhoud en het be- heer van de openbare ruimte. De fysieke kwaliteit wordt in beeld gebracht op basis van zes indicato- ren: 1) tevredenheid over speelplekken voor kinderen in de buurt, 2) tevredenheid over de voorzienin- gen voor jongeren in de buurt, 3) tevredenheid over de onderhoud van het groen in de openbare ruim- te, 4) tevredenheid over het onderhoud van het ‘grijs’ (wegen, paden en pleintjes), 5) fysieke verloede- ring en 6) vernielingen.

Bijna zeven op de tien inwoners van Asten is tevreden over het aanbod van speelplekken voor kin- deren in de buurt. Dit aandeel is een stuk lager als het gaat om goede voorzieningen voor jongeren.

Met name in Ommel zijn de inwoners minder te spreken over het aanbod voor zowel kinderen als jon- geren.

Daarnaast is een ruime meerderheid van de inwoners tevreden over de staat van het ‘grijs’ en het

‘groen’ in de buurt. Zeker in vergelijking met de totale Peelregio.

Mening over voorzieningen en onderhoud buurt

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel Peelland Oost-Brabant Nederland

Er zijn goede speelplekken voor kinderen in de buurt

§ (helemaal) mee eens 69 74 55 53 66 66 63

§ (helemaal) niet mee eens 11 9 21 14 15 13 15

Er zijn goede voorzieningen voor jongeren

§ (helemaal) mee eens 29 29 34 25 28 31 25

§ (helemaal) niet mee eens 29 29 26 34 31 28 34

Wege, paden en pleintjes zijn goed onderhouden

§ (helemaal) mee eens 72 74 64 70 63 71 68

§ (helemaal) niet mee eens 14 15 12 11 20 14 16

Perken, plantsoenen en parken zijn goed onderhouden

§ (helemaal) mee eens 66 68 61 58 60 71 67

§ (helemaal) niet mee eens 14 15 11 13 20 13 15

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2017

► Verschillen tussen de wijken, referentiegebieden en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

(15)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

7 In vergelijking met de regio en Nederland ervaren de inwoners van Asten minder fysieke verloedering in de eigen woonbuurt. Binnen Asten is het vooral in de kern waar mensen zich storen aan de staat van de fysieke ruimte. Vernielingen waarvan aangifte is gedaan hebben in 2017, relatief gezien, met name plaatsgevonden in de kern en in Ommel.

► Bron: fysieke verloedering, Integrale Veiligheidsmonitor 2017; misdrijven vernielingen c.q. zaakbeschadiging, Politie Oost- Brabant 2017

2.4 Veilige woon- en leefomgeving: objectieve veiligheid

De veiligheid in een woonbuurt wordt onder druk gezet als zich daar criminele activiteiten voordoen.

Dit kan gaan om criminele acties gericht tegen personen (fysiek en psychisch geweld) of tegen hun bezittingen (woninginbraak en diefstal uit/van/vanaf voertuigen). Met zeven indicatoren wordt hier een beeld geschetst van de objectieve veiligheid.

In vergelijking met de regio en Nederland vinden er in Asten naar verhouding niet meer of minder dief- stallen en geweldplegingen plaats. Binnen Asten zien we dat Ommel op een aantal punten in negatie- ve zin opvalt. Dit betreft vooral het aantal diefstallen uit en inbraken in woningen. Daarnaast hebben hier naar verhouding veel diefstallen uit/vanaf motorvoertuigen en brom-, snor- en fietsen plaats. Ook het aantal fysieke geweldplegingen stijgt boven het gemiddelde van de hele gemeente uit. In Heusden vinden relatief veel diefstallen uit en inbraken in woningen en bijgebouwen plaats.

11%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

Ommel Heusden ASTEN Asten-kern

Oost-Brabant Peelland Nederland

Fysieke verloedering

% ervaart veel overlast

4,1

0 2 4 6

Heusden

ASTEN

Asten-kern

Ommel

Oost-Brabant

Peelland

Vernielingen

per 1.000 inwoners

(16)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

8 Objectieve veiligheid

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel Peelland Oost-Brabant

Diefstal en geweld

§ diefstal/inbraak woning, per 1.000 woningen 5,2 4,0 7,4 18,8 7,4 6,0

§ diefstal/inbraak box/garage/schuur/tuinhuis, per 1.000 woningen 3,1 1,8 9,6 3,1 3,6 2,7

§ diefstal uit/vanaf motorvoertuigen, per 1.000 inwoners 2,2 2,4 0,7 2,8 2,6 3,9

§ diefstal van motorvoertuigen, per 1.000 inwoners 0,5 0,4 0,0 2,8 0,6 0,8

§ diefstal brom-, snor-, fietsen, per 1.000 inwoners 4,4 4,7 1,9 6,6 5,3 5,2

§ bedreiging (psychisch geweld), per 1.000 inwoners 1,3 1,5 0,0 2,8 1,8 1,6

§ mishandeling (fysiek geweld), per 1.000 inwoners 1,4 1,2 0,0 7,5 2,5 2,4

► Bron: Politie Oost-Brabant 2017

► Verschillen tussen de wijken, referentiegebieden en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

2.5 Veilige woon- en leefomgeving: subjectieve veiligheid

Naast de fysieke en sociale kwaliteit hebben ook de hierboven in beeld gebrachte criminele activitei- ten invloed op het welzijn van bewoners en hun gevoel voor veiligheid. Het veiligheidsgevoel wordt in negatieve zin beïnvloed als mensen zelf slachtoffer worden van criminaliteit. Daarnaast hebben ook incidenten in de woonomgeving waarvan mensen kennis nemen, invloed op het gevoel van veiligheid.

In die zin is het niet alleen van belang inzicht te hebben in de objectieve cijfers, maar zeker ook wat de bewoners zelf ervaren: wat hun perceptie is van de veiligheid in hun woonbuurt. In deze paragraaf wordt middels zes indicatoren de veiligheidsbeleving van de bevolking van Asten in beeld gebracht:

1). Onveilig gevoel in eigen buurt, 2). Rapportcijfer veiligheid voor eigen buurt, 3). Perceptie over het zich voordoen van criminaliteit in de woonbuurt en de ontwikkeling daarin, 4). Onveilige situaties in de woonbuurt, 5). Slachtofferschap en 6). Handelingen om onveilige situaties te voorkomen.

2.5.1. Onveilig gevoel in eigen buurt

84% van de inwoners van Asten voelt zich niet onveilig in de eigen woonbuurt. Voor 15% van de mensen geldt dit wel. Voor de meesten is dit soms of zelden. Het aandeel dat aangeeft zich vaak on- veilig te voelen ligt onder de 1%. Van de drie onderscheiden gebieden voelen de inwoners in Ommel zich het meest veilig.

Meer specifiek voelen twee op de honderd inwoners van Asten zich vaak ’s avonds onveilig op straat en/of als ze alleen thuis zijn. Hierin zien we tussen de wijken weinig verschil.

(17)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

9

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2017

Onveiligheidsgevoelens in de buurt

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel Peelland Oost-Brabant Nederland

Onveilige situaties in de woonbuurt

§ voelt zich ’s avonds vaak onveilig op straat, % 2 2 1 0 4 3 3

§ voelt zich ’s avonds vaak onveilig alleen thuis, % 1 1 2 0 3 2 2

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2017

► Verschillen tussen de wijken, referentiegebieden en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

De inwoners van Asten beoordelen de veiligheid in hun woonbuurt met een ruim voldoende rapportcij- fer. Binnen Asten zien we hierin geen verschillen. Ook is er geen verschil met het gemiddeld oordeel van de inwoners van de regio en Nederland.

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Heusden Asten-kern ASTEN Ommel

Peelland Nederland Oost-Brabant

Voelt zich onveilig in eigen woonbuurt

Vaak Soms Zelden ja, maar frequentie onduidelijk voelt zich niet onveilig onbekend

7,5

0 2 4 6 8 10

ASTEN Asten-kern Ommel Heusden

Peelland Nederland Oost-Brabant

rapportcijfer veiligheid in eigen buurt

(18)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

10

2.5.2 Overige indicatoren subjectieve veiligheid

Op verschillende manieren is aan de bewoners gevraagd hoe zij de veiligheid in de buurt beleven. Dat gaat in de eerste plaats om de beleving van de criminaliteit in de woonbuurt. In vergelijking met de di- recte regio en Nederland zijn er in Asten naar verhouding minder mensen die zeggen dat er veel cri- minaliteit plaatsvindt in de buurt. Dit geldt ook voor de vraag of men vindt dat de criminaliteit het afge- lopen jaar is toegenomen.

We zien vrijwel geen verschillen tussen de wijken als het gaat om de vraag of mensen zelf slachtoffer zijn geworden van inbraak of diefstal. Tussen Asten en de referentiegebieden zijn de verschillen op dit vlak ook miniem.

Als men zich onveilig voelt, kan men handelingen verrichten om onveilige situaties te voorkomen. In vergelijking met Nederland doen de inwoners van Asten dit over het algemeen vaker. Binnen Asten zien we dat inwoners van Ommel iets minder bezig zijn met preventie dan de inwoners in Asten-kern en Heusden. Dit strookt met het gegeven dat mensen in Ommel zich in vergelijking met de andere ge- bieden ook veiliger voelen in de eigen buurt. De noodzaak om preventieve maatregelen te nemen is daarom misschien kleiner.

Subjectieve veiligheid

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel Peelland Oost-Brabant Nederland

Perceptie criminaliteit in woonbuurt

§ er is veel criminaliteit in de buurt 5 6 5 2 8 7 9

§ criminaliteit is in afgelopen jaar toegenomen, % 9 10 6 8 12 10 12

§ criminaliteit is in afgelopen jaar afgenomen, % 4 4 3 0 3 4 4

Slachtoffer geworden van

§ woninginbraak, % 3 3 3 3 2 2 2

§ fietsendiefstal, % 2 2 4 0 3 3 3

§ diefstal uit/vanaf auto, % 1 1 0 0 1 2 2

Handelingen om onveilige situaties te voorkomen

§ doet ’s avonds de deur niet open, % vaak 6 7 5 4 10 9 9

§ loopt of rijdt om, om onveilige situaties te vermijden, % vaak 0 0 0 2 3 2 2

§ laat licht branden, % vaak 57 58 55 46 52 48 42

§ laat geen waardevolle spullen in auto, % vaak 72 75 66 64 72 73 68

§ laat waardevolle spullen thuis als men weggaat: % vaak 33 35 28 22 37 34 30

§ heeft extra veiligheidssloten / grendels : % 66 69 56 59 66 67 65

§ heeft buitenverlichting: % 92 92 93 87 84 82 76

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2017

► Verschillen tussen de wijken, referentiegebieden en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

(19)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

11

2.6 Bedrijvigheid en veiligheid

Veiligheid in Asten betekent niet alleen veiligheid in de woonomgeving. Mensen moeten zich ook veilig kunnen voelen buiten die woonomgeving: als zij boodschappen doen of winkelen, als zij in Asten hun arbeid verrichten of als ze er recreëren. Daarnaast moeten inwoners met een eigen bedrijf zich ook veilig voelen. Deze paragraaf brengt met acht indicatoren de subjectieve en objectieve (sociale) vei- ligheid die met bedrijvigheid te maken heeft in beeld.

Het aantal inbraken in winkels, bedrijven en winkeldiefstallen dat gemeld is bij de politie is beperkt en vindt met name plaats in de kern van Asten. Dit hangt samen met dat hier de meeste winkels en be- drijven zijn.

Een beperkte groep mensen voelt zich vaak onveilig rondom uitgaansgelegenheden in Asten of on- dervindt overlast van de lokale horeca. Ook wordt er in beperkte mate melding van overlast van hore- ca en evenementen gemeld bij de politie.

Bedrijvigheid en veiligheid

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel Peelland Oost-Brabant Nederland

Winkelgebieden

§ voelt zich vaak onveilig in winkelgebied, % 1 1 0 0 2 1 2

§ winkelinbraken (abs aantal) 3 2 0 1 51 301 onb.

§ winkeldiefstallen (abs aantal) 20 20 0 0 365 2.534 onb.

§ diefstal/inbraak bedrijven, kantoren en instellingen (abs aantal) 24 19 3 2 299 1.625 onb.

Horeca

§ voelt zich vaak onveilig rondom uitgaansgelegenheden,% 1 1 0 0 2 2 3

§ ervaart overlast van hinder door horeca, % veel 2 2 1 3 1 1 2

§ geluidsoverlast horeca (abs aantal) 4 2 0 2 415 74 onb.

§ geluidsoverlast evenementen (abs aantal) 5 4 1 0 229 32 onb.

► Bron: Politie Oost-Brabant 2017, Integrale Veiligheidsmonitor 2017

► Verschillen tussen de wijken, referentiegebieden en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

2.7 Jeugd en veiligheid

In woonbuurten komt het voor dat jongeren er met leeftijdgenoten rondhangen op bankjes of in het openbaar groen of op een andere manier. Dit kan bij andere buurtbewoners een onprettig gevoel te- weegbrengen, los van wat jongeren er doen of juist niet doen. Anders wordt het als jongeren zich op een manier gaan gedragen waardoor er een soort van onveiligheidsgevoel optreedt door bijvoorbeeld verbaal geweld, geluidsoverlast of het aanbrengen van vernielingen.

De kern van Asten is het enige gebied waarin men aangeeft veel overlast te ervaren van rondhangen- de jongeren. Hier heeft men in vergelijking met de andere gebieden ook vaker last van onveilige ge- voelens op plekken waar jongeren rondhangen. Dit strookt ook met de relatief hogere aantallen inci- denten jeugdoverlast die hier plaatsvinden.

(20)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

12 Jeugd en veiligheid

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel Peelland Oost-Brabant Nederland

rondhangende jongeren: % veel overlast 3 4 0 0 5 3 5

voelt zich onveilig op plekken waar jongeren rondhangen: % vaak 7 8 2 2 8 7 8

jeugdoverlast, per 1.000 inwoners 4,1 5,1 0,4 1,9 4,1 4,3 onb.

► Bron: Politie Oost-Brabant 2017, Integrale Veiligheidsmonitor 2017

► Verschillen tussen de wijken, referentiegebieden en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

2.8 Fysieke veiligheid

De veiligheid van burgers in hun woon- en leefomgeving en in hun woonplaats heeft naast de hiervoor beschreven sociale component ook een fysieke component. In dit verband wordt hiermee bedoeld de fysieke veiligheid in de openbare ruimte. In dit onderzoek wordt de verkeersveiligheid bekeken.

2.8.1 Fysieke veiligheid: verkeersveiligheid

In vergelijking met de inwoners van de regio en Nederland ervaren de inwoners van Asten minder vaak veel overlast van het verkeer. Binnen Asten ervaren de inwoners van de kern de minste overlast.

Van de drie onderscheiden vormen van verkeersoverlast vormt te hard rijden het grootste probleem- punt.

In vergelijking met de regio en Nederland zijn er in Asten relatief gezien meer incidenten bij de politie geregistreerd m.b.t. parkeerproblemen en verkeersstremmingen. Tussen de wijken zien we hierin weinig verschillen.

(21)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 2. Veilige woon- en leefomgeving in Asten

13 Verkeer en veiligheid

ASTEN Asten-kern Heusden Ommel Peelland Oost-Brabant Nederland

te hard rijden, % veel overlast 17 18 10 18 22 21 22

parkeerproblemen, % veel overlast 8 9 4 5 15 15 17

agressief rijgedrag, % veel overlast 1 1 3 2 6 5 6

parkeerproblemen en verkeersstremming, per 1.000 inwoners 6,2 5,8 7,8 7,5 2,8 2,5 onb.

aangiften rijden onder invloed, per 1.000 inwoners 1,7 1,2 3,0 3,8 1,5 1,5 onb.

incidenten agressief/onveilig rijgedrag, abs aantal 32 27 4 1 185 1.447 onb.

ongevallen dodelijke afloop, abs aantal 1 0 0 1 8 44 onb.

ongevallen met letsel, abs aantal 22 11 6 5 169 1.212 onb.

► Bron: Politie Oost-Brabant 2017, Integrale Veiligheidsmonitor 2017

► Verschillen tussen de wijken, referentiegebieden en Asten als totaal worden (met rood en groen) kenbaar gemaakt als deze groter zijn dan of gelijk zijn aan 3% (bij de percentages) en 0,3 punt (bij rapportcijfers en schaalscores. Voor de aantallen per 1.000 inwoners/woningen wordt een verschil van 2 per 1.000 als ‘kleurgrens’ gebruikt. Hoe groter de afwijking, hoe donkerder de kleur.

(22)
(23)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 3. Functioneren politie/gemeente t.a.v. L&V in de woonbuurt

15

3. Functioneren politie/gemeente ten aanzien van leefbaarheid en veiligheid

3.1 Inleiding

Een van de taken van gemeente en politie is het zorgdragen voor een leefbare en veilige omgeving voor burgers. De politie heeft (o.a.) de taak om de veiligheid in de woonomgeving te bewaken. De taak van de gemeente omvat veel terreinen: zij moet er voor zorgen dat de fysieke kwaliteit gewaar- borgd is. Zij heeft ook op het gebied van de veiligheid een taak en moet zorgdragen voor een sociaal- veilige woonomgeving. Daarnaast moet de gemeente bereikbaar zijn voor mensen, met hen commu- niceren en aandacht hebben voor eventuele buurtproblemen.

3.2 Mening over functioneren politie in woonbuurten

Een derde van de inwoners van Asten geeft aan (zeer) tevreden te zijn over het functioneren van de politie. Slechts een op de twintig mensen geeft aan (zeer) ontevreden zijn. Ommel heeft het kleinste aandeel (zeer) tevreden inwoners. Hier vinden we echter ook het grootste aandeel mensen dat zich geen mening kan vormen over het functioneren van de politie. In vergelijking met de regio en Neder- land is men in Asten meer te spreken over het optreden van de politie.

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2017

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Ommel Heusden ASTEN Asten-kern Oost-Brabant Peelland Nederland

Tevredenheid over functioneren politie in woonbuurt

(zeer) tevreden tevreden niet ontevreden (zeer) ontevreden weet niet/geen mening

(24)

Veiligheidsmonitor Asten 2017 3. Functioneren politie/gemeente t.a.v. L&V in de woonbuurt

16

3.3 Oordeel over functioneren gemeente t.a.v. leefbaarheid en vei- ligheid in de woonbuurt

Vier op de tien inwoners van Asten is tevreden over de aanpak van de gemeente op het gebied van leefbaarheid en veiligheid. Een kleine 7% is dit (zeker) niet. Met name in de kern van Asten is men te spreken over de aanpak van de gemeente. Hier vinden we het grootste aandeel tevreden mensen en het kleinste aandeel ontevreden mensen. In Ommel is dit juist andersom. Hier zien we wel weer dat een relatief groot aandeel van de inwoners zich geen mening weet te vormen over de aanpak.

In vergelijking met de (directe) regio en Nederland zijn de mensen in Asten positiever over de aanpak van de gemeente als het gaat om de leefbaarheid en veiligheid in de eigen woonbuurt.

► Bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2017

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Ommel Heusden ASTEN Asten-kern Peelland Oost-Brabant Nederland

Tevredenheid over gemeente m.b.t. aanpak leefbaarheid en veiligheid in woonbuurt

(zeer) tevreden tevreden niet ontevreden (zeer) ontevreden weet niet/geen mening

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

“Het Centrum voor Jeugd en Gezin is straks een plek waar je met vragen over opgroeien en opvoe- ding terecht kunt, zodat onze kinderen en jongeren ondersteund worden bij

ve maatregelen dient een eerste stap te zijn in gemeenten waar nog weinig ervaring is op het terrein van inbraakpreventief handelen binnen de bouwkolom; pas dan

Dat zien we terug in bijvoorbeeld energiebesparing bij de openbare verlichting, zonnepanelen op de gemeentewerf en de aandacht voor duurzaam bouwen en duurzame energie bij

Voor de uitvoering van de activiteiten die in het bestemmingsplan voor Loverbosch fase 2 planologisch mogelijk gemaakt worden, zijn er vanuit de Wet natuurbescherming

Bovendien kan een arts nooit met zekerheid weten dat hij door euthanasie toe te passen een zelfmoord heeft voorkomen.' Erger nog, betoogt Lemmens: 'Het binnenbrengen van euthanasie

16-8-2017 De uitbreiding van de euthanasieregeling naar mensen die fysiek en psychisch gezond zijn, is een fundamentele stap | Standpunt | De

Elke speler heeft nu de taak om uit de beschikbare kranten de gewenste kleding te scheuren en aan zijn kleding te bevestigen. De eigen ideeën en creaties