Onderzoek van de effecten van intensieve coaching op voortijdig
schoolverlaten: empirisch bewijs van een gerandomiseerd experiment in het middelbaar beroepsonderwijs
Het onderzoek heeft plaatsgevonden bij leerlingen op het mbo (niveau 2) op de school Rijn IJssel uit RMC-regio 14 Arnhem/Nijmegen in de schooljaren 2009 -2010 en 2010- 2011.
Samenvatting van het onderzoek
Deze studie onderzoekt het effect van intensieve coaching in het middelbaar
beroepsonderwijs in het algemeen (niveau 2) op voortijdig schoolverlaten. Er is een gecontroleerd experiment opgezet waarin intensieve coaching aselect is toegewezen aan een aantal groepen leerlingen, terwijl andere groepen leerlingen de coaching niet
kregen. In totaal waren 450 leerlingen bij het experiment betrokken. De intensieve coaching betreft een in totaal voltijds inzet van twee coaches op een groep van
gemiddeld 20 leerlingen. De coaches hielden zich onder andere bezig met het begeleiden van persoonlijke problematiek, huis- en stagebezoeken en maatwerk
studiekeuzetrajecten in geval van (dreigende) uitval.
Het effect van een jaar intensieve coaching is substantieel: de kans op voortijdig schoolverlaten na 1 jaar coaching wordt verminderd met ruim 40 procent: van 17 naar 10 procentpunt. De effecten na twee jaar intensieve coaching op voortijdig
schoolverlaten zijn nog iets groter: van 22 naar 14 procentpunt. De coaching zorgt voor een daling van de uitval van leerlingen van vier op de tien naar drie op de tien. Daarbij zorgt coaching ervoor dat meer leerlingen voor het onderwijs behouden blijven nadat zij hun studie voortijdig hebben verlaten. Zowel preventieve als curatieve interventies (na studie-uitval) door de coaches lijken daarmee te hebben bijgedragen aan minder voortijdig schoolverlaten.
De effecten van coaching zijn groter voor studenten die al een relatief hoge kans hebben op voortijdig schoolverlaten, zoals mannen, leerlingen die niet bij beide ouders wonen en leerlingen ouder dan 18 jaar. Eerdere en grotere focus van intensieve coaching op deze risicogroepen lijkt de kosteneffectiviteit van coaching te kunnen verbeteren.
Voorzichtige kosten-baten berekeningen suggereren dat de maatschappelijke opbrengsten van een jaar intensieve coaching groter zijn dan de maatschappelijke kosten, terwijl dit bij tweejarige intensieve coaching waarschijnlijk niet het geval is. Ter illustratie, opschaling van 1 jaar intensieve coaching naar alle MBO niveau 2 studenten zou - onder aanname van gelijkblijvende effectiviteit - kunnen leiden tot jaarlijks ruim tweeduizend minder nieuwe voortijdig schoolverlaters en de samenleving netto 27 miljoen euro kunnen opleveren. De kosten-baten verhouding van twee jaar coaching is ongunstiger omdat de geringe extra afname in voortijdig schoolverlaten die in het tweede jaar geboekt wordt niet op lijkt te wegen tegen de kosten van een jaar extra coaching, 3000 euro per student per jaar coaching.
Werkwijze experiment coaching
De interventie bestaat uit diverse onderdelen. Hieronder volgt een opsomming.
Individuele gesprekken:
Met alle leerlingen van de experimentklassen heeft de extra coach/begeleider een of meerdere individuele gesprekken gevoerd. Het doel van deze gesprekken is
kennismaking, uitleg geven over het project/experiment en begeleidingsafspraken maken. Met behulp van de gegevens vanuit het intakedossier (digitale intake,
doorstroomdossier, intakeformulier en - gesprek) zijn begeleidingstrajecten uitgezet.
Deze trajecten bestaan uit bijvoorbeeld begeleiding bij dyslexie, dyscalculie, begeleiding bij faalangst, begeleiding bij sociale vaardigheden, studievaardigheden: plannen en organiseren, reflecteren.
Bij een aantal leerlingen is een begeleidingstraject naar een training gericht op meer zelfvertrouwen en op weerbaarheid ingezet.
Daarnaast is er begeleiding bij problematiek van financiële aard ingezet, en begeleiding bij problematiek op het gebied van huisvesting. Bij 1 leerling is begeleiding naar
een traject van psychologisch onderzoek ingezet. In overleg met de betrokken opleiding is in sommige gevallen gekozen voor begeleiding van leerlingen met LGF door de extra coach/begeleider.
Interventie bij verzuim:
Bij alle leerlingen van zowel experimentklas als controlegroep(en) wordt het
verzuim bijgehouden. Met de leerlingen van de experimentklas wordt meteen contact opgenomen om de reden van het verzuim te bespreken en indien nodig/gewenst zet de extra coach/begeleider actie in.
Huisbezoek:
Iedere leerling van de experimentklas is door de extra coach/begeleider thuis bezocht.
Het doel van deze huisbezoeken was kennismaken met de ouders/verzorgers, het verkleinen van afstand tussen school en thuis en het toelichten van het experiment.
Indien gewenst/nodig is veelvuldig contact met ouders/verzorgers mogelijk.
Leerlingen die zelfstandig wonen zijn ook in hun eigen woonsituatie door de extra coach/begeleider bezocht.
Ondersteuning bij lessen:
De extra coach/begeleider is aanwezig geweest bij een aantal lessen van de
experimentklassen. Het doel hiervan is het kunnen observeren van de leerlingen is de schoolse situatie, en indien nodig /gewenst het kunnen bieden van ondersteuning tijdens de lessen en/of hierna. Het gaat hierbij om ondersteuning op het gebied van Nederlands, Engels, rekenen.
Voorbereiden en uitvoeren van lessen gelukskunde; organiseren van een "kamp" (deels
"outdoor”- deels beroepsgerichte opdrachten) met als doel samenwerking en groepsbuilding.
Interventie rondom BPV:
Bij de meeste van de opleidingen start de BPV (beroepspraktijkvorming) eind oktober, begin november. De extra coach/begeleider bezoekt, tot nu toe samen met de bpv- docent, het bpv-adres. Het verschil in rol tussen begeleiding van bpv-docent en extra coach/begeleider is dat de begeleiding van de extra coach niet zozeer gericht is op de beoordeling maar meer op algemene werkvaardigheden en sociaal functioneren. Er is extra aandacht voor contact met stagebedrijven omdat dit ons inziens in de reguliere bpv-begeleiding onvoldoende gebeurt.
Bij de opleiding helpende zorg & welzijn start de 1 ste stageperiode 1 februari. De extra coach/begeleider heeft een actieve rol in de matching tussen leerling en stagebedrijf.
In de opleiding junior kapper geven de coaches TKO lessen (stagetraining voor degenen zonder stageplaats) vanaf deze week nr 45.
Indien aan de orde wordt een begeleidingstraject op bijvoorbeeld sociale vaardigheden ingezet.
Deelname aan teamoverleg:
De extra coach/begeleider neemt deel aan leerlingbesprekingen met het team, met als doel het informeren van de docenten/mentoren over ingezette acties en begeleiding m.b.t. de leerling af te stemmen.
Meer informatie:
Jos (JHM) Gipmans, manager Cursisten Service/projectleider Aanval op de Uitval Tel: 026-3129018 Mob.:06-20436493 E-mail: j.gipmans@rijnijssel.nl
