• No results found

Acute Kidney Injury in critically ill patients Wiersema, Renske

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Acute Kidney Injury in critically ill patients Wiersema, Renske"

Copied!
17
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

University of Groningen

Acute Kidney Injury in critically ill patients Wiersema, Renske

DOI:

10.33612/diss.133211862

IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.

Document Version

Publisher's PDF, also known as Version of record

Publication date:

2020

Link to publication in University of Groningen/UMCG research database

Citation for published version (APA):

Wiersema, R. (2020). Acute Kidney Injury in critically ill patients: a seemingly simple syndrome. University of Groningen. https://doi.org/10.33612/diss.133211862

Copyright

Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Take-down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.

Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.

Download date: 24-06-2021

(2)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 189 PDF page: 189 PDF page: 189

PDF page: 189

189

CHAPTER 11 Nederlandse samenvatting

List of publications and

Submitted papers

About the author

Dankwoord

(3)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 190 PDF page: 190 PDF page: 190

PDF page: 190

190

Chapter 11

(4)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 191 PDF page: 191 PDF page: 191

PDF page: 191

191 Nederlandse samenvatting

Het overkoepelende doel van dit proefschrift was om de relatie tussen acuut nierfalen (acute nierinsufficiëntie (AKI) en veneuze stuwing, en de impact van beiden op patiënt-uitkomsten te bestuderen. Zowel AKI als veneuze stuwing leken aanvankelijk goed te definiëren, maar bleken complexer dan gedacht, waardoor aanvullende analyses nodig waren.

Huidige literatuur over veneuze stuwing

Tot ongeveer 10 jaar geleden werd er gedacht dat AKI een simpel klinisch probleem was met weinig gevolgen, veroorzaakt door verminderde doorbloeding bij bijvoorbeeld lage bloeddruk en een verminderde pompfunctie van het linker hart. In hoofdstuk 2 hebben we in de Simple Intensive Care Studies I (SICS-I) gekeken naar de relatie tussen linker hartfunctie en AKI, waarbij dit niet met elkaar geassocieerd bleek te zijn. Rechter hartfunctie, het ontvangende deel van het hart waarin de aderen uitmonden, was daarentegen wel geassocieerd met AKI. Hierdoor ontstond de theorie dat veneuze stuwing mogelijk (ook) een rol speelt bij AKI.

Observationele studies om veneuze congestie te kunnen definiëren

Eerst is in hoofdstuk 3 een analyse gedaan om te kijken welke simpele factoren, zoals bijkomende ziekten en tekenen bij lichamelijk onderzoek, het risico op AKI vergroten in onze patiënten. Dit soort factoren worden namelijk vaak meegenomen bij het voorspellen van AKI, maar er zijn weinig studies die alleen naar deze factoren kijken en bovendien zijn deze factoren waarschijnlijk verschillend per patiënten groep.

De bevindingen uit hoofdstuk 2 en 3 hebben geleid tot het opzetten van een observationeel onderzoek om AKI beter te kunnen onderzoeken, the Simple Intensive Care Studies-II (SICS-II).

Door een helder protocol en systematische data verzameling door een groot team was het mogelijk om veel acuut opgenomen patiënten in kaart te brengen en tekenen van veneuze stuwing in deze patiënten te analyseren. Hoe we dit gedaan hebben is beschreven in hoofdstuk 4.

Het definiëren en rapporteren van AKI volgens de KDIGO definitie

Bij het analyseren van de onderzoeksuitkomsten ontstond de vraag hoe AKI volgens de Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) richtlijn het beste gedefinieerd en gerapporteerd kon worden. In SICS-II was de incidentie van AKI hoger dan in SICS-I, maar dat was afhankelijk van welke methode er gebruikt werd. In huidige literatuur worden veel verschillende manieren gebruikt om AKI te definiëren, en dit maakt de verschillende onderzoeken moeilijk vergelijkbaar.

Hoofdstuk 5 laat zien hoe verschillende keuzes in de definitie van AKI de incidentie van AKI beïnvloeden. Dit is een praktisch onderzoeksprobleem wat kansen biedt voor toekomstig onderzoek, doordat het beter vergelijkbaar wordt wanneer een eenduidige methode gebruikt wordt.

Nederlandse samenvatting

(5)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 192 PDF page: 192 PDF page: 192

PDF page: 192

192

Veneuze stuwing en AKI

Binnen SICS-II zijn er verschillende tekenen van veneuze stuwing onderzocht. In hoofdstuk 6 is gekeken naar de diagnostische waarde van nier echo metingen van de doorbloeding en vaatweerstand. Uit de resultaten bleek echter dat deze maar beperkte diagnostische waarde hadden voor AKI. Hoofdstuk 7 beschrijft de belangrijkste vraag van SICS-II, waarbij er gekeken is naar de relatie tussen de verschillende tekenen van veneuze stuwing en AKI. Rechter hartfunctie was wel geassocieerd met AKI maar linker hartfunctie niet, net zoals in hoofdstuk 2. Het blijft echter onduidelijk of verminderde rechter hart functie een gevolg of een oorzaak is van de veneuze stuwing bij AKI. Terwijl verder onderzoek het oorzakelijke verband probeert te ontrafelen is het essentieel dat zorgverleners weten dat AKI mogelijk meer verband houdt met rechter dan met linker hartfunctie.

Verschillende ‘soorten’ AKI en hun uitkomsten

Alhoewel de focus van dit proefschrift lag op veneuze stuwing en de rol hiervan bij AKI, blijft een groot deel van AKI onverklaard. Een eerste stap in het verbeteren van onderzoek, waardoor AKI nog beter begrepen kan worden, is door de definitie en manier om AKI te beschrijven te standaardiseren. Daarnaast zijn de onderzochte patiënten ontzettend divers, wat op zich niet raar is aangezien AKI bij allerlei aandoeningen voorkomt. De kans is dan echter wel groot dat afhankelijk van een ziektebeeld, bepaalde factoren een grotere of juist kleinere rol spelen bij AKI. Zo spelen bij bloedvergiftiging mogelijk verschillende factoren (doorbloeding, ontsteking) een rol, wat zich uit in meerdere varianten van AKI. In hoofdstuk 8 worden twee verschillende uitingsvormen van septische AKI beschreven die ook op een verschillende manier verband houden met de kans op overleving. Toekomstige studies kunnen gebruik maken van vergelijkbare methoden om te kijken of er verschillende uitingsvormen van AKI bestaan in bepaalde ziektebeelden en of die dan ook anders reageren op bepaalde behandelingen. Als dat zo is, kunnen deze uitingsvormen bij opname herkend worden en een deel van de behandeling bepalen. Dit maakt het mogelijk om langzaam te werken naar een meer individuele preventie en behandeling van AKI.

Als laatste is er gekeken naar de relatie tussen de verschillende manieren om AKI uit te drukken en mortaliteit in een Finse patiënten populatie en de patiënten uit de SICS-I populatie. AKI wordt vaak uitgedrukt als aan- of afwezig, terwijl dit niet goed verschillende vormen van AKI weerspiegelt. Een AKI episode kan lang of kort zijn, en variëren van mild tot ernstig. In hoofdstuk 9 hebben we een nieuwe methode beschreven, AKI Burden, ofwel “AKI last”, waarmee de ernst en duur van AKI in een getal worden samengevat. Deze methode kan gebruikt worden om AKI beter te omschrijven in onderzoek en toont aan dat de ene AKI episode de andere niet is.

Chapter 11

(6)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 193 PDF page: 193 PDF page: 193

PDF page: 193

193

(7)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 194 PDF page: 194 PDF page: 194

PDF page: 194

194

(8)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 195 PDF page: 195 PDF page: 195

PDF page: 195

195 List of publications

Wiersema R, Kaufmann T, van der Veen HN, de Haas RJ, Franssen CFM, Koeze J, van der Horst ICC, Keus F, SICS Study Group. Diagnostic Accuracy of Arterial and Venous Renal Doppler Assessment for Acute Kidney Injury in Critically Ill Patients: A Prospective Study. J Crit Care. 2020 May 27;59:57- 62. doi: 10.1016/j.jcrc.2020.05.012

Wiersema R, Jukarainen S, Eck RJ, Kaufmann T, Koeze J, Keus F, Pettilä V, van der Horst ICC, Vaara ST. Different Applications of the KDIGO Criteria for AKI Lead to Different Incidences in Critically Ill Patients: A Post Hoc Analysis From the Prospective Observational SICS-II Study. Crit Care 2020 Apr 21;24(1):164. doi: 10.1186/s13054-020-02886-7.

Wiersema R, Jukarainen S, Vaara ST, Poukkanen M, Lakkisto P, Wong H, Linder A, van der Horst ICC, Pettilä V. Two subphenotypes of septic acute kidney injury are associated with different 90-day mortality and renal recovery. Crit Care. 2020 Apr 15;24(1):150. doi: 10.1186/s13054-020-02866-x.

Cox EGM, Wiersema R, Wong A, van der Horst ICC, SICS Study Group. Six Versus Eight and Twenty- Eight Scan Sites for B-line Assessment: Differences in Examination Time and Findings. Intensive Care Med. 2020 Mar 19. doi: 10.1007/s00134-020-06004-7.

Koeze J, van der Horst ICC, Keus F, Wiersema R, Dieperink W, Kootstra-Ros JE, Zijlstra JG, van Meurs M. Plasma neutrophil gelatinase-associated lipocalin at intensive care unit admission as a predictor of acute kidney injury progression. Clinical Kidney Journal, 17 February 2020. doi:

10.1093/ckj/sfaa002

Kaufmann T, Cox EGM, Wiersema R, Hiemstra B, Eck RJ, Koster G, Scheeren TWL, Keus F, Saugel B, van der Horst ICC; SICS Study Group. Non-invasive oscillometric versus invasive arterial blood pressure measurements in critically ill patients: A post hoc analysis of a prospective observational study. J Crit Care. 2020 Feb 22;57:118-123. doi: 10.1016/j.jcrc.2020.02.013

Cox EGM, Koster G, Baron A, Kaufmann T, Eck RJ, Veenstra TC, Hiemstra B, Wong A, Kwee TC, Tulleken JE, Keus F, Wiersema R, van der Horst ICC; SICS Study Group. Should the ultrasound probe replace your stethoscope? A SICS-I sub-study comparing lung ultrasound and pulmonary auscultation in the critically ill. Crit Care. 2020 Jan 13;24(1):14. doi: 10.1186/s13054-019-2719-8.

Koster G, Kaufmann T, Hiemstra B, Wiersema R, Vos ME, Dijkhuizen D, Wong A, Scheeren TWL, Hummel YM, Keus F, van der Horst ICC. Feasibility of cardiac output measurements in critically ill patients by medical students. Ultrasound J. 2020 Jan 8;12(1):1. doi: 10.1186/s13089-020-0152-5.

Wiersema R, Eck RJ, Haapio M, Koeze J, Poukkanen M, Keus F, van der Horst ICC, Pettilä V, Vaara ST.

Burden of acute kidney injury and 90-day mortality in critically ill patients. BMC Nephrol. 2019 Dec 31;21(1):1. doi: 10.1186/s12882-019-1645-y.

List of publications and Submitted papers

(9)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 196 PDF page: 196 PDF page: 196

PDF page: 196

196

Keuning BE, Kaufmann T, Wiersema R, Granholm A, Pettilä V, Møller MH, Christiansen CF, Castela Forte J, Snieder H, Keus F, Pleijhuis RG, van der Horst ICC; HEALICS consortium. Mortality prediction models in the adult critically ill: A scoping review. Acta Anaesthesiol Scand. 2020 Apr;64(4):424- 442. doi: 10.1111/aas.13527. Epub 2019 Dec 26.

Wiersema R, Koeze J, Eck R J, Kaufmann T, Hiemstra B, Koster G, Franssen C F M, Vaara S T, Keus F, van der Horst ICC, SICS Study Group. Clinical examination findings as predictors of acute kidney injury in critically ill patients. Acta Anaesthesiol Scand. 2019 Aug 29. doi: 10.1111/aas.13465.

Hiemstra B, Eck RJ, Wiersema R, Kaufmann T, Koster G, Scheeren TWL, Snieder H, Perner A, Pettilä V, Wetterslev J, Keus F, van der Horst ICC; SICS Study Group. Clinical Examination for the Prediction of Mortality in the Critically Ill: The Simple Intensive Care Studies-I. Crit Care Med. 2019 Oct;47(10):1301-1309. doi: 10.1097/CCM.0000000000003897

Wiersema R, Koeze J, Hiemstra B, Pettilä V, Perner A, Keus F, van der Horst ICC; SICS Study Group.

Associations between tricuspid annular plane systolic excursion to reflect right ventricular function and acute kidney injury in critically ill patients: a SICS-I sub-study. Ann Intensive Care.

2019 Mar 13;9(1):38. doi: 10.1186/s13613-019-0513-z.

Hiemstra B, Koster G, Wiersema R, Hummel YM, van der Harst P, Snieder H, Eck RJ, Kaufmann T, Scheeren TWL, Perner A, Wetterslev J, de Smet AMGA, Keus F, van der Horst ICC; SICS Study Group. The diagnostic accuracy of clinical examination for estimating cardiac index in critically ill patients: the Simple Intensive Care Studies-I. Intensive Care Med (2019) 45: 190.

https://doi.org/10.1007/s00134-019-05527-y.

Wiersema R, Castela Forte JN, Kaufmann T, de Haas RJ, Koster G, Hummel YM, Koeze J, Franssen CFM, Vos ME, Hiemstra C, Keus F, van der Horst ICC. Observational Study Protocol for Repeated Clinical Examination and Critical Care Ultrasonography Within the Simple Intensive Care Studies.

Journal of Visualized Experiments. 2019 Jan 16;(143). doi: 10.3791/58802.

Wiersema R, Koster G, van der Horst ICC. Clinical assessment of critically ill patients by whole- body ultrasonography. ICU management and Practice. 2018, V18, Issue 4, 254-257.

Wiersema R, Koeze J, van der Horst ICC. Critical care ultrasonography and acute kidney injury.

Annual Update Intensive Care and Emergency Medicine 2018 (invited chapter).

Hiemstra B, Eck RJ, Koster G, Wetterslev J, Perner A, Pettilä V, Snieder H, Hummel YM, Wiersema R, de Smet AMGA, Keus F, van der Horst ICC, SICS Study Group. Clinical examination, critical care ultrasonography and outcomes in the critically ill: cohort profile of the Simple Intensive Care Studies-I. BMJ open 2017.

Chapter 11

(10)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 197 PDF page: 197 PDF page: 197

PDF page: 197

197 Submitted papers

Tornblom S, Wiersema R, Prowle J, Haapio M, Kuitunen A, Pettila V, Vaara ST. Fluid balance adjusted creatinine for Acute Kidney Injury in critically ill patients.

Inkinen N, Jukarainen S, Wiersema R, Poukkanen M, Pettila V, Vaara ST. Fluid management in acute kidney injury – a post-hoc analysis of the FINNAKI study.

Wiersema R, Koeze J, Eck RJ, de Bruin JA, Hiemstra B, Perner A, Vaara ST, Pettilä V, Keus F, van der Horst ICC, SICS study group. Venous congestion and acute kidney injury in ICU patients: a prospective cohort study.

Wolters J, de Haas RJ, Kaufmann T, Koster G, Koeze J, Franssen CFM, Wong A, Keus F, Wiersema R, van der Horst ICC, SICS study group.. The feasibility of measuring renal perfusion with ultrasonography in critically ill patients.

Cox EGM, Wiersema R, Eck RJ, Kaufmann T, Granhom A, Vaara ST, Hylander Møller M, Snieder H, Pleijhuis RG, van der Horst ICC, Keus F. A comparison of 11 mortality prediction models in the critically ill: a head-to-head external validation study.

Cox EGM, Dieperink W, Wiersema R, Doesburg F, van der Meulen I, Paans W. Temporal auricular temperature measurements versus bladder temperature in critically ill patients, a prospective observational study.

van Beek DEC, Wiersema R, Kaufmann T, Hiemstra B, Eck RJ, Keus F, Scheeren TWL, van der Horst ICC. Validation of serum albumin as a prognostic marker in the intensive care unit: a SICS-I substudy.

Eck RJ, Huslhof L, Wiersema R, Hiemstra B, Gritters van den Oever NC, Gans ROB, van der Horst ICC, Meijer K, Keus F, SICS Study Group. Incidence, risk factors, and outcomes of venous thromboembolism in critically ill patients: data from two prospective cohort studies.

Koeze J, van der Horst ICC, Wiersema R, Keus F, Dieperink W, Cox EGM, Zijlstra JG, van Meurs M.

Bundled care in acute kidney injury in critically ill patients, a before-after educational intervention study.

List of publications and Submitted papers

(11)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 198 PDF page: 198 PDF page: 198

PDF page: 198

198

(12)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 199 PDF page: 199 PDF page: 199

PDF page: 199

199 About the author

About the author

Renske Wiersema was born on the 2

nd

of February, 1996 in Groningen. She graduated from the International School Groningen in 2013 to start studying Medicine at the University of Groningen.

During her studies she became active in various committees for education and organisation. Later she became student advisor to the executive board of the University Medical Center Groningen for two years. She joined the Intensive Care Unit (ICU) students team in her first year where she first encountered research. In 2016 she finished her bachelor degree and worked on a first small research project at the ICU, which escalated into a science clerkship, and finally into an MD/PhD program. During her PhD, she guided many research projects from various bachelor and master students and led the ICU students team. She spent several months of her PhD in Helsinki working at HUS together with the local research community while enjoying Finnish heritage.

She is expected to finish medical school in March 2021 and she has been accepted to the certificate

programme Safety, Quality, Informatics and Leadership, class of 2021, at Harvard Medical School.

(13)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 200 PDF page: 200 PDF page: 200

PDF page: 200

200

(14)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 201 PDF page: 201 PDF page: 201

PDF page: 201

201 Dankwoord

De rode draad in alle onderzoeken en eventuele resulterende publicaties waarin ik heb mogen leren en bijdragen was teamwork. Ik denk dat voor een ieder die succesvol een promotieonderzoek doorloopt het team een van de grootste invloeden is op zowel de inhoud maar vooral de ervaring van het traject. Hier wil ik graag iedereen bedanken die, ieder op verschillende wijze, heeft bijgedragen, ook allen die ik hier niet specifiek benoem, bedankt!

Iwan en Eric, wat mag ik mijzelf gelukkig prijzen met jullie als begeleidend team. Menig collega was jaloers op hoe benaderbaar, meedenkend, welwillend en goed jullie zijn (o.a. als begeleiders)!

Ik vind het dan ook heel jammer dat jullie niet meer op dezelfde plek zitten, waar ik even binnen kan lopen, kletsen over onderzoek of juist helemaal niet (al is het met Jacqueline natuurlijk ook een hele gezellige kamer!). Eric, ik ga onze gesprekken af en toe over duurzaamheid, de huidige maatschappij en soms zelfs de zin des levens niet vergeten en dit heeft me altijd aan het denken gezet. Ik vond het fantastisch om met je te sparren en dat zullen we vast blijven doen, en ik heb echt intens veel van je mogen leren. En ook al gaat niemand ooit dit boekje van kaft tot kaft lezen,

“prepare for disappointment“, het dankwoord lezen mensen vaak wel, en des te meer reden om hier de wereld te vertellen wat voor een fantastische begeleider je bent. Iwan, bedankt voor alle kansen die je voor mij gecreëerd hebt en waar je mij bij ondersteund hebt. Niet alleen met de stukken, maar ook door de gezelligheid, je benaderbaarheid en je onuitputtelijke enthousiasme.

Ik hoop ook na deze promotie met je samen te blijven werken. Bovenal beiden diep respect voor dat jullie het hebben volgehouden met mijn soms overmatige werkstijl, drammerigheid en planning. Peter, ik ga nooit vergeten hoe ik samen met Eline in de trein terug van ESICM Berlijn mijn schoenen onder je stoel vandaan moest vissen omdat we zo een bende hadden gemaakt van de coupé waar jij toevallig een stoel gereserveerd had! En ondanks die bijzondere eerste indruk heel erg bedankt voor je advies en steun in het nadenken over mijn loopbaan en toekomst.

Dan het team van enthousiaste studenten waardoor we met SICS-II in iets meer dan een jaar tijd 1000 patiënten kon includeren. Eline Reijnhart en Lotte Braam, bedankt voor jullie hulp tijdens de pilotfase en jullie kritsiche blik op de gang van zaken om zo de echte start van SICS voor te bereiden! Britt Keuning, Jan-Paul de Bruin, Koen Geertzen, Xantia Heeres, Nymke Trouwborst, Maaike Schagen, Hidde Pelsma, Elsa Doornbos, Jeroen Boekema, Nynke van der Veen, Alexander Irk en Arlinde Roelofs, ik ben vereerd dat jullie ervoor kozen om je stage wetenschap aan de SICS te wijden en heb veel mogen genieten en leren van jullie begeleiden. Ik hoop van harte dat jullie de tijd bij het SICS team net zo ervaren hebben! Maar ook mijn collega’s van de SICS-I, in het bijzonder Madelon Vos, waarmee ik nog steeds samenwerk aan projecten, en Manon Klaver, waarmee ik veel lol heb gehad in mijn eerste periode op de IC en nog steeds goed kan lachen!

Kim Selles, Chantal Dankfort en Leonie Tijsma, ik vond het super dat jullie als AIOS bij het SICS team kwamen voor het stukje wetenschap, hopelijk hebben jullie van ons nog iets geleerd, ik in ieder geval veel van jullie. Ook nog dank aan alle bachelorstudenten, de studenten van het ICV studenten team, en ook dank aan Marije Smit en Wim Dieperink voor het oprichten hiervan, waardoor ik zelf begin 2014 kennismaakte met de ICV.

Dankwoord

(15)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 202 PDF page: 202 PDF page: 202

PDF page: 202

202

Dan nog mijn eeuwige dank aan de “affiliated experts” zoals we jullie zelf ooit noemden op de SICS website: Yoran Hummel, bedankt voor je eeuwige bereidheid om te helpen met de echo‘s en het optimaliseren van de plaatjes en de training, om natuurlijk de koffie en gezelligheid niet te vergeten! Wouter Bult, het was super om met jou rakelings samen te werken maar ook om gewoon even over van alles en nog wat te kletsen. Robbert de Haas, bedankt voor je hulp bij alle abdominale echo’s en bij het begeleiden van de studenten! Casper Franssen, bedankt voor het altijd mee willen denken, stukken lezen en bekritiseren en het filosoferen over toekomstige studies. Geert Koster, jou wil ik bedanken voor je tomeloze energie, enthousiasme en het sporadische levensadvies.

Bart Hiemstra (SICS I), ikzelf (SICS II) en Eline Cox (SICS III) na de promotie van Bart

Lieve Bart bedankt voor alles wat je me hebt geleerd, voor je begeleiding tijdens de stage wetenschap, voor het meedenken over SICS II wat alles te danken heeft aan de basis die jij samen met anderen gelegd hebt in SICS-I maar bovenal voor de gezelligheid!

Eline, ik wist niet dat er iemand was met nog meer energie dan ik! In 2018 leerde ik je kennen via de bachelor projecten en in korte tijd zijn we hele goeie vriendinnen geworden, waarbij we bijna elke dag videobellen tot ergernis van sommigen aan toe... En los van dat we het heel gezellig hebben en heel goed zijn in 30 seconds samen (bewezen tijdens de gezellige dagen in Leeuwarden met Cees en Laurens van der Linden, thanks, dat was fantastisch!), kunnen we ook elkaar begrijpen, motiveren en keihard werken. Ik kijk er enorm naar uit om nog veel mooie dingen samen te doen en te beleven.

Ruben, held, kamergenoot, al-wetende, R-expert, partner in crime, klankbord, maatje! Samen met onze plant Henk was het een prachtig jaar, en zowel jij, als ik, als Henk hebben het overleefd, wie had dat gedacht... Ik kon me geen betere kamergenoot wensen en er zijn weinig mensen waar ik zo tegen opkijk als jij. We blijven vast maten en hopelijk kunnen we nog veel samenwerken!

Chapter 11

(16)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 203 PDF page: 203 PDF page: 203

PDF page: 203

203 Eline Cox, Thomas Kaufmann, Ruben Eck en ikzelf na de promotie van Thomas

Thomas, het was geweldig om met je samen te werken, hopelijk blijven we dat doen! Bedankt voor je coaching af en toe en je kritische blik op de stukken, maar natuurlijk ook voor de kermis+hamburger gezelligheid en vele koffiemomentjes.

Jacqueline, ik had echt nooit gedacht dat ik zo goed bevriend zou raken met een intensiviste uit mijn begeleidende team, maar ik ben zo blij dat ik jou heb mogen ontmoeten! Je eeuwige steun, vriendschap, je heerlijk eerlijke en nuchtere (en soms ook moederlijke, waar nodig) adviezen hebben me gebracht waar ik ben. De tijd in Helsinki samen was echt fantastisch en ik zou morgen weer gaan met je als dat kon! Ik ben super trots op je promoveren en ik kijk uit naar onze nieuwe avonturen.

Aan alle intensivisten, arts-assistenten en (research) verpleegkundigen van de ICV: bedankt voor jullie bereidheid om mee te werken en jullie enthousiasme over de SICS. Zonder jullie hulp was het ons nooit gelukt om zoveel patiënten te includeren. Wim, met name jou wil ik hartelijk bedanken voor alle hulp en ondersteuning bij de logistieke zaken en uitvoering rondom de SICS.

Ik dank de beoordelingscommissie bestaande uit prof. dr. Hoste, prof. dr. Tulleken en prof. dr.

Berger voor het beoordelen van mijn proefschrift.

Dankwoord

(17)

547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema 547452-L-bw-Wiersema Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020 Processed on: 25-8-2020

Processed on: 25-8-2020 PDF page: 204 PDF page: 204 PDF page: 204

PDF page: 204

204

Verder wil ik de Junior Scientific Masterclass, de Rijksuniversiteit Groningen, het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Graduate School of Medical Sciences bedanken voor de financiële steun bij dit MD/PhD traject en proefschrift. Ook wil ik graag alle co-auteurs betrokken bij de geschreven artikelen bedanken voor de samenwerking.

Ville and Suvi, it has been great to work with you in Helsinki and I am very thankful that you welcomed me (up to 5 times!!). I have learned a lot about AKI and many ideas that have ended up in this thesis found their first ground in Helsinki. A special thanks to the research nurses at HUS, whom I could always ask for help, go for lunch with and learn about Finnish culture and heritage. Sakari, it was great to work with you on the subphenotype project and although our collaboration was short, I enjoyed it very much and hope to work with you again in the future.

And of course, my endless thanks for fixing my personal urine output problem!

Ook veel dank aan mijn lieve vrienden en vriendinnen van ‘de Kleuters’, de “unipanters”, de JC, de Vogezie + Danielle en Berber (met in het bijzonder de quarantaine club), alle gezellige studiegenoten, het bestuur van A en O 2018, de PhD Day Board 2019 en nog vele anderen die ik nu vast vergeet. Cees, bedankt voor het niet erg vinden van mijn soms impulsieve en onhandige acties, het aanhoren van de onderzoeksperikelen, je kookkunsten, de gezelligheid, de goeie gesprekken en natuurlijk voor het ontdekken van Midnight Gospel. Thanks to the ultrascoundrels for letting me in and learning from the best! Luuk bedankt voor alles, ook al zijn onze wegen gescheiden, ik heb ontzettend veel steun en begrip van jou gekregen tijdens dit traject.

Mijn paranimfen, drs. Hidding en drs. Boersma, ik ben vereerd dat ik samen met jullie mijn proefschrift mag verdedigen! Mijn eeuwige raadgevers, mijn matties, mijn koekjes, Ibiza gangers, klaverjasmaten, oud-huisgenoten, discussiepartners, vriendinnen. Het jaar in de Oppenheimstraat was geweldig en dat zal ik nooit vergeten! Altijd is het fijn om jullie te spreken, hoe lang we elkaar ook even niet hebben gezien, en het was fantastisch om met jullie Helsinki rond te touren op onze gele fietsjes.

En waar ben ik zonder mijn hele familie met vooral mijn ouders, Hanneke en Adam, Siben, Rolinda en Aron!? In het bijzonder wil ik mijn ouders bedanken voor jullie interesse, steun en advies!

Zonder jullie was dit überhaupt allemaal nooit mogelijk geweest. Bedankt dat jullie mij in 2011 naar Londen meenamen waardoor ik school net iets serieuzer nam. Bedankt dat ik in 2019 af en toe een tijdje op jullie zolder mocht bivakkeren tussen onderzoek periodes in, het was onwijs gezellig en al willen kinderen doorgaans op hun 23

e

niet meer bij hun ouders wonen, ik kon me op dat moment geen geschiktere plek en warmer nest wensen.

Chapter 11

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Observational Study Protocol for Repeated Clinical Examination and Critical Care Ultrasonography within the Simple Intensive Care Studies Different applications of the KDIGO

Incidence, risk factors and 90-day mortality of patients with acute kidney injury in Finnish intensive care units: the FINNAKI study.Intensive Care Med 2013; 39: 420–8. Chen C, Lee

Hemodynamic variables and progression of acute kidney injury in critically ill patients with severe sepsis: data from the prospective observational FINNAKI study.

Key words: Clinical examination, Acute Kidney Injury, Critically ill, Capillary Refill Time, Peripheral perfusion... Incidences up to 60% have been reported, depending on definitions

The Simple Intensive Care Studies (SICS) provides an infrastructure for repeated measurements in critically ill patients including clinical examination, biochemical analysis

In this post-hoc analysis, we assessed whether AKI incidence differed when applying the KDIGO criteria in 30 different possible methods, varying in (A) serum creatinine (sCr),

Keywords: prospective study, ultrasound, acute kidney injury, diagnostic imaging, critical care, resistive index, Doppler... In critically ill patients, AKI is associated

De drie noordelijke provincies hebben naar verhouding iets meer provinciale wegen dan heel Nederland en geen waterschapswegen.. Met ruim 17 miljoen inwoners en bijna 140 duizend