- Concept -
Plan van aanpak herijking sociaal domein 2020-2021
Zuidwolde, 31-8-2020 Versie 1.0
1. Aanleiding
Door de Corona-crisis is het traject zoals dat in het Plan van aanpak herijking sociaal domein (PvA) is beschreven, niet doorgegaan. In de plaats daarvan is als onderdeel van de Kaderbrief 2021-2024 een pakket maatregelen aan de gemeenteraad voorgelegd om binnen de begrotingscyclus 2021-2024 weer een financiële balans te krijgen binnen het sociaal domein.
In het voorliggende PvA wordt eerst teruggekeken op de behandeling van de Kaderbrief 2021-2024 en de uitkomsten daarvan. Vervolgens wordt voorgesteld om op basis van die uitkomsten traject ‘Herijking sociaal domein’ in te richten.
2. Behandeling Kaderbrief 2021-2024
Op 25 juni 2020 is de Kaderbrief 2021-2024 besproken in de openbare vergadering van de gemeenteraad met als belangrijkste onderwerp ‘Herijking sociaal domein’. Daarbinnen waren de voorgestelde maatregelen sociaal domein het meest besproken
gespreksonderwerp.
In formele zin heeft het college aan de raad voorgesteld:
1. Kennis te nemen van het pakket met mogelijke maatregelen ter uitwerking van het plan van aanpak rondom het sociaal domein, waardoor het mogelijk moet zijn de uitgaven op dit gebied (weer) in overeenstemming te brengen met de middelen die de gemeente hiervoor jaarlijks van het rijk ontvangt;
2. Aan te geven of het college voor wat betreft de beschikbare en uitgewerkte
maatregelen betreffende het sociale domein, de juiste richting heeft gekozen of dat sommige keuzes niet of minder gewenst zijn.
De discussie en dialoog tussen raadsfracties onderling en tussen raadsfracties en college heeft op hoofdlijnen de volgende uitkomst:
- Alle fracties kunnen zich vinden in de voorstellen (2.1 tot en met 2.6) die betrekking hebben op de uitvoering van de Jeugdwet;
- Een aantal fracties is zeer kritisch op de voorgestelde maatregelen die betrekking hebben op de Wmo en Bijzondere Bijstand/Minimabeleid (voorstellen 3.1 tot en met 4.7);
- Een meerderheid in de raad is er voorstander van om meer tijd te nemen voor het proces en de invoering van de maatregelen;
- Vanuit het college is gezegd dat voor het college de volgende uitgangspunten leidend zijn:
o De voorgestelde maatregelen zijn niet ‘in beton gegoten’. Met andere woorden er is ruimte voor alternatieven;
o Een gefaseerde invoering en uitvoering van de maatregelen is zeker bespreekbaar;
o Binnen de begrotingsperiode (2021-2024) moet er perspectief zijn op een financiële balans in het sociaal domein. Dat wil zeggen dat de uitgaven in evenwicht moeten zijn met de rijksbijdrage voor het sociaal domein.
Op basis van deze geformuleerde uitkomsten staat hieronder een traject beschreven om het verdere proces ‘Herijking sociaal domein’ in te richten met als basis de uitgangspunten zoals die staan omschreven in het ‘Plan van aanpak herijking sociaal domein’ waarmee raad en college eerder dit jaar hebben ingestemd.
3. Opdracht
a. Hoofddoel
Het hoofddoel van de herijking blijft:
Het vaststellen van een nieuwe balans tussen aan de ene kant het handhaven van een goede invulling van onze verantwoordelijkheid voor onze kwetsbare en minder zelfredzame inwoners en aan de andere kant een verantwoorde beheersing van de uitgaven in het sociaal domein. Met een ‘verantwoorde beheersing van de uitgaven’ wordt bedoeld dat de uitgaven in evenwicht moeten zijn met de inkomsten (rijksbijdrage).
b. Subdoelen Inhoud
De centrale vragen in het proces zijn:
a. Wat hebben onze inwoners die niet zelfredzaam zijn, nodig om te kunnen meedoen in de (lokale) samenleving)? In de beantwoording van die vraag staan onze inwoners centraal en niet onze systeemwereld;
b. Hoe komen we weer tot een goede balans tussen uitgaven en inkomsten?
Daar is het uitgangspunt een budgettair neutrale uitvoering van de taken binnen het sociaal domein. Dit betekent op hoofdlijnen dat de ‘eigen’, historische budgetten en de budgetten van het rijk voldoende moeten zijn om een goede invulling aan de sociaal domein-taken te geven.
Proces
College en gemeenteraad gaan gezamenlijk invulling geven aan het hoofddoel. Dat doen ze door in gesprek te gaan met maatschappelijke partners, adviesraden, materiedeskundigen en eventueel inwoners (ervaringsdeskundigen).
Vorm
Het integraal beleids- en uitvoeringsplan sociaal domein is een zeer leesbaar document dat aangeeft hoe aan het hoofddoel invulling wordt gegeven.
c. Resultaat
Een door de raad vastgesteld integraal beleidsplan sociaal domein (Wmo, Jeugdwet, Participatiewet en Volksgezondheid) waarin ook de financiële kaders zijn opgenomen.
4. Organisatie
Hieronder in onderdeel 5. zijn de verschillende fasen van het proces beschreven. Het gezamenlijk optrekken van raad en college zit vooral in de fase van informatieverwerving.
In de daaropvolgende en op elkaar aansluitende fasen hebben raad en college veel meer een eigenstandige rol.
Mede op basis van het voorstel van het presidium is besloten om voor de intensieve fase van informatieverwerving, twee raadsleden te laten aansluiten bij het periodieke breed
sociaal domein-overleg (BSDO). Er wordt dan geen nieuw gremium ingericht, maar tijdelijk een praktisch model van samenwerken opgezocht.
En verder:
- Een onafhankelijke externe projectleider ondersteunt dit overleg, maar gaat zich vooral bezig houden met het organiseren van de verschillende werksessies in de fase van informatieverwerving.
- Aan de werksessies kan een brede vertegenwoordiging van de gemeenteraad deelnemen.
- Van hetgeen (uit de werksessies) aan informatie is opgehaald, maakt de projectleider een rapport wat input is voor het vervolg van het proces.
- Daarnaast kunnen er ad hoc werkgroepen worden ingesteld die onderdelen van het proces voorbereiden en uitvoeren. Voorbeelden: werkgroep ‘financiën’; werkgroep
‘toegang’; werkgroep ‘preventie’.
5. Proces
5.1 Startbijeenkomst Herijking Sociaal domein
Voorgesteld wordt om het traject Herijking Sociaal Domein te starten met een gezamenlijke interne raadsbijeenkomst op 8 oktober 2020.
Onderwerpen die tijdens die bijeenkomsten aan de orde kunnen komen:
- Analyse klantenbestand sociaal domein (Wmo, Jeugdwet en Participatiewet);
- Trends en ontwikkelingen;
- Vooruitblik op traject ‘Herkijking sociaal domein’ zoals dat in dit PvA staat beschreven.
Het doel van de startbijeenkomst is om commitment te genereren voor dit traject Herijking Sociaal Domein.
5.2 Informatieverwerving
- Wat? : Werksessies over Wmo, Jeugdhulp en Participatie.
- Met wie?: maatschappelijke partners, adviesraden, externe deskundigen en eventueel inwoners (ervaringsdeskundigen).
- Organisatie: opdracht BSDO/uitvoering door externe projectleider.
- Periode: oktober – november 2020.
5.3 Uitkomsten informatieverwerving
De uitkomsten uit de fase van informatieverwerving én de te verwachten uitkomsten van de jaarrekening 2020 worden verwerkt in een nota waarin nieuw beleid en nieuwe financiële kaders zijn verwoord..
Vervolgens neemt het college een voorlopig besluit op de nota.
- Periode: december 2020 - januari 2021.
5.4 Adviesraden
De door het college vastgestelde nota gaat voor advisering naar de Adviesraad Sociaal Domein en de Clientraden.
- Periode: januari - februari 2021.
5.5 Besluitvorming gemeenteraad
Het advies ad. 5.4 wordt verwerkt in een definitief voorstel aan de gemeenteraad.
Gemeenteraad stelt de nieuwe beleidsmatige en financiële kaders sociaal domein vast.
- Periode: maart 2021.
6. Financiën
6.1 Uitvoering Plan van Aanpak
De middelen die nodig zijn om dit PvA uit te voeren zitten in de exploitatiebegroting.
6.2 Financiele maatregelen sociaal domein
Hoewel dit PvA een procedureel karakter heeft, is het wel wenselijk om een relatie te leggen tussen dit PvA en de financiele maatregelen zoals die in de Kaderbrief zijn voorgesteld. In de bijlage bij dit PvA wordt dit nader uitgewerkt.
7. Wijziging plan van aanpak
De herijking van het sociaal domein is een dynamisch proces. Wijzigingen en/of
aanvullingen op deze versie (1.0) van het plan van aanpak zijn dan ook niet uit te sluiten.
Belangrijke wijzigingen/aanvullingen worden besproken in en geaccordeerd door het BSDO.
Bijlage:
Tijdspad.
BIJLAGE bij Plan van aanpak herijking sociaal domein 2020-2021
Tijdspad uitvoering Plan van Aanpak
Hieronder het tijdspad in één oogopslag:
Wanneer Wat
1 8 oktober 2020 Startbijeenkomst gemeenteraad 2 Oktober – november 2020 Werksessies met externe partijen 3 December 2020 – januari
2021
Verwerken uitkomsten werksessies én verwachte uitkomsten jaarrekening 2020 in nota
4 Januari - februari Advisering ASD en Clientraden
5 Maart 2021 Besluitvorming gemeenteraad over nieuwe beleidsmatige en financiële kaders sociaal domein
6 Juni/juli 2021 Kadernota 2022-2025
6 November 2021 Gemeenteraad behandeling begroting 2022-2025 7 1 januari 2022 Uiterlijk datum uitvoering nieuw inhoudelijk en
financieel beleid
