RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ
SENSIS ONDERWIJS, LOCATIE BREDA
Plaats : Breda
BRIN-nummer : 25HE-2
Onderzoeksnummer : 117475
Onderzoek uitgevoerd op : 7 juli 2009 Conceptrapport verzonden op : 14 oktober 2009 Rapport vastgesteld te Breda op : 16 november 2009
Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
1. INLEIDING
De Inspectie van het Onderwijs heeft op 7 juli 2009 een onderzoek uitgevoerd op Sensis Onderwijs, locatie Breda om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en/of de naleving van wet- en regelgeving.
Aanleiding
De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende.
De inspectie doet in 2009 onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs aan leerlingen met een visuele beperking. Het onderzoek op Sensis Onderwijs locatie Breda maakt hiervan deel uit.
In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet.
Onderzoeksopzet
De inspectie heeft bij dit onderzoek de kern- en normindicatoren onderzocht van alle
kwaliteitsaspecten uit het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs 2005, aangevuld met indicator 3.2 en 3.4 van het kwaliteitsaspect Systeem van
leerlingenzorg. Doordat de inspectie bij dit onderzoek geen gesprek met ouders gevoerd heeft en objectieve informatie ontbreekt, kan zij van het aspect 'schoolklimaat' kernindicator 10.6 niet waarderen.
De inspectie heeft behalve van de verplichte documenten en de documenten die eerder beschikbaar zijn gesteld een analyse gemaakt van de documenten die door het bestuur ter voorbereiding op het onderzoek zijn aangereikt, te weten:
- Resultaat zelfevaluatie en tevredenheidsonderzoeken Sensis onderwijs 2007;
- Auditrapport Sensis onderwijs MG Breda, maart 2008;
- Plan voor de jaren 2008 en 2009;
- Jaarplan 2008 en 2009;
- 'I dream of gardens in the desert sand.' Het doelgroepenbeleid van Sensis Onderwijs;
- Tweede etappe - aanvulling op het doelgroepenbeleid van Sensis Onderwijs schooljaar 2007/2008;
- Draaiboek planmatig werken Sensis Onderwijs;
- Formatieplan;
- Opleidingsplan;
- Ontwikkeling veiligheidsplan;
- Projectplan VSO-MG.
Tijdens het bezoek heeft de inspectie enkele dossiers en individuele handelingsplannen bestudeerd en beoordeeld, gesprekken gevoerd met leden van de commissie voor de begeleiding, leerlingen, leerkrachten en locatieleiding.
Tevens heeft de inspectie zes lessen geobserveerd: één onderbouwklas, twee vso-groepen, twee groepen voorbereidend vso en één gemengde groep, de zogenoemde structuurklas. Bij het eindgesprek waren de locatieleider en twee seniorleraren aanwezig.
Toezichtkader
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs 2005. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op
www.onderwijsinspectie.nl.
Opbouw rapport
In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de
onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
2. BEVINDINGEN
2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel
In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader (voortgezet) speciaal onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften.
Legenda:
1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed
5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
Cyclisch proces kwaliteitszorg
1 2 3 4
1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar
leerlingenpopulatie.
1.2 De school hanteert een onderwijsconcept dat aansluit bij haar leerlingenpopulatie. 1.3 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten.
1.4 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen.
1.5 De school evalueert regelmatig de leerlingenzorg.
1.6 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
1.7 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen en de leerlingenzorg. 1.8 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde
kwaliteit van haar onderwijs.
Systeem van leerlingenzorg
1 2 3 4
3.1 De commissie voor de begeleiding bepaalt de onderwijsrelevante beginsituatie van
de leerlingen.
3.2 De commissie voor de begeleiding bepaalt bij instroom het
ontwikkelingsperspectief van de leerling.
3.3 De school stelt een handelingsplan vast in overeenstemming met de ouders. 3.4 Het handelingsplan maakt een functionele uitvoering van de handelingsplanning
mogelijk.
3.5 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures
voor het volgen van de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen.
3.8 De commissie voor de begeleiding evalueert de uitvoering van het handelingsplan.
Functionaliteit handelingsplanning
1 2 3 4
4.1 De leerinhouden komen overeen met de afspraken in de documenten voor
handelingsplanning.
Leerstofaanbod
1 2 3 4
5.1 De school hanteert een leerstofaanbod voor de schoolse vakken. 5.4 Het leerstofaanbod sluit aan op het uitstroomperspectief van de leerlingen. 5.5 Het leerstofaanbod maakt het mogelijk gericht in te spelen op verschillen tussen
leerlingen.
Onderwijstijd
1 2 3 4
6.3 De teamleden maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 6.4 De school stemt de hoeveelheid tijd af op de onderwijsbehoeften van (individuele)
leerlingen.
(Ortho)pedagogisch handelen
1 2 3 4
7.2 De teamleden gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om.
7.4 De teamleden handhaven de gedragsregels.
7.6 De teamleden stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op de
onderwijsbehoeften van de leerlingen.
(Ortho)didactisch handelen
1 2 3 4
8.2 De leraren leggen duidelijk uit.
8.4 De leraren stimuleren de leerlingen tot denken.
8.5 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
8.7 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de onderwijsbehoeften van
de leerling.
Actieve en zelfstandige rol leerlingen
1 2 3 4
9.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 9.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun leerproces,
die past bij hun ontwikkelingsniveau.
Schoolklimaat
1 2 3 4
10.1 De school heeft inzicht in de beleving van de sociale veiligheid door leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op school voordoen.
10.2 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in
en om de school.
10.3 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op afhandeling van incidenten in en
om de school.
Opbrengsten
1 2 3 4 5
11.4 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingen mag worden verwacht.
Wet- en regelgeving
ja nee De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27).
De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WEC, artikel 27). De onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WEC, artikel 11).
2.2 Beschouwing Algemeen beeld
De kwaliteit van het onderwijs op Sensis Onderwijs, locatie Breda is van voldoende kwaliteit.
Sterk punt van de school is het systeem van leerlingenzorg, dat zich in positieve zin onderscheidt van andere systemen doordat er een zeswekelijkse evaluatie en zonodig bijstelling van de handelingsplanning van alle leerlingen plaatsvindt. De inspectie constateert dat - hoe minimaal de vooruitgang in de ontwikkeling van de leerling soms ook is - er voortdurend een scherp beeld is van het ontwikkelingsprofiel van de leerling.
De inspectie stelt vast dat het team en de schoolleiding van de school zich profileren als enthousiast en ambitieus waardoor de school zich sterk doorontwikkelt. Bovendien borgt de school de inmiddels verworven kwaliteit op actieve wijze en zorgt zo voor een degelijk proces van kwaliteitsontwikkeling.
De inspectie heeft bij dit onderzoek geen tekortkomingen vastgesteld op het gebied van naleving van deugdelijkheidseisen door de wet gesteld.
Toelichting
Kwaliteitszorg
Het systeem van kwaliteitszorg is voldoende. Het geeft aan het planmatig werken aan verbetering een stevige basis. De school borgt bereikte kwaliteit en verbeteringen vinden plaats in een dynamisch en cyclisch ontwikkelingsproces.
Op basis van het inzicht dat de school heeft in de onderwijsbehoeften van de leerlingen, is een visie op onderwijs tot stand gekomen en zijn standaarden vastgesteld. De systematiek van kwaliteitszorg heeft de door de school geformuleerde na te streven kwaliteit als uitgangspunt.
De school heeft een systematiek van zelfevaluatie en gebruikt daarvoor meerdere instrumenten. Deze instrumenten zijn bij verschillende doelgroepen - waaronder ook de leerlingen - ingezet. In 2007 bijvoorbeeld is gebruik gemaakt van het ZEK instrument voor alle doelgroepen en in maart 2008 is een eerste audit uitgevoerd. In september 2009 voert de school een tweede evaluatie uit aan de hand van het ZEK. Sterk punt van de school is dat de resultaten van deze evaluaties via een plan in hoofdlijnen direct worden vertaald naar een afdelingsjaarplan. Verbeteractiviteiten worden concreet uitgewerkt in een 'werkmatrix' dat dient als houvast bij het sturing geven aan de verbeteractiviteiten. Door doelen meer 'smart' te formuleren is verbetering mogelijk.
Sensis Onderwijs locatie Breda verfijnt de bovenschoolse kwaliteitsontwikkeling - die op hoofdlijnen is beschreven - naar het niveau van de school. Hierdoor komen de
schoolspecifieke aspecten voldoende aan de orde.
Bereikte kwaliteit van het onderwijsleerproces en de leerlingenzorg wordt systematisch in een kwaliteitshandboek geborgd. Een digitaal kwaliteitshandboek is in ontwikkeling en zal een functie krijgen in het systeem van audits. De schoolleiding legt het gevoerde
schoolbeleid voldoende in beleidsdocumenten en protocollen vast, zodat de school zich naar derden kan verantwoorden voor de gemaakte keuzes. Er is voldoende interne rapportage beschikbaar en de school informeert derden - waaronder de ouders - door middel van een jaarverslag en nieuwsbrieven. Een verantwoording van de onderwijsresultaten ontbreekt hierin vooralsnog. Daarnaast organiseert de school voor de ouders veel activiteiten die niet
alleen de betrokkenheid vergroten bij het onderwijs aan hun eigen kind, maar ook die bij de kwaliteitsontwikkeling van de school als geheel.
Leerlingenzorg en opbrengsten
Het systeem van leerlingenzorg is van voldoende kwaliteit. De goede kwaliteit op de indicatoren 3.2, 3.3 en 3.5 draagt hieraan in hoge mate bij.
De - bovenschoolse - commissie van onderzoek (ex art. 41 WEC) (CvO) bepaalt aan de hand van de hulpvraag en de beschikbare onderzoeksgegevens van de leerling of nader
diagnostisch onderzoek noodzakelijk is en voert dat onderzoek dan uit. Aan de hand van de bevindingen beslist de commissie over de toelating. Op de school zelf bestaat een
schoolgebonden commissie leerlingenzorg (CLZ). Deze commissie is op dezelfde manier ingericht als de CvO. Zij formuleert bij plaatsing een lange termijn perspectief en daarnaast elk jaar een korte termijn perspectief. Dat korte termijn perspectief is leidend voor het ontwerp van het individueel handelingsplan. Bij de vaststelling van het
ontwikkelingsperspectief zijn de ouders intensief betrokken. Omdat de resultaten in veel gevallen slechts kunnen worden herkend en inzichtelijk gemaakt door gerichte observatie maakt de school in voorkomende gevallen gebruik van video-opnamen. De school vindt het van belang dat ook de ouders de onderwijsresultaten als opbrengst herkennen.
De leerlingbegeleiding is voor een belangrijk deel belegd bij twee seniorleraren, die ook deel uitmaken van de CLZ. Zij ondersteunen de leerkrachten individueel en bewaken de
voortgang. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de handelingsplannen ligt bij de leerkrachten. Er vindt structureel zeswekelijks evaluatieoverleg met de seniorleraren plaats.
Dit overleg leidt tot nadere afstemming van het handelen van de leerkracht op de
leerbehoeften van de leerlingen. Daarnaast pakken de senioren gezamenlijke thema's op, zoals het leren stellen van concrete leerdoelen.
Bij de registratie van de leervorderingen is nog winst te behalen. De school herkent dit als een aandachtspunt. Leerkrachten hebben veelal een eigen systeem van registratie van vorderingen omdat niet iedereen de bestaande formats als praktisch ervaart. Hierin zit een zeker risico, namelijk dat er onvoldoende zicht op de vorderingen van de leerlingen is. Echter, omdat het onderwijsaanbod is uitgewerkt in leerlijnen en de organisatie van de zorg voorziet in de eerder genoemde zeswekelijkse evaluatie van de bereikte resultaten, heeft de inspectie niet kunnen vaststellen dat dit het geval is. Integendeel, de beschreven structuur van de begeleiding, waarvan het zeswekelijks overleg de kern is, biedt een goede garantie en derhalve een goede waarborg dat de ontwikkeling van leerlingen scherp in beeld is en bijstellingen in de aanpak voortvarend kunnen worden doorgevoerd.
De school streeft ernaar de opbrengsten inzichtelijk in kaart te brengen, zowel op het niveau van de leerling en de groep als op schoolniveau en is daarmee op de goede weg. De
handelingsplannen, het leerlingvolgsysteem en de werkplannen dienen als basis.
Als de school erin slaagt de gegevens over de door de leerlingen behaalde resultaten
De locatie Breda richt zich naast op mg-leerlingen met een IQ van 30 tot 70 ook op leerlingen met een lage ontwikkelingsleeftijd (IQ <30) en leerlingen met een meervoudige complexe problematiek. De school heeft gepland om dit schooljaar de leerlijnen voor SO en VSO volledig te ontwikkelen en te implementeren. De leerrouteontwikkeling ten behoeve van het 15+ onderwijs wordt eind 2009 afgerond. Het leerstofaanbod is op voldoende wijze afgestemd op de uitstroomperspectieven van de verschillende doelgroepen. Leerlijnen en leerroutes dienen als basis voor de opstelling van de individuele handelingsplannen.
Aandachtspunt is de invulling van de leertijd. Het gebruik van de onderwijstijd is
onvoldoende efficiënt. Er is veel tijd gepland voor ADL-activiteiten zonder dat dit goed is onderbouwd. Hierdoor bestaat het risico op een onevenwichtige verdeling tussen zorg en onderwijs. Bovendien mist de school hier een kans om door meer efficiënt gebruik van de onderwijstijd tot betere resultaten te komen. De inspectie geeft de school in overweging de invulling van de leertijd in het handelingsplan te concretiseren.
3. TOEZICHTARRANGEMENT
De Inspectie van het Onderwijs kent aan Sensis Onderwijs, locatie Breda het
basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en,
eventueel, een onderzoek in het kader van een themaonderzoek.
Er zijn geen tekortkomingen in de naleving van wettelijke voorschriften vastgesteld.
