Docent Mr W. Römelingh Datum Vrijdag 28 september 2018 Plaats Hotel Casa Amsterdam Uren 2 Uren (= 2 Punten) PO Juridisch

(1)

CASSATIE IN STRAFZAKEN

Docent Mr W. Römelingh

Datum Vrijdag 28 september 2018 Plaats Hotel Casa Amsterdam

Uren 2 Uren (= 2 Punten) PO Juridisch

Cursus voor advocaten die af en toe een strafzaak hebben waarbij ze cassatie instellen. Aan de orde komen: verloop procedure, begrip belang, voorbereiding bij feitenrechter, opbouw cassatieschriftuur en vuistregels voor cassatiemiddelen.

(2)

Tekenen bij aankomst Tekenen bij vertrek

Evaluatie

Graag telefoon stil

(3)

CASSATIE IN STRAFZAKEN www.romelingh.com

College Cursus | Aanmelden | Annuleren

| Cursusaanbod | Cursusmateriaal

www.romelingh.com/sheets/sheets-0179.pdf www.romelingh.com/sheets/handout-0179.pdf

(4)

Aantallen en kansen Gronden cassatie

Belang cassatie

Procedure cassatie Opbouw schriftuur

Techniek - Tips Römelingh

Techniek - Tips Boksem en Röttgering Veertien voorbeelden

Cassatie varia

(5)

(6)

AANTALLEN EN KANSEN

Circa 4.700 ingestelde cassaties (in 2017)

Zonder middelen 2.000 (= 43%) Met middelen 2.700 (= 57%)

80a 1.400 52%

81 400 15%

Verwerping 600 22%

Vernietiging 200 7%

Afdoening 100 4%

(7)

AANTALLEN EN KANSEN

Gewoonlijk is er bij de Hoge Raad niet veel te win- nen, maar ook niets te verliezen

De Hoge Raad kan een cassatieberoep afwijzen of toewijzen, maar legt geen straf op

Uitstel executie respectabel belang?

(8)

AANTALLEN EN KANSEN

Zeeffunctie voor advocaat?

Immers, schriftuur door advocaat!

Van Dorst De Hullu

Boksem Röttgering Spong

Spronken

(9)

AANTALLEN EN KANSEN

(10)

AANTALLEN EN KANSEN

Kans op Cassatie in Strafzaken Proefschrift J.C.M. Couzijn

Trefwoordenlijst met klachten

72 Niet aanhalen wetsartikel strafoplegging 74 Niet opnemen tenlastelegging

76 Niet opnemen bewijsmiddelen

(11)

AANTALLEN EN KANSEN

Schrifturen met één middel bleken kansrijker te zijn dan schrifturen met meer middelen

Schrifturen met klacht over schending redelijke termijn waren meest kansrijk

Schrifturen met klacht over delictsomschrijving waren minst kansrijk

(12)

AANTALLEN EN KANSEN

Meest voorkomende klachten gaan over:

Onderbouwing bewezenverklaring Klacht in 47% schrifturen

Schending verdragen (anders dan redelijke termijn) Klacht in 16% schrifturen

(13)

GRONDEN CASSATIE Artikel 79 Wet RO

1 Schending recht

2 Verzuim vormen met nietigheid bedreigd

Minder gronden denkbaar?

Meer gronden denkbaar?

Belang onderscheid?

(14)

GRONDEN CASSATIE Terminologie

Er is sprake van een schending van het recht we- gens een onbegrijpelijke motivering

De motivering voldoet niet aan de eisen die de wet daaraan stelt

(15)

GRONDEN CASSATIE

Schending recht Wetten

Verdragen Regelingen

Richtlijnen (Openbaar Ministerie) Recht in zin artikel 79 Wet RO

Oriëntatiepunten (rechtelijke macht) Geen recht in zin artikel 79 Wet RO

(16)

GRONDEN CASSATIE

Professionele Standaarden Strafrecht?

Aan standaarden zouden geen rechten kunnen worden ontleend, maar wel argumenten

Voorzitter voert regie en zorgt voor voortvarende afdoening (artikel 2.6.2)

(17)

GRONDEN CASSATIE

Verzuim vormen met nietigheid bedreigd Nietigheid blijkt uitdrukkelijk uit wet

Nietigheid komt door aard vorm Veel niet-fatale nietigheden

Circa twaalf fatale nietigheden

(18)

GRONDEN CASSATIE

Fouten bij betekening dagvaarding Voorbeeld 3 - Pagina 8

Fouten bij termijn dagvaarding ECLI:NL:HR:2008:BC8644

Fouten in tenlastelegging Voorbeeld 4 - Pagina 11

(19)

GRONDEN CASSATIE

Artikel 21 lid 4 Sv

Rechter-commissaris en raadkamer

Artikel 258 lid 2 Sv

Rechter-commissaris en zitting Artikel 22b Sv

Rechter en bedreigde getuige

(20)

GRONDEN CASSATIE

Artikel 269 Sv

Openbare behandeling

Laatste woord verdachte Artikel 258 lid 3 Sv

Spreekrecht nabestaanden

(21)

GRONDEN CASSATIE

Artikel 330 Sv

Weigering om te beslissen op vordering of verzet van Openbaar Ministerie of verdachte

Artikel 358 Sv

Ziet met name op inhoud uitspraak Artikel 359 Sv

Ziet met name op motivering uitspraak

(22)

GRONDEN CASSATIE

Wie met macht is bekleed, behoort aan te geven waarom hij ondanks verzet zijn macht gebruikt

Wetgever heeft aan die gedachte in artikel 358 lid 3 Sv juncto artikel 359 lid 2 Sv gestalte gegeven

Borgers-Corstens pagina 744 (achtste druk)

(23)

GRONDEN CASSATIE

Vormverzuimen in vooronderzoek geregeld in artikel 359a Sv

Artikel 359a Sv dreigt niet met nietigheid, anders dan artikel 358 en 359 Sv

Vormverzuim in vooronderzoek is dus niet zonder meer vormverzuim ex artikel 79 RO

(24)

GRONDEN CASSATIE

Bij vormverzuim in vooronderzoek klagen bij feitenrechter

In cassatie kan geklaagd worden over oordeel feitenrechter over vormverzuim in vooronderzoek

Uitsluiting bewijs Vermindering straf

Niet-ontvankelijk verklaring

(25)

GRONDEN CASSATIE Bij feitenrechter

Verklaring verdachte moet worden uitgesloten van bewijs, omdat politie verzuimd heeft verdachte cau- tie te geven

In cassatie

Feitenrechter heeft verklaring verdachte gebruikt als dragend bewijs, terwijl verdediging heeft be- toogd dat verklaring niet bruikbaar is voor bewijs

(26)

BELANG CASSATIE

Belang cassatie (ofwel artikel 80a RO)

Taken Hoge Raad Rechtseenheid

Rechtsontwikkeling Rechtsbescherming

Beschikbaar budget (1 + 7 + 30 + 15 = 53)

(27)

BELANG CASSATIE

Dino Bektesevic

Kijken in de keuken van de Hoge Raad Toepassing artikel 80a RO in strafzaken NJB 2018/301

Selectieteam

Advocaat-generaal

Zetel van drie raadsheren

(28)

BELANG CASSATIE

Selectieteam inventariseert zaken

Selectieteam kan voorrang geven aan zaken

Zaken met groot maatschappelijk belang Preventief gehechte verdachten

Zaken met slachtoffers Jeugdzaken

TBS-zaken

(29)

BELANG CASSATIE

Selectieteam maakt twee stromen Wel artikel 80a RO

Niet artikel 80a RO

Advocaat-generaal mag afwijkend oordeel geven Stroom wel 80a RO gaat naar drie raadsheren

(30)

BELANG CASSATIE

Inhoudelijke discussie tussen drie raadsheren sluit toepassing artikel 80a RO niet uit

Slotsom drie raadsheren kan namelijk zijn dat zaak geen behandeling in cassatie verdient

(31)

BELANG CASSATIE

Van meeste zaken in wel 80a RO stroom kan niet gezegd worden dat klacht onzinnig of kansloos is

Middel dat voldoet aan cassatietechniek is niet zonder meer kansrijk middel

Leden VCAS lopen minder vaak tegen artikel 80a RO aan dan niet leden VCAS

(32)

PROCEDURE CASSATIE

Tegen vrijwel iedere einduitspraak gerechtshof Geldboete van minder dan EUR 250

Artikel 9a Sr bij overtreding, tenzij...

Instellen cassatie 14 dagen

Stelbrief

(33)

PROCEDURE CASSATIE Ontvangstbevestiging

Procesdossier

Arrest gerechtshof (met bijlage) Vonnis rechtbank

Requisitoir Pleitnota

Wel procesverbaal zittingen Niet procesverbaal politie

(34)

PROCEDURE CASSATIE Aanzegging

Cassatieschriftuur

60 dagen bij uitspraken (437 Sv)

30 dagen bij beschikkingen (447 Sv) Een of meer rechtsdagen

Belangwekkend/Ontvankelijk (80a RO)

(35)

PROCEDURE CASSATIE Een of meer rechtsdagen

Conclusie Openbaar Ministerie

Reactie op conclusie Openbaar Ministerie 14 dagen

Een of meer rechtsdagen

Uitspraak Hoge Raad (81 RO)

(36)

OPBOUW SCHRIFTUUR Kop Cassatieschriftuur

Verzoeker, verder te noemen: "de verdachte"

De advocaat is bepaaldelijk gevolmachtigd Artikel 452 lid 2 Sv

(37)

OPBOUW SCHRIFTUUR Kop Belang

Verdachte moet nog gaat zitten Voorbeeld 10 - Pagina 34

Verklaring omtrent gedrag Voorbeeld 5 - Pagina 15

(38)

OPBOUW SCHRIFTUUR

Boksem en Röttgering pagina 91

Als grond beslissing wegvalt en andere gronden beslissing niet meer kunnen dragen, dan is het verstandig daarop te wijzen

Voorbeeld 7 - Pagina 21

(39)

OPBOUW SCHRIFTUUR

Advocaat die meent dat geen sprake is van eerlijk proces of onterechte verdeling, moet dat melden ("ook al is dat zo feitelijk als wat")

(40)

OPBOUW SCHRIFTUUR Kop Middelen

Tussenkopjes

Recht geschonden en/of zijn vormen verzuimd Met name artikel [0] Sr in verbinding met [0] Sv Soms duidelijke vermelding artikel [0] EVRM

(41)

OPBOUW SCHRIFTUUR

Middel 1 - Benaming schending

Verdediging heeft standpunt ingenomen...

Op dit standpunt heeft hof gereageerd...

Oordeel hof in strijd met recht

Ten eerste...

Ten tweede...

Ten derde...

Voorbeeld 7 - Pagina 21

(42)

OPBOUW SCHRIFTUUR

Althans oordeel gerechtshof onbegrijpelijk

Ten eerste...

Ten tweede...

Ten derde...

Middel 2 - Benaming schending Eerste middel sterkst

Laatste middel zwakst

(43)

OPBOUW SCHRIFTUUR

Middel met klacht en dan toelichting Noemen wetsartikelen geen vereiste

Middel

Recht gezonden en/of vormen verzuimd...

met name... doordat... aangezien...

Toelichting

(44)

OPBOUW SCHRIFTUUR Mijn bezwaren

Moeilijk leesbaar middel

Meer met taal bezig dan met recht

Middel kan uit meer dan een klacht bestaan

(45)

OPBOUW SCHRIFTUUR

Kop Verzocht Wordt

Arrest gerechtshof te vernietigen met zodanige uitspraak als Hoge Raad juist acht

Verwijzing ander hof Zelf afdoen

Voorbeeld 12 - Pagina 42 _____

Soms gebruik voetnoten

(46)

TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH

Neem arrest tot uitgangspunt

Schrijf concept/schriftuur aan hand arrest en bijlage bewijsmiddelen arrest

Kijk daarna naar andere stukken Procesverbaal zitting

Pleitnota

Arrest hof bekrachtigt vonnis rechtbank

(47)

Rechtsbescherming door Hoge Raad

Taak is niet zaak opnieuw beoordelen, maar controleren van feitenrechter

Controle richt zich niet op verdachte, maar op feitenrechter

(48)

TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Vertel niet wat gebeurt zou zijn Zeg wat hof heeft "miskend"

Zeg waarom oordeel hof "tekortschiet"

Middel richt zich tegen "beslissing rechter"

(49)

TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH Bij feitenrechter

De verdachte kan het niet hebben gedaan, want de verdachte heeft een witte jas,

terwijl de dader een zwarte jas heeft

(50)

TECHNIEK - TIPS RÖMELINGH In cassatie

Het oordeel van het hof is onbegrijpelijk, want de verdachte heeft een witte jas, terwijl de dader een zwarte jas heeft

(51)

Zorg voor pleitnota in hoger beroep

Raadsman voert woord ter verdediging Verdediging stelt zich op standpunt dat...

_____

Middel mist (anders) feitelijke grondslag

(52)

Kijk wel in Borgers-Corstens

en niet te veel in Tekst & Commentaar Kennis van strafrecht vereist

Echter, te veel kennis kan in weg staan

(53)

Recht is in ontwikkeling

Afwijkend/nieuw standpunt

Salduz

ECLI:NL:HR:2009:BH3079 Smartphone

ECLI:NL:HR:2017:584

(54)

TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTGERING Boksem en Röttgering

Tips voorbereiding feitenrechter (9 stuks) Tips cassatieschriftuur (8 stuks)

Remix

(55)

TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTGERING

Tip 1 - Pagina 23

Geef uitdrukkelijk aan wat standpunt/verzoek is Ik sluit mij aan bij het pleidooi van mijn collega Ik verwijs naar mijn pleitnota in eerste aanleg

(56)

Tip 2 - Pagina 25

Geef aan wat standpunt/verzoek inhoud

Het is duidelijk dat iets niet klopt en dat het Open- baar Ministerie dus niet ontvankelijk moet worden verklaard

Vergelijk: ECLI:NL:HR:1999:ZD1895

(57)

Verzoeken ex artikel 330 Sv

- Verzoek dient concreet te zijn

- Met name genoemde getuige of deskundige

- Welomschreven vraagstelling voor deskundige

(58)

TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTGERING Verweren ex artikel 358 lid 3 Sv

Dagvaarding is nietig Rechter is onbevoegd

Openbaar Ministerie is niet-ontvankelijk Vervolging moet worden geschorst

Er is sprake van strafuitsluitingsgrond

Er is sprake van strafverminderingsgrond

(59)

TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTGERING Standpunten ex artikel 359 lid 2 Sv

Verdediging stelt zich op standpunt dat...

- Duidelijk

- Met argumenten

- Met conclusie/rechtsgevolg

(60)

Vormverzuimen artikel 359a Sv - Welk rechtsgevolg

- Welk belang geschaad

Bij feitenrechter aan orde stellen

(61)

Tip 5 - Pagina 30

Veranker verweer in feiten uit dossier

Het kan zinvol zijn in feitelijke aanleg opsomming te geven van feiten en verweer zoveel mogelijk op die feiten te laten steunen

Vastelling feiten aan feitenrechter

In cassatie geen plaats voor nieuwe feiten

In cassatie kan wel begrijpelijkheid worden getoetst

(62)

TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTGERING Voorbeeld 13 - Pagina 46

- Van tijdstip melding burger blijkt uit bewijsmiddel 6

- Van vernemen melding door verbalisant blijkt uit bewijsmiddel 8

- Van tijdstip staandehouding/aanhouding blijkt uit bewijsmiddel 10

(63)

Tip 6 - Pagina 30

Ga op zoek naar literatuur

Mijn commentaar

Enkelvoudige kamer = 6 punten Meervoudige kamer = 10 punten

Extra uren worden nauwelijks toegekend

(64)

Mijn commentaar

Wat is waarde artikel student in Ars Aequi?

Wat is waarde artikel promovendus in NJB?

Corstens-Borgers

Het Nederlands Strafprocesrecht De Hullu

Materieel Strafrecht

(65)

Tip 7 - Pagina 31

Ga op zoek naar rechtspraak

Soms komt het voor dat advocaten zwijgen over rechtspraak die betoog zou kunnen ondermijnen

(66)

Tip 8 - Pagina 31

Zorg ervoor dat verweren tijdig worden gevoerd

Voor veel verweren geldt dat die niet voor het eerst in cassatie kunnen worden gevoerd

Ontbreken last tot toevoeging Beroep op rechtsdwaling

Beroep op overmacht Twintig minuten termijn

(67)

Tip 1 - Pagina 77

Richt middel tegen beslissing rechter

Geen klachten over handeling - politie

- officier van justitie

- rechter-commissaris

Klacht in ECLI:NL:HR:2009:BH3079 faalde, omdat die niet gericht was tegen beslissing rechter

(68)

Tip 2 - Pagina 77

Spits middel toe en formuleer waar mogelijk zowel een rechts- als motiveringsklacht

Onderscheid rechtsschending en vormverzuim niet altijd duidelijk en daarom over beide klagen

(69)

Tip 3 - Pagina 77

Formuleer klacht bonding, stellig en duidelijk

Middel moet te begrijpen zijn zonder dat daarvoor andere stukken geraadpleegd moeten worden

Selectieteam en zetel van drie raadsheren lijken eigenlijk alleen naar schriftuur te kijken

(70)

Tip 6 - Pagina 81

Klaag alleen over schending van reëel belang

Uitspraak zo gezond als vis?

Ja, dan afwijzen

Nee, dan casseren

(71)

TECHNIEK - TIPS BOKSEM EN RÖTTGERING Tip 7 - Pagina 82

Let op verandering van wetgeving na uitspraak

(72)

Tip 8 - Pagina 82

Formuleer geen klachten in die volgens Hoge Raad zelf tot toepassing 80a RO leiden

ECLI:NL:HR:2012:BX0146

Overzichtsarrest toepassing 80a RO Mr V.C. van der Velde

Almere

(73)

Middel klaagt dat hof niet heeft onderzocht of dagvaarding eerste aanleg en dagvaarding hoger beroep op juiste wijze zijn betekend

Advocaat geeft geen toelichting welk belang verdachte bij cassatie zou hebben

Dit behoeft geen nadere motivering nu middel niet noopt tot beantwoording van rechtsvragen belang rechtseenheid of rechtsontwikkeling

(74)

VEERTIEN VOORBEELDEN

Voorbeeld 1 - Pagina 2 ECLI:NL:HR:2014:3639 Samenscholing

Artikel 9a Sr bij overtreding, tenzij...

Stelling verdediging en reactie kantonrechter

(75)

Voorbeeld 2 - Pagina 4 Aanhangig

Poging fietsendiefstal bij IKEA te Delft Artikel 126nd

Gemengde klacht

(76)

Voorbeeld 3 - Pagina 8 Niet gepubliceerd

Dagvaarding betekening

Geen appelmemorie en geen verdachte Raadsman acht zich niet gemachtigd

EHRM 12/02/1985 9024/80 Colozza v Italië

(77)

Dagvaarding inhoud

Handel in verdovende middelen

Iedere handel in Nederland over lange periode zou aan verdachte toegerekend kunnen worden

(78)

Voorbeeld 5 - Pagina 15 ECLI:NL:HR:2017:2960 Belaging

Niet-ontvankelijkheid OM

(79)

Voorbeeld 6 - Pagina 18 ECLI:NL:HR:2016:958

Raadsman doet afstand hoger beroep Niet-ontvankelijkheid verdachte

Volgens artikel 381 Sv kan verdachte ter terechtzit- ting afstand doen van hoger beroep

(80)

Heling kleding

Niet uit misdrijf afkomstig

Niet redelijkerwijs moeten vermoeden

Wanneer een van twee middelen slaagt (of beide), kan uitspraak hof niet in stand blijven

(81)

(82)

Aanranding

Strafuitsluitingsgrond

Weglaten zinnen uit verklaring Aanhalen De Hullu

(83)

Voorbeeld 9 - Pagina 31 ECLI:NL:HR:2018:197 Blokmeting

In hoger beroep slechts in algemene zin verweer gevoerd dat...

In cassatie wordt verweer geplaatst in sleutel van vorderen gegevens (artikel 126nd)...

(84)

Vingerafdruk

Ad 1) Aanwezigheid ter plaatse Ad 2) Aanwezigheid ten tijde

Ad 3) Betekenis aanwezigheid Meer en Vaart-verweer

(85)

Bewijsvoering

Telkens één bron Redelijke termijn

(86)

Voorbeeld 12 - Pagina 42 ECLI:NL:HR:2018:71

Smartphone

Rechtsontwikkeling Wijze van afdoening

Hof heeft miskend dat anno 2015 doorzoeking van een smartphone indringender is dan doorzoeking van een woning

(87)

Fietsendiefstal school Barendrecht

Vermoeden van schuld en heterdaad Opsomming feiten

Rechtsontwikkeling

(88)

Oud-en-nieuw Brommobiel

Cameratoezicht

Pleitnota toegevoegd

(89)

CASSATIE VARIA

(90)

CASSATIE VARIA

Marc Rooijen (1985)

Aben & Slag Advocaten

• Handelsrecht & procederen

• Ondernemingsrecht

Eis 240 uur Straf 240 uur

ECLI:NL:GHSHE:2018:2879 Nemo-teneturbeginsel

(91)

CASSATIE VARIA

Cassatieberoep door verdachte Termijn: 14 dagen na uitspraak

Incidenteel cassatieberoep door verdachte

Termijn: 14 dagen na instellen cassatieberoep door Openbaar Ministerie

Tegenspreken cassatieberoep Openbaar Ministerie Termijn: tot dag die door de raadsheer voor de behandeling van de zaak is bepaald

(92)

CASSATIE VARIA

Pleiten bij Hoge Raad

Digitaal procederen bij Hoge Raad Cassatie verplichte specialisatie?

Anekdote mr Davids

(93)

CASSATIE IN STRAFZAKEN Opmerkingen en vragen

Bewijs van deelname per mail Factuur per mail *)

www.romelingh.com/sheets/sheets-0179.pdf www.romelingh.com/sheets/handout-0179.pdf