Erkend leerbedrijf zijn

(1)

Erkend leerbedrijf zijn

Voordelen

Als erkend leerbedrijf van SBB hebt u de volgende voordelen:

• Opleiden is een aantrekkelijke manier om leergierige arbeidskrachten in huis te halen. Veel studenten blijven na hun opleiding graag bij u aan het werk.

• Studenten hebben een frisse kijk op uw bedrijf en nemen actuele kennis en nieuwe inzichten met zich mee – belangrijk voor een gezonde mix van jong en oud.

• Studenten werken direct mee in uw bedrijf. U hebt plezier van de extra handen van beginnende vakmensen op de werkvloer.

• Studenten wisselen ervaringen met elkaar uit. Via hen vergroot u uw aan- trekkingskracht als werkgever.

• Het speciale beeldmerk ‘Erkend leerbedrijf’ dat u op uw bedrijfsauto, briefpapier, website, enzovoorts mag gebruiken geeft een positieve uitstra- ling naar uw klanten.

• Mogelijk komt u in aanmerking voor subsidies en fondsen, zoals de Sub- sidieregeling praktijkleren van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

• U krijgt een eigen pagina op de portal voor beroepspraktijkvorming (bpv-portal) voor leerbedrijven. Daar onderhoudt u uw bedrijfsgegevens, maakt u vacatures bekend, down- loadt u het beeldmerk, enzovoorts.

Voorwaarden

Een erkend leerbedrijf voldoet aan de volgende voorwaarden:

• U biedt de student een goede en veilige werkplek die aansluit bij zijn opleiding. Daar oefent de student het beroep uit waarvoor hij in opleiding is, met de werkprocessen en werkzaamheden die daarbij horen.

• U stelt een praktijkopleider aan die de eisen van de opleiding kent en in staat is de student op de werkvloer op te leiden en te coachen. U maakt tijd, ruimte en middelen vrij om de praktijkopleider zijn taak te laten uitvoeren.

• U bent bereid om samen te werken met de school en SBB en u verstrekt daartoe de benodigde informatie.

• U gaat akkoord met vermelding van uw bedrijfsgegevens op Stagemarkt.nl, de website waar studenten een stage of leerbaan zoeken in het mbo.

SBB, dat bent u ook zelf

Studenten verdienen de beste stage of leerbaan. Daar draagt u in de eerste plaats aan bij door studenten een veilige en leerzame plek te bieden. Verder horen we graag wat u opvalt. Waar ziet u veranderingen op de arbeidsmarkt? Welke ontwikkelingen zijn er binnen uw branche? Praat erover met uw adviseur praktijkleren en werk mee aan de peilingen die u enkele malen per jaar van ons ontvangt. SBB, dat bent u ook zelf.

Meer informatie

Wilt u meer weten over uw erkenning? Zoekt u bijvoorbeeld het reglement erkenning leerbedrijven en de sectorale aanvullingen voor de diverse sectoren? Ga naar www.s-bb.nl.

Een belangrijk deel van mbo-opleidingen bestaat uit werken en leren in de praktijk, de zogenaamde beroepspraktijkvorming (bpv). Studenten doen dat bij een erkend leerbedrijf.

Welke voordelen hebt u als

erkend leerbedrijf en aan

welke voorwaarden moet u

voldoen?

(2)

Matching en voorbereiding

Begeleiding

Beoordeling

Evaluatie

• Zoekt informatie over het leerbedrijf

• Oriënteert zich op branches, beroepen, leerbedrijven en leermogelijkheden

• Is gemotiveerd

• Presenteert zich goed aan het leerbedrijf

• Is goed voorbereid en gemotiveerd om aan de bpv te beginnen

• Houdt zich aan de afspraken die in de praktijkovereenkomst zijn gemaakt

• Volgt instructies op van de praktijkopleider van het leerbedrijf

• Koppelt terug aan de bpv- begeleider van de school

• Zorgt dat alle onderdelen van het bpv- programma zijn afgerond en ingeleverd

• Bereidt de student praktijkgericht voor op de stage of leerbaan

• Ondersteunt de student bij het zoeken naar een stage of leerbaan

• Zorgt voor een goede match tussen student en leerbedrijf

• Zorgt voor bedrijfsoriëntatie en presentatie en sollicita- tievaardigheden

• Zorgt voor de start van de bpv-periode voor heldere voorlichting over verantwoordelijkheden en verplichtin- gen van leerbedrijf en school

• Maakt in de praktijkovereenkomst concrete afspraken met het leerbedrijf over de vorm en inhoud van de bpv, de manier en frequentie van begeleiding, het persoonlijke leerprogramma en de toetsingsmethode

• Zorgt dat de student en praktijkopleider weten wie het aanspreekpunt bij de school is en wanneer die bereik- baar is

• Zorgt voor voldoende begeleiding conform de afspraken in de praktijkovereenkomst

• Bewaakt de voortgang en de aansluiting van de leerdoelen van de student op de leermogelijkheden in het bedrijf

• Zorgt voor een competente en toegewijde bpv- begeleider

• Zorgt voor een objectieve beoordeling van de student

• Heeft contact met het leerbedrijf over de beoordeling van de bpv en neemt het initiatief om de bpv-periode te evalueren

• Neemt het oordeel van het leerbedrijf over de bpv van de student mee als onderdeel van de beoordeling

• Koppelt de beoordeling aan het leerbedrijf terug

• Is een door SBB erkend leerbedrijf

• Kijkt of de verwachtingen van de student en het bedrijf op elkaar aansluiten

• Maakt concrete afspraken met de school en de student over vorm, inhoud, begeleiding en beoordeling van de bpv-periode

• Legt de afspraken vast in de overeenkomst die de school levert

• Zorgt voor de dagelijkse begeleiding en opleiding van de student op de werkvloer

• Zorgt voor een gekwalificeerde, gemotiveerde en toegankelijke praktijkopleider

• Voert begeleidings- en voortgangsgesprekken met de student en de bpv-begeleider van de school

• Beoordeelt de student aan het einde van de bpv-periode op basis van de afspraken in de praktijkovereenkomst

• Heeft contact met de school over de beoordeling van de student

• Zorgt voor voldoende erkende leerbedrijven en werft nieuwe leerbedrijven op basis van behoefte

• Zorgt binnen tien werkdagen voor erkenning

• Publiceert de stages en leerbanen, die erkende leerbedrijven via MijnSBB aan- melden, op Stagemarkt.nl

• Helpt het leerbedrijf om zich via MijnSBB te profileren

• Ondersteunt de school bij het gebruik van Stagemarkt.nl en bij de matching van student en leerbedrijf

• Informeert en coacht de praktijkopleider en voorziet de praktijkopleider en het leerbedrijf van adviezen en hulpmiddelen om hun taken goed te kunnen uitvoeren

• Stimuleert de gelijkwaardige samenwer- kingsrelatie tussen scholen en bedrijven

• Voorziet indien nodig, in overleg met de scholen, in een vervangende stage of leerbaan voor de student

• Coacht de praktijkopleider in valide en objectieve bpv-beoordeling

• Voorziet de praktijkopleider en het bedrijf van adviezen en hulpmiddelen om goed te kunnen beoordelen

Student School Leerbedrijf SBB

BPV PROTOCOL

• School en leerbedrijf evalueren de bpv-periode met de student

• School en leerbedrijf evalueren hun samenwerking rond de bpv en kijken waar verbetering mogelijk is

• De adviseur praktijkleren van SBB beoordeelt aan de hand van deze evaluaties of het bedrijf met deze praktijkopleider een ‘duurzaam’ leerbedrijf is

• De adviseur praktijkleren van SBB ondersteunt het leerbedrijf desgewenst bij het opstellen en uitvoeren van een verbeterplan

• De adviseur praktijkleren van SBB beëindigt indien nodig de erkenning

Vastgesteld door MBO Raad, SBB, MKB-Nederland, VNO-NCW en het ministerie van OCW op 10 juni 2009 Geactualiseerd door het algemeen bestuur van SBB op 3 juli 2015

(3)

Informatie voor de bedrijfsleider

Een goede praktijkopleider heeft verant- woordelijkheidsgevoel, organisatietalent en het gevoel om met mensen te werken. Naast het contact met de student onderhoudt hij contact met de praktijkbegeleider van de student op school – bijvoorbeeld als hij mogelijkheden ziet om de opleiding te verbeteren – en met de adviseur praktijkleren van SBB.

Kerntaak 1

Uw praktijkopleider organiseert het leerproces van de student op de werkvloer.

Daarbij horen de volgende werkprocessen:

• het selectiegesprek voeren met de student

• een inwerkprogramma maken

• de beginsituatie en leerbehoefte van de student vaststellen

• in overleg met de student de leeractiviteiten bepalen

• een praktijkleerplan opstellen, met de volgorde en het tijdpad van de leeractiviteiten

• contacten onderhouden met de praktijkbegeleider van school en de adviseur praktijkleren van SBB

Kerntaak 2

Uw praktijkopleider leidt de student op in de praktijk. Dat doet hij door de volgende werkprocessen:

• de student op de werkvloer opleiden

• het leerproces van de student bewa- ken en sturen

• begeleidings- of voortgangsgesprekken met de student voeren

• de voortgang in het leerproces van de student beoordelen

• de bpv-periode evalueren

Themabijeenkomsten

De praktijkopleider staat er niet alleen voor. De adviseur praktijkleren van SBB adviseert hem over alles wat bij het leren in de praktijk komt kijken. Dat doet hij persoonlijk of tijdens een reguliere thema- bijeenkomst voor praktijkopleiders die SBB in de regio’s organiseert. Als een dergelijke bijeenkomst in de regio plaatsvindt, ontvangt de praktijkopleider daarvoor een uitnodiging.

Meer informatie

Wilt u meer weten over de kern- taken en werkprocessen van uw praktijkopleider? Praat erover met uw adviseur praktijkleren of bel de Servicedesk in Zoetermeer. U bereikt ons via www.s-bb.nl.

Uw praktijkopleider zorgt voor een veilige werkomgeving. Hij kent de eisen van de opleiding en hij organiseert zo veel mogelijk praktijksituaties die de student ook in zijn latere beroep zal tegenkomen.

Als eerste aanspreekpunt coacht de praktijkopleider de student bij zijn ontwikkeling tot een zelfstandig functio- nerende werknemer.

De rol van uw praktijkopleider

versie 1.1

(4)

Bij de rol van praktijkopleider horen de volgende competenties:

Aansturen

• de manier van opleiden afstemmen op de taakvolwassenheid en leerstijl van de student

• in de gaten houden of de student functioneert volgens de gemaakte afspraken en duidelijke instructies geven als de student niet aan de verwachting dreigt te voldoen

Begeleiden

• de student stimuleren en coachen

• de student heldere en constructieve feedback geven

• de student motiveren door hem in meer of mindere mate sociaal-emotio- neel te ondersteunen

Beslissen en activiteiten initiëren

• beslissen of de student voortgang boekt in zijn leerproces

• bepalen op welke gebieden de student zich moet ontwikkelen

Instructies en procedures volgen

• bij het beoordelen van de voortgang van de student werken met toetsin- strumenten en volgens bijbehorende procedures, zodat de student een objectieve en valide beoordeling krijgt

Leren

• de bpv-periode evalueren om verbeterpunten te signaleren en om die punten te verbeteren

Op de behoeften en verwachtin- gen van de student richten

• de student vragen wat hij tijdens de stage of leerbaan wil leren en daarop inhaken

Plannen en organiseren

• in een gesprek helder maken welke leerdoelen moeten worden behaald

• leeractiviteiten van de student plannen

• de voortgang volgen van het leerproces

• besluiten wanneer hij in het leerproces moet ingrijpen

Samenwerken en overleggen

• interesse tonen in de student door te luisteren, vragen te stellen en de student te observeren

• observaties met de student bespreken, na eventuele raadpleging van anderen

• de student stimuleren mee te denken over de verdere invulling van zijn leerproces

• luisteren naar adviezen van de praktijkbegeleider van school en de adviseur praktijkleren van SBB en aangeven wat daarmee wordt gedaan

Vakdeskundigheid toepassen

• uitleggen hoe zaken werken, dit voor- doen of de student laten nadenken over vakspecialistische zaken

• vakkennis gebruiken om de student te beoordelen

• informatie bekijken van de school, de wensen van de student en de mogelijkheden binnen het leerbedrijf om na te gaan op welke manier de leerdoelen kunnen worden behaald

• de student beoordelen aan de hand van de beoordelingscriteria en een waardering geven

Meer informatie

Wilt u meer weten over de competenties van de praktijkopleider?

Praat erover met uw adviseur praktijkleren of bel de Servicedesk in Zoetermeer. U bereikt ons via www.s-bb.nl.

De praktijkopleider

organiseert het leerproces van de student op de werkvloer en hij leidt de student op in de praktijk.

Daarmee levert hij een belangrijke bijdrage aan de toekomst van het vakmanschap. Die rol vraagt wel om de nodige competenties.

Competenties van de praktijkopleider

(5)

Stage

De student die dagonderwijs volgt in de beroepsopleidende leerweg (bol), gaat bij bedrijven in de regio op zoek naar een stage. Een stageperiode duurt enkele weken tot enkele maanden en bedraagt uiteindelijk 20 tot 60% van de totale opleidingstijd. Als leerbedrijf betaalt u veelal een stagevergoeding.

Leerbaan

De student in de beroepsbegeleidende leerweg (bbl) zoekt een leerbaan voor

minimaal 60% van de totale opleidingstijd. Meestal werkt hij vier dagen en gaat hij één dag per week naar school. In het algemeen hebt u een arbeidsovereen- komst met de student, waar een salaris tegenover staat. Het is ook mogelijk dat u de student ‘inleent’ via een samenwer- kingsverband van bedrijven.

Vmbo

Mogelijk wilt u een rol spelen bij het opleiden van leerlingen van het vmbo. Dat doet u door een leerwerktraject of ‘snuffelsta- ge’ aan te bieden of een gastles te verzor- gen op school of bij uw bedrijf. Vraag de decaan van een school bij u in de buurt naar de wensen. En wilt u een jongere met een beperking aan een betaalde leerbaan helpen? Ga dan naar www.s-bb.nl/boris.

Meer informatie

Wilt u meer weten over stagesoorten en opleidingsniveaus?

Leren in de praktijk kan op verschillende manieren.

Meestal kiest u tussen een stage (bol) en een leerbaan (bbl). Bovendien kiest u een opleidingsniveau. Een korte uitleg.

Stagesoorten en opleidingsniveaus

Rol

Verantwoordelijkheid

Zelfstandigheid

Niveau 1:

entreeopleiding

• assisterend

• ondersteunend

• verantwoordelijk voor opgedragen werk

• schakelt hulp in/

vraagt raad bij alle wisselende/onverwachte omstandigheden

• werkt onder toezicht

• werkt op basis van instructie

Niveau 2:

basisberoepsopleiding

• ondersteunend

• uitvoerend

• verantwoordelijk voor eigen werk

• schakelt hulp in/

vraagt raad bij wisselende/onverwachte omstandigheden

• werkt zelfstandig onder supervisie/begeleiding

• werkt zelfstandig binnen een (gesloten) opdracht/kortduren- de opdrachten

Niveau 3:

vakopleiding

• uitvoerend

• organiserend in opdracht

• vaktechnisch aan- sturend

• verantwoordelijk voor de uitvoering van het werk door een team/

medewerker/in een project

• speelt, binnen gren- zen, in op wisselende/

onverwachte omstandigheden

• werkt zelfstandig

• werkt zelfstandig binnen een (open) opdracht/langdurige opdrachten

Niveau 4: middenkader- of specialistenopleiding

• uitvoerend

• initiërend

• innovatief

• leidinggevend

• coördinerend

• controlerend

• coachend/begeleidend

• beleidsbepalend

• verantwoordelijk voor de resultaten van team(s)/pro- jecten/afdeling/organisatie

• speelt in op wisselende/onverwachte omstandigheden

• werkt zelfstandig, zonder tussentijds verantwoording af te leggen aan een leiding- gevende

• werkt zelfstandig binnen de gegeven taakstelling vanuit de organisatie, met meer opdrachten naast elkaar

(6)

Wat kunt u doen op de bpv-portal?

Op de bpv-portal kunt u:

• de gegevens van uw bedrijf bekijken

• de gegevens van uw bedrijf wijzigen

• nieuwe stages en leerbanen aanmel- den (uw vacatures komen automatisch terecht op Stagemarkt.nl, de website waar studenten een stage of leerbaan zoeken)

• een aanvraag doen voor een uitbreiding van uw erkenning

• het beeldmerk ‘Erkend leerbedrijf’

downloaden

Hoe logt u in?

Om in te loggen op de bpv-portal gaat u naar de website van SBB:

1. Ga naar www.s-bb.nl.

2. Klik op Direct inloggen.

3. Log in met uw e-mailadres en wachtwoord. Deze heeft u ontvangen van SBB.

4. Het kan zijn dat u gevraagd wordt een nieuw e-mailadres en wachtwoord in te stellen.

5. Als u niet meer beschikt over de inloggegevens, klik dan op: Ik weet mijn inloggegevens niet meer.

6. Vul – indien bekend – het relatienummer in en uw e-mailadres. Klik op: Nieuw wachtwoord aanvragen. U ontvangt een e-mail met een link om een nieuw wachtwoord aan te vragen.

7. Als u het relatienummer niet weet,

klikt u op Bij mij zijn geen inlogcodes bekend of neemt u contact op met de Servicedesk. Bel 088 338 00 00 of stuur een e-mail naar info@s-bb.nl.

Bent u nog niet erkend?

Als u nog niet bent erkend als leerbedrijf, kunt u pas inloggen nadat u de aanmeld- procedure hebt doorlopen:

• Ga naar www.s-bb.nl.

• Klik op Leerbedrijf worden en kies Start aanvraag erkenning

• Klik rechts onderin op Starten.

• Meld u aan met uw Kamer van Koop- handel-nummer.

• Lukt dit niet of beschikt u niet over het KvK-nummer, kies dan: Zoeken op bedrijfsnaam/plaats of Zoeken op postcode.

• Vul de gevraagde gegevens in en klik op Zoek.

• Selecteer uit het zoekresultaat uw bedrijf.

• Als uw bedrijf niet terugkomt in het zoekresultaat, kies dan: Het bedrijf komt niet voor in de lijst, klik hier om een leerbedrijf aan te melden.

• Vul uw gegevens in en klik op Ver- stuur registratieverzoek. U ontvangt een e-mail op het opgegeven e-mailadres.

• Klik in de e-mail op de link om uw aanmelding te activeren en verder te gaan met de aanvraag.

• Maak de keuze voor welke opleiding(en) u erkend wilt worden. U kunt maximaal drie opleidingen tegelijk aanvragen.

• Ga akkoord met het erkenningsregle- ment leerbedrijven en opname van uw gegevens in het register erkende leerbedrijven. Klik op: Erkennings- vraag indienen.

• Uw adviseur praktijkleren neemt uw aanvraag in behandeling. Hij neemt contact met u op om uw aanvraag te bespreken.

Wijzigingen in de procedure

SBB zet zich in om de inlogprocedure voortdurend te verbeteren. Daardoor is het mogelijk dat de stappen die we hiervoor beschreven niet precies overeenkomen met de stappen op de website.

Als erkend leerbedrijf hebt u een eigen pagina op de portal voor beroepspraktijkvorming (bpv-portal) voor leer-

bedrijven. Via de bpv-portal weten scholen, studenten en SBB u te vinden. Wat kunt u daar doen en hoe logt u in?

Inloggen op de bpv-portal

Meer informatie

Wilt u meer weten over uw mogelijkheden op de bpv-portal?

(7)

Leaflet

s-bb.nl

Meer informatie:

Hebt u een vraag over de veiligheid van uw studenten? Neem contact op met uw adviseur praktijkleren of bel de Servicedesk: 088 - 338 00 00. Meer informatie vindt u ook op s-bb.nl

Fysieke veiligheid

Iedere werkomgeving kent risico’s voor de veiligheid van de student. Denk aan de inrichting van de werkomgeving, het werken met machines en de fysieke belasting. U kunt maatregelen nemen om deze risico’s te beperken en de student gezond en veilig te laten werken in uw bedrijf. Voor leerbedrijven met werknemers of stagiairs is de risico- inventarisatie en evaluatie (RI&E)

verplicht. Op de website www.rie.nl vindt u een stappenplan om de risico’s van uw leerbedrijf te inventariseren en evalueren.

Daarmee kunt u een plan van aanpak maken waarin u maatregelen opneemt om de risico’s te beperken. Meer informatie leest u op rie.nl.

Sociale veiligheid

Als erkend leerbedrijf dient u ook oog te hebben voor sociale veiligheid op de werkvloer. Zorg voor een omgeving waarin de student zich veilig voelt.

Vanzelfsprekend mag daarbij geen sprake van intimidatie, discriminatie, ongewenst gedrag of geweld op de leerplaats. Om een prettige en professionele sfeer te creëren, kunt u gedragsregels en omgangsvormen opstellen. Ook kunt u een

klachtenprocedure opstellen of Een veilige leeromgeving is een belangrijke

voorwaarde om te kunnen leren in de praktijk van het beroep. Het leerbedrijf moet deze veilige omgeving bieden voor de student. Het gaat daarbij om de fysieke veiligheid, de sociale veiligheid en een veilig leerklimaat.

SBB is geen toezichthouder die toetst of u aan alle wettelijke veiligheidseisen voldoet. Wel let de adviseur praktijkleren van SBB op de veiligheid op de werkplek bij de erkenning als leerbedrijf. De adviseur praktijkleren kent de risico’s van het werken met vaak jonge studenten. Hij kan u helpen bij het creëren van een veilige leeromgeving voor de student.

Veiligheid

Begeleidt u een student?

Dan hebt u te maken met speciale arboregels voor jongeren. Hun veiligheid, gezondheid en ontwikkeling mogen in geen geval gevaar lopen. Wij informeren u hoe u zorgt voor een veilige werkomgeving.

Tips voor de praktijkopleider

vertrouwenspersoon aanstellen. Meer informatie over sociale veiligheid vindt u op werkenveiligheid.nl.

Veilig leerklimaat

Om te kunnen ontwikkelen is het belangrijk dat de student zich vertrouwd en veilig voelt. U kunt hiervoor zorgen door de student te motiveren bij het leren en werken, te laten experimenteren en actief kennis te delen. Waarbij zelf ontdekken en fouten maken mag. Zodat de student met gerichte coaching geholpen wordt te leren en zich te ontwikkelen.

Werken met jongeren

Jongeren zijn zich tijdens het werk vaak minder bewust van gevaren, daarom moet er altijd voldoende en deskundig toezicht zijn. Voor minderjarige studenten zijn er speciale regels voor werktijden en gebruik van machines. Minderjarige studenten mogen vanaf hun 14e jaar werkzaamheden verrichten in een stage of leerbaan. Wel zijn er beperkingen in welk werk zij mogen doen en hoeveel zij mogen werken. De regels voor inzet van minderjarige studenten leest u op de website van de Rijksoverheid: Jongeren en werk.

(8)

Aanbod van de school

De student maakt zelf een keuze uit het aanbod van de school. Hij of zij kan het keuzedeel uitvoeren op school, door zelf- studie en/of met een stage of leerbaan. De school bepaalt welke van deze leervormen worden gebruikt en in welke verhouding.

Wat betekent dit voor u als leerbedrijf?

Studenten kunnen bij elk erkend leerbedrijf een keuzedeel uitvoeren. U hoeft dus geen uitbreiding van uw erkenning aan te vragen bij SBB. Hebt u contact met de school? Dan is het belangrijk om samen af te stemmen welke keuzedelen voor uw branche van belang zijn en voor welke specifieke keuzedelen studenten bij u terechtkunnen. Vooral als u een student hebt met een leerbaan (bbl) is dat een goed idee. U kunt dan meedenken over de extra kennis en vaardigheden die de student voor uw bedrijf opdoet.

Mbo-certificaten

Veranderende beroepen vragen vaak een bredere of juist een meer specifieke inzet- baarheid van uw medewerkers. Keuzede- len lenen zich goed voor een leven lang ontwikkelen. Uw medewerkers kunnen in het niet-bekostigd onderwijs een keuzedeel volgen en met een certificaat afronden. Op www.s-bb.nl/certificaten leest u welke keuzedelen in aanmerking komen. Dat aantal wordt in de toekomst uitgebreid.

Doe een voorstel

Via de onderwijspagina www.s-bb.nl/

keuzedelen ziet u welke keuzedelen al bestaan. Hebt u een idee voor een nieuw keuzedeel? Via www.s-bb.nl/voorstel kunt u als bedrijf samen met een school een voorstel doen.

Onderwijs en bedrijfsleven spreken samen af wat een mbo-student aan het eind van zijn opleiding moet kennen en kunnen.

Die afspraken leggen ze vast in een kwalificatiedossier. SBB ontwikkelt en onderhoudt de kwalificatiedossiers en de minister van OCW stelt ze vast. Op basis van de kwalificatiedossiers maken scholen hun opleidingen.

Onderdelen van een opleiding

Mbo-opleidingen zijn allemaal op dezelfde wijze opgebouwd:

• Het basisdeel bestaat uit twee delen.

Het generieke deel bevat algemene eisen, zoals Nederlands, rekenen en Loopbaan en burgerschap. Het be- roepsspecifieke deel bevat eisen voor álle kwalificaties binnen de beroeps- groep.

• Het profieldeel bevat de eisen waarin kwalificaties van elkaar verschillen.

• Keuzedelen zijn gericht op verdie- ping, verbreding of doorstroom.

Keuzedelen

Keuzedelen zijn een verplicht onderdeel binnen de mbo-opleiding en worden ook geëxamineerd. Ze beslaan 15% van de opleidingstijd. De studielast bedraagt 240 klokuren of een veelvoud daarvan (480, 720 of 960). Keuzedelen geven flexibili- teit. Ze kunnen snel worden ontwikkeld en daarmee wordt ingespeeld op innova- ties, maatschappelijke ontwikkelingen en behoeften van de landelijke of regionale arbeidsmarkt.

Meer informatie?

Wilt u meer weten over keuzedelen? Bezoek www.s-bb.nl of neem contact op met uw adviseur praktijkleren of de Servicedesk in Zoetermeer.

Keuzedelen in het mbo

Een mbo-opleiding bestaat uit een basisdeel, profieldelen en keuzedelen. Met een

of meer keuzedelen kan

de student zich verbreden

of verdiepen. Wat zijn

keuzedelen en waarom zijn

ze van belang voor zowel uw

toekomstige als uw huidige

werknemers?

(9)

Meer informatie:

Wilt u meer weten over het werven en selecteren van de juiste student voor uw leerbedrijf?

Neem contact op met uw adviseur praktijkleren of bel de Servicedesk: 088 - 338 00 00. Meer informatie vindt u ook op s-bb.nl

• Benader een school

Neem contact op met de bpv-coördinator van een school in uw regio en vertel dat u een openstaande leerplaats heeft. Scholen weten in welke periode studenten

stagelopen en kennen wellicht een student die bij uw leerbedrijf past. Uw adviseur praktijkleren kan u in contact brengen met scholen in de buurt.

• Delen via andere kanalen Stel anderen op de hoogte van de leerplaats. Bijvoorbeeld via social media, open dagen van scholen, het UWV, uw eigen website, plaats een advertentie in de krant en gebruik mond-tot-mondreclame in uw eigen netwerk.

Selectie

Vorm een eerste indruk van de student op basis van zijn motivatiebrief, het

telefoongesprek of het bezoek. En kies wie u uitnodigt voor een gesprek. Reageer snel op de geïnteresseerde studenten, zeker als er veel leerbedrijven in de omgeving zijn die aansluiten bij de opleiding. Bij de selectie mogen afkomst, nationaliteit, geslacht, leeftijd, burgerlijke staat, godsdienst, handicap, chronische ziekte of seksuele geaardheid van de student geen rol spelen.

Werving

De eerste stap van het vinden van een geschikte student is de werving. Bedenk een pakkende omschrijving van de leerplaats en vertel wat u zoekt in een student. En zorg dat potentiële stagiairs op de hoogte zijn van de leerplaats. Dat kunt u op verschillende manieren doen:

• Plaats de leerplaats op Stagemarkt.nl Stagemarkt.nl is de website waar mbo- studenten op zoek gaan naar een

leerplaats. Log in op MijnSBB en maak een leerplaats aan die automatisch gedeeld wordt op Stagemarkt.nl.

Werving en selectie

Als u een openstaande leerplaats heeft kan de

zoektocht naar een geschikte student beginnen. Zorg dat studenten op de hoogte zijn van de leerplaats. En bereid de werving, selectie en het gesprek goed voor, om de juiste kandidaat te vinden.

Sollicitatiegesprek

Betrek de praktijkopleider bij het sollicitatiegesprek en stel een vragenlijst op. Zo zorgt u dat alle studenten op dezelfde manier geïnterviewd worden en gelijke kansen hebben. Vertel tijdens het gesprek wat u verwacht van een student en welke ‘spelregels’, zoals werktijden, vergoeding en kledingvoorschriften er zijn.

Bedenk na het gesprek of de student bij uw leerplaats past. En informeer de student tijdig of hij is aangenomen.

SBB ontwikkelde een tipkaart over het sollicitatiegesprek. Hierin staat hoe u het gesprek voorbereidt en welke vragen u kunt stellen. Uw adviseur praktijkleren kan u meer informatie geven over de tipkaart.

(10)

Voorbereiden en motiveren

Tips voor de praktijkopleider

Studenten zijn beginnende vakmensen. Gelukkig kunnen ze rekenen op uw deskundige begeleiding als praktijk- opleider. De adviseur

praktijkleren van SBB helpt u daar graag bij. Een paar praktische tips voor het voorbereiden en motiveren van uw student.

Hoe bereid ik me voor?

• nodig de student uit op uw bedrijf

• vraag naar zijn persoonlijke gegevens:

naam en adres, kopie legitimatie- bewijs, eventuele kleding- en schoenmaat voor werkkleding

• informeer de student over het salaris of de eventuele stagevergoeding, reiskosten en andere vergoedingen

• informeer de student over het aantal vakantie- of adv-dagen

• maak de arbeids- of stageovereenkomst

• zorg dat noodzakelijke apparatuur, instrumenten, wachtwoorden en dergelijke op de eerste werkdag beschikbaar zijn

• informeer uw collega’s over de komst van de nieuwe medewerker

Wat bespreek ik met de student op zijn eerste werkdag?

• de arbeids- of stageovereenkomst

• het praktijkleerplan

• details over het salaris of de eventuele stagevergoeding, reiskosten en andere vergoedingen

• het aantal vakantie- of adv-dagen, maar ook uren voor dokter en tandarts

• werktijden: maak afspraken over begintijden en over te laat komen

• ziek- en betermeldingsprocedures

• afspraken over werkkleding, werkschoenen, haardracht, piercings, enzovoorts

• afspraken over het gebruik van een smartphone

• het doel, de inhoud en de geplande datum van het functioneringsgesprek

• wat de student de komende periode verwacht en wat u van hem verwacht

• met welke vragen de student bij wie terecht kan

• huisregels en veiligheidsregels

Hoe ziet de eerste werkdag er verder uit?

• zorg dat u er iets eerder bent om de student te ontvangen

• geef een uitgebreide rondleiding

• stel de nieuwe medewerker voor aan uw collega’s

• wissel de werkzaamheden af

• pak zaken die niet goed lopen direct aan

• vraag de student aan het einde van de dag wat hij van zijn eerste werkdag vond

Hoe motiveer ik de student?

• leer de student persoonlijk kennen

• houd onervaren studenten extra in de gaten

• bied de student geleidelijk aan meer uitdagingen aan

• geef af en toe een schouderklopje

• geef zelf altijd het goede voorbeeld

• corrigeer ongewenst gedrag meteen

• neem tijdig contact op met de school of de adviseur praktijkleren van SBB als u twijfelt over de voortgang van de student

Meer informatie:

Neem contact op met uw adviseur praktijkleren of bel de Servicedesk: 088 - 338 00 00. Meer informatie vindt u ook op s-bb.nl. Bezoek ook de reguliere themabijeenkomsten voor praktijkopleiders die SBB in de regio’s organiseert.

Als een dergelijke bijeenkomst in de regio plaatsvindt, ontvangt u daarvoor een uitnodiging.

(11)

Beoordelen (11)

Voert u een bewonderingsgesprek, een knuffelgesprek of bent u zo relatiegericht dat u het maar moeilijk vindt een objectieve beoordeling te geven? Speelt u het op de man en voert u een veroordelingsgesprek? Doe uw voordeel met deze tips voor een effectieve beoordeling van studenten.

Spreek van te voren af waarop u beoordeelt

Lees het volgende stukje eens door:

De lift van een gebouw start op de parterre met zes passagiers. Bij de eerste stop stappen vier mensen in en twee uit. Bij de volgen- de stop stappen twee passagiers in en drie uit. De volgende keer stappen zeven mensen in. Bij de volgende stop komt één passagier binnen. Dan als de lift weer stopt gaat er één uit en komen er drie bij. Bij de laatste stop stappen twee mensen in en vijf mensen uit.

Beantwoord nu zonder terug te lezen de volgende vraag: Hoe vaak heeft de lift gestopt?

Wist u het antwoord op de vraag? Waarschijnlijk niet. Als u van te voren had geweten wat ervan u werd verlangd, dan had u de vraag makkelijk kunnen beantwoorden. Bij uw student werkt het precies hetzelfde. Als hij van te voren weet op welke punten u hem beoordeelt, kan hij daar rekening mee houden.

Kies meerdere beoordelingsmomenten

Door uw student regelmatig te beoordelen kunt u beter vaststellen hoe hij functioneert. De student kan in meerdere situaties zijn bekwaamheid laten zien. Regelmatig beoordelen geeft u houvast om ook de zaken die minder goed gaan met uw student te bespreken.

Zo bent u in staat om, waar nodig, bij te sturen om de gestelde doelen te bereiken. Aan de hand van de beoordeling stippelt u samen met de student de lijn uit voor het vervolg van de opleiding.

Kies verschillende beoordelingsvormen

U kunt op allerlei manieren producten of diensten van de student beoordelen. Enkele voorbeelden:

a. Observatie

Observeer de student tijdens het uitvoeren van bepaalde handelingen. Geef vooraf aan dat dit gaat gebeuren. Zorg dat er een heldere instructie is van de

handelingen die de student gaat uitvoeren. Geef ook aan op welke punten u zult letten.

b. Portfoliobeoordeling

Een portfolio is een map waarin de student ‘bewijzen’ verzamelt voor de manier waarop hij aan zijn competenties werkt. Deze kan

producten bevatten, maar ook verslagen. Deze map kan doorge- nomen worden waarbij gekeken wordt of de inhoud voldoet aan de beoordelingscriteria. Tijdens het doornemen van de portfolio kunt u ook vragen stellen aan de student (zie verderop).

c. Productbeoordeling

Bij de beoordeling van een product kijkt u naar het resultaat.

U kijkt of het gemaakte product voldoet aan alle eisen van het bedrijf en/of de klant.

d. Gesprek/interview

In een gesprek achterhaalt u door het stellen van vragen of de student voldoende kennis heeft van het werk wat hij uitvoert.

e. Verslagen

U kunt de student vragen om verslagen te maken van bepaalde activiteiten. Geef daarbij vooraf duidelijk aan waaraan dit ver- slag moet voldoen en waarop u het zult beoordelen.

f. Opdracht/proeve van bekwaamheid

Een proeve is een opdracht/taak die de student zonder begeleiding uitvoert binnen een afgesproken tijd. Belangrijk is dat vooraf een duidelijke omschrijving wordt gegeven van de opdracht, de situatie en de wijze van beoordelen. De beoordeling kan plaats- vinden door observatie, een gesprek achteraf, verslagleggen enz.

Formuleer heldere beoordelingscriteria

Bepaal vooraf waarop u gaat beoordelen. Stel criteria en normen vast. Vertel de student hoeveel criteria voldoende moeten zijn om een positief resultaat te behalen.

Tip van een collega-praktijkopleider: Vertrouw op uzelf!

‘Toen ik net praktijkopleider was vond ik het beoordelen van een student best lastig. Vooral als ik niet helemaal tevreden was over de student. Ik vroeg me af of ik het wel goed zag en of ik de student niet teveel benadeelde. Tijdens de beoordelingsgesprekken die ik voerde met de school en de student merkte ik echter dat ik vaak dezelfde dingen waarnam als de docent op school. Logisch, want een student wordt niet opeens een ander mens in een stage of leerbaan. Een student die bij ons vaak te laat komt, doet dit ook op school. Een student die zich bij ons lomp gedraagt, is ook op school geen charmante jongen. Kortom, praktijkopleiders, vertrouw op jezelf!’

Jeroen Croonenberg, Praktijkopleider AV bij Sound & Vision in Culemborg

(12)

Tip van een collega-praktijkopleider: Wees niet bang om kritiek te uiten.

‘Probeer zo concreet mogelijk te zijn. Wacht niet tot het einde van de stageperiode met je verbeterpunten want dan ontneem je de student de kans om van fouten te leren en zich te verbeteren.

Bedenk: zachte heelmeesters, maken stinkende wonden!’

Kees van Wijck, Toneelmeester bij het Parktheater in Eindhoven

Valkuilen

1. De ‘gekleurde bril’

Beoordelingen zijn sterk afhankelijk van de relatie tussen praktijkopleider en student. Een emotionele band tussen praktijkopleider en student van welke aard ook zal het oordeel van de praktijkopleider vertroebelen. Ook bijvoorbeeld een slechte nachtrust of persoonlijke problemen van de praktijkopleider kleuren de bril waarmee hij het gedrag van de student beoordeelt.

2. ‘Leve uw evenbeeld’

De praktijkopleider neemt zichzelf mee. De eigenschappen die de praktijkopleider in zichzelf waardeert, zal hij ook graag zien in de student. Hetzelfde geldt voor gedeelde opvattingen. Het is veel moeilijker iemand te beoordelen die heel anders denkt dan iemand die dezelfde opvattingen deelt.

Een praktijkopleider die (te) hoge eisen aan zichzelf stelt en die een student begeleidt die voor zichzelf reële eisen stelt, zal snel geneigd zijn de student als lui te bestempelen.

3. Het ‘halo- en horn-effect’

Het oordeel over één bepaald aspect van het gedrag straalt uit naar de hele beoordeling van die persoon. Dit kan leiden tot een algeheel gunstig oordeel (halo- effect; halo = stralenkrans) of tot een totaal ongunstig oordeel (horn-effect; horn = duivel).

Als een student bijvoorbeeld precies volgens de regels met gereedschap of machines omgaat, wil dat nog niet zeggen dat hij ook altijd de veiligheidsvoorschriften in acht neemt. Of als iemand niet goed kan omgaan met een Apple-computer, betekent dat niet meteen dat hij ook niet goed kan omgaan met een PC.

4. ‘Eens een dief altijd een dief’

Als een oordeel gevestigd is, dan is dit vaak voorgoed. Ons oordeel houdt weinig rekening met veranderingen en ontwikkelingen. Bedenk bijvoorbeeld eens hoe moeilijk een eerste indruk zich laat veranderen.

5. ‘De beoordelaar heeft een karakter’

Uiteraard beïnvloedt ook de persoonlijkheid van de praktijkopleider de beoordeling. Enkele voorbeelden: de praktijkopleider is hard en stelt hoge eisen. De student kan hierdoor last van faalangst krijgen, dat kan de prestaties van de student negatief

beïnvloeden. De praktijkopleider is makkelijk en snel tevreden.

Hij neigt ernaar de student positiever te beoordelen dan de student verdient. Het gevolg hiervan kan zijn dat een student denkt dat hij goed werk verricht, maar dat hij bij een ander bedrijf merkt dat het beter kan.

(13)

Leaflet

s-bb.nl

Meer informatie:

Hebt u een vraag over de BPV Monitor? Neem contact op met uw adviseur praktijkleren of bel de Servicedesk: 088 - 338 00 00. Meer informatie vindt u ook op s-bb.nl

SBB. Wij verzoeken u dan om ook een online evaluatieformulie door te sturen aan de student. De evaluatie volgt de opbouw van de bpv-periode: het maken van afspraken, de begeleiding, de uitvoering en de beoordeling.

Kwaliteitsrapportages

Ieder jaar publiceert SBB een landelijke kwaliteitsrapportage met resultaten uit de BPV Monitor. Na het invullen van de evaluatie ontvangt uw praktijkopleider of contactpersoon bpv direct per e-mail een terugkoppeling over wat hij heeft ingevuld en hoe dat zich verhoudt tot een landelijke benchmark. Met één druk op de knop kunt u vanuit deze e-mail uw SBB-adviseur toestemming geven om de resultaten in te zien en samen te bespreken. De resultaten kunnen ook aanleiding zijn om een gesprek aan te vragen met de bpv-begeleider van school. Scholen gebruiken de kwaliteitsrapportages voor hun bpv-verbeterplannen.

Online evaluatie

Als leerbedrijf ontvangt u uiterlijk twee weken voor het einde van iedere bpv- periode een online evaluatieformulier van

BPV Monitor

Met de BPV Monitor evalueert SBB de beroeps- praktijkvorming (bpv).

Dat gebeurt door vragen te stellen aan de praktijk- opleider of contactpersoon bpv van het leerbedrijf en de student. De antwoorden helpen leerbedrijven, scholen en SBB de kwaliteit van stages en leerbanen te verbeteren.

Is de enquête anoniem?

De antwoorden die we in de

kwaliteitsrapportages verwerken zijn niet te herleiden tot specifieke organisaties en studenten. Maar de enquête is niet anoniem. Wij gebruiken de bij ons bekende gegevens om u een vragenlijst op maat te kunnen aanbieden. De gegevens van de student vult u zelf in. Deze gegevens worden niet opgeslagen en worden versleuteld verzonden. Ze zijn hierdoor niet te herleiden naar de individuele student.

Gegevens aanpassen

Via MijnSBB kunt u heel eenvoudig met uw laptop, tablet of smartphone uw organisatiegegevens aanpassen. Als de gegevens over de stage of leerbaan niet kloppen, dan kunt u dat afstemmen met de school.