voor dames

JAGO

SHAWLS

voor dames

en heren

MAANDORGAAN

Gelden beschikbaar voor:

woon- en winkel- huizen, boerderijen, landerijen en nieuw- bouw.

Rente 41/2

Ofo.

NE MAR CO

UTRECHT

Amslerdamseslraalw. 442 b T eleloon 14 Ob 1

VAN DE JONGEREN OJ,{GANISATIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Een niet eenvoudig probleem

De kwestie Lages heeft de laatste tijd in ons land heel wat tongen en pennen in beroering gebracht en wij willen er op deze plaats eveneens de aandacht aan wijden. Bij voorbaat willen wij echter de belangrijke restrictie maken, dat wij dit niet doen om politieke doelstellingen na te streven.

Wij herhalen het nogmaals, dit ligt niet in eerste instantie op de weg van de J.O.V.D. en zeker niet met betrekking tot een probleem, dat in po- litiek opzicht de gemoederen allerwegen zo snel op een kookpunt heeft gebracht, gelijk van de zaak Lages kan worden gezegd.

Neen, wij willen de gratieverlening aan Lages juist ter sprake brengen, omdat zij de laatste we- ken vaak op zulk een onoordeelkundige wijze in de politieke sfeer is betrokken, waarbij helaas moet worden geconstateerd, dat - op zichzelf eerlijke- gevoelsargumenten het glansrijk won- nen van kennis en inzicht. Een zeer gevaarlijke mentaliteit, wr,artegen wij met de meeste nadruk willen waarschuwen. Dit te meer omdat de "de- mocratie" veelal werd verdedigd op geheel ondemocratische gronden.

Men dacht - zijn heftige verontwaardiging daarbij de vrije loop latend - aldus de demo- cratie te verdedigen en een dienst te bewijzen, terwijl men integendeel door een pover inzicht in ons Staatsrecht de democratie met voeten trad.

- 0 -

De kwestie Lag es is ook elders in ons blad in een ingezonden stuk ter sprake gebracht op een manier, waarvoor wij enerzijds waardering kun- nen hebben om de ongetwijfeld originele wijze waarop zij is aangevat, doch waartegen wij an- derzijds ernstige bezwaren koesteren, omdat ook in deze beschouwing zuivere gevoelsargumenten het winnen van kennis en inzicht inzake deze inderdaad lang niet eenvoudige materie.

Hetgeen bij de zaak Lages de gemoederen zo heftig in beroering heeft gebracht, behoeven wij op deze plaats niet uitvoerig te belichten, aan- gezien hierover in de dagbladen zeer uitvoerig is geschreven. Wij nemen in dit verband dan ook aan, dat onze lezers deze kwestie op de voet hebben gevolgd.

Duidelijkheidshalve kan de zaak in het kort tot het navolgende worden teruggebracht:

Een van de vreselijkste Duitse oorlogsmisdadi- gers, die ons land heeft gekend, Lages, werd twee jaar geleden tot de doodstraf veroordeeld.

Inmiddels zijn er dus twee volle jaren voorbij gegaan zonder dat dit vonnis ten uitvoer werd gelegd. De overheid, die het recht had dit dood- vonnis te laten voltrekken, heeft van dit recht geen gebruik gemaakt op grond van redenen, waarin wij ons thans niet willen verdiepen.

De nieuwe minister van Justitie, mr Donker, die in deze dus wel met een zeer lastige erfenis zat opgescheept, heeft thans als een van zijn eerste bewindsdaden deze enorm lastige knoop door- gehakt door aan Lages gratie te doen verlenen in dien zin, dat de doodstraf werd gewijzigd in levenslange gevangenisstraf. De minister nam dit ongetwijfe~d verstrekkende besluit, omdat het wel zeer in strijd zou zijn met een behoorlijke rechtstoepassing om een ter dood veroordeelde liefst twee jaar op de voltrekking van zijn von-

nis te laten wachten, om daarna alsnog dit von- nis te voltrekken.

Deze beslissing nu verwekte in vele kringen van ons volk felle en verontwaardigde protesten. En nogmaals, deze protesten zijn begrijpelijk, vooral als men het gevoel boven het verstand laat pre- valeren.

- 0 -

Vanzelfsprekend werden, vooral van de zijde der oud-illegale werkers, argumenten oP het tapijt gebracht, die herinnerden aan het on- noemelijke leed, dat Lages aan ons volk heeft berokkend. Deze argumenten kunnen door nie- mand op redelijke gronden worden betwist. Doch anderzijds dient men niet blind te zijn voor het feit, dat het wel zeer onmenselijk en on-demo- cratisch is, iemand die men ter dood veroordeelt, twee jaar op de uitvoering van zijn vonnis te laten wachten. Het is even onmenselijk en on- democratisch, om na verloop van deze tw~e jaar een dergelijk vonnis alsnog ten uitvoer te bren- gen. Het kan van belang zijn op te merken, dat zij, die door de moordenaarshand van Lag es vielen, juist streden voor de wedergeboorte van de rechtsstaat. Men zou zeker niet in hun geest handelen, deze rechtsstaat met voeten te treden door een oorlogsmisdadiger twee jaar lang in een op zich zelf martelende onzekerheid te laten, nadat over hem het doodvonnis was uitgespro- ken.

Dat deze bewering zeker niet op losse gronden is neergeschreven, moge onder meer blijken uit het standpunt zoals dit in de Tweede Kamer werd verdedigd door de Katholieke afgevaar- digde, de heer Peters, die in de bezettingstijd zelf voor een vuurpeleton heeft gestaan, doch op wonderbaarlijke wijze op het laatste nippertje voor de kogel bleef gespaard.

Zij, die dus alsnog de uitvoering van de executie van Lages eisten - onder het motief de rechten van de democratie te verdedigen - deden in deze de democratie onrecht, omdat zij volhardden in een eis, die - door de loop der gebeurtenis- sen - volkomen ondemocratisch, dus onmense- lijk was.

- 0 -

Zeer zeker kan men de vorige regeringen verwijten, dat zij met de ten uitvoerbrenging van het vonnis over Lages te lang - veel te lang - hebben geaarzeld. Doch gedane zaken nemen geen keer. Wij hebben met het heden te maken en minister Donker kon waarlijk niet anders doen dan hij thans heeft gedaan.

Wij moeten hierbij meteen vooropstellen, dat - ook in een brede kring der oud-illegale strij- ders - deze handelwijze van minister Donker tenslotte ook het nodige begrip vond en als wij de zaak zuiver analyseren, dan golden de pro- testen niet zozeer het feit, dat de doodstraf van Lages was veranderd in een levenslange gevan- genisstraf, doch veeleer de omstandigheid, dat men van vele zijden vreesde, dat deze levens- lange gevangenisstraf na verloop van tijd wel op een vrijlating zou uitlopen. Daarom werd er

in de Tweede Kamer eenstemmig om waarbor- gen gevraagd, dat deze levenslange gevangenis- straf onder alle omstandigheden, ook in de toe- komst, zou worden gehandhaafd.

Men vroeg dus in deze een zuivere garantie, die in feite onmogelijk kan worden gegeven.

Immers, het was onmogelijk een wet te aan- vaarden, die er in zou voorzien, dat Lages in de toekomst nimmer meer vrij zou komen.

Een dergelijke wet zou namelijk in strijd zijn met onze Grondwet, die aan de Koningin - de Kroon - het recht toekent gratie te verlenen.

M.a.w. de Grondwet prevaleert in deze en als waar democraat heeft men deze te eerbiedigen.

- 0 - -

Aldus blijven er in deze lang niet eenvoudige zaak twee mogelijkheden over: a. Men wijzigt de Grondwet, doch dit zou in de praktijk zulke vreemdsoortige gevolgen hebben -- omdat deze wijziging tenslotte op één geval is afgestemd - dat niemand in de Tweede Kamer. deze con- sequentie aandurfde. b. Men stelt vertrouwen in de Kroon. Gezien de debatten in de Tweede Kamer mag men toch gevoeglijk aannemen, dat de Kroon zich wat het geval Lages betreft ook in de toekomst zal houden aan de sterk uitge- sproken opvatting, zoals die tijdens het Kamer- debat tot uiting kwam.

Veel is er de laatste tijd over deze zaak gespro- ken en geschreven op een wijze, die - nogmaals - van weinig inzicht getuigde in ons Staatsrecht.

Protesten en gevoelsargumenten werden veelal zonder enige kennis van zaken ten toon gespreid.

M.a.w. men speelt een spel zonder de regels er- van te kennen.

En het is hiertegen dat wij vanaf deze plaats nogmaals willen waarschuwen. Dit alles wil niet zeggen, dat wij het met het verloop der gebeur- tenissen eens zouden zijn. Integendeel.

Maar als waar democraat dient men zich aller- eerst te leren beheersen, dient men voorts de spelregels grondig te kennen, alvorens aan het spel deel te nemen.

0 -

H

iermee raken wij weer de kern van het doel en streven van onze J.O.V.D., namelijk het leren en bestuderen van de spelregels. Welnu, het wil ons voorkomen, dat hierover soms nog te licht wordt gedacht. De reacties op het geval Lages zijn hiervan wel een onomstotelijk bewijs.

Het zij verre van ons om hier als schoolmeester op te treden, doch de kwestie Lages noopt toch

APOLLO PAVILJOEN

APOLLOLAAN 2 - AMSTERDAM - TELEF. 92410

•

Restaurant: iets aparts

.,Franse Zaal" voor partijen uniek

Terras: een dorado aan het water

wel tot het welgemeende advies, de boekjes over Staatsinrichting, die op de middelbare school ijverig werden en worden bestudeerd, nog eens grondig te raadplegen, opdat de kennis het winne van sen timen tsoverwegingen.

dat een dergelijk spontaan oordeel wordt ge- toetst aan de regels van het spel.

ons onstuimig gemoed zich verbeeldt het zonder die kennis te kunnen stellen.

Het geval Lages zou wellicht voor vele afdelin- gen een aansporing kunnen zijn deze zaak op een kaderavond te bezien tegen zijn staatsrechtelijke achtergronden. Men verkrijgt aldus een scherp inzicht in diverse vraagstukken, waarover het gemoed vaak zo snel een oordeel heeft, zonder

Moge aldus de zo diep tragische zaak Lages nog een lichtpunt hebben in die zin, dat zij ons uit- nodigt ons inzicht te scherpen en te trainen als het er om gaat vraagstukken, die binnen het politieke vlak vallen, met kennis van zaken te beoordelen.

Want op ,het kweken van de kennis komt het aan. Laten wij dit hoofdprincipe van onze J.O.

V.D. nimmer vergeten, ook en vooral niet als

Moge de Nederlandse Staatsinrichting spoedig op onze studieavonden in alle afdelingen met enthousiasme worden bestudeerd, besproken en vooral worden begrepen en onthouden, opdat wij weldra een nieuwe stap hebben gezet op de weg, die leidt naar het vermogen een rustig oordeel des onderscheids te hebben als het gaat om politieke vraagstukken van de dag.

G.St.

DE JONGE LIBERAAL IN DE NIEUWE WERELD

Hiermee was het officiële gedeelte van de districtsdag v. Zuid-Holland ten einde. Na een gemeenschappe- lijke maaltijd werden er enige films vertoond, waarna de rest van de avond doorgebracht werd met dan- sen. Deze dag is qua gehalte en qua opkomst zeer zeker geslaagd.

Onder deze titel sprak de heer Mr K. P. van de Mandele op Zater- dag 18 October j.l. in Den Haag voor de leden der J.O.V.D. in het district Zuid-Holland. De spreker begon met de wereld te verdelen in 3 delen.

"Het eerste gedeelte bestaat uit:

a) Europa; b) Engelse Gemene Best;

c) Amerika.

Tweede gedeelte: a) landen achter het ijzeren gordijn; b) China.

Derde gedeelte: a) Afrika; b) Z.O.

Azië (zonder China).

Hoe staat Nederland t.a.v. die Nieuwe wereld?

Een wereld die sedert de laatste oor- log in economisch opzicht zoveel veranderd is. Een wereld die na elke oorlog zal veranderen en de geschie- denis leert ons dat dit vroeger ook steeds het geval was.

Wij behoeven maar te denken aan de Franse tijd, toen Koning Willem I een nieuw tijdperk inluidde; het liberale tijdperk. Een periode die aan het eind van de 1ste wereld- oorlog althans politiek haar einde vond.

Maar men had iets gepresteerd, er was iets bereikt!

Een eigenschap van ons volk was, dat het na iedere oorlog als een pudding in elkaar zakte.

Maar na deze oorlog was er een heel ander beeld.

Inplaats van af te wachten en bij de pakken neer te zitten kwam er toen een zeer 'grote activiteit. En dat on- danks de ontwikkeling in Indonesië.

Want deze ontwikkeling zou juist het tegendeel doen verwachten.

Hierbij is het wel aardig te vertellen wat Potgieter hierover voorspelde.

Deze sprak de vrees uit dat de Nederlanders niet zouden weten te varen, wanneer Indië eens zou ko- men te vervallen.

De zeilen zouden slap neerhangen en de handfi!lsgeest zou gauw gebroken zijn.

Doch hoe anders is dit in de laatste jaren uitgekomen. Er is geen reden voor neerslachtigheid, want de Ne- derlander wist zich in de Nieuwe wereld weer een plaats te verschaf- fen."

Hierna ging de spreker over tot tal van voorbeelden die de Nederlandse hándels- en ondernemingsgeest te- kenden.

Wij zullen de spreker weer op de voet volgen wat betreft het tweede deel van de heer v.d. Mandele's rede.

"Nu ben ik tenslotte gekomen om Uw plaats, Jong liberalen, in deze nieuwe wereld te bepalen.

En dan wil ik beginnen met op te merken, dat wij moed kunnen heb- ben, wat de economie betreft.

De economie zal steeds voor een groot deel door U bepaald worden.

De liberalen zullen steeds een zeer grote plaats in de economie in blij- ven nemen. Zelfs apderen dan libe- rale partijen zullen begrijpen, dat Europa verloren zou zijn, wanneer alles genationaliseerd zou worden.

Wanneer aan de vrije ondernemings- geest zoveel mogelijk zal worden overgelaten, dan zal er een gezonde economie in de toekomst mogelijk zijn.

En dan één ding mogen wij zeker niet vergeten. De sociale zekerheid en alles wat daarmee samenhangt zal alleen kunnen blijven bestaan, wanneer de liberalen er zijn, om het geld op te brengen!

Aan U de taak J.O.V.D.'ers om de energie te leveren om Europa weer welvaart te verschaffen.

Want er is een grote toekomst voor het liberale beginsel.

Het zal nu tot ontplooiing komen en de liperalen-aanhang zal groter worden!"

Met deze woorden eindigde Mr v. d.

Mandele zijn interessante voor- dracht. Een voordracht die ons Jong- liberalen veel moed heeft gegeven wat de toekomst betreft. Een toe-

nD ^{AM C} 0}} Schildersbedrijf

SCHOTERBOSSTRAAT

18~20 ~

TELEF.

43024~48926

ROTTERDAM-C.

komst die niet altijd even rooskleu- rig afgetekend wordt, maar waarin wij met veel energie aan de slag zullen moeten gaan. En waarin wij ons beginsel zullen moeten uitdra- gen.

Candidaatstelling

F. A. H.

Hoofdbestuur

Belangrijke mededeling voor al onze afdelingen

Op de jaarlijkse Algemene Verga- dering, die tijdens het Congres in Dordrecht wordt gehouden, dient ook een Hoofdbestuur gekozen te worden voor het verenigingsjaar 1952/'53.

De afdelingen wordt verzocht voor de verkiezing van 'n nieuw ·Hoofd- bestuur candidaten te stellen, en deze vóór 1 November 1952 mede te delen aan het Secretariaat. De can- didaatstellingen moeten, overeen- komstig de reglementen, worden vergezeld door een schriftelijke ac- coord-bevinding van de candidaat- gestelde (N.B. voor herkiesbare le- den is dit niet meer nodig).

Volgens artikel 41 H.R. zijn bevoegd tot candidaatstelling: de afdelings- vergaderingen en het aftredende Hoofdbestuur.

Aan het einde van ieder verenigings- jaar treedt het Hoofdbestuur in zijn geheel af.

Herkiesbaar zijn: F. R: van Gelder, Nijmegen; H. Roman, Assen; W. J.

Hooltman, Tilburg; E. Nordlohne, Den Haag (niet als voorzitter); J.

9Je 9Jriemaster

Maandorgaan van de longeren Organisatie Vrijheid en Democra- tie. (f.O.V.D.)

Hoofdredacteur: G. Stempher.

Leden van de redactie:

Ammy de Muynck, Ferry A. Hoogendijk

Ger van Schagen (secretaris) Redactie-adres: v. Tuyll v. Seraos- kerkenplein 29 ¹, Amsterdam-Z.

Adres Administratie:

Prinsengracht nr. 1077, Amster- dam, Telefoon 35343

Abonnementsprijs minimum f 2.- per jaar. (Voor leden gratis).

I

Abonnements- en advertentie-~

gelden uitsluitend. aan G. Stempher Amsterdam, Postgiro 244397 of op

I

bankrekening, Holla.ndsche Bank-~

Unie, Herengracht 434--4:38.

L. Nysingh, Meppel; L. D. Ooster- veld, Amsterdam; G. van Schagen, Amsterdam; T. de Vries, Groningen;

G. van der Zande, Hoeksewaard.

Voorzitter, vice-voorzitters, secre- tarissen en penningmeester worden in functie gekozen. Het Hoofdbe- stuur telt 15 leden (maximaal 17, volgens het H.R.).

Van de boekenplank

"Moderne Lucht~

strijdkrachten"

Verschenen is het boekje "Moderne Luchtstrijdkrachten", dat werd sa- mengesteld door ons JOVD-lid Hu- · go Hooftman uit Boskoop.

Het boekje bevat gegevens over di- verse luchtmachten en tal van vliegtuigtypen. Majoor Waalwijk, hoofd van de Luchtmacht-voorlich- tingsdienst, schreef een voorwoord.

De prijs van het werkje, dat is ge- illustreerd met 18 foto's en 2 teke- ningen, bedraagt f 2.75.

Het werd uitgegeven door de uit- geverij "De ·Kern" in Amsterdam.

Reeds eerder verschenen van de hand van dezelfde schrijver: "Vleu- gels van Nederland", "Vleugels tegen tropisch blauw" en "Marinevleu- gels".

N.V.

Lijm- en

Gelatinetabnek

Fabrieksmerk

TWEETORENS

TeL 106-363

Delft

RONDOM DE GRATIEVERLENING VAN LAGES MAAK VAN SLA DE LEKKERNIJ, DIE SLA KAN ZIJN I

(Ingezonden).

Lages leeft. Het ging niet aan, twee jaar na het uitspreken van het doodvonnis nog tot voltrekking er van over te gaan. Hoe het komt, dat er twee jaar geteut kon worden, zal de verbaasde burger wel nooit aan de weet komen.

Beter dan ons op te winden, kunnen we ons afvragen waarom we ons zo machteloos en bedrogen voelen, nu er aan dit misbruikte mensenleven niet met een geweersalvo een eind gemaakt zal worden.

Gaan we daarvoor eerst bij onszelf eens na, wat w~ voelen als de fielt in de film, op het toneel of in het boek, tenslotte afgemaakt wordt. Ja, is het niet eigenaardig, dat zoveel schrijvers van verhalen over boos- wichten hun misdadige geesteskin- deren vlak voor de happy ending executeren? Zouden wij "De Drie Musketiers" bijvoorbeeld bevredi- gend vinden als lady De Winter niet voor de bijl ging? Waarom wordt in het sprookje, de wolf met een lading stenen in z'n buik, door de zeven geitjes in de put gekieperd?

Is dat enkel een uiting van onze bloeddorstigheid? Is het niet veel meer een uiting van ons verlangen - zelfs in een simpel sprookje - naar de zekerheid, dat de booswicht nooit meer kwaad kan doen?

Wij willen zekerheid hebben en de dood van de booswicht is de enige garantie, dat hij nooit meer het ver- haal in de war zal sturen. Als een verhaal eindigt zonder dat de schurk

aan het staal is geregen, gaat onze verbeelding door en vraagt zich af, of de booswicht nog eens terug zal komen. We worden in het onzekere gelaten en wij voelen ons niet vol- daan.

Naar mijn gevoel was het doodschie- ten van Lages niet zozeer een straf geweest, maar veeleer het voorgoed verwijderen van dit onmens uit onze tastbare omgeving. Hij was voor- goed uit ons verhaaltje geschoven.

Ik vermoed, dat de verontwaardi- ging heel wat minder zou zijn ge- weest, als voor het gevoel van de mensen levenslange gevangenisstraf even definitief was als de dood. Na- tuurlijk zou er altijd geprotesteerd zijn, dat doen we ook als we menen recht te hebben op eerste kwaliteit en worden afgescheept met tweede of derde soort van iets. Maar be- halve dat we met de kwaliteit in de nek gezien zijn, hebben we nu ook nog het gevoel, dat we niet het volle pond krijgen van het surrogaat.

Het ernstige aspect van deze hele kwestie is wel het gebrek aan ver- trouwen in de onherroepelijkheid van het levenslang. Denken we even aan ex-generaal Von Mackensen.

Doodstraf gewijzigd in levenslang.

Het heerschap is al de gevangenis uit! (Volkskrant 9 Oct.).

Is het niet begrijpelijk, dat we vre- zen dat de Nederlanders dit Britse voorbeeld zullen volgen? En Duitse druk? Zal de regering die weer- staan?

Nu is het bedroevend, dat volgens de grondwet het recht van gratie

een prerogatief van de Kroon is.

Zonder grondwetswijziging zouden wij met lede ogen wel eens aan moe- ten zi~n dat Lages stilletjes over de grens gezet wordt. Dat hoeft niet morgen te gebeuren, maar het kan over enkele jaren.

Is het niet erg onrechtvaardig dat onder dekking van de grondwet iets kan gebeuren waar we allen tegen zijn?

In deze wereld is alles mogelijk lijkt het wel. Nu lijkt het vreemd, dat er ooit een minister zal komen, die La- ges los zal laten; zeven jaar geleden leek het net zo vreemd en ongelofe- lijk, dat we die nazi-beul niet tegen de muur zouden zetten.

Een grondwetswijziging dan?

Ach, wie weet wat voor rare om- standigheden er nög eens zullen ko- men. Als Lages en z'n vriendjes dan los moeten komt er nog zo'n herrie van. Beter dat het maar geruisloos gaat.

Kom, geen bitterheid. Voor ons de onzekerheid, voor Herr Lages de hoop. Hij is nog niet los.

T.Z.

Naschrift van de redactie.

Indien inzender het werkelijk goed met de democratie meent en dat mo- gen wij uit zijn pleidooi toch wel zeker afleiden - dan zal hij als een rechtgeaard democraat in de eerste plaats de Grondwet dienen te eer- biedigen en meer vertrouwen moe- ten schenken aan de Kroon.

OP SLA HOORT SALATAI

Bereid met zuivere Duyvis' Slaolie, frisse rozijnwijn- azijn, 1•erse eieren en milde

Na het parlementaire debat mag men immers aannemen, dat de Kroon rekening zal houden met de tijdens deze besprekingen geuite wensen.

Grondwetswijziging zou op dit punt wel tot zeer eigenaardige conse- quenties leiden waarmee men in de

prakt~jk stuk zou lopen. Dat de Tweede Kamer dit zeer wel heeft ingezien, blijkt wel duidelijk uit het feit, dat uit haar midden - van welke zijde dan ook - geen voor- stel tot een dergelijke Grondwetswij- ziging is ingediend. Red.)

Agenda van ons congres te Dordrecht

op 15 en 16 November a.s.

De Congresdatum nadert thans zeer snel, nog enige weken en het is zover. Wij hopen ook U dan in Dordrecht te zien! Gaf U zich nog niet op? Doet dat dan zeer spoedig!

Veel nieuwer nieuws is er sinds ons bericht in de vorige Dnemaster niet

meer te geven. '

Hier volgt het "laatste" nieuws:

Voor het congres zijn over twee onderwerpen prae-adviezen uitgebracht en er zullen over deze onderwerpen resoluties worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering.

Het zijn: "Bevolkingsvraagstuk" door dr. H. J. Roethof en "Radio-Bestel"

door C. van Rede.

Iedere afdeling zal een aantal exemplaren van de prae-adviezen en ont- werpresoluties ontvangen hebben. Wij hopen, dat er gelegenheid te vin- den is deze onderwerpen in de afdelingen te behandelen, opdat de afgevaardigden zich kunnen oriënteren omtrent de meningen in hun afdelingen.

Het is namelijk de bedoeling, dat van iedere afdeling afgevaardigden

N. V. Betonfabriek DE METEOOR

DE STEEG

Tel. Velp K8302-3344

Fabriek van kwaliteits betonartikelen

Alle soorten wollen en katoenen lompen

oude en nieuwe

poetslappen - metalen

I

IMPORT- EXPORT

I

AFVALSTOFFENHANDEL

C. Ouwendijk N.V.

ROTTERDAM (HOLLAND) Waalhaven N.Z. 47

Telefoon 74198 (2 lijnen) na 18 uur 72459 • 46500

reeds Zaterdagmiddag om 15.- uur in Dordt komen om van gedachten te wisselen over de ontwerpresoluties.

Het congresprogramma is thans als volgt:

Zaterdag 15 Novembèr:

15.- uur Commissievergaderingen.

16.30 " Ontvangst door het Gemeentebestuur van Dordrecht.

17.- Opening Congres door de voorzitter daarna Alge- mene Vergadering.

19.30 " Diner, bal, cabaret.

Zondag 16 November:

10.- uur Morgenwijding.

11.30 13.30 14.30 15.30 16.30

"

"

"

Hervatting Alg. Vergadering.

Lunch.

Rede door een vooraanstaand liberaal.

Bespreking en stemming over ontwerp-resoluties.

Sluiting Congres.

Wij verzoeken U onderstaand formulier zo spoedig mogelijk en in ieder g e v al v ó ó r 1 0 N o v e mb e r a. s. in te vullen en op te zenden naar Botticellistraat 8, te Amsterdam.

OPGAVE--FORMULIER

Inzenden aan Alg. Secretariaat J.O.V.D., Botticellistraat 8, Amsterdam-ZII.

Ondergetekende, . . . geeft zich op voor het J.O.V.D.-congres 1952 te Dordrecht op 15/16 November 1952.

Hij/zij heeft het bedrag van f 9,25 gestort op rekening 1417 van de Twentse Bank te Den Haag ten gunste van de penningmeester der J.O.V.D.; dit bedrag per postwissel overgemaakt aan de penningmeester A. Delfos, Provenierssingel 6b te Rotterdam.

Hij/zij kan wel/niet zelf voor nachtverblijf zorgen.

Handtekening,

Interview met Socia Listicus

Waarom een met het socialisme symphatiserende het liberalisme verkoos

Behagelijk liet ik me bij de kachel in een stoel zakken. Vriendelijk grinnikend keek hij mij aan.

,,En Annelies, wat verschaft mij de eer en het genoegen?''

"Ik kom je interviewen, Gerard, of moet ik je Socia noemen?"

"Hoe weet jij, dat ik onder het pseudoniem . . . . ?"

"Stil, maar, ik ontdekte het bij toeval en dat bracht me op de gedachte om naar je toe te komen.

Verschillende vrienden waren hoogst nieuwsgierig te weten wie of wat Socia Listicus is, die door onze vrienden van de "Nieuwe Koers" wordt afgeschilderd als een schandelijke demagoog. Vandaar mijn komst hier."

"Wel Annelies, dat is eenvoudig, je weet, ik ben een hard werkend man en met wat ik verdien, hoop ik nog eens mijn studie te voltooien."

"Nou eerlijk gezegd, wilde ik wat meer van je weten. Wat zijn je politieke denh:beelden? En wat heeft je aangezet tot het schrijven van zulke sar-

castische stukken?" ·

"Och je moet weten, dat ik me al heel vroeg interesseerde voor d:e politiek. Mijn sympathie stond ten volle aan de zijde van het socialis- me. Toen ik echter de leeftijd kreeg om mij aan te sluiten, brak de oorlog uit. Tijdens die oorlog had ik vele gesprekken met vrienden van alle politieke kleuren en hieruit leerde ik veel, zoveel, dat ik mij meer en meer afwendde van het socialisme en tenslotte koos voor het libera- lisme."

"Wat deed je voornamelijk van in- zicht veranderen?"

"Je kent de uitdrukking: "Wie in zijn jonge jaren geen socialist is ge- weest, heeft geen hart, maar wie op oudere leeftijd nog socialist is, heeft geen verstand."

Nu wil ik niet beweren, dat de oude- re leden van de P.v.d.A. geen ver- stand hebben en de jongeren in de J.O.V.D. geen gevoel, maar er zit toch een kern van waarheid in.

Waarom werden wij socialist? Of wij behoorden zelf tot de arbeiders- klasse, maar hadden toevallig een

"betere" opleiding gehad of wij wa- ren begaan met het lot van de ar- beider, die in het hoekje zat, waar de economische slagen vielen. Het gevoelsargument, het gevoel van solidariteit, speelde de hoofdrol.

In het liberalisme zagen wij alleen het stelsel van het materiële en de ongebonden vrijheid, zonder gevoel voor de onderliggende massa. In de Christelijke partijen hadden we geen vertrouwen; het was ons onbegrij- pelijk, dat arbeider en "kapitalist"

in één partij konden zitten, verder stootten we ons erg aan de vaak naar voren tredende onverdraag- zaamheid jegens andersdenkenden en de directe bemoeienis van de geestelijkheid met de politiek.

Zoals ik reeds zei, de oorlog bood een unieke gelegenheid om over de politiek te bomen en de stelsels te bestuderen en de vergelijken. Toen leerde ik het liberalisme kennen zo- als het in werkelijkheid had' ge- werkt.

Ik begreep wat dit politieke stelsel had betekend voor de vrijmaking van de burger, ik begreep ook, dat economische wanorde van voor 1940

niet het gevolg was van een liberaal- economische politiek of van het ka- pitalistische" productiestelsel,

~aar

het gevolg van het ingrijpen in of liever het verstoren van het

ec~no­

mische proces door de mensen zelf.

Niet het stelsel, dat na 1914 geen enkele mogelijkheid meer werd ge- laten, maar de mensen zelf hadden door hun maatregelen de economi- sche chaos geschapen. Toen rees de twijfel in mij op en ik zette me aan d.e studie va.n het doel, het prin- Cipe en de mlddelen van het socia- lisme en het liberalisme."

En tot welke ontdekking kwam je toen?"

"Allereerst, dat het socialisme geen principiële achtergrond had, maar wel een doel. Het marxistische so- cialisme had op grond van de nood- rotstheorie van Marx slechts één doel: de wereldrevolutie. Wat daar- na zou geschieden, daarover had men maar vage ideeën: de klasseloze maatschappij, waarin ieder het goed zou hebben.

Als hoofdmiddel hanteerde men de

~lassestrijd, waarbij alles geoorloofd 1s. Het communisme is hiervan de verschrikkelijke uitwerking. Het revisionistische socialisme had het- zelfde doel, zij het in gematigder vorm en op nationale basis. Als tus- sendoel, dat onmiddellijk kon wor- den nagestreefd, was de verheffing van de arbeidersklasse. Ook dit so- cialisme predikte als middel de klassestrijd, waarbij men meer ge- bruik maakte van wettige midde- len."

"Veroordeel je daarom het socialis- me?"

"Neen, zeker niet. De strijd was ge- rechtvaardigd. Maar men moet wel bedenken, dat de liberale politici de arbeiders de wettige middelen heb- ben verschaft om die strijd te kun- nen voeren. Terwijl ook deze liberale politici niet geaarzeld hebben om de sociale chaos te lijf te gaan. Men kan zelfs zeggen, dat de actie van de ar- beiders nodig was, niet om de libe- rale politici te overtuigen, maar de kiezersmassa, welke het in de vorige eeuw het voor het zeggen had en

VOOR ALLE AUTOSCHADE

TELEFOON 45036

Plaatwerkerij KORTEWEG

HERSTELLEN~ LASSEN~

VERBOUWEN

BLEISWIJKSTRAAT 35~37 ROTTERDAM

welke beslist geen arbeiders "onder haar gelederen telde".

"Men beweert van socialistische zij- de, dat het liberalisme zich over- leefd heeft."

"Niets is minder het geval. Eerder kan men zeggen,· dat het socialisme zichzelve aan het overleven is. De liberale gedachte is levendiger dan ooit. Maar hierop kom ik zo terug.

Het aantrekkelijke in het liberalis- me is de principiële uitgangsstelling, dat het doel van alle staatskunde be- hoort te zijn de vrije mens, d.w.z.

elke mens op elke sport van de maatschappelijke ladder. Principiëel is in de liberale theorie, wat die vrijheid omvat, hoe de verhouding individu-gemeenschap moet zijn en wat de basis-voorwaarden zijn voor de verwezenlijking van het li- berale einddoei: de vrije mens in de vrije maatschappij.

Het doel en de principes liggen vast zij. zijn klaar en duidelijk; alleen d~

middelen variëren naar tijd en plaats. Hoe levend de liberale ge- dachten zijn, bewijst het huidige so- cialisme. En het is juist het feit, dat verschillende liberale gedachten door dit socialisme worden geannexeerd, dc:ü F;~jn 2.':keer voor dit socialisme heeft doen toenemen."

"Dat is me niet duidelijk, Gerard.

Je zou eerder verwachten, dat dit feit je juist zou doen juichen."

"Dit zou het inderdaad, als men deze gedachten ook als liberale gedach- ten naar voren bracht. Maar dat ge- schiedt niet. Ik zal trachten je dit duidelijk te maken.

Na de oorlog heeft de P.v.d.A. het oude middel van de klassestrijd in theorie afgeschaft en het doel zo ge- wijzigd, dat men thans streeft naar een socialistische maatschappij. Het grote onderscheid tussen het com- munistische doel en het socialistische doel is, dat de laatsten het op een vreedzame, d.w.z. democratische wijze willen verwezenlijken. Daar het resultaat dan benauwend zou zijn en zeker voor Christelijke men- sen onaanvaardbaar, heeft men thans de gehele zaak een principiële ba- sis gegeven: men stelt evenals het liberalisme de vrije mens in theorie neutraal, men heeft zelfs verschil- lende basis-voorwaarden uit het li- beralisme overgenomen.

Men noemt dit nu socialistische be- ginselen. Geen wonder, dat de oud- dirçcteur van de Wiardi Beckman- stichting, mr. Slotemaker de Bruïne onlangs op een Woodbrokersconfe- rentie verklaarde, dat in de P.v.d.A.

de echte socialisten niet meer thuis horen.

Geen wonder, dat ds. Buskes in het

"Vrije Volk" van Zaterdag 11 Octo- ber zijn benauwenis uitsprak, dat het huidige socialisme de arbeiders zou gaan vergeten. Men voelt, dat het oude, onder eigen vlag gestreden socialisme gaat verdwijnen. De hui- dige realistische socialistische poli- tici voelen, dat de grenzen van wat redelijk voor de arbeiders is te be- reiken, dreigen overschreden te ra- ken en dat andere maatschappelijke groepen onder de voet dreigen te worden gelopen.

Er moeten nieuwe vaandels worden aangemaakt om de ouderen er onder te verzamelen. Merkwaardig genoeg is het middel om het doel te berei- ken hetzelfde gebleven. Alleen heet het nu niet meer klassestrijd, maar

socialisatie en P.B.O. (dit la<tlste is ontleend aan het katholiekl' arse- naal)."

Je bent dus minder een tegl'nstan- der van het oude socialisml', dan van het huidige."

"Ja, ik vond het een eerlijker ge- luid. Het feit, dat liberale beginse- len gedeeltelijk in het programma zijn opgenomen, trachten de socia- listen te verbloemen onder vcrgm- zing van het liberalisme en b.v. het weren van de liberalen in de adher."

"Zie je dit niet allemaal te somber in?"

"Misschien, Annelies, maar j c vraagt mijn eerlijke mening. Mag ik tot slot een voorbeeld noemen van ~ocialis­

tische propaganda.

In 1946 hadden de sociali·,tt·n en communisten tezamen 39 zPI.Pls in de Tweede Kamer, in 1948 bezaten zij tezamen nog 35 zetels ^c11 nu in 1952, weer 36 zetels.

Men gaat onverpoosd verder met te verkondigen, dat eclatante ovPrwin- ningen zijn behaald, dat dl' door- braak is gelukt, maar men vergeet, dat de resultaten, welke op de Ka··

tholieken zijn behaald, niet zo t>norn groot zijn, als wel wordt bewPera.

Van 1946 tot en met heden lwschik- kert zij nog over tenminste 30 zetels en maximaal 32 zetels, wanm·Pr men K.V.P. en K.N.P. samen neemt. De partij, die in die tijd werkelijk winst heeft geboekt, de V.V.D., n.l. van 6 zetels in 1946 tot 9 zetels thans, zwijgt men dood en laat men in de hoek staan, rijkelijk overgoten met allerlei verwijten."

"Jouw conclusie is dus eigenlijk, dat het spel niet eerlijk wordt ge- speeld?"

"Ja, het liberalisme krijgt niet de gelijke kansen om zich te uiten. Als je, zoals vanavond een aantal socia- listen voor de radio hoort discussië- ren over het breekijzer "Oud", maar het breekijzer "Oud" mag niet aan het woord komen, dan kan men niet anders dan sarcastisch worden en ik trek me er weinig van aan, of de

"Nieuwe Koers" dit schandelijke de- magogie pleegt te noemen.

"Dank je, Gerard, je bent duidelijk genoeg geweest!"

Slechts node kwam ik weer uit mijn gemakkelijke stoel bij de kachel omhoog om het natte Octohcrweer te trotseren. Ik had nog zovL•l'l wil- len weten.

ANNELIES EHHART.

Waarom wordt

N.R.C.

door studenten de

het meest van alle dagbla·

den gelezen?

Omdat de N.R.C. het dagblad is, dat het meest bijdraagt tot de in- tellectuele vorming van haar lezers.

Bovendien geeft de N.R.C. aan studenten, die zijn ingeschreven aan een erkende hoger onderwijs- instelling op een jaarabonnement

BELANGRIJKE KORTING

U kunt de N.R.C. 14 dagen op proef krijgen.

NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT

Prae-advies inzake het bevolkings-vraagstuk

1. Een van de belangrijkste pro- blemen waarvoor ons land zich geplaatst ziet, is het vraagstuk van zijn snel groeiende bevol- king. Door de verarming en het sterke geboorteaccres in en na de oorlog, en het daaropvolgende verlies van belangrijke investe- ringen in Indonesië, is het be- volkingsprobleem een probleem van de eerste orde geworden, waarmede gedurende de komen- de jaren elke regering zal wor- den geconfronteerd.

Nu is het uiterst merkwaardig te constateren, welk een be- trekkelijk , geringe plaats dit vraagstuk in de algemene aan-

dacht wordt toebedacht. Ten dele is dit een gevolg van de veelheid van na-oorlogse pro- blemen, maar ten dele vloeit dit

ook voort uit het feit, dat men het probleem minder juist stelt.

Doorgaans gaat men er namelijk van uit, dat emigratie de voor- naamste of wel de enige oplos- sing is van het bevolkings- vraagstuk en aldus redenerende wordt de vraagstelling niet of emigratie op zichzelf wel zo gewenst is, doch wordt de vraagstelling of emigratie door de overheid moet worden bevor- derd, hetzij dient te verlopen via de particuliere organisaties (Prot. Chr., R. Kath. en andere emigratiecentrales).

Emigratie is echter helemaal niet zo bijzonder gewenst.

2. De emigratie van thans ver- schilt belangrijk van de emigra- tie, zoals deze zich vroeger meermalen in ons land en in andere landen heeft voorgedaan.

Zucht naar avontuur, maar ook ondernemingslust en verlangen naar betere perspectieven speel- den bij deze emigratie een rol, terwijl ook kwesties van reli- gieuse vervolging in het geding waren. De emigranten kwamen dikwijls goed te;recht. Zij waren vaak niet de slechtsten van het volk, wisten wat zij wilden en de emigratie geschiedde op basis van volkomen vrijwilligheid.

Ook thans staat de vrijwilligheid van de emigratie voorop, de geestelijk-zedelijke vrijheid van de emigrant blijft en blijve on- aangetast. Echter wordt de adspirant-emigrant tegenwoor- dig door zoveel argumenten van psychische, sociale en economi- sche dwang gedrongen, dat vrijheid van emigratie op zijn gunstigst een verschaalde vrij- beid zou kunnen worden ge- noemd. De geringe kansen om vooruit te komen, het nijpende gebrek aan grond voor de land- bouwers, de moeilijke economi- sche situatie, angst voor een nieuwe oorlog in Europa, zijn slechts enkele van de voor- naamste punten die op velen , dusdanig drukken, dat zij, bij gebrek aan perspectief, een stap in den blinde verkiezen boven hun huidig lot. Zelden was dan ook de emigratie zo massaal en zo georganiseerd. De tegenwoordige emigratie krijgt derhalve, mede gezien in het licht van de door de regering geprojecteerde politiek en de grootscheepse propaganda van officiële zijde, het karakter van een volksverhuizing. Het is de vraag of een dergelijke massale uittocht land en volk op den duur van nut is.

3. De huidige grootscheepse emi- gratie betekent het uit het land

"doen" of "laten" vertrekken van belangrijke productieve bevolkingsgroepen. Op niet- productieve elementen wordt in de immigratielanden geen prijs gesteld. Ook niet op niet- geselecteerde elementen. Grote gezinnen en ongeschoolde arbei- ders worden dan ook liever niet ontvangen. Zo ontstaat de onverklaarbare paradox, dat, terwijl algemeen aangedrongen wordt op vergroting van de pro- ductie ter handhaving van het welvaartspeil, belangrijke pro- ductieve groepen worden weg- gewerkt", terwijl de niet-pro- ductieve groepen in het alge-

Bijgaand publiceren wij één der prae-adviezen, die op het a.s. congres der J. 0. V.D.

zullen worden behandeld.

meen moeten achterblijven. Dit heeft in sociaal en economisch opzicht zeer ongewenste conse- quenties.

Onze bevolkingspyramide heeft een brede basis. Onze bevolking groeit sneller dan die van an- dere Europese landen. Het lage sterftecijfer werkt er toe mede, dat de top van de pyramide relatief weinig minder breed is dan de middenmoot. De mid- denmoot echter (de productieve leeftijdsklasse dus) tast men in het algemeen door de emigratie- politiek aan.

Gevolg: steeds minder personen moeten de sociale lasten dra- gen van steeds meer personen, waardoor de welvaart per per- soon verder zal dalen. Grote kosten worden aan de opvoe- ding van onze jeugd ten grond- slag gelegd, die men echter op het moment, dat zij in het pro- ductieproces zouden worden in- geschakeld, voor een belangrijk gedeelte wenst te doen afvloeien naar het buitenland. Dit gaat gepaard met verlies van al het- geen de maatschappij in deze personen had "geïnvesteerd". De Technica! Assistance voor min- der ontwikkelde gebieden trekt belangrijke groepen academici;

hier spreekt het investerings- element nog sterker.

Volgens vrij betrouwbare in- lichtingen zou in een academicus van 25 jaar een bedrag van 100.000 gulden zijn geïnvesteerd.

Het groeiend overschot van vrouwen als gevolg van emigra- tie hangt samen met de wens ongehuwden te doen emigreren, die dikwijls in den vreemde hun gezin gaan opbouwen rond een buitenlandse vrouw, hetwelk het door dit buitenland gewenste assimilatieproces bevordert. Als argument tegen emigratie wordt soms aangevoerd, dat veelal de besten het land verlaten. Zonder dit te willen bevestigen of ont- kennen, mag niet nagelaten worden, de aandacht te vestigen op de vele immigraties in ons land in vroeger eeuwen uit hoof- de van verdrukking des geloofs elders, waarvan diverse repre- sentanten het hunne tot de ver- hoging van onze welvaart, onze naam en ons aanzien op weten- schappelijk en geestelijk gebied o.a. hebben bijgedragen.

4. Ons tegenwoordig emigratiebe- leid is verder gedoemd onze

afhankelijkheid tegenover het buitenland te versterken. Voor de jongste wereldoorlog golden in het algemeen stringente im- migratiebeperkingen. De hui- dige internationale constellatie, met name zorg voor de defensie in Canada, Australië en Nieuw- Zeeland, zorg voor de suprematie van het blanke ras, in Zuid- Afrika, heeft tot de betrekkelijke welwillendheid van de regerin- gen aldaar op het punt van immigratie bijgedragen. Men moet zich derhalve goed realise- ren, waarom de mensen ginder worden aangetrokken en reke- ning met de mogelijkheid hou- den, dat de welwillendheid op een bepaald moment weer een einde kan nemen. Reeds nu is men in sommige van de voor- naamste immigratielanden ver- zadigd, aangezien men de men- sen niet allemaal op behoorlijke wijze kan opvangen en er ook vrees bestaat, dat het assimili- la+ieproces bij een teveel aan immigranten niet bevredigend zou verlopen. Met deze facto- ren hangt ook samen, dat de emigranten in de betreffende landen vooreerst als derderangs staatsburgers worden behan- deld met alle gevolgen van dien.

Het aantal klachten van immi- granten is dan ook legio en het aan•al van hen, die terugkeren zonder middelen, onrustbarend.

5. Dit brengt ons op de culturele zijde van het vraagstuk. Het is toch wel een feit, dat een land, dat bijvoorbeeld op het gebied van het internationale recht en de bevordering van de vred~

- denke men aan De Groot, Bynkershoek, Asscher, Van Vol- lenhoven, e.a. -lange tijd voor- aan heeft gestaan in de rij van de naties, zich thans genoopt ziet zijn invloed en zijn gezag in de internationale wereld te doen slinken, teneinde de ver- zakelijkte nieuwe wereld te versterken. Zal dit proces ook zijn invloed doen gelden op de Europese cultuur? de levens-

krachtige naties van het vrije Europa zullen geleidelijk in le- venskrachtigheid afnemen ter- wijl daarnaast minder levens- krachtige naties (Frankrijk) leeg blijven staan. Zo er hier en daar - en waarlijk niet alleen sedert de laatste wereldoorlog - een zekere ondergangsstem- ming bestaat ten aanzien van Europa en de Europese cultuur, wordt een dergelijke ontwik- keling dan niet door feiten als bovengenoemd in de hand ge- werkt. Alleen een zinkend schip verlaat men.

6. Gezien de bezwaren, welke blijkbaar aan de emigratiepoli- tiek verbonden zijn, rijst de vraag of er andere oplossingen voor ons bevolkingsprobleem voorhanden zijn. Zien wij goed, dan komen achtereenvolgens in aanmerking als zodanig: ge-

boortebeperking, verplaatsing van personen binnen het Rijk, het ver lenen van diensten aan het buitenland, industrialisatie en West-Europese integratie.

Achtereenvolgens dienen thans deze diverse mogelijkheden on- der de loupe genomen te wor- den.

7. Ofschoon geboortebeperking van

"technisch" standpunt bezien de meest drastische en doeltreffen- de oplossing voor het bevol- kingsprobleem schijnt te zijn, mag men zich niet ontveinzen, dat men in verband hiermede in de praktijk op grote weer- standen tegen dit middel bij verschillende bevolkingsgroepen zal stuiten. Men raakt hier trou- wens een bij uitstek geestelijk- zedelijke aangelegenheid van de individu, waarop het nauwe- lijks oirbaar schijnt inbreuk te maken.

Propaganda voor geboortebe- perking van officiële zijde is uit den boze te achten. Wel kan men zich afvragen of het niet gewenst zou zijn meer armslag te verlenen aan organisaties - die nu veelal op enorme weer- standen stuiten - , welke zich ten doel stellen op dit gebied voorlichting te verschaffen. Ten- slotte gaat het bij de kwestie van de geboortebeperking niet steeds om geestelijk-zedelijke weer- standen, doch soms ook om on- bekendheid. Ook in dit kader van de Technica! Assistance neemt men zich voor aan de snel groeiende Aziatische bevolkin- gen een dergelijke voorlichting te verschaffen, als een van de middelen om de daar telkens terugkerende hongersnoden te- gen te gaan. Tenslotte rijst de vraag, of het de taak van de overheid kan zijn het geboor- tecijfer door middel van een kinderbijslagregeling te stimu- leren, maar ook dan stuit men op de probleemstelling, of het hier wel een stimulans betekent - een ,premie op het grote ge- zin - dan wel een tegemoetko- ming in grotere kosten, die een dergelijke gezinsuitbreiding met zich brengt.

Voorlopig zou op het punt van de geboortebeperking we1mg verwacht kunnen worden.

8. Als een meer deugdelijk middel wordt meermalen aangeprezen de verplaatsing van onze be- volking naar gebieden, beho- rende tot het Koninkrijk der Nederlanden; de betrokkenen zouden dan op deze wijze niet verloren behoeven te gaan voor ons nationaal bestaan, onze cul- tuur enz., wegens de nauwere verbondenheid en daaruit voort- spruitende blijvende band, zou een dergelijke ontwikkeling onzer nationale gemeenschap ook in economisch en sociaal opzicht gunstige perspectieven kunnen bieden. De regerings-politiek van de afgelopen jaren heeft

Laat Uw schepen varen met Ferwerda 's vlees, vleesconserven en vleeswaren.

IMPORT EXPORT

H. FERWERDA

SCH E EPSLEV ER ANC/ ER

Oranjestraat 1 E, Tel. 83357, ROTTERDAM Noord

._---~

echter geleerd, dat men niet vol- doende prijs stelt op het behoud van de bestaande betrekkingen met de gebieden overzee, althans niet indien men zich daardoor het gevaar van internationale , tegenkanting op de hals zou halen. De ontwikkeling schijnt dan ook helaas in die richting te wijzen, dat het met genoemde betrekkingen in de toekomst gaat om een aflopende zaak.

Overigens zou de exploitatie van bedoelde gebieden met grote opofferingen gepaard dienen te gaan. Zo men al niet tegen de persoonlijke opofferingen van de benodigde pioniers zou op- zien, doet men dit tegen de grote kosten die men, in de komende jaren ten grondslag' zou moeten leggen aan een nationale onder- neming, waarvan men eerst veel later, in een meer verwijderde toekomst, de vruchten kan pluk- ken. Ook de tijd, dat werkelijk grote groepen opgenomen zou- den kunnen worden, schijnt nog ver.

Geconstateerd moet derhalve worden, dat ook dit aangepre- zen middel in de praktijk op vele bezwaren stuit, ofschoon het wel gewenst zou zijn, dat men zich meer opofferingen op dit gebied getroost, dan tot nu toe het geval was.

9. De oplossing van het vergroten van onze potentie om aan het buitenland diensten te bewijzen, steunt op de gezonde gedach- tengrondslag, dat het niet pri- mair het gegeven eerste aantal en het gegeven beperkte grond- gebied is, dat ons in moeilijk- heden brengt, maar het gebrek aan mogelijkheden, dat ons in staat zou moeten stellen een redelijk welvaartspeil te ver- krijgen voor elk van de tot dit gegeven grote aantal behorende individuen.

Vergroting van onze potentie om het buitenland diensten te bewijzen -- alleereerst wordt gedacht aan onze scheepvaart en luchtvaart - maakt het mo- gelijk dat wij producten en grondstoffen, die wij zozeer be- hoeven, niet in ruil van andere producten en grondstoffen - waaraan het ons immers ont- breekt - verkrijgen, doch als tegenprestatie voor het verlenen van een dienst, die wij des te gemakkelijker en op des te voor- deliger wijze zouden kunnen verrichten, aangezien het hier geldt een nationale traditie van eeuwen met alle gunstige gevol- gen van persoonlijke bekwaam- heid en materiële volmaaktheid daaraan verbonden.

Men zou echter voorzichtig moe- ten zijn met het verrichten van die diensten, welke de eigen diensten na korte of langer tijd overbodig maken. Het bouwen van schepen voor derden kan tot strekking hebben, dat op het einde onze diensten in dit op- zicht een verminderde vraag zullen ontmoeten. Tevens blijkt hieruit het belang van een con- sequent verdedigen van onze nationale belangen.

De bescherming van onze vloot met name is van essentiële be- tekenis. Het is daarom onge- wenst deze bescherming toe te vertrouwen aan onze grote ge- allieerden; na de jongste oorlog hebben wij daar de wrange consequenties van kunnen zien, toen wij met onze eigen sche- pen dè in nood verkerende ge- ïnterneerden in Indonesië niet konden transporteren omdat de Amerikaanse en Britse soldaten behoefte aan groot verlof had- den. Het spreekt vanzelf, dat

10.

de internationale rechtsorde voor ons primair moet zijn. Zo lang als deze rechtsorde echter nog niet volmaakt is en het nog veelal gaat, al dan niet tegen de letter van. het Handvest der V.N. in en een bescherming van nationale belangen, b.v. door middel van vlaggendiscrimina- tie, 't verlenen van exorbitante

premies, e.d. zullen wij ook in de bres voor onze nationale be- langen moeten blijven staan.

Komt het. tot integraties, dan is het d,erhalve onze taak op de bres te staan voor de beharti- ging van onze handelsrelaties en verbindingen overzee en de be- scherming hiervan dient pri- mair te geschieden met eigen middelen. Blijven de wederpar- tijen zich op het standpunt stel- len, dat zulks in het kader van de integratie een onmogelijke zaak wordl, dan dienen zij ons een behoorlijk alternatief aan de hand te doen voor de oplos- sing van ons bevolkingspro- bleem, wil onze deelname aan een integratie tegenover ons zelf mogelijk en verantwoord zijn.

Het ontbreekt ons aan grond;

wat is logischer dan dat wij ons van het producerend vermogen van die grond onafhankelijk ma- ken door het opbouwen van een industrieel apparaat, het invoe- ren van grondstoffen en het uitvoeren van afgewerkte pro- ducten. Inderdaad moet indus- trialisatie worden beschouwd als een niet te verontachtzamen middel in de strijd rondom ons bevolkingsprobleem, dat in het oog springende voordelen heeft boven emigratie. De voor in- dustrialisatie gemaakte propa- ganda schijnt derhalve op haar plaats te zijn, al kan men zich niet ontveinzen, dat bepaalde regeringsmaatregelen de moge- lijkheid van investeringen eer beperken, dan vergroten. Toch mag men niet blind zijn voor zekere nadelen, die ook indus- trialisatie aankleven.

Tienduizenden onzer landbou- wers vinden-geen emplooi; het is een zaak van grote impor- tantie hen naar de industrieën over te schakelen. Men mag zich echter niet voorstellen, dat dit overschakelingsproces zon- der schokken verloopt of voor de betrokkenen op zichzelf een zo begerenswaardig goed is. Het leven in de stad stelt andere eisen dan het leven op het plat- teland. Wie op het platteland een persoonlijkheid is, zal in de stad een nummer zijn. Ter- wijl men ginds een ieder kent, is men hier zelfs bij zijn buren niet bekend. Het plattelandsle- ven moge enerzijds betrekkelijk grote vrijheid geven en afwis- selend zijn, anderzijds eist het in harde arbeid de gehele per- soonlijkheid op, zodat het tref- punt aan de huiselijke haard van wezenlijke betekenis is.

De eentonigheid van de fa- briekswer kzaamheden daaren- tegen met de daarmee gepaard gaande noodzakelijkheid van kortere werkduur, noopt tot ontspanning des avonds, waar- door de gezinsbanden licht ver- slappen en het tot vóór de overschakeling-.pog niet gekende probleem van de vrije-tijdsbe- steding ontstaat. Zo zouden er meer argumenten aan te voeren zijn, voor de stelling, dat over- schakeling van landbouw naar industrie 'n zwaar wegend pro- bleem is met vele facetten, dat op alleszins delicate wijze dient te worden aangepakt, wil men ontsporingen voorkomen.

11.

H.H. Aannemers en Bouwers,

Alle DAKBEDEKKINGSMA TERIALEN

tegen concurrerende prijzen

Ook worden DAKBEDEKKINGEN door ons voordelig uitgevoerd

"VERPER", Pastoriedijk 109, PERNIS, Telef. 73288

Industrialisatie heeft trouwens schaduwzijden van andere aard.

De investering van kapitaal moet kolossaal zijn - waar haalt men de nodige financiën vandaan?

- terwijl zeker in de moeilijke beginperiode ernstige concur- rentie op de internationale markt te duchten valt. In dit verband zij gewezen op de be- langrijke rol welke een goed technisch en toegepast natuur- wetenschappelijk onderzoek en een marktanalyse kunnen ver- vullen. Met waardering kan men constateren de belangstelling van overheidszijde betoont, o.a.

in de vorm van haar mede- werking aan het TNO, het CIHAN; en haar eigen instelling, de Economische Voorlichtings Dienst. Dit alles mag geen be- letsel zijn om door te zetten, doch toont wel aan dat het hier geens- zins om een sinecure gaat.

Men kan zich slechts verbazen over het feit, dat de oplossing van ons bevolkingsvraagstuk tot dusver niet méér in verband gebracht is, resp. gezocht werd in de richting van een West- Europese Integratie. Wel is over een dergelijke integratie reeds veel gesproken en ook reeds het een en ander tot stand gebracht.

Echter wordt zij voor een niet onbelangrijk gedeelte in verband gebracht enerzijds met de nood-

zaak West-Europa te verdedigen tegen de dreiging uit het Oos- ten . (Europese Defensie Ge- meenschap) anderzijds met de noodzaak van een Europese sanering tegenover de Ameri- kaanse crediteur (Kolen- en Staalgemeenschap, Plan voor de overzeese gebiedsdelen).

Van de zijde van de Nederlandse regering is bij ons weten nim- mer enig verband gelegd tussen deze integratie enerzijds en ons bevolkingsvraagstuk anderzijds.

Indien men in aanmerking neemt, dat bij voorbeeld Frank- rijk een ernstig bevolkingstekort heeft, met name in de landbouw, is het bepaald niet wenselijk, noch voor de Europese defensie, noch voor de Nederlandse natie, dat Nederland zijn bevolkings- overschot doet afvloeien naar landen overzee. De sleutel tot de oplossing van het Nederlandse bevolkingsprobleem schijnt dan ook niet te liggen in Australië of Amerika, doch in Europa. Moet men persé op grond van de omstandigheden gaan emigreren, dan houde men zijn mensen dicht bij huis en geve aan de emigratie het karakter van een transmigratie binnen een nieuwe grotere eenheid. Dit is niet al- leen voor de betrokkenen pret- tiger, die het contact met "thuis"

niet zo snel verliezen, en in een hen minder vreemde omgeving worden geplaatst, maar tevens biedt deze oplossing voor de Nederlandse nationale gemeen- schap aantrekkelijke perspec- tieven. Het is een gezond prin- cipe, dat ieder volk, iedere natie prijs stelt op het handhaven van eigen karakter. Onderdruk- king van nationale waarden door andere naties is gedurende

de laatste eeuw terecht steeds als verderfelijk gezien en geeft de kleine natie het recht en de plicht zich daartegen met kracht te weer te stellen. In deze tijd van grotere eenheden en toe- nemende centralisering met daaraan gepaard gaande nivel- lering is het behoud van eigen waarden een kostelijk goed. On- derdrukking van taal, van cul- tuur, e.d., zijn derhalve onoir- baar.

Multinationale staten hebben, ook na de eerste wereldoorlog, nog, ondanks de bemoeiingen van de Volkenbond, steeds hun minderheden van andere natio- naliteit onderdrukt. Dit ver- schijnsel heeft geleid tot de op- vatting, dat de grenzen van staat en natie horen samen te vallen, met andere woorden dat binnen Frankrijk, alles Frans, binnen Duitsland alles Duits, e.d. moet zijn.

Dezelfde reden, die de tot toe- lating van emigranten geneigde staten er toe brengt om emigra- tiekolonies te verbieden, wegens de daarmee gepaard gaande be- lemmering van het zozeer ge- wenste assimilatie-proces. Een dergelijke onderdrukking is echter niet bij voorbaat nood- zakelijk, mits men twee dingen goed onderscheidt. Het statisti- sche souvereiniteitsprincipe be- gint te verouderen, het nationa- liteitsprincipe (zie de Friezen, de Schotten, de Bretons) is sterker geworden dan ooit. De overtuiging, dat de grenzen van staat en natie dienen samen te vallen kan evenmin worden ge- handhaafd, als de gedachte, dat in een multinationale staat de minderheden vanzelf zouden worden onderdrukt.

In deze geest laat zich ook voor West-Europa een oplossing den- ken, welke voor Nederland van bijzonder belang kan zijn, te weten de vorming van een poli- tieke eenheid, waarbinnen vol- ledige personele en culturele autonomie ter compensatie van het nationaliteitsprincipe. De samenstellende eenheid zouden op den duur niet staten doch naties moeten zijn.

Vrijheid van vestiging in de Fe- deratie zou primair gesteld die- nen te worden. Op deze wijze zou er geen sprake meer behoe- ven te zijn van emigratie, met alle nadelen van dien, maar zou het alleen gaan om transmigra- tie. De Nederlander, die zich in Frankrijk mag vestigen blijft Nederlander, en is evenals de naast hem werkende Fransman, West-Europeaan. Op deze wijze zou het vrije West-Europa niet behoeven te worden verzwakt, daarentegen verder kunnen worden versterkt. En niet slechts zou een belangrijk Nederlands probleem op deze wijze tot de gunstigst denkbare oplossing worden gebracht, ook zouden de perspectieven van West-Europa als geheel, er niet onaanzienlijk op verbeteren.

Dr H. J. ROETHOF.

Den Haag, October 1952.