Bepalen van de maximale stempelkracht door middel van dieptrekproeven op de Erichsen testbank

(1)

Bepalen van de maximale stempelkracht door middel van

dieptrekproeven op de Erichsen testbank

Citation for published version (APA):

Groot, de, M. T., & Net, van der, A. J. (1992). Bepalen van de maximale stempelkracht door middel van dieptrekproeven op de Erichsen testbank. (TH Eindhoven. Afd. Werktuigbouwkunde, Vakgroep

Produktietechnologie : WPB; Vol. WPA1277). Technische Universiteit Eindhoven.

Document status and date: Gepubliceerd: 01/01/1992 Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne

Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at:

openaccess@tue.nl

providing details and we will investigate your claim.

(2)

Bepalen van de maximale stempelkracht door middel van dieptrekproeven op de Erichsen testbank.

M.Th de Groot A.J. van der Net

(3)

1. INLEIDING:

1.1 Beschrijving van de proeven:

Voor verschillende materialen zijn dieptrekproeven op de Erichsen testbank uitgevoerd. De maximale (stempel)kracht is bepaald.

Het doel van de experimenten is het onderzoeken van opper-vlaktebeschadigingen die bij het dieptrekkken kunnen optreden. Verder zijn de kracht-weg krommen geregistreerd, waarbij ook de maximale kracht een maat is voor de kwaliteit van de sme-ring.

Bij de verschillende materialen is ook het gedrag van eventue-Ie oppervlaktelagen van belang.

Hiervoor zijn twee series proeven verricht:

*

Bij de eerste serie wordt elk materiaal volledig

diepgetrokken. De gehele wand van het zo ontstane proefstuk bestaat uit gedeformeerd materiaal, de bodem bestaat uit niet gedeformeerd materiaal.

*

Een tweede serie wordt diepgetrokken totdat de

daar-voor benodigde kracht een maximale waarde bereikt. Het proefstuk dat dan ontstaat bestaat gedeeltelijk uit onvervormd materiaal (bodem), gedeeltelijk uit geheel vervormd materiaal (wand) en gedeeltelijk uit materiaal dat dubbele buiging of aIleen stuik heeft ondergaan.

Om de invloed van de kwaliteit van de matrijs zo veel mogelijk te verkleinen wordt deze steeds gecontroleerd en indien nodig is de matrijs gepolijst.

Om te voorkomen dat resten van een van de twee smeermiddelen op de matrijs de meting met het andere smeermiddel beYnvloe-den, wordt de matrijs bij het verwisselen van een materiaal of smeermiddel grondig gereinigd.

De proeven zijn uitgevoerd op een Erichsen testbank. Er wordt een strook materiaal aangevoerd, voorzien van het juiste

smeermiddel. De machine snijdt uit deze strook een blank en deze blank wordt volledig diepgetrokken of diepgetrokken tot de maximale kracht. De machine meet de benodigde kracht en slaat bij de maximale kracht automatisch af.

De machine geeft twee signalen af; een signaal voor de beno-digde kracht en een signaal voor de door de stempel afgelegde weg. Na het ijken van deze twee signalen kunnen deze met

behulp van een XY-schrijver worden geregistreerd. Van de

gevonden kracht-weg krommen is in dit verslag van elke materi-aal-smeermiddel combinatie een voorbeeld opgenomen. Van aIle proeven is de maximale kracht uit de kromme bepaald. AIle bepaalde maximale stempelkrachten zijn opgenomen in de tabel.

(4)

1. 2 Materialen:

De proeven zijn uitgevoerd met zes verschillende materialen en met twee smeermiddelen; talk en finarol. Voor elke combinatie

zijn vijf proeven gedaan. De gebruikte materialen zijn:

*

Cockerill; st bekleed; so=0.71 mm.; Voor dit

mate-riaal is de TUE code matemate-riaal 1.

*

Sidmar-Ocas; st bekleed; so=0.90 mm.; Voor dit

*

Hoogovens; st 15 onbekleed; so=0.8 mm.; Code

Hoog-ovens: 8921; Voor dit materiaal is de TUE code mate-riaal 11.

*

Hoogovens; st 15 bekleed; Thermische zinklaag 10~

(hotdip); so=0.7 mm.; Code Hoogovens: 9121; Voor dit materiaal is de TUE code materiaal 12.

*

Hoogovens; st 15 bekleed; Elektrolytische zinklaag

10~; so=0.7 mm.; Code Hoogovens: 9122; Voor dit

*

Hoogovens; st 15 bekleed; Duplex systeem:

Elektroly-tisch zinklaag 10~, Primer 5~, Topcoat polyurethaan;

so=0.76 mm.; Code Hoogovens: 9120; Voor dit materiaal is de TUE code materiaal 14.

De materiaalparameters van deze materialen zijn bij de meetge-gevens vermeld in de tabel , evenals de dikte so. Voor meer uitvoerige data van de beproefde materialen wordt verwezen naar WPA rapport 1231.

1.3 Maten en instellingen:

1.3.1 Afmetingen van de gereedschappen

De afmetingen van de gebruikte gereedschappen zijn als voIgt (zie ook tekening):

*

rDii binnenstraal matrijs:

PDI matrijsafronding:

rOl straal blank:

rpl stempelstraal: P_pI stempelafronding: P deksel matri"s 27.2 mm. 3.3 mm. 49.0 mm. 25.0 mm. 7.0 mm. snijring ploolhouder ---.

(5)

-1.3.2 Instellingen van de schrijver

De schrijver is zodanig geijkt dat bij de kracht-weg krommen op het papier de volgende schalen gelden:

*

horizontaal: 1 em. komt overeen met 5 mm.

stempel-verplaatsing.

*

verticaal: 1 em. komt overeen met 5 kN

(stem-pel)kracht.

Met behulp van deze waarden zijn de maximale krachten uit de tabel bepaald.

1.3.3 Andere grootheden

*

Uit de blankdiameter en de stempeldiameter is de

trekverhouding

#

te bepalen:

# =

98/50

=

1.96

*

De plooihouderkracht is ingesteld op 11 kN en is

voor alle proeven constant.

*

De stempelsnelheid is ingesteld op 1 mm/s en is voor

(6)

2. MEETRESULTATEN:

2.1 Tabellen van de maximale (stempellkracht

SMERING MAXIMALE KRACHT BIJ VOLLEDIG MATERIAALPARAMETERS

MATE- DIEPTREKKEN; (C, n en € 0 voor 450

RIAAL F_m in kN t.o.v. walsrichting)

TALK FINA- l 2 3 4 5 gem. C n €o So

ROL 1

_*

30.75 30.75 31. 25 31. 25 31. 75 31.15 496 0.214 0.006 0.71 1

_*

38.00 38.50 38.50 39.50 39.50 38.80 496 0.214 0.006 0.71 2

_*

42.50 42.50 42.50 42.50 43.25 42.65 510 0.245 0.000 0.90 2

_*

48.50 48.50 48.25 48.25 48.25 48.35 510 0.245 0.000 0.90 11

_*

36.00 36.00 36.00 35.00 35.00 35.60 531 0.291 0.000 0.80 11

_*

40.00 41. 50 42.00 42.00 41.50 41.40 531 0.291 0.000 0.80 12

_*

32.00 32.00 32.50 32.25 32.50 32.30 522 0.246 0.007 0.70 12

_*

37.75 37.75 38.00 37.75 37.75 37.80 522 0.246 0.007 0.70 13

_*

30.50 30.50 30.50 30.50 30.50 30.50 495 0.259 0.003 0.70 13

_*

41.00 40.75 40.75 42.25 42.50 41.45 495 0.259 0.003 0.70 14

_*

28.50 28.50 28.50 28.25 28.25 28.40 459 0.262 0.003 0.76 14

_*

30.50 30.50 30.25 30.50 30.25 30.40 459 0.262 0.003 0.76 14 geen 29.50 29.25 29.50 29.25 29.50 29.40 459 0.262 0.003 0.76 smering

(7)

SMERING MAXIMALE KRACHT BIJ DIEPTREKKEN TOT MATERIAALPARAMETERS

MATE- DE MAXIMALE KRACHT; (C, n en €o voor 45°

RIAAL Fro in kN t.o.v. walsrichting)

TALK FINA- l 2 3 4 5 gem. C n €o SO

ROL 1

_*

33.00 31. 75 31. 75 32.00 32.00 32.00 496 0.214 0.006 0.71 1

_*

39.50 39.50 39.75 40.00 40.00 39.80 496 0.214 0.006 0.71 2

_*

41. 00 40.75 41.00 42.00 42.50 41.45 510 0.245 0.000 0.90 2

_*

47.25 48.00 48.00 47.75 47.50 47.70 510 0.245 0.000 0.90 11

_*

39.50 38.00 38.00 37.50 37.50 38.10 531 0.291 0.000 0.80 11

_*

41. 50 41. 50 40.50 39.50 41.00 40.80 531 0.291 0.000 0.80 12

_*

31.25 31. 25 31.25 32.25 32.25 31. 65 522 0.246 0.007 0.70 12

_*

38.00 37.50 36.50 36.50 37.00 37.10 522 0.246 0.007 0.70 13

_*

30.25 29.00 29.00 29.00 29.00 29.25 495 0.259 0.003 0.70 13

_*

39.00 41.25 40.50 40.50 41.00 40.25 495 0.259 0.003 0.70 14

_*

27.50 28.00 28.75 28.00 28.50 27.95 459 0.262 0.003 0.76 14

_*

30.00 30.50 30.50 30.50 30.50 30.40 459 0.262 0.003 0.76 14 geen 29.50 29.50 29.50 29.50 29.75 29.55 459 0.262 0.003 0.76 smering

(8)

2.2 Kracht-weg krommen

De hierna volgende kracht-weg krommen zlJn representatief voor een bepaalde combinatie van materiaal en smeermiddel. De vorm van de krommen is voor aIle vijf de proeven van een bepaalde combinatie gelijk. De (kleine) variaties in maximale kracht zijn in de tabel af te lezen.

De grafieken zijn gemaakt door meetpunten op de grafiek af te lezen. Deze meetpunten zijn vervolgens ingegeven in de compu-ter en hiermee is opnieuw een grafiek getekend. De door de schrijver getekende en de op deze manier gemaakte grafieken komen exact overeen.

De waarde van de maximale kracht die in de grafieken is af te lezen mag als een gemiddelde van de gemeten waarden voor de vijf proeven worden beschouwd. De door de stempel afgelegde weg is in aIle gevallen gelijk bij de volledig diepgetrokken proefstukken, nl. 50 mm.

Bij de proefstukken die zijn diepgetrokken tot de maxima Ie kracht is de waarde van de afgelegde weg afhankelijk van de materiaal-smeermiddel combinatie. Ook hier is de waarde uit de grafiek als een gemiddelde te beschouwen.

(9)

40 50 [mm]~ ----~---~---,, , I I : ,, I I ,, : I I ----~---I, I ,, I I 20 30 afgelegde weg 10 o 5 I : I ,, : I I , ---~---+---I I I I : : I , I I I I I I , I , I I I I , , I , I I I :I :, , , ---i---+---_I _I ~ : I , , , I , , , I I , , : : I I • I : : I I I , ~ : o-f---,--,.--r--.-r->.L,-,---,---r..--r'-.-r-lrl--r--r...-.----,==r-r-1rl 15 25 10 20 35 30

t

...

Z .!It.: ... Figuur: 1 Volledig diepgetrokken Materiaal: 1 Smering: talk 40 50 [mm]~ 20 30 afgelegde weg 10 ---~---T---~---I , , ---I , I , I ,

.

I I , I I I I : I , , : : , , , , , -i---t---,, ,I ---~---,, , I , I I I , , , I I I ! ! ~ I I , , , I I I , ---~---T---, , , ---I , I , I I , I I , , , , , I , I I , I I I , I , , I I I , I , , : : : ---i---+---~- ---: : : I , , I , I : : : I , I I , I : : : I , I , I , : : : 40

t

35

...

Z ~ ₃₀ ... 4-l .c:₍₎ 25 Il1 J..l ~ 20 Ql '0 01 15 .r-! '0 0 10 f:: Ql ..Q 5 0 0 Figuur: 2 Volledig diepgetrokken Materiaal: 1 Smering: finarol

(10)

40 50 [mm] ----. 20 30 afgelegde weg 10 I I :_, I :_I I , :_I _, ---~---~- ---~, I I :I :, :I : : : ~ : I I I I I I I : : I : : : : : ! , I I I , I - - - - 1 ~---~ I : ,, , I ,, : , I I I ---~---~---~,_, ,_, : I I , ,, I I :

t

4540 ...., Z ~ ₃₅ ... .j.l .a 30 U l1S J..l 25 ~ G> 20 'tl 01 .r-f 'tl 15 0 r::: Q) ₁₀ ,Q 5 0 0 Figuur: 3 Volledig diepgetrokken Materiaal: 2 Smering: talk 40 10 ---~---~---, ,, I I I I I , j , , I , I _____ __1- --- - --- 1 - - -- - - ---~ I ' , ' I I , I , I , I I ' , I , ' , ' 1 : I I I I I I I ' I I , ---~---~--- ---i, I , , , I , , ' , , I I I , I , I , , , I I , I I , I , I , , ' I I , I , , , , , , , ' I , I I , , I I , , , , O~___,____,____,____,__.__r__.__._i_r___.___.___.__._..,._..,._.,...,._..,._.__.__.__.___?_r_I 20 50 30 60

t

o 10 20 30 afgelegde weg 40 [mm] 50

--.

Figuur: 4 Volledig diepgetrokken Materiaal: 2 Smering: finarol

(11)

---~---,_, : ,, I ,, ,, ---t_, ,_, , ,, , , :_,, :,, : 40 [mm] 30 afgelegde weg 20 ,,

:

_,, : I I ---i--- ---~ I ' , ' : \ I

I

\

,, : , :_I I , I , ---~---,---, :,, , , I :, ,, ,, : +) .t:: 0 25 It! H ~ 20 Q) '0 01 ₁₅ oM '0 0 ~ 10 Q) .Q 6 Q ... 35 Z ~ ~ 30 Figuur: 5 Volledig diepgetrokken Materiaal: 11 Smering: talk 50

----.

40 [mm] 20 30 afgelegde weg 10 ---~---~---,, ,I ---: ~ , , , , , I , , , , : : , , , I , I I_, I_, , ---~---~-,_, ,_, : I , , , , , , , , , , , , J I , , , ' , , , ' , , , , , , _____________L ~---, , ,, :_, , :,, , I ,,

t

4·540 ... Z ~ ₃₅ ... +) .t:: ;;!.I) 0 It! H 25 ~ Q) 21)

'"

Ol oM '0 15 0 ~ Q) ₁₁₎ .Q ~ 0 0 Figuur: 6 Volledig diepgetrokken Materiaal: 11 Smering: finarol

(12)

40 [mm] 20 30 afgelegde weg 10

:

, :

·

I I I ,

·

I ---~---_,, : I I I : , :

·

I I ,, , ---~---~---I , , : , I :

·

I : , I : ---~---~--- .---, I • I : : I

.

• i , :, : I ,,

.

~---I

t

35 ,..., 30 Z ~ ... J,J 25 .t:: {) eu H 20 ~ Q) '0 15 01 .r! '0 0 ₁₀ l:l Q) ..Q 5 0 0 Figuur: 7 Volledig diepgetrokken Materiaal: 12 Smering: talk 50 ~ 40 [mm] 20 30 afgelegde weg 10 ---~---~---, , ---• I : : ,

.

I I : l , , , , I : I I I • ! !

.

, --- ---~---~---I ,, , :_I I I I ,, , I I I I , I ~ --- ---:---, :_I : : : : I I ,

t

45 ... 40 Z ..!ll:: ... ₃₅ J,J .t:: 30 {) eu H 25 ~ Q) '0 20 01 .r! '0 15 0 l:l Q) 10 ..Q 5 0 0 Figuur: 8 Volledig diepgetrokken Materiaal: 12 Smering: finarol

(13)

4-0 [mm] ---i_, I ,, I , , :, , I ,, ---~, :,, , , I I I I , , t : 20 30 afgelegde weg 10 ---~---~---~,I ,, : l , , , , I , I , I , : : ,_, ,_t , , I , I , , , I ---~---,_, I ,,_, I I I i_,, : ,, ---~---~----, , : : , , , I : : , ,

:

, , I I :, :I , I : :

t

35

...

30 Z ~ ~ 2!5 ~ .d 0 as 20 J.t ~ Cll ₁₅ 't' tJl ·rot

..,

10 0 d Cll .Q 5 0 0 Figuur: 9 Volledig diepgetrokken Materiaal: 13 Smering: talk 20 30 40 so afgelegde weg [mm]--" 10 t , , , I I ,, , I ' ---~---;---I ---I : , ,, I , , : ,, I I ,, , ---:---:---,_, '_' , ' , ' , '

.

, ' I ' , t ,

.

, ' , ' , ' , ' , I I I I I , ' ---~---~--- ---I I t ' , '

.

_,

.

_' I 'I t , , I

t

4540

...

Z ~ ₃₅ ~ ~ .d 30 0 as J.t 25 ~ Cll ₂₀

..,

tJl ·rot

..,

15 0 d Cll 10 .Q 5 0 0 Figuur: 10 Volledig diepgetrokken Materiaal: 13 Smering: finarol

(14)

t

--- --- ,##_._-._-- ---,-- --- --- --- --- ..I I : I I I I I 50 4-0 [mm] 20 30 afgelegde weg 10 o lL'l lL'l I I : : I ---...,.--.. ---t--- -- --- _ I

,/

!

l ! .l i ~I, ; ... I '.~ I I ~.: : ..-- ;~'_._-

---_

..---:---..---

----

,--..

---..

_-• I I I I

:

, : I I I I I : o-t--.,--.,---r'",-,--r'-r,,-,---,r-r-..-,.-',-...

-r--r...

---,-i Figuur: 11 Volledig diepgetrokken Materiaal: 14 Smering: talk 50

----.

---TI I , I : I : , I I I I I I 20 30 4-0 afgelegde weg [mm] 10 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _~ ~ L I I : :

.

, : :

:

, I : I I I I I I I I I I I I I ---l--- ~---~ I I ,, : I I : , I , : I I ---i---1---:_I :_I I I : : I I I , : : I • I I

:

: : , , 'f)

t

I'") c

...

..., :z: ~

....

LO C\I +' .a 0 III c $.I N ~ Q) lL'l '0 ~ 01 ·ri '0 ₀ 0 ~ s:: Q) ,Q lL'l 0 0 Figuur: 12 Volledig diepgetrokken Materiaal: 14 Smering: finarol

(15)

50 40 30 20 I : I I ,, , ---~---_: I I , I I I I I : I : , I I ---~---

.

I , :

:

I I I I I I I I ---~---~---~, I I I : I , ' I ' , I

.

I ': I

:

, I I I , I --,---+I I , I I I I I I : I I I , : ________________ L Ii)

t

!"J .-. 0 :z; I"') ~ ... Ii) +J <\l or: u as ~ ~ ~ Q) Ul 'tl .... 01 OM 'tl 0 0 d .... Q) .Q Ul 0 afgelegde weg [mm] Figuur: 13 Volledig diepgetrokken Materiaal: 14 Smering: geen

(16)

---1_, I I I I I I

.

I I I I I I I I ---1 I , I : , I : , I I , I I ---,---,---I , I I , , , I I I , I I , I I I , I I , I I I I I , - ~ 4 _ , I I , I I I " I , I I , I I I I , I I I I I , , I I I I , , I --- ---,---T---I I , , I I I I , I , , I I I I I , I , I I I , , , I I I , 5 25 .35 30 15 10 20

t

o 5 10 15 20 25 ,30 afgelegde weg [mm] - - . Figuur: 14

Diepgetrokken tot maximale kracht

Materiaal: 1 Smering: talk 30 25 15 10 5 ---~---~---: I I , ,

.

, : i I , I , , , , I , I ---1--- ---I , , , , 1 : : : , , : : : I -~---~---_: _I ---:_: I , , , , , I I t , I , , I , ; : I , , , , I I : :

:

.--- ----~---~------I : : I , , , ,

.

, : : I , , I , I , : : : , , I , I I : : I

t

40 ..-. 35 Z ~

...

30 ,j.l .c: u ₂₅ III !-I ~ 20 Q) 'tl 01 15 .,-i 'tl 0 a 10 Q) .0 5 0 0 afgelegde weg [mm]--' Figuur: 15

Diepgetrokken tot maximale kracht Materiaal: 1

(17)

t

4541) ~ Z ~ 1·5 ... -I-J ₃₀ .c:: U m l-l 25 ~ Q) ₂₀ 'tl b on ₁₅ 'tl 0 I=: 10 Q) .Q ---~---~---,

· .

,

:

: , ,

:

• I I : I , , : I I

·

, ~---~---, , I i

··

, I I I i ,, : : I ---~-~---i---I I : l , , , , : : , , I , :_, :_I I I : : I I I : : o-f-,...,rr..-r-r-r-r-r+rr-rrT-rTO-r"hrrTirT'T-rT--r1 o 5 10 15 20 25 .30 afgelegde weg [mm] ~ Figuur: 16

Diepgetrokken tot maximale kracht

Materiaal: 2 Smering: talk 50 40 30 20 10 ... - ... -- -- .... -,_ .. -- ... --_ .. -- - ---"' .. -- --_ .. -- -- -- - --II , , I I • I ,

.

I •

.

I 1 ...· · · / :

!

, I , I , , ,

.

, I , I I I :I :I I I , I • -{---- .".. --- ---4 --- --- --- --l I I I I , , , , , I , I I , I I I , I I I , , , , , I , , I I , I I • I , , I I , , I : : : : : -- ---!---~.. --- ._ .._----~--- ---! I I , : : I I I I I I , : : I I • I I , , :_I : :_I

.

,

:

, , , , .30 25 20 o o-f--.-r-r-r-rr-rrT-r-". "1,-T'-,-rr-+-rT-rn-rT-r--r1 10 1e; afgelegde weg [mm]--' Figuur: 17

Diepgetrokken tot maximale kracht Materiaal: 2

(18)

30 25 20 15 10 5 ---~---~---II I I I I , : : : I I I I I I I I I

.

I ,

.

I I I • I • •

.

I • , I I I , I I I I I I I I I I

---

~---~---

---i

I I : : I I I I !_I !_• I I I I I I : I :

:

______ J J ~ I : : : I , : I I , I I : 45

t

40 r - l Z ~ .:35 ' - ' +J _.:30 .d U III So-! 25 ~ Q) ₂₀ '0 01 ·ri ₁₅ '0 0 d 10 Q) .Q 5 0 0 afgelegde weg [mm]-Figuur: 18

Materiaal: 11 Smering: talk

t

45

---~---~---30 25 20 15 10 I I I : , , I I I I I I ~---~---I I ---, I I I I I I I I , I , , I , I I I I , , , I I , I I , I I , I , , , I ---~---i---I , ---I I , , I , , I l : , I I , : : , I , , : : I , I , : ~ 40 35 .30 25 20 15 10 5

/

Q 0 5 afgelegde weg [mm] ~ Figuur: 19

Materiaal: 11

(19)

t

35 30 ---~---~---I r : I r i r : I I .30 25 20 1S 10 ,, , -l---1---\ I , r , , ~ : , I : : , I , I : : I I I I : : : : ---~---~---, I , I

·

,

.

, I I : : I I , I ~ : , I I , : : , ,

·

, ,I

·

, S o ... o -/ s 25 10-15 20 afgelegde weg [mm] Figuur: 20

Diepgetrokken tot maximale kracht Materiaal: 12 Smering: talk _______________~--_---T---I, , , I , I I ,

.

I I ,

.

I I ,, 'I r I l ! , , , , , , I • , , , , I , I I ---, ---r---_, ----I_, , , , , , I , I , , l : , , ,

.

I I , I , I , I , r , r , , , , , ---~---t--- ---~I , I : : I : : : : l I I , I , r I : : t I I I i,_, :,I :,, : : 1 o-f--,-,,-,--.,-r-r'-r-,-,,-r-.-.-r'T-.--'-T1-r"'-r--r'1 0

t

~_'"....,

...

Z ~ ' - I 0...., ~ ..c: LO u C\I ro l-l ~ 0 C\I (l) 't1 OJ LO .r! 't1 0 ₀ a Ql .0 LO o S 10 15 20 25 afgelegde weg [mm] ~ Figuur: 21

Diepgetrokken tot maximale kracht Materiaal: 12

(20)

30 I ---! : I I , ,, , I ! ,, : 25 20 15 10 5 ---~---,, , , , : ,, , ,, I , , , I ,, : , , --- ~---i---, , : : I , , , I I I , I I I I , I 1 , , 1 , , I 1 I l I I I I , , ---·~---i---_, " : l : :

:

1

:

, : : , I 1 : , , 1 1 : :

t

..,

I") ... c Z

..,

~ ... Lt) +) C\l .a u lIS _c H N ~ Q) '0 Lt) tJl ~ 'M '0 0 0 s:: ~ Q) .Q Lt) 0 0 afgelegde weg (mm]---Figuur: 22

Materiaal: 13 Smering: talk 30 25 [mm] 20 15 10 5 ---~---~---I, 1 I 1 , , 1 I I , , , 1 I , 1 , 1 : I : , , , 1 : : , , 1 1 1 , , , , 1 1 , I , , --- _,---~---_, --- ' , 1 I : 1 1 1 1 t : , 1 1 , , I : : 1 I , 1 1 1 1 , 1 , , 1 --- ---~---~---, 1 ---1 1

.

,

.

1 i ; 1 1 I , 1 1 , , I , 1 , : l I , 1 1 ~ ! afgelegde weg Figuur: 23 «)

t

.,.a.,. ... Z .!lo:: U") ... t') +) .a 0 t') U n1 ~ U") ~ C\l Q) ₀ '0 C\l tJl 'M U") '0 0 s:: Q) _~ .Q U") 0 0

Materiaal: 13

(21)

.30 25 20 15 10 5 ---~---~---I, : I ,, , ,

---~---,----

, , ---I , I I , I : : : t I I I I , I I , : : I , I , , , I , I I ---~---~----_I ---: I I I I , I ,, : ,, I L()

t

_:7lr<) ....,

z

~

...

Lt) ~ ~ .c: u _c Ilf N 1-1 ~ (1) Lfl '0 ~ 1JI .~ '0 0 0 a (1) .Q _Lfl 0 0 afge1egde weg [mm] ~ Figuur: 24

Diepgetrokken tot maxima1e kracht Materiaa1: 14 Smering: talk 30 25 20 15 10 5 ---~---,---II I I , I , : : : I I I I I I l : : I I I I I ~ : : I I I I I I I , I I I 1 , I , , I --- ~---~---I , ---1I I I I I I I , , , I , I I I I I I , I , , I I I I I I f_I I_, t_I I , , I : I I , I I_, I_I I_, ----.--- ---:---:--- ---! ~ : I I , I : : : , . I I I , I I :_I :_, :_, , I , , I I , , I I , I , , l : : oJ')

t

r<) ...., _:7l z ~

...

Lt) ~ C'l .c: u Ilf c 1-1 <"I ~ (1) _li"l '0 ~ 1JI .~ '0 ₀ 0 a (1) .Q Lfl 0 0 afge1egde weg [mm] ~ Figuur: 25

Diepgetrokken tot maxima1e kracht Materiaa1: 14

(22)

t

---~---,---I I : I I :I : I I I I I I I ---, ---4---I I I I I I I I : I I I I I I I I I I , I ---~ ---1---I : I I I , I ,, I I I I I I Lf) o o 5 10 15 20 25 .30 afgelegde weg [mm] - - . Figuur: 26

Diepgetrokken tot maximale kracht Materiaal: 14

(23)

3. CONCLUSIES EN OPMERKINGEN:

De maximale kracht is bij smeren met finarol in aIle gevallen duidelijk hoger dan bij smeren met talk. De maximale kracht

ligt bij smeren met finarol ongeveer 10 a 20 procent hoger. Opvallend zijn de verschillen bij materiaal 13 (35%) en

mate-riaal 14 (7%).

De spreiding in maximale waarde voor een bepaalde materiaal-smeermiddel combinatie is niet erg groot. De spreiding wordt veroorzaakt door afleesonnauwkeurigheden, onnauwkeurigheid van de electrische meetapparatuur en het niet precies constant

zijn van de oppervlaktelaag van de verschillende blanks. (Dit

laatste wordt overigens niet gesteund door het feit van een kleinere afwijking bij materiaal 11, een onbekleed materiaal.) Er blijkt geen verschil op te treden tussen de maximale waar-den van de kracht bij weI of niet volledig dieptrekken.

Materiaal 14 blijkt vanwege de polyurethaan topcoating zonder smeren toch zeer goed te verwerken te zijn, de maximale kracht is zelfs lager zonder smering dan wanneer finarol wordt ge-bruikt.

Als de matrijs steeds goed gepolijst wordt blijven de opper-vlakken onbeschadigd (voor zover met het blote oog te zien). Er is geen verschil te bemerken tussen bekleed - of onbekleed materiaal.

De kracht blijkt langzaam op te lopen in de tijd, d.w.z. van proef 1 naar proef 5. Dit verschijnsel treedt aIleen op bij smeren met finarol. De verklaring moet waarschijnlijk gezocht worden in het feit dat er toch resten van het smeermiddel talk achterblijven, ondanks het reinigen van de matrijs. Deze

laatste resten verdwijnen naarmate er meer proeven met finarol worden gedaan en de kracht loopt op omdat finarol slechter smeert dan talk.

Het is in sommige gevallen ook zo dat de eerste meting van een materiaal gesmeerd met talk een iets hogere maxima Ie kracht oplevert dan de andere metingen. Hier doet zich het verschijn-sel dus in omgekeerde vorm voor.