Postbus 26
9076 ZN SINT ANNAPAROCHIE
Datum 4 januari 2021 Betreft Toezichtbrief 2020
Utrecht Postbus 16191 2500 BD Den Haag www.ilent.nl Contactpersoon
Ons kenmerk H489184
Geacht bestuur,
Hierbij ontvangt u de toezichtbrief naar aanleiding van het door mij uitgevoerde onderzoek op basis van het gemeenschappelijk beoordelingskader Aw-WSW1. Gezamenlijk beoordelingskader
Bij het onderzoek op basis van het gezamenlijk beoordelingskader focust de Autoriteit woningcorporaties (Aw) zich op de governance van uw organisatie. Bij het onderdeel bedrijfsmodel maakt de Aw gebruik van de inzichten van
Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). In afstemming met WSW beoordeelt de Aw de financiële continuïteit van uw corporatie.
Integraal toezicht
De Aw houdt integraal toezicht. Dit betekent dat verschillende risicogebieden in onderlinge samenhang worden onderzocht. Rechtmatigheid en integriteit zijn geen onderdeel van het gemeenschappelijk beoordelingskader Aw-WSW, maar wel onderdeel van het integrale Aw toezicht. Als er bij uw corporatie sprake is van een risico in het kader van rechtmatigheid of integriteit, komt dit aan de orde in deze toezichtbrief.
In verband met de vereisten in de wet toetst de Aw daarnaast jaarlijks gericht op rechtmatigheid. Deze toets richt zich in ieder geval op de onderdelen passend toewijzen, staatssteun, huursom en WNT. Voor deze beoordeling wordt gebruik gemaakt van de gegevens van de verantwoordingsinformatie (dVi). De conclusies van deze rechtmatigheid beoordeling ontvangt u jaarlijks vóór 1 december in een aparte brief.
Risicogerichte aanpak
De risico-inschatting is medebepalend bij de planning en uitvoering van het onderzoek. Daarbij is nadrukkelijk het streven om jaarlijks voor elke corporatie een onderzoek op basis van het gezamenlijk beoordelingskader uit te voeren.
Na afronding van het onderzoek ontvangt u een toezichtbrief. Als op basis van het onderzoek wordt ingeschat dat het risico laag is, zal de inhoud van de
Ons kenmerk H489184
toezichtbrief beknopt zijn; de brief vermeldt dan dat er geen aanleiding is tot het verrichten van nader onderzoek.
Als sprake is van een (mogelijk) verhoogd risico, beperkt de brief zich tot die onderdelen waar een verhoogd risico is ingeschat of is gesignaleerd. Op deze onderdelen benoemt de brief dan vervolgafspraken, actiepunten,
aandachtspunten en/of interventies.
Basisonderzoek 2020
Ik heb voor uw corporatie een onderzoek uitgevoerd. Daarbij heb ik gebruik gemaakt van de volgende informatie:
• dVi gegevens 2019
• dPi gegevens 2019
• Jaarverslag 2019
• Meerjarenbegroting 2020 en verder
• Management letter 2019 en accountantsverslag 2019
• Uitkomst visitatie, rapport van 9 januari 2020, en reactie bestuur daarop
• Onderzoeksresultaten WSW, en brief WSW van 1 mei 2020.
• Voorgaande oordelen Aw Conclusie
Op basis van het door mij uitgevoerde onderzoek signaleer ik risico’s op de onderdelen: Rechtmatigheid, bijdragen aan leefbaarheid.
Beslissing
Ten aanzien van de onrechtmatige situatie inzake de bijdragen aan leefbaarheid besluit de Aw als volgt:
• De Aw zal niet handhaven op de onterecht uitbetaalde bedragen door Wonen Noordwest Friesland (hierna WNF). De Aw zal WNF niet opleggen de bedragen terug te vorderen;
•
De Aw zal niet handhavend optreden tegen de uitbetaling van deresterende onrechtmatige toegezegde bijdragen. Voorwaarde hierbij is dat WNF de onrechtmatige bijdragen verminderd met de waarde van de huurcontracten van de MFC’s.
Interventies
De Aw legt u de volgende interventies op:
• WNF komt met de besturen van de betreffende MFC’s een 20-jarig huurcontract overeen voor de huur van ruimte in het MFC;
• De toegezegde onrechtmatige bijdrage wordt verlaagd met de totale waarde van dit huurcontract.
• De Aw geeft WNF een waarschuwing. Indien WNF in de toekomst zich tot onrechtmatige uitbetalingen inzake leefbaarheid verplicht, zal de Aw stevig interveniëren;
• Bestuur en RvC zullen de huidige leefbaarheidsregeling van WNF expliciet toetsen aan de regelgeving in Woningwet en BTIV. De Aw zal de notitie met bevindingen en eventuele voorgestelde aanpassingen van de regeling (gesteund door RvC en bestuur) uiterlijk 1 april 2021 ontvangen.
Toezichtafspraak
De Aw maakt de volgende toezichtafspraak met u:
• De Aw zal een Governance Inspectie plannen in het tweede kwartaal van 2021. Daarin zal de compliance van WNF aan de regelgeving in het algemeen, en leefbaarheid in het bijzonder, punt van aandacht zijn.
Ons kenmerk H489184
Voorgaande beoordelingen
In de oordeelsbrief 2019 van 19 december 2019 maakte ik de volgende toezichtafspraak met u:
• De Aw zal begin 2020 een toezichts-/kennismakingsgesprek plannen. In dat gesprek zal onder andere worden ingegaan op leefbaarheid en de actuele stand van zaken met betrekking tot risicomanagement.
Op 19 februari 2020 heeft de Aw een toezichtgesprek met u gevoerd op het ILT- kantoor Zwolle. Wij hebben daar gesproken over de door WNF aangepaste
portefeuillestrategie en de stand van zaken met betrekking tot risicomanagement.
De aangepaste portefeuillestrategie leidt ertoe dat WNF in de prognoseperiode aan alle ratio’s van het gezamenlijk beoordelingskader Aw/WSW zal gaan voldoen.
Het gesprek gaf de Aw het beeld dat het risicomanagement goed wordt opgepakt.
Ten aanzien van de leefbaarheidskwestie gaf u aan druk in gesprek te zijn met besturen van de MFC’s om te komen tot een oplossing. Wij spraken daarom af dat Wonen Noordwest Friesland (WNF) ervoor zorg draagt dat de onrechtmatige situatie per 1 juni 2020 zal zijn beëindigd. De Aw heeft deze afspraak per brief van 3 maart 2020 bevestigd.
Rechtmatigheid: bijdragen leefbaarheid
Onder verantwoordelijkheid van het vorig bestuur zijn in het kader van
leefbaarheid bijdragen vanuit WNF toegezegd voor de realisatie van MFC’s in vier verschillende dorpen. Voor 2 MFC’s zijn deze bijdragen reeds uitbetaald.
De Aw heeft geconstateerd en u gemeld dat deze bijdragen onrechtmatig zijn. Het huidig bestuur werkt constructief mee aan een oplossing maar heeft de Aw
gemeld dat de datum van 1 juni 2020 niet haalbaar is. De Aw heeft, gezien de complexiteit van het dossier hier begrip voor en is sindsdien met u in gesprek.
Verlagen van de omvang van de onrechtmatige bijdragen
Voor 2 MFC’s zijn de toegezegde (onrechtmatige) bijdragen nog niet uitbetaald.
De Aw heeft u aangegeven dat via de weg van een gebruiksvergoeding op basis van een 20-jarig huurcontract, een deel van de toegezegde bijdrage omgevormd kan worden tot een wel rechtmatige getotaliseerde gebruiksvergoeding. U heeft aangegeven dat de besturen van de betreffende MFC’s bereid zijn een 20-jarig huurcontract aan te gaan waarmee een verlaging van de onrechtmatige bijdrage mogelijk is. De Aw legt u de volgende interventies op:
• WNF komt met de besturen van de betreffende MFC’s een 20-jarig huurcontract overeen voor de huur van ruimte in het MFC;
• De toegezegde onrechtmatige bijdrage wordt verlaagd met de totale waarde van dit huurcontract. De waarde van het huurcontract is gelijk aan 20 maal de aanvangsjaarhuur, zoals die in het huurcontract is opgenomen. De waarden van de huurcontracten zijn daarmee als volgt:
o MFC Tzum € 10.000 o MFC Berltsum € 32.500 Restant onrechtmatige bijdragen
Na uitvoering van bovengenoemde interventies resteert nog een totale onrechtmatige bijdragen leefbaarheid, bestaand uit de volgende elementen.
• De reeds uitbetaalde bijdragen aan 2 MFC’s
• De restant toegezegde maar nog niet uitbetaalde bijdragen voor 2 MFC’s die verlaagd zijn als gevolg van de aangegane huurcontracten.
De Aw heeft WNF gevraagd haar juridische positie, ten aanzien van het
terugvorderen van de onrechtmatige bijdragen, te onderzoeken en deze analyse
Ons kenmerk H489184
Beslissing
Uit het voorgaande volgt dat sprake is van onrechtmatige toegezegde en uitbetaalde bedragen door WNF. Op grond van de Woningwet zou de Aw tot handhaving moeten overgaan. Deze handhaving bevat twee elementen:
• Het opleggen van de terugvordering van de reeds uitbetaalde bedragen bij de betreffende MFC’s;
• Het verbieden van de uitbetaling van de restant toegezegde bedragen bij de betreffende MFC’s.
De Aw weegt in haar beslissing mee dat de schade als gevolg handhavend optreden naar verwachting groter is dan de schade van het onrechtmatig
handelen door WNF Zelf. WNF heeft de Aw voldoende aannemelijk kunnen maken dat haar juridische positie zodanig is dat de kans dat zij bedragen succesvol kan terugvorderen, dan wel niet gehouden zou zijn tot uitbetaling, gering is.
In een worstcasescenario zou WNF aanzienlijke juridische kosten maken zonder dat zij maar iets van de onrechtmatige bijdragen terugziet.
Belangrijk in deze casus is dat WNF leefbaarheidsbeleid had opgesteld met als specifiek onderdeel “Multifunctionele centra/dorpshuizen”. In dit beleid werden voorwaarden gehecht aan het toekennen van de geldbedragen. Deze regeling is publiek bekend want stond op de website van WNF. Deze omstandigheden maken dat, ondanks dat de bijdragen tegen wettelijke bepalingen indruisen, de besturen van MFC’s zich zeer waarschijnlijk kunnen beroepen op het feit dat ze te goeder trouw waren.
Op grond van bovenstaande overwegingen besluit de Aw als volgt:
• De Aw zal niet handhaven op de onterecht uitbetaalde bedragen door WNF. De Aw zal WNF niet opleggen de bedragen terug te vorderen. Het betreft hier de volgende bijdragen:
o Bijdrage bestuur MFC Sint Jacobiparochie € 65.200 o Bijdrage bestuur MFC Vrouwenparochie € 35.902
• De Aw zal niet handhavend optreden tegen de uitbetaling van de
resterende onrechtmatige toegezegde bijdragen. Voorwaarde hierbij is dat WNF onrechtmatige bijdragen verminderd met de waarde van de
eerdergenoemde huurcontracten van de MFC’s. Na verrekening met de huurcontracten resteren de volgende onrechtmatige uit te betalen bijdragen:
o Bijdrage bestuur MFC Tzum € 14.500 o Bijdrage bestuur MFC Berltsum € 42.500 De Aw legt u wel de volgende interventies op:
• De Aw geeft WNF een waarschuwing. Indien WNF in de toekomst zich tot onrechtmatige uitbetalingen inzake leefbaarheid verplicht, zal de Aw stevig interveniëren;
• Bestuur en RvC zullen de huidige leefbaarheidsregeling van WNF expliciet toetsen aan de regelgeving in Woningwet en BTIV. De Aw zal de notitie met bevindingen en eventuele voorgestelde aanpassingen van de regeling (gesteund door RvC en bestuur) uiterlijk 1 april 2021 ontvangen.
Ons kenmerk H489184
Tot slot
Ik verzoek u deze brief te delen met uw Raad van Commissarissen. Tevens verzoek ik u de voor uw organisatie relevante stakeholders over de inhoud van deze toezichtbrief te informeren. Tot slot wijs ik u er nog op dat de Aw deze toezichtbrief publiceert op haar website.
Voor nadere informatie kunt u contact met mij opnemen.
Hoogachtend,
SENIOR INSPECTEUR /AUTORITEIT WONINGCORPORATIES,
