Design Charles & Ray Eames - Hang it all © VitraDesign Charles & Ray Eames - Hang it all © Vitra
Mobiliteit tijdens de latere loopbaan
Succesvoorwaarden van beleidsmodellen en goede praktijken
Montserrat González Garibay 07/02/2013
Inhoud
• Vraagstelling
• Aanpak
• Kader
• Bevindingen en beleidslessen
• Beleidsaanbevelingen
Vraagstelling
07-02-2013 3
Bron: European Commission. DG Employment Social Affairs and Equal Opportunities, 2010; OECD, 2011, 2012 0
10 20 30 40 50 60
BE VL NL FIN VK
Aandeel tewerkgestelden in de leeftijdsgroep 55-64 jaar
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
BE VL NL FIN VK
Gemiddelde loopbaanduur (jaren)
Arbeidsmobiliteit van de werkenden
10 15 20 25 30 35 40
55 60 65 70 75 80
Werkzaamheidsgraad van de 15-64-jarigen Aandeel van 15-64-jarige loontrekkenden met minder dan twee jaar functie-anciënniteit
Beroepsmobiliteit en werkzaamheidsgraad in 2006
0 20 40 60 80 100
NL DK UK IE ES FI GR SE DE AT FR PT IT LU BE
Minder dan 2 jaar Meer dan 8 jaar
Functie-anciënniteit van 55-64-jarigen in 2006 (procenten van het totaal)
Bron: EC; NBB (2008)
ES
AT
BE
DE
DK
FI
FR
GR
IE
IT
LU
NL
PT
SE UK
Vraagstelling
Is er een mobiliteitsbeleid nodig in Vlaanderen?
Met welke doeleinden?
In welke gevallen?
07-02-2013 5
Vrijwillige mobiliteit
Langere loopbanen
?
Aanpak
• Literatuurstudie
– Mobiliteitsbarrières tijdens de latere loopbaan – Mobiliteitsregimes
– Beleidsinstrumenten
• Cases:
– Regimes: NL, UK, Finland
– Concrete maatregelen: SE, FR, JP, VS
• Beleidsaanbevelingen
– Terugkoppeling aan Vlaamse context – Aanbevelingen
Kader
• Instituties mobiliteit
– Dus belang van de context: niet zomaar beleidsmaatregelen overnemen!
• Welke instituties?
– Typologie van regimes obv kenmerken van de context: systeem van arbeidsbetrekkingen, pensioenstelsel, opbouw van competenties, arbeidsmarktbeleid
07-02-2013 7
Kader
VK Liberaal
NL
Conservatief
FIN Sociaal- democratisch
VL/BE Conservatief
Competenties zijn individuele
verantwoordelijkheid
Competenties zijn de verantwoordelijkheid van de sociale
partners
Competenties
verschaft zowel door overheid als sociale partners
Rol van overheid en sociale partners bij opbouw van
competenties Soepele
ontslagbescherming
Gemiddelde
ontslagbescherming
Gemiddelde
ontslagbescherming
Hoge
ontslagbescherming
Geen vervroegde uittrede en pensioenrechten transfereerbaar
Pensioenleeftijd opgetrokken, geen vervroegde uittrede
Flexibele
pensioenleeftijd (63- 68), geen vervroegde uittrede
Vervroegde uittrede (beperkt) mogelijk
Actief
arbeidsmarktbeleid
Actief
arbeidsmarktbeleid;
WG mede
verantwoordelijk voor ongeschiktheid
Focus op
inkomensvervanging
Focus op
inkomensvervanging;
evolutie naar actief arbeidsmarktbeleid
Bevindingen - Nederland
07-02-2013 9
Pensioen leeftijd
↑
Ontslag bescherming
+/-
Skills – sociale
partners ALMPs
SER- advies rond mobiliteit
Vitaliteitspakket (rugzakje) Tweede
Loopbaanbeleid
Loopbaanproject Bouw
Beleidslessen - Nederland
07-02-2013 10
- Nood aan diepgaande reflectie door zowel overheid als sociale partners mbt mobiliteit
- Combinatie van zachte en harde beleidsmaatregelen
- Initiatieven mbt intersectorale mobiliteit
Bevindingen - VK
07-02-2013 11
Pensioen leeftijd
↑
Ontslag bescherming
-
Skills –
individu Scotland Careers ALMPs
Train to Gain
Union Learning Representatives
Beleidslessen - VK
07-02-2013 12
- Gedifferentieerde effecten van maatregelen op de mobiliteit van verschillende maatschappelijke
groepen
- Mobiliteit tijdens de latere loopbaan is geen
noodzakelijke voorwaarde voor langere loopbanen - Nood aan gegevens en betrouwbaar onderzoek om
mobiliteit goed te kunnen inschatten
Bevindingen - Finland
07-02-2013 13
Pensioen leeftijd
=
Ontslag bescherming
+
Skills – Tripartiet
AM:
inkomens behoud Work Ability:
geïntegreerde visie FINPAW:
employability
Noste:
laagopgeleide volwassenen (>40)
VETO:
employability
TYKES: Kwaliteit op de werkvloer
Beleidslessen - Finland
07-02-2013 14
- Nood aan coördinatie doorheen verschillende
beleidsdomeinen: arbeidsgeneeskunde, onderzoek, pensioenen…
- In afwezigheid van “harde” maatregelen zijn zachte instrumenten ook mogelijk
- Mobiliteit is geen noodzakelijke component bij
beleid mbt oudere werknemers. Ook rol van Work Ability
Bevindingen - algemeen
07-02-2013 15
• Mobiliteit is geen doel maar een middel
• Mobiliteit is niet de enige weg naar langere loopbanen
– Nut van mobiliteit voor sectoren met vroegtijdige uitstroom
• Mix van harde en zachte maatregelen
Beleidsaanbevelingen
• Nood aan een mobiliteitsvisie
• Nood aan intersectorale mobiliteit
• Nood aan een adequate instrumentenmix
Beleidsaanbevelingen – mobiliteitsvisie
07-02-2013 17
• Nood aan richting: ontwikkeling van een visie rond mobiliteit (SER-advies)
– Betrokkenheid van alle actoren (ook VDAB, ESF…) – Duidelijke definitie
– Wiens verantwoordelijkheid?
– Overzicht van bestaande instrumenten (“mobiliteitstoets”)
• Maar…
– Loopbanen vallen niet zomaar te veranderen
– Mobiliteit leidt niet noodzakelijk tot een verbetering van de positie van de werknemers
Beleidsaanbevelingen – intersectorale mobiliteit
• Intersectorale mobiliteit kan een oplossing bieden voor lage uittredeleeftijd
– Nood aan regisseur
– Nood aan aandacht voor opleiding
– Niet voor alle sectoren
Beleidsaanbevelingen – instrumentenmix
07-02-2013 19
• Gerichte maatregelen zijn niet altijd nodig
• Cruciale rol van vakbonden
• Meer aandacht nodig voor zware beroepen - Mobiliteit als middel
- Belang van preventie
• Belang van coördinatie
• Mix harde-zachte maatregelen (cf. loopbaanrugzakje, Work Ability)
