V erschijnt w e ke lijks m e t u itzo n de ring v a n d e recespe riod e s van de T w e e de -K a m e r d e r S ta te n -G e ne ra al. U itgave van de H aya van S om e re nstich tin g; w a arin o pg e n om e n de m e de d e lin g en van h et h oo fdb e stu u r van de V VD. De in ho udelijke v e ran tw o o rd e lijkh e id beru st bij de o n d e rte ke na a rs v a n de b ijd ra ge n ; d e fra ctie s en het hoofdbestuur.
2 o k to b e r 1 9 87
nummer 166
redactie: d rs L.M .L.H .A . H erm ans, H.F. H e ijm ans, F.A. W ijse nb e ek; o rg a n isa tie : mr. H.J. Lutke Schipholt; a b o n n e m e n te n a d m in is tratie/re d a ctie a d re s : P ostbus 30836, 2 500 G V 's-G ra ve n ha g e, tel. 070-61 41 21; a b o n n em entsgeld: ƒ 5 0 ,- p er ja a r; v o rm g ev in g en d ruk : Hofstad D rukte ch nie k bv, Zoe te rm e e r.
Uit de Tweede Kamer
Enkele passages u it tle inleiding van
dr. R. W. de Korte
in Voorschoten op woensdag 23 september 1987
De spreekbeurt van de heer De Korte stond in het teken van economische groei en daaraan verwante punten.
Algemeen
Groei is belangrijk. Dat wordt tegenwoordig - geluk kig - weer in brede kring onderkend. U weet dat dat wel eens anders is geweest, in de jaren 70 werd het maatschap pelijk klimaat steeds minder groeigezind. Door sommigen werd de 'nulgroei' tot doelstelling van het sociaal-economi- sche beleid verheven. De diepe recessie, begin jaren '80 heeft echter op pijnlijke wijze duidelijk gemaakt tot welke funeste economische en sociale ontwikkelingen de afwezig heid van voldoende groei leidt. Een voldoende hoog tempo van economische groei speelt dan ook een sleutelrol bij het bereiken van de door het kabinet geformuleerde beleids doelstellingen. Groei schept rendabele, duurzame banen zodat de werkloosheid kan dalen. Groei verlicht de finan ciële problematiek van de overheid zodat èn het finan cieringstekort in een veiliger vaarwater kan worden gebracht èn kan worden doorgegaan met de zo noodzake lijke lastenverlichting. Belangrijk is ook ons goed te realise ren dat bevordering en instandhouding van een schoon milieu zeer gebaat is bij groei. Juist het milieu-aspect is in het verleden aangegrepen om het streven naar economische groei in een kwaad daglicht te stellen. Bestrijding van de milieu-verontreimging is technisch mogelijk, maar vereist omvangrijke investeringen, En die investeringen komen gemakkelijker tot stand in een groeizaam klimaat. Enkele maanden geleden demonstreerde de WRR in het rapport 'Ruimte voor groei’ dat bij een groeitempo van circa 4% per jaar op middellange termijn de belangrijkste doelstellingen van volledige werkgelegenheid en van milieubeleid heel goed samen te bereiken zijn. Kortom, ook milieu-bescher- ming is gediend met een bevredigend groeitempo.
Concurrentiepositie van Nederland
Onze concurrentiepositie is - gemeten in loonkosten per eenheid produkt in de verwerkende industrie - ten opzichte van onze OESO-concurrenten thans weer vergelijk baar met die in de eerste helft van de jaren '60. Het in de loop van de jaren '70 opgetreden verlies van marktaandeel op de wereldmarkt, heeft onze export dan ook in enkele jaren weer meer dan goedgemaakt. Het rendementsherstel is gepaard gegaan met een verbetering van de verzwakte vermogenspositie van het bedrijfsleven; de solvabiliteit is thans weer aangeland op het niveau van 1970.
Datzelfde geldt voor de investeringsniveaus in onder nemingen. Vooral in de industrie is het mvesteringsherstel fors geweest. De investeringen in vaste activa in deze bedrijfstak belopen dit jaar circa 20% van de bruto toege voegde waarde; dat is ongeveer evenveel als in de jaren
1960-1965. Die vernieuwing en uitbreiding van de produk- tiecapaciteit heeft ook geleid tot een groei van de werkgele genheid, waarmee we internationaal goed voor de dag kunnen komen.
In de jaren 1985 tot en met 1987 bedraagt de groei van de werkgelegenheid (in personen) bijna 2% per jaar. In de EG als geheel is dat veel minder: slechts zo’n per jaar.
„Centres of excellence”
Voor het verkrijgen van meer kennis is het weten schappelijk onderzoek in de collectieve sector mede bepa lend. In mijn visie moeten we streven naar een aantal „Cen tres of excellence” met hoogwaardige opleidingen waar toponderzoek verricht wordt. Deze instellingen moeten toponderzoekers voor het bedrijfsleven afleveren en omge keerd zullen toponderzoekers uit de marktsector dan bereid zijn voor korte of langere tijd aan een universiteit te werken. De voorgenomen vergroting van de autonomie is een stap naar mindere regulering en meer flexibiliteit op universitei- ten. Verdergaande stappen zijn mijns inziens nodig. Zo is er meer ruimte nodig voor beloningsdifferentiatie om excel lente medewerkers te kunnen aantrekken.
Perspectief in de komende jaren/Op weg naar jaren ne gentig
Groei is van doorslaggevende betekenis bij het al of niet bereiken van de beleidsdoelstellingen met betrekking tot werkloosheid, overheidsfinanciën en collectieve lasten druk. Ik heb geschetst hoe onze economie na een periode van snelle groei in de jaren '70 stagneerde. De fundamentele wijziging van beleid in de afgelopen jaren heeft die stagna tie doorbroken. Heeft de economie weer op het juiste spoor gebracht. Het komt er nu op aan die opgaande lijn vast te houden en ons niet van de wijs te laten brengen door de tegenvallende vooruitzichten voor 1988.
1 6 6 - 2
conjunctuur moet het mogelijk zijn m de jaren ’89 en ’90 dicht in de buurt te komen van de in het regeeraccoord veronder stelde produktiegroei van 2i% per jaar. In de jaren daarna kan bij voortzetting van onze huidige binnenlandse inspan ningen en als het internationale tij niet tegenzit, de produk tiegroei hoger uitkomen. Voor alles moet echter duidelijk zijn dat groei met vanzelf komt. G roei vereist inspanningen,
discipline en uithoudingsvermogen van w erknem ers, w erk gevers, kabin et en parlem ent! D e kost gaat voor d e baat.
Enige punten u it de spreekbeurt van
fractievoorzitter Voorhoeve
in Rotterdam op 25 september 1987
1. Overleg sociale panters
De roep van een deel van de vakbeweging om forse loonstijgingen is niet gerechtvaardigd en met verantwoord. De koopkracht voor de werknemers ontwikkelt zich gunstig in 1988! Loonkostenmatiging is het beste instrument om de werkgelegenheid te bevorderen en werkloosheid te bestrij den. Een loonkostenstijging van 2-3i%, zoals door sommige FNV-bonden wordt bepleit, zou de werkloosheid in ons land op termijn vergroten en dient dus vermeden te worden. Nieuwe werkgelegenheid ligt vooral in de export en de dienstensector. Beide zijn ze gevoelig voor loonkostenverho gingen. Als de werknemers hun looneisen matigen, mag ook van de werkgevers een constructieve houding worden ver wacht ten opzichte van specifieke werkgelegenheidsbevor- derende maatregelen. Zowel werknemers als werkgevers dragen een grote verantwoordelijkheid voor de ontwikke ling van de werkgelegenheid. Beide doet er goed aan, de loonkostenontwikkeling in 1988 sterk te matigen.
2. Begrotingsdiscipline
In het verleden is het begrotingsbeheer soms ontoe reikend geweest. De overschrijdingen waren te groot, en traden te laat aan het daglicht. Sommige departementen hebben in het verleden hun overschrijdingen te makkelijk op de rijksbegrotmg (dus andere departementen en het financieringstekort) afgewenteld. Maatregelen tegen overschrijdingen werden vaak te laat genomen. Het volgende is te overwegen:
a. De Voorjaarsnota wordt vervroegd van juni naar de Paas tijd. Alle overschrijdingen dienen dan vóór mei geheel gecompenseerd te zijn.
b. Er worden geen beleidsintensiveringen meer toegestaan zonder dat eerst de dekking geregeld is.
c. Alle departementen krijgen een plafondbegroting en moeten m principe zelf hun overschrijdingen en tegenval lers compenseren. Afwenteling van exogene tegenvallers kan alleen, onder strikte voorwaarden, in een beperkt aantal gevallen.
d. Departementale meevallers dienen bij de Ministerraad te worden mgeleverd teneinde onder andere exogene tegenvallers te kunnen financieren.
W inkelsluitingswet
Op 10 juli heeft het Kabinet het standpunt inzake een wijziging van de winkelsluitingswet aan de Tweede Kamer doen toekomen. De maatschappelijke ontwikkelingen en de
gewijzigde opvattingen over de rol van de centrale overheid ten aanzien van regelgeving maken aanpassingen onont koombaar.
De brief waarin de beleidsvoornemens omschreven staan is ondertekend door staatssecretaris Evenhuis en door minister De Komng. De beoogde flexibiliteit in openingstij den van winkels zou naar de opvatting van het kabinet het beste gerealiseerd kunnen worden door middel van een middag/avondwinkel die met onbeperkt assortiment geopend mag zijn op maandag t/m zaterdag tussen 12.00 en 21.00 uur met handhaving van de maximale opemngsduur van 52 uur per week.
Het kabinet is van mening dat met dit voornemen op evenwichige wijze tegemoet wordt gekomen aan bij grote groepen levende wensen en verlangens.
Dit voornemen heeft tot gevolg gehad, dat de verdere behandeling van het initiatiefwetsvoorstel van D’66 om de winkels de mogelijkheid te geven tot 19.00 uur open te blijven heeft opgeschort. De W D heeft positief gereageerd op de kabinetsplannen,
De voorgenomen wijziging draagt bij aan een sociaal- economisch klimaat waarin ondernemers de ruimte wordt geboden om in vrijheid te kunnen beslissen over de omvang en de wijze van produceren, de prijsvorming en de markt benadering.
De reacties van de zijde van de ondernemers zijn minder positief. De representatieve ondernemersorganisa ties wijzen elke wijziging van de hand.
Onderzoek
Inmiddels is naar aanleiding van de discussie van alle kanten gestart met onderzoek.
De vaste kamercommissie voor het midden- en klein bedrijf heeft de regering gevraagd om een onafhankelijk bureau een onderzoek te laten instellen dat representatief is, onder winkeliers en winkelpersoneel naar de wensen en de mogelijkheden met betrekking tot de openingstijden van de winkels.
De consumentenbond is bezig met een onderzoek onder haar leden. Op 21 september is bekend geworden dat de regering een commissie heeft mgesteld voor toetsing van wetgevingsprojecten. Die toetsing zal plaatsvinden uit een oogpunt van terughoudend wetgevingsbeleid.
In het voorlopige werkprogramma van de commissie, die onder leiding staat van professor mr. E.M.H. Hirsch Ballm, zijn zestig projecten opgenomen waaronder de winkelsluitingswet.
Het komt verstandig voor om met een verdere discus sie over de winkelsluitingswet te wachten tot de resultaten van deze onderzoeken bekend zijn. Dit is een kwestie van enkele maanden. Het moet dan mogelijk zijn om meer gericht te discussiëren.
In de Kroniek van het Ambach/Klem- en Middenbe drijf nr. 3, 1987 werd in een artikel over de winkelsluitings wet gesteld „zij d ie kram pachtig vasthouden aan d e
b estaa n d e wmkelsluitingstijden ontkennen d e m aatsch ap p e lijke ontwikkelingen. Zij hollen achter d e veranderingen aan en zullen - als laatsten - straks z e k e r niet d e eersten zijn in d e slag om d e veran deren de consument."
(Inlichtingen bij: Broos van Erp,
Postbus 70, 5680 AB Best. Tel. 070-182885/04998-71231 Viditel 400005891
