Geloof in de politiek ll bXEJ141 J

--

-•-__.-...--_ T- -

/ ! •i I-.

DCC

NEDEfL .: F-- - PART

Geloof in de politiek ll bXEJ141 ^J

I

ID)

I

tSJEDERLANUSE

L

• J •• • - . •-'--S

• -r 'r. ^{* .•. --}

• •4 • - .•

- -

- - - •.. -'

-? - ^'t!

tw

zt

fr ',-,

Ak

•A:-• • • ^{'-, *•} i•'•,_ - •_f•• 0-'t

- • -

V:

"i

-•• -• - •. i4j- . -.

- •

-

';•- e4.. ^{- ;:-•- -}

: ^4'

Lt1TUVE \Vi\ 1)E .i(1)N(E11FJ\

(I)1t(1-\N1SViiE\R1JL1Eii) EN F)iEM()CR VilE

Woensdag 2 mei 2007 Jaargang 59 ^- Nummer 2 ISSN 0167-0786

Hoofdredacteur Paul Vereijken Eindredactie Geert Jansen (chef), Allard Altena en Paulien Horsten

Bureauredactie David Vermorken (chef), Michiel van Raaij en Mark Reijman Beeldredactie Thijs van Tol (chef) en Benjamin Derksen

Art direction Thijs van Tol

..

Drukkerij Jan Schotten Projecten Distributie TNT Post

Oplage 2000 stuks

Frequentie 5 maal per jaargang

Redactie-adres

Herengracht 38a -2511 EJ Den Haag T 070 362 2433 - F 070 361 7304 T 06 21 900 834 (hoofdredacteur) E driemaster@driemaster.com I www.driemaster.com Informatie over adverteren Paul Vereijken

T 06 21 900834

E driemaster@driemaster.com Contactgegevens van redacteuren Zijn op te vragen via

www.driemaster.com/colofon of via de hoofdredacteur.

Driemaster is voor leden en moet dus ook door leden gemaakt worden.

De redactie ziet uw bijdragen graag tegemoet.

Kopij kunt u aanleveren per e-mail op kopij©drie- master.com. De redactie behoudt zich het recht voor om artikelen zonder overleg te wijzigen, in te korten en/of niet te publiceren. Het copyright van ingestuurde kopij vervalt aan cie redactie.

Driemaster is de onafhankelijke verenigingspe- riodiek van de Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie (JOVD) Advertentietarieven zijn opvraagbaar bij de hoofdredacteur. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de hoofdredacteur op welke wijze dan ook verspreid of gekopieerd worden. Zoals vastgelegd in de Landelijke Statuten en het Redactiestatuut, bepaalt de hoofdredacteur; in samenspraak met de redactie, de redactionele formule. Hij is alleen aan de Algemene Vergadering verantwoording schuldig. De hoofdreda cteur zal niet tot plaatsing van stukken overgaan die de vereniging oneven- redig kunnen benadelen. De visie die uit de arti- kelen en interviews spreekt, is niet automatisch de visie van de JOVD als vereniging, noch de visie van het Hoofdbestuur, noch de visie van de redactie, tenzij het uitdrukkelijk is aangegeven.

Coverfoto (voorkant) ^Franklin Isabell Coverfoto (achterkant) Jeffrey Lemm

M

Sommige PvdA-Statenleden stemmen wellicht op een SP-senator om de regering links te houden, CDA'ers die de rechter- kant verkiezen zetten wellicht een kruisje achter een VVD'er.

Toch bevat deze Driemaster geen voorbe- schouwing op de komende verkiezingen.

Nee, wij vonden het eerder tijd voor een portie bezinning. Een tijd waarin de mega- foondemocratie, zoals journalist Paul van der Steen het in de Limburgse dagbla- den omschreef, vaker dan eens oplaait, is een tijd voor rust. Zo zet bestuurskundige Klaartje Peters u aan het denken over de organisatie en het functioneren van de Sta- ten (pagina 6). Ook vroegen wij ons af of met het toetreden van de ChristenUnie in de regering en een aantal christelijke pun- ten in het regeerakkoord religie in de poli- tiek een flinke opkomst heeft beleefd; het antwoord leest u op pagina 14. Een paar bladzijden verder leest u hoe christelijk de voorzitter van PerspectieF (ChristenUnie- jongeren), Rogier Havelaar, is. Redacteur Mark Reijman schreef een liberale herbe- zinning (pagina 21). Tel daar nog de nodige andere artikelen bij op en u heeft uw vrije middag of avond gevuld met stevige be- zinning.

In het kader van rust en stevig denkwerk wil ik overigens nog iets met u delen. Het zal u misschien verrassen, maar als u het aan mij vraagt kunnen de liberalen in de politiek nog wat leren van de ChristenUnie.

Dan heb ik hot niet over de politieke in.

houd ^- ik zou niet durven ^- maar over hei spel en de knikkers. Vooral aan de rechter- kant van het politieke spectrum bemerkte ik in de afgelopen Kamerdebatten nog we eons wat van die zogenaamde schreeuwe- righeid. Nu sta ik daar bij sommige poliJci niet van te kijken. Maar als Fred Toeven van mening is dat een moord die gepleege is door een tbs'er de samenleving "op haai grondvesten heeft laten trillen", vraag ik mij toch af wat je zegt als er écht wat aar de hand is. Ik dacht toch dat ook de VVD van mening was dat het om de inhoud ging en niet wilde vervallen in een populistische toon. Hoe dan ook, de bescheidenheid var de ChristenUnie zou de liberalen, en som-

mige politici in het bijzonder, sieren. Ik ben namelijk nog altijd van mening dat je de kiezer niet voor je wint door zo hard moge lijk van de daken te schreeuwen, maar dal de kiezer zijn keuze bepaalt aan de hand van zaken die hem echt raken. En geloof me, de kiezer at op de avond dat die tbs'er een ander het leven ontnam gewoon zijn bord leeg.

Vanzelfsprekend zijn er ook liberalen die het politieke spel wel met rust en beschei- denheid weten te spelen. Laetitia Griffith en Henk Kamp om er maar eens twee te noemen. Wellicht is een cursus bezinning gegeven door bovengenoemde dame en heer dan ook voldoende.

Als u het trouwens oneens bent met mij ol met de mening die uit een van de vele an- dere artikelen in dit blad blijkt, laat u clan vooral horen. Om in de christelijkheden te blijven: wij schrijven geen Bijbelse waar- heden. Reacties zijn meer dan welkom.

Overigens ook als u zich wel achter ^oflZt mening schaart.

Paul Vereijken I Hoofdredacteur

21 DRIEMASTER NUMMER 2- MEI 2007

9

2

TIE: OVER DE M.)OD-

ZKVNVERSCli IL

COIJI\1\ L NL EN SE1'Z

10

\(ARZITTERSWOORD

17

24

1 '1

I .L ( 011.I\I1\ HKOFA 1)1 \ FITH

C) 4)

4T) PROFIEL

2 i) BOEKRECENSIE

2 1

28 ti

en t€

Naar- kom.

onze.

.e in-

... , (

118 'GELOOF EN POLITIEK MOET JE NIET SCHEIDEN'

r het

I

erkte

uwe- olitici

even eegd haar

6

ag ik

t aan PRO\ 11\CIE?

WO Bestuurskundige Klaartje Peters I ging over de Provinciale Staten.

ische J van

som-

8

ben RACk TO THE FUTURE

e de Verslag van het congres in Berg en

roge- Dal.

er dat

hand 4

elool

-izijn

chei- ndie

riff ith

ee te

ining

ie en

21

\.\i\ (.( )IYDl E.NST

Mij al De vrijheid van godsdienst onder e an-

de loep.

i dan

26

NUMMER 2- MEI 2007 DRIEMASTER 13

Partijbaronnen ga aan het werk!

S!

B

DOOR Paul Laane en Simon Setz

Wij zullen in dit stuk niet het kabinetsbeleid gaan afkraken. Wel willen wij het hebben over één van de weinige punten die het kabinet wel heeft begrepen, namelijk dat vrijheden en rechten samengaan met verantwoordelijkheden. Als ouwe lullen en mo- raalridders van de vereniging gaan wij jullie daar op wijzen.

De JOVD loopt sinds haar oprichting al voor op het kabinetsbe- leid. Zij vindt al jaren dat afdelingen beter in staat zijn om rechten van haar leden te vertegenwoordigen dan de individuele leden zelf. Wat afdelingen de laatste tijd echter wel zijn vergeten is dat hierbij verantwoordelijkheden horen. Een aantal verantwoorde- lijkheden van de afdelingen hebben wij de laatste tijd gemist en zullen wij hier kort noemen.

Als afdelingsbestuur vertegenwoordig je de afdeling. De leden van de afdeling moeten natuurlijk wel de kans hebben om jou als vertegenwoordiger te vertellen wat zij vinden. Voor een Alge- mene Leden Vergadering (ALV) moeten afdelingsvertegenwoor- digers dus met de afdeling discussiëren over de punten die op de ALV worden behandeld. Bereid eon landelijke ALV dus voor.

Discussie met het Hoofdbestuur is bedoeld als discussiepunt:

het is geen vragenuurtje. Toch weerhoudt dit weinigen ervan om hot wel als een vragenuurtje te gebruiken. Indien je vragen aan het Hoofdbestuur hebt, stel ze dan van tevoren. Het Hoofd- bestuur is geen onneembare vesting die je niet per e-mail of telefoon vragen zou kunnen stellen. De discussie op de ALV is bedoeld als moment waarop je met het Hoofdbestuur kunt wis- selen van gedachten over het gevoerde of nog te voeren beleid.

Het is niet het moment om feiten te verifiëren of om logistieke afdelingszaken te regelen.

De vertegenwoordigers van de afdelingen, die de stemmingen op de ALV's domineren, hebben ook de verantwoordelijkheid om input te leveren in de discussies op de ALV's. Het rustig wachten tot de discussie is afgelopen om vervolgens te gaan stemmen is niet alleen taf, het is ook een vorm van minachting voor diegene die wel de energie hebben gestoken in het maken van een voor-

stel of die zich bijvoorbeeld verkiesbaar stellen.

Ook zie je veel dat mensen naar de microfoon lopen een vraag stellen maar vervolgens totaal niet doorgaan op het moment dat er een slecht of incorrect antwoord komt. Het is alsof het stellen van de vraag belangrijker wordt gevonden dan het antwoord. ie vraagt je dan ook af wat nu eigenlijk de gedachte is achter een, op die wijze, gestelde vraag.

De A6, het overleg tussen de zes grootste afdelingen van cie JOVD, heeft zeker nut. Het zorgt voor een sterke afdelingsme- ning en geeft het Hoofdbestuur niet de mogelijkheid om verdeel- en-heerspolitiek te bedrijven ten opzichte van de afdelingen. Ook de belangen van kleine afdelingen zijn hierbij gebaad, omdat de belangen van grote en kleine afdelingen niet wezenlijk verschil- lend zijn van elkaar. Een vooroverleg zoals de A6, moet er niet toe leiden dat de discussie op de ALV niet meer gevoerd wordt.

Het getuigt van een grote arrogantie wanneer de A6 haar mening van tevoren bepaalt en vervolgens op de ALV stemt zoals zij be- paald hebben zonder dat er op de ALV een discussie is geweest op dat punt of dat zij deze discussie aan zich voorbij hebben laten gaan.

Om je verantwoordelijkheid te kunnen nemen is enige basisken- nis nodig. Men heeft nog nooit het reglement van orde voor ce Algemene Vergadering gezien en als dit wel het geval is wordt hier niet naar gehandeld. Dit terwijl je van een afdelingsbestuur- der die daar vanuit zijn functie zit, wel enige professionaliteit mag verwachten. Zeker nu de afdelingen tegen one man one vote' hebben gestemd en dus bewust voor het behoud van de afde- lingsverantwoordelijkheid hebben gestemd mag verwacht wor- den dat zij deze verantwoordelijkheid nemen.

Ook het wegstemmen van verkiesbare personen brengt een ver- antwoordelijkheid met zich mee. Als ALV heb je het recht ore mensen niet te kiezen, maar moet je je ook beseffen wat de ge- volgen daarvan zijn. Het niet verkiezen van Hoofdbestuurders, zoals op de laatste ALV is gebeurd, is een recht van de ALV.

Dit ontkennen wij niet. Verbazingwekkend is dat de afdelingen, die dit al lang van tevoren zien aankomen, niet voor, tijdens, of na de ALV met een oplossing komen. Zelfs nu, maanden na de bewuste ALV, hebben de afdelingen hun verantwoordelijkheid op dit punt niet genomen. Voor de afgelopen JAV stonden immers geen Hoofdbestuurders gekandideerd. Dit terwijl het huidige Hoofdbestuur met drie mensen de klus moet klaren.

Paul Laane is ondermeer Oud-Landelijk Voorzitter Simon Setz is ondermeer voormalig Landelijk Penningmeester en is nu voorzitter van de afdeling Markermeer

Svrnposii.uie \'Iilieu, l'slarkl en Moraal" ^. 25 nici ^- Utrecht

De resoluties van het Politiek Commissariaat Duurzaamheid zijn vrijdag 25 mei wordt er een symposium georganiseerd over dit tijdens het voorjaarscongres vastgesteld. Hiermee is de discus- onderwerp in Utrecht. WIJ jij je steentje bijdragen aan de mening sie omtrent "Milieu, Markt en Moraal" nog niet ten einde en op van de JOVD? Geef je dan op via www.jovd.nl/duurzaamheid

Kom ^{naar hel} Politiek & Filosofisch Veekeiid 01) 2 ^cii 3 juni op ^Liet Algemeen Seerelariaat in Dcii Haag Kijk voor meer informatie of om je op te geven op www.jovd.nl

4 1 DRIEMASTER NUMMER 2 - MEI 2007

JON(;EREN ORC V\ [s VIIE \1IIJ I-I Eli) EN I)EMOCRkTIE

Post- en bezoekadres Herengracht 38a 2511 EJ Den Haag T 070 362 2433 F0703617304 E-mail info@jovd.nl Website www.iovd.nl

et voorjaarscongres ligt alweer achter ons en ik denk dat een bedankje aan de projectgroep en de auditor zeker op zijn plaats is. Arris, Marloes, Alexander, Ladan, Anelien en Ingrid, jullie hebben fantastisch werk verricht en kunnen trots zijn op het eindresultaat!

Tijdens het voorjaarscongres is ook de Grand Prix Hans Wiegel uitgereikt aan de Politiek Commissaris Duurzaamheid, Saskia Troy. De Grand Prix Hans Wiegel

- sen sigarenknipper ^- is bedoeld voor de JOVD'er die de beste bijdrage heeft gele- verd aan de politieke discussie binnen de vereniging. De leden hebben uit drie nomi- naLies een winnaar gekozen: Des Indesbe- rarLd 'Milieu, Markt en Moraal'. Saskia heeft naar aanleiding van dit Des Indesberaad sar':len met de werkgroep een interessant trEect opgezet dat nog steeds loopt. Zo zijn er afgelopen congres twee resoluties vast- gesLeld en zal er op 25 mei een symposium worden gehouden over dit onderwerp. Na afloop van dit symposium zal er een notitie worden geschreven die in het najaar op het congres behandeld zal worden.

Duurzaamheid is tegenwoordig een hot 'ten-i, Oud-Landelijk Voorzitter Ed Nijpels verLcondigde in de jaren negentig al dat mi- lieu niet alleen voor geitenwollen-sokken- types is, maar dat het iedereen aangaat.

Binnen de liberale filosofie is er ook meer dan genoeg ruimte om kaders te stellen die duurzame ontwikkeling mogelijk maken.

John Locke gaf al aan dat ieder individu het rechi heeft op maximale vrijheid bij het in- Vullen van het eigen leven. Hij maakte hier echter wel de kanttekening bij dat als het gaat om de natuur, ieder individu gebruik mac maken van de natuur, mits er voldoen- de, van dezelfde kwaliteit, overblijft voor anderen Dit kwam voort uit het principe dat de vrijheid van een individu ophoudt Waar de _vrijheid van een ander individu be- gint, John Stuart Mill verdedigt de soeverei- niteit over eigen lichaam en geest. Om dit

te waarborgen is het van essentieel belang dat individuen de beschikking hebben over de basisvoorwaarden om in leven te blijven.

Vervuiling zou bedreigend zijn voor de vi- tale welzijnsbelangen van de mens en zou dan ook voorkomen moeten worden. Men zal dan ook zorgvuldig en verantwoord om moeten gaan met de aarde en haar natuur- lijke hulpbronnen.

Hoewel zorgvuldig en verantwoord han- delen impliceert dat er niet meer geconsu- meerd moet worden dan nodig is, betekent dit niet dat consuminderen' de oplossing is. Er zal juist gekeken moeten worden naar innovatieve oplossingen die ervoor zorgen dat hulpbronnen efficiënter gebruikt kunnen worden. Dit heeft als bijkomend voordeel dat door de efficiëntere inzet van hulpbron- nen de kosten van de producten gedrukt kunnen worden. Duurzame innovatie zal dan ook economische groei stimuleren wat een betere internationale concurrentieposi- tie oplevert en de kenniseconomie naar een hoger niveau zal brengen.

Het project van het Nuon Solar Team, dat tot drie keer toe de World Solar Challenge won met zijn vernieuwende technologieën, is een goed voorbeeld dat aangeeft dat Ne- derland in staat is met kop en schouders boven andere landen uit te steken. Boven- dien toont het aan dat er mogelijkheden zijn om duurzaam energie te verbruiken. Hoe- wel milieubeleid een mondiale aanpak ver- eist, is het uitstekend mogelijk om als klein kikkerlandje een voortrekkersrol te vervul- len in de ontwikkeling van een duurzaam milieubeleid.

Op het congres is gebleken dat duurzaam- heid bij uitstek een liberaal thema is en door de JOVD ondersteund wordt. Laten wij libe- ralen dan ook onze kop boven het maaiveld uit durven steken en marktleider worden op het gebied van duurzaamheidbeleid!

Sabine Koebrugge I Landelijk Voorzitter

ItO()FDBESTL'L 11 Landelijk Voorzitter S.A. (Sabine) Koebrugge E sabine.koebrugge@jovd.nl T 06 ^- 51 578 763

Algemeen Secretaris (wnd.) C.C.E. (Ingrid) Jansen E ingrid.jansen@iovd.nl T 06 ^- 46 603 592

Landelijk Penningmeester (wnd.) J.J.W. (Jan) van Run

E jan.van.run@jovd.nl T 06 ^- 28 484 107

Algemeen Bestuurslid Internationaal en Vorming & Scholing

J.J.W. (Jan) van Run E jan.van.run©jovd.nl T06-28 484 107

Algemeen Bestuurslid Organisatie en Promotie & Ledenwerving

C.C.E. (Ingrid) Jansen E ingrid.iansen@jovd.nl T 06 - 46 603 592

NUMMER 2- MEI 2007 DRIEMASTER 1 5

De opkoiiist bij de afgelopen Provinciale Statenverkiezingen was niet, om over naar lui is c schrijven. Tijd \o(I)r verandering? Bestuurskundige Klaarije Peters geefl haar visie,

Hoe verander je de provincie?

D

DOOR Klaartje Peters

zoek naar nieuwe manieren om de burgers van het belang van het provinciebestuur te doordringen, zonder dat het enig effect zal hebben op de belangstelling en waardering van burgers en andere bestuurslagen voor deze onzichtbare bestuurslaag. Dat is geen voorspelling, maar een feit.

Maar als de provincies het zelf niet kunnen, waarom doet nie- mand anders er dan iets aan? Waarom is de landelijke politiek niet in staat het bestuurlijk stelsel in ogenschouw te nemen en in te grijpen daar waar het de provincies betreft? Daarvoor zijn diverse redenen, die ik in mijn boek heb gevat onder de noemer

I

Mijn kritiek op de provinciebesturen bleek moeiteloos in te passen in de discussie over de provinciale bestuurslaag die in de weken voor de Provinciale Statenverkiezingen van 7 maart jongstleden losbarstte. Voor de kenners was dat bepaald geen verrassing. Je kunt er de klok op gelijk zetten: elke vier jaar in de aanloop naar de provinciale verkiezingen wordt er uitentreuren gesproken over oplossingen voor het gebrek aan belangstelling van kiezers en de vraag of de provincie als bestuurslaag überhaupt nog wel be- staansrecht heeft. In provinciehuizen vinden discussiebijeenkom- sten plaats, kranten en tijdschriften wijden er achtergrondartikelen aan en op radio en televisie wordt tot vervelens toe aangetoond dat de burger niet weet wat de provincie doet en er ook niet in is geïnteresseerd. Op de dag na de verkiezingen houdt dit allemaal even abrupt weer op. Aan de hand van de verkiezingsuitslagen wordt de politieke stemming in Nederland geïnterpreteerd en op de provinciehuizen start men de coalitiebesprekingen en gaan de ambtenaren weer aan het werk.

Voor een buitenstaander blijft het verbazingwekkend hoe dit elke vier jaar zo kan gaan, zonder dat er ooit iets gebeurt met de on- genadige kritiek op de provincies. Dat provinciebestuurders er zelf niet in slagen hun bestuurslaag ingrijpend te veranderen, dat is begrijpelijk. Dat is niet eens zozeer onwil, denk ik, maar vooral onmacht. Als je er middenin zit, heb je vaak een andere kijk op de toegevoegde waarde van je inspanningen dan mensen die er van buitenaf naar kijken. Bovendien is het één ding om zaken scherp te zien, maar iets heel anders om er ook naar te handelen. En dus gaan de provinciebestuurders de komende jaren ongetwijfeld op

r'

1 I

T

'o

t,

OIDRIEMASTERNUMM...^{EI 2007}

Illustratie Uitgeverij Boom

te Waarom de provincies nog bestaan'. ik zet ze kort op een rijtje:

Institutionele taaiheid van de provinciale bestuurslaag: de pro- vincies bestaan al heel lang, ze zijn verankerd in de Grondwet en honderden andere wetten, ze moeten altijd worden geraadpleegd as hun taken, bevoegdheden of middelen in het geding zijn en veranderingsvoorstellen moeten altijd langs de Eerste Kamer, nog steeds een bastion van provinciale belangen in Den Haag.

Kortom: als je er al iets aan zou willen doen, dan zinkt de moed je bij voorbaat in de schoenen. Waarom aan een heilloos project beginnen?

o Doelvernieuwing: de provincies zijn een prachtig voorbeeld van wat in de organisatiekundige literatuur 'doelvernieuwing' heet.

Dat houdt in dat organisaties en mensen binnen die organisaties altijd op zoek zuilen gaan naar nieuwe doelstellingen als de oor- spronkelijke doelstellingen om wat voor reden dan ook niet meer voldoende zijn. De provincies hebben dat ook gedaan en hebben daardoor op heel veel beleidsterreinen grotere en kleinere wet- teiijke taken toebedeeld gekregen die we niet kunnen missen als samenleving. Sleutelen aan de positie van de provincies betekent nie- dat je voor al deze taken een oplossing moet vinden.

itiek Belangenbehartiging in Den Haag: de provincies hebben vele en verbindingen met de Haagse politiek en ambtenarij. Van officiële zijn belangenbehartiging door het Interprovinciaal Overleg en provin- mer ciale lobbyisten die actief zijn in Den Haag tot bilaterale contacten tussen provinciebestuurders en Haagse partijgenoten in kabinet en parlement om het provinciale belang steeds weer onder de aandacht te brengen. Dat werkt, zo blijkt ook uit onderzoek.

• Kritiek op de provincie als partijpolitiek taboe: geen enkele grote landelijke partij lukt het om intern steun te krijgen voor het ingrijpen in het provinciale bestel.

Dat komt omdat provinciale politici en bestuursleden in elk van die partijen een machtsfactor van betekenis vormen. Die macht is niet zozeer getalsmatig ^- naar schatting is ongeveer 10 procent van de actieve leden afkomstig uit provinciale kring ^- maar is gebaseerd op het hef- tige verzet van deze leden tegen iedere aantasting van de rol van het provinciaal bestuur (en het ontbreken van heftige gevoelens bij de rest van de partijleden).

Geen enkele partij zal dus het voortouw nemen op dit punt.

• Een totaal gebrek aan belangstelling van de Nederlanders voor het provinciaal bestuur en de kosten en baten van dat- zelfde bestuur: Het isolement waarin op provinciaal niveau politiek moet worden bedreven leidt er onvermijdelijk toe dat bestuurders en politici hun eigen gang gaan ^- ze moeten wel ^- en betekent ook dat er nooit iets hoeft te veranderen;

niemand vraagt er immers om. Hier gaat het cliché dat ieder volk de bestuurders krijgt die het verdient, zeker op.

Al deze factoren tezamen zorgen ervoor dat het bijna onmogelijk is om iets te veranderen aan de problematische situatie van het provinciaal bestuur in ons land. Daar zouden we ons bij neer kun- nen leggen natuurlijk. Maar voor wie dat niet wil, zijn er een paar sprankjes hoop:

• In Denemarken is per 1 januari jongstleden een ingrijpende her- vorming van het bestuurlijk stelsel doorgevoerd. De middelste bestuurslaag, bestaande uit 14 Amfer, is min of meer afgeschaft en vervangen door 5 grotere regio's met beduidend minder be- voegdheden en budget. De gemeenten zijn fors opgeschaald en hun takenpakket is stevig uitgebreid. Dit alles is in een paar jaar tijd besloten en geregeld, in een land dat qua (inter)bestuurlijke verhoudingen vergelijkbaar is met Nederland. Het kan dus wel.

• De plannen voor een nieuw bestuursakkoord tussen de rijks- overheid en de lagere overheden bieden een aanknopingspunt voor het maken van harde afspraken met de provincies. In een recent artikel in Socialisme en Democratie pleit provincieken- ner en oud-hoofdredacteur van het blad Binnen/ands Bestuur Pieter Nieuwenhuijsen voor een make-over voor de provincies, afgedwongen (of vriendelijker geformuleerd: gestimuleerd) door de rijksoverheid. Die make-over zou moeten zijn gebaseerd op de afspraak dat de provincie er is voor de omgeving: ruimtelijke inrichting, milieu, water, natuur, infrastructuur, cultureel erfgoed plus bijbehorende toezichtrelaties, en eventueel ook regionale economie. Daarin passen dus bijvoorbeeld geen sociale taken en ook de jeugdzorg kan dan naar de gemeenten worden overgehe- veld. Meer 'focus' is volgens hem de sleutel voor de oplossing.

De provincies kunnen zich vervolgens ontwikkelen tot een om- gevingsautoriteit, die dan vanzelf meer serieus zal worden ge- nomen, ook door de partners in de regio. We kunnen het alleen maar hopen.

Tot slot nog een gedachte om de lezer te prikkelen. De urgentie om iets te doen aan het provinciaal bestuur zou kunnen worden versterkt door de 'echte opkomst' bij de provinciale verkiezin- gen zichtbaar te maken. 1k bedoel daarmee dat we zouden wil- len weten hoeveel mensen op 7 maart jongstleden provinciaal hebben gestemd en hoeveel mensen op die dag aan de Eerste- Kamerverkiezingen hebben meegedaan. Niemand weet hoe die verhouding ligt, maar fifty-fifty lijkt een heel conservatieve schat- ting. De getrapte verkiezing van de Eerste Kamer is op zich al een volledig achterhaald verschijnsel, dus stel ik voor om de relatie tussen Provinciale Statenverkiezingen en Eerste Kamerverkiezin- gen gewoon door te knippen. Voor het probleem dat dan ontstaat ten aanzien van de samenstelling van de Eerste Kamer heb ik een simpele oplossing, waarvan ik weet dat deze noch binnen de JOVD noch binnen haar grote broer de WD op veel enthou- siasme kan rekenen: gewoon afschaffen. Maar hoe dan ook zal dan bij de eerstvolgende Provinciale Statenverkiezingen een ant- woord komen op de vraag wie er in Nederland geïnteresseerd is in de politieke samenstelling van zijn provinciebestuur, ik schat niet meer dan 25 procent van de kiezers. Zou dat de landelijke politiek de ogen openen misschien?

Klaartje Peters is bestuurskundige en van haar hand verscheen dit jaar het boek Het opgeblazen bestuur. Een kritische kijk op de provincie (Uitgeverij Boom, 2007, ISBN 978 90 8 506 4 008, prijs

€ 14,95) van

foct en at is

NUMMER 2 - MEI 2007 DRIEMASTER 17

Congres-verslag: Back to the future

j

n het pittoreske Berg en Dal, een banlieu van Nijme- gen, kwam de JOVD op 14 en 15 april bijeen om het halfjaarlijkse congres te houden. Het zonnige weer liet veel leden er niet van weerhouden om naar het Gol- den Tullip hotel af te reizen voor een weekend vol politiek. Op het terras met spetterend uitzicht konden vroege vogels zich rustig voorbereiden op wat een weekend vol zon, politiek en kroketten zou worden.

DOOR de redactie van Driemaster

Het congres werd geopend met een speech van Jozias van Aart- sen. In zijn speech gaf hij een heldere analyse van de aanloop naar en de uitslag van het referendum over de Europese Grondwet. Als oud-politiek aanvoerder van de WD gaf hij een toelichting op de redenen van de VVD om het referendum te steunen.

Na de opening vonden in drie sessies verschillende werkgroe- pen plaats. Tijdens de motiewerkgroep, onder leiding van Sander Janssen en David Vermorken, werden hevige discussies gevoerd over hedgefunds, microkredieten, mierenneuken en de AOW. 's Middags vonden er onder leiding van Nils Lamme stevige debat- ten plaats over de dubbele nationaliteit, de vrijheid van onderwijs en de toekomst van het Nederlandse leger.

Daarnaast werden in aparte werkgroepen de notitie Defensie en Ethiek en de resoluties van het PC Duurzaamheid aangenomen.

De behandeling van de notitie Betaalbare vergrijzing vergde zo- veel tijd, dat deze discussie op hot novembercongres voortgezet zal worden. Frans Verhagen, deskundige op het gebied van Ame- rikaanse politiek, ging met de aanwezigen in discussie over de VS. Europarlementariër Jan Mulder sprak over Europese ontwik- kelingssamenwerking.

.

.:

__ ^{fl3 fkii}

De formele presentatie van het Politiek Kernpunten Programma werd op het laatste moment vervangen door het uitdelen van dit programma, daar menig lid het zonnetje niet wilde inruilen voor de presentatie van een reeds vastgesteld programma. Hiermee was de borrel meteen begonnen en bij menig verbaasd lid zou de combinatie van zon en bier later op de avond tot de logische gevolgen leiden.

In het avondprogramma sprak Landelijk Voorzitter Sabine Koe- brugge zich krachtig uit tegen de betuttelende en regulerende toon en ideeën van het vierde kabinet-Balkenende en het gedraai van Wouter Bos, PvdA-leider op de wip. Na Sabine sprak Jan van Zanen, voorzitter van de WD, het congres toe over zijn eigen JOVD-verleden, het begrip politieke partij en de WD. Hij zei trots te zijn op het feit dat hij spreker was op de zaterdagavond van een JOVD-congres. Zijn grote droom was hiermee gerealiseerd.

Tijdens de werkgroepen gedurende de dag was er ook de moge- lijkheid om mee te doen met de voorrondes van de debatwedstrijd.

Tijdens het avondprogramma vond de finale van deze wedstrijd plaats, welke werd geleid door Fred Teeven, VVD-Tweede Kamer- lid, die op zijn geheel eigen wijze humor in het debat bracht. Dit maakte het er voor de jury echter niet makkelijker op. Het debat werd uiteindelijk op het nippertje gewonnen door Christian van Maaren, die een grote beker mee mocht nemen naar het feest dat hierop volgde. Met een bus werden de congresgangers naar het centrum van Ulpia Noviomagus Batavorum gebracht om in het pand van Ovum Novum tot in de vroege uurtjes feest te vieren.

Na bij te zijn gekomen van de vorige avond werd de Jaarlijkse Algemene Vergadering op locatie voortgezet. Toen deze vergade- ring na tien minuten alweer was beëindigd, het grootste deel van do agenda was reeds de voorgaande woensdag afgehandeld, konden de congresgangers genieten van twee nieuwe rondes werkgroepen. Een noviteit op dit congres was de internationale motiewerkgroep, waar de moties voor het aanstaande LYMEC- congres in Berlijn werden besproken. Het was voor het eerst dat leden zich konden uitlaten over deze moties. Helaas voor Inter- nationaal Secretaris Jan van Run verkoos menig bezoeker het terras boven de hete zaal, terwijl daar toch grote delen van da wereldproblematiek besproken werden. Ook de 'tuin' van het ho- tel was populair bij vele congresgangers. Hier zijn dan ook vele fotoshoots gehouden.

Desalniettemin was deze zonnige zondagmiddag een succes te noemen aangezien een meerderheid van de leden trouw bleef wachten op de speech van Uri Rosenthal, lijsttrekker van de VVD bij de Eerste Kamerverkiezingen van eind mei aanstaande. Hij ging in op de functie van de Eerste Kamer als Chambre de reflec- tion' en de deeltijdfunctie van Eerste Kamerleden. Ook vertelde hij over de werkwijze van de Eerste Kamerfractie van de WD.

Hiermee werd het einde van het congres ingeluid en vertrok mei langzamerhand terug naar huis, veelal moe maar voldaan.

Meer congrestoto's? Surf naar www.driemaster.corti

V, Cultuur en integratie: over de noodzaak van verschil

k

rtaar integratie is een abstract begrip waarover, in tegenstel- hog tot aforismen, wel debat moet plaatsvinden. Daarnaast rijst vaak de vraag of integratie wel noodzakelijk is. Hoe ma- ken we integratie nuttig, liberaal en een garantie voor toe- k°mstige generaties?

DOOR Allard Altena

De sleutelwoorden rond de problematiek van integratie liggen rondom de termen 'taal', 'cultuur' en 'aanpassing'. Iedereen die in de Nederlandse maatschappij wil functioneren, moet de Neder- landse taal beheersen. Dit staat buiten kijf en onder het bewind van integratieminister Verdonk zijn er daarom stappen genomen om immigranten te verplichten Nederlands te leren, in ruil voor hun staatsburgerschap. Een goede maatregel: taal is de essentie van het maatschappelijke leven en een gemeenschappelijke taal gaat verzuiling tegen.

Maar de maatregelen van de voormalig minister kunnen meer as- pecten dan alleen de taalontwikkeling gaan beheersen. Zo gaan er stemmen op om immigranten te verplichten zich de Nederlandse cu,'-uur eigen te maken. Let wel, het gaat dan om meer dan al-

een de staatsrechterlijk democratische traditie, het gaat om het hee pakket van normen en waarden, visies op deugdzaamheid en uitingen van gedrag, die dan verplicht zouden moeten worden onderwezen aan nieuwkomers. En daar knelt de schoen, want dit soort verplichtingen zijn niet alleen onethisch en ongrondwettelijk;

ze zijn niet te verwezenlijken en onpraktisch.

Cultureel inburgeren

John Stuart Mill schreef in On Liberty het volgende over waarheid:

'Het is de plicht van regeringen en individuele burgers om zich een zo waar mogelijk oordeel te vormen; om daarbij met grote zorg te We:k te gaan en dit oordeel nooit aan anderen op te leggen zonder volkomen overtuigd te zijn van de juistheid ervan.' Hoewel Mill's betoog niet over cultuur gaat, de verbanden ermee zijn evident:

net zoals 'waarheid' onderhevig is aan tijd, is 'cultuur' dat ook.

Cultuur is immers geen absoluutheid, het is een product van tijd, ruimte en omstandigheid. Het zou een grove schending van het intelect en de geschiedenis zijn om te beweren dat de Nederland- se cultuur van de 21ste eeuw overeen zou komen met de cultuur Van de Republiek in de 17de eeuw, ondanks het feit dat slechts drie eeuwen zijn gepasseerd.

Als we in het oog houden dat cultuur veranderlijk en bovenal per- Soo olijk en groepsgebonden is, dan is het logisch om te conclude- ren dat het abstracte begrip 'cultuur' vele vormen aanneemt, juist Vaneege een beïnvloeding door tijd, ruimte en omstandigheden.

Daaruit volgt dat we niet met absolute zekerheid kunnen weten of een oepaalde cultuur beter is dan een andere: menselijke feilbaar- hein en geloof in aloude waarden kunnen het zicht vertroebelen.

Vanwege het gebrek aan zekerheid mogen we dan ook geen enkel denkkader opdringen, aan wie dan ook. Het enige wat we ethisch gezien kunnen doen, is de discussie aangaan om tot nieuwe in- zichten te komen, hetgeen ook Mill staaft door te schrijven dat 'elk stilleggen van een discussie een aanmatiging van onfeilbaarheid is'.

Verschil is de noodzaak tot het vinden van nieuwe inzichten. Zelf- benoemde 'anti-cultuurrelativisten', zoals Geert Wilders zichzelf bestempelde in de laatste editie van dit blad, zijn in dusdanige mate overtuigd van hun gelijk dat het de contouren van een on- feilbaar geloof begint aan te nemen ^- des te pijnlijker omdat dit precies is waar zij zich tegen verzetten. Men vergeet gemakshalve dat het opleggen van een cultuur neigt naar onderdrukking van andere percepties en meningen. Daarmee wordt de kostbare Vrij- heid van meningsuiting evenzeer verworpen door diegene die pro- pageert haar te willen beschermen. In een constitutionele monar- chie als de onze, waarin de grondwet vrijheid van meningsuiting en geloof garandeert, kunnen we niet toelaten dat nieuwe burgers zich moeten schikken naar andere meningen.

Waarom Nederland geen enkelvoudige cultuur kent

Daarnaast wordt een fatale fout gemaakt als men het heeft over 'de Nederlandse cultuur'. Zo een cultuur is slechts fictief. De Dik- ke van Dale omschrijft cultuur als 'beschaving, ontwikkeling, ver- fijning van het geestelijk en zedelijk leven, respectievelijk de daarin bereikte beschavingstoestand'.

Vanaf de Tachtigjarige Oorlog hebben verschillende groepen, elk met hun eigen ideologische overtuiging en cultuurgoed, zich in Nederland gevestigd en zo de fundamenten van hun overtuiging verankerd in de Nederlandse cultuur. Zo waren er onder andere de katholieken in het zuiden en de calvinisten in het noorden, waar in de loop van drie eeuwen de liberalen nog bij kwamen, net als de gereformeerden en de atheïsten. De socialisten en de communis- ten volgden in de 20ste eeuw. In de kern van deze opsomming is te zien hoe elk van de voorgaande groepen ooit met wantrouwen werd bezien, maar hoe ze elk uiteindelijk toch verankerd werden in het dagelijks leven door mee te willen helpen bouwen aan onze staat. De bereikte beschavingstoestand in ons land kwam uitein- delijk tot stand door de intellectuele 'clash' tussen ideologieën, waaruit nieuwe waarheden en evenwichten werden gevormd, die ons enkel ten bate zijn gekomen.

Integratie is noodzakelijk, adaptatie niet. Laten we verschillen in cultuur koesteren, laten we blijven discussiëren over waarheid en cultuur, maar laten we nooit opdringen. Dan ondergraven we de voortgang in wetenschap en filosofie en vernietigen we het enige wat wij allen gelijk hebben: vrijheid.

Allard Altena is eindredacteur van dit blad

NUMMER 2 - MEI 2007 DRIEMASTER 19

Vt.:

Vt.:1,11 'II!

ION

JOVD goes Romania & Moldova

I

DOOR Tim Huiskes

Na een op zijn zachtst gezegd turbulente landing van ons roze low-budget luchtschip op vliegveld Baneasa, waar op datzelfde moment de eerste IKEA van het land werd geopend, stapte de zevenkoppige afvaardiging in drie gereedstaande wagens die abusievelijk voor taxi's werden aangezien. 'These aren't taxis, these are protocol cars!" Met geblindeerde ramen en chauffeurs die kampioenen bleken in de nationale sport bumperkleven. Een korte rit leidde naar het Palatul Parlamentului, door de Roemenen spottend 'Casa Nebunului' ofwel gekkenhuis genoemd. De linkse dictator Nicolae Ceaucescu die begin jaren tachtig tot de bouw ervan beval, heeft zijn uit de kluiten gewassen Catshuis nooit in gebruik kunnen nemen. Het megalomane bouwwerk werd pas na de revolutie van 1989 voltooid en rekent hedentendage het Roe- meense Huis van Afgevaardigden en de Senaat tot zijn perma-

101 DRIEMASTER NUMMER 2- MEI 2007

nente bewoners. In de officiële ontvangstzaal voor buitenlandse staatshoofden en regeringsleiders deed Cristian Busoi de bezoe- kers verhaal van zijn werkzaamheden als parlementslid voor de liberale partij en wachtte hen een ontmoeting met de Roemeense LYMEC-bestuurder Julia Leferman, die op het punt stond om in het kielzog van Kamervoorzitter Bogdan Olteanu af te reizen naar China. Onderwerp van gesprek was het politieke hanengevecht tussen de charismatische Roemeense president Traian Basescu, die meer regeringsmacht naar zich toe probeert te trekken dan de grondwet hem toestaat, en de liberale premier Caiin Popescu Ta- riceanu. Zowel de socialistische oppositie als de liberalen zouden de immens populaire president graag afzetten, maar dat behelst n Roemenië een volksreferendum en lijkt bij voorbaat kansloos. Pas nadat de Kamervoorzitter, een invloedrijk personage binnen de berale gelederen, een week later uit het verre Oosten zou terugke- ren werd een voorlopige oplossing gevonden door Basescu's de- mocratische partij uit de regeringscoalitie te mikken en als liberaal minderheidskabinet met steun van de voormalige communisten verder te regeren. Een vast en al even politiek gevoelig onderdeel van iedere internationale missie van de JOVD volgde in de Berana Germana, waar het lokaal gebrouwen bier de toets der kritiek met verve wist te doorstaan.

In de nacht van 20 op 21 maart voerde een oudbakken slaaptrein, waarvan de centrale verwarming wordt aangedreven door kolen- vuurtjes in de tussencompartimenten en de wijnkaart in de restau- ratiewagon voornamelijk uit wodka bestaat, het zevental naar Chi- sinau. Bij de grensovergang voltrekt zich iedere nacht onder het

FL1

idse zoe- r de

nse m in naar echt SC U, n de

Ta- iden 1st in

Pas Ie li- gke-

~

sten deel raria

met

rein )len-

;taU- Chi- het

A

• ...

t oog van de reiziger een bijzonder tafereel uit het rariteitenkabinet van de geschie

T

- gewoon was om to voorkomen dat bij een invasie gebruik kon worden gemaakt van het Russische spoorwegnet. Tot op de dag van vandaag heeft dat tot gevolg dat tientallen mannetjes zich telkens weer ijverig toeleggen op het verwisselen van de wielen, waarbij stuk voor stuk de rijtui- gen inclusief passagiers ruim anderhalve meter de lucht in worden getakeld. De grootste barrière voor het grensverkeer is echter niet langer het verschil in spoor breedte maar de nieuwe buitengrens van de Europese Unie Hoewel de Moldavi sche regering de visumplicht voor EU on derdanen per 1 januari heeft afgeschaft hebben de straatarme Moldaviërs sinds de gelijktijdige toetreding van Roemenië tot de Unie wel een visum nodig om de Tr grens met het buurland over te steken.

Van de drie miljoen inwoners hebben er reeds één miljoen een Roemeens paspoort aangevraagd, hetgeen met minder moeite gepaard gaat dan het verkrijgen van het nieuwe werkvisum. De Roemeense regering heeft geen andere keus dan de paspoorten te verstrekken, daar het leeuwendeel van de Moldaviërs groten- deels dezelfde geschiedenis, taal en cultuur deelt en feitelijk even 'Roemeens' is als de Roemenen zelf. De reactie van de natio- nalistisch-communistische autoriteiten in het kleine buurland laat zich onderwijl raden: 'The Republic of Moldova will not al/ow its cilizens' future to become the target of two-faced, dangerous, bet/nd the scenes games which undermine national security and the foundations of statehood for which its citizens made such sa- crifices. "

Bij ontvangst door de Moldavische gastheren op het gerenoveer- de stationnetje van Chisinau geen protocoiwagens van het par- lement, maar wat wil je ook in een land waar de oppositie gebukt gaat onder voortdurende treiterijen van zichzelf verrijkende com- munistische machthebbers. Op het secretariaat van AMN, een Opeenhoping van allerhande kleine partijtjes onder liberale vlag, wetd de delegatie toegesproken door Veaceslav Untila die zoals alle grijzende politici carrière maakte binnen de communistische pa tij maar zich later bekeerde tot de Partidului Liberal en nu één var de voormannen van de Alliantie is. Boude uitspraken zetten de afgelopen jaren zijn oprechte streven naar meer vrijheid en democratie kracht bij: "If the authorities will not change their at- titude, the scenarios from Georgia and The Ukraine could repeat in f/ioldova." Diezelfde middag trof het gezelschap een variatie op het met zonnestralen getooide logo van de partij aan op de eiken- houten vaten wijn van de heer Tudor, wiens naam in de ^- zij het minder goed geplaveide ^- wandelgangen van het even buiten de ho0 idstad gelegen dorpje Sadova de rondte doet in verband met de aanstaande race om het burgemeesterschap. Niet zo opmer- kelijk toen even later vanuit de ^- zij het minder goed uitgeruste

landrover, waarin scheurend over landweggetjes twee twintig

liter-jerrycans wijn als enige houvast dienden, Sadova voorna- melijk bleek te bestaan uit zijn wijngaarden. Die wijn smaakte zo goed dat het lokaal ingebakken cliëntelisme de aanwezigen zijn aanspraak op het ambt sterk doet neigen te ondersteunen. Een ongeëvenaard uitzicht over het met wijnranken bezaaide heuvel- land hadden de Moldaviërs als decor gekozen voor viering van de voltooiing van het drieëntwintigste levensjaar van projectleider Tim Huiskes. Rond het kampvuur op de heuveltop sprak de presi- dent van OT AMN mooie woorden over Europese samenwerking, bezongen Moldavische muzikanten de nationale zieleroerselen en legde Floris Graziosi zijn hoofd te ruste tegen de zojuist ad fundum getrokken kruik wijn.

Terug in de hoofdstad bespraken de JOVD en OT AMN tijdens de lunch in het Oezbeekse restaurant 'Caravana' de schrijnende politieke en economische situatie waarin het land verkeert, omdat het voornemen van de heer Untila om hen in het Parlement te ont- vangen op weerstand uit verwachte hoek was gestuit. Tot onge- noegen van de jongeren behorende tot de Aliantei 'Moldova No- astra' volhardde de JOVD-delegatie erin ook de voormannen van do League of Social-Liberal Youth te willen ontmoeten. Beide jon- gerenorganisaties zijn kandidaat-lid bij LYMEC en houden elkaar onder druk van hun rivaliserende moederpartijen het liefst buiten de deur van Europese gremia. Vanwege tijdgebrek ^- er moesten immers nog cognac voor de terugweg en een goedendag voor de Internationaal Secretaris op het thuisfront worden ingeslagen

- nam de voorgenomen ontmoeting met de jongeren van de Par- tidul Social Liberal een onverwachte en unieke wending waarbij uiteindelijk beide organisaties met de JOVD aan tafel schoven. De hoop op een gezellige theekrans vervloog al snel toen beide libe- rale fracties elkanders moederpartijen van communistische sen- timenten beschuldigden. Belangrijkste struikelblok voor de par- tijen om gezamenlijk oppositie te voeren is de openlijke, edoch later weer ingetrokken steunbetuiging van de PSL aan de zittende communistische president Voronin. Naar eigen zeggen maakte de PSL deze keuze nadat Europese en Amerikaanse diplomaten daartoe druk hadden uitgeoefend, hetgeen ons door OT AMN is bevestigd...

Tim Huiskes is voormalig Algemeen Bestuurslid Voorlich- ting van de JOVD en nam deel aan deze reis.

Lees de rest van dit reisverslag op onze website www.driemaster.com

-

-

.111 V

NUMMER 2 ^- MEI 2007 DRIEMASTER 111

105

Gesprek tussen twee Hoge

Heren

o, de Paasdagen een beetje goed doorgekomen?"

Z

"ik voelde me niet denderend het afgelopen weekend.

Weer last van die oude stigmata en dat terwijl ik cie hele meute op bezoek had voor het reüniediner op donderdag.

Na bijna 2000 jaar ben Ik die traditie trouwens wel erg beu. Wat een sleur."

"Ach man, tradities, breek me de bek niet open. Ze zouden bene- den eens moeten weten dat ik met vriend Boeddha en die oude Jood heb gegeten. De wereld zou te klein zijn... Waarom ben ie er trouwens niet lekker op Uit getrokken in het weekend?"

"Tja, ik wilde wel, maar Maria M. was niet vooruit te brandei.

Sinds die venijnige truc van de Heilige Stoel in Rome om haar Evangelie en betekenis te schrappen uit de officiële Bijbellezing, zit ze in een depressie. Het is ook niet zomaar een staaltje ge- schiedvervalsing, dat hakt erin bij een mens. We zijn dus maar thuisgebleven, een beetje op de sofa tv zitten kijken."

"Was er nog wat leuks op?"

"Nou ja! Zondagavond 'The Passion of The Christ'. Enorm bloe- derig en zogenaamd gebaseerd op mijn laatste uren. De verhaal- lijn had er wel wat van weg, maar ze hadden een Jezus gecast, ongelooflijk. Hij was blank en baarddragend. 1k zeg je, wat een belediging, mij afschilderen als een witje. En dan dat lijden, zwaar overdreven. Over de ingebrachte mystiek - openbarstende he- mel, wonderen en wat dies meer zij ^- zwijg ik dan nog. Wat is dat verhaal in de loop der jaren verkracht zeg!"

"Wees blij man. Jij wordt in ieder geval nog nagedaan in films.

Over mij is er welgeteld één gemaakt... en wie komt er niet in voor? Precies: ik. ik zou zogenaamd niet afgebeeld mogen wor- den, wat een nonsens. Maar ja, het staat nu eenmaal in dat boek.

Tjongejonge, is het nu 0007 of 2007, vraag ik je."

"Boeken, geleerden, voorgangers, een vent in een witte jurk: er zijn er zoveel die menen namens ons te kunnen spreken."

"En dan de wanstaltige persoonsverheerlijking die ze ervan ge- maakt hebben. Je zou toch zeggen dat al die eeuwen ontwik- keling tot het inzicht zouden hebben geleid dat we weliswaar voorbeeldig probeerden te leven, maar dat onze levens sterk tijds gebonden waren?"

"Breek me de bek niet open. Ik moet zeggen dat ik het in hat begin wel leuk vond hoor, die tempels in mijn naam, lofliederen, dat soort dingen. Maar toen ze Maria M. aanpakten, de Heilige Geest aan het verhaal toevoegden en mijn martelkruis tot syra' bool van de beweging maakte, begon ik te twijfelen."

"De onderdrukking en oorlogen in jouw naam deden je zeker pas echt het licht zien. Dat was toch het Absolute Kwaad?"

"Luister vriend, oorlogen in mijn naam... Net zo goed in de jou- we. En die onderdrukking bij mijn zogenaamde volgelingen en de overdreven invloed van de poppenkast die van onze levens is gemaakt, die is allang passé, terwijl jouw meiden en jongens er