Samenvatting Wet zorg en dwang
Februari 2021
Inhoud
Kernbegrippen
2 Wie zijn er betrokken bij de uitvoering van het stappenplan?
4 Stappenplan Wet zorg en dwang
5 Bespreekpunten in MDO
6Kernbegrippen
Bij Cello vinden we eigen regie en zelf keuzes maken erg belangrijk. We streven altijd naar afspraken waar iedereen het mee eens is. Alleen als er echt sprake is van ernstig nadeel, grijpen we in. In de Wet zorg en dwang die vanaf 1 januari 2020 geldt, staan regels wanneer dat mag. De wet geldt voor alle cliënten van Cello. Hoe werkt dat nou in de praktijk? Wat betekenen de kernbegrippen uit de Wet zorg en dwang voor ons? Hoe ziet het stappenplan eruit en wie zijn er betrokken om dit zo zorgvuldig mogelijk te doen.
1. Ernstig nadeel
1. Levensgevaar,ernstiglichamelijkletselof
ernstige psychische, materiële, immateriële offinanciëleschadevoordecliëntofiemand
anders.
2. Ernstigeverwaarlozingofmaatschappelijke
teloorgangvandecliëntofiemandanders.
3. Bedreigingvandeveiligheidvandecliëntomdat
hijonderinvloedvaneenanderraakt.
4. Hinderlijkgedragvandecliëntdatagressievan
anderenoproept.
5. Gevaarvoordealgemeneveiligheidvan
personenofgoederen.
6. Verstoordeontwikkelingvandecliëntofvan
iemandanders.
2. Vormen van onvrijwillige zorg
1. Toedienenvanvocht,voedingenmedicatie,
medischecontrolesenhandelingenen
therapeutische maatregelen.
2. Beperkenvanbewegingsvrijheid.
3. Insluiten.
4. Uitoefenenvantoezichtopdecliënt.
5. Onderzoekaankledingoflichaam.
6. Onderzoekvanwoon-ofverblijfsruimteop
gedragsbeïnvloedendemiddelenengevaarlijke
voorwerpen.
7. Controlerenopdeaanwezigheidvan
gedragsbeïnvloedendemiddelen.
8. Beperkingontvangenbezoek.
9. Beperkenvaninrichtingvaneigenlevenwaarbij
3. Besluitvormingscriteria onvrijwillige zorg
Onvrijwillige zorg mag alleen toegepast worden als dit:
• Noodzakelijkisenergeenvrijwillig
alternatiefis.
• Inverhoudingstaattothet-risicoop-ernstig
nadeel.
• Deminstingrijpendevormbetreft.
• Doelmatigenveiligis.
4. Wilsbekwaamheid ter zake
Iedereenisterzakewilsbekwaam,tenzijanders
isvastgesteld.Eencliëntiswilsonbekwaamter
zakealshijnietinstaatiszelfeenweloverwogen
beslissingtenemenovereenonderwerp.
Ditbepaaltdebehandelaaraandehandvande
volgendepunten.
De cliënt heeft het vermogen om:
• Deinformatietebegrijpenentevertalennaar
deeigensituatie.
• Degevolgenvanzijn/haarkeuzeteoverzien.
• Eenweloverwogenkeuzekanmaken.
5. Extra rechtsbescherming wilsonbekwame cliënten
Zonderverzetvandewilsonbekwamecliëntterzake
endeinstemmingvandevertegenwoordigerwordt
hetstappenplanWzddoorlopenalshetgaatom:
• Medischeentherapeutischehandelingen,
waaronderhettoedienenvanvochten
medicatie,medischecontrolesenhandelingen
en therapeutische maatregelen.
• Beperkenvandebewegingsvrijheid.
• Insluiten.
6. Onvoorziene onvrijwillige zorg (noodsituaties)
Bijeenonvoorzienenoodsituatiemoetdirect
ingegrepenworden.Erisdangeentijdvooreen
MDO.Dezorgverantwoordelijkeneemt(bijvoorkeur
vooraf)hetbesluit.Daarnaastzijndevolgende
actiesnoodzakelijk:
• Debegeleidingrapporteertdetoepassingin
ONSenmaakteenMIRS-meldingmetkenmerk
‘noodmaatregel’.
• Deartswordtbetrokkenalsonvrijwillige
zorgwordtofisverleenduitdecategorieën
medischehandelingenenoverige
therapeutischemaatregelen,beperkingvande
bewegingsvrijheidofinsluiten.
• DezorgverantwoordelijkeinformeertdeWzd- functionarisendevertegenwoordiger.
• Detoepassingduurtzokortmogelijk,maar
maximaal2weken.
• Dezorgverantwoordelijkeorganiseertbinnen
2wekeneenMDO(multidisciplinairoverleg) omrisicoopherhalingeneventuelevrijwillige
alternatievenvasttestellen.Anderswordt
onvrijwilligzorgals‘maatregel’geregistreerdin
ONSengoedkeuringgevraagdaaneenWzd- functionaris.
7. Cliëntenvertrouwenspersoon (CVP)
DeWetzorgendwangregeltdatcliëntenmet
eenverstandelijkebeperkingrechthebbenopeen
cliëntenvertrouwenspersoon.BijCellozijntwee
onafhankelijkeCVP’svanZorgBelangBrabant
betrokken.
Zijhebbendrietaken:
1. Adviserenenbijstaanvancliëntenenhun
vertegenwoordigers.
2. Signalerenofderechtenvancliënteninhet
gedingzijn.
3. Werkwijzeentaakvoorlichtenaancliënten,hun
vertegenwoordigersendemedewerkersvan
Cello.
Deinhoudvandegesprekkenis
vertrouwelijk.Alleenmettoestemmingkande
cliëntenvertrouwenspersoonmetanderenpraten
overbepaaldesituaties.
Kernbegrippen
De zorgverantwoordelijke
Dezorgverantwoordelijkeisverantwoordelijkvoor
besluitvorming,evaluatieenafbouwvanonvrijwillige
zorg.BijCelloisditaltijdeengedragskundige.
Bijverblijfscliëntenzonderbehandelingencliënten
ambulantedagbestedingisbijvrijwilligezorgde
persoonlijkbegeleiderzorgverantwoordelijke.
Wanneerdepersoonlijkebegeleiderernstignadeel
signaleert,schaaltdieopnaardegedragskundigeop
delocatie.Dezeneemtvanafdatmomentderolvan
zorgverantwoordelijkeoverenblijftdezehoudenals
onvrijwilligezorgnodigblijkt.
Cliënt en/of vertegenwoordiger
Cliënten/ofvertegenwoordigerhebbenhetrechtom
deMDO’sbijtewonenenwordenuitgenodigd.
Collega van andere discipline
Minimaal1collegavananderedisciplinesluitaan
bijdeMDO’s.Ditkanbijvoorbeelddepersoonlijk
begeleiderwonenofdagbestedingzijn.
AVG
DeAVG(ArtsvoorVerstandelijkGehandicapten)moet
toestemminggevenbijdrievormenvanonvrijwillige
zorg:
• Toedienenvanvocht,voedingenmedicatie,
medischecontrolesenhandelingenen
therapeutische maatregelen.
• Beperkenvanbewegingsvrijheid.
• Insluiten.
DeAVGmoetdezorggoedkeuren,maarhoeftniet
fysiekbijhetMDOaanwezigtezijnbijbijdestappen1,
2, 4 en 5.
Interne deskundige
Eeninternedeskundigedienietbijdezorgbetrokkenis,
sluitaanbijstap2,4en5vanhetstappenplan.
Ditkanbijvoorbeeldeencollegavande
zorgverantwoordelijkezijn.
Externe deskundige
Eenexternedeskundigeheeftderolvanadviseur
vandezorgverantwoordelijkeenwordtbetrokken
alsdeonvrijwilligezorgvoordetweedekeerwordt
verlengd.Alsdezorgverantwoordelijkevoorzietdat
deonvrijwilligezorgnietkanwordenafgebouwd
binnendeeersteverlenging,kandezedeperiodevan
onvrijwilligezorgverlengenmetmaximaal3maanden
(ziestap3)omhetadviesvaneenexternedeskundige
intewinnen.Dezeexternedeskundigekan,maarhoeft
nietpersebijhetMDOtezijn.
Wzd-functionaris
DeWzd-functionarisbeoordeeltiederbesluittot
(verlengingenafbouwvan)onvrijwilligezorg(behalve
instap3)opbasisvaneenaantalcriteria:
• Isdeonvrijwilligezorgnoodzakelijk?
• Wordtdeminstingrijpendevormvanonvrijwillige
zorgingezet?
• Isdeonvrijwilligezorgookgeschiktomheternstig
nadeeltevoorkomen?
• Staatdeonvrijwilligezorginverhoudingtothet
(verwachte)ernstignadeel?
Indeperiodetotdatdebeoordelingdoorde
Wzd-functionarisplaatsvindt,kandeonvrijwilligezorg
wordenuitgevoerd.Dezorgverantwoordelijkeneemt
hieroverhetbesluitofditverantwoordisenlegtdit
vast in Ons.
BijCellovervullendeAVG’s,orthopedagoog
Wie zijn er betrokken
bij de uitvoering van het
stappenplan?
Stappenplan
Wet zorg en dwang
Het stappenplan Wet zorg en dwang geeft de stappen weer die de zorgverantwoordelijke moet zetten bij de beoordeling of onvrijwillige zorg noodzakelijk is. In het stappenplan staat ook welke deskundigen de zorgverantwoordelijke daarbij moet betrekken.
Stap Betrokkenen bij besluitvorming Duur
Heroverwegingzorgplan/opname
vanonvrijwilligezorginhet
zorgplan
Multidisciplinair Overleg(MDO)metzorg- verantwoordelijke,cliënt(vertegenwoordiger),
anderedisciplineenArtsvoorVerstandelijk
Gehandicapten(AVG)*
ToetsvanWzd-functionaris
3maanden
Eersteverlengingvandeperiode
waarinonvrijwilligezorgkan
wordenverleend
MDO metzorgverantwoordelijke,cliënt
(vertegenwoordiger),anderediscipline,
AVG*eninterndeskundigedienietbijzorg
isbetrokken
ToetsvanWzd-functionaris
3maanden
Tweedeverlengingvandeperiode
waarinonvrijwilligezorgkanwor- denverleendt.b.v.inwinnenextern
advies
Geen MDO
Zorgverantwoordelijkesamenmetcliënt
(vertegenwoordiger)
3maanden
Derdeverlengingvandeperiode
waarinonvrijwilligezorgkan
wordenverleend
MDO metzorgverantwoordelijke,cliënt
(vertegenwoordiger),anderediscipline,externe
deskundige,AVG*eninterndeskundigedieniet
bijzorgisbetrokken ToetsvanWzd-functionaris
6maanden
Vierdeeniederevolgende
verlengingvandeperiodewaarin
onvrijwilligezorgkanworden
verleend
MDO metzorgverantwoordelijke,cliënt
(vertegenwoordiger),anderediscipline,AVG* en interndeskundigedienietbijzorgisbetrokken ToetsvanWzd-functionaris
6maanden
1
2
3
4
5
* De arts wordt bij de besluitvorming betrokken als onvrijwillige zorg wordt verleend uit de categorieën medische handelingen en overige therapeutische maatregelen, beperking van de bewegingsvrijheid of insluiten.
Bespreekpunten in MDO
Vanafstap1uithetstappenplan
brengenweinhetMDOderisico’s
inkaart.
• Watisheternstignadeel,voorwieenhoegroot
ishetrisico?
• Welkeproblematiekleidttoternstignadeelen
welkeeventueleinvloedheeftdeomgeving?
• Welkevrijwilligezorgisaltoegepastmaar
nieteffectiefgebleken?
• Zijnernoganderevrijwilligealternatieven?
Wilsbekwaamheideninstemming?
• Welkeonvrijwilligezorgis(hetmeest)effectief
enhetminstingrijpend?
• Welkemedischerisico’sennadeligeeffecten
zijneropdekwaliteitvanleven,verbonden
aandeonvrijwilligezorg?Enhoekunnendeze
beperktworden?
• Hoestaatdeonvrijwilligezorginverhouding
tothet(verwachte)ernstignadeel?
• Watisdefrequentieenduurvandemaatregel?
• Voorwelketermijnwordtdeonvrijwilligezorgin
hetzorgplanopgenomen?
• Watishetafbouwperspectiefofafbouwplan?
In stap 2, 4 en 5 van het stappenplan evaluerenwedegenomenmaatregelen
enbesprekenwehetvervolgenhet
afbouwplan.
• Watzijnresultatenvanhetafbouwplan?
• Isdeonvrijwilligezorgnognoodzakelijk?
Zijnernieuweinzichtenindeoorzakenvan
gedrag/problematiek
dattotheternstignadeelleidt?
• Isdeonvrijwilligezorgefficiënt(doelmatig)?
• Isdetoepassingnogproportioneel?
• Zijndeafsprakenomnadeligeeffectente
beperkeneffectief?
• Iserveranderingmetbetrekkingtotwils(on)- bekwaamheiden/ofinstemming/verzet?
• Iseenvrijwilligeoplossingofeenminder
ingrijpendalternatiefmogelijk?
• Besluit(on)gewijzigdeverlenging?
Zoja,bepalentermijn&afbouwplan.