.000
ministerie van verkeer en waterstaat
rijks w aterstaa t
dienst getijdew ateren
n O t i t i e GWWS-90.13083
belanghebbenden/projectgroep oostwest K.Hendrikse
10 juli 1990
Platen van Valkenisse: analyse van de morfologische verandering per dieptezóne uit de hydrografie van 1979 en 1989.
1. Inleiding
Het platengebied van Valkenisse gesitueerd in het oostelijk deel van de Westerschelde (tussen Hansweert en Bath) is van nature een zeer dynamisch gebied veroorzaakt door de sterk hydraulisch-morfologische ontwikkelingen.
Sinds de jaren zeventig wordt ten behoeve van de scheepvaart veel baggerwerk in de vaargeul uitgevoerd dat vervolgens weer op andere lokaties wordt teruggestort.
Op jaarbasis wordt ± 9 miljoen m3 specie gebaggerd, afkomstig van de ondiepe drempels en uitstulpende geuloevers in de vaargeul.
Een belangrijk deel van de vrijkomende specie wordt gedumpt in het relatief ondiepe nevengebied, een ander deel wordt gestort in de eroderende bochten van de vaarroute.(zie bijlage 1 voor situatie tekening)
Het probleem hierbij is dat het platengebied op den duur dreigt vol te geraken en dat aan de effectiviteit van het baggeren wordt getwijfeld, omdat er sprake is van het "rondpompen van zand".
Binnen het project oost-west wordt hierover gerapporteerd en worden alter
natieven aangedragen om het baggerwerk te minimaliseren.
In deze notitie wordt de morfologische ontwikkeling uit lodingen van het intergeti jde- cq. platengebied over de periode 1979 - 1989 weergegeven, daarnaast worden ook oudere gegevens vanaf 1955 erbij betrokken.
De notitie moet worden gezien ais een bijdrage voor het lopende oostwest project.
2.Enkele algemene fysische gegevens van het gebied
De hoofdgeul in het gebied is het vaarwater Zuidergat en de Overloop van
a a n : van : d a t u m : o n d e r w e r p :
Valkenisse met een aantal drempels.
In het nevengebied bevinden zich enkele eb- en vloedscharen en een aantal hoge platen waarvan de hoogste tot boven 2m+ reiken en spaarzaam zijn be
groeid .
Het gebied wordt gekenmerkt door een sterke getijkracht met een getijam- plitude van 4 tot 5,5 m. en een stroomsnelheid tot ±2m/sec.
Van het getijvolume gaat ongeveer de helft door de hoofdgeul Zuidergat.
De andere helft gaat door het geulen- en platengebied ten noorden van de hoofdgeul.(f i g . 1)
Het gemiddelde HW getij bij Hansweert is 2.35+ NAP.en het gemiddeld LW is 2.12- NAP.
Het getijvolume ter hoogte van Hansweert is ±400 miljoen m3.
t t - t n v l e t a v o l u M •
Figuur 1. Getijvolumee en berging Valkeniseegebied e.o. (in milj. m 3 )„
3 • Platen- en geuleneebied Valkenisse.
De beschikbare lodingsgegevens van het geulen- platenpatroon waargenomen in 1979 en 1989 laten grote veranderingen zien.
De speciestorting in de Schaar van Waarde neemt vanaf 1970 sterk toe door de baggerwerkzaamheden op de drempel van Hansweert ten gevolge van een verdere verdieping van de vaargeul. Het doorstroomprofiel van deze vloedschaar wordt hierdoor verkleind wat leidt tot een stijging van de stroomsnelheden in de vloedfase.
Door. deze stroomsnelheden wordt een belangrijk deel van de specie naar het
notitie GWWS-90.13083 10 juli 1990
sche veranderingen per dieptezóne nader gepresenteerd.
De hoogst gelegen plaatdelen uit 1979 , verschillen weinig met die van 1989 nl. resp. 22 dm+ NAP. tegenover 24 dm+ NAP.
De grootste afname is te zien bij de 2.5m-NAP lijn, ongeveer 100 ha. t.o.v.
1979.
De Plaat van Walsoorden verkleint, daar tegenover breidt de plaat van Valke
nisse zich uit.
De zuidelijke uitloop van de Schaar van Valkenisse naar de vaargeul is aanzienlijk veranderd in de periode 1979 - 1989.(zie verder onderstaand tabel)
Oppervlakte in ha. van de totale oppervlakte platen per hoogtezóne 2m+,lm+,nap,2.5m-,GLW- en de GHW lijn.
dieptelijn tov. NAP
platengebied 1979 opp . in h a .
platengebied 1989 opp. in h a .
toename 79-89
afname 79-89
2m+ 5.73 70.33 64.60 -
lm+ 165.32 333.42 168.10 -
NAP 463.77 524.19 60.42 -
2.5m- 1105.15 993.43 - 111.72
GLW (2.12-) 1014.12 965.78 - 48.34
GHW (2.35+) - 4.94 4.94 -
De platen van Walsoorden en Valkenisse zijn in de loop der tijd aaneenge
groeid tot één plaat.
De laatste jaren ontwikkelt zich een gedeelte boven 2m+ NAP.
Ais resultaat is de oppervlakte van het boven NAP gelegen gedeelte sinds 1970 met een factor drie toegenomen.
In bijlage 2 zijn de resultaten van verschillende niveau’s grafisch weergege
ven.
De inventarisatie van de oppervlakteverandering sinds 1955 en aangevuld met de laatste gegevens van 1979 en 1989 is te zien in bijlage 3.
Op de bijlage 4 wordt de ligging van de dieptelijnen 2.5m-, NAP, lm+ en 2m+
NAP. gepresenteerd van resp. 1979 en 1989.
Bijlage 5 laat de netto erosie en sedimentatie van het platengebied zien tussen de opnamen van 1965 en 1985 aan de hand van isallobaten over deze periode van twintig jaar met erdoor getekend een recente 5m- NAP dieptelijn.
notitie GWWS-90.13083 10 juli 1990
4. Samenvatting/resultaat.
Beneden NAP is er een afname van ±100ha, terwijl boven de NAP lijn de opper
vlakte van de platen is toegenomen.
De verschillen in hoogte van de hoogst gelegen plaatdelen zijn in de periode 1979 - 1989 gering , nl. enkele decimeters.
Wel blijkt uit de opnamen van 1989 dat het oppervlakte areaal dat boven lm+
NAP ligt, verdubbeld is ten opzichte van 1979 en die van 2m+ NAP zelfs ±10x vergroot is.
Naast het omhoog komen van banken en platen zijn vloed- en ebscharen geëro
deerd en met name geldt dit voor de Schaar van Valkenisse.
Deze is fors dieper geworden en recentelijk "doorgebroken" naar de vaargeul een en ander ais reactie op de geconstateerde sedimentatie .
Het totale oppervlakte aan platenareaal is verhoudingsgewijs in de periode 1979 - 1989 weinig veranderd.(zie tabel)
Y-3B0000 Y-375000
m o
m tj
cu oio Qi
03 ID
03 03
en en cu o o
0000BE-A o o o s¿e-a
Verdronken Lendv Saeftinghe
opp.(ha.)
P l a t e n v a n V a lk e n is s e
o n t w ik k e lin g p l a t e n g e b i e d 1 9 7 9 / 1 9 8 9
1200
1000
m
19 7 9
19 8 9
Y
/ / . I toename tov. '79 K \N afname tov. '79dieptezone's
W e s t e r s c h e l d e P l a t e n v a n V a l k e n i s s e
o p p e r v la k te p la te n in ha.
1500 1400 1300 1200 1100 10 0 0 900 800 700 600 500 400 300 200 100
2 1 0 -2.5
1979 1989
niveau tov. NAP
b i j l a g e 2
P la te n va n V a lk e n is s e g lo b a le o n tw ik k e li n g p la te n g e b ie d '5 5 — '8 9
IOC\i
CL
<
+ +
CM
CD 00
O 00
CD O
LO O
k-
LO CO
CO
LO LO
o O o o O O o o o o o o O o o O o o o o o o
CM V—
o
CD CO k- CO LO vj~io
CM( • D L ) ) ’d d o
bijlage 3
j a a r
Plot: il juni 1990
Xlû» 58000.00 Ylo» 375000.00 Rotatie y-as » o grad Schaal i: 50000
Westerschelde
IS:Platen van Valkenisse 2.5m-, nap, lm+ en 2m+ lijn
1979
Ska33
aa a
?
- ^ N A P . 2.5m
.» X •
lm +
NA P \
2m + lm +
2.5m - /
X» 70000 X- 66000
X- 60000
Westerschelde
Platen van Valkenisse 2.5tn-, nap, lm+ en 2m+ lijn
Plot: 11 juni 1990 XlO» 58000.00 Ylo» 375000.00 Rotatie y-ae » 0 gred Schaal 1: 50000
13:00 uur
19B9
aa aa
33I
5m
,NAP
lm +
2m +
MAP. NAP
"2. 5m 2. 5m
X- 60000 X- 65000 X- 70000
: bijlage
Y-380000Y-380000
Y-380000
m o o
cn cn
O ) rH
en >•
oo m
GDIf)
CL X C/)
m c
00en -h
c en
d) oo
•M O)
CD
en +
5m
i— I
>
UI-M 0) «— • 2 ÛL
n n n i m r - 1
60000X-65000X=70000 bijlage
