7.11 PROTOCOL GESCHEIDEN OUDERS

(1)

Protocol gescheiden ouders 7.11

7.11 PROTOCOL

GESCHEIDEN OUDERS

Vastgesteld directieberaad : 26 juni 2015

Instemming GMR :

(2)

Protocol omgaan met gescheiden ouders, ouders die apart leven, etc.

Inleiding

Steeds vaker krijgen we op school te maken met kinderen van ouders die gescheiden leven. Steeds vaker dus ook de vraag: hoe houden we beide ouders op de hoogte van de vorderingen van het kind.

Dit wordt vooral een probleem als ouders niet of nauwelijks contact met elkaar hebben of echt in onmin leven.

Dit protocol geeft aan hoe directie, Intern Begeleiders en leerkrachten hiermee om kunnen gaan. Er staat in dit protocol niet beschreven hoe we kinderen begeleiden die een scheiding van ouders meemaken. Van goed opgeleide professionals verwachten wij dat ze weten hoe ze een kind daarin kunnen begeleiden. Als dit moeilijk is, kunnen leerkrachten bij elkaar te rade gaan.

Via de GGD is vaak informatie beschikbaar. Deze is bedoeld als ‘toolkit’ bij het begeleiden van kinderen in echtscheidingssituaties.

Wettelijk kader

Uit artikel 11 en 13 van de Wet op het Primair Onderwijs blijkt de verplichting dat het bevoegd gezag ouders rapporteert en informeert over het functioneren van hun kinderen op school.

Het informeren van ouders vindt onder andere plaats tijdens ouderavonden. Ouders hebben tevens het recht om het leerlingendossier van hun kind in te zien. In de omstandigheid dat de gezinssituatie uit beide ouders bestaat zal de communicatie tussen school en ouders duidelijk zijn en nauwelijks tot problemen leiden. Dit kan anders zijn als de ouders gescheiden zijn. Ouders die gescheiden zijn, hebben in principe beiden recht op dezelfde informatie. Het komt uiteraard voor dat maar één van de ouders van het kind belast is met het ouderlijk gezag en de andere ouder niet. In dat geval is de ouder die belast is met het ouderlijk gezag verplicht om de ouder die het ouderlijk gezag niet heeft op de hoogte te houden van gewichtige aangelegenheden die het kind betreffen (artikel 1:377b Burgerlijk Wetboek). Als er echter problemen tussen beide ouders ontstaan over de communicatie kan dit ertoe leiden dat de ouder die met het ouderlijk gezag is belast geen of slechts gebrekkige informatie verstrekt aan de andere ouder.

Dus op de school rust een wettelijke verplichting beide ouders te informeren over het functioneren van de kinderen. Als er sprake is van een gebrekkige of geheel ontbrekende communicatie tussen de gescheiden ouders, is de school op grond van de wet verplicht om de ouder die niet met het ouderlijk gezag belast is desgevraagd informatie te geven over belangrijke feiten en omstandigheden die het kind of de opvoeding van het kind betreffen. Deze plicht vervalt alleen als de informatie niet op dezelfde manier ook wordt gegeven aan de ouder die wel met het ouderlijk gezag is belast, of als het belang van het kind zich tegen het geven van de informatie verzet (artikel 1:377c Burgerlijk Wetboek).

Om misverstanden over de rechten en verplichtingen inzake de informatievoorziening te voorkomen, is het van belang om een protocol te hebben waarin helder en concreet wordt aangegeven in welke situatie en op welke wijze de school handelt ten aanzien van de informatievoorziening.

Het protocol geeft regels en richtlijnen aan die de school zal hanteren in het kader van de informatievoorziening aan gescheiden ouders.

Informatieplicht ouders

Voor een juiste en zuivere toepassing van de regels en richtlijnen van dit protocol moeten de ouders de school op de hoogte stellen als er wijzigingen zijn met betrekking tot hun burgerlijke staat. Dat kan een echtscheiding zijn, maar ook een andere wijziging in de gezinsomstandigheden.

(3)

Als door een scheiding de situatie ontstaat dat één of beide ouders niet meer belast is of zijn met het ouderlijk gezag, dan is de betreffende ouder verplicht om afschriften van de officiële stukken waarin dit is vastgelegd, waaronder bepalingen ten aanzien van het ouderlijke gezag, bezoekrecht en dergelijke, te overhandigen aan de school. De stukken zullen in het leerlingendossier worden bewaard. Uiteraard zal de school hier zeer zorgvuldig mee omgaan.

Als de betreffende ouder dit nalaat, dan is de school niet verplicht zich te houden aan de uitvoering van het protocol.

Informatieplicht school

De school heeft een informatieplicht naar beide ouders die het ouderlijk gezag hebben. Met informatie bedoelen we hier: alle relevante zaken betreffende de leerling en de schoolorganisatie zoals rapporten, nieuwsbrieven, voortgangsrapportages, de schoolgids en ouderavonden.

Als beide ouders het ouderlijk gezag hebben en de leerling woont bij één van de ouders dan zal de informatie worden gegeven aan de ouder bij wie de leerling in huis woont. Hierbij gaat de school ervan uit dat alle informatie die door de school aan die ouder wordt gegeven ook aan de andere ouder wordt doorgegeven. Indien dit niet het geval is, dan dient de ouder die de informatie niet ontvangt op eigen initiatief contact op te nemen met de school en zal in overleg worden bekeken of andere afspraken over van de informatievoorziening kunnen worden gemaakt. Leerkrachten doen dit altijd in overleg met de directie. Dit om te voorkomen dat er binnen de school verschillende afspraken worden gemaakt.

Als beide ouders het ouderlijk gezag hebben, is er sprake is van co-ouderschap en de leerling woont beurtelings bij één van de ouders, dan zal alle informatie worden gegeven aan de ouder wiens adresgegevens ten behoeve van de registratie van de leerling zijn gemeld. Ook dan gaat de school ervan uit dat alle informatie die door de school aan die ouder wordt gegeven door die ouder aan de andere ouder wordt doorgegeven. Indien dit niet het geval is, dan dient de ouder die de informatie niet ontvangt op eigen initiatief contact op te nemen met de school en zal in overleg worden bekeken of andere afspraken over de informatievoorziening kunnen worden gemaakt.

Als één van de ouders het ouderlijk gezag heeft en de andere ouder is uit de ouderlijke macht gezet, dan zal de school alleen de ouder die met het ouderlijk gezag is belast informeren. Op grond van de wet is de school verplicht om ook de ouder die niet belast is met de ouderlijke macht desgevraagd te informeren, tenzij de informatie niet op dezelfde manier ook wordt verschaft aan de ouder die wel met het ouderlijk gezag is belast, of als het belang van het kind zich tegen het geven van de informatie verzet. De school is hiertoe niet verplicht als dit blijkt uit een rechterlijk vonnis.

Indien sprake is van de situatie dat een ouder een nieuwe relatie aangaat, dan zal de school onder geen beding informatie geven aan de nieuwe partner van de ouder. Indien de ouder samen met de nieuwe partner rapport- of voortgangsgesprekken wil voeren, zal in overleg worden bezien of hieraan gehoor kan worden gegeven. De school zal in ieder geval geen informatie verschaffen aan de nieuwe partner zonder de aanwezigheid van de ouder.

Intakegesprekken

Bij de intakegesprekken aan de start van het schooljaar, wordt met de gescheiden ouders besproken hoe de leerkracht beide ouders op de hoogte houdt van de ontwikkeling van het kind. Drie keer per jaar ontvangen ouders een rapport en drie keer per jaar worden ouders uitgenodigd voor een gesprek. Eén keer per jaar is er een informatieavond, waar ouders een uitnodiging voor ontvangen.

Ook wordt er afgesproken welke ouder aanspreekpunt is voor de leerkracht voor het afstemmen van

(4)

Uitzonderingen

Er kunnen zich altijd afwijkende situaties voordoen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan kinderen die bij de moeder/vader opgroeien en waarvan de vader/moeder bij school niet bekend is of ‘uit beeld is’. De ouder bij wie het kind woont, heeft in dat geval het volledige gezag over het kind. Indien de andere ouder of een ander familielid informatie wil ontvangen over het kind is de school verplicht informatie te geven over de vorderingen; de school is niet verplicht adresgegevens of andere privé gegevens te verstrekken.

Soms komt het voor dat de ouder bij wie het kind woont de school uitdrukkelijk vraagt geen informatie aan de andere ouder te geven of het kind met deze ouder mee te geven. Volgens de wet is de school verplicht de ouder informatie te geven over de vorderingen, ongeacht de instructies van de ouder bij wie het kind woont. Dat zal de ouder ook medegedeeld worden. Het betekent dat elke ouder recht heeft op informatie over de leerresultaten van het kind.

Het kind meegeven met de ouder die hierin wettelijk geen rechten heeft, zal de school alleen doen in en na overleg met de ouder die met het gezag belast is. Vuistregel hierbij is dat we uitgaan van de veiligheid en het belang van het kind. Als de leerkracht ‘het niet vertrouwt’ wordt overlegd met de directie.

Informatie aan derden

Aan derden (bijvoorbeeld advocaten, Raad van Kinderbescherming en andere instanties) wordt geen informatie verstrekt, tenzij er een wettelijke verplichting bestaat.

(5)

Bijlage Informatie Verus (voorheen Besturenraad) Informatievoorziening gescheiden ouders

1. Wat is gebruikelijk na een scheiding?

Gebruikelijk is dat beide ouders gezamenlijk het gezag over het kind blijven uitoefenen (art. 1:251 BW). De rechter kan echter tijdens de echtscheidingsprocedure op verzoek van een of beide ouders bepalen dat het gezag slechts aan een ouder toekomt (art. 1:251a lid 1 BW).

2. Hoe moet de informatieverstrekking verlopen als beide ouders het gezag hebben?

Als het gezag aan beide ouders toekomt (art. 1:251 BW) zijn beide ouders dus voor de wet gelijk. De school moet dus beide ouders informatie verstrekken. De vraag is dan of beide ouders welkom zijn op een 10-minutengesprekje, zoals alle ouderechtparen dat zijn. Of dat, mocht de relatie tussen de ouders dusdanig slecht zijn dat dit niet meer mogelijk is, beide ouders een eigen

10-minutengesprekje krijgen. De Landelijke Klachtencommissie voor het Christelijk Onderwijs bepaalde in een advies naar aanleiding van een klacht (klachtnummer 07078) dat beide ouders recht hebben op een 10-minutengesprekje. Dit omdat beide ouders recht hebben op informatie, ook als ze niet meer samen door een deur kunnen.

3. Hoe moet de informatieverstrekking verlopen als een van de ouders het gezag heeft?

In het geval dat slechts een van de ouders het gezag over het kind toegewezen heeft gekregen is de gezaghebbende ouder wettelijk verplicht de niet gezaghebbende ouder in te lichten over belangrijke zaken (art. 1:377b BW). Naast deze regeling zijn ook derden die beroepshalve beschikken over belangrijke informatie van het kind verplicht deze aan de niet gezaghebbende ouder te verstrekken, als deze daar om vraagt (art. 1:377c BW). Met uitzondering daarop dat de belangen van het kind niet in het gedrang mogen raken. Dit houdt dus in dat, net als bij de situatie onder punt twee, als ook de niet gezaghebbende ouder een 10-minutengesprek wil, dit ook aan hem moet worden gegeven.

4. Wie neemt de beslissing bij bijvoorbeeld de inschrijving van leerlingen van gescheiden ouders?

Als beide ouders gezag hebben, dienen ze hier samen een beslissing over te nemen. Mochten de ouders hier niet over uitkomen dan kan een van hen het geschilpunt voorleggen aan de rechtbank (art. 1:253a lid 1 BW). De rechtbank neemt dan een beslissing die volgens haar het best voorziet in de belangen van het kind.

Als een van de ouders is aangewezen als gezaghebbende ligt de beslissing hierover uiteraard bij deze ouder.

5. Mag informatie over het kind worden verstrekt aan nieuwe partners?

Een eventuele nieuwe partner van een van de ouders is geen ouder van het kind, en heeft daarom op die manier geen recht op informatie over het kind. Persoonsgegevens mogen wel worden verstrekt op de voorwaarden die gesteld zijn in artikel 8 van de Wbp. Er zijn twee gevallen die in deze situatie kunnen voorvallen waardoor er informatie aan nieuwe partners verstrekt mag worden. De

zorgdragende ouder(s) (dan wel leerling als deze de leeftijd van 16 jaar heeft bereikt) hebben

ondubbelzinnig toestemming gegeven voor het verstrekken van de informatie. (art. 8 sub a Wbp). De

(6)

van het kind (art. 8 sub f Wbp). Dit is bijvoorbeeld als de nieuwe partner nauw betrokken is bij de opvoeding van het kind doordat het in hetzelfde huis woont.

De van toepassing zijnde artikelen

Artikel 1:251 BW

1.Gedurende hun huwelijk oefenen de ouders het gezag gezamenlijk uit.

2.Na ontbinding van het huwelijk anders dan door de dood of na scheiding van tafel en bed blijven de ouders die gezamenlijk het gezag hebben, dit gezag gezamenlijk uitoefenen.

Artikel 1:251a BW

1.De rechter kan na ontbinding van het huwelijk anders dan door de dood of na scheiding van tafel en bed op verzoek van de ouders of van één van hen bepalen dat het gezag over een kind aan één ouder toekomt indien:

a. er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zou komen, of

b. wijziging van het gezag anderszins in het belang van het kind noodzakelijk is.

Artikel 1:253a BW

1.In geval van gezamenlijke uitoefening van het gezag kunnen geschillen hieromtrent op verzoek van de ouders of van een van hen aan de rechtbank worden voorgelegd. De rechtbank neemt een

zodanige beslissing als haar in het belang van het kind wenselijk voorkomt.

Artikel 1:377b BW

1.De ouder die met het gezag is belast, is gehouden de niet met het gezag belaste ouder op de hoogte te stellen omtrent gewichtige aangelegenheden met betrekking tot de persoon en het vermogen van het kind en deze te raadplegen - zo nodig door tussenkomst van derden - over daaromtrent te nemen beslissingen. Op verzoek van een ouder kan de rechter ter zake een regeling vaststellen.

2.Indien het belang van het kind zulks vereist kan de rechter zowel op verzoek van de met het gezag belaste ouder als ambtshalve bepalen dat het eerste lid van dit artikel buiten toepassing blijft.

3.Artikel 377e is van overeenkomstige toepassing.

Artikel 1:377c BW

1.Onverminderd het bepaalde in artikel 377b van dit boek wordt de niet met het gezag belaste ouder desgevraagd door derden die beroepshalve beschikken over informatie inzake belangrijke feiten en omstandigheden die de persoon van het kind of diens verzorging en opvoeding betreffen, daarvan op de hoogte gesteld, tenzij die derde de informatie niet op gelijke wijze zou verschaffen aan degene die met het gezag over het kind is belast dan wel bij wie het kind zijn gewone verblijfplaats heeft, of het belang van het kind zich tegen het verschaffen van informatie verzet.

2.Indien de informatie is geweigerd, kan de rechter op verzoek van de in het eerste lid van dit artikel bedoelde ouder bepalen dat de informatie op de door hem aan te geven wijze moet worden verstrekt.

De rechter wijst het verzoek in ieder geval af, indien het belang van het kind zich tegen het verschaffen van de informatie verzet.

Artikel 5 Wpb

1.Indien de betrokkene minderjarig is en de leeftijd van zestien jaren nog niet heeft bereikt, of onder curatele is gesteld, dan wel ten behoeve van de betrokkene een mentorschap is ingesteld, is in de plaats van de toestemming van de betrokkene die van zijn wettelijk vertegenwoordiger vereist.

Artikel 8 Wbp

(7)

Persoonsgegevens mogen slechts worden verwerkt indien:

a. de betrokkene voor de verwerking zijn ondubbelzinnige toestemming heeft verleend;

(…⁾

f. de gegevensverwerking noodzakelijk is voor de behartiging van het gerechtvaardigde belang van de verantwoordelijke of van een derde aan wie de gegevens worden verstrekt, tenzij het belang of de fundamentele rechten en vrijheden van de betrokkene, in het bijzonder het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer, prevaleert.