Jaargang 2, editie 4 2021
Thema Natuur
Ter introductie
Het Bultpark is niet alleen een juweel van een park in Lelystad je komt er ook bijzondere mensen tegen. Bij de aanleg van de Zintuigentuin ontmoette ik Obbe Annega en Peter Kouwenhoven. Toevallig of niet beiden hebben een hobby die uitstekend paste bij het maandthema, natuur. Obbe als gids oop de Marker Wadden en Peter als voorzitter van de Vereniging voor Milieuvriendelijk Tuinieren. Zo'n buitenkansje laat je niet lopen!
Verder zijn daar weer onze vaste dichters Marc Broekmans en Igna Geveke, maar ook Tiemen de Boer (vrijwilliger in het Bultpark overigens!) zorgde weer voor een forse bijdrage door maar liefst 10 haiku's te sturen. Gert Kolstee leverde weer wat foto's om het lentegevoel te verspreiden, aangevuld door beeldmateriaal van Yusuf Azuri.
De openbare ruimte, en vooral het groenareaal daarin, is kwetsbaar voor vele vormen van aantasting. Jip verdiepte zich in deze materie en deed een wonderbaarlijke ontdekking. Abel Kaft verheugt zich zeer op de lente in de vrije natuur. De wethouder opende op 1 april een van de zes nestkastjehotels in de Botter. Tenslotte wordt de stedelijke
tuinarchitectuur in beeld gebracht en ontleed.
Foto Gert Kolstee
Nog mooier dan de bloesem is het gezoem van de vele bijen....!
Flessenpost
De natuur is overal
Zie de gazelle die door hyena’s aan stukken wordt gescheurd een zebra wiens vlees door een groepje leeuwen wordt gekeurd Golfers in een landschap, dat door mensen werd gemaakt Jagers op De Veluwe wanneer het zo vriest dat het kraakt Afschot te over van het wild dat graast in horden
Een ree, een zwijn, een hert, konijn op voorverwarmde borden Een roodhals fuut die langs peddelt met jong op haar rug Een kluut die zich te goed doet aan een dikke vette mug De zon, de maan, planeten die we beter leren kennen De aarde die zo opwarmt dat we er aan moeten wennen...
De evolutie gaat door, daar is geen kruid tegen gewassen
wat jammer toch dat veel natuur voor nieuwbouw gaat verkassen Voor de mens die zijn eigen vijand is ligt uitsterven op de loer het redden van deze aardkloot wordt nog een heksentoer
© Marc Broekmans, maart 2021
Kustland
terwijl een bloedrode zon ondergaat kijk ik uit over de verten
van het drassige land waar de ganzen grazen de paarden rusten
en het water zijn bestemming vindt tussen vele kusten
dan
terwijl het duister invalt ga ik mijns weegs over de dijken en de wegen
waar het nieuwe land mij wacht
© Igna Geveke, 2017
3
Lentelied
Ik weet nog toen ik dertien was en liep tussen de pinksterbloemen waar ik sliep en dromend in het gras naar boven tuurde de wolken volgend of het eeuwig duurde terwijl ik bloemen plukte in de weide mijn sluimerende lust verbeidde en –zelf ontluikend als een madelief- een zomerlang verlangde naar een hartendief.
© Igna Geveke 2017
Wolken Wat is er mooier dan traag schuivende wolken, gelaagd over elkaar.
Langs blauwe achtergrond verstild bewegend,
bespeeld door kleine wieken.
Sereen dit wonder, niet tijdgebonden.
De mens in eeuwigheid verkleind.
© Igna Geveke 2008 Zwarte Lente
….en buiten raast het virus langs de verlaten straten geen mens te zien in deze zwarte lente waar enkel vogels vrij zijn de stilte heerst
terwijl natuur herademt
© Igna Geveke, april 2020
De natuur: weids en gewijd 1] Kwantumentiteit:
golf, deeltje, antideeltje ze gaan, ze komen.
2] Naast roestige rails plantje met gele bloempjes,
veel en heel kleine.
3] Takken zonder blad
ten hemel gestrekt. Wanhoop?
Begeerte: leven!
4] Woest gesprek tussen de bruisende oceaan
en stille rotsen.
5] Die zilveren rand, zonder de donkere wolk
zou ze er niet zijn.
6] De zon – symbool van onvoorwaardelijkheid - geeft
en blijft maar geven.
Haiku's van Tiemen de Boer
7] Ontspannen alert voel ik mij: heel het heelal
trilt immens in mij!
8] De plenumleegte van het niet-manifeste
metaversum: Liefde.
9] Natuur natuurkunde metanatuurkunde en …..
de mens die waarneemt.
10] In Groot Mysterie,
Dat kent door te zijn, Eenheid in Verstrengeling …..
Ode aan (alles in) de Natuur!
Erop uit, fijn de natuur in!
Het weer zit mee, de zon schijnt fier!
Hier en daar ligt een leeg blikje bier, soms gedeukt, maar ook vaak wel heel,
op een mooie dag zijn het er veel.
Erop uit, de natuur in!
Het prille groen breekt bijna door.
Langs ’t bospad een kronkelig spoor van plastic flesjes, in felle, jonge kleuren, die zo’n pad geweldig op kunnen fleuren!
Na een storm veel gebroken takjes tussen de natgeregende sigarettenpakjes, en verwaaide cellofaanwikkels, in duindoorn verward
geraakt.
Een vogel heeft er zelfs zijn nest mee gemaakt!
Naast flesjes, blikjes of gewoon los papier heb ik ook doppen, kurken en peuken in het vizier!
En als je stil bent en er is ook geen wind,
wees dan niet verbaasd dat je een berg reclamefolders vindt!
Erop uit, de natuur in,
als je er oog voor hebt valt er zoveel te genieten.
Een roerloos ven, een trillend blad, Een eerste vos verkent de stad.
Soms zie je liefhebbers wel wat verschieten van soundbargeluiden uit het hoge gras.
Die zitten misschien wel de wielewaal dwars.
Maar ach, dan doet die maar oortjes in!
En zo is dat voor iedereen win-win.
Erop uit, de natuur in, ze heeft voor elkeen wel wat:
de wandelaar, fietser of berijder van quad!
voor liefhebbers van muziek of vogelgeluiden, voor mensen met een tuin op het zuiden.
En als je heel graag motor wilt crossen, doe dat dan tenminste in onze prachtige bossen!
Erop uit, fijn de natuur in!
Een paars heideveld is natuurlijk heel fraai, maar oogt zonder tissues en mondkapjes zo saai!
Ga ook niet thuis zitten en energie op te potten, neem de honden mee het bos in, kunnen ze heerlijk
ravotten!
Mijd boswachters met hun beperkende regels, vraag ze beleefd liever te letten op opdringerige vossen
en egels!
Erop uit, fijn de natuur in,
alom tegenwoordig, die veelzijdige natuur!
Ga naar de Veluwe, waar wolven zijn
maar hou Wodan wel aan de lijn!
En voer ze niet met hondenbrokken, daar voelen ze zich niet toe aangetrokken.
Offer een loslopend schaap als de wolf gaat dreigen, en als je het met zo’n beest aan de stok lijkt te krijgen.
Erop uit, fijn de natuur in,
Zoek een vermolmde boom, een vogelkarkas, een dassenburcht in het stuikgewas.
Laat de marter met rust, mijdt contact met de lemming, de natuur is natuurlijk wat anders dan de Efteling.
Wees wel voorzichtig, speel niet met vuur!
bij het nuttigen van vlammetjes of andere frituur.
Want voor je het weet ligt zo’n bos in de as.
En waar laat je dan je rotzooi? Gewoon in het gras?
Voor een prullenbak is toch vaak geen tijd, doch in de natuur kun je alles wel kwijt!
© Abel Kaft, uit de bundel Een vuiltje wegwerken (2017)
5
Foto: Gert Kolstee
I n t e r v i e w m e t O b b e A n n e g a
Excursieleider op de Marker Wadden
Het mooiste groene project van Nederland: de Marker Wadden. Niet iedereen is in de gelegenheid om van heel nabij en zeer frequent van dit project te genieten. Obbe als gids wel. Als geboren docent is Obbe als geen ander in staat dit project enthousiast aan de man te brengen. Daarnaast verricht hij ook nogeens als vrijwilliger in het Bultpark hand en spandiensten bij de inrich ng van de Zintuigentuin, het in elkaar ze en van de Scheepsbank en het maken kasten voor een openbare bibliotheek aldaar. We spreken Obbe in zijn woning die deel uitmaakt van een woongemeenschap. Ook daar doet hij de tuin. Tijd voor een gesprek met een bijzonder mens!
Uit wat voor nest kom je?
‘Ik kom uit een nest waar belangstelling voor natuur & milieu niet verder ging dan wandelingen in het park en zondagse ritjes naar de bossen van Drenthe. Toen ik in Groningen de “Laboratoriumschool” doorliep, kwam ik via medestudenten in aanraking met de ‘Werkgroep Behoud Dollard’, een onderdeel van de Waddenvereniging. Rond die tijd speelde ook de publicatie van de ‘Club van Rome’ in de media een belangrijke rol. Kern van deze publicatie was dat de grondstoffen die we gebruikten eindig waren en dat winning en productie ervan veel schade toebrachten aan natuur en milieu. Mijn belangstelling was gewekt.
Ik ben daarna aan de lerarenopleiding biologie en scheikunde gaan studeren, om via het onderwijs een bijdrage te kunnen leveren aan het behoud van een ‘’gezonde’ wereld. In mijn studietijd werd een begin gemaakt met het inpolderen van het Lauwersmeer. Het gebied zou in een paar jaar tijd van zout, zoet worden. Ik ben daar vaak wezen kijken en daar voor het eerst de dynamiek van de natuur kunnen volgen. Begroeiing die snel veranderde, vogels, steeds
meer en andere soorten. Fascinerend. Toen ik dus rond 2015 las van de plannen voor de Marker Wadden was mijn belangstelling direct gewekt. Na mijn pensionering wilde ik daar graag gids worden. Dat ben ik sinds vorig jaar. Van gidsen kwam in de eerste maanden nog niet zoveel. De Nederzetting moest nog af. Dus huisjes inrichten, het restaurant gebruiksklaar maken en vanaf april excursies leiden.’
Wat merk je van de Marker Wadden als je over de Houtribdijk rijdt?
‘De Marker Wadden zijn onderdeel van het ‘Nationaal Park Nieuw Land’. Bij helder weer kun je iets van de eilanden zien. Met name de uitkijktoren de Steltloper. De begroeiing is nog laag, dus meer dan groene strepen zie je nog niet. Wel is de laatste jaren vanaf die dijk een ander project in het oog springend. Dat is het project “Trintelzand”. Er is een relatie tussen dit project en de Marker Wadden. Beide moeten ervoor zorgen dat het Markermeer schoner en helderder wordt. Trintelzand heeft daarnaast als doelde
Houtribdijk te versterken, zonder hem op te hogen. Daartoe zijn aan de Enkhuizer zijde zandplaten aangebracht, die de golven moeten breken, slib vangen en een prachtig gebied voor planten, vissen en vogels vormen. Dat is bij lange na niet genoeg om het Markermeer weer gezond te maken. Zeker het helpt al. Het water tussen de eilanden van de Marker Wadden is helderder, het is een paaiplek voor vissen en het trekt al heel veel soorten vogels. Er zijn al 140 soorten waargenomen, waaronder soms heel zeldzame.
Om het uiteindelijke doel te halen moeten de Marker Wadden nog enorm worden uitgebreid. Dit voorjaar wordt daar een volgende stap in gezet. Er komen ten noorden van de bestaande vijf eilanden nog twee bij. Om een beeld te geven van de grote van het Marker Wadden project een paar cijfers: het Markermeer is 70.00 ha. De Marker Wadden zoals die er nu liggen beslaan 1.000 ha. en de twee nieuwe eilanden worden 300 ha. groot. Uiteindelijk omvat het oppervlak van de archipel 10.000 ha. Dat moet afdoende zijn om de waterkwaliteit in het Markermeer te herstellen.’
Waar geniet je het meest van?
‘Ik geniet vooral van de weidsheid, de wolken, de blauwe lucht, vorig voorjaar zelfs zonder vliegtuigstrepen. Ook bezoekers informeren over het hoe en waarom van de Marker Wadden vind ik boeiend. Meer weten van een gebied is meer genieten. Je gaat de dynamiek zien, snapt dat het iets toevoegt aan het Nederlands landschap.
Afgelopen zomer kwamen en per veerboot (2 x per dag) ongeveer 80 bezoekers. Dat is minder dan gepland, maar corona gooide roet in het eten. Daarnaast zijn er veel bezoekers die met hun eigen boot komen en aanleggen in de haven. Ook ontvangen we charterschepen (bruine vloot) die tijdens hun rondvaart over het Markermeer ook de Marker Wadden aandoen. Per dag namen ongeveer 50 mensen deel aan de excursies. Overigens zijn er 24/7 twee
eilandwachters (vrijwilligers) op het eiland. Zij houden steeds een oogje in het zeil. Alle bezoekers betalen een eilandbijdrage, die gebruikt wordt om onderhoud aan de Nederzetting en de eilanden te bekostigen.’
Wat is de meest gestelde vraag die je krijgt als gids?
‘Deelnemers willen weten welke veranderingen zich voor doen en wat de resultaten zijn.
Die stemmen tot nu toe erg hoopvol. Het Markermeer, ontstaan na sluiting van de Houtribdijk in 1976, is een ingedijkt meer met nauwelijks natuurlijke oevers en een verstikkende slibdeken op de bodem. Eilanden betekenen luwte, waardoor slib eerder bezinkt en het water helderder wordt. De natuurlijke oevers en ondieptes zorgen voor extra leefgebied voor planten en dieren. Kortom voor de zo gewenste biodiversiteit.’
Wat vind je het meest interessant aan dit project?
‘De unieke wijze waarop de eilanden worden aangelegd met slib, zand en klei en de dynamiek in de natuur. Per seizoen en per jaar verandert er veel. Nu hebben we te maken met een pioniers-vegetatie, maar elk jaar verschijnen andere soorten planten, die ook weer andere dieren aantrekken.
Het bouwen van eilanden met slib zand en klei uit de Marker Wadden is nog nooit vertoond. De resultaten zullen zeker leiden tot een nieuw Nederlands exportproduct, namelijk de kennis en techniek om overal ter wereld eilanden te kunnen bouwen met materiaal uit de omgeving.
Daarnaast ben ik al heel lang een eilandenmens. Per boot het water over, loskomen van het vaste land geeft rust, maakt het hoofd leeg.’
Wordt er onderzoek verricht op de Marker Wadden?
‘Zeker, heel veel zelfs. Het is één van de eerste keren dat de natuur gevolgd kan worden vanaf nul. Hoe het gaat met de plantengroei, de vogels, de vissen en de insecten op de eilanden wordt onderzocht door medewerkers en studenten van onder meer de universiteiten van Groningen, Nijmegen en Wageningen. Daarnaast doen instituten onderzoek naar de bodem van de eilanden.’
Wie of wat zou je meenemen als je vakantie mocht vieren op de Marker Wadden?
‘Verrassend, maar dat ga ik deze zomer doen. Mijn vrouw heeft zonder dat ik het wist na een eerste bezoek aan de Marker Wadden één van de huisjes kunnen reserveren voor een lang weekend. Nee, er is absoluut geen sprake van een voorkeursbehandeling omdat ik gids ben. Ze neemt gelukkig mij mee en onze zoon met zijn vriendin. In mijn rugzak gaat zeker een kijker en de vogelgids mee.
Leuk is dat de huisjes net als de hele nederzetting zelfvoorzienend zijn. Er lopen geen leidingen naar de Marker Wadden.
Stroom wordt opgewekt met zonnepanelen en opgeslagen in grote accu’s. Mocht er toch een tekort aan stroom dreigen, dan komt uit een schuurtje een kleine windturbine omhoog die voor de nodige stroom zorgt. Water wordt gewonnen uit het Markermeer, geïnfiltreerd in de duinen, opgepompt en daarna gezuiverd. Dit water heeft
drinkwaterkwaliteit, maar mensen vinden de smaak anders. Afvalwater wordt op het eiland zelf gezuiverd in een zgn.
helofytenfilter (riet en bacteriën). Het is daarna zo schoon dat we het weer meet een gerust hart kunnen lozen op het Markermeer. Wat ook mee kan is mijn tablet, want op het hele eiland is Wifi. Ik verheug me er erg op drie dagen eilandbewoner te zijn.’
7
Toen ik laatst mijn zwerfvuilronde maakte werd ik plots verrast door een dame die uit de struiken opdook. We keken elkaar verschrikt aan en lachten toen wat schaapachtig naar elkaar. ‘Twee mensen, een gedachte’. Bracht ik uit, maar ik kon mijn ergernis nauwelijks bedwingen. Deze dame bevond zich overduidelijk op vreemd terrein. Ik hield hier de openbare ruimte schoon!
Zwerfvuil opruimen wordt steeds populairder. Dat is waarschijnlijk te danken aan de pandemie waardoor veel mensen een ommetje maken. Nu doen ze dat gewapend met grijper en ring. Deze mensen doen er echter nog een schepje bovenop door er ook een outfit bij aan te schaffen, bij voorkeur in niet-schutkleuren. Cijfers bevestigen deze tendens ook: in Lelystad is de grijperdichtheid opgelopen tot 1 : 100 inwoners en daarin zijn nog niet de
laatste cijfers verwerkt. Die rage leidt dus ook steeds vaker tot irritaties. Er zijn mensen die zich beroepen op de klimaatcrisis ter rechtvaardiging van hun bekering tot het zwerfvuilmetier. Onlangs verschenen er ook berichten op Facebook over schermutselingen tussen mensen die elkaars areaal betraden en betwistten. Onacceptabel natuurlijk.
Tot nu toe zijn er nog geen slachtoffers te betreuren maar daar kun je op wachten natuurlijk. Een grijper kan, in handen van die nieuwe lichting, tot een geducht wapen worden!
Het probleem: er gewoonweg te weinig zwerfvuil om elke vrijwilliger daarin een zelfstandig bestaan te gunnen. Dan kun je twee dingen doen: je kunt de drang beperken om toe te geven aan de opruimwoede. Iedereen weet echter dat gedragsverandering een lastige kluif is. Dat bereik je niet in een of twee generaties. Iemand die eenmaal een grijper ter hand heeft genomen, ook al is dat nog zo’n onbeholpen apparaat, ontneem je dat genoegen niet zonder dwang. Men laat zich door niets en niemand de les lezen en verdedigen hun nieuwe hobby tegen met hand en tand. Daarom zal de oplossing meer gezocht moeten worden in het gedrag van de veroorzaker van het zwerfvuilprobleem: de vaak jeugdige burger. Iedereen kent ze wel: de roker die volkomen onbewust een peuk naar een afvalbak brengt, ook al staat wel deze vijf meter verderop! Dat moet ook anders kunnen. Flesjes, blikjes, sigarettenverpakkingen werden tot voor kort in blikjesvangers verzameld. Doordat veel mensen die vangers al langsfietsend misten belandde veel van dit afval rond en niet in de blikvanger. Daarom zijn deze nu weer uit het straatbeeld verdwenen. Een gemiste kans nu het probleem van te weinig zwerfvuil zich zo prominent aandient. Ook bouwhekken om bouwwerkzaamheden zorgt voor minder
zwerfvuil. Het bedrijfsleven, waarschijnlijk gemakzuchtig geworden door al die ondersteuningsmaatregelen, laat het hier helemaal liggen! Weg met die bouwhekken. Polystyreen verpakkingsmateriaal is licht, verwaait snel en als het verkruimelt in miniscule bolletjes hebben vele tientallen zwerfvuilfanaten weer voor dagen werk!
Omdat de jeugd nogal wat zwerfvuil in de openbare ruimte brengt zijn er op scholen lespakketten om dat tegen te gaan. Die lessen moeten natuurlijk direct gestopt. Die tijd kan wel beter worden gebruikt. En dan is er nog het probleem van de provincieambtenaren. Zij werken bijna allemaal thuis en moeten er soms even uit. In toenemende mate nemen zij dan echter een grijper mee tijdens die pauzes. Ze weten nog niet dat zij daarmee de ‘markt’ verder verpesten.
Natuurlijk moet er begrip zijn: deze mensen, veelal beleidambtenaren, zijn veroordeeld tot een leven achter een computerscherm. Ook zij willen nuttig zijn en eens in contact komen met gewone burgers. Niet ontkend kan worden dat zwerfvuil opruimen in ruime mate in beide voorziet. Maar dat is geen vrijbrief om op eigen verantwoordelijkheid de troep van diezelfde burger te gaan opruimen als daarvan vrijwilligers de dupe zijn! Er zijn al vragen in voorbereiding om GS te bewegen betreffende ambtenaren binnen te houden. De vrijkomende arealen zwerfvuil zouden dan weer aan de rechtmatige vrijwilliger kunnen worden teruggegeven.
Al met al zitten we nog steeds met die oververtegenwoordiging van mensen met grijpers, zeker omdat ook steeds meer kinderen deze markt betreden. Er gaan daarom bij een enkele vrijwilligers al stemmen op om te switchen van domein en energie te steken in het opruimen van
hondendrollen. De grijper zou dan moeten worden voorzien van een nog te ontwikkelen hulpstuk. Toegegeven, het is een heel andere branche maar er is wel ruim voldoende werkgelegenheid en het zou de druk op
O n r u s t i n d e o p e n b a r e r u i m t e !
het zwerfvuilveld aanzienlijk kunnen verlichten.
Zelf denk ik dat het probleem zichzelf zou kunnen oplossen als de vaccinatie in het huidige tempo doorgaat. Veel mensen zouden dan weer gewoon aan het werk kunnen, naar hun eigen kantoorareaal. Dat zal ongetwijfeld voor wat lucht zorgen. Ook statiegeld op grijpers zou een schot in de roos kunnen zijn, maar dat gaat natuurlijk wel ten koste van de laagstbetaalden. Daar staat tegenover dat het invoeren van statiegeld op blikjes en plastic flesjes dan achterwege zou kunnen blijven. Ik ben er nog niet helemaal uit.
Het is overigens niet allemaal kommer en kwel. Eerder genoemde dame en ik ruimen nu samen zwerfvuil op: zij de grijper en ik de ring. We heersen nu ook samen over ons beider areaal!
9 Vogelhotels in de Botter
Een buurtinitiatief in de Botter: 43 nestkastjes ophangen in de wijk. Dit aantal is gebaseerd op het aantal straten in de wijk. Tien buurtbewoners en hun kinderen zetten de kastjes in elkaar en beschilderden ze. De gemeente zette door de hele wijk verspreid zes
berkenbomen neer om de hotels aan op te hangen. Wethouder Luc Baaten opende de hotels persoonlijk op 1 april door de kurk uit een van de nestkastjes te halen om de vogels binnen te laten. Het initiatief werd mogelijk gemaakt door Mensenmakendebuurt en ook bewonersconsulent Carmen Abels heeft veel werk verzet! Zo is de woningnood onder onze gevederde vrienden in eder geval iets verlicht!
I n t e r v i e w m e t P e t e r K o u w e n h o v e n
voorzitter Volkstuinvereniging VMT in het Karveel 'Vroeger had je een volkstuin om je diepvries te vullen.’
Een editie over Natuur kan niet zonder de inbreng van Peter Kouwenhoven. Niet alleen de grote (bescheiden) man achter jet Bultpark maar ook voorzitter van de Vereniging voor Milieuvriendelijk Tuinieren (VMT). Niet alleen steekt hij belangeloos heel veel tijd in beide bezigheden hij is ook sociaal en zeer verbindend. Tussen de werkzaamheden door is hij nooit te beroerd om het publiek te informeren over wat er allemaal gebeurt in het Bultpark. Welke bijdrage je ook levert hij laat nooit na je daarvoor achteraf te bedanken.
Volkstuinen zijn prachtig en leveren een prima bijdrage om de jachtige inwoners van de stad te laten ontspannen en genieten. We gaan langs bij de voorzitter in het Karveel waar hij samen woont met zijn vrouw en wat kabouters.
Hoe kom je verzeild in het Volkstuinwezen?
‘Ik ben een tuinliefhebber en had al toen ik in de Fjord woonde een tuin in het Gelderse Hout. Toen ik in het Karveel belandde werd ik lid van VMT. ’
Wat is de lol van volkstuinieren?
‘Ik hou van het kweken van eigen fruit en bloemen en ben ook graag buiten. Het is leuk om oude rassen te kweken:
Summer Red, Cox, James Grieve. Soms maak ik er moes van, en natuurlijk wordt het fruit ook zo, uit het handje gegeten.’
Welke functie heeft de volkstuin in de stad?
‘Het is een groene oase! Het is geen openbaar terrein maar er wordt wel regelmatig gewandeld. Het complex is 3 hectare, waarvan 1 hectare park is. Het is een heel landelijke omgeving. Mensen ervaren hier een vakantiegevoel. Er zijn hier veel bomen en dat heb je op veel andere complexen minder. In september hebben we hier altijd de Oogstmarkt.’
Waarin onderscheiden jullie je als complex?
‘We gebruiken geen kunstmest en synthetische/chemische bestrijdingsmiddelen. Sommige leden tuinieren volgens de principes van de permacultuur, gebaseerd op ecologie en ethiek en zijn in harmonie met de aarde. We hanteren hier ook een grotere vruchtwisseling, bijvoorbeeld 1 op 6 of 1 op 8. Elke plant haalt bepaalde stoffen uit de aarde voor de groei en door wisselteelt voorkom je dat de grond verarmt. Het zorgt ook voor minder ziektes.’
Omschrijf eens de cultuur van jullie complex?
‘Bij ons zijn veel mensen te vinden die betrokkenheid hebben bij de aarde. Ze nemen ook vaak hun (klein)kinderen mee naar het complex. Onze leden komen uit heel Lelystad. We hebben percelen van 50 vierkante meter voor starters. Alle leeftijdscategorieën komen voor en in deze coronatijd is er ook veel aanwas. De gemiddelde leeftijd is ook wat lager dan elders denk ik. Er is een Schouwcommissie die er voornamelijk voor zorgt dat mensen geen last hebben van elkaar:
bijvoorbeeld van de schaduw van een grote boom of onkruid van buren. Ooit hadden we een lid met een kweektuin (lastig onkruid). Ze vergoelijkte dat: ‘Weet je wel dat je kweekwortels kunt eten?’ Natuurlijk is je tuin daarvoor niet bedoeld.’
Werken jullie wel met machines?
‘We maaien gras met maaimachines en gebruiken wel de kettingzaag. Verder zorgen we ervoor dat veel groenafval wordt verwerkt op het complex in de vorm van takkenwallen. Soms versnipperen we het hout. Afval van je tuin moet gecomposteerd worden op de eigen tuin. Ook kun je het, bijvoorbeeld omdat het als het om lastig onkruid gaat, meenemen voor de groenbak thuis. We hoeven dan niets af te voeren. We frezen zo min mogelijk. Daar ben ik geen voorstander van omdat je zoveel kapot maakt.’
Kan iedereen lid worden van jullie vereniging?
‘Ja, als je de filosofie onderschrijft. We maken met nieuwe mensen altijd eerst een wandeling over het complex. Daarna heb je wat bedenktijd. Mocht je lid willen worden dan ben je het eerste jaar aspirant-lid. Inmiddels hebben we een wachtlijst met een flink aantal gegadigden. We hebben ook wel eens jaren gehad met 20, soms 30 lege tuinen. Omdat je als vereniging wel pacht moet betalen aan de gemeente heb je dat natuurlijk liever niet.’
Is een volkstuin therapeutisch?
‘Je bent buiten met de wind door je haren, je kop leeg en vogels om je heen. Ook mensen die geestelijk wat in de war zijn hebben hier echt baat bij. Je kunt je echt verbazen over dat zaadje dat je in de grond stopt en dat er dan na een paar
maanden een tros tomaten van je eigen gekweekte plant kunt oogsten.’
Is er een verschil tussen mannen en vrouwen bij het volkstuinieren?
‘Mannen werken meer met bedjes, paadjes. Vrouwen doen meer aan
‘pleziertuinen’. Ze maken er een leukere tuin van. Meer met bloemen en kruiden. Vroeger had je een volkstuin om je diepvries te vullen.’
Heeft de klimaatcrisis invloed op de volkstuin?
‘Dat weet ik niet. Ik weet wel dat we ons eigen water opvangen op de tuin. Als bestuur zijn we bezig met een plan om de wateropvangcapaciteit te vergroten. We hebben geen zonnepanelen want we hebben alleen huisjes om te schuilen en om gereedschap in op te bergen.’
Van Goghboom, Lelystad Haven
11
Slotencircuit
Droom
?Wat zou het mooi zijn om net als William Kamkwamba een windmolen te bouwen van afval. Zijn voorbeeld inspireerde me om dat ook hier te proberen. Nol Schildkamp (zie ook 'En dan nog dit..') had er wel oren naar.
We gaan dit onderzoeken! Wie doet mee?
Tuinarchitectuur in Lelystad
Wie door de stad rijdt ziet een grote verscheidenheid aan tuinen en tuintjes. Zoals ook auto's zich laten koppelen aan menstypen zo is uit veel tuintjes 'tuinarchitectologisch' veel op te maken. Zonder de enige preten e interpreteren we de bedoelingen die onze medebewoners hebben met hun groen. De namen en adressen zijn bij de redac e bekend. Over de kwalifica es niet worden gecorrespondeerd.
Het Belevenissentuintje
Voorzien van een vijvertje waar altijd veel is te doen. Wel oppassen voor reigers. Niet te veel mee bemoeien, laat het leven zijn gang maar gaan.
Huize 'Heugaveldt'
Een tuin waar alle groen is uitgebannen. We karakteriseren deze tuin dus ook als
onderhoudsvrij. Toch is er een rimpeling in het gebruikte materiaal te zien en wordt het geheel op zijn plaats gehouden door oerkeien uit het Perm.
De zon zien ondergaan is hier heel speciaal.
Verveelt de tuin dan rol je hem op en legt een nieuwe kunststofzode.
Maison 'Pas de Poespas'
Geen omkijken naar deze tuin. Strakke lijnen en geen overbodige groene franje. De rechthoek dicteert het ontwerp en de boom staat exact op de goede plaats.
Je zult er geen worm aantreffen! Arme vogels.
Huize 'Pierre'
Tuin volledig uitgevoerd in leisteenpuin afkomstig van de Vesuvius. Met speels aangebracht (Romeinse?) ornamenten van onduidelijke herkomst. Het groen is hier tot het uiterste beperkt. Het zwartrieten zitje is alleen geschikt voor wie een onbarmhartig zonnetje kan weerstaan. Hemelwater vormt geen probleem:
dat wordt subiet afgevoerd door deze tuinbrede Wadi.
De 'Hollandsche Tuin'
Prominente plaats voor de oer-Hollandse molen in deze laattwintigste-eeuwse tuin. Wie heel goed kijkt ziet dat het gras aan de zorgen van de robot wordt overgelaten. Dat is natuurlijk een zwaktebod. Met zo'n tuin heb je daar een Tuinman voor. Met
een trekkertje.
Scheepsbank weer in puike staat
Onder leiding van Peter Kouwenhoven worden mooie dingen tot stand gebracht in het Bultpark. Zo bleek het nodig om de
Scheepsbank te restaureren. Dan komt het bij voorbeeld aan op de kluskwaliteiten van Obbe Annega (zie ook het interview met hem). Op deze bank passen, met in achtneming van de
coronaregels, drie zeelieden (of landrotten).
G r o e n m o e t j e d o e n
Boomhut?
De woningnood is hoog en vooral jonge mensen zoeken overal naar woonruimte. Of die
gevonden kan worden in deze boom is nog maar de vraag. Het boomhutmeubilair lijkt zonder duidelijk plan omhoog geworpen in de takken. Het advies luidt dan ook: ga eens kijken in Amelisweerd en probeer het dan nog eens.
Pilot Green Flevo Veldboon
Als volledig vegetarische redactie kunnen we natuurlijk niet heen om de aankondiging van de vegetarische hamburger. De verbouw van de Flevo Veldboon voorkomt niet alleen import van sojabonen van verre oorden, het is ook goed voor moeder aarde want het verrijkt de bodem met stikstof die uit de lucht wordt gehaald. In juli zouden de bonen kunnen worden geoogst. Wij kunnen niet wachten.
Foto van Groen Kennisnet
De Fietsende Boer
Landbouw omarmt verduurzaming op een opmerkelijke manier!
13
Kunst en vliegwerk
Hond, Herman van Dalen
Ondanks een gedegen opleiding en lokale training aan de Hondenhogeschool van Martin Gaus is het Herman nog niet gelukt zijn trouwe viervoeter manieren bij te brengen. Om toch de schijn op te houden heeft hij deze hond in zijn kunst vastgelegd als 'Braaf'. Wensdenken wellicht maar Herman kan zo tenminste met Pluto leven. Nu wij nog.
Woud, Nico Moonen Een boompartij inspireerde Nico tot dit prachtige schilderij. Het doet wat herfstig aan maar dat kan liggen aan de levensfase waarin hij momenteel
verkeert. Geen aandacht aan schenken, hij is vitaal als een koe in die op het punt staat de wei in te gaan!
Mirus interparus, Arno Kortekaas Door de opwarming van de aarde zullen steeds vaker vreemde insecten onze landstreken gaan bevolken. Arno neemt hierop alvast een
voorschot op. Van deze mier is niet duidelijk welke akelige gevolgen een ontmoeting met de Noordeuropese mens kan hebben maar het belooft niet veel goeds, als we Arnold's interpretatie mogen geloven. Het advies zou kunnen luiden: blijf binnen en bel bevoegd gezag!
In deze rubriek tonen we werk van amateuristische kunstenaars. Toevallig zijn ze zaterdags meestal allemaal te vinden bij het LAK aan de Veste. De productie is vrij laag want naast etsen en schilderen worden ook visies gedeeld, bijvoorbeeld over politiek, maatschappij, sport. Die visies hebben een hoog niveau. Soms gaat dat ten koste van de kwaliteit van het kunstzinnig gebodene maar het is altijd controversieel en gedurfd, volgens de kunstenaars zelf tenminste. Het werk is niet te koop want het is onbetaalbaar.
In het volgende nummer…
De Stad staat centraal in het meinummer, met de vaste bijdragen van o.a. onze dichters maar ook weer een interview met een in dit verband interessante stadsgenoot en nog veel meer.
En dan nog dit...
Bij de voorbereiding van dit nummer fietsten we door het industriegebied. Daar werd onze aandacht getrokken door een merkwaardig object. We legden dat natuurlijk meteen vast waarop de
eigenaar van het pand naar buiten kwam en ons binnen vroeg. Tot onze grote verbazing bleken er binnen nog veel meer vreemde, technisch- kunstzinnige objecten te staan. De eigenaar van het pand en de maker van de objecten is Nol Schildkamp, voor zijn pensionering werkzaam bij de ING als werktuigbouwkundige. Toen hij eenmaal echt tijd kreeg begon hij met zijn kunstzinnige, technische hobby. Puur circulaire kunst! Hier een voorproefje
Een gratis abonnement op EZine de Lelybel? Mail naar botercob@gmail.com!
Richard Feynman
over bloemen en bomen
De Amerikaanse Nobelprijswinnaar Richard Feynman (1918 ‐ 1988) was een zeer veelzijdig man die baanbrekend werk verrich e op het gebied van de kwantummechanica. Hij was ook een groot didac cus en daarom kan hij heel goed worden gelinkt aan het thema van deze maand. Maar als er nou iemand nu niet 'gevangen' moet worden in thema's is het Feynman wel met zijn brilliante geest. Misschien als kennismaking....
Over de groei van bomen Over bloemen
15
