Over oude en nieuwe paradigma's Herverdelen Investeren Innoveren

(1)

1

Over oude en nieuwe paradigma's

Herverdelen Investeren Innoveren Bea Cantillon

(2)

2

De glorierijke jaren na ‘les trentes glorieuses’

De emancipatie van de vrouw De bevrijding van harde labeur

De afname van de ongelijkheid in de wereld De uitbreiding van Europa

De bevrijding van foute grote verhalen De verdere economische groei

De stijging van het aantal werkenden

(3)

3

(4)

Maar… op het vlak van armoede

4

brengt de welvaartsstaat geen

vooruitgang meer voort

(5)

5

• The Lisbon Strategy (2000-2010) for growth,

employment and social inclusion

•

• EU-2020 strategy: lifting 20 million people out of poverty

• “Vlaanderen gaat voor een 30%-reductie van het aantal mensen in armoede en blijft ook op

Europees vlak de Pact 2020-doelstelling voor de halvering van de kinderarmoede vooropstellen.”

(6)

Hoeveel mensen kunnen geen

6

kerstcadeautjes kopen? DS, 9/12

(7)

7

AROP tewerkstelling/

BNP Sociale uitgaven

Scandinavië + + -

Angelsaksisch - + +

Continentaal + + -

Oost Europa - + -

Zuid Europa + + -

2004-2007

(8)

Waarom ?

(9)

Horizontaal herverdelen Verticaal

herverdelen

predistributie

(10)

Preventie, herstel en sociale promotie

predistributie

(11)

Vlaanderen : de verdeling van de groei van de tewerkstelling

Source: Labour Force Survey, processed by Vincent Corluy (CSB)

00 10 20 30 40 50 60 70 80 90

1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

(12)

12

Een Mattheuseffect door :

-Kenniseconomie -Individualisering -Homogamie

-Werkloosheidsvallen

(13)

de armoede reducerende werking van sociale uitgaven

Horizontaal herverdelen Verticaal

herverdelen

(14)

Sociale uitgaven als percentage van het BNP, België, 1985-2009

21 22 23 24 25 26 27 28

1985-1989 1990-1994 1995-1999 2000-2004 2005-2009

Sociale uitgaven als % van het BNP

'Oude' sociale risico's* Ouderenzorg Loopbaanonderbreking

Kinderopvang Actieve arbeidsmarkt

* gezondheidszorg, pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, ziekte- en invaliditeitsuitkeringen en kinderbijslagen.

(15)

Sociale zekerheid werd minder ‘pro poor’

(16)

Notes: Dpi = disposable cash income (equivalence scale = modified OECD-scale), calculations based on the data presented in the chapter by Verbist and Matsaganis in-kind-benefits include health care, education, ECEC

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

Q1 Q2 Q3 Q4 Q5

Continental

Een gering en afnemend herverdelend vermogen van sociale uitgaven

(17)

17

Een Mattheuseffect door :

- verschuiving naar vergrijzingskosten en gezondheidszorgen

- En…

(18)

18

• Polarisatie tussen “hardwerkende Vlaming” en

“werkarmen”

• Fragmentatie van sociale risico’s

• Druk op de bescherming van slechte risico’s

• Nieuwe uitgaven voor goede risico’s

(19)

19

Werkintensiteit en kinderarmoede

ontleent aan F. Vandenbroucke

,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0

Armoederisico van kinderen

Werkintensiteit van de huishoudens

(20)

De miskenning van de

20

verdelingskwestie

• Werk

• Sociale uitgaven

• Brandstof (vooral arbeidsinkomens,

individualisering van de fiscaliteit)

(21)

21

Het glazen plafond van de herverdeling

Koppel met 2k Alleenstaande ouder 2k

2012 2012

Leefloon als % van de armoedelijn Leefloon als % van minimumloon

65% 83%

(1) Nu 79% 83%

(2) Leefloon = armoedelijn 117% 90%

(22)

22

(23)

23

NNI/capita 18

gemiddeld loon /fte OECD 13

Minimum loon 1

Arbeidsongeschiktheid -2

Werkloosheidsuitkering 0

Source: Eurostat, OECD, MIPI & Gak-simulations

% groei in reële termen (1995-2007)

(24)

24

Structurele grenzen

- De welvaartsgroei =toename aandeel van vermogen - Twee inkomens = welvaartsnorm ( mediaan )

- De kost van laagproductieve arbeid = afruil werk/sociale bescherming

(25)

25

Nieuwe paradigma’s

- sociale investering (predistributie)

(26)

(27)

27

Nieuwe paradigma’s

- sociale investering (predistributie)

- sociale innovatie (vb. kringloopwinkels, sociale kruideniers, kinderarmoedefonds)

(28)

(29)

29

maar

• Leeuwen kunnen gevaarlijk zijn voor de zwakkeren

• Leeuwen en vlinders kunnen de aandacht afleiden van de olifanten

(30)

30

Daarom

hernieuwde aandacht nodig voor de olifant

(31)

(32)

32

Hoe?

• Optillen van de onderkant van het inkomensgebouw door lastenverschuiving van arbeid naar vermogen

• Herstel van het draagkrachtprincipe in de fiscaliteit

• Progressief universalisme

• Focus op kostendekkende tussenkomsten

(huurtoelagen, kinderbijslagen, gratis onderwijs…)

(33)

“herverdelen, investeren en

33

innoveren”

- geen concurrerende beleidsparadigma’s

- wél gezamenlijk inzetten in een nieuw en coherent systeem voor sociale vooruitgang

(34)