Werkboek
bij de geaccrediteerde nascholing
“Vrouwen met een miskraam
goed begeleiden”
Eerst even dit: over de woorden…
Er is geen woord dat in alle situaties passend is.
Misschien gaat het bij de moeder die je begeleidt over een miskraam? Of meer dan één? Of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, een MOLA-zwangerschap, een afgebroken zwangerschap misschien? Of misschien zijn er embryo’s in een
vruchtbaarheidstraject (geweest)? In dit werkboek lees je over miskraam, maar vul daar in gedachten gerust het woord voor de specifieke situatie in.
Een kindje verliezen in de zwangerschap. Hoe noem je dat kindje? Een ongeboren kind. Een embryo. Foetus. Vruchtje. Zieltje. Kindje. Of nog anders… Het luistert nauw hoe je het noemt. Dat komt heel precies. En wat passend is, kan voor elke situatie en voor elke vrouw anders zijn.
Inhoud
Over Miriam van Kreij | Miskraambegeleiding Nederland
1. 3 uitgangspunten
2. Je leerdoelen voor vandaag
3. Theorie & kennis uit de praktijk - Cijfers rond miskramen
- 7 manieren waarop een miskraam kan doorwerken (met handige checklist voor ouders)
- Wat kan een moeder zelf doen?
- Wat kun jij als verloskundige of gynaecoloog doen?
4. Wat zeg je…
A. als je bij de echo constateert dat het hartje niet meer klopt?
B. als een moeder belt met bloedverlies?
C. om te vragen naar de emotionele beleving rond de miskraam?
D. als je in een intake of bij een nieuwe zwangerschap wil vragen naar een eerdere miskraam of abortus?
5. Intervisie op jullie cases uit de praktijk
6. Professionele mindset: hoe ga je om met belemmerende overtuigingen?
Maak verschil in je begeleiding!
7. Vertaalslag naar je dagelijkse werkpraktijk: wat kun je hiermee?
Miriam van Kreij | Miskraambegeleiding Nederland
Miskraambegeleiding Nederland heeft als doel dat vrouwen met een miskraam goed begeleid worden.
Miriam van Kreij (1972) geeft nascholingen aan verloskundigen en echoscopisten, zodat ze vrouwen met miskramen nog beter kunnen begeleiden. Deze nascholing “Vrouwen met een miskraam goed begeleiden” is geaccrediteerd door de KNOV, de NVOG en de BEN.
Miriam begeleidt sinds 2011 vrouwen die hun kindje verloren tijdens de zwangerschap.
Daardoor kunnen ze weer goed functioneren, in hun werk en hun gezin. Voor vrouwen die je doorverwijst, is het eerste (telefonische) gesprek altijd gratis.
Miriam geeft een KNOV-geaccrediteerde opleiding voor (verloskundig) coaches, zodat zij in hun praktijk de beste begeleiding bieden aan vrouwen met een miskraam.
Miriam is de auteur van twee unieke boeken:
- ‘Begeleiding van vrouwen met een miskraam’
- ‘Als je je kindje verliest in de zwangerschap’
Miriam is gastdocent bij opleidingen verloskunde en echoscopie.
En journalisten bellen haar als ze een expert rond miskramen of verlies in de zwangerschap willen polsen.
Heb je vragen? Bel of mail gerust op 06 244 15 838 of info@miskraambegeleiding.nl.
3 belangrijke uitgangspunten
van Miskraambegeleiding Nederland
Waar is deze nascholing op gebaseerd?
- jarenlange begeleidingservaring - ervaringen van honderden vrouwen
- ervaringsgerichte expertise van systemisch werk
- tientallen nascholingen aan verloskundigen, echoscopisten & gynaecologen
1. Ook de prille kindjes van een miskraam doen ertoe. Ze hebben recht op een plek.
Een plek bij hun moeder. Een plek bij hun vader. Een plek in het gezin.
2. Vrouwen die in een veilige omgeving uitgenodigd worden om het verdriet en gemis werkelijk te voelen, leven daarna vrijer en met meer plezier. Dat dient ook een eventuele volgende zwangerschap.
3. Zwanger zijn (geweest) zorgt voor een verschuiving op identiteitsniveau.
Ze is moeder, ook als haar kind niet in de wieg ligt.
2. Wat wil jij vandaag leren? Wat kom je halen?
De nascholing gaat over het begeleiden van vrouwen met een miskraam. Wat zijn voor jou nu de drie belangrijkste vragen, problemen, issues rond dit thema?
1. …
2. …
3. …
3. Theorie en kennis uit de praktijk
Waarom is het belangrijk dat je leert om nog beter om te gaan met vrouwen die ooit een miskraam hadden?
Verloskundigenpraktijken en ziekenhuizen krijgen steeds meer te maken met vrouwen die hun kindje verliezen in het begin van de zwangerschap.
- Ouders krijgen meer en eerder echo’s dan vroeger. Daarmee neemt ook het aantal situaties toe waarin de echoscopiste moet vertellen aan de ouders dat er iets ‘mis’ is.
- Vrouwen weten eerder dan vroeger van prille zwangerschappen. Dus het is dan ook bekend als het mis gaat. Dat heeft daarmee ook bewust impact op eventuele volgende zwangerschappen. Ze voelen zich dan vaak angstig en hebben weinig vertrouwen in hun lichaam.
- De opleidingen voor gynaecologen, verloskundigen en echoscopisten zijn nog niet allemaal aangepast op deze veranderingen. Studenten vertellen dat er meer aandacht mag zijn voor psychosociale begeleiding rond miskramen.
Hoe vaak komt een miskraam voor?
- De schatting van de NHG & KNOV is dat 1 op de 10 (met een test bevestigde) zwangerschappen eindigt in een miskraam.
- Omdat vrouwen gemiddeld vaker zwanger zijn, is de schatting van de NHG &
KNOV dat 1 op de 4 vrouwen één of meer miskramen krijgt.
- Jaarlijks zijn er in Nederland zo’n 20.000 miskramen.
In deze cijfers zijn abortussen, MOLA-zwangerschappen, buitenbaarmoederlijke zwangerschappen of het verlies van de helft van een tweeling niet meegerekend.
Ook embryo’s in een vruchtbaarheidstraject zijn niet meegenomen in deze cijfers.
Terwijl ook zij ertoe doen. In de praktijk gaat het dus om nog meer vrouwen.
Wat zijn de problemen waarmee de vrouwen kampen?
De praktijk laat zien dat er verschillende manieren zijn waarop vrouwen last kunnen hebben van hun miskraam. De complete checklist vind je verderop in dit werkboek.
In 2013 heeft Miskraambegeleiding Nederland (toen nog onder de naam MirreMaan) een kwalitatief onderzoek gedaan naar wat vrouwen bezighield rond hun miskraam.
In drie weken tijd reageerden 500 vrouwen met hun verhaal.
Wat is de oplossing?
Een deel van de vrouwen houdt na haar miskraam last van problemen op het psycho-emotionele vlak. Er is veel verborgen verdriet, en maar een deel van de vrouwen spreekt het uit. En een deel dáarvan zoekt er begeleiding bij, om de ervaring te helen.
Het geeft de ouders rust om expliciet stil te staan bij het gemis en het verlies.
Het doet het hele gezin goed, en ook een eventuele volgende zwangerschap, als het kind dat er zo kort was plek krijgt.
Aan welke resultaten merken vrouwen dat? Ze rapporteren bijvoorbeeld dat ze meer rust voelen, dat ze vertrouwen hebben in een volgende zwangerschap en dat ze weer energie voelen om dingen te ondernemen.
Jouw begeleiding kan hierin veel verschil maken! De praktische tips van deze nascholing maken dat je ouders nóg beter kunt helpen. Jouw begeleiding in de beginperiode rond de miskraam, legt de basis voor de emotionele verwerking later.
7 manieren waarop een miskraam kan doorwerken
- …
- …
- …
- …
- …
- …
- …
Checklist: zijn klachten gerelateerd aan de miskraam?
Misschien voelt de moeder van alles, en vraagt ze zich af of het normaal is? Of dat het er gewoon bij hoort? Of misschien wil ze ook wel weten of er iets aan te doen is?
Laat haar dan deze checklist invullen! Deze checklist vind je online op www.miskraambegeleiding.nl/checklist.
Checklist: Waar heb je last van?
o Ik heb geen vertrouwen meer in mijn lijf.
o Ik vind dat ik er nog te veel om huil. Of juist te weinig.
o Ik voel dat ik tekortgeschoten ben. En soms zelfs opgelucht. Ik voel me daar schuldig over.
o Mijn partner en ik kunnen er samen niet over praten.
o Mijn carrière staat on hold. Ik durf geen nieuwe stap te zetten.
o Ik ben veel angstiger in deze nieuwe zwangerschap. Zelfs extra echo’s stellen me niet echt gerust.
o Ik voel dat ik er nog iets mee moet doen, maar ik weet niet wat.
o Ik ben bang dat ik tijdens de zwangerschap iets verkeerds heb gedaan.
o Ik vind het te beladen om het te vertellen aan mijn andere kind(eren).
o Ik heb sinds de miskraam veel minder energie voor werk of vrienden.
o Ik ben bang dat ik een eventuele volgende miskraam niet aankan.
o Het verdriet is veel aanweziger nu ik een levend kindje heb.
o Ik vind het vooral erg voor mijn partner of mijn andere kind(eren).
o Ik werk op de automatische piloot.
o Ik voel er eigenlijk niks bij, is dat wel normaal?
Heeft de moeder iets aangekruist? Dan kan ze veel baat hebben bij begeleiding.
Bij een coach van Miskraambegeleiding Nederland of bij iemand anders.
En soms is de herkenning die de checklist geeft, al voldoende.
Wat kan een moeder zelf doen om haar miskraam te verwerken?
- …
- …
- …
- …
- …
Wat kun jij doen om de moeders in je praktijk te helpen?
- …
- …
- …
- …
- …
4. Wat zeg je?
A. Wat zeg je als je bij de echo constateert dat het hartje niet meer klopt?
B. Wat zeg je, als een moeder belt met bloedverlies?
Wat vraag je – los van de medische aspecten! - uit aan de telefoon?
C. Hoe vraag je naar de emotionele beleving rond de miskraam?
Bijvoorbeeld als je een moeder belt, die haar miskraam afwacht of die kort geleden haar miskraam heeft gehad.
D. Hoe vraag je in een intake naar de emotionele impact van een eventuele eerdere miskraam of abortus? Dus als een vrouw na een miskraam opnieuw zwanger is?
5. Intervisie op jullie cases uit de praktijk
Waar gaat de 1e casus over?
Welke vragen wil je stellen om meer duidelijkheid te krijgen?
Welk advies wil je geven?
Waar gaat de 2e casus over?
Welke vragen wil je stellen om meer duidelijkheid te krijgen?
Welk advies wil je geven?
6. Professionele mindset: maak verschil in je begeleiding!
Het kan zijn dat je last hebt van belemmerende overtuigingen rond
miskraambegeleiding. Over jezelf, over je vaardigheden of over de vrouw die je begeleidt. Welke van deze overtuigingen herken jij?
o Ik heb te weinig levenservaring om dit goed te doen.
o Ze wil er vast niet met mij over praten.
o Doorvragen hoort niet bij mij.
o Ik moet de antwoorden paraat hebben.
o Vrouwen met miskramen vragen heel veel tijd.
o Ik bel vast niet gelegen.
o Het is extra moeilijk voor mij, omdat ik zelf (g)een kinderwens heb.
o We kennen elkaar nog niet goed genoeg.
o Mijn collega doet het vast beter.
o Een voldragen kind verliezen is erger dan een miskraam.
o Ik moet zekerheid geven bij de echo, zelfs als die onzeker is.
o Als ik doorvraag, wordt het een onnodig drama.
o Ik heb het zelf ook meegemaakt, dus ik weet hoe ze zich voelt.
o Het is ongemakkelijk als er stiltes vallen.
o Ze moet er niet zo’n drama van maken.
o Eigenlijk heb ik nu geen tijd om haar uitgebreid aan te horen.
o Het is lastig als ik de cliënt van mijn collega moet bellen.
o …..
o …...
Hoe zorg je dat een overtuiging je niet langer belemmert?
Kies één belemmerende overtuiging. Doorloop deze vragen:
1. Is het waar? Kun je zeker weten dat het waar is?
2. Hoe reageer je als je deze gedachte gelooft?
3. Wie zou je zijn zonder deze gedachte?
4. Wat is voor jou een tegenovergestelde van deze zin?
Geef 3 redenen waarom dat ook waar is. Schrijf ze op!
Deze oefening is gebaseerd op de methode ‘The Work” van Byron Katie.
Tip: doe deze praktische oefening de komende tijd geregeld. Bijvoorbeeld elke keer voordat je gaat bellen of voordat je je spreekuur start. Het kost je maar een paar minuten. En het resultaat is dat je gemakkelijker goede begeleiding geeft!
De realiteit
Je kunt heel veel betekenen voor vrouwen met een miskraam. Je hoeft het verdriet niet weg te nemen en het probleem niet op te lossen. Je bent van grote waarde als je je vak uitoefent, daar hoort aandacht voor miskraambegeleiding bij.
Geef 3 redenen waarom jij bij uitstek geschikt bent om vrouwen met een miskraam te begeleiden:
1.
2.
3.
Wat kun jij betekenen voor vrouwen met een miskraam?
1.
2.
3.
7. Wat ga je ermee doen in je dagelijkse praktijk?
Hoe ga je je verder ontwikkelen in dit thema? Hoe ga je vrouwen met miskramen nóg beter begeleiden? Wat ga je oefenen, uitproberen, doen?
Neem als focus de komende 3 maanden.
1. Wat ga jij doen? Of misschien: wat ga jij laten?
− …
− …
− …
2. Wat ga je aanpassen in je praktijk, ziekenhuis of echocentrum?
− …
− …
− …
Let op: mail je actiepunten deze week naar Miriam
Stuur deze week een mail naar info@miskraambegeleiding.nl met daarin:
1. je 3 persoonlijke actiepunten 2. je 3 praktijk-actiepunten
Dank je wel en veel succes!
Eindopdracht over 3 maanden (= 4 MIO-punten)
De eindopdracht en het persoonlijke gesprek zijn onderdeel van de nascholing.
Suggestie: maak er gebruik van!
Deelnemers vertellen dat de eindopdracht ze echt heeft geholpen om vrouwen met miskramen nóg beter te gaan begeleiden. Door de eindopdracht komen ze eraan toe om de actiepunten daadwerkelijk te doen. En het geeft ze vertrouwen om te merken hoe ze gegroeid zijn in hun vak. Bovendien krijg je bij de KNOV 4 MIO-punten voor deze eindopdracht.
Wat is handig om te doen?
- Mail binnen een week na de nascholing je actiepunten (zie vorige pagina) naar info@miskraambegeleiding.nl.
- Mail over 3 maanden wat het resultaat is van je acties. Reflecteer op je eigen gedrag en handelen. Ik stuur je daarvoor een uitnodiging via mail, dus zorg dat mail van info@miskraambegeleiding.nl in je inbox komt.
Dan plannen we een telefonisch coachgesprek in van maximaal 25 minuten.
In dat gesprek gaan we in op je eindverslag. En op situaties rond miskramen die je in je werk bent tegengekomen, waarbij je de vrouw en haar gezin nog beter wilt kunnen begeleiden.
Wat leveren de nascholing en de eindopdracht je op? Je krijgt accreditatiepunten in het KNOV-kwaliteitsregister, bij de NVOG en bij de BEN. Maar belangrijker nog: je bent persoonlijke en professioneel gegroeid in je vak! Goed voor jou en goed voor de gezinnen die je begeleidt. Succes!
